Η Σχολική Κοινωνική Ζωή ως εκπαιδευτικό εργαλείο για την ομαλή μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο Χρυσάνθη Παλάζη Υπεύθυνη Σ.Σ.Ν. ΔΔΕ Σερρών Επιμορφώτρια στις Ερευνητικές Εργασίες και τις Βιωματικές Δράσεις
Ας ξεκινήσουμε από αυτό που ενίοτε αποτελεί πρόβλημα: Μετάβαση.
από το σπίτι στο νηπιαγωγείο Μεταβατικές περίοδοι από το δημοτικό στην Α γυμνασίου από το γυμνάσιο στην Α Λυκείου στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς αλλαγή πολιτισμικού περιβάλλοντος
Η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο
Προεφηβεία Συναισθηματικές διακυμάνσεις Αναστάτωση Νέες κοινωνικές συμπεριφορές Άγχος Αποχωρισμός & αποχαιρετισμός Αλλαγή Προσαρμογή & ενσωμάτωση Μεταμόρφωση στην αυτό-εικόνα
Μετακίνηση από τη μια εκπαιδευτική βαθμίδα στην άλλη και από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο άλλο
Συνεχείς προσπάθειες σύνδεσης με τη νέα πραγματικότητα / περιβάλλον
α Αλλαγές σε πολλά επίπεδα: σχολικό, οικογενειακό, φιλικό
Αποχωρισμούς με ανθρώπους και καταστάσεις της παιδικής ηλικίας
Ακολουθούν καταγραφές συναισθημάτων που καταγράφηκαν από μαθητές και μαθήτριες των τάξεων της ΣΤ Δημοτικού και της Α Γυμνασίου κατά το σχολικό έτος 2013-14 σε βιωματικά σεμινάρια εφαρμογής των δράσεων του Δικτύου για τη Μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο της Δ.Δ.Ε. Σερρών.
Αρνητικά σημεία Άγχος Μαθησιακή δυσκολία Φόβος Ανασφάλεια Απαιτήσεις εκπαιδευτικών Αλλαγές στην καθημερινότητα Περιστατικά εκφοβισμού
Θετικά σημεία Καινούριες φιλίες Κοινωνικοποίηση Νέα γνώση Πνευματική ωρίμανση Διαμόρφωση επαγγελματικού προσανατολισμού Ενδιαφέρον καινούριο περιβάλλον
Χαμηλή σχολική επίδοση προβλήματα συμπεριφοράς στην τάξη και στην οικογένεια Αυξημένη πιθανότητα δυσπροσαρμογής Μεγάλο άγχος και αγωνία σχετικά με το αν θα κερδίσουν την αποδοχή και αν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις σχολικές απαιτήσεις Oι μεταβάσεις αυτές σχετίζονται με:
Σχολική αποτυχία Εγκατάλειψη του σχολείου (μαθητική διαρροή drop out) Σχολική Βία και εκφοβισμός (bylling) Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών Ατομικές πράξεις βίας προς συνομηλίκους Φθορά σχολικής περιουσίας ή ξένης ιδιοκτησίας «ενδεχόμενες προβληματικές συμπεριφορές» Συλλογικές πράξεις βίας, χουλιγκανισμός, συμμορίες Αυτόβουλη εκτέλεση επικίνδυνων πράξεων Υποβάθμιση υγείας Σεξουαλική κακοποίηση (θύτης/θύμα) Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
Διδακτικό Μαθησιακό Αντικείμενο/επίπεδο εκπαίδευσης: Σχολική και Κοινωνική Ζωή/ Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Εισαγωγή - Σύγχρονες προσεγγίσεις Κοινωνική και συναισθηματική διάσταση της μάθησης Διεθνής εμπειρία Τομείς της «Σχολικής και Κοινωνικής Ζωής» στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα Η αναγκαιότητα της εφαρμογής της σχολικής και κοινωνικής ζωής στην ελληνική πραγματικότητα Βιβλιογραφία
ΙΙ. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ, ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Αυτογνωσία - Διερεύνηση πτυχών εαυτού Κοινωνική και συναισθηματική και επάρκεια Φυσική επάρκεια Βιβλιογραφία ΙΙΙ. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΣ «Σχολική και Κοινωνική Ζωή» Σκοπός του ΠΣ και του ΟΣ Μεθοδολογία - Χρήση του ΠΣ και του ΟΕ Θέματα Αξιολόγησης Ο ρόλος των εκπαιδευτικών
ΙV. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ Επικοινωνώντας με τους άλλους Τα συναισθήματά μας Γνωριμία με τον εαυτό μας Αντιμετωπίζοντας το άγχος Οι σχέσεις μεταξύ μας Διαχειρίζομαι συγκρούσεις - Βάζω όρια Σχολείο και διαφορετικότητα Αξίες και κοινωνικές συμπεριφορές στην ομάδα Φροντίζω τον εαυτό μου Το σχολείο ως κοινότητα
V. ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΕ1: Γινόμαστε ομάδα - Επικοινωνώ, αισθάνομαι είμαι ο εαυτός μου ΣΕ2: Ζούμε μαζί ΣΕ3: Το σχολείο ως κοινότητα: Ζούμε μαζί και στηρίζουμε ο ένας τον άλλο ΣΕ4: Φροντίζω τον εαυτό μου
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΣΠΟΥΔΩΝ Υπάρχουν 4 σχέδια εργασίας με ενδεικτικές δραστηριότητες στις σελ. 62-90 του Οδηγού για τους Εκπαιδευτικούς, ΑΘΗΝΑ 2011, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Υπουργείο Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης. Σε κατάσταση προβολής της συγκεκριμένης παρουσίασης πατώντας πάνω στην παραπάνω φράση που είναι υπερσύνδεσμος οδηγείστε στο pdf αρχείο του Οδηγού σπουδών.
Τοπικό Δίκτυο «Μετάβαση των μαθητών του Δημοτικού στο Γυμνάσιο» (σχολικά έτη 2012-13, 2013-14 και 2014-15). 22 Ιδρυτές: Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών Συντονιστικοί φορείς: Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών: Σχολικοί Σύμβουλοι, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων), Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών: Σχολικοί Σύμβουλοι, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Σερρών (Σ.Σ.Ν.), Κέντρο Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού Σερρών (ΚΕ.ΣΥ.Π.).
Συντονιστική Ομάδα Πρόεδρος: Λεωνίδας Παρτσανάκης, Σχολικός Σύμβουλος Γαλλικής Γλώσσας Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών Δινάκη Βίκυ, ΚΕΣΥΠ Σερρών Δομουχτσή Φωτεινή, ΚΕΣΥΠ Σερρών Παλάζη Χρυσάνθη, Υπεύθυνη ΣΣΝ Σερρών Πούλιος Ιωάννης, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων Π.Ε. Σερρών 23
Εκπαιδευτικό υλικό του Δικτύου για τη Μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο Για να παραλάβετε το φάκελο με το υλικό του προγράμματος που περιέχει έντυπο και ψηφιακό διαδραστικό υλικό με δραστηριότητες για: Μαθητές/-τριες Εκπαιδευτικούς και Γονείς Επικοινωνήστε με κάποιο από τα μέλη του Δικτύου και στο Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων της Δ.Δ.Ε. Σερρών (τηλ. 2321354512/-13, Υψηλάντου 4-πρώην κτίριο ΝΕΛΕ).
Χρήσιμες επισημάνσεις για την ΣΚΖ Δεν αποτελεί «μάθημα» υπό τη συνήθη έννοια του όρου Έχει πολλά κοινά σημεία με τα άλλα γνωστικά αντικείμενα Επιμέρους θεματικές ενότητες της «Σχολικής και Κοινωνικής Ζωής» περιγράφονται με μια συγκεκριμένη σειρά Έμφαση στη διεργασία, στο κλίμα επικοινωνίας και τη συνδιαμόρφωση της δυναμικής της ομάδας και των μαθησιακών αποτελεσμάτων Οριζόντια διάχυση / σύνδεσή του με άλλα μαθήματα, εμπλουτίζοντας ή ενισχύοντας τα μαθησιακά αποτελέσματα
Βιβλιογραφία Baumeister, R. F. (1998). The self. Ιn D. T. Gilbert, S. R. Fiske & Lindzey, G. (Εds.), The handbook of social psychology. New York, ΝΥ: McGraw-Hill. Burns, R. B. (1982). Self-concept development and education. New York, NY: Holt, Rinehart and Winston. Codol, J. P. (1984). Social differentiation and nondifferentiation. In H. Tajfel (Ed.), The Social Dimension vol.1. Cambridge, UK: Cambridge University Press. Cooley, C. H. (1902). Human nature and the social order. New York, NY: Scribner. Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and crisis. New York, NY: Norton. Gergen, K. J. (1971). The concept of self. New York, NY: Holt, Rinehart and Winston. Γκότοβος, Α. Ε. (1985). Παιδαγωγική Αλληλεπίδραση: Επικοινωνία και κοινωνική μάθηση στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Ελληνιάδου Ε., (2008) σημειώσεις Παιδαγωγικής Ψυχολογίας και Γενικής Διδακτικής.
Mead, G. H. (1934). Mind, self and society. Edited by C. W. Morris. Chicago: Chicago University Press. Moscovici, S. (1998). Introduction: le domaine de la psychologie sociale. Dans S. Moscovici (Ed.), Psychologie Sociale, 7ème édition, Paris, PUF. Spears, R. (2001). The interaction between the individual and the collective self: self-categorization in context. In C. Sedikides & M.B. Brewer (Eds.), Individual Self, Relational Self, and Collective Self: Partners, Opponents or Strangers? Philadelphia, PA: Psychology Press. 29 Tajfel, H. (1981). Human groups and social categories. Cambridge: Cambridge University Press. Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Bouldre: Westview Press. Turner, J. C. (1984). Social identification and psychological group formation. Ιn H. Tajfel (Εd.), The Social Dimension vol.2. Cambridge, UK: Cambridge University Press. Χατζηχρήστου, Χ. & Hopf, D. (1992). Αυτοαντίληψη μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Παιδαγωγική Eπιθεώρηση,17, 253-277.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας Χρυσάνθη Παλάζη mail@ssn.ser.sch.gr palazi@gmail.com