Παιχνίδια του χθες και του σήμερα Πολιτιστικό πρόγραμμα Υπεύθυνη τμήματος: Γιώτα Αλεξάνδρου
Διάρκεια προγράμματος: 3 μήνες Μάρτιος Μάιος 2013
Γενικοί στόχοι προγράμματος Να ανακαλύψουν τα παιχνίδια που παίζονταν στην αρχαιότητα και που ενδεχομένως παίζονται ως σήμερα. Να γνωρίσουν τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γονείς και οι παππούδες τους. Να αναζητήσουν ομοιότητες και διαφορές από τα δικά τους παιχνίδια. Να έρθουν σε επαφή με παιχνίδια άλλων χωρών και να εντοπίσουν τυχόν ομοιότητες.
Γενικοί στόχοι (συνέχεια) Να διακρίνουν τις διάφορες μορφές του παιχνιδιού: παιχνίδι-αντικείμενο, ατομικό, ομαδικό παιχνίδι, παιχνίδια ενηλίκων, αθλήματα. Να συζητήσουν για το υλικό των παιχνιδιών, το χώρο που παίζονται και τους κανόνες. Να συνειδητοποιήσουν την αξία των κανόνων στο παιχνίδι και να μάθουν να τους ακολουθούν. Να έρθουν σε επαφή με το παιχνίδι στην τέχνη και ως τέχνη (πίνακες ζωγραφικής, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών) και να εκφραστούν αισθητικά κατασκευάζοντας και αυτοσχεδιάζοντας σχετικές σκηνές.
Ειδικοί στόχοι ΓΛΩΣΣΑ: Να περιγράψουν αντικείμενα και γεγονότα. Να διηγηθούν προσωπικές τους εμπειρίες, τηρώντας τη διαδοχική σειρά των γεγονότων. Να συμμετέχουν σε συζητήσεις, παίρνοντας διαδοχικά το λόγο και αναλαμβάνοντας ρόλους ομιλητή και ακροατή. Να αφηγηθούν παραμύθια. Να κάνουν υποθέσεις για το περιεχόμενο και την εξέλιξη μιας ιστορίας. Να διερευνήσουν και να καταγράψουν πληροφορίες σχετικές με το θέμα.
Ειδικοί στόχοι ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ: Να ομαδοποιούν, να διατάσσουν, να σειροθετούν και να ταξινομούν με βάση το χρώμα, το μέγεθος, το ύψος, το πλάτος, το υλικό κατασκευής, το είδος. Να κάνουν αντιστοιχίσεις. Να συγκεντρώνουν και να επεξεργάζονται δεδομένα με στόχο να διαχειριστούν και να ερμηνεύσουν πληροφορίες. Να αριθμούν, να απαριθμούν και να μετρούν.
Ειδικοί στόχοι ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Να εξοικιωθούν με τη συλλογή, καταγραφή και την οργάνωση πληροφοριών. Να ασκηθούν στο να παρουσιάζουν τις ιδέες τους, αξιοποιώντας τη γραφή και την εικαστική έκφραση.
Ειδικοί στόχοι ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ-ΕΚΦΡΑΣΗ: Να πειραματιστούν και να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους στα πλαίσια των εικαστικών, του κουκλοθεάτρου και της φυσικής αγωγής. Να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους και να δώσουν μορφή στη δημιουργικότητά τους. Να αναπτύξουν την αναπαραστατική τους σκέψη και την αισθητική τους αντίληψη.
Μεθοδολογία Χρησιμοποιήθηκε η ενεργητική, βιωματική μάθηση.
Καταιγισμός ιδεών Τι σας έρχεται στο μυαλό, όταν ακούτε τη λέξη'παιχνίδι;'
Τι θέλουμε να μάθουμε για το παιχνίδι;
ﾠΠώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς παιχνίδι; Διαβάσαμε το παραμύθι της Μ. Φωτακέλη Απαγορεύεται το παιχνίδι και αναρωτηθήκαμε πώς θα ήταν η ζωή μας αν απαγορευόταν το παιχνίδι.
Μουσειοσκευή Παίζοντας στην αρχαία Ελλάδα Δανειστήκαμε τη μουσειοσκευή Παίζοντας στην αρχαία Ελλάδα από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Επεξεργασία της μουσειοσκευής Ενημερώνοντας τα παιδιά ότι το κουτί ήρθε από ένα μουσείο, τα προέτρεψα να διατυπώσουν υποθέσεις για το περιεχόμενό του. Παρατηρώντας έναένα τα αντικείμενα μαντεύαμε τι μπορεί να είναι.
Μιλήσαμε για τα παιχνίδια στην αρχαία Ελλάδα Από τι υλικό ήταν φτιαγμένα, πώς παίζονταν, ποιοι και σε ποια ηλικία έπαιζαν με αυτά.
Παίξαμε με κάποια από αυτά Ίυγξ.Τεντώνοντας και χαλαρώνοντας το σχοινί παράγεται ένας οξύς ήχος που θυμίζει το πουλί μυρμηκολόγος.
Σβούρα
Γιο-γιο
Ζωγραφίσαμε πλαγγόνες
Φτιάξαμε αστραγάλους από πηλό
ﾠΠαιχνίδια με τα καρύδια -Ρίχνουμε το καρύδι από ψηλά προσπαθώντας να φθάσει το κέντρο του τριγώνου, χωρίς να αγγίξει τις γραμμές. -Αρτιάζειν (μονά-ζυγά)
Παιχνίδια με τα καρύδια Τρία καρύδια στο έδαφος όχι σε γραμμή. Ρίχνουμε το τέταρτο από ψηλά προσπαθώντας να χτυπήσουμε το ένα χωρίς να αγγίξουμε τα άλλα δύο.
Παιχνίδια με τους αστραγάλους Σημαδεύουμε με τον αστράγαλο μια 'τρύπα' που έχουμε σκάψεισ τη γη. Αρτιάζειν (μονά ζυγά) Πετάμε ψηλα τους αστραγάλους που έχουμε στην παλάμη μας προσπαθώντας να προσγειωθούν στην πάνω πλεύρά του χεριού μας.
Ακινητίνδα Η μια ομάδα μένει ακίνητη και η άλλη προσπαθεί να κάνει τους παίκτες της πρώτης ομάδας να κουνηθούν από τη θέση τους, σπρώχνοντάς τους ελαφρά, για να χάσουν.
Βασιλίνδα Κάνουμε ό,τι λέει ο βασιλιάς.
Κολλαβισμός Παίζεται ακριβώς όπως το μπιζ.
Χυτρίνδα Ένα παιδί κάθεται κάτω και παριστάνει τη χύτρα, ενώ ένα άλλο παιδί το φύλακα. Με το ένα χέρι στο κεφάλι της 'χύτρας' ο φύλακας τρέχει γύρω της, κυνηγώντας αυτούς που προσπαθούν να την αγγίξουν. Όποιον ακουμπήσει, βγαίνει από το παιχνίδι.
...και άλλα παιχνίδια Μιλήσαμε για τα παιχνίδια με τη σφαίρα (μπάλα), το σχοινάκι, τον τροχό, το αμαξάκι με τις ρόδες, την πλαταγή, την αιώρα, τη σκαπέρδα, τη κρυπτίνδα (κρυφτό), τη χαλκή μυία (τυφλόμυγα) κ.ά.
Παιδικά παιχνίδια -Πίτερ Μπρέγκελ (1560)
Αναγνωρίζουμε τα παιχνίδια στον πίνακα
Καταγράφουμε τα παιχνίδια που βρήκαμε στον πίνακα
Τα παιχνίδια των παππούδων μας Ρωτήσαμε τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας τι παιχνίδια έπαιζαν, όταν ήταν μικροί/ές. Τα καταγράψαμε. Εντοπίσαμε τα πιο δημοφιλή.
Τα παιχνίδια των γονιών μας Ρωτήσαμε τους γονείς μας τι παιχνίδια έπαιζαν, όταν ήταν μικροί. Τα καταγράψαμε. Εντοπίσαμε τα πιο δημιφιλή. Βρήκαμε τα κοινά παιχνίδια των γονιών και των παππούδων μας.
Τα παραδοσιακά παιχνίδια Είδαμε φωτογραφίες από παλιά παιχνίδια, μιλήσαμε και παίξαμε κάποια από αυτά. Είδαμε ότι κάποια τα παίζουμε ακόμα και σήμερα.
ﾠΠούν' το το δαχτυλίδι
Τυφλόμυγα
Μήλα
Παιχνίδια άλλων χωρών Ο Σίμων λέει Παναμάς Simon says (Αγγλία) Jacque a dit (Γαλλία) Βασιλίνδα (Ελλάδα)
Μάνα, μέχρι πού να πάω; - Γερμανία
Η κούκλα που ήθελε να κάνει ένα μωρό Διαβάσαμε το παραμύθι Η κούκλα που ήθελε να κάνει ένα μωρό του Ντ. Ινκιόφ. Είδαμε πώς έβγαιναν τα ονόματα των μωρών της κούκλας. Αφηγηθήκαμε ξανά την ιστορία χρησιμοποιώντας την κούκλα ματριόσκα.
Μαθηματικές δραστηριότητες με τις κούκλες Διάταξη με βάση το ύψος τους από τη μεγαλύτερη σε ύψος προς τη μικρότερη και αντίστροφα. Αντιστοίχιση ένα προς ένα. Ποιες είναι περισσότερες; Μετράμε τις κούκλες με βάση τη θέση τους: πρώτη, δεύτερη, κ.λ.π.
Μαθηματικές δραστηριότητες με τις κούκλες Βρίσκουμε τα σωστά μισά κομμάτια και συναρμολογούμε τις κούκλες. Βάζουμε τις πιο στενές μέσα στις πιο πλατιές. Δοκιμάζουμε και το αντίθετο.
Κούκλες κουκλοθεάτρου Γνωρίζουμε διάφορα είδη κούκλας. Παίζουμε την ιστορία του Αλαντίν με δαχτυλόκουκλες.
Γαντόκουκλες Αυτοσχεδιάζουμε με τις γαντόκουκλες και τις δαχτυλόκουκλες μικρούς διαλόγους.
Μαριονέτα
Μαριονέτα - γαντόκουκλα
Φτιάχνουμε τη δική μας γαντόκουκλα
Κολλάμε τα μαλλιά της
Έτοιμες οι πρώτες!
Οι κούκλες μας!
Παράσταση Καραγκιόζη στο σχολείο μας
Ο καραγκιοζοπαίκτης Η. Καρελλάς μας δείχνει πώς μιλάνε οι φιγούρες
Γνωρίζουμε τους ήρωες του ελληνικού θεάτρου σκιών
Μιλάμε με τη φωνή τους
Φτιάχνουμε τη φιγούρα του γιου του Καραγκιόζη
Ποιο είναι το αγαπημένο μας παιχνίδι στο σχολείο;
Αρέσει και σε άλλους το ίδιο παιχνίδι;
Ζωγραφίζω το αγαπημένο μου παιχνίδι στο σχολείο
Παρουσιάζω το αγαπημένο μου παιχνίδι στους φίλους μου στο σχολείο
Φτιάχνουμε ταμπέλες για τη γωνιά με τα αγαπημένα μας παιχνίδια Τα ομαδοποιούμε ανάλογα με το θέμα τους
Ζωγραφίζω το αγαπημένο μου παιχνίδι
Πίνακες ζωγραφικής με παιχνίδια Ποια παιχνίδια απεικονίζονται; Βρείτε μου τον πίνακα που... Ανασύνθεση εικόνας (παζλ)
Πρόβα για την παρουσίαση σχετικού δρώμενου στους γονείς
Αξιολόγηση προγράμματος από τα παιδιά
Αξιολόγηση προγράμματος από τη νηπιαγωγό Οι επιδιωκόμενοι στόχοι επιτεύχθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό. Τα παιδιά αγκάλιασαν με ενθουσιασμό το πρόγραμμα από τη στιγμή που το παιχνίδι είναι η αγαπημένη, φυσική καθημερινή τους δραστηριότητα. Δυστυχώς, λόγω έλλειψης χρόνου δεν καλύφθηκαν επαρκώς και αναλυτικά κάποιες διαστάσεις του θέματος, όπως η κατασκευή παιχνιδιών.
Βιβλιογραφία -Κροντηρά, Λ. (2002). Ελάτε να παίξουμε, εκδόσεις Φυτράκη, Αθήνα. -Κλιάφα, Μ. & Βαλάση, Ζ. (2000). Ας παίξουμε πάλι, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα. -Μητέρες Παιδικού χωριού SOS (1995). Παιδικά παιχνίδια απ όλο τον κόσμο, εκδόσεις ΤζιαμπίρηςΠυραμίδα, Θεσσαλονίκη. -Ινκιόφ, Ντ. (1983). Η κούκλα που ήθελε ν αποκτήσει ένα μωρό, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα. -Μαρμαρά-Δαγιόγλου, Ν. (2007). Το ελεφαντάκι που έπαιρνε τα παιχνίδια των άλλων, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα. -
Βιβλιογραφία Φωτακέλη, Μ. (2005). Απαγορεύεται το παιχνίδι, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα. -Χρηστίδη, Λ. (2000). Το παράπονο των παλιών παιχνιδιών, εκδόσεις Ανεμόμυλος, Αθήνα.