ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 1994; 2: 30-35 Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΒΑΡΟΥΣ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Ε. ΣΙΒΡΙΔΗΣ, Τ. GOODIER Εργαστήρια Παθολογικής Ανατομικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και St Helier Hospital, London, U.K. Περίληψη Σύμφωνα με μιά άποψη το βάρος των νεφρών του ατ6μου κατά τη νεκροτομή αντανακλά τη λειτουργική τους κατάσταση. Συγκεκριμένα, αν ο ένας νεφρ6ς διαφέρει απ6 τον άλλο περισσ6τερο απ6 10% του μικτού βάρους των δύο νεφρών, τ6τε ο μι κρ6 τερος θα πρέπει να θεωρείται παθολογικό ς. Τα παραπάνω αποτελούν συνέχεια ανάλογων εκτιμήσεων της νεφρικ1ίς λειτουργίας εν ζωή, που βασίζονται σε ακτινογραφικές μετρήσεις (ενδοφλέβιες πυελογραφίες). με υπολογισμό του εμβαδού επιφανείας των νεφρών. Προκειμένου να διερευνηθεί η αξιοπιστία αυτού του ισχυρισμού, επανεξετάσαμε αναδρομικά 452 νεκροτομικές εκθέσεις από τις οποίες 83 με νεφρικές παοήσεις. Όπως αποδείχθηκε, η σχέση αυτή βάρους/βλάβης ίσχυε μ6νο για ορισμένες παθήσεις του νεφρού (χρόνια πυελονεφρίτις, νεφρολιθίαση, υδρονέφρωση, 6yκοι) αλλά 6χι για άλλες (σπειραματονεφρίτις, νέκρωση των θηλών των νεφρικών πυραμίδων, αμυλοείδωση, νεφροσκλήρυνση). Συμπερασμά: Ο "καν6νας του 10%" έχει κάποια εφαρμογή σε παθήσεις που έχουv την τάση να προσβάλλουν το νεφρό ετερ6πλευρα, ενώ σε αμφίπλευρες νεφρικές βλάβες μεγαλύτερη σημασία έχει η υπέρμετρη αύξηση ή μείωση του μικτού βάρους των δύο νεφρών. Εισαγωγή Σύμφωνα με μία άποψη το βάρος των νεφρών του ατόμου κατά τη νεκροτομή αντανακλά τη λειτουργική τους κατάσταση. Συγκεκριμένα, αν ο ένας νεφρός διαφέρει από τον άλλο περισσότερο από 10% του μικτού βάρους των δύο νεφρών, τότε ο μικρότερος θα πρέπει να θεωρείται παθολογικόςl. Τα παραπάνω αποτελούν συνέχεια ανάλογων εκτιμήσεων της νεφρικής λειτουργίας εν ζωή, που βασίζονται σε ακτινογραφικές μετρήσεις (ενδοφλέβιες πυελογραφίες), με υπολογισμό του εμβαδού επιφανείας των νεφρών2.3. Προκειμένου να διερευνηθεί η αξιοπιστία αυτού του ισχυρισμού επανεξετάσαμε αναδρομικά 452 νεκροτομικές εκθέσεις, από τις οποίες καταγράφηκαν 105 νεφρικές βλάβες από 83 περιστατικά. Υλικό - Μέθοδοι Επανεξετάστηκαν 452 νεκροτομικές εκοέσεις. Από αυτές οι 83 περιέγραφαν κάποια νεφρική βλάβη και Θεωρήθηκαν κατάλληλες για περαιτέρω κλινική μελέτη. Σε όλες τις περιπτώσεις το βάρος των νεφρών ήταν γνωστό και υπήρχαν δείγματα για ιστολογική εξέταση. Τα πε-
ριστατικά καταχωρήθηκαν σύμφωνα με την πάθηση και για κάθε περίπτωση υπολογίσθηκε η ποσοστιαία διαφορά του συνθέτου βάρους των δύο νεφρών σύμφωνα με τον τύπο: (R - L) χ 100 R+L όπου R το βάρος του δεξιού νεφρού και L το βάρος του αριστερού νεφρού ι. Νεφροί που παρουσίαζαν διπλή πάθηση καταχωρήθηκαν σε δύο ομάδες n 1θ ή σεων. Ο "κανόνας" του 10% θεωρi.;ηκε ότι ισχύει όπου το βάρος του :. ~ ~ γεφρού ήταν λιγότερο από 80 γραμ. Τα ευ ρήματα αξιολογήθηκαν με τη στατι cτική δοκιμασία χ2 Αποτελέσματα Οι ασθενείς της μελέτης ήταν συνολικά 83 (46 ήταν άνδρες και 37 γυναίκες), με εύρος ηλικίας, κατά το χρόνο της νεκροτομής, από 18 έως 91 ετών. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 1 και τα Διαγράμματα 1 και 2. Αναγνωρίσθτrι<αν τρεις ομάδες παθήσεων: Ομάδα Α: Νεφρικές παθήσε ις όπου ο "κανόνας του 10%" ισχύει: οξεία διαπυητική πυελονεφρίτις (II), νεφρολιθίαση (VIIJ). Η διαφορά ήταν στατιστικά σημαντική. Ομάδα Β: Παθήσεις που εμφανίζονται να ακολουθούν τον "κανόνα", αλλά χωρίς στατιστική τεκμηρίωση λόγω του μικρού δείγματος: συγγενείς διαμαρτίες (Ι), αγγειακές διαταραχές του νεφρού (VI), υδρονέφρωση (Vll) και νεοπλάσματα νεφρού (ΙΧ). Ομάδα Γ: Νεφρικές παθήσεις που δεν εμπίπτουν στον "κανόνα": νέκρωση του νεφρικού παρεγχύματος (III), σπειραματονεφρί τις (IV), σπειραματοσκλήρυνση (V) και συστηματικές νεφρικές παοήσεις (Χ). Πίνακας 1 Παθήσεις νεφρών κατά τη νεκροτομή σ/α Νεφρική νόσος Νο. Κσιόνας χ2 1(]'/.,. 1 Συγγενείς διαμαρτίες 6 6 (Τάση) 1 Πυελονεφρίτις 21 17 Σημαντικό 1 Νέκρωση των θηλών των 3 1 Μη/Σ νεφρικών πυραμίδων Ν Σπειραματονεφρίτις 10 7 Μη/Σ ν Νεφροσκλήρυνση 26 13 Μη/Σ νι Αγγειακές διαταραχές 6 5 (Τάση) ν Υδρονέφρωση 6 6 (Τάση) νιιι Νεφρολιθίαση Σημαντικό ιχ Νεοπλάσματα 6 6 (Τάση) χ Συστηματικές παθήσεις 9 4 Μη/Σ Μη/Σ"' μη σημαντική διαφορ,ά
2C)... ΙΊ ιι'i. ~ ί' i-~,. ο ι ί.. " ~-i.,. 1 ιν ν νι νιι ν1 ΙΧ χ Διάγραμμα 1. Γραφική παράσταση των αποτελεσμάτων του nινακα 1. Οι μαύρες στήλες αντιπροσωπεύουν τις περιπτώσεις που ακολουθούν τον "κανόνα του 10%.!Ο -.. - - - ------- - -- - - 15. 1 ::} 10. ο ΙΙ Ί' i.., - Vlll νι νιι ιχ ιιι ιv ν ~, --. ---Ϊ~L,i. χ - Ι>ΙΙ 'JοΊ :Η~:ΝΙ'Ji: : 107. ~~~ llll 'Fl~l~~:Nn: 1 ΙΙ ~~ Διάγραμμα 2. Παθήσεις. νεφρών κατό τη νεκροτομή ταξινομημένες σε ομάδες Α, Β κα ι Γ (βλέπε αποτελέσματα). Οι μαύρες στήλες αντιrφοσωπεύοuν τις περιπτώο'εις που ακολούθησαν τον κανόνα του 100k.
Συζήτηση Εφόσον η υπόθεση Blandy Ι ήταν απολύτως σωστή και η μελέτη μας περιλαμβάνει μόνο παθολογικούς νεφρούς, θα έπρεπε όλα τα περιστατικά να υπερβαίνουν την ποσοστιαία αναλογία του 10%. Αυτό όμως δεν συνέβη σε κάθε περίπτωση. Συγκεκριμένα, ο "κανόνας" εφαρμόσθηκε με επιτυχία στις νεφρικές λοιμώξεις και τη νεφρολιθίαση. Ο "κανόνας" δεν παρουσίασε καμιά ισχύ στις σπειραματονεφρίτιδες, τη σπειραμ,ατοσκλήρυνση, τη νέκρωση των νεφρικών πυραμίδων και τις συστημ,ατικές νεφρικές παθήσεις. Στην ομάδα αυτή, παρατηρήθηκε αμφοτερόπλευρη και σχεδόν ομοιόμορφη μεταβολή (αύξηση ή μείωση) του βάρους και των δύο νεφρών. Τέλος, υπήρξαν παθήσεις, όπως οι συγγενείς διαμαρτίες, οι αγγειακές διαταραχές του νεφρού, η υρονέφρωση, τα νεοπλάσμ,ατα, που έδειξαν μια σαφή τάση υπέρβασης του ορίου 10%, αλλά το δείγμα ήταν μικρό και δεν ήταν δυνατή η στατιστική του στήριξη. Συνεπώς, ο "κανόνας του 10%" έχει απόλυτη εφαρμογή σε παθήσεις που έχουν την τάση να προσβάλλουν τους νεφρούς ετερόπλευρα, ενώ σε αμφίπλευρες νεφρικές βλάβες μεγαλύτερη σημασία έχει η υπέρμετρη αύξηση ή μείωση του μικτού βάρους των δύο νεφρών. Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις θα μπορούσε να εκφρασθεί η άποψη ότι σε ανάλογους περιορισμούς θα πρέπει να υπόκειται και η εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας εν ζωή, που βασίζεται σε υπολογισμό της επιφανείας των νεφρών από ενδοφλέβιες πυελογραφίες2.3. Summary Weight variability of kidneys ίπ the interpretatίon of renal disease Ε. Sivridis and Τ. Goodier. Departments of Pathology Democήtean University of Thrace and St. Helier Hospital, London, U.K. Summary It has been shown that in inlravenous pyelographies (IVP's) a 10% djffcrcnce in the surface area between right and left kindey is indicative of disease, the smaller kindey being affected, and that a comparable djffcrence may exisl in the weight of the kindeys at post morteω. Το investigate the validity of this assertion we undertook a review of 452 autopsy reports; of these 105 had soωe fomι of renal disease and wcre considered for further study. It was demonstrated that this ''10% rule" tended to be applicable to some renal conω.tions (chronic pyelonephritis, calculιιs ω.sease, hydronephrosis and tumours), but not in others (glomerulonephritis, papillary necrosis, amyloidosis). These results suggest that the 'ΊΟ% rule" is of some value in conditions which tend to affect the kindeys unilaterally, while in others the individual weight of the ldndcys has to be taken in to account. (Meω.caJ Education 1994; 2: 30-35)
Βιβλιογραφία 1.. Blandy JP and Pead J. Normal and abnormal variation in the dimensions of pairs of kindeys. Br J Urol 1967; 39: 536-543. 2. Besse ΒΕ, Lieberman JE and Lusted LB. Kindey size in acut e leukemia. Am J R oentg 195 8; 80: 6-617. 3. Moell Η. Size of normal kindeys. Acta Radiol 1961;Suppl206