ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Σειρά: Γενικό Λύκειο, Θεωρητικές Επιστήμες Αριστοτέλης, Πολιτικὰ, Γ Λυκείου, Θεωρητική Κατεύθυνση Παναγιώτης Τζιτζικάκης Επιμέλεια κειμένου-διόρθωση: Κυριάκος Εμμανουηλίδης Στοιχειοθεσία-σελιδοποίηση, εξώφυλλο: Γεωργία Λαμπροπούλου Υπεύθυνος έκδοσης: Αποστόλης Αντωνόπουλος e-mail συγγραφέα: pasifai@otenet.gr Copyright 2010 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΥΚΑΜΙΣΑΣ, Παναγιώτης Τζιτζικάκης για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο ISBN: 978-960-6881-20-6 Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο, μέσο και μέθοδο αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, θέση σε κυκλοφορία, παρουσίαση, διανομή και η εν γένει πάσης φύσεως χρήση και εκμετάλλευση του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμηματικά, καθώς και της ολικής αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου (στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης κ.λπ.) και του εξωφύλλου του, σύμφωνα με τις διατάξεις της υπάρχουσας νομοθεσίας περί προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων περιλαμβανομένων και των σχετικών διεθνών συμβάσεων. Σωτήρος και Αλκιβιάδου 132, Τ.Κ. 185 35 Πειραιάς τηλ.: 210 4112507, fax: 210 4116752 url: www.poukamisas.gr, e-mail: publications@poukamisas.gr

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Στη μικρή μου ανιψιά Νίκη-Ζωή Πρoλογος Με το παρόν βιβλίο ολοκληρώνεται η προσπάθεια ερμηνευτικής προσέγγισης και γλωσσικής επεξεργασίας εκτενών αποσπασμάτων από τα φιλοσοφικά έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, τα οποία περιλαμβάνονται στο σχολικό βιβλίο των Αρχαίων Ελληνικών της Γ τάξης του Γενικού Λυκείου. Ο γράφων ευελπιστεί ότι συνέβαλε, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, στην πληρέστερη κατανόηση εκ μέρους των μαθητών βασικών θέσεων της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας. Το συγκεκριμένο βοήθημα περιλαμβάνει: Αρχαίο κείμενο και μετάφραση σε αντιστοίχιση Λεξιλογικά, ετυμολογικά και γραμματικά σχόλια, με χρονικές και εγκλιτικές αντικαταστάσεις Συντακτική επεξεργασία των ενοτήτων που διδάσκονται από το πρωτότυπο Δομή κάθε ενότητας Ερμηνευτική προσέγγιση Απαντήσεις στα «Θέματα για συζήτηση» του σχολικού βιβλίου Λεξιλογικές ασκήσεις και πρόσθετες ερμηνευτικές ερωτήσεις Κριτήρια αξιολόγησης Απαντήσεις στα κριτήρια αξιολόγησης του βοηθήματος και στις πρόσθετες ερμηνευτικές ερωτήσεις Ο συγγραφέας

Περιεχομενα 11η Ενοτητα 9 Η πόλη είναι η τελειότερη μορφή κοινωνίας 12η Ενοτητα 31 Ο άνθρωπος είναι ζῷον πολιτικόν 1ο Κριτηριο Αξιολογησης 53 13η Ενοτητα 55 Ο ανθρώπινος λόγος η πιο μεγάλη απόδειξη ότι ο άνθρωπος είναι από τη φύση του ζῷον πολιτικόν 14η Ενοτητα 71 Χωρίς αρετή και δικαιοσύνη ο άνθρωπος είναι το αγριότερο ζώο 15η Ενοτητα 83 Ο πολίτης είναι το συστατικό στοιχείο της πόλης 16η Ενοτητα 105 Ο πολίτης ορίζεται από τη συμμετοχή στην πολιτική και δικαστική εξουσία 17η Ενοτητα 123 Τα ορθά πολιτεύματα και οι παρεκκλίσεις από αυτά 2ο Κριτηριο Αξιολογησης 143 18η Ενοτητα 145 Πρέπει το πλήθος των πολιτών να ασκεί την πολιτική εξουσία; 19η Ενοτητα 161 Είδη δημοκρατίας 20η Ενοτητα 175 Οι στόχοι της παιδείας 3ο Κριτηριο Αξιολογησης 197 Επιμετρο 199 Απαντήσεις στα κριτήρια αξιολόγησης Απαντήσεις στις ερμηνευτικές ερωτήσεις Ενδεικτικη Βιβλιογραφια 215

11η ενότητα (Α 1, 1) Η πόλη είναι η τελειότερη μορφή κοινωνίας Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν πάντα πράττουσι πάντες), δῆλον ὡς πᾶσαι μὲν ἀγαθοῦ τινος στοχάζονται, μάλιστα δὲ καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας. Αὕτη δ ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική.

Αριστοτελησ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Κείμενο Μετάφραση σε αντιστοίχιση ΚΕΙΜΕΝΟ Ἐπειδὴ ὁρῶμεν πᾶσαν πόλιν οὖσαν τινὰ κοινωνίαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν συνεστηκυῖαν ἕνεκεν τινὸς ἀγαθοῦ (πάντες γὰρ πράττουσι πάντα χάριν τοῦ δοκοῦντος εἶναι ἀγαθοῦ), δῆλόν [ἐστι] ὡς πᾶσαι μὲν [κοινωνίαι] στοχάζονται τινὸς ἀγαθοῦ, μάλιστα δὲ καὶ ἡ κυριωτάτη πασῶν [τῶν κοινωνιῶν] καὶ [ἡ] περιέχουσα πάσας τὰς ἄλλας [στοχάζεται] τοῦ κυριωτάτου πάντων [τῶν ἀγαθῶν]. [Ἡ κοινωνία] δ αὕτη ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Επειδή βλέπουμε ότι κάθε πολιτεία είναι ένα είδος κοινότητας και ότι κάθε κοινότητα έχει συσταθεί για την επίτευξη κάποιου αγαθού (γιατί όλοι κάνουν όλα όσα κάνουν για να πετύχουν κάτι που θεωρούν ότι είναι καλό), [είναι] φανερό ότι όλες [οι κοινότητες] επιδιώκουν κάποιο αγαθό, και φυσικά αυτή που είναι η ανώτερη από όλες [τις κοινότητες] και περικλείει όλες τις άλλες [επιδιώκει] το ανώτερο από όλα [τα αγαθά]. [Η κοινότητα] αυτή είναι η αποκαλούμενη πόλις ή η κοινωνία η πολιτική. 10 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΥΚΑΜΙΣΑΣ

11η Ενοτητα (A 1, 1) Λεξιλογικά Ετυμολογικά Γραμματικά σχόλια ὁρῶμεν: οριστική ενεργητικού ενεστώτα του ρ. ὁράω -ῶ (θ. ὁρα-, ἰδ-, ὀπ-) συνώνυμα: βλέπω, θεῶμαι, θεωρῶ ομόρριζα: όραση, ενόραση, όραμα, παρόραμα, πανόραμα, ορατός, αόρατος, αδιόρατος, διορατικός, ενορατικός, πανοραμικός, οραματιστής, ιδέα, είδος, είδωλο, ειδύλλιο, όψη, άποψη, κάτοψη, πρόσοψη, σύνοψη, πρόσωπο, οπή, οπτικός, διόπτρα, κάτοπτρο, αυτόπτης, αυτοψία, επόπτης, ύποπτος, υποψία, ανύποπτος, καχύποπτος, καχυποψία, ευσύνοπτος, συνοπτικός οὖσαν: μετοχή ενεργητικού ενεστώτα θηλυκού γένους του ρ. εἰμί (θ. ἐσ-) συνώνυμα: γιγνομένην, ὑπάρχουσαν ομόρριζα: ουσία, απουσία, εξουσία, παρουσία, ουσιώδης, επουσιώδης, ουσιαστικός, ανούσιος, εξουσιαστής, εξουσιαστικός, αυτεξούσιος, παρουσία, παρουσιαστικό, απουσία συνεστηκυῖαν: μετοχή ενεργητικού παρακειμένου θηλυκού γένους του ρ. συνίστημι (σὺν + ἵστημι, θ. στη-, στα-) ομόρριζα: ανάστημα, απόστημα, διάστημα, κατάστημα, παράστημα, σύστημα, επιστητό, ιστός, στάση, (ανά-, αντί-, αντικατά-, από-, διά-, εν-, κατά-, μετά-, παρά-, περί-, συν-, υπό-)σταση, στατήρας, στάσιμο, στασίδι, στάθμη, σταθμός, σταθερός, ασταθής, άστατος, ακατάστατος, αναντικατάστατος, ευκατάστατος, αποστάτης, επιστάτης, επαναστάτης, παραστάτης δοκοῦντος: μετοχή ενεργητικού ενεστώτα ουδέτερου γένους του ρ. δοκέω -ῶ (θ. δοκ-, δοκε-) συνώνυμα: νομίζω, οἴομαι, ἡγοῦμαι, ὑπολαμβάνω, φρονῶ, κρίνω ομόρριζα: δόξα, δόγμα, δογματικός, δόκιμος, δοκιμή, δοκίμιο, άδοξος, αδόκητος, δοκησίσοφος χάριν: ουσιαστικό γ κλίσης θηλυκού γένους (ἡ χάρις), που εδώ χρησιμοποιείται ως καταχρηστική πρόθεση ομόρριζο: ὁ χαρίεις δῆλον: επίθετο β κλίσης ουδέτερου γένους, τριγενές και τρικατάληκτο (ὁ δῆλος, ἡ δήλη, τὸ δῆλον) > ρ. δηλόω -ῶ συνώνυμα: ἔνδηλος, κατάδηλος αντώνυμα: ἄδηλος, ἀφανής ομόρριζα: δήλωση, δηλωτικός, αδήλωτος, άδηλος, διαδήλωση, υποδήλωση, συνυποδήλωση, δηλαδή στοχάζονται: οριστική μέσου ενεστώτα του ρ. στοχάζομαι (στόχος + -αζω) ομόρριζα: στόχος, στοχασμός, στοχαστής, στοχαστικός, αστόχαστος, αστοχία, ευστοχία ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΥΚΑΜΙΣΑΣ 11