Η ανάγκη υιοθέτησης Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλαδα 10.12.2012 Κτίριο Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Η εφαρμογή της διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλάδα του 2012. Διαπιστώσεις, ελλείψεις, προτάσεις Γιώργος Μόσχος, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού
-Τα παιδιά απέναντι στις συνέπειες της κρίσης: η απειλή της φτώχειας, η ανασφάλεια, η αγωνία, οι ανακατατάξεις αξιών.. - Η ανάγκη να ενσωματωθεί δυναμικά η προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού στο σχεδιασμό εθνικής κοινωνικής πολιτικής -Η πρόκληση: Να οργανωθεί ορθολογικά ο δημόσιος τομέας, να ενεργοποιηθεί κατάλληλα ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, να αξιοποιηθεί η συνδρομή της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να συνδυάζεται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των αναγκαίων υπηρεσιών και δράσεων για τα παιδιά, με την εξοικονόμηση πόρων.
Ταβήματαωςτώρα: -Αποστολή στον ΟΗΕ Εθνικής Έκθεσης από την κυβέρνηση και εναλλακτικών εκθέσεων από ΜΚΟ και τον Συνήγορο του Πολίτη(Απρίλιος 2012) - Εξέταση Ελληνικής Έκθεσης από ΟΗΕ(Ιούνιος 2012) - Εκδήλωση Αθήνας 27.9.2012: Παρουσίαση Καταληκτικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής Δ.τ.Π. του ΟΗΕ και πρόσκληση συνδρομής φορέων και εμπειρογνωμόνων για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης - Μέχρι σήμερα στάλθηκαν στον Συνήγορο 39 απαντήσεις (19 δημόσιοιφορείςκαιδημοτικέςυπηρεσίες, 15 ΜΚΟ, 5 εμπειρογνώμονες)
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (6) ΗΕπιτροπήσημειώνειότιηύφεσηκαιητρέχουσα χρηματοοικονομική κρίση έχει βαρύ τίμημα τόσο για τις οικογένειες όσο και για τις δημόσιες επενδύσεις στον κοινωνικότομέα,.. Δεδομένωντωνσυνθηκώναυτών, η Επιτροπή προτρέπει το συμβαλλόμενο Κράτος, σε περιόδους επιβολής επαχθών δημοσιονομικών μέτρων, να καταβάλει προσπάθειες για τη διατήρηση και επέκταση των κοινωνικών επενδύσεων και της κοινωνικής προστασίας των ατόμων που βρίσκονται σε πιο ευάλωτη κατάσταση και να υιοθετεί μια ισότιμη προσέγγιση δίνοντας προτεραιότητα στα παιδιά.
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (12) Η Επιτροπή συστήνει στο συμβαλλόμενο Κράτος να ιδρύσει έναν σαφώς δομημένο φορέα ο οποίος να συντονίζει την εφαρμογή των πολιτικών και των προγραμμάτων με αντικείμενο τα δικαιώματα των παιδιών μεταξύόλωντωνεμπλεκομένωνυπουργείωνκαιφορέων, καθώς και μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης, του κεντρικού, του περιφερειακού και του τοπικού, και να του παρέχει τους απαραίτητους πόρους σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο, καθώς και σε ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να εφαρμόζει σφαιρικές, συνεκτικές και περιεκτικές πολιτικές για τα παιδιά σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (13) Η Επιτροπή συστήνει προς το συμβαλλόμενο Κράτος να εξασφαλίσει ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού περιλαμβάνει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματακαιμετρήσιμουςσκοπούςκαιστόχους, ώστε να παρακολουθεί κατά τρόπο αποτελεσματικό την πρόοδο όσον αφορά την απόλαυση των δικαιωμάτων για όλαταπαιδιάσεόλητηνεπικράτειατουκράτους. Το εθνικόσχέδιοδράσηςθαπρέπεινασυνδεθείμετιςεθνικές, τομεακές και τοπικές στρατηγικές και προϋπολογισμούς προκειμένου να εξασφαλισθεί η κατάλληλη κατανομή οικονομικών, ανθρώπινων και τεχνικών πόρων που απαιτούνται για την εφαρμογή του.
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (18) Η Επιτροπή προτρέπει το συμβαλλόμενο Κράτος: (α) Να αυξήσει και να προτεραιοποιήσει τις δαπάνες που προβλέπονται στον προϋπολογισμό ώστε να εξασφαλίσει την εφαρμογή των δικαιωμάτων του παιδιού σεόλαταεπίπεδα, κυρίωςμεστόχοναπροστατεύσειτις παρεχόμενες σε παιδιά υπηρεσίες από τις περικοπές λόγω της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης και να εξασφαλίσει την περαιτέρω υποστήριξη και διεύρυνσή τους. (γ) Να καθιερώσει μια διαδικασία στον προϋπολογισμό με σαφή κατανομή πόρων για τα παιδιά σε σχετικούς τομείς και φορείς, καθώς και συγκεκριμένους δείκτες και ένα σύστημα παρακολούθησης αυτών.
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (20). η Επιτροπή συστήνει προς το συμβαλλόμενο Κράτος να ενισχύσει τους μηχανισμούς του για τη συλλογή δεδομένων, δημιουργώντας μια εθνική κεντρική βάση δεδομένων για τα παιδιά και καθιερώνοντας δείκτες συμβατούς προς τη Σύμβαση, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι τα δεδομένα συλλέγονται σε όλους τους τομείς που καλύπτει η Σύμβαση, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βία, την παράνομη διακίνηση και τη σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών, κατανεμημένα, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με την ηλικία, το φύλο, την εθνοτική και κοινωνικοοικονομική τους προέλευση και ανά ομάδες παιδιών που έχουν ανάγκη ειδικής προστασίας.
Καταληκτικές Παρατηρήσεις Επιτροπής Δ.τ.Π. (58) Η Επιτροπή συστήνει στο συμβαλλόμενο Κράτος να σχεδιάσει δημόσιες πολιτικές με στόχο κυρίως την αντιμετώπιση, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και σε μακροπρόθεσμη σταθερή προοπτική, του προβλήματος τηςαυξανόμενηςπαιδικήςφτώχειας.
Η γνωστοποίηση της Σύμβασης στους ενήλικες και στα παιδιά. Ανάγκη για: - Συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και όλων των επαγγελματιών που δουλεύουν με παιδιά, σχετικά με το περιεχόμενο της Σύμβασης και τις συνέπειες στο έργο τους - Στην εκπαιδευτική ύλη όλων των βαθμίδων του σχολείου να περιλαμβάνονται στοιχεία για την Σύμβαση, με βιωματικές συμμετοχικές μεθόδους - Τα σχολεία να δίνουν σχετική ενημέρωση στους γονείς
Μη διάκριση(άρθρο 2) Ανάγκη για θετικά μέτρα ώστε να περιοριστούν οι διακρίσεις σε βάρος παιδιών, ιδίως παιδιών με αναπηρίες και παιδιών Ρομά, ωςπροςτηνπρόσβασήτουςστηνεκπαίδευσηκαισε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας. Ειδικές δράσεις για την καταπολέμηση των διακρίσεων και της ρατσιστικής βίας μεταξύ ανηλίκων
Δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη. Δικαίωμα σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής(άρθρα 6,27) - Σημαντικός αριθμός παιδιών ζουν σε ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην πρόσβαση στα αναγκαία αγαθά και στην επιβίωσή τους. - Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι παρεμβάσεις και οι υπηρεσίες που απευθύνονται στους ιδιαίτερα ευάλωτους πληθυσμούς. - Κρίσιμος παράγοντας είναι η ανάπτυξη του κοινωνικού χαρακτήρα του σχολείου και δράσεων αλληλεγγύης στις γειτονιές
Γονική επιμέλεια, γονικές ευθύνες, αποχωρισμός από τους γονείς(άρθρα 5, 9,18) - Να υλοποιηθεί η πρόβλεψη της νομοθεσίας για τη λειτουργία οικογενειακών δικαστηρίων - Να υποστηρίζεται από κοινωνικές υπηρεσίες η υλοποίηση των δικαστικών αποφάσεων και η άσκηση του δικαιώματος τηςεπικοινωνίαςτωνπαιδιώνμετονγονέαμετονοποίοδεν διαμένουν μαζί - Να καθιερωθεί ο γενικός κανόνας συνέχισης άσκησης της επιμέλειας από κοινού από τους δύο γονείς σε περιπτώσεις διαζυγίου - Να στηριχτεί το έργο των εισαγγελιών ανηλίκων και να πλαισιωθούν από κοινωνικές υπηρεσίες
Σεβασμός των απόψεων του παιδιού(άρθρο 12) - Να επιμορφωθούν οι επαγγελματίες που δουλεύουν με και για τα παιδιά σχετικά με το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης γνώμης των παιδιών, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους - Οι μαθητές να ενημερώνονται εγκαίρως και να υποστηρίζονται κατάλληλα για την ουσιαστική συμμετοχή τους στις μαθητικές κοινότητες - Στα ιδρύματα παιδικής προστασίας να προβλεφθεί νομοθετικά η ενημέρωση και η ακρόαση της γνώμης των παιδιών για θέματα που τα αφορούν και τα επηρεάζουν
Ιδιωτική ζωή(άρθρο 16) - Τα ΜΜΕ και οι λειτουργοί τους να ενημερώνονται σχετικά με τον έμπρακτο σεβασμό της ιδιωτικής ζωής των ανηλίκων και να ελέγχονται όταν αυτή παραβιάζεται - Να υιοθετηθεί Κώδικας Δεοντολογίας στην ψυχαγωγική τηλεόραση - Τα παιδιά και οι γονείς να ενημερώνονται εκτενώς στο σχολείογιαταοφέληκαιτουςκινδύνουςαπότηχρήσητου διαδικτύου
Προστασία από τη βία και την κακομεταχείριση (άρθρα 19, 39) - Να βελτιωθούν οι μηχανισμοί προστασίας ανηλίκων θυμάτωνβίας(ιδίωςοικογενειακήςκαισεξουαλικής), παραπομπής και διερεύνησης καταγγελιών, με θέσπιση δεοντολογίας και πρωτοκόλλων για τους επαγγελματίες - Να εκδοθούν σαφείς κατευθύνσεις για τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες πρώτης γραμμής - Εφόσον τα σχολεία δεν διαθέτουν ψυχολόγους ή κοινωνικούς λειτουργούς, να εξασφαλισθεί η πρόσβαση των μαθητών σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και κοινωνικής πρόνοιας της κοινότητας, χωρίς να είναι απαραίτητη η συναίνεση γονέα για την αρχική έκφραση αιτήματος
Προστασία από τη βία και την κακομεταχείριση (άρθρα 19, 39) - Να προστατευθούν τα παιδιά από τη δευτερογενή κακοποίηση(πολλαπλές καταθέσεις, δημοσιοποίηση των υποθέσεών τους κ.λ.π). Να εφαρμοσθεί η προβλεπόμενη βιντεοσκόπηση καταθέσεων ανηλίκων θυμάτων σεξουαλικής βίας και επεκταθεί και σε άλλες μορφές κακοποίησης - Να δημιουργηθούν δομές επείγουσας φιλοξενίας και περίθαλψης ανηλίκων θυμάτων βίας και παραμέλησης, με ειδική μέριμνα για τις ανάγκες των εφήβων - Να ενισχυθεί η δικτύωση και συνεργασία μεταξύ των φορέων παιδικής προστασίας(με τη συνδρομή του ΕΚΚΑ) - Να ενταθούν οι εκστρατείες ενημέρωσης, ιδίως σε θέματα κοινωνικάαποδεκτώνμορφώνβίας(π.χ. σωματικήτιμωρία)
Προστασία από τη βία και την κακομεταχείριση (άρθρα 19, 39) - Εξαιρετικής σπουδαιότητας είναι η καθιέρωση ενός εθνικού κέντρου αναφοράς και τεκμηρίωσης για την παρακολούθηση των θεμάτων κακοποίησης και παραμέλησης του παιδιού. Το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού έχειταεχέγγυαγιατηνυλοποίησηαυτήςτηςαποστολής, εφόσον υπάρξει η διασφάλιση της κατάλληλης στελέχωσής του.
Επιθετικότητα και βία μεταξύ συνομηλίκων - Να δοθεί έμφαση στην πρόληψη στις σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων, με ενίσχυση του συμμετοχικού χαρακτήρα του σχολείου, την ενημέρωση και επικοινωνία των μαθητών σχετικά μετηνάσκησητωνδικαιωμάτωνκαιτηνπροστασίααπότηβία. - Να προωθηθούν μέτρα για την πιο αποτελεσματική διαχείριση των περιστατικών βίας, όπως η καλύτερη επιτήρηση των σχολικών μονάδων, η επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών, η ανάθεση ρόλων συμβούλων και μεσολαβητών σε εκπαιδευτικούς, η λειτουργία ομάδων συνομηλίκων μεσολαβητών, ύστερα από σχετική εκπαίδευση τους, η βελτίωση της πειθαρχικής εκπαιδευτικής νομοθεσίας με εισαγωγή νέων παιδαγωγικών μέτρων για τη συμφιλίωση και την αποκατάστασηςβλάβης.
Εναλλακτική φροντίδα, περιοδική αναθεώρηση (Άρθρα 20, 25) - Να εκσυγχρονιστεί η νομοθεσία που καλύπτει τα ιδρύματα παιδικήςπροστασίαςκαιπερίθαλψης, ναπιστοποιούνται, υποστηρίζονται και ελέγχονται τακτικά και να μειωθεί ο χρόνος παραμονής των παιδιών σε αυτά. - Nα υπάρξει ρητή αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο για τα ιδρύματασταδικαιώματατωνφιλοξενούμενωνπαιδιών, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της Σύμβασης. - Να καταργηθούν τα ιδρύματα που λειτουργούν με ασυλικό μοντέλο(ιδίως για παιδιά με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις), δίνοντας τη θέση τους σε μικρές μονάδες οικογενειακού χαρακτήρα και κέντρα ημερήσιας φροντίδας.
Εναλλακτική φροντίδα, περιοδική αναθεώρηση (Άρθρα 20, 25) - Να προωθηθεί η εφαρμογή του θεσμού της αναδοχής ανηλίκωνκαιναεπεκταθείκαισεπαιδιάπουδενέχουνήδη τοποθετηθεί σε ιδρύματα - Να υλοποιείται η πρόβλεψη της περιοδικής αναθεώρησης της τοποθέτησης των παιδιών σε ιδρύματα ή ανάδοχες οικογένειες, λαμβάνοντας υπόψη και τις απόψεις των παιδιών, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους
Υιοθεσία(Άρθρο 21) - Να προβλεφθεί επιτάχυνση των διαδικασιών της δημόσιας υιοθεσίας, με υποστήριξη από κατάλληλες και επαρκείς κοινωνικές υπηρεσίες και να δρομολογηθεί η κατάργηση της ιδιωτικής υιοθεσίας - Να βελτιωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίηση των διακρατικών υιοθεσιών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η κατάλληλη επιλογή και υποστήριξη των θετών γονέων και η προστασία των δικαιωμάτων των υιοθετούμενων παιδιών.
Παιδιάμεαναπηρίες. Σωματικήκαιψυχικήυγεία. Ιατρική φροντίδα. (Άρθρα 23, 24) - Να ενισχυθούν οι περιφερειακές παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες και τα κέντρα παροχής ημερήσιας φροντίδας και θεραπειών για παιδιά με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις, ιδίως για παιδιά και εφήβους με αυτισμό - Να διασφαλισθεί η πρόσβαση όλων των παιδιών στην ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική περίθαλψη, ανεξάρτητα του καθεστώτος ασφαλιστικής τους κάλυψης και η δωρεάν διάθεση των υποχρεωτικών εμβολίων σε όλα τα παιδιά. - Να ενισχυθούν τα προγράμματα προληπτικής ιατρικής, ιδίως σχετικά με την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των εφήβων και την πρόληψη της σεξουαλικής μετάδοσης νοσημάτων και των αυτοκτονιών(σημείο 56 Καταληκτικών Παρατηρήσεων ΕΔΤΠ)
Εκπαίδευση(Άρθρα 28,29) - Να ενισχυθούν η δημοκρατική λειτουργία των σχολείων και η συστηματική ακρόαση των απόψεων των μαθητών - Να προωθηθούν η εκπαίδευση στα δικαιώματα και οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προωθούν το διάλογο και τη βιωματική μάθηση, ενεργοποιούν τη συμμετοχή των μαθητών και συνδέουν το σχολείο με την κοινωνία - Να θεσπιστεί η σύνταξη και εφαρμογή σχολικών κανονισμών με τη συνδρομή εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων - Να συνεργάζονται τα σχολεία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων για την αποτροπή της πρόωρης σχολικής διαρροής και την στήριξη των παιδιών και οικογενειών τους - Οι εκπαιδευτικοί να επιμορφώνονται, να αξιολογούνται και να - υποστηρίζονται διαρκώς
Εκπαίδευση(Άρθρα 28,29) - Σε κάθε εκπαιδευτική περιφέρεια να λειτουργούν, ανάλογα προς τις καταγεγραμμένες ανάγκες, σχολεία με τμήματα υποδοχής και ειδικές δράσεις που διευκολύνουν την εκπαιδευτική ενσωμάτωση των αλλοδαπών/ αλλογενών μαθητώνπουέχουνέρθειπρόσφαταστηχώρα. - Στα σχολεία να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε δραστηριότητες που προάγουν τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, την αλληλοκατανόηση, την ειρηνική συνύπαρξη των μαθητών και την καταπολέμηση κάθε μορφής διάκρισης(λόγω καταγωγής, φύλου, εμφάνισης, πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, κλπ)
Εκπαίδευση(Άρθρα 28,29) - Να εφαρμόζονται συστηματικά οι προβλέψεις για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες(έγκαιρη αξιολόγηση, μεταφορά, φοίτηση, υποστήριξη, ανάλογα με τις ανάγκες τους) - Οι Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής να στελεχώνονται έγκαιρα και να λειτουργούν κανονικά σε όλη τη διάρκεια του χρόνου
Παιδιά πρόσφυγες(άρθρο 22) - Να ενισχυθεί το θεσμικό προστατευτικό πλαίσιο για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, με δημιουργία επαρκών δομών φιλοξενίας, παροχή διερμηνείας και νομικής στήριξης και υλοποίηση του θεσμού της επιτροπείας - Να μην επιτρέπεται η απέλαση ανηλίκων αλλά μόνο ο επαναπατρισμός τους όταν είναι εφικτός και προς το συμφέρον τους
Παιδιά μειονοτήτων(άρθρο 30) - Να διευρυνθούν τα υποστηρικτικά μέτρα για τα παιδιά ειδικών πληθυσμιακών ομάδων, με έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την εκπαιδευτική τους ένταξη. - Να ενταθούν οι προσπάθειες για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος των Ρομά, την παροχή υγειονομικής φροντίδας και προνοιακής κάλυψης, την τακτική υποστήριξη από κοινωνικές υπηρεσίες και την εγγραφή όλων των παιδιών στα δημοτολόγια. - Να υποστηριχθεί περαιτέρω η ελληνομάθεια και η ισότιμη εκπαιδευτική και κοινωνική συμμετοχή των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, μέσω του σχεδιασμού κατάλληλων εκπαιδευτικών μέτρων, ιδίως στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Παιδική εργασία εκμετάλλευση(άρθρο 32) - Να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια δήμων, αστυνομίας και μη κυβερνητικών οργανώσεων ώστε το φαινόμενο της επαιτείας και της εργασίας των παιδιών στο δρόμο, ιδίως στις μεγαλουπόλεις, ναεξαλειφθεί. - Να μελετηθεί η εκπόνηση διακρατικών συμφωνιών με Βουλγαρία και Ρουμανία για τον ασφαλή επαναπατρισμό και την κατάλληλη φροντίδα παιδιών που εντοπίζονται να επαιτούν ή να είναι θύματα παιδικής εκμετάλλευσης - Να γίνονται συστηματικοί έλεγχοι για την αποτροπή παράνομης απασχόλησης ανηλίκων και σε συνθήκες επικίνδυνες για την υγεία τους
Σεξουαλική βία, εμπορία, εκμετάλλευση (Άρθρα34, 35, 36) - Να δημιουργηθούν διεπιστημονικά κέντρα(με συνεργασία αστυνομίας, υπηρεσιώνυγείαςκαικοινωνικώνλειτουργών) για την εκτίμηση και υποστήριξη παιδιών θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης - Να αναπτυχθούν ειδικές δράσεις για την καταπολέμηση της εφηβικής πορνείας και διακίνησης με στόχο τη σεξουαλική εκμετάλλευση
Προστασίααπόβασανιστήρια. Στέρησηελευθερίας. Ποινική μεταχείριση(άρθρα 37,40) - Να αποφεύγεται η κράτηση ανηλίκων και, όταν αυτή κρίνεται αναγκαία, να διαχωρίζονται οι ανήλικοι από τους ενηλίκους και να διαβιώνουν σε συνθήκες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ηλικίας τους - Να παρέχεται δωρεάν νομική στήριξη στους ανήλικους παραβάτες του νόμου που αδυνατούν να την καλύψουν - Να εφαρμόζονται πληρέστερα τα προβλεπόμενα αναμορφωτικά μέτρα στην κοινότητα, με έμφαση στη λειτουργία δομών φιλοξενίας, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, κοινωφελούς εργασίας και θεραπευτικών προγραμμάτων για τους ανήλικους χρήστες ουσιών. - Να καταργηθεί η αναγραφή των αναμορφωτικών μέτρων στο ποινικό μητρώο και να καταστούν συντομότερες οι προθεσμίες καταστροφής του ποινικού μητρώου ανηλίκων. - Να καλυφθούν οι ανάγκες φροντίδας και δημιουργικής απασχόλησης των βρεφών και νηπίων που διαμένουν με τις μητέρες τους στη φυλακή.
Επόμενα βήματα.. - Ο Συνήγορος του Πολίτη μέσα στο Δεκέμβριο 2012 θα ολοκληρώσει την καταγραφή απόψεων και θα προετοιμάσει τις προτάσεις του προς τα συναρμόδια υπουργεία. - Χρειάζεται να αναληφθεί πρωτοβουλία για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δ.τ.Π. (Γενική Γραμματεία Πρόνοιας;) - Να συγκροτηθεί Διϋπουργική Επιτροπή(Δ.Ε.) που θα δώσει εντολή και κατευθύνσεις σε επιστημονική ομάδα για την κατάρτιση του Σχεδίου. - Η επιστημονική ομάδα θα κληθεί να εκπονήσει επιχειρησιακό σχέδιο και μηχανισμό υλοποίησης και παρακολούθησής του(αξιοποιώντας Ευρωπαϊκούς πόρους)
Επόμενα βήματα.. - ΤοαρχικόΣχέδιοθαπρέπεινατεθείσεδημόσια διαβούλευση, ώστε να εμπλουτιστεί περισσότερο - Να προβλεφθεί η συμμετοχή του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Δικαιώματα του Παιδιού - Στον μηχανισμό υλοποίησης και παρακολούθησης, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, οπωσδήποτε να προβλεφθεί η συμμετοχή των ΟΤΑ και εκπροσώπων ΜΚΟ. - Όταν ολοκληρωθεί η διαβούλευση το Σχέδιο θα πρέπει να υποβληθεί και εγκριθεί από τη Βουλή, με προσπάθεια να λάβει υπερκομματική στήριξη.