Ευκαιρίεσ ςε όλουσ, πρόςβαςη για όλουσ: το μζλλον των ελλθνικϊν δθμόςιων και δθμοτικϊν βιβλιοκθκϊν Πρϊτα ευριματα από το πρόγραμμα Future Library, με χρθματοδότθςθ από το Κδρυμα «ταφροσ Νιάρχοσ» 1
Η εκπόνθςθ τθσ μελζτθσ, με ςκοπό τθν αναλυτικι περιγραφι τθσ τρζχουςασ κατάςταςθσ των δθμόςιων και δθμοτικϊν βιβλιοκθκϊν ςτθ χϊρα και τθν κατάρτιςθ ςχεδίου και προτάςεων δράςθσ για τθ βελτίωςι τουσ, πραγματοποιείται με πρωτοβουλία και χρθματοδότθςθ από το: www.snf.org
Το Ππόγπαμμα future library «ευκαιρίεσ ςε όλουσ, πρόςβαςη για όλουσ» Να τοποκετθκοφν οι βιβλιοκικεσ ςτο κζντρο των τοπικϊν κοινωνιϊν ςαν μία νζα πθγι υποςτιριξθσ τθσ ποιότθτασ τθσ ηωισ των πολιτϊν
Σηόσορ: 2011 2015 Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη ζηο ΚΠΙΣΝ 2011 2012 2013 2014 Σημανηική αύξηζη ηος απιθμού ηων ανθπώπων πος επιζκέπηονηαι ηιρ Βιβλιοθήκερ 2015
Μελέηη ζκοπιμόηηηος 12 ζςνανηήζειρ 65 ημέπερ 1. Σέππερ 2. Βέποια 3. Λειβαδειά 4. Ναύπακηορ 5. Τπίκαλα 6. Βολορ 7. Τπίπολη 8. Φιορ 9. Ηπάκλειο 1. Αθήνα 2. Πειπαιάρ 3. Θεζζαλονίκη
Υπηπεζίερ Οι ηοπικές κοινωνίες και οι σπάλληλοι θέηοσν ηις προηεραιόηηηες 1.Γανειζμός βιβλίων 2.Γημιοσργικά εργαζηήρια για παιδιά 3.Πρόζβαζη ζηο διαδίκησο 4.Προώθηζη θιλαναγνωζίας 5.Χώροι μελέηης
futurelibrary.gr ζςνδέει ανθπώποςρ πος ενδιαθέπονηαι για βιβλιοθήκερ Είναι ένα κοινωνικό δίκηςο 1,300 εγγεγραμμένα μέλη 94 Βιβλιοθήκες Δίναι ελεύθερο με δωρεάν πρόζβαζη
futurelibrary.gr Φαπηογπαθώνηαρ ηιρ βιβλιοθήκερ και ηιρ ςπηπεζίερ ηοςρ 94 Βιβλιοθήκερ: Ονομα πόλης Τύπος βιβλιοθήκης(δημοηική/ δημόζια) Τασηόηηηα βιβλιοθήκης Αριθμός εγγεγραμμένων μελών Αριθμός σπολογιζηών για ηο κοινό Τατσδρομική διεύθσνζη Βινηεοπαροσζίαζη κάθε βιβλιοθήκης
Creativity is the driving force of economic growth Author Richard Florida
Ειςαγωγι Διάρκεια τθσ ζρευνασ: Απρίλιοσ Ιοφνιοσ 2011 Σο ερωτθματολόγιο ςτα ελλθνικά και ςτα αγγλικά υμπλιρωςθ online ςτο SurveyGizmo Ζτοσ αναφοράσ των δεδομζνων: 2010 Αποδζκτεσ: ςυμμετζχουςεσ βιβλιοκικεσ ςτισ 12 ςτοχευμζνεσ και ενθμερωτικζσ ςυναντιςεισ 10
Δομι του ερωτθματολογίου: 33 ερωτιςεισ ςε 8 κατθγορίεσ τοιχεία βιβλιοκικθσ (Ερ.1) Δθμογραφικά ςτοιχεία βιβλιοκθκϊν (Ερ. 2-5) Εγκαταςτάςεισ για τουσ χριςτεσ (Ερ. 6-11) Τπθρεςίεσ βιβλιοκικθσ (Ερ. 12-18) υλλογζσ (Ερ. 19-21) Χριςτεσ και χριςθ (Ερ. 22-25) Προςωπικό (Ερ. 26-29) Οικονομικά ςτοιχεία (Ερ. 30-33) 11
Γεωγραφικι κατανομι No. Name of region Number of responding libraries 1 Eastern Macedonia and Thrace Population of the region 5 606,170 2 Central Macedonia 15 1,874,590 3 Western Macedonia 5 282,120 4 Epirus 2 336,650 5 Thessaly 11 730,730 6 Western Greece 4 680,190 7 Sterea Ellas 12 546,870 8 Attica 19 3.812,330 9 Peloponnesus 5 581,980 10 Southern Aegean Sea 1 308,610 11 Northern Aegean Sea 5 197,810 12 Ionian Islands 4 206,470 13 Crete 7 621,340 Total 95 10,787,690 12
Είδθ βιβλιοκθκϊν Απαντιςεισ: 94 βιβλιοκικεσ (144 μαηί με τα παραρτιματα) Από αυτζσ 26 από τισ 49 δθμόςιεσ βιβλιοκικεσ (π.χ. Βζροια, Λειβαδιά, Ναφπακτοσ, ζρρεσ) 68 δθμοτικζσ (π.χ. Ακινα, Θεςςαλονίκθ, Πειραιάσ, Ηράκλειο, Πάτρα) 13
ΠΡΩΣΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ 14
Ολοκλθρωμζνο φςτθμα Βιβλιοκικθσ (ΟΒ) 67% των βιβλιοκθκϊν χρθςιμοποιοφν ΟΒ Προζχει το ABEKT ςε ποικίλεσ εκδόςεισ Τποςφςτθμα καταλογογράφθςθσ: 95,65% Τποςφςτθμα δανειςμοφ: 86,96% υμπζραςμα: κφριοσ ςτόχοσ των ελλθνικϊν βιβλιοκθκϊν θ οργάνωςθ των ςυλλογϊν τουσ OPAC: ςτισ 69 από τισ 150 βιβλιοκικεσ (και παραρτιματα) διατίκεται ςε υπολογιςτι και ςε 41 μζςω διαδικτφου 15
Τπθρεςίεσ βιβλιοκικθσ 16
Ανάλυςθ των αποτελεςμάτων για τισ υπθρεςίεσ βιβλιοκικθσ 26 προτεινόμενεσ υπθρεςίεσ βιβλιοκικθσ παραδοςιακζσ: ςτισ 10 πρϊτεσ υπθρεςίεων 7 είναι παραδοςιακζσ ςχετικζσ με τθν κοινότθτα: 8 υπθρεςίεσ ςτο μζςον τθσ κατάταξθσ των αποτελεςμάτων υπθρεςίεσ ΣΠΕ: ςτισ 10 πρϊτεσ υπθρεςίεσ οι 3 εςτιάηονται ςε ΣΠΕ (π.χ. πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο) και 8 ςτο τζλοσ τθσ κατάταξθσ Οι βιβλιοκικεσ προςφζρουν παραδοςιακζσ υπθρεςίεσ και ςταδιακά αναπτφςςουν υπθρεςίεσ προσ τθν κοινότθτα. Ανάγκθ για αφξθςθ των υπθρεςιϊν ΣΠΕ. 17
Σεχνολογίεσ Βιβλιοκικεσ με ιςτοτόπουσ: 57,89% ελίδα ςτο Facebook: 20% Twitter: 5,26% ι 5 βιβλιοκικεσ: Αταλάντθ, Βζροια, Λευκάδα, Λειβαδιά και Ραψάνθ (δθμοτικι) 18
υλλογζσ 95 βιβλιοκικεσ κατζχουν 2.487.497 βιβλία (μεγαλφτερθ: Βικελαία Ηρακλείου με 180.000) 287.303 τόμοι περιοδικϊν Γενικά, ζλλειψθ θλ.-πόρων (θλ.-περιοδικά, θλ.-βιβλία, αδειοδοτθμζνεσ βάςεισ δεδομζνων) Λιγότερο αναπτυγμζνεσ οι ςυλλογζσ παιγνιδιϊν ςε υπολογιςτζσ 19
Ψθφιακά αποκετιρια 12 βιβλιοκικεσ ζχουν δθμιουργιςει ψθφιακά αποκετιρια: 7 δθμόςιεσ και 5 δθμοτικζσ Είδθ ψθφιοποιθμζνου υλικοφ: χειρόγραφα, ςπάνια βιβλία, εφθμερίδεσ, περιοδικά, ςυλλογζσ φωτογραφιϊν, αρχειακό υλικό, τεκμιρια τοπικοφ ενδιαφζροντοσ 3 δθμόςιεσ βιβλιοκικεσ διακζτουν τα αποκετιρια ςτο διαδίκτυο: Βζροια, Λειβαδιά, ζρρεσ 20
Εγγεγραμμζνοι χριςτεσ Ενιλικεσ: 278.829, παιδιά: 127.358 = 406.187 Πλθκυςμόσ των διμων όπου βρίςκονται οι βιβλιοκικεσ που απάντθςαν: 4.641.020 (απογραφι 2011) Αναλογία εγγεγραμμζνων χρθςτϊν προσ πλθκυςμιακι κάλυψθ: 8,75% Τπθρεςίεσ για παιδιά δεν προςφζρουν όλεσ οι βιβλιοκικεσ 21
Δανειςμόσ τεκμθρίων Δανειςμοί βιβλίων το 2010: 1.466.400 3,61 βιβλία ανά εγγεγραμμζνο χριςτθ Οι 3 βιβλιοκικεσ με τουσ πιο πολλοφσ δανειςμοφσ ςτθ Β. Ελλάδα: 1. Θεςςαλονίκθ, 2. Βζροια, 3. Καλαμαριά υςχετιςμόσ με τισ αναγνωςτικζσ ςυνικειεσ του πλθκυςμοφ (ζρευνα ΕΚΕΒΙ?) 22
Επιςκζψεισ ςτθ βιβλιοκικθ και προςωπικό υνολικόσ αρικμόσ επιτόπιων επιςκζψεων το 2010: 910.490 τοιχεία προςωπικοφ το 2010: 87,31% πλιρουσ απαςχόλθςθσ, μόνιμο προςωπικό. Από αυτοφσ: 54,84%: πτυχίο βιβλιοκθκονομίασ/επιςτιμθσ πλθροφόρθςθσ (ΑΕΙ/ΣΕΙ, μεταπτυχιακόσ τίτλοσ) 21,34%: πτυχίο ςε άλλεσ επιςτιμεσ 23.82%: απολυτιριο Λυκείου 23
ΠΡΩΣΑ ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ 24
υμπεράςματα [α] Η ζρευνα αδρομερϊσ αποτυπϊνει τθν τρζχουςα κατάςταςθ των ελλθνικϊν δθμοςίων/δθμοτικϊν βιβλιοκθκϊν Ανάγκθ επανάλθψθσ τθσ ζρευνασ εν καιρϊ για πιο ακριβι δεδομζνα Οριςμζνα εξαιρετικά παραδείγματα οργανωμζνων βιβλιοκθκϊν με ςφγχρονεσ υπθρεςίεσ Ανάπτυξθ νζων τεχνολογιϊν: θλ.-βιβλία, κοινωνικά μζςα, πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο, ψθφιακά μζςα, υπθρεςίεσ για παιδιά Τποςτιριξθ των κινθτϊν μονάδων βιβλιοκθκϊν για κάλυψθ τθσ γεωγραφικισ μορφολογίασ τθσ χϊρασ Επιμόρφωςθ προςωπικοφ ςτισ υπθρεςίεσ ΣΠΕ αλλά και ςτθν ανανζωςθ των βιβλιοκθκονομικϊν δεξιοτιτων 25
υμπεράςματα [β] υνζργειεσ ςε τοπικό επίπεδο με άλλα είδθ βιβλιοκθκων: δθμόςιεσ/δθμοτικζσ με ςχολικζσ και ακαδθμαϊκζσ ι ειδικζσ τθσ περιοχισ (τοπικά δίκτυα) για καλφτερεσ υπθρεςίεσ Εναλλακτικοί τρόποι χρθματοδότθςθσ Προςζγγιςθ τθσ κοινότθτασ των χρθςτϊν ςτουσ χϊρουσ τουσ (εναλλακτικζσ βιβλιοκικεσ) Οι βιβλιοκικεσ ωσ ςθμεία ςυνάντθςθσ, για εξυπθρζτθςθ των λιγότερο εξυπθρετοφμενων πλθκυςμιακϊν ομάδων Βιωςιμότθτα των προγραμμάτων των βιβλιοκθκϊν Δθμιουργικότθτα, ενκουςιαςμόσ, καινοτομία 26
Ευχαριςτοφμε για τθν προςοχι ςασ! Ερωτιςεισ?? Γιάννθσ Σροχόπουλοσ, ioannis@libver.gr Εφα εμερτηάκθ, esemertzaki@bankofgreece.gr 27