Ενιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Υπόγειων Υδάτω
Σελιδα 2 από 100 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΧΘ 0.00-87.00 7 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7 1.1 Αντικείμενο της Μελέτης 7 1.2 Προσέγγιση 7 2 ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 9 2.1 Επισκόπηση 9 2.2 Γεωλογική Περιγραφή κατά μήκος της Όδευσης του Αγωγού 9 3 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 11 3.1 Συστήματα Υπόγειων Υδάτων 11 3.2 Επίπεδα Υδροφόρων Οριζόντων και Ροές 13 4 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ 16 4.1 Επισκόπηση 16 4.2 Γενικός Χαρακτηρισμός της Ποιότητας Υπόγειων Υδάτων 16 4.3 Ποιότητα κατά μήκος της Όδευσης του Αγωγού 17 4.3.1 Υπάρχοντα Δεδομένα Αναφοράς 19 4.3.2 Ευρήματα Εργασιών Πεδίου 20 4.3.3 Περιορισμοί Μελέτης 22 KP 87.00-359.00 23 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 5.1 Αντικείμενο του Έργου 23 5.2 Μέθοδος 23 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 24 6.1 Γενικές Πληροφορίες 24 6.2 Διοικητική Διαίρεση 24 6.3 Υδρογεωλογικό καθεστώς των υπό μελέτη ποταμών και ρεμάτων 26 6.3.1 Χιονόρεμα (Ασπρόρεμα / Ποταμός Βόσβορης ή Μπόσμπος) 26 6.3.2 Ασπροπόταμος 28 6.3.3 Ξηροπόταμος (Κομψάτος) 30 6.3.4 Κόσυνθος ποταμός 33 6.3.5 Νέστος Ποταμός 35 6.3.6 Αγγίτης ποταμός 37
Σελιδα 3 από 100 6.3.7 Κρουσοβίτης ποταμός 39 6.3.8 Στρυμόνας ποταμός 42 6.3.9 Γαλλικός ποταμός 44 6.4 Υπόγεια Υδροφόρα Συστήματα 47 7 Μεθοδολογία 52 7.1 Μετρήσεις φυσικοχημικών παραμέτρων 52 7.2 Χημικές αναλύσεις 52 7.2.1 Μέθοδος Υπολογισμού Ολικών Αιωρούμενων Στερεών (T.S.S.) 52 7.3 Προσδιορισμός ολικού οργανικού άνθρακα (ΤOC) 53 7.4 Βαρέα μέταλλα 54 7.4.1 Εισαγωγή 54 7.4.2 Μεθοδολογία 54 7.5 Υδρογονάνθρακες 55 7.5.1 Εισαγωγή 55 7.5.2 Μεθοδολογία 56 7.6 Μικροβιολογικές αναλύσεις 57 7.6.1 Εισαγωγή 57 7.6.2 Μεθοδολογία 57 8 Αποτελέσματα 58 8.1 Φυσικοχημικές Παράμετροι 58 8.2 Χημικές αναλύσεις 61 8.3 Ολικά έλαια και ζωικά και φυτικά έλαια και λίπη 64 8.4 Βαρέα Μέταλλα στα υπόγεια ύδατα ποταμών και ρεμάτων 65 8.5 Αναλύσεις Υδρογονανθράκων στα υπόγεια ύδατα 71 8.6 Αποτελέσματα μικροβιολογικών αναλύσεων στα υπόγεια ύδατα 73 8.7 Αξιολόγηση της ποιότητας του υπόγειου νερού στην περιοχή μελέτης από Χ.Θ. 87 έως 359 73 Χ.Θ. 359 Χ.Θ. 543 75 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 75 9.1 Αντικείμενο της Μελέτης 75 9.2 Προσέγγιση 75 10 ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 77 10.1 Επισκόπηση 77 10.2 Γεωλογική Περιγραφή κατά μήκος της Όδευσης του Αγωγού 77 11 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 79
Σελιδα 4 από 100 11.1 Επισκόπηση 79 11.2 Επίπεδα υδροφόρων οριζόντων και ροές 80 12 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ 85 12.1 Επισκόπηση 85 12.2 Γενικός χαρακτηρισμός ποιότητας υπόγειων υδάτων 85 12.3 Ποιότητα κατά μήκος της όδευσης του αγωγού 87 12.3.1 Υπάρχοντα δεδομένα αναφοράς 88 12.3.2 Ευρήματα Εργασιών Πεδίου 91 12.3.3 Περιορισμοί Μελέτης 92 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 100
Σελιδα 5 από 100 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2-1 Γεωλογικοί σχηματισμοί κατά μήκος της όδευσης του αγωγού 9 Πίνακας 3-1 Χαρακτηριστικά και έκταση των συστημάτων υπογείων υδάτων 11 Πίνακας 4-1 Απογραφή των γεωτρήσεων εντός της ζώνης 500 μέτρων της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού κατά τη φάση εργασιών πεδίου 18 Πίνακας 4-2 Τοποθεσίες γεωτρήσεων και αναλυτικά δεδομένα των δειγμάτων 19 Πίνακας 4-3 Αποτελέσματα εργαστηριακής ανάλυσης 21 Πίνακας 4-4 Αποτελέσματα εργαστηριακής μικροβιολογικής ανάλυσης 21 Πίνακας 6-1 Θέσεις αντικειμένου εργασιών 24 Πίνακας 6-2 Συντεταγμένες των γεωτρήσεων 25 Πίνακας 6-3 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Χιονόρεμα 27 Πίνακας 6-4 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ασπροποτάμου 29 Πίνακας 6-5 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ξηροποτάμου 31 Πίνακας 6-6 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Ξάνθης (Κοσύνθος) 34 Πίνακας 6-7 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Νέστου 36 Πίνακας 6-8 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Αγγίτη 38 Πίνακας 6-9 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Κρουσοβίτη 40 Πίνακας 6-10 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Στρυμόνα 42 Πίνακας 6-11 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Γαλλικού 44 Πίνακας 6-12 Υπόγεια υδροφόρα συστήματα στις υπό μελέτη υδρολογικές λεκάνες (Χ.Θ. 87 359) 47 Πίνακας 8-1 Πίνακας 8-2 Πίνακας 8-3 Πίνακας 8-4 Πίνακας 8-5 Πίνακας 8-6 Πίνακας 8-7 Πίνακας 8-8 Στατιστικά στοιχεία των φυσικοχημικών μετρήσεων των υπόγειων υδάτων στα πλαίσια της παρούσας μελέτης (Σεπτέμβριος 2012). 58 Τιμές των φυσικοχημικών παραμέτρων των υπόγειων υδάτων (Σεπτέμβριος 2012) 58 Στατιστικά στοιχεία των θρεπτικών αλάτων των υπόγειων υδάτων (Σεπτέμβριος 2012) 62 Τιμές (mg/l) των θρεπτικών αλάτων των υπόγειων υδάτων (Σεπτέμβριος 2012 62 Συγκεντρώσεις ολικών ελαίων και των ζωικών και φυτικών ελαίων και λιπών στα υπόγεια ύδατα των υπό μελέτη ποταμών και ρεμάτων (mg/l, Σεπτέμβριος 2012) 65 Συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στα υπόγεια ύδατα για το τμήμα του αγωγού από Χ.Θ. 87-359 66 Συγκεντρώσεις των Π.Α.Υ. στα δείγματα των υπόγειων υδάτων όλων των ποταμών και ρεμάτων στο διακριτό τμήμα από Χ.Θ. 87 έως 359 72 Συγκεντρώσεις ολικών κολοβακτηρίων (Total Coliform) στα υπόγεια ύδατα όλων των υπό μελέτη ποταμών και ρεμάτων (cfu Colony Forming Units) για το διακριτό τμήμα του αγωγού από Χ.Θ. 87 έως 359 73 Πίνακας 10-1 Γεωλογικοί σχηματισμοί κατά μήκος της όδευσης του αγωγού 77 Πίνακας 12-1 Απογραφή των γεωτρήσεων εντός της ζώνης 500 μέτρων της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού κατά τη φάση εργασιών πεδίου 87 Πίνακας 12-2 Αποτελέσματα εργαστηριακής ανάλυσης 92
Σελιδα 6 από 100 Πίνακας 12-3 Παράμετροι που μετρήθηκαν στο πεδίο κατά τη φάση των εργασιών πεδίου 92 Πίνακας 12-4 Απογραφή γεωτρήσεων εντός της ζώνης 500 μέτρων της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού από τη φάση εργασιών πεδίου 93 Πίνακας 12-5 Χημικές αναλύσεις των δειγμάτων υπογείων υδάτων από την ζώνη 500 μέτρων της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού 97 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 3-1 Συστήματα υπόγειων υδάτων κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού και θέση των γεωτρήσεων που έχουν καταγραφεί και στις οποίες έγινε δειγματοληψία 11 Σχήμα 3-2 Φωτογραφίες από χαρακτηριστικές υδρογεωλογικές συνθήκες στα διάφορα υπόγεια υδατικά συστήματα κατά μήκος της όδευσης 15 Σχήμα 4-1 Καταγεγραμμένες γεωτρήσεις και πηγάδια κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης 18 Σχήμα 4-2 Τοποθεσίες δειγματοληψίας από τις εργασίες πεδίου και τα βιβλιογραφικά δεδομένα κατά μήκος της προτεινόμενης (Χ.Θ. 0-87) 20 Σχήμα 6-1 Διοικητική διαίρεση των υπό μελέτη υδρολογικών λεκανών (πρόγραμμα Καλλικράτης) 25 Σχήμα 6-2 Σημεία δειγματοληψίας των υπόγειων υδάτων στις υπό μελέτη υδρολογικές λεκάνες 26 Σχήμα 6-3 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Χιονόρεμα 28 Σχήμα 6-4 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ασπροποτάμου 30 Σχήμα 6-5 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ξηροποτάμου 32 Σχήμα 6-6 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Κόσυνθου 35 Σχήμα 6-7 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Νέστου 37 Σχήμα 6-8 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Αγγίτη 39 Σχήμα 6-9 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Κρουσοβίτη 41 Σχήμα 6-10 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Στρυμόνα 43 Σχήμα 6-11 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Γαλλικού 46 Σχήμα 6-12 Υπόγεια υδροφόρα συστήματα στις υπό μελέτη υδρολογικές λεκάνες 47 Σχήμα 11-1 Σχήμα 12-1 Σχήμα 12-2 Συστήματα υπόγειων υδάτων κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού και θέση των γεωτρήσεων που έχουν καταγραφεί και στις οποίες έγινε δειγματοληψία 84 Απογραφή σημείων υδροφόρου ορίζοντα εντός της ζώνης 2 χλμ από την προτεινόμενη όδευση του αγωγού 90 Υδροχημική ανάλυση των υπόγειων υδάτων εντός της ζώνης 2 χλμ της Προτεινόμενης Όδευσης του Αγωγού 91
Σελιδα 7 από 100 ΧΘ 0.00-87.00 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Αντικείμενο της Μελέτης Στα πλαίσια της συνολικής αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ στην περιοχή Κήποι- Κομοτηνή, μελετήθηκε επίσης ο υδροφόρος ορίζοντας ως περιβαλλοντική μεταβλητή. Ο βασικός στόχος αυτής της έκθεσης είναι η παρουσίαση του υδρογεωλογικού πλαισίου εντός της περιοχής μελέτης και η αξιολόγηση της κατανομής της ποιότητας των υπογείων υδάτων κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού. 1.2 Προσέγγιση Η προσέγγιση περιλαμβάνει μία φάση εργασιών πεδίου και μία φάση μελέτης γραφείου. Οι εργασίες πεδίου πραγματοποιήθηκαν στις 1, 2, 3 και 4 Οκτωβρίου 2012. Ο βασικός σκοπός των εργασιών πεδίου ήταν η εξέταση των γεωλογικών συνθηκών κατά μήκος της όδευσης του αγωγού και η συλλογή όλων των διαθέσιμων πληροφοριών και δεδομένων σχετικά με την ποιότητα των υπογείων υδάτων, κυρίως εντός της ζώνης των 500 μέτρων από την προτεινόμενη όδευση του αγωγού. Καταγράφηκαν όλες οι απολήψεις υπογείων υδάτων που βρίσκονται εντός της αναφερθείσας ζώνης (στα σημεία όπου η προσβασιμότητα δεν ήταν περιορισμένη). Όποτε ήταν εφικτό, έγινε λήψη ενός δείγματος προκειμένου να υπάρχει μία ανεξάρτητη καταγραφή της ποιότητας των υπογείων υδάτων πριν από την κατασκευή του αγωγού. Η συλλογή δειγμάτων από τις γεωτρήσεις έγινε σε φιάλες που γέμισαν μέχρι να μην υπάρχουν φυσαλίδες. Οι φιάλες σφραγίστηκαν, επισημάνθηκαν με ετικέτες και τοποθετήθηκαν σε ένα ψυγείο με πάγο. Τα δείγματα παραδόθηκαν απευθείας στην AGROLAB στη Θεσσαλονίκη.
Σελιδα 8 από 100 Σε κάθε δείγμα υπογείων υδάτων έγινε ανάλυση των παρακάτω παραμέτρων: ph, Na, Cl, SO 4, NO 3, NO 2, P, BOD, COD, αιωρούμενα στερεά, DO, λίπη και έλαια. Τα κριτήρια για την επιλογή των σημείων δειγματοληψίας ήταν η διαθεσιμότητα υπόγειων υδάτων (θα έπρεπε να γίνεται άντληση από τις γεωτρήσεις κατά τη διάρκεια της επίσκεψης), η ικανοποιητική απόσταση μεταξύ των επιλεγμένων σημείων (όχι πολύ κοντά μεταξύ τους) και τα διαφορετικά υδρογεωλογικά περιβάλλοντα. Η φάση της μελέτης γραφείου σχετίζεται με τη συλλογή όλων των διαθέσιμων αναφορών και δεδομένων σχετικά με την ποιότητα, τα επίπεδα και τις ροές των υπογείων υδάτων, ώστε να δημιουργηθεί ένα σύνολο συγκριτικών δεδομένων ως προς τα ευρήματα των εργασιών πεδίου. Η βασική πηγή των αναφορών ήταν το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2011) «Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης σε συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 60/2000/EK, σύμφωνα με το Νόμο 3199/2003 και το Προεδρικό Διάταγμα 51/2007. Ενδιάμεση Φάση 1 Τεύχος 10. Λεκάνη Απορροής Θράκης [GR12]. Εκτίμηση και κατηγοριοποίηση της Ποιότητας (Χημικής) και ποσοτικοποιημένης κατάστασης των υπόγειων υδατικών συστημάτων» καθώς επίσης και οι εργασίες που έχει πραγματοποιήσει το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).
Σελιδα 9 από 100 2 ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 2.1 Επισκόπηση Αυτή η ενότητα αποτελεί μια εισαγωγή στο γενικότερο γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής γύρω από την προτεινόμενη όδευση του αγωγού. 2.2 Γεωλογική Περιγραφή κατά μήκος της Όδευσης του Αγωγού Οι γεωλογικές συνθήκες κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού παρουσιάζονται παρακάτω, σύμφωνα με τους δημοσιευμένους γεωλογικούς χάρτες, κλίμακας 1:50.000, του ΙΓΜΕ (ΙΓΜΕ, 1977, 1980, 1982): Πίνακας 2-1 Χ.Θ. Χ.Θ. 0.0 0.5 Χ.Θ. 0.5 7.0 Χ.Θ. 7.0 10.0 Χ.Θ. 10.0-12.0 Χ.Θ. 12.0 14.0 Χ.Θ. 14.0 26.0 Χ.Θ. 26.0-27.0 Χ.Θ. 27.0 31.0 Γεωλογικοί σχηματισμοί κατά μήκος της όδευσης του αγωγού Γεωλογική περιγραφή Σύγχρονα αλλουβιακά ιζήματα από την πεδιάδα Έβρου. Ενστρώσεις αργίλων, μαργών και λεπτόκοκκων ψαμμιτών του Ολιγόκαινου. Μειοκαίνου ανοιχτόχρωμοι ψαμμίτες, μάργες και άργιλοι. Αμμόλιθοι, ψαμμίτες, βιοκλαστικοί ασβεστόλιθοι, τόφοι και μάργες του Ηώκαινου / Ολιγόκαινου. Ιζήματα με ποτάμια προέλευση και παλιά ιζήματα από αναβαθμούς ποταμών. Αμμόλιθοι, ψαμμίτες, βιοκλαστικοί ασβεστόλιθοι, τόφοι και μάργες του Ηώκαινου / Ολιγόκαινου, που περιστασιακά βασίζεται σε ανδεσίτες και δακίτες. Σύγχρονα αλουβιακά ιζήματα και παλιά ιζήματα από αναβαθμούς ποταμών. Μάργες, ψαμμίτες και τόφφους υπερκείμενων ανδεσιτών. Χ.Θ. 31.0 32.0 Χ.Θ. 32.0 36.0 Χ.Θ. 36.0 39.5 Χ.Θ. 39.5 42.5 Χ.Θ. 42.5-49.5 Χ.Θ. 49.5 60.0 Χ.Θ. 60.0-61.5 Ρυοδακίτες και βιοκλαστικοί ασβεστόλιθοι. Αλλουβιακά ιζήματα και προσχώσεις. Γκρι άργιλοι και χαλαρά κροκαλοπαγή του Πλειόκαινου-Πλειστόκαινου. Αλλουβιακά ιζήματα και προσχώσεις. Μάργες και άργιλοι με λεπτές στρώσεις ψαμμιτών και τόφφους του Ηωκαίνου και Ολιγόκαινου. Σε τοπικό επίπεδο, εδραιωμένα λατυποπαγή στη βάση του σχηματισμού. Ασβεστολιθικοί σχιστόλιθοι, φυλλίτες και ενστρώσεις μαρμάρων. Μετα-γραουβάκες και μετα-κροκαλοπαγή.
Σελιδα 10 από 100 Χ.Θ. Χ.Θ. 61.5 65.0 Χ.Θ. 65.0 75.0 Χ.Θ. 75.0 86.5 Γεωλογική περιγραφή Τριτοβάθμια ηφαιστειακά πετρώματα: πυροκλαστικών καταθέσεων, τόφοι, lahar και lapilli, τοπικά πυριτιωμέους τόφφους και ανδεσίτες. Παλιά ιζήματα από αναβαθμούς ποταμών: Άργιλος, κροκαλοπαγή και άμμους, μαζί με συνεκτικά ποτάμια-λιμναία ιζήματα. Σύγχρονα και πρόσφατα αλλουβιακά ιζήματα μαζί με πρόσφατα χαλαρά ποτάμια ιζήματα του Φιλιούρη και συνδεόμενων ρυακιών. Χ.Θ. 86.5 87.0 Νεογενή ποτάμια-λιμναία ιζήματα. Πηγή: ASPROFOS (2013)
Σελιδα 11 από 100 3 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 3.1 Συστήματα Υπόγειων Υδάτων Σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2011) έχουν αναγνωριστεί αρκετά συστήματα υπόγειων υδάτων (βλ. Πίνακας 3-1) κατά μήκος της όδευσης του αγωγού. Το Σχήμα 3-1 παρουσιάζει το περίγραμμα και τη θέση τους. Πίνακας 3-1 Αριθμός Χαρακτηριστικά και έκταση των συστημάτων υπογείων υδάτων Όνομα του υπόγειου υδατικού Τύπος Χ.Θ. από Χ.Θ. έως συστήματος GR1200140 Έβρος Κατακερματισμένο 0 32 GR1200130 Αλεξανδρούπολη Μικτό 32 49 GR1200030 Μάκρη Καρστικό 49 59 GR1200110 Ροδόπη Κατακερματισμένο 59 75.5 GR1200040 Φιλιούρης Πορώδες 75.5 87 Σχήμα 3-1 Συστήματα υπόγειων υδάτων κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού και θέση των γεωτρήσεων που έχουν καταγραφεί και στις οποίες έγινε δειγματοληψία Πηγή: EXERGIA (2012)
Σελιδα 12 από 100 Οι παρακάτω παράγραφοι παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά κάθε συστήματος υπόγειων υδάτων: Κατακερματισμένο σύστημα υπόγειων υδάτων του ποταμού Έβρου (κωδικός GR1200140) στη Χ.Θ. 0 έως 32. Αποτελείται από τους τοπικούς υδροφορείς εξαιτίας έντονων ρηγμάτων και συνδέσμων που φιλοξενούνται μέσα σε ένα συνδυαστικό ηφαίστειο-ιζηματογενή σχηματισμό Ολιγόκαινου -Μειόκαινου. Σε τοπικό επίπεδο, ελεύθεροι υδροφορείς μπορούν να βρεθούν στις πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις και σε αναβαθμούς ποταμών και στην κοίτη πλημμυρών του ποταμού Έβρου στα ανατολικά. Σχηματισμοί βράχων δείχνουν μια μεγάλη ποικιλία από μάργες, ψαμμίτες, κροκαλοπαγή, σχιστολίθους μαζί με συνεκτικές πυροκλαστικές καταθέσεις και ανδεσίτες / δακίτες (Σχήμα 3-2, φωτογραφίες 5/6). Μικτό (Πορώδες / Κατακερματισμένο) σύστημα υπόγειων υδάτων της Αλεξανδρούπολης (GR120013) στη Χ.Θ. 32 έως 49. Αποτελείται από τις λεκάνες απορροής του Άβαντα-Λουτρό και την παράκτια πεδιάδα της Αλεξανδρούπολης. Οι υδρογεωλογικές συνθήκες διαφέρουν μεταξύ των πορώδων υδροφορέων στα πρόσφατα χαλαρά ιζήματα των κοιλάδων του ποταμού (Σχήμα 3-2, φωτογραφία 3) και στην πεδιάδα της Αλεξανδρούπολης και στους καρστικούς υδροφορείς των Ηώκαινων μαργών, ψαμμιτών, ασβεστόλιθων και (Σχήμα 3-2, φωτογραφία 4) οριοθέτησης των λόφων. Κοντά στην Αγνάντια, η ύδρευση επιτυγχάνεται μόνο από έναν ελεύθερο υδροφορέα των 4-15 mbgl, ενώ στην περιοχή γύρω από την Αμφιτρίτη ένας αρτεσιανός περιορισμένος υδροφορέας μπορεί να φτάσει σε βάθος 75-100 mbgl. Ένα υψηλής απόδοσης γεωθερμικό πεδίο βρίσκεται στα νότια της Αγνάντια. Καρστικά σύστημα υπόγειων υδάτων της Μάκρης (GR1200030) στη Χ.Θ. 49-59. Βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ της πεδιάδας Κομοτηνής- Σάπαι και στην περιοχή του δήμου Αλεξανδρούπολης. Αποτελείται από μεταμορφωμένα πετρώματα με ενστρώσεις από ανθρακικά πετρώματα (μάρμαρα και κρυσταλλικούς δολομίτες). Τοπικά μπορεί να βρεθούν υδροφορείς λόγω θραύσεως και η παρουσία των ανθρακικών φακών και στρώσεων. Η παρουσία των μεταμορφωμένων πετρωμάτων απαγορεύει το σχηματισμό ενός πλήρους καρστικού υπόγειου συστήματος. Κατακερματισμένο υπόγειο γεωλογικό υπόβαθρο της Ροδόπης (GR1200110) στη Χ.Θ. 59 75.5. Αποτελείται από τους τοπικούς υδροφορείς εξαιτίας έντονων ρηγμάτων και των ενώσεων (Σχήμα 3-2, φωτογραφία 1) που φιλοξενούνται σε ένα σύνθετο ηφαιστειακό σχηματισμό
Σελιδα 13 από 100 Ολιγόκαινου. Οι αποθέσεις αποτελούνται από ψαμμίτες, μάργες, τόφους (Σχήμα 3-2, φωτογραφία 2), λατύπες, κροκαλοπαγή, πυροκλαστικές αποθέσεις, lahars και ρυοδακίτες. Οι ελεύθεροι υδροφορείς δείχνουν ένα επίπεδο της τάξης του 0.5-1.0 mbgl. Ένα γεωθερμικό πεδίο βρίσκεται κοντά στην πόλη των Σάπών με απόδοση 400 C σε βάθος 300 μέτρων. Πορώδες σύστημα υπόγειων υδάτων του ποταμού Φιλιούρη (GR1200040) στη Χ.Θ. 75.5 έως 87. Ο κύριος υδροφορέας φιλοξενείται εντός τεταρτογενών και τριτοβάθμιων αποθέσεων που βρίσκονται σε άμεση υδραυλική επαφή με τα επιφανειακά ύδατα του ποταμού Φιλιούρη και των διπλανών ρεμάτων. Οι αποθέσεις δείχνουν μία μεταβλητή διαπερατότητα και στην περιοχή μελέτης αποτελούν ένα ελεύθερο υδροφόρο σε βάθος 4-8 mbgl. Το σύστημα των υπόγειων υδάτων έχει έκταση 335 km 2 και έχει σχέση με την προστατευόμενη περιοχή του ποταμού Φιλιούρη. 3.2 Επίπεδα Υδροφόρων Οριζόντων και Ροές Αυτή η ενότητα παρέχει μια περιγραφή για την περιφερειακή κατανομή των επιπέδων των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων, καθώς και για τις ροές υπόγειων υδάτων εντός των βασικών συστημάτων υπόγειων υδάτων κατά μήκος της όδευσης του αγωγού. Κατακερματισμένο σύστημα υπόγειων υδάτων του ποταμού Έβρου (κωδικός GR1200140). Παρά το γεγονός ότι σε τοπικό επίπεδο μπορεί να βρεθούν σημαντικές προσχώσεις του ποταμού και αναβαθμών ποταμών, οι περισσότερες γεωτρήσεις και τα πηγάδια παρέχουν νερό από τους βαθύτερους (κυρίως περιορισμένους) υδροφόρους ορίζοντες εντός των σχηματισμών του υποβάθρου σε διαφορετικά βάθη. Οι υδροφορείς είναι σε κατακερματισμένες ζώνες υποβάθρου και σε πορώδεις σχηματισμούς (ψαμμίτες, κροκαλοπαγή). Η παρουσία των ρηχών υπογείων υδάτων είναι σπάνια, εκτός από τις τοπικές πλημμυρικές περιοχές σε ρέματα και χείμαρρους. Ένας εκτεταμένος ελεύθερος υδροφορέας υπάρχει στην κοίτη πλημμυρών του ποταμού Έβρου. Σε αυτήν την κοίτη πλημμυρών, το επίπεδο των υπόγειων υδάτων βρίσκεται στο 0.5 έως 1.0 mbgl λόγω της άμεσης υδραυλικής επαφής με τον ποταμό Έβρο και την παρουσία ενός εκτεταμένου συστήματος άρδευσης 1. (1) Στοιχεία από μη δημοσιευμένες γεωτεχνικές μελέτες του Σώματος Μηχανικών του Ελληνικού Στρατού κατά μήκος της πεδιάδας του Έβρου
Σελιδα 14 από 100 Μικτό (Πορώδες/ Κατακερματισμένο) σύστημα υπόγειων υδάτων της Αλεξανδρούπολης (GR1200130). Οι ελεύθεροι και περιορισμένοι υδροφόροι ορίζοντες σχηματίζονται κατά μήκος των προσχώσεων του κάμπου της Αλεξανδρούπολης. Κοντά στην Αγνάντια, η ύδρευση επιτυγχάνεται μόνο με ρηχά πηγάδια νερού από ελεύθερο υδροφόρο των 4-15 mbgl, ενώ στην περιοχή γύρω από την Αμφιτρίτη οι γεωτρήσεις φτάνουν σε ένα περιορισμένο αρτεσιανό υδροφορέα βάθους από 75-100 mbgl. Η ροή των υπόγειων υδάτων είναι γενικά προς το νότο στην παράκτια πεδιάδα, ακολουθώντας την ήπια βυθιζόμενη επιφάνεια. Καρστικό σύστημα υπόγειων υδάτων της Μάκρης (GR1200030). Η προτεινόμενη όδευση του αγωγού διασχίζει το σύστημα υπόγειων υδάτων στο βόρειο τμήμα, όπου τα υπόγεια ύδατα ρέουν προς την χαμηλότερη παράκτια περιοχή της Μάκρης στο νότο. Δεν υπάρχουν περαιτέρω διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με το βάθος για τα υπόγεια ύδατα γύρω από την προτεινόμενη όδευση του αγωγού, αν και η τοπογραφία και οι τοπικές γεωλογικές συνθήκες κατά μήκος της όδευσης απαγορεύουν την παρουσία των ρηχών υπογείων υδάτων. Κατακερματισμένο σύστημα υπόγειων υδάτων της Ροδόπης (GR1200110). Στην περιοχή αυτή υπάρχουν ρηχά υπόγεια ύδατα από 0.5 mbgl και 3 mbgl, ενώ η παρουσία ενός βαθύτερου (40 mbgl) περιορισμένου υδροφορέα τεκμηριώνεται επίσης στο δυτικό τμήμα. Η ροή των υπογείων υδάτων στην προτεινόμενη όδευση του αγωγού γενικά οδεύουν προς την πεδιάδα της Κομοτηνής και στο σύστημα υπόγειων υδάτων του Φιλιούρη. Οι βαθιές γεωτρήσεις και πηγάδια νερού είναι σπάνια στην περιοχή και η παροχή νερού γίνεται από τους τοπικούς υδροφορείς σε κατακερματισμένες ζώνες. Πορώδες σύστημα υπόγειων υδάτων του ποταμού Φιλιούρη (GR1200040). Ο ρηχός υδροφόρος ορίζοντας έχει μια εποχιακή διακύμανση της στάθμης των υπόγειων υδάτων από 3.0 έως 4.0 m. Οι ελεύθεροι υδροφορείς στις πεδιάδες γύρω από τον ποταμό Φιλιούρη δείχνουν βάθος 3 έως 8 mbgl όπως υποδεικνύεται από πολλά ρηχά πηγάδια και γεωτρήσεις, ειδικά στο δυτικό τμήμα. Η ροή των υπόγειων υδάτων είναι γενικά προς Ν - ΝΑ και σε τοπικό επίπεδο προς τον ποταμό Φιλιούρη. Το επίπεδο των υπόγειων υδάτων στο νότιο / παράκτιο τμήμα είναι σε γενικές γραμμές αρνητικού (κάτω από το επίπεδο της θάλασσας) απόλυτου ύψους.
Σελιδα 15 από 100 Σχήμα 3-2 Φωτογραφίες από χαρακτηριστικές υδρογεωλογικές συνθήκες στα διάφορα υπόγεια υδατικά συστήματα κατά μήκος της όδευσης Πηγή: EXERGIA (2012)
Σελιδα 16 από 100 4 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ 4.1 Επισκόπηση Αυτή η ενότητα επικεντρώνεται στα ζητήματα ποιότητας των υπόγειων υδάτων εντός της περιοχής μελέτης. Αρχικά, παρουσιάζεται μία γενική άποψη της ποιότητας των υπόγειων υδάτων για τους βασικούς υδροφόρους ορίζοντες στην περιοχή μελέτης. Στη συνέχεια, γίνεται ανάλυση μιας λεπτομερέστερης περιγραφής της ποιότητας των υπόγειων υδάτων κοντά στην προτεινόμενη όδευση του αγωγού. Αυτή βασίζεται στα αποτελέσματα των εργαστηριακών ελέγχων για τα δείγματα που συλλέχθηκαν κατά τη φάση διερεύνησης της τοποθεσίας καθώς και στα υπάρχοντα δεδομένα ποιότητας υπόγειων υδάτων που έχουν συγκεντρωθεί. 4.2 Γενικός Χαρακτηρισμός της Ποιότητας Υπόγειων Υδάτων Παρακάτω συνοψίζονται τα ευρήματα από τις πιο πρόσφατες μελέτες ποιότητας υπόγειων υδάτων, τις οποίες πραγματοποίησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2011) στην περιοχή μελέτης. Το Υπουργείο έχει ταξινομήσει τα βασικά συστήματα υδροφόρου ορίζοντα σε συστήματα υπόγειων υδάτων, και θα γίνει αντίστοιχα παρουσίαση όλων των ζητημάτων ποιότητας υπόγειων υδάτων. Κατακερματισμένο σύστημα υπόγειων υδάτων του Έβρου (GR1200140). Η ποιότητα των υπογείων υδάτων θεωρείται καλή σε αυτό το σύστημα υπογείων υδάτων. Ο μέσος όρος ph είναι 7.6 έως 7.7. Υπάρχουν μερικά δευτερεύοντα ζητήματα ποιότητας των υπογείων υδάτων με Cl και SO 4 που δείχνει αυξημένες τιμές (150-220 mg/l) κοντά στις Φέρες και στο Δορίσκο, αλλά ποτέ δεν υπερβαίνει τα ανώτατα όρια κατωφλίου. Αυτές οι υψηλές τιμές θεωρούνται σχετικές με την παρουσία του γεωθερμικού πεδίου στο Τυχερό και όχι σε ανθρωπογενείς μεταβλητές. Μικτό (Πορώδες/ Κατακερματισμένος) σύστημα υπόγειων υδάτων της Αλεξανδρούπολης (GR120013). Η ποιότητα των υπόγειων υδάτων από τα υπάρχοντα δεδομένα θεωρείται καλή, αν και οι υπερβάσεις ορισμένων οριακών τιμών πάνω σε διάφορα δείγματα δείχνουν μια μεταβλητή ποιότητα. Οι τιμές Cl και SO4 τιμές φθάνουν τα 250 mg / l και 450 mg / l σε τοπικό επίπεδο, ενώ τα νιτρικά (ΝΟ3) μπορεί να φτάσουν τις ανώτερες τιμές κατωφλίου. Η υπέρβαση των τιμών αυτών μπορεί να συμβάλει τόσο σε ανθρωπογενείς επιδράσεις (άρδευση, βιομηχανία) και με την παρουσία του γεωθερμικού πεδίου στην Αγνάντια. Κοντά
Σελιδα 17 από 100 στην παράκτια ζώνη, η υφαλμύρωση των υπογείων υδάτων σιγά-σιγά επεκτείνεται στην ενδοχώρα. Καρστικό σύστημα υπόγειων υδάτων της Μάκρης (GR1200030). Η ποιότητα των υπόγειων υδάτων από τα υπάρχοντα δεδομένα θεωρείται πολύ καλή. Στα αποτελέσματα της ποιότητας του νερού από αυτό το υδατικό σύστημα μπορεί να διαγνωστεί μόνο τοπική ρύπανση από την εξόρυξη και την καλλιέργεια. Κατακερματισμένο σύστημα υπόγειων υδάτων του υποβάθρου της Ροδόπης (GR1200110). Η ποιότητα των υπόγειων υδάτων από τα υπάρχοντα δεδομένα θεωρείται καλή. Η τοπική υπέρβαση των επιτρεπόμενων τιμών (για Cl και SO 4 ) οφείλεται στην χημεία των υποκείμενων σχηματισμών υποβάθρου (ηφαιστειακής προέλευσης). Πορώδες σύστημα υπόγειων υδάτων του ποταμού Φιλιούρη (GR1200040). Η ποιότητα των υπογείων υδάτων θεωρείται κακή σε αυτό το σύστημα υπογείων υδάτων. Οι υψηλές συγκεντρώσεις του ΕC, Cl και SO 4 μπορούν να βρεθούν σε πολλές γεωτρήσεις και πηγάδια. Τοπικά, το νερό χαρακτηρίζεται ακατάλληλο για πόση και ακόμα και άρδευση λόγω υψηλής συγκέντρωσης του Cl. Η ανθρωπογενής ρύπανση αποδίδεται στη βιομηχανία, την εξόρυξη, την καλλιέργεια και τα ανεπεξέργαστα αστικά απόβλητα. 4.3 Ποιότητα κατά μήκος της Όδευσης του Αγωγού Οι εργασίες πεδίου επικεντρώθηκαν στην καταγραφή των γεωτρήσεων και των πηγαδιών που βρίσκονται εντός της ζώνης 250 m από την προτεινόμενη όδευση του αγωγού. Κατά τις αρχικές εργασίες πεδίου εξετάσθηκε μία ζώνη 1 km και για αυτόν τον λόγο κάποιες θέσεις είναι εκτός της ζώνης των 250 m. Κατά τη διάρκεια των εργασιών πεδίου, καταγράφηκαν 50 γεωτρήσεις υπογείων υδάτων και συλλέχθηκαν 5 δείγματα υπόγειων υδάτων για ανάλυση. Ο Πίνακας 4-1 παρουσιάζει τις τοποθεσίες όπου έγινε καταγραφή και δειγματοληψία των γεωτρήσεων υπόγειων υδάτων, τα οποία φαίνονται στο Σχήμα 4-1.
Σελιδα 18 από 100 έργου: Σχήμα 4-1 Doc. Καταγεγραμμένες γεωτρήσεις και πηγάδια κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης Πηγή: EXERGIA (2012) Πίνακας 4-1 No ΒΕ1 BE2 BE3 BE4 BE5 BE6 BE7 BE8 BE9 BE10 BE11 BE12 BE13 BE14 BE15 BE16 BE17 BE18 BE19 BE20 BE21 BE22 Απογραφή των γεωτρήσεων εντός της ζώνης 500 μέτρων της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού κατά τη φάση εργασιών πεδίου X 879338 879384 879459 879463 881141 881165 881523 882241 883496 883737 884243 884756 886623 891213 912155 912261 912342 912464 912473 912476 913686 917994 Y 4554991 4554605 4554283 4554299 4555035 4554881 4555086 4554762 4554543 4555100 4555122 4553607 4553410 4549727 4537981 4538327 4537918 4538287 4538372 4538443 4537937 4536128 Z 12 14 10 11 17 16 21 17 15 19 19 19 20 62 37 40 29 34 33 33 51 14 Δείγμα GWE1 (KP 84.5) GWE4 (KP 42.3)
Σελιδα 19 από 100 No X Y Z Δείγμα BE23 918103 4536230 16 BE24 918237 4536066 12 BE25 918583 4536124 13 BE26 919251 4536764 17 BE27 919260 4537265 21 BE28 919269 4536985 18 BE29 919349 4536919 16 BE30 919402 4536885 15 BE31 919482 4537272 20 GWE2 (KP 34.9) BE32 919505 4536805 16 BE33 919683 4537136 20 BE34 919759 4537698 24 BE35 920480 4537516 24 BE36 920538 4536958 18 BE37 920772 4538305 39 BE38 932637 4541639 108 GWE5 (KP19.5) BE39 935186 4543589 38 BE40 935521 4544389 20 BE41 936777 4545638 11 BE42 936817 4545496 12 BE43 937013 4545163 9 BE44 937272 4545138 8 GWE3 (KP 13.1) BE45 937706 4545090 9 BE46 937812 4544994 8 BE47 937866 4545807 6 BE48 937901 4544572 9 BE49 937952 4545627 9 BE50 946983 4550846 4 Συντάχθηκε από EXERGIA (2012) 4.3.1 Υπάρχοντα Δεδομένα Αναφοράς Δεδομένα ποιότητας υπόγειων υδάτων από άλλες 4 γεωτρήσεις (Πίνακας 4-2, Σχήμα 4-2) τα οποία δημοσιεύτηκαν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2011) κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης χρησιμοποιήθηκαν στους παραγόμενους χάρτες και στην ανάλυση των αποτελεσμάτων. Πίνακας 4-2 Τοποθεσίες γεωτρήσεων και αναλυτικά δεδομένα των δειγμάτων No X Y KP ph Cl (mg/l) SO 4 (mg/l) NO 3 (mg/l) E01 881260 4553901 82.5 7.79 17.73 70.65 13.20 E02 897483 4544612 63.3 7.60 28.37 34.90 ND E03 920243 4536790 34.2 7.60 99.00 126.50 41.36 E04 937653 4544696 13.2 7.33 88.00 92.50 14.00 Πηγή: Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2011)
Σελιδα 20 από 100 Σχήμα 4-2 Τοποθεσίες δειγματοληψίας από τις εργασίες πεδίου και τα βιβλιογραφικά δεδομένα κατά μήκος της προτεινόμενης (Χ.Θ. 0-87) Πηγή: Exergia (2012) 4.3.2 Ευρήματα Εργασιών Πεδίου Πέντε δείγματα υπόγειων υδάτων (GWE1 - GWE5) συλλέχθηκαν για εργαστηριακή ανάλυση (βλ. Πίνακας 4-3) για το τμήμα του αγωγού από Χ.Θ. 0-87. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν τιμές κάτω από τα Ανώτατα Αποδεκτά Όρια που καθορίζονται στην Οδηγία για τα Υπόγεια Ύδατα 2006/118/EΚ και στην ΚΥΑ 1811/ 30-12-11 (ΦΕΚ 3322/Β/2011). Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 4-4).
Σελιδα 21 από 100 Πίνακας 4-3 Αποτελέσματα εργαστηριακής ανάλυσης Αρ. Δείγμα ph Na Cl SO 4 NO 3 NO 2 (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) Οριακή τιμή 6.5 9.5 P (mg/l) P 2 O 5 BOD (mg/l) O 2 COD (mg/l) O 2 SS DO (mg/l) 200 250 250 50 0.5 1 25 125 35 - - BE1 GWE1 7.4 117 182 281 122 ND ND ND ND ND 6.07 ND BE31 GWE2 7.4 89.8 130 244 22.5 ND ND ND ND ND 5.94 ND BE44 GWE3 7.4 32.0 35.8 139 7.3 ND ND ND ND ND 4.81 ND BE20 GWE4 7.4 62.3 65.1 172 ND ND ND ND ND ND 3.82 ND BE38 GWE5 7.4 77.8 44.0 77.4 35.8 ND ND ND ND ND 7.00 ND Οριακές τιμές σύμφωνα με την Οδηγία 2006/118/EC και την ΚΥΑ 145116/2011 (ΦΕΚ 354/B/08.03.2011) Πηγή: EXERGIA και Agrolab (Μελέτη πεδίου, Οκτώβριος 2012), ASPROFOS (2013) Έλαια και λίπη (mg/l) Το Δείγμα GWE1 παρουσιάζει αυξημένες τιμές σε όλα τα στοιχεία ανάλυσης, καθώς και υψηλή συγκέντρωση SO 4 και NO 3. Αυτή η ακραία τιμή σχετίζεται πιθανότατα με τις επιστρεφόμενες αρδευτικές ροές λόγω βαρύτητας (εμπλουτισμένες με λιπάσματα) που καταλήγουν στη γεώτρηση του δείγματος καθώς και σε υπάρχοντα δεδομένα της περιοχής. Αυξημένες τιμές παρατηρήθηκαν επίσης στο Δείγμα GWE2 στο Cl και στο SO 4 (αλλά μέσα στα όρια) οι οποίες σχετίζονται πιθανότατα με τις επιστρεφόμενες αρδευτικές ροές λόγω βαρύτητας (εμπλουτισμένες με λιπάσματα) που καταλήγουν στο ρηχό ελεύθερο υδροφορέα. Στην πλειονότητα των δειγμάτων νερού δεν εντοπίστηκαν BOD, COD, αιωρούμενα στερεά, P, και NO 2. Πίνακας 4-4 Αποτελέσματα εργαστηριακής μικροβιολογικής ανάλυσης Αρ. Δείγμα Κωλοβακτηρίδια (cfu/100ml) Οριακή τιμή (σύμφωνα με τη ΚΥΑ 145116/2011 [ΦΕΚ 354/B/08.03.2011]) BE1 GWE1 53 200 BE31 GWE2 49 200 BE44 GWE3 0 200 BE20 GWE4 >100 200 BE38 GWE5 0 200 Πηγή: EXERGIA και Agrolab (Μελέτη πεδίου, Οκτώβριος 2012) Οι μικροβιολογικές αναλύσεις όλων των δειγμάτων υπόγειου νερού (Πίνακας 4-4) δείχνουν ότι όλες οι τιμές είναι μέσα στα όρια (200 cfu/100ml).
Σελιδα 22 από 100 4.3.3 Περιορισμοί Μελέτης Κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού ΤΑΡ στο διακριτό τμήμα του αγωγού από Χ.Θ. 0 87 (87 χλμ) συλλέχθηκαν πέντε δείγματα υπόγειων υδάτων. Τα δείγματα αυτά, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα δεδομένα αναφοράς από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, θεωρούνται επαρκή στοιχεία για την επισκόπηση της κατάστασης της ποιότητας των υπογείων υδάτων κατά μήκος της όδευσης. Είναι κατανοητό ότι θα πραγματοποιηθεί μία μελλοντική επίσκεψη στην τοποθεσία (κατά το στάδιο λεπτομερούς σχεδιασμού) για τον εμπλουτισμό των υπάρχουσων πληροφοριών. Παρόλο που ο σκοπός των εργασιών πεδίου ήταν η επικέντρωση στα ζητήματα ποιότητας των υπογείων υδάτων, δεν έγιναν διαθέσιμα καθόλου στοιχεία σχετικά με το ύψος της στάθμης των υπογείων υδάτων κατά μήκος της όδευσης του αγωγού. Αυτές οι πληροφορίες θα είναι απαραίτητες κατά τη φάση πριν την κατασκευή, προκειμένου να αναγνωριστούν οι πιθανοί πόροι υπογείων υδάτων με μικρό βάθος, καθώς και οι πόροι που απαιτούν παρακολούθηση κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής.
Σελιδα 23 από 100 KP 87.00-359.00 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5.1 Αντικείμενο του Έργου Η συγκεκριμένη μελέτη ανατέθηκε στο ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. από την εταιρία ΑΣΠΡΟΦΟΣ Α.Ε. τον Ιούνιο του 2012. Κύριος σκοπός της μελέτης ήταν η συλλογή και η ανάλυση της περιβαλλοντικής πληροφορίας αναφορικά με την οικολογική κατάσταση δέκα (10) επιφανειακών και υπόγειων υδάτινων σωμάτων με τα οποία διασταυρώνεται ο αγωγός, στο διακριτό τμήμα του από Χ.Θ. 87,0 έως 359,0. 5.2 Μέθοδος Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. διενήργησε 2 έρευνες πεδίου, μία τον Αύγουστο του 2012 για τη δειγματοληψία επιφανειακών υδάτων και ιζημάτων και άλλη μία το Σεπτέμβριο του 2012 για τη δειγματοληψία υπογείων υδάτων. Κατά την έρευνα υπογείων υδάτων, καταγράφηκαν πολλές περιβαλλοντικές παράμετροι όπως φυσικοχημικές (επί τόπου), βαρέα μέταλλα, υδρογονάνθρακες, μικρόβια. Οι αναλύσεις για αυτές τις παραμέτρους αυτές πραγματοποιήθηκαν στα εργαστήρια του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., του Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης και στα Χημικά Εργαστήρια Ανδρέου Α. Η δειγματοληψία και οι χημικές αναλύσεις έγιναν με βάση τη διεθνή επιστημονική πρακτική και τα αποτελέσματα επεξεργάστηκαν και παρουσιάστηκαν από επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης. Επιπρόσθετα, στο τέλος της μελέτης έγινε μια προσπάθεια αξιολόγησης των επικρατουσών περιβαλλοντικών συνθηκών στα υπό μελέτη περιοχών. Γενικά ο σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι η παρουσίαση του υδρολογικού πλαισίου στην περιοχή μελέτης και η εκτίμηση της κατανομής της ποιότητας των υπογείων υδάτων κατά μήκος της προτεινόμενης όδευσης.
Σελιδα 24 από 100 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 6.1 Γενικές Πληροφορίες Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης προβλέπεται ο ποιοτικός έλεγχος στα σημαντικότερα σημεία διασταύρωσης του ανατολικού τμήματος του Διαδριατικού Αγωγού (Trans Adriatic Pipeline, TAP) μεταξύ Κομοτηνής και Θεσσαλονίκης με τα υδάτινα σώματα. Αυτά τα υδάτινα σώματα περιλαμβάνουν εννέα (9) υδρολογικές λεκάνες ποταμών (Πίνακας 6-1 Σχήμα 6-1) από τις οποίες διέρχεται ο Διαδριατικός Αγωγός, ενώ οι σταθμοί δειγματοληψίας των υπόγειων υδάτων διαφέρουν ελαφρώς από αυτούς των επιφανειακών. Πρόσθετα, δημιουργήθηκαν χάρτες ρυπαντικών πιέσεων για κάθε υδρολογική λεκάνη (βλ. Παράρτημα 6.5.7 Μελέτη επιφανειακών υδάτων) και τα πιο κοντινά σημεία στους σταθμούς δειγματοληψίας των επιφανειακών με υψηλές ή μέτριες πιέσεις αποτέλεσαν τους σταθμούς δειγματοληψίας των υπόγειων δειγμάτων. Πίνακας 6-1 Θέσεις αντικειμένου εργασιών Θέση δειγματοληψίας Έκταση υδρολογικής λεκάνης ανάντη (km 2 ) Χιονόρεμα (Ασπρόρεμα/Βοσβόζης ή Ποταμός Μπόσμπος) 129,6 Ασπροπόταμος 32,7 Ξηροπόταμος (Κομψάτος) 557,1 Ποταμός Ξάνθης (Κοσύνθος) 326,8 Ποταμός Νέστος 2126,1 Ποταμός Αγγίτης 1993,9 Ποταμός Κρουσοβίτης 419,0 Ποταμός Στρυμόνας 1061,0 Ποταμός Γαλλικός 921,9 Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.2 Διοικητική Διαίρεση Οι υπό μελέτη υδρολογικές λεκάνες υπάγονται διοικητικά στις περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στους νομούς Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας, Σερρών, Κιλκίς και Θεσσαλονίκης ενώ η ακριβής τοποθεσία των γεωτρήσεων παρουσιάζεται παρακάτω (Πίνακας 6-2).
Σελιδα 25 από 100 Πίνακας 6-2 Υδρολογική λεκάνη Συντεταγμένες των γεωτρήσεων Δειγματοληψία Χ.Θ. lon lat ΕΓΣΑ '87 (x) ΕΓΣΑ '87 (y) Χρήση Βάθος υδροφόρου Γαλλικός GWE14 354.5 40.749657 22.830200 401096 4511339 Ύδρευση Ρηχός Στρυμόνας GWE13 286 41.262020 23.330160 443740 4567775 Άρδευση Ρηχός Κρουσοβίτης GWE12 282 41.217900 23.350740 445427 4562864 Άρδευση Βαθύς Αγγίτης GWE11 227 41.092740 23.997900 499675 4548767 Άρδευση Ρηχός Τάφρος Φιλίππων GWE10 156 41.044160 24.746670 562606 4543642 Άρδευση Ρηχός Νέστος GWE9 135 41.131690 24.927170 577673 4553505 Άρδευση Ρηχός Κόσυνθος GWE8 113.5 41.108570 25.203580 600910 4551222 Ύδρευση Βαθύς Ξηροπόταμος GWE7 103 41.131260 25.330730 611548 4553896 Ύδρευση Ρηχός Ασπροπόταμος GWE6 99 41.121120 25.377790 615515 4552832 Άρδευση Ρηχός Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. (2012) Σχήμα 6-1 Διοικητική διαίρεση των υπό μελέτη υδρολογικών λεκανών (πρόγραμμα Καλλικράτης) Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012)
Σελιδα 26 από 100 Σχήμα 6-2 Σημεία δειγματοληψίας των υπόγειων υδάτων στις υπό μελέτη υδρολογικές λεκάνες Πηγή: ASPROFOS (2012) 6.3 Υδρογεωλογικό καθεστώς των υπό μελέτη ποταμών και ρεμάτων 6.3.1 Χιονόρεμα (Ασπρόρεμα / Ποταμός Βόσβορης ή Μπόσμπος) Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε σχηματισμούς περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-3, Σχήμα 6-3): Αλλούβιο αδιαίρετο: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Λιμνοχερσαίες αποθέσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη έως μέτρια περατότητας, λόγω της παρουσίας αργίλων. Τοπικά, στα λατυποκροκαλοπαγή και στα αμμοχάλικα του σχηματισμού μπορεί να εμφανίζονται μεγάλες υδροφορίες. Λιμνοθαλάσσιες αποθέσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι, λόγω της παρουσίας των αργιλοπυριτικών και λιγνιτικών στρωμάτων. Ηπειρωτικοί σχηματισμοί: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από τοπικά μεταβαλλόμενη συμπεριφορά, εξαιτίας των εναλλαγών περατών (ψαμμίτες, μικροκροκαλοπαγή) και αδιαπέρατων σχηματισμών (άργιλοι, λιγνιτικά στρώματα). Ανώτερη σειρά μαρμάρων - αμφιβολιτών: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι, λόγω της λιθολογίας τους (γνεύσιοι, αμφιβολίτες,
Σελιδα 27 από 100 συνεκτικά μάρμαρα, σιπολίνες) και μόνο τοπικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Σειρά λεπτινιτών: Ομοίως οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Μεταγρανοδιορίτες: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως μέτριας δυναμικότητας εξαιτίας του δευτερογενούς πορώδους τους λόγω τεκτονισμού. Πίνακας 6-3 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Χιονόρεμα Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Αλλούβιο αδιαίρετο - Λιμνοχερσαίες αποθέσεις Παραυτόχθονοι μεταγρανοδιορίτες Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας Μεταμορφωμένοι σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 42,8 33,0 19,5 15,0 Λιμνοθαλάσσιες αποθέσεις Αδιαπέρατοι ιζηματογενείς σχηματισμοί 0,2 0,2 Αν. σειρά μαρμάρων/αμφιβολιτών - Σειρά λεπτινιτών Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 66,6 51,4 Ηπειρωτικοί σχηματισμοί Σχηματισμοί μεταβαλλόμενης περατότητας 0,4 0,3 Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) Σύνολο 129,6 100,0
Σελιδα 28 από 100 Σχήμα 6-3 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Χιονόρεμα Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.3.2 Ασπροπόταμος Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-4, Σχήμα 6-4): Αλλούβιο αδιαίρετο: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Ανώτερη σειρά μαρμάρων - αμφιβολιτών: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι, λόγω της λιθολογίας τους (γνεύσιοι, αμφιβολίτες, συνεκτικά μάρμαρα, σιπολίνες) και μόνο τοπικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού.
Σελιδα 29 από 100 Κατώτερη σειρά μαρμάρων - αμφιβολιτών: Οι σχηματισμοί αυτοί, λόγω της μεγάλης παρουσίας μαρμάρων με δευτερογενές πορώδες λόγω τεκτονισμού, είναι δυνατό να εμφανίσουν τοπικά μεγάλη υδροφορία. Σειρά λεπτινιτών: Ομοίως οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Μεταγρανοδιορίτες: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως μέτριας δυναμικότητας εξαιτίας του δευτερογενούς πορώδους τους λόγω τεκτονισμού. Εμφανίσεις μεικτών θειούχων: Αδιαπέρατοι σχηματισμοί. Πίνακας 6-4 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ασπροποτάμου Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Αλλούβιο αδιαίρετο Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας 8,5 26,1 Παραυτόχθονοι μεταγρανοδιορίτες Κατώτερη σειρά μαρμάρωναμφιβολιτών Ανώτερη σειρά μαρμάρωναμφιβολιτών Μεταμορφωμένοι σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 13,9 42,6 Μάρμαρα με υψηλή δυναμικότητα 0,1 0,4 Ημιπερατοί, μεταμορφωμένοι, ρωγματώδεις σχηματισμοί 3,7 11,5 Εμφανίσεις μεικτών θειούχων Aδιαπέρατοι σχηματισμοί 0,2 0,7 Σειρά λεπτινιτών Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 6,2 18,8 Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) Σύνολο 32,7 100,0
Σελιδα 30 από 100 Σχήμα 6-4 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ασπροποτάμου Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.3.3 Ξηροπόταμος (Κομψάτος) Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-5, Σχήμα 6-5): Κώνοι κορημάτων και ποτάμιες ή λιμναίες αποθέσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη έως μέτρια περατότητα, λόγω της τοπικής παρουσίας αργίλων. Τοπικά, μπορεί να εμφανίζονται μεγάλες υδροφορίες. Πολύμεικτα κροκαλοπαγή και ψαμμίτες αρκοζικής σύστασης: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μέτρια περατότητα. Υφάλμυρα μολασσικού τύπου ιζήματα: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί. Τοπικά είναι δυνατό να εμφανίζουν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους.
Σελιδα 31 από 100 Φλυσχοειδής σειρά: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό του χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί, ενώ τοπικά είναι δυνατό να εμφανίζουν σημαντικές υδροφορίες. Γνεύσιοι, γνευσιακοί σχιστόλιθοι, γρανιτογνεύσιοι, μιγματίτες, αμφιβολίτες, σειρά λεπτινιτών, γρανιτικά πετρώματα, υποηφαιστειακά σώματα, ρυόλιθοι, όξινα πυροκλαστικά και λάβες: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι και μόνο τοπικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Υπερβασικά, γαββρασυηνίτης - μικρογάβρος: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί και τοπικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Μάρμαρα: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη περατότητα λόγω της μεγάλης καρστικοποίησης. Κατώτερη σειρά μαρμάρων-αμφιβολιτών: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται από μέτρια και τοπικά μεγάλη περατότητα, λόγω της παρουσίας καρστικοποιημένων μαρμάρων. Πίνακας 6-5 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ξηροποτάμου Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Κώνοι κορημάτων και ποτάμιες ή λιμναίες Ιζηματογενείς σχηματισμοί μέτριας 81.3 14.6 αποθέσεις - Φλυσχοειδής σειρά - Πολύμεικτα κροκαλοπαγή και ψαμμίτες δυναμικότητας Κατώτερη σειρά μαρμάρων-αμφιβολιτών - Μάρμαρα με υψηλή δυναμικότητα 68.0 12.2 Μάρμαρα Υφάλμυρα μολασσικού τύπου ιζήματα - Ημιπερατοί, ιζηματογενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί 6.2 1.1 Ρυόλιθοι Γαββρασυηνίτης - μικρογάβρος - Όξινα πυροκλαστικά και λάβες Ημιπερατοί, πυριγενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί 95.1 17.1 Υποηφαιστειακά σώματα - Γρανιτικά πετρώματα Aδιαπέρατοι πυριγενείς σχηματισμοί 92.4 16.6 Αμφιβολίτες - Γνεύσιοι και γνευσιακοί Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 214.1 38.4 σχιστόλιθοι - Γρανιτογνεύσιοι - Μεταμορφωμένα βασικά και υπερβασικά σώματα - Σειρά λεπτινιτών - Σειρά μιγματιτών - Υπερβασικά Σύνολο 557.1 100.0 Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012)
Σελιδα 32 από 100 Σχήμα 6-5 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ρέματος Ξηροποτάμου Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012)
Σελιδα 33 από 100 6.3.4 Κόσυνθος ποταμός Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε σχηματισμούς περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-6, Σχήμα 6-6): Αλλούβιο αδιαίρετο: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Αλλουβιακά ριπίδια: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους ως ημιπερατοί, λόγω της τοπικής παρουσίας αργίλων και ιλύων. Κώνοι κορημάτων και ποτάμιες ή λιμναίες αποθέσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη έως μέτρια περατότητα, λόγω της τοπικής παρουσίας αργίλων. Τοπικά, μπορεί να εμφανίζονται μεγάλες υδροφορίες. Χάλικες και άμμοι: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη περατότητα. Πολύμεικτα κροκαλοπαγή και ψαμμίτες αρκοζικής σύστασης: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μέτρια δυναμικότητα. Γρανίτης, υποηφαιστειακά σώματα, ανδεσιτικά πετρώματα, γνεύσιοι και γνευσιακοί σχιστόλιθοι, γρανιτογνεύσιοι, μαρμαρυγιακοί σχιστόλιθοι, μεταμορφωμένα βασικά και υπερβασικά σώματα: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι και μόνο τοπικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν υδροφορίες λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Αμφιβολίτες: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη περατότητα λόγω της μεγάλης δευτερογενούς τους πορώδους. Μάρμαρα: Οι σχηματισμοί αυτοί είναι συμπαγείς και τοπικά ρωγματώδεις και για το λόγο αυτό χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί.
Σελιδα 34 από 100 Πίνακας 6-6 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Ξάνθης (Κοσύνθος) Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Κώνοι κορημάτων- Χάλικες και άμμοι Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας 23,3 7,1 Αλλούβιο αδιαίρετο Ιζηματογενείς σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 7,9 2,4 Αμφιβολίτες Μεταμορφωμένοι σχηματισμοί υψηλής δυναμικότητας 2,7 0,8 Πολύμεικτα κροκαλοπαγή και ψαμμίτες Ιζηματογενείς σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 2,4 0,7 Αλλουβιακά ριπίδια Ημιπερατοί ιζηματογενείς, πορώδεις σχηματισμοί 2,0 0,6 Ρυόλιθοι Μάρμαρα Γρανίτης - Υποηφαιστειακά σώματα - Γρανιτικά πετρώματα - Ανδεσιτικά πετρώματα Γνεύσιοι και γνευσιακοί σχιστόλιθοι - Γρανιτογνεύσιοι - Μαρμαρυγιακοί σχιστόλιθοι - Μεταμορφωμένα βασικά και υπερβασικά σώματα Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. (2012) Ημιπερατοί, πυριγενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, μεταμορφωμένοι, ρωγματώδεις σχηματισμοί 46,6 14,2 36,6 11,2 Aδιαπέρατοι πυριγενείς σχηματισμοί 63,3 19,4 Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 142,1 43,5 Σύνολο 326,8 100,0
Σελιδα 35 από 100 έργου: Σχήμα 6-6 Doc. Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Κόσυνθου Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.3.5 Νέστος Ποταμός Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε σχηματισμούς περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-7, Σχήμα 6-7): Αλλούβια: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Λιμναίες αποθέσεις (Πλειο- πλειστόκαινο / Πλειστόκαινο): Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί και τοπικά αδιαπέρατοι, λόγω
Σελιδα 36 από 100 της μεγάλης ανομοιομορφίας τους. Τοπικά σε φακούς είναι δυνατό να αναπτυχθούν σημαντικές υδροφορίες. Λιμναίες αποθέσεις (Νεογενές): Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί, λόγω του μεγάλου ποσοστού αργιλικών υλικών. Τοπικά σε φακούς είναι δυνατό να αναπτυχθούν σημαντικές υδροφορίες. Μολασσικοί σχηματισμοί: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους θεωρούνται αδιαπέρατοι, λόγω του μεγάλου ποσοστού συμμετοχής αργίλων και μαργών. Τοπικά, στα κροκαλοπαγή και στους ψαμμίτες μπορεί να αναπτυχθούν σημαντικές υδροφορίες. Οφθαλμογνεύσιοι, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι, αμφιβολίτες, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι, μάρμαρα με παρεμβολές γνευσίων: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Μάρμαρα: Οι σχηματισμοί αυτοί είναι συμπαγείς και τοπικά ρωγματώδεις και για το λόγο αυτό χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί. Γρανίτες, πυροκλαστικά: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Πίνακας 6-7 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Νέστου Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Αλλούβιο - Λιμναίες αποθέσεις (Πλειοπλειστόκαινο) Λιμναίες και χερσαίες αποθέσεις (Νεογενές - Πλειστόκαινο) Γρανίτες, γρανοδιορίτες, μονζονίτες - Ηφαιστειακά Μάρμαρα Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας Ημιπερατοί ιζηματογενείς, πορώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, πυριγενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, μεταμορφωμένοι, ρωγματώδεις σχηματισμοί 122,5 5,8 33,1 1,6 942,7 44,3 432,1 20,3 Μολασσικοί σχηματισμοί Αδιαπέρατοι ιζηματογενείς σχηματισμοί 9,4 0,4 Οφθαλμογνεύσιοι, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι, αμφιβολίτες, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι, μάρμαρα με παρεμβολές γνευσίων Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 586,3 27,6 Σύνολο 2126,1 100,0 Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012)
Σελιδα 37 από 100 Σχήμα 6-7 Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Νέστου Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.3.6 Αγγίτης ποταμός Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-8, Σχήμα 6-8):
Σελιδα 38 από 100 Αλλούβια: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Λιμνοχερσαίες αποθέσεις (Αν. Μειόκαινο - Πλειόκαινο, Πλειστόκαινο): Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί και τοπικά αδιαπέρατοι, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας τους. Τοπικά σε φακούς είναι δυνατό να αναπτυχθούν σημαντικές υδροφορίες. Γρανίτες: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού. Μάρμαρα: Οι σχηματισμοί αυτοί είναι συμπαγείς και τοπικά ρωγματώδεις και για το λόγο αυτό χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί. Αμφιβολίτες, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι με ενστρώσεις μαρμάρων, μάρμαρα με παρεμβολές γνευσίων: Οι σχηματισμοί αυτοί στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Πίνακας 6-8 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Αγγίτη Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Αλλούβιο Λιμναίες και χερσαίες αποθέσεις (Ανώτ.Μειόκαινο - Πλειόκαινο, Πλειστόκαινο) Γρανίτες Μάρμαρα Αμφιβολίτες, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι με ενστρώσεις μαρμάρων, μάρμαρα με παρεμβολές γνευσίων Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας Ημιπερατοί ιζηματογενείς, πορώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, πυριγενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, μεταμορφωμένοι, ρωγματώδεις σχηματισμοί 418,5 21,0 551,2 27,6 23,3 1,2 727,1 36,5 Αδιαπέρατοι μεταμορφωμένοι σχηματισμοί 273,7 13,7 Σύνολο 1993,9 100,0
Σελιδα 39 από 100 έργου: Σχήμα 6-8 Doc. Υδρογεωλογικός χάρτης της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Αγγίτη Πηγή: ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε (2012) 6.3.7 Κρουσοβίτης ποταμός Οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής μελέτης, ανάλογα με την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά μπορούν να διαχωριστούν σε περατούς, ημιπερατούς, αδιαπέρατους και κυμαινόμενης περατότητας (Πίνακας 6-9, Σχήμα 6-9):
Σελιδα 40 από 100 Αποθέσεις στις κοίτες των ρεμάτων, σύγχρονες προσχώσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους περατοί έως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας, τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια και η τροφοδοσία τους πραγματοποιείται τόσο άμεσα από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όσο και με πλευρική τροφοδοσία. Πλευρικά κορήματα και παλαιοί και νεώτεροι κώνοι κορημάτων, ποταμοχειμάρριες αποθέσεις, λιμναίες ποταμοχερσαίες αποθέσεις: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως υδροπερατοί μέτριας δυναμικότητας, λόγω της μεγάλης ανομοιομορφίας και της μεγάλης συμμετοχής αργιλικών και μαργαϊκών υλικών. Ποταμοχερσαίες αποθέσεις, ολισθοστρώματα και ολισθόλιθοι, μεγάλοι όγκοι μαρμάρου και λατυποπαγείς σχηματισμοί, τραβερτίνες: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί, λόγω της μεγάλης συμμετοχής αργιλικών και μαργαϊκών υλικών. Μάρμαρα: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού Σχιστόλιθοι, σχιστογνεύσιοι, οφθαλμογνεύσιοι και γνεύσιοι: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Σερπεντινίτης: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως αδιαπέρατοι. Ρυόλιθοι, γρανοδιορίτης, μονζονίτης: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού Γρανίτης, γρανιτικός πορφύρης: Οι σχηματισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται από μέτρια δυναμικότητα λόγω δευτερογενούς πορώδους και έντονου τεκτονισμού Πίνακας 6-9 Υδρογεωλογικοί σχηματισμοί της υδρολογικής λεκάνης του ποταμού Κρουσοβίτη Γεωλογικοί σχηματισμοί Υδρογεωλογικός χαρακτηρισμός Έκταση (km 2 ) Έκταση (%) Αποθέσεις στις κοίτες των ρεμάτων, σύγχρονες προσχώσεις Πλευρικά κορήματα και κώνοι κορημάτων - Ποταμοχειμάρριες αποθέσεις, λιμναίες ποταμοχερσαίες αποθέσεις Ιζηματογενείς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας 77,9 18,6 Ιζηματογενείς σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 96,6 23,1 Γρανίτης Πυριγενείς σχηματισμοί μέτριας δυναμικότητας 24,5 5,8 Ποταμοχερσαίες αποθέσεις Ημιπερατοί ιζηματογενείς, πορώδεις σχηματισμοί 35,7 8,5 Ολισθοστρώματα και ολισθόλιθοι, μεγάλοι όγκοι μαρμάρου και λατυποπαγείς σχηματισμοί - Τραβερτίνες Ρυόλιθοι- Γρανοδιορίτης, μονζονίτης - μονζοδιορίτης Μάρμαρα Ημιπερατοί, ιζηματογενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, πυριγενείς, ρωγματώδεις σχηματισμοί Ημιπερατοί, μεταμορφωμένοι, ρωγματώδεις σχηματισμοί 13,5 3,2 3,1 0,7 50,5 12,1