Επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα

Transcript

1 Επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1) ο χαρακτηρισμός και καθορισμός των επιφανειακών υδάτων στοχεύει αρχικά στην αναγνώριση των επιφανειακών υδατικών συστημάτων και την κατάταξή τους σε 4 κατηγορίες: Ποταμοί: Συστήματα εσωτερικών υδάτων τα οποία ρέουν, κατά το πλείστον στην επιφάνεια του εδάφους αλλά το οποίο μπορεί για ένα μέρος της διαδρομής του να ρέει υπογείως. Λίμνες: Συστήματα στάσιμων εσωτερικών υδάτων. Μεταβατικά ύδατα: Συστήματα επιφανειακών υδάτων πλησίον του στομίου ποταμών τα οποία είναι εν μέρει αλμυρά λόγω της γειτνίασής τους με ύδατα αλλά τα οποία μπορεί να επηρεάζονται ουσιαστικά από ρεύματα γλυκού νερού. Παράκτια: τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς μίας γραμμής της οποίας βρίσκεται σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσης από την οποία μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων και τα οποία κατά περίπτωση εκτείνονται μέχρι του απώτερου ορίου των μεταβατικών υδάτων. Ο καθορισμός των παραπάνω κατηγοριών χρησιμεύει ως πλαίσιο για την περαιτέρω διάκριση υδατικών συστημάτων και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούνται οι ακόλουθοι γενικοί περιορισμοί: Να αναγνωριστούν τα σημαντικά συστήματα υδάτων και να προσδιοριστούν τα εξωτερικά όρια τους. Να αναγνωριστούν τα όρια μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών των τύπων υδατικών συστημάτων. Το Σύστημα Επιφανειακών Υδάτων, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1 Οδηγίας), ορίζεται ως: «διακεκριμένο και σημαντικό στοιχείο επιφανειακών υδάτων, όπως π.χ. μια λίμνη, ένας ταμιευτήρας, ένα ρεύμα, ένας ποταμός ή μια διώρυγα, ένα τμήμα ρεύματος, ποταμού ή διώρυγας, μεταβατικά ύδατα ή ένα τμήμα παράκτιων υδάτων». Ένα Σύστημα Επιφανειακών Υδάτων οφείλει να είναι διακεκριμένο και σημαντικό. Οι χαρακτηριστικές ιδιότητες που καθιστούν ένα σύστημα υδάτων διακεκριμένο και σημαντικό εξετάζονται ανά κατηγορία. 1

2 Εκτός των παραπάνω κατηγοριών, τα Συστήματα Επιφανειακών Υδάτων διακρίνονται ως προς το βαθμό επέμβασης των ανθρώπων σε αυτά, σε: 1. Φυσικά υδατικά συστήματα 2. Τεχνητό υδατικό σύστημα (ΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων που δημιουργείται με α του ανθρώπου» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 8 Οδηγίας). 3. Ιδιαιτέρως τροποποιημένο υδατικό σύστημα (ΙΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων του οποίου ο χαρακτήρας έχει μεταβληθεί ουσιαστικά λόγω φυσικών αλλοιώσεων από τις ες του ανθρώπου και το οποίο ορίζεται από το κράτος μέλος» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 9 Οδηγίας). Η σημαντικότητα ενός στοιχείου επιφανειακών υδάτων αφορά κυρίως στο μέγεθός του. Η Οδηγία ισχύει για το σύνολο των επιφανειακών υδάτων, χωρίς να προσδιορίζεται κάποιο ελάχιστο μέγεθος για αυτά. Ωστόσο, τα επιφανειακά ύδατα περιλαμβάνουν έναν μεγάλο αριθμό πολύ μικρών στοιχείων και το διοικητικό φορτίο για την διαχείρισή τους, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους της Οδηγίας, μπορεί να αποδειχθεί τεράστιο έτσι ώστε να μη καταστεί δυνατή η διαχείρισή του. Η Οδηγία δεν περιλαμβάνει ένα όριο για πολύ μικρά υδατικά συστήματα. Εντούτοις, η Οδηγία (Παράρτημα ΙΙ) καθορίζει δύο συστήματα για τη διάκριση των υδατικών συστημάτων σε τύπους (διαδικασία τυπολογίας), το Σύστημα Α και το Σύστημα Β. Μόνο η τυπολογία με βάση το Σύστημα Α διευκρινίζει τιμές για τους παράγοντες μεγέθους για τους ποταμούς και τις λίμνες. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο ποταμών του Συστήματος Α είναι km 2 περιοχή λεκάνης απορροής. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο λιμνών του Συστήματος Α είναι 0,5-1 km 2 επιφανειακή έκταση. Κανένα όριο ή εύρος μεγέθους δεν δίνεται για τα μικρά μεταβατικά και ύδατα. Και στα δύο συστήματα Α Β χρησιμοποιούνται οι ίδιοι υποχρεωτικοί παράγοντες. Η διαφορά μεταξύ τους είναι ότι το Σύστημα Α καθορίζει πώς θα χαρακτηριστούν χωρικά τα υδατικά συστήματα σε συγκεκριμένες κλάσεις υψομέτρου, μεγέθους και βάθους, ενώ το Σύστημα Β επιτρέπει τη χρήση πρόσθετων παραγόντων καθώς και ευέλικτο εύρος κλάσεων των παραγόντων. Σημειώνεται πως εφόσον χρησιμοποιηθεί το Σύστημα Β, θα πρέπει να καλύπτεται ο ίδιος αριθμός των κλάσεων ανά παράγοντα που υπάρχει στο Σύστημα Α, δηλ. η εφαρμογή του συστήματος Β πρέπει να επιτύχει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο διαφοροποίησης με το σύστημα Α. Έχοντας αναφέρει τα παραπάνω, μπορεί να αρμόζει σε συγκεκριμένη περιοχή να αθροιστούν τα υδατικά συστήματα σε ομάδες, για ορισμένους λόγους που συνοψίζονται στο σχετικό Κατευθυντήριο Κείμενο (Guidance Document) της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα. Στο ίδιο κείμενο δίνεται η δυνατότητα διαφοροποίησης της παραπάνω προσέγγισης, σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά μικρά υδατικά συστήματα, ως εξής: 2

3 Εξετάζεται αν περιλαμβάνονται μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων ως τμήματα ενός παρακείμενου μεγαλύτερου υδατικού συστήματος της ίδιας κατηγορίας επιφανειακών υδάτων και του ίδιου τύπου, όπου είναι δυνατόν. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, ελέγχονται προκαταρκτικά τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων για τον προσδιορισμό τους ως υδατικό σύστημα, σύμφωνα με τη σημασία τους στο πλαίσιο των σκοπών και απαιτήσεων της Οδηγίας, όπως: οικολογική σημασία, επίτευξη των στόχων μιας προστατευόμενης περιοχής, σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλα επιφανειακά ύδατα στην περιοχή λεκάνης ποταμού. Στην περίπτωση αυτή, μικρά στοιχεία τα οποία: ανήκουν στην ίδια κατηγορία και τύπο, επηρεάζονται από ίδια κατηγορία και επίπεδο πίεσης και έχουν μια επιρροή σε άλλο καλά οριοθετημένο υδατικό σύστημα, μπορούν να ομαδοποιηθούν για τους σκοπούς αξιολόγησης και αναφοράς. Τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν προσδιορίζονται ως επιφανειακά υδατικά συστήματα, προστατεύονται και, όπου είναι απαραίτητο, βελτιώνονται στην έκταση που απαιτείται για να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα στα οποία είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεμένα. Σχετικά με τη διακριτότητα ενός συστήματος επιφανειακών υδάτων, στο σχετικό κατευθυντήριο κείμενο αναφέρεται ότι: «Για να είναι ένα υδατικό επιφανειακό σύστημα διακεκριμένο στοιχείο επιφανειακών υδάτων, δεν πρέπει να επικαλύπτονται το ένα με τον άλλο ή να αποτελούνται από στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν είναι παρακείμενα». Ποτάμια υδατικά συστήματα Στο ΥΔ Αττικής έχουν προσδιορισθεί 14 ποτάμια συστήματα. Πίνακας 1: Ποτάμια υδατικά συστήματα ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ GR0626R Η Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 1 GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 2 GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 3 GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 4 GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 5 GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 6 3

4 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ GR0626R Ν Π. ΚΗΦΙΣΟΣ 7 GR0626R Ν Ρ. ΛΑΚΑ GR0626R Ν Ρ. ΠΑΛΙΟΜΙΑΟΥΛΗ GR0626R Ν Ρ. ΡΑΦΗΝΑΣ 1 GR0626R Ν Ρ. ΡΑΦΗΝΑΣ 2 GR0626R Ν Ρ. ΡΑΦΗΝΑΣ 3 GR0626R Ν Ρ. ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗΣ GR0626R Ν ΕΡΑΣΙΝΟΣ Ρ. Λιμναία υδατικά συστήματα Στον ακόλουθο Πίνακα παρουσιάζονται τα λιμναία συστήματα στο ΥΔ της Αττικής. Πίνακας 2: Λιμναία υδατικά συστήματα ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ GR0626L H Όνομα ΥΣ ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΜΑΡΑΘΩΝΑ Μεταβατικά υδατικά συστήματα Στο ΥΔ Αττικής δεν καταγράφονται μεταβατικά υδατικά συστήματα. Παράκτια υδατικά συστήματα Στο ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται τα 14 υδατικά συστήματα στο ΥΔ Αττικής. Πίνακας 3: Παράκτια υδατικά συστήματα ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ GR0626C0001N GR0626C0002N GR0626C0003N GR0626C0004H GR0626C0005N GR0626C0006N GR0626C0007N GR0626C0008H GR0626C0009N GR0626C0010N GR0626C0011N Όνομα ΥΣ Νότιος Ευβοϊκός -Μαρκόπουλο Ακτές κόλπου Πεταλιών -Ραφήνα Θάλασσα Λαυρίου -Μακρονήσου Λιμάνι Λαυρίου Κόλπος Αλκυονίδων Δυτικός Κόλπος Ελευσίνας Ανατολικός Κόλπος Ελευσίνας Ακτές Περάματος Πειραϊκή Κόλπος Φανερωμένης Δυτικός Σαρωνικός Κόλπος Έσω (Κεντρικός) Σαρωνικός - Ψυτάλλεια 4

5 GR0626C0012N Έσω (Κεντρικός) Σαρωνικός GR0626C0013N Έξω Σαρωνικός Κόλπος GR0626C0014N Νησίδα 1 Τα στατιστικά χαρακτηριστικά των επιφανειακών υδατικών συστημάτων που αναγνωρίστηκαν στο ΥΔ Αττικής ανά κατηγορία, παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 4: Στοιχεία επιφανειακών υδατικών συστημάτων στο ΥΔ Αττικής Κατηγορία σώματος Πλήθος Χαρακτηριστικό μέγεθος Ελάχιστη Τιμή Μέση Τιμή Μέγιστη Τιμή Σύνολο Ποτάμια 14 Μήκος (km) 1,35 8,97 21,21 125,64 Λίμνες 1 Eπιφάνεια (km²) 2,98 2,98 2,98 2,98 Μεταβατικά - Eπιφάνεια (km²) Παράκτια 14 Eπιφάνεια (km²) 0,44 287, , ,55 Τα συστήματα αυτά απεικονίζονται στο επόμενο σχήμα. Σχήμα 1: Επιφανειακά Υδάτινα Συστήματα ΥΔ Αττικής 5

6 Υπόγεια Υδατικά Συστήματα Πραγματοποιήθηκε διάκριση των υπογείων υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής και σε κάθε ένα από αυτά έγινε περιγραφή του γεωλογικού - υδρογεωλογικού πλαισίου που διέπει την λειτουργία τους, των πιέσεων που δέχονται και των επιπτώσεων που συνεπάγονται, ως συνέπεια των οποίων παρουσιάζουν μια δεδομένη ποσοτική και ποιοτική κατάσταση. Η διαδικασία αυτή ορίζεται ως αρχικός χαρακτηρισμός των υπόγειων υδατικών συστημάτων και εφαρμόσθηκε σε όλα τα συστήματα που διακρίθηκαν στην περιοχή του Υδατικού Διαμερίσματος. Σε ορισμένα από αυτά, που διαγνώσθηκαν σημαντικά προβλήματα ή τάση επιδείνωσης της ποσοτικής και ποιοτικής τους κατάστασης, ή τέλος χαρακτηρίζονται από αυξημένη σπουδαιότητα για την τοπική οικονομία, ή/και από περιβαλλοντική άποψη, ακολούθησε ένα δεύτερο - πληρέστερο επίπεδο προσέγγισης της δομής και των διεργασιών του συστήματος, καθώς επίσης των πιέσεων που δέχεται και των επιδράσεων που αυτές συνεπάγονται. Η διαδικασία αυτή ορίζεται ως περαιτέρω χαρακτηρισμός των υπόγειων υδατικών συστημάτων και προσέδωσε περισσότερο αναλυτικά δεδομένα χαρακτηρισμού των συστημάτων, προκειμένου να μελετηθούν ακριβέστερα οι πιέσεις που υφίστανται και να προσδιορισθούν τα κατάλληλα μέτρα βελτίωσης των υφιστάμενων συνθηκών. Συνολικά οριοθετήθηκαν είκοσι-τέσσερα (24) υπόγεια υδατικά συστήματα στο Υδατικό Διαμέρισμα Αττικής (βλ Σχήματα και Πίνακες παρακάτω), αξιολογώντας όλες τις υδρογεωλογικές δομές της περιοχής, συνολικής έκτασης 3104 km 2 με μέγιστη και μέση έκταση 444 km 2 και 130 km 2, αντίστοιχα. Για τα δεκαέξι (16) συνολικής έκτασης 1695 km 2 από αυτά έγινε περαιτέρω χαρακτηρισμός. Πίνακας 5: Υπόγεια υδατικά συστήματα ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Υδροφορέα Έκταση (km 2 ) Περαιτέρω Χαρακτηρισμός GR Λουτρακίου 41 GR Δυτικών Γερανείων καρστικός 114 GR Κεντρικών Γερανείων - Καλαμακίου ρωγματικός 99 GR Ανατολικών Γερανείων - Μαυροβουνίου καρστικός 123 GR Μεγάρων Αλεποχωρίου 187 GR Πατέρα καρστικός 325 GR Οινόης 19 6

7 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Υδροφορέα Έκταση (km 2 ) Περαιτέρω Χαρακτηρισμός GR ΒΑ/κής Πάρνηθας καρστικός 444 GR Θριάσιου Πεδίου 79 GR Καπανδριτίου 137 GR Λεκάνης Κηφισού (Λεκανοπεδίου Αθήνας) 360 NAI GR Μαραθώνα (α) καρστικός 103 GR Μαραθώνα (β) 36 GR Πεντέλης καρστικός 140 GR Μεσογαίας 235 GR Υμηττού καρστικός 154 GR Λαυρεωτικής καρστικός 362 GR Αναβύσσου 10 GR Σαλαμίνας (α) 5 GR Σαλαμίνας (β) 2 GR Σαλαμίνας (γ) καρστικός 53 GR Αίγινας (α) 19 GR Αίγινας (β) ρωγματικός 49 GR Αίγινας (γ) καρστικός 8 Τα στατιστικά χαρακτηριστικά των υπογείων υδατικών συστημάτων που αναγνωρίστηκαν στο ΥΔ Αττικής, παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 6: Στοιχεία υπογείων υδατικών συστημάτων στο ΥΔ Αττικής Κατηγορία σώματος Πλήθος Ελάχιστη Έκταση Μέση Έκταση Μέγιστη Έκταση Συνολική Έκταση Υπόγεια 24 2,00 129,33 444, ,00 Ο αριθμός των υπογείων υδατικών συστημάτων που σχετίζονται με επιφανειακά υδατικά συστήματα και οικοσυστήματα, παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα. 7

8 Πίνακας 7: Αριθμός υπογείων υδατικών συστημάτων που σχετίζονται με επιφανειακά συστήματα και οικοσυστήματα Συνολικός αριθμός ΥΥΣ Αριθμός ΥΥΣ που σχετίζονται ΜΟΝΟ με επιφανειακά συστήματα Αριθμός ΥΥΣ που σχετίζονται ΜΟΝΟ με οικοτόπους Αριθμός ΥΥΣ που σχετίζονται με επιφανειακά συστήματα ΚΑΙ οικοτόπους Σχήμα 2: Υπόγεια Υδατικά Συστήματα Αρχικός Χαρακτηρισμός 8

9 Σχήμα 3: Υπόγεια Υδατικά Συστήματα Περαιτέρω Χαρακτηρισμός 9

10 Πίνακας 8: Αρχικός χαρακτηρισμός των υπόγειων υδατικών συστημάτων του ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέ α Επιφάνεια ΥΣ (Km 2 ) Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Ρύπανση - Μόλυνση Θαλάσσια Διείσδυση Χρήσεις Γης Περαιτέρω χαρακτηρισμός GR GR GR Λουτρακίου Δυτικών Γερανείων Κεντρικών Γερανείων - Καλαμακίου Τριτογενείς και Οφιόλιθοι υψηλής υδροπερατότητα. φλύσχης αδιαπέρατος Οφιόλιθοι μικρής υδροπερατότητα. Τριτογενή και Τεταρτογενή ιζήματα μέτριας καρστικός ρωγματικός ες ες βιομηχανικές ες ΕΕΛ Στην Στην μονάδες εμφιάλωσης φυσική φυσική δάση μεταποίηση φυσική GR Ανατολικών Γερανείων Μαυροβουνίου υψηλής υδροπερατότητα. Τριτογενείς καρστικός ες Στην φυσική. δάση NAI GR Μεγάρων Αλεποχωρίου Τριτογενείς και βιομηχανικές ες μεταποίηση φυσική 10

11 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέ α Επιφάνεια ΥΣ (Km 2 ) Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Ρύπανση - Μόλυνση Θαλάσσια Διείσδυση Χρήσεις Γης Περαιτέρω χαρακτηρισμός GR Πατέρα GR Οινόης υψηλής υδροπερατότητα. ως χαμηλής καρστικός ΕΕΛ βιομηχανικές ες. ΧΑΔΑ ες ΧΑΔΑ Στην μεταποίηση φυσική φυσική GR ΒΑ/κής Πάρνηθας υψηλής. Τριτογενείς καρστικός βιομηχανικές ες.. ΧΥΤΑ ΧΑΔΑ Στην μεταποίηση φυσική δάση GR GR Θριάσιου Πεδίου Καπανδριτίου Τριτογενείς και βιομηχανικές ες. ΕΕΛ μεταποίηση φυσική μεταποίηση φυσική 11

12 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέ α Επιφάνεια ΥΣ (Km 2 ) Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Ρύπανση - Μόλυνση Θαλάσσια Διείσδυση Χρήσεις Γης Περαιτέρω χαρακτηρισμός βιομηχανικές ες. ΧΑΔΑ GR Λεκάνης Κηφισού (Λεκανοπεδίου Αθήνας) Τριτογενείς και από κάθε μορφής πιέσεις ΕΕΛ και κύρια Στην Αστικοποίηση μεταποίηση γεωργία GR Μαραθώνα (α) Μάρμαρα Μάρμαρα υψηλής. ως χαμηλής καρστικός βιομηχανικές ες. ΧΑΔΑ Στην μεταποίηση φυσική GR Μαραθώνα (β) ες ΧΑΔΑ γεωργία φυσική GR Πεντέλης Μάρμαρα Μάρμαρα υψηλής. Τριτογενείς. σχιστόλιθοι αδιαπέρατοι καρστικός από βιομηχανι-κές ες αστικοποί-ηση μεταποίηση φυσική 12

13 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέ α Επιφάνεια ΥΣ (Km 2 ) Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Ρύπανση - Μόλυνση Θαλάσσια Διείσδυση Χρήσεις Γης Περαιτέρω χαρακτηρισμός GR Μεσογαίας Τριτογενείς και βιομηχανικές ες Στην μεταποίηση φυσική GR Υμηττού Μάρμαρα Μάρμαρα υψηλής. καρστικός βιομηχανικές ες. ΧΑΔΑ Στην γεωργία μεταποίηση φυσική GR Λαυρεωτικής Μάρμαρα Μάρμαρα υψηλής. καρστικός βιομηχανικές ες.. ΕΕΛ ΧΑΔΑ Στην μεταποίηση φυσική GR Αναβύσσου ες Στην γεωργία φυσική GR Σαλαμίνας (α) ες γεωργία φυσική GR Σαλαμίνας (β) γεωργία φυσική 13

14 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέ α Επιφάνεια ΥΣ (Km 2 ) Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Ρύπανση - Μόλυνση Θαλάσσια Διείσδυση Χρήσεις Γης Περαιτέρω χαρακτηρισμός ες GR Σαλαμίνας (γ) υψηλής. Καρστικός ες. ελαιοτριβεία ΧΑΔΑ μεταποίηση φυσική GR Αίγινας (α) Τριτογενείς και ες. ελαιοτριβεία γεωργία φυσική GR Αίγινας (β) εκρηξιγενή πετρώματα Εκρηξιγενή πετρώματα μέτριας ρωγματικός ες Στις παράκτιες ζώνες φυσική GR Αίγινας (γ) υψηλής καρστικός ες γεωργία φυσική 14

15 Πίνακας 9: Περαιτέρω χαρακτηρισμός υπογείων υδατικών συστημάτων ΥΔ Αττικής Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέα Αλληλεπίδραση επιφανεια -κών και υπόγειων ΥΣ Υδραυλικά Χαρακτηριστικ ά ΥΣ k (m/d) S (%) Διάχυτες Πηγές Ρύπανσης Σημειακές Πηγές Ρύπανσης Χρήση για Υδρευτικούς Σκοπούς Ποσοτική Κατάσταση Σώματος Ποιοτική Κατάσταση Σώματος GR Λουτρακίου Τριτογενείς και ΝΟ 3 λόγω γεωργίας μονάδες εμφιάλωσης ελαιοτριβεία Οριακό νο με NO 3 και στην Cl GR Ανατολικών Γερανείων Μαυροβουνίου υψηλής. καρστικός μονάδα σκυροδέματ ος Οριακό Γενικά καλή. Στην επιβάρυν ση με Cl GR Μεγάρων Αλεποχωρίου Τριτογενείς και ΝΟ 3 λόγω γεωργίας μονάδες αλουμινίου, σκυροδέματ ος, ελαίων, τροφίμων, αρωμάτων. ελαιοτριβεία ΕΕΛ Μικρή Ελλειμματικό νο με NO 3 και στην Cl GR Πατέρα υψηλής. καρστικός ΧΑΔΑ μονάδες ναυπηγικής χημικής βιομηχανίας, Πλεονασματικ ό Γενικά καλή. Τοπική επιβάρυν 15

16 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέα Αλληλεπίδραση επιφανεια -κών και υπόγειων ΥΣ Υδραυλικά Χαρακτηριστικ ά ΥΣ k (m/d) S (%) Διάχυτες Πηγές Ρύπανσης Σημειακές Πηγές Ρύπανσης Χρήση για Υδρευτικούς Σκοπούς Ποσοτική Κατάσταση Σώματος Ποιοτική Κατάσταση Σώματος πετρελαίου, μετάλλου, απορρυπαντικών, χρωμάτων τροφίμων ελαιοτριβεία ση από βαρέα μέταλλα και στην Cl GR Οινόης ως χαμηλής ΝΟ 3 λόγω γεωργίας ΧΑΔΑ Μικρή Πλεονασματικ ό Γενικά καλή. Τοπική επιβάρυν ση με NO 3. GR GR GR Θριάσιου Πεδίου Λεκάνης Κηφισού (Λεκανοπεδίου Αθήνας) Μαραθώνα (β) Τριτογενείς και ΝΟ 3 λόγω γεωργίας ΝΟ 3 λόγω γεωργίας ΝΟ 3 λόγω γεωργίας μονάδες ναυπηγικής χημικής βιομηχανίας, πετρελαίου, μετάλλου, βερνικιών, χρωμάτων τροφίμων κ.α. ΕΕΛ από κάθε μορφής πιέσεις ΕΕΛ και κύρια αστικοποίησ η Μικρή Οριακό Ελλειμματικό Ελλειμματικό νο με NO 3. βαρέα μέταλλα και στην Cl νο με NO 3. Cl τοπικά βαρέα μέταλλα 16

17 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέα Αλληλεπίδραση επιφανεια -κών και υπόγειων ΥΣ Υδραυλικά Χαρακτηριστικ ά ΥΣ k (m/d) S (%) Διάχυτες Πηγές Ρύπανσης Σημειακές Πηγές Ρύπανσης Χρήση για Υδρευτικούς Σκοπούς Ποσοτική Κατάσταση Σώματος Ποιοτική Κατάσταση Σώματος ΧΑΔΑ νο με NO 3. Cl τοπικά βαρέα μέταλλα GR Μεσογαίας Τριτογενείς και ΝΟ 3 λόγω γεωργίας μονάδες ναυπηγικής χημικής βιομηχανίας, πετρελαίου, μετάλλου, βερνικιών, χρωμάτων τροφίμων κ.α. ελαιοτριβεία Μικρή Πλεονασματικ ό νο με NO 3. βαρέα μέταλλα και στην Cl GR Υμηττού Μάρμαρα Μάρμαρα υψηλής. καρστικός ΧΑΔΑ μονάδες, πετρελαίου, αρωμάτων, τροφίμων, ελαιοτριβεία Μικρή Πλεονασματικ ό νο με NO 3. βαρέα μέταλλα και στην Cl GR Σαλαμίνας (α) ΝΟ 3 λόγω γεωργία Ελλειμματικό νο με NO 3. και στην 17

18 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέα Αλληλεπίδραση επιφανεια -κών και υπόγειων ΥΣ Υδραυλικά Χαρακτηριστικ ά ΥΣ k (m/d) S (%) Διάχυτες Πηγές Ρύπανσης Σημειακές Πηγές Ρύπανσης Χρήση για Υδρευτικούς Σκοπούς Ποσοτική Κατάσταση Σώματος Ποιοτική Κατάσταση Σώματος Cl GR Σαλαμίνας (β) ΝΟ 3 λόγω γεωργία Οριακό νο με NO 3. και στην Cl GR Σαλαμίνας (γ) υψηλής. Καρστικός ΧΑΔΑ Οριακό νο με NO 3. και Cl GR Αίγινας (α) Τριτογενείς και ΝΟ 3 λόγω γεωργία ελαιοτριβεία Μικρή Ελλειμματικό νο με NO 3. και στην Cl GR Αίγινας (β) εκρηξιγενή πετρώματα εκρηξιγενή πετρώματα μέτριας ρωγματικός ΝΟ 3 λόγω γεωργία Μικρή Ελλειμματικό νο με NO 3. και στην Cl GR Αίγινας (γ) υψηλής. καρστικός Μικρή Οριακό νο με Cl και NO 3. 18

19 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Γεωλογία Υπερκείμενα Στρώματα Υδροφορέα Αλληλεπίδραση επιφανεια -κών και υπόγειων ΥΣ Υδραυλικά Χαρακτηριστικ ά ΥΣ k (m/d) S (%) Διάχυτες Πηγές Ρύπανσης Σημειακές Πηγές Ρύπανσης Χρήση για Υδρευτικούς Σκοπούς Ποσοτική Κατάσταση Σώματος Ποιοτική Κατάσταση Σώματος τοπικά 19

20 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (ΙΤΥΣ) και Τεχνητά Υδατικά Συστήματα (ΤΥΣ) Η μέχρι σήμερα ανθρώπινη α, έχει μεταβάλει σε ορισμένα επιφανειακά υδατικά συστήματα, τα αρχικά τους χαρακτηριστικά. Οι αλλαγές αυτές, ανεξάρτητα από το βάθος της αλλοίωσης που έχουν επιφέρει και από τους λόγους για τους οποίους έγιναν, καθιστούν τα συστήματα αυτά κατά μια έννοια ιδιαίτερα. Τέτοια συστήματα επιφανειακών υδάτων εξετάζονται με ξεχωριστό τρόπο από την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και ονομάζονται Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (ΙΤΥΣ). Αντίστοιχα, σε ορισμένες περιπτώσεις κατασκευάζονται με ανθρώπινη πρωτοβουλία έργα που δημιουργούν υδατικά συστήματα σε σημεία όπου προηγουμένως δεν υπήρχαν. Τέτοια επιφανειακά συστήματα ονομάζονται Τεχνητά Υδατικά Συστήματα (ΤΥΣ). Η διαδικασία του χαρακτηρισμού των υδατικών συστημάτων ως ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ ακολουθεί τα στάδια του αρχικού και του οριστικού προσδιορισμού. Ο αρχικός προσδιορισμός των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων πραγματοποιείται βάσει απλών κριτηρίων προσδιορισμού, σύμφωνα με το Άρθρο 5 και το Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ο οριστικός προσδιορισμός και η οριοθέτηση των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων πραγματοποιείται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60 και το σχετικό Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών (Guidance document No 4 on Identification and Designation of Heavily Modified and Artificial Water Bodies). Για τον οριστικό προσδιορισμό των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων εξετάζονται οι δυνατότητες που υπάρχουν για την υλοποίηση των κατάλληλων επεμβάσεων στα χαρακτηριστικά των ΥΣ, όπως για παράδειγμα ενέργειες για την αποκατάσταση των αλλοιώσεων, ώστε να επιτευχθεί η καλή οικολογική κατάσταση. Η αξιολόγηση της αναγκαιότητας, της δυνατότητας υλοποίησης, αλλά και των επιπτώσεων από την εφαρμογή των προτεινόμενων επεμβάσεων γίνεται με βάση τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες που εξυπηρετούν τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ. Στις περιπτώσεις όπου κρίνεται ότι οι απαραίτητες παρεμβάσεις έχουν μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στις χρήσεις που εξυπηρετούνται από τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ, ή δεν υπάρχουν λύσεις τεχνικά εφικτές, ή δεν υπάρχουν λύσεις εξυπηρέτησης των χρηστών πιο φιλικές στο περιβάλλον, ή οι διαθέσιμες λύσεις είναι δυσανάλογα δαπανηρές, η μετατροπή των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ σε φυσικά υδατικά συστήματα κρίνεται ασύμφορη ή αδύνατη παραθέτοντας την ανάλογη τεκμηρίωση. Από 20

21 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής, προκύπτει ο οριστικός προσδιορισμός των ΤΥΣ και ΙΤΥΣ. Στο ακόλουθο Σχήμα παρουσιάζεται βήμα προς βήμα η συνολική διαδικασία που ακολουθήθηκε, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, για τον αρχικό και οριστικό προσδιορισμό των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ. Σχήμα 4: Βήμα προς βήμα η συνολική διαδικασία αναγνώρισης και προσδιορισμού των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ 21

22 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Στο ΥΔ Αττικής προσδιορίσθηκαν οριστικά, τέσσερα (4) Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (ΙΤΥΣ), σε σύνολο είκοσι εννέα (29) επιφανειακών υδατικών συστημάτων (ποτάμια, λιμναία και ). Ειδικότερα αναγνωρίστηκαν ως ΙΤΥΣ ο Π. Κηφισός 1 (GR0626R Η), η Τεχνητή Λίμνη Μαραθώνα (GR0626L H), η ακτή Περάματος Πειραϊκή (GR0626C0008Η) και το Λιμάνι Λαυρίου (GR0626C0004Η). Δεν προσδιορίσθηκαν Τεχνητά Υδάτινα Συστήματα (ΤΥΣ) μεταξύ των επιφανειακών υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος. Πίνακας 10: ΙΤΥΣ στο ΥΔ Αττικής Ονομασία ΙΤΥΣ Κωδικός ΙΤΥΣ Κατηγορία συστήματος Λεκάνη Απορροής Λεκανοπεδίου Αττικής (GR26) Π. Κηφισός 1 GR0626R Η Ποτάμιο Τεχνητή Λίμνη Μαραθώνα GR0626L H Λιμναίο Ακτή Περάματος Πειραϊκή GR0626C0008Η Παράκτιο Λιμάνι Λαυρίου GR0626C0004Η Παράκτιο 22