H ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ.. ΤΣΙΓΑΡΟΥ Ριλίτσα Δημητρέλλου Θεατρικό δρώμενο της Ριλίτσας Δημητρέλλου ( μαθήτρια το 2004 στην έκτη Δημοτικού) που παίχτηκε με πρωτοβουλία του Αντικαπνιστικού Συλλόγου Πάτρας, στο Δημοτικό Θέατρο Απόλλων της Πάτρας, από τα παιδιά της Δ τάξης του Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Πανεπιστημίου Πατρών, για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του καπνίσματος τον Ιούνιο του 2004. Επίσης το ανωτέρω θεατρικό παρουσιάσθηκε, κατόπιν προσκλήσεως, στο έκτο Διεθνές Αντικαπνιστικό Φεστιβάλ Νέων 2004 το οποίο οργανώθηκε από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ και πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2004 στο χώρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Αρχαία Ολυμπία. ΑΦΗΓΗΤΗΣ Ο κυρ Αντώνης είναι ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης, εργάτης που προσπαθεί να προσφέρει τα πάντα στην οικογένειά του. Η γυναίκα του εργάζεται κι αυτή σκληρά και έχουν δυο παιδιά που πηγαίνουν σχολείο. Ο κυρ Αντώνης δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα και πιστεύει πως καλός του σύμμαχος στα προβλήματά του είναι το τσιγάρο. << Ο καλός μου σύντροφος>>, όπως λέει! Ο κυρ Αντώνης βλέπει το τσιγάρο σα φίλο του, σα σύντροφο, όμως δε γνωρίζει πως το τσιγάρο, που καπνίζει έχει 4.000 διαφορετικές ουσίες, που οι περισσότερες είναι τοξικές.! Δε γνωρίζει πως κάθε 13 δευτερόλεπτα χάνεται μια ζωή από το κάπνισμα. Δε γνωρίζει ότι μια από τις σημαντικότερες ουσίες που περιέχονται στο τσιγάρο είναι η νικοτίνη, που είναι υπεύθυνη για τον εθισμό του και η οποία στον εγκέφαλό του εκτοπίζει την καλή ακετυλοχολίνη, που είναι υπεύθυνη για την καλή λειτουργία του νευρικού του συστήματος. Δε γνωρίζει πως το κάπνισμα δεν είναι υπεύθυνο μόνο για τον καρκίνο του πνεύμονα, αλλά και για την υπέρταση, τα εγκεφαλικά, τα εμφράγματα, το διαβήτη, το άσθμα κ.α. Και ενώ ο κυρ Αντώνης δεν τα γνωρίζει όλα αυτά, μια μέρα άθελά του παρακολουθεί ένα ζωντανό δρώμενο, με τον εαυτό του πρωταγωνιστή. Ένα δρώμενο στο οποίο συμμετέχουν τα παιδιά του με τους συμμαθητές τους. Παιδιά ντυμένα στα λευκά αντιπροσωπεύουν την ζωή του κυρ Αντώνη πριν αρχίσει να καπνίζει. Στη συνέχεια παιδιά ντυμένα στα ροζ αντιπροσωπεύουν τα ψεύτικα όνειρα που τους χάρισε στην αρχή η νικοτίνη. Ένα ροζ που στη συνέχεια γίνεται ροζ-μαύρο μέχρι να καταλήξει να γίνει όλο μαύρο, όταν το κάπνισμα τα έχει γεμίσει όλα με πίσσα. Και τελικά
α όχι, όχι αυτό θα το δούμε όλοι μαζί στο τέλος της ιστορίας που θα παρακολουθήσουμε τώρα μαζί με τον κυρ Αντώνη. ΣΚΗΝΗ 1 Ανοίγει η αυλαία και σε μια γωνιά πίσω από μια στοίβα τσιγάρα (ζωγραφισμένο πλακάτ) κάθεται ο κυρ Αντώνης Β ΑΦΗΓΗΤΗΣ Η κυρία Ακετυλοχολίνη (βγαίνει στη σκηνή ένα παιδί χορεύοντα,ς φορώντας στολή νεράιδας μαζί με άλλα 2-3 παιδιά ) ζούσε μαζί με τα Ακετυλοχολινοπαιδιά της, σε μικρά σπίτια στη συνοικία των νευρικών κυττάρων. Ζούσε ήρεμα και ευτυχισμένα. Όμως ένα μεσημέρι κάτι άλλαξε. Μια άγνωστη κυρία, η Νικοτίνη (βγαίνει στη σκηνή ένα παιδί φορώντας στολή ( μάγισσας) κρατώντας έναν καθρέφτη και μια σκούπα και στέκεται απέναντι από την Ακετυλοχολίνη μαζί με άλλα 2-3 μαυροφορεμένα παιδιά ) μαζί με τα παιδιά της ήρθε και στάθηκε απέναντι από τα μικρά ακετυλοχολινόσπιτα. Κοιτάχτηκε στον καθρέφτη και είδε ότι έμοιαζε πολύ με την κυρία Ακετυλοχολίνη. Νικοτίνη. Χμ, σου μοιάζω πολύ. Εγώ και τα παιδιά μου χωράμε ίσα-ίσα στα σπίτια σας. Λες και τα φτιάξατε για μας. Ακετυλοχολίνη. Μπορεί να μου μοιάζεις. Μπορεί εσύ και τα παιδιά σου να χωράτε ίσα ίσα στα σπίτια μας, όμως αυτά τα σπίτια είναι δικά μας, δεν έχετε κανένα δικαίωμα να μας τα πάρετε. Φύγετε, φύγετε. Ακετυλοχολινόπαιδα. Ναι, φύγετε, φύγετε! Νικοτινόπαιδα. Όχι, όχι εμείς εδώ θα μείνουμε, εδώ. Τα παιδιά τραγουδούν. Ήρθε η νικοτίνη που είναι λυγερή, κοιτιέται στον καθρέπτη της μοιάζει πολύ.
Η ακετυλοχολίνη, που ειν αγνή τη βλέπει και τρομάζει, πάει να κρυφτεί. (φεύγει από τη σκηνή) Τώρα η νικοτίνη, παίζει μοναχή, μόνη στο πεδίο, νιώθει δυνατή. Τα δίχτυα ρίχνει με τέχνη μοναδική, το τι θα προκύψει ποιος θα μας το πει; Τώρα ο εγκέφαλος ο αποπλανημένος είναι μαζί της γερά δεμένος. (2X) Η νικοτίνη παίρνει μια τσάντα που έχει μέσα ροζ φόδρες και αρχίζει να τις πετάει στα παιδιά τα οποία αρχίζουν να τις φορούν. Νικοτίνη(Ν): Περάστε κόσμε, περάστε κόσμε όνειρα δίνω, όνειρα πουλάω ελάτε μαζί μου, ταξίδι να σας πάω. Περάστε κόσμε, περάστε κόσμε. Όλοι απομακρύνονται σιγά σιγά από τη σκηνή ακολουθώντας τη Νικοτίνη. Βγαίνουν στη σκηνή δυο παιδιά που λένε συνθήματα. Το κάπνισμα δε θέλει ψαλίδι για να κοπεί, θέλει δύναμη και λογική. Βάλτε στο τσιγάρο φτερά για να πετάξει σα χελιδόνι. Αν δε μπορεί να κοπεί ας μην αρχίσει ποτέ. Κάντε τα τασάκια βαζάκια.
Η νικοτίνη η κακιά σου τρώει την υγειά. Δέκα τσιγάρα την ημέρα την υγειά την κάνουν πέρα. Χείλη με τσιγάρο, Εργοστάσιο με φουγάρο. ΣΚΗΝΗ 2 (α): Σιγά σιγά ο χρόνος περνούσε και στα μικρά σπίτια ζούσαν όλο και λιγότερα στενοχωρημένα ακετυλοχολινάκια, ενώ τα νικοτινάκια μπαινόβγαιναν χαρούμενα. Όμως ενώ αυτά συνέβαιναν στη γειτονιά του εγκεφάλου σε μια άλλη γειτονιά, στη γειτονιά του πνεύμονα τα σπίτια των κυψελίδων άρχισαν σιγά σιγά να μαυρίζουν. Στη σκηνή τώρα βγαίνουν 3 παιδιά (με καφέ φόδρες): είναι η κυψελίδα 1 η κυψελίδα 2 και η κυψελίδα 3. Κυψελίδα 1(Κυψ.1):Τι τυχερές που είμαστε να είμαστε κυψελίδες σ έναν πνεύμονα που αναπνέει καθαρό οξυγόνο! Κυψελίδα 2(Κυψ.2):Άκουσα, όμως ότι πέντε γειτονικές κυψελίδες γέμισαν με καπνό και τις πήγαν στην εντατική. Κυψ.3:Ναι, και λίγο πιο πέρα άκουσα ότι 3 κυψελίδες γέμισαν με πίσσα και δεν πρόλαβαν να τις σώσουν. Κυψ.2:Τι μπορούμε να κάνουμε για να μη μας συμβεί το ίδιο; Κυψ.1:Τίποτα. Είναι να μη σου τύχει! (Οι κυψελίδες απομακρύνονται και κάθονται σε μια γωνία σκεπτικές.) Οι κυψελίδες που είναι στη γωνία σηκώνονται και αρχίζουν να βήχουν.
Κυψ.1: Γκουχ, γκουχ! Κακό που μας βρήκε! Κυψ.2:Γκουχ, γκουχ!τι θα κάνουμε τώρα; Μαζί(Κυψ1,2,3): Σταματήστε να καπνίζετε. Πνιγόμαστε θέλουμε καθαρό αέρα για να μπορέσουμε να τροφοδοτήσουμε το αίμα με οξυγόνο. Αν δε μας βοηθήσετε δεν θα αντέξουμε. Δε θα αντέξουμε. Δε θα αντέξουμε. Βγαίνουν τώρα στη σκηνή παιδιά με ροζ φόδρες που στο κάτω μέρος έχουν χρώμα μαύρο και τραγουδούν Σκοπός ΚΕΜΑΛ (Χατζηδάκης) Και στου πνεύμονα τα μέρη μια φορά κι ένα καιρό ήταν όλα ανθισμένα ήταν ρόδινα θαρρώ. Μα όταν ήρθε το τσιγάρο κι έφερε πολύ καπνό οι μικρές οι κυψελίδες αρρωστήσανε θαρρώ. Βγαίνουν στη σκηνή 2 παιδιά με κόκκινες φόδρες (ερυθροκύτταρα) Ερυθροκύτταρο 1. Δεν αντέχω άλλο κάθε μέρα πρέπει να τρέχω όλο και περισσότερο Ερυθροκύτταρο 2.Και να ήταν μόνο το τρέξιμο. Το φορτίο που το πας? Για θυμήσου τι καλά που ήταν όταν μεταφέραμε καθαρό Οξυγόνο!! Ερυθροκύτταρο 1.Καλά τα λες. Τώρα μήπως και ξέρουμε τι κουβαλάμε? Λες να είναι εκρηκτικά? Ερυθροκύτταρο 2. Δεν ξέρω τι ακριβώς είναι αλλά άκουσα τη μητέρα να λέει πως η ξαδέρφη της, ξέρεις η καρδιά του κυρ Απόστολου δεν άντεξε και είναι στην εντατική. Ερυθροκύτταρο 1. Ωχ τι μας περιμένει. Μαύρη μαυρίλα πλάκωσε και το αφεντικό να μην καταλαβαίνει τίποτα? Μα τίποτα?
Ερυθροκύτταρο 2. Κάθε φορά που περνάω από το αυτί του προσπαθώ να του ψιθυρίσω τον κίνδυνο μα πέρα βρέχει. Μαζί(ερυθροκύτταρο1,2): Σταματήστε να καπνίζετε. Πνιγόμαστε θέλουμε οξυγόνο για να μπορέσουμε να ζήσουμε και μεις και τα άλλα κύτταρα που μας έχουν ανάγκη. Αν δε μας βοηθήσετε δεν θα αντέξουμε. Δε θα αντέξουμε. Δε θα αντέξουμε. Τα παιδιά τραγουδούν Σκοπός κυρ Αντώνης (Χατζηδάκης) Τα κυτταράκια τα μικρά Πονούσανε πολύ Μα κανένας δεν μπορούσε Τον πόνο τους να δει Κι η μαμά τους η καρδιά Που δούλευε εντατικά Χρόνο δεν είχε να τα προσέξει Να γίνουνε καλά Βγαίνουν στη σκηνή 3 παιδιά με μπεζ φόδρες (γευστικά κύτταρα) που κάτι δήθεν πίνουν Κύτταρο 1. Τι συμβαίνει τον τελευταίο καιρό? Αισθάνεσαι καλά?? Εγώ έχω κάτι περίεργες ζάλες.. Κύτταρο 2. Μόνο ζάλες? Εγώ πιστεύω ότι δεν είμαι πλέον αυτό που ήμουν. Δεν μπορώ να νιώσω πια καμία γεύση. Όλα είναι πικρά.. Τι έπαθα.τι έπαθα Κύτταρο 1. Αμ δεν είσαι μόνο σου. Αυτό το έχω πάθει και εγώ. Πάνε οι μέρες που το γλυκό ήταν γλυκό και το αλμυρό.. αλμυρό Πάνε αυτά.. Παντού πίκρα.. Μόνο πίκρα Κύτταρο 2. Ξέρεις έχω αρχίσει και φοβάμαι μήπως μετά την πίκρα έρθει και το τέλος μας. Μόλυνση, καπνός, καυσαέρια. Κύτταρο 3. ( Πίνοντας) ΤΣΙΓΑΡΟ ΤΟ ΛΕΝΕ.ΤΣΙ ΓΑ..ΡΟ Κύτταρο 1. Το πρόβλημα, ξέρετε, δεν το έχουμε μόνο εμείς. Είναι πρόβλημα γενικό. Πρέπει να το συζητήσουμε με τα ερυθροκύτταρα που έρχονται σε επαφή με όλες τις περιοχές και είναι γνώστες της όλης κατάστασης. Πρέπει να βρεθεί σύντομα λύση
Κύτταρο 2. Ναι ναι κάτι πρέπει να γίνει. Δεν θα αντέξουμε για πολύ. Η νικοτίνη φταίει αυτή είναι υπεύθυνη για την εξάρτηση Κύτταρο 3. Είναι και όμορφη Κύτταρο 1. Ναι και φλερτάρει και όμορφα. Κύτταρο 3. ( Πίνοντας) ΚΑΙ ΚΕΙΝΟΣ ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΤΟΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΖΕΙ ΣΙΓΑ ΣΙΓΑ ΚΑΙ ΣΕ ΛΙΓΟ ΔΕΝ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΙ??? Το τσιγάρο αν δεν κόψεις κυρ Αντώνη φουκαρά τη ζωούλα σου θα χάσεις μι αυγούλα ή μια βραδιά Τα παιδιά τραγουδούν Σκοπός κυρ Αντώνης (Χατζηδάκης) Βγαίνει η Νικοτίνη που με την μαγική της σκούπα βγάζει από τα παιδιά την ροζ- μαύρη στολή και όλα τα παιδιά τώρα είναι ντυμένα στα μαύρα(πλησιάζει ο θάνατος) Τα παιδιά τραγουδούν Σκοπός κυρ Αντώνης (Χατζηδάκης) Κι ο κυρ Αντώνης ο καπνιστής Υπέφερε πολύ Και κάθε μέρα προσπαθούσε Τσιγάρο να μη δει Μα η νικοτίνη η σκληρή Που χε δύναμη πολύ Τον είχε κάνει να μη μπορεί Να της αντισταθεί.( 2x) Τα παιδιά μαυροφορεμένα φεύγουν.
ΣΚΗΝΗ 3 Βγαίνει ο αφηγητής Α. Τότε όλα τα κύτταρα αποφάσισαν να κάνουν συνέλευση για να δουν τι μπορούν να κάνουν για να σωθούν. Είχαν καταλάβει πως η αντίπαλος ήταν πολύ δυνατή και ακατανίκητη. Συζητούσαν ώρες πολλές μα λύση δε βρισκόταν. Έκαναν πολλές συνελεύσεις και οι μέρες περνούσαν χωρίς να αλλάζει τίποτε προς το καλύτερο. Αντίθετα όλα σιγά σιγά βυθίζονταν στην απραξία. Ωσπου ένα μεσημέρι, ξαφνικά δυο φωνές (τα παιδιά του κυρ Αντώνη) κάτι άρχισαν να ψιθυρίζουν και όλα αναστατώθηκαν. Οι κυψελίδες άρχισαν να αναπνέουν πιο γρήγορα, τα κύτταρα του αίματος πήραν εντολή για κινητοποίηση, τα γευστικά κύτταρα άρχιζαν να γεύονται. τα δάκρυα άρχισαν να κυλούν. Η φωνές έλεγαν Δύο παιδιά πλησιάζουν τον κυρ Αντώνη Α ΦΩΝΗ Μπαμπά να γιατί πρέπει εσύ τώρα να πεις ΟΧΙ στο τσιγάρο. Να γιατί εγώ δεν πρέπει να πω ποτέ ΝΑΙ σε αυτό. - Ξέρω ότι με αγαπάς - Ξέρω ότι είμαι η πρώτη σου προτεραιότητα - Ξέρω ότι θέλεις να μου προσφέρεις ό,τι το καλύτερο - Ξέρω ότι τρέμεις σαν αρρωστήσω - Ξέρω ότι προσπαθείς να κόψεις το κάπνισμα - Ξέρω ότι γνωρίζεις τον κίνδυνο που διατρέχεις καπνίζοντας - Ξέρω ότι καταπιέζεσαι όταν πρέπει να ακολουθήσεις τους αντικαπνιστικούς κανόνες. Β ΦΩΝΗ Τι δεν ξέρω, ΟΜΩΣ. -Δεν ξέρω πόσο γνωρίζεις ότι το δικό σου κάπνισμα βλάπτει και τη δική μου υγεία. -Δεν ξέρω τι ακριβώς θα πει παθητικός καπνιστής -Δεν ξέρω πόσο δυνατή είναι αυτή η κυρία Νικοτίνη που σε αιχμαλωτίζει με την παρουσία της και δεν μπορείς να της αντισταθείς. -Δεν ξέρω πως μπορώ να την ανταγωνιστώ -Δεν ξέρω πόσο ελεύθερη είμαι να επιλέγω τον αέρα που αναπνέω όταν είμαι κοντά
σου. -Δεν ξέρω πόσο σου περνάει από το μυαλό η φράση ότι η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου (ο ένας είσαι εσύ και ο άλλος εγώ. Μπαμπά ας βάλουμε ένα στοίχημα, κυριολεχτικά στοίχημα ζωής. Πες εσύ τώρα ΟΧΙ, για να μην πω εγώ ποτέ ΝΑΙ Ο κυρ Αντώνης σηκώνεται από την καρέκλα και επαναλαμβάνει τη φράση: Πες εσύ τώρα ΟΧΙ, για να μην πω εγώ ποτέ ΝΑΙ ΚΑΙ ΦΩΝΑΖΕΙ Αξίζει τον κόπο ΟΧΙ, ΟΧΙ, ΟΧΙ Είναι στοίχημα ζωής. Όλα τα παιδιά βγαίνουν στη σκηνή και τραγουδούν(λευκές φόδρες), νικοτίνη, ακετυλοχολίνη Τώρα ο άνθρωπος το τσιγάρο κόβει Κι απ τη νικοτίνη για πάντα γλιτώνει. Η κυρά μας Νικοτίνη φεύγει σκυφτή (αποχωρεί) Τα χέρια της έχουν καλά δεθεί Η Ακετυλοχολίνη είναι χαρωπή (αρχίζει και χορεύει). Τα νέα τρέχει στον εγκέφαλο να πει. Θα προσπαθήσει να προσαρμοσθεί Η Νικοτίνη δεν πρέπει να ξαναρθεί Όλα τα παιδιά κάνουν κύκλο χορεύοντας και φωνάζοντας τραγουδώντας ΟΧΙ, ΟΧΙ, ΟΧΙ Είναι στοίχημα ζωής ΟΧΙ, ΟΧΙ, ΟΧΙ Είναι μια καινούργια αρχή.
Στο τέλος σηκώνουν τα χέρια ψηλά, χτυπούν ρυθμικά παλαμάκια και φωνάζουν: Η ζωή μας είναι γεμάτη ζωή Όταν τα πνευμόνια μας έχουν οξυγόνο Όταν το αίμα μας είναι καθαρό Όταν ο εγκέφαλός δεν έχει νικοτίνη Όταν στόχος ζωής είναι η ίδια η ζωή Όλοι εμείς εδώ μπορούμε κι απαιτούμε σ αέρα καθαρό μια ζωή να ζούμε (2χ)