ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ» ΔΡΑΣΗ «Υποστήριξη των Επιχειρήσεων για την απασχόληση προσωπικού υψηλού επιπέδου» ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΟΥ 708 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ Ανάπτυξη και Εφαρμογή Πλαισίου Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας: Διερεύνηση κοινωνικών συμπεριφορών στους τομείς Προσφοράς και Ζήτησης ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ EXERGIA ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε.
Παραδοτέο 2: Μεθοδολογικό Πλαίσιο Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Ε.Ε.) 2 Τίτλος Ε.Ε. 2 Ανάπτυξη του Μεθοδολογικού Πλαισίου Στα πλαίσια του Πακέτου Εργασίας 2 αναπτύχθηκε το Μεθοδολογικό Πλαίσιο Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας. Αυτό περιλαμβάνει την αποτύπωση της κοινωνικής συμπεριφοράς σχετικά με τις ΑΠΕ και την ανάλυση των πρακτικών συμπεριφοράς απέναντι στα προγράμματα εξοικονόμησης, και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας σε ατομικό επίπεδο. Περιγραφή παραδοτέων ενότητας εργασίας Α/Α & Τίτλος Παραδοτέο 2: Μεθοδολογικό Πλαίσιο Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας Παραδοτέου (report). Περιγραφή Επιστημονική Αναφορά - Report Έναρξη / Μάιος 2013 / Δεκέμβριος 2013 Ολοκλήρωση 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 Σελ 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 7 3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 18 3
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κύρια ιδέα του έργου είναι η ανάπτυξη ενός Πλαισίου Κοινωνικής Αποδοχής του Αναδυόμενου Ενεργειακού Συστήματος. Το Πλαίσιο αυτό αναλύει τις κοινωνικές συμπεριφορές στους τομείς της Προσφοράς και της Ζήτησης, στη συνέχεια αποτυπώνει τις σχέσεις τους και τελικά τις ενοποιήσει σε ένα ολοκληρωμένο μεθοδολογικό πλαίσιο από το οποίο θα δύναται να προκύψουν αποτελεσματικές προτάσεις πολιτικής για ένα νέο ενεργειακό σύστημα που θα είναι περιβαλλοντικά φιλικό, οικονομικά βιώσιμο, κοινωνικά αποδεχτό και τεχνολογικά δυνατό. Ο σκοπός του έργου είναι η παραγωγή τεχνογνωσίας για τη διευκόλυνση των σχεδιαστών ενεργειακής πολιτικής έτσι ώστε να λαμβάνονται συνεπείς αποφάσεις, σύμφωνα με μία σειρά από τεχνολογικούς περιορισμούς, οικονομικούς παράγοντες, κοινωνικές συνθήκες και περιβαλλοντικές καταστάσεις. Δευτερεύοντες στόχοι του έργου αποτελούν τα παρακάτω: Η αποτύπωση της κοινωνικής προτίμησης σχετικά με τις τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και της κοινωνικής συμπεριφοράς σχετικά με την εξοικονόμηση και την ορθολογική χρήση της ενέργειας σε ατομικό επίπεδο Η σύνδεση κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων αποτύπωσης της κοινωνικής αποδοχής των ενεργειακών τεχνολογιών από τη πλευρά της ενεργειακής προσφοράς και των προγραμμάτων ενεργειακής εξοικονόμησης και διαχείρισης του φορτίου από την πλευρά της ζήτησης. Στα εργαλεία αυτά δύναται να συμπεριληφθούν η Ανάλυση Κόστους Οφέλους (Cost Benefit Analysis CBA), η Πολυκριτηριακή Ανάλυση (Multi-Criteria Analysis MCA) και η Εκτίμηση Εξωτερικοτήτων, μεταξύ άλλων. Η οργάνωση δύο (2) Περιπτώσεων Μελέτης, μία στην ηπειρωτική Ελλάδα και μία σε ένα νησί, για την εφαρμογή του προτεινόμενου Πλαισίου Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας. Η δημιουργία προτάσεων πολιτικής για την αποτελεσματικότερη διαχείριση του Νέου Ενεργειακού Συστήματος. Το έργο θα συμπληρωθεί από μία Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων που θα περιλαμβάνει μία γενικότερη πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών και τεχνογνωσίας. Το Πλάνο Εργασίας του έργου περιλαμβάνει έξι (6) Ενότητες Εργασίας και διαμορφώνεται ως εξής: 4
Ενότητα Εργασίας 1: Βιβλιογραφική Έρευνα Ενότητα Εργασίας 2: Ανάπτυξη του Μεθοδολογικού Πλαισίου Ενότητα Εργασίας 3: Εφαρμογή του Πλαισίου σε δύο (2) Περιπτώσεις Μελέτης Ενότητα Εργασίας 4: Ανάλυση και συγκριτική αξιολόγηση Περιπτώσεων Μελέτης Ενότητα Εργασίας 5: Δημιουργία προτάσεων πολιτικής Ενότητα Εργασίας 6: Διάχυση των Αποτελεσμάτων Έχει ολοκληρωθεί η Ενότητα Εργασίας 1 Βιβλιογραφική Έρευνα. Στα πλαίσια της Ενότητας Εργασίας 1 αποτυπώθηκαν βιβλιογραφικά οι πιο πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στο αντικείμενο του έργου. Πιο συγκεκριμένα ολοκληρώθηκε το στάδιο έρευνας, συλλογής, αποδελτίωσης, κατηγοριοποίησης και αποτύπωσης του υλικού, σύμφωνα με το προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα εξέλιξης του έργου. Η Βιβλιογραφική Έρευνα καλύπτει σχετικά επιστημονικά άρθρα, αναφορές και νομικά κείμενα, μεταξύ άλλων. Ως κύριοι τομείς της βιβλιογραφικής έρευνας, έχουν αναγνωριστεί οι παρακάτω: οι Πολυκριτηριακές μεθοδολογίες λήψης αποφάσεων στον ενεργειακό σχεδιασμό ως εργαλεία αποτύπωσης της σχετικής κοινωνικής προτίμησης, οι επιπτώσεις της ευρείας διάχυσης των νέων ενεργειακών τεχνολογιών στις τοπικές κοινωνίες, οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών στην εγκατάσταση νέων ενεργειακών έργων στην περιοχή τους, οι ατομικές συμπεριφορές και πρακτικές σχετικά με τον τρόπο χρήσης της ενέργειας, τα κριτήρια (οικονομικά, ενεργειακά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά...) για την αξιολόγηση (βαθμός αποδοχής-απόρριψης) ενεργειακών τεχνολογιών και για την υοθέτηση πρακτικών εξοικονόμησης ενέργειας, η σύγχρονη ενεργειακή και περιβαλλοντική νομοθεσία πολιτική στην Ελλάδα και την Ευρώπη, η ευρύτερη κοινωνικο-πολιτική αποδοχή των ΑΠΕ και η συμβολή των ΑΠΕ στην τοπική βιώσιμη ανάπτυξη ως παράγοντας αύξησης της αποδοχής τους από τις τποικές κοινωνίες. Από τον Μάιο του 2013 έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του Πακέτου Εργασίας 2 Ανάπτυξη του Μεθοδολογικού Πλαισίου Κοινωνικής Αποδοχής της Ενέργειας το οποίο ολοκληρώθηκε όπως προβλέπεται στο τεχνικό Παράρτημα του έργου τον Δεκέμβριο του 2013 και περιλαμβάνει την αναλυτική μεθοδολογία αποτύπωσης της κοινωνικής συμπεριφοράς σχετικά με τις ΑΠΕ και την ανάλυση των πρακτικών συμπεριφοράς απέναντι στα προγράμματα εξοικονόμησης, και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας σε ατομικό επίπεδο. Το Πλαίσιο προέκυψε μετά από αναλυτική 5
επεξεργασία των βιβλιογραφικών δεδομένων και περιλαμβάνει τα αναλυτικά βήματαστάδια αποτύπωσης της κοινωνικής αποδοχής της ενέργειας. Στη συννέχεια διαμορφώθηκε το κατάλληλο ερωτηματολογίο. 6
2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Η κύρια ιδέα σε θεωρητικό επίπεδο και τα διαφορετικά επίπεδα ανάλυσης παρουσιάζονται σχηματικά στην επόμενη Εικόνα 1 (αυτούσια από την πρόταση χρηματοδότησης του έργου και στα αγγλικά για κατευθείαν ενσωμάτωση σε επικείμενη επιστημονική δημοσίευση, σύμφωνα με το Τεχνικό Πράρτημα του έργου και το σχετικό Παραδοτέο της Ενότητας Εργασίας 6). Εικόνα 1. Σχηματική απεικόνηση του μεθοδολογικού πλασίου αναφοράς και των διαφορετικών επιπέδων ανάλυσης. Συνολικά υπάρχει η ανάγκη ανάλυσης των συνδέσμων/σχέσης μεταξύ του τρόπου λήψης των αποφάσεων, του τρόπου ζωής και των αλλαγών στη συμπεριφορά του κοινού που σχετίζεται με την εισαγωγή τεχνολογιών ΑΠΕ σε ευρεία κίμακα (Refs. [1] - [4]). Εκτός από τις από επάνω προς τα κάτω διαδικασίες (top-down processes) έχει αναδυχθεί η ανάγκη για συμμετοχικές από κάτω προς τα επάνω 7
διεργασίες (participatory, bottom-up procedures) που διαμορφώνουν στόχους και μέτρα για συγκεκριμένες ομάδες εστίασης (Refs. [5] - [8]). Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η δυνατότητα ανάπυξης ενός βρόγχου ανάδρασης (Feedback loop) που μπορεί να προωθήσει περιβαλλοντικές ευαισθησίες και να μειώσει την απόσταση μεταξύ αποφάσεων, δράσεων και τελικά συμπεριφορών (Refs. [9] - [11]). Είναι εμφανές πως η αναγώριση των κατάλληλων παικτών/συμμετεχόντων θα αποτελέσει παράγοντα καθοριστικό καθώς από αυτούς θα προκύψουν τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας. Μεταξύ των μεθοδολογικών εργαλείων που δύναται να χρησιμοποιηθούν βρίσκονται η Ανάλυση Κόστους Ωφέλους (Cost-Benefit Analysis), η Πολυκριτηριακή Αξιολόγηση (Multi-Criteria Analysis) (MCA) και η Εκτίμηση Εξωτερικοτήτων (Externalities Assessment) (Refs. [12] - [13]). Σε πρακτικό επίπεδο, βασικό εργαλείο για την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης έρευνας, είναι η χρήση ερωτηματολογίου, με σκοπό την άμεση επαφή με τους πολίτες που είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ερωτηματολόγιο το οποίο να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να πληρεί όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Έτσι λοιπόν, το εργαλείο αυτό είναι ανάγκη να περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ερωτήσεων που να καλύπτει όσο το δυνατόν περισσότερες παραμέτρους, οι οποίες επηρεάζουν τους πολίτες στη λήψη των σχετικών αποφάσεων. Το παρακάτω (Σχήμα 2) απεικονίζει τα βήματα που δύναται να ακολουθηθούν για την εκπόνηση της προτεινόμενης μεθοδολογίας η οποία καταλήγει στην ανάπτυξη και χρήση του ερωτηματολογίου. 8
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗ 1 ΜΕΛΕΤΗ 2 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΗΣΙ ΕΝΔΟΧΩΡΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ ΝΗΣΙ ΕΝΔΟΧΩΡΑ ΜΕΛΕΤΗ 1 ΜΕΛΕΤΗ 2 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σχήμα 2: Μεθοδολογικό πλαίσιο αποτύπωσης κοινωνικής αποδοχής των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας με χρήση ερωτηματολογίου 9
Αρχικά, πραγματοποιείται ανάλυση της βιβλιογραφίας από επιστημονικά άρθρα και άλλες πηγές. Στη συνέχεια δημιουργείται το ερωτηματολόγιο που θα διανεμηθεί σε περιοχή της νησιωτική Ελλάδας και σε περιοχή της ημειρωτικής χώρας. με σκοπό να υπάρξει άμεση επαφή με κατοίκους και λήπτες αποφάσεων των περιοχών. Επίσης, βάσει των ερωτηματολογίων θα καταστεί σαφές το πόσο ενημερωμένοι είναι οι κάτοικοι των περιοχών αυτών σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Ακολουθεί η συλλογή των ερωτηματολογίων και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων καθώς και παρουσίασή τους, ενώ στη συνέχεια θα επιτευχθεί συγκριτική αξιολόγηση των περιπτώσεων μελέτης. Κλείνοντας θα παρουσιαστούν τα συμπεράσματα, τα οποία προέκυψαν από την συγκριτική αξιολόγηση των δυο περιπτώσεων μελέτης και τη γινότερη ανάλυση. Παρακάτω παρουσιάζεται το ερωτηματολόγιο που θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του παρόντος έργου. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει συνολικά 17 ερωτήσεις και σκοπός του αποτελεί η διερεύνηση και η συλλογή πληροφοριών για την αποδοχή των Α.Π.Ε., των τεχνικών εξοικονόμησης ενέργειας και την ορθολογική της χρήση. Από τις απαντήσεις στις ερωτήσεις θα γίνει αντιληπτό κατά πόσο το δείγμα στην Ελλάδα διατηρεί θετική στάση στην εμφάνιση καινούργιων, φιλικών προς το περιβάλλον, πηγών ενέργειας, στη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και στη συγκράτηση των εκπομπών CO 2 με υιοθέτηση τεχνικών εξοικονόμησης ενέργειας. Το ερωτηματολόγιο είναι δομημένο σε δύο μέρη, ενώ υπάρχει και ένα τμήμα με γενικές πληροφορίες που σχετίζονται με το δείγμα. Το πρώτο μέρος αφορά στην Εξοικονόμηση και Ορθολογική Χρήση της Ενέργιας, ενώ το δεύτερο μέρος αφορά αμοιγώς στις Α.Π.Ε. Το ερωτηματολόγιο παρουσιάζεται παρακάτω. 10
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Εξοικονόμηση και Ορθολογική Χρήση Ενέργειας 1. Ποια ήταν η μηνιαία κατανάλωση του ηλεκτρισμού σας τιμολογούμενη από την υπηρεσία ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΗ); Σε Ευρώ: Καλοκαίρι: Χειμώνας: Σε kwh (αν γνωρίζετε): Καλοκαίρι: Χειμώνας: 2. Ποιες συσκευές χρησιμοποιείτε για την θέρμανση του χώρου σας; Κεντρική θέρμανση Σόμπες αερίου Λάμπες κηροζίνης Ηλεκτρικούς θερμαντήρες Τζάκι Άλλο (παρακαλώ διευκρινίστε): Κανένα 3. Πόσο παλιό είναι το σύστημα θέρμανσής σας; Λιγότερο από 5 χρόνια 5-10 χρόνια Πάνω από 10 χρόνια Δεν γνωρίζω 11
4. Ποιες συσκευές χρησιμοποιείτε για να δροσίσετε το χώρο σας; Κεντρικό κλιματιστικό Κλιματιστικό του δωματίου Αριθμός κλιματιστικών Ενεργειακή κλάση (A++, A+, A, B, C, D, E, F, G, δεν γνωρίζω) Άλλο(παρακαλώ διευκρινίστε): Κανένα 5. Παρακαλώ συμπληρώστε ποιες συσκευές έχετε στο σπίτι σας και την συχνότητα χρήσης τους. Συσκευή Συχνότητα χρήσης ανά μέρα (ώρες) Μικρή TV (<21 ιντσών): Μεγάλη TV: Home cinema: DVDΣυσκευή εγγραφής/αναπαραγωγής: Hi-fi: Ηλεκτρονικά παιχνίδια: Δορυφορικός δέκτης: Ηλεκτρονικός υπολογιστής: Laptop: Μηχανή καφέ: 6. Σημειώστε τον αριθμό των λαμπτήρων κάθε τύπου που χρησιμοποιείτε. Πυράκτωσης: Χαμηλών watt αλογόνου: Υψηλών watt αλογόνου (>70W): Λαμπτήρες φθορισμού: 12
7. Βαθμολογείστε τα παρακάτω κριτήρια από 1 έως 5 με βάση τη σημαντικότητα όταν αγοράζετε μια νέα ηλεκτρική συσκευή (1: περισσότερο σημαντικό, 5: όχι σημαντικό): Τιμή Σχεδιασμός Εξωτερικές διαστάσεις Χωρητικότητα Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Ευκολία χρήσης 8. Έχετε ακούσει για την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας από καμιά από τις παρακάτω πηγές; Τηλεόραση Περιοδικό/Εφημερίδα Σχολείο Διαδίκτυο Ραδιόφωνο Διάσκεψη Δουλειά Φίλοι/Οικογένεια Άλλο 9. Ποιες είναι οι σημαντικότερες τεχνολογίες για την εξοικονόμηση και την ορθολογική χρήση ενέργειας (1: περισσότερο σημαντικό, 5: όχι σημαντικό): Επεµβάσεις στα κτίρια για εξοικονόμηση ενέργειας (π.χ. µονώσεις, διπλά τζάµια) Επεµβάσεις στις εγκαταστάσεις θέρµανσης/ψύξης Ενεργειακή διαχείριση-παρακολούθηση συστηµάτων 13
Εξοικονόµηση ενέργειας από χρήση αποδοτικών συσκευών Εξοικονόµηση από µη τεχνολογικές πηγές Ορθολογική χρήση συστηµάτων Εξοικονόµηση ενέργειας στις µεταφορές Συµπαραγωγή θερµότητας και ηλεκτρισµού Ενεργειακή διαχείριση σε πολεοδοµικό επίπεδο Βελτίωση των υποδοµών 10. Ποια είναι η έκταση του σπιτιού σας σε τετραγωνικά μέτρα και πόσα άτομα κατοικούν εκεί? m 2 Άτομα 2. Αποδοχή Α.Π.Ε. 11. Οι ανεμογεννήτριες /φωτοβολταϊκά/ υδροηλεκτρικά συστήματα χρησιμοποιούντα συνήθως για (επιλέξτε με Χ) : Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Εξοικονόμηση ενέργειας Αισθητικούς λόγους Δορυφορικές κεραίες Άλλους λόγους 12. Οι ανεμογεννήτριες/φωτοβολταϊκά/υδροηλεκτρικά συστήματα: Είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον αλλά συνεισφέρουν στη μείωση της κατανάλωση ορυκτών καυσίμων Συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος 14
Καταναλώνουν σημαντική ποσότητα πετρελαίου Ρυπαίνουν το περιβάλλον Δεν είμαι ενήμερος/η για την επίδραση τους στο περιβάλλον 13. Ποια είναι η γνώμη σας σχετικά με τη παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταικά συστήματα σε σπίτια? Αρνητική Ουδέτερη Θετική 14. Ταξινομήστε τα κριτήρια από 1 έως 3 με βάση τη σημαντικότητα, όσον αφορά τις εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. (1: περισσότερο σημαντικό, 3: όχι σημαντικό): Ενεργειακά Εξοικονόμηση πετρελαίου Μείωση διακοπών ρεύματος Ετήσια παραγωγή ενέργειας Οικονομικά Κόστος εγκατάστασης Επιχειρηματικός κίνδυνος Μείωση κόστους ηλεκτρικής ενέργειας Περιβαλλοντικά Εξοικονόμηση διοξειδίου του άνθρακα Αισθητική τοπίου - Ηχορύπανση Κατασκευή εγκαταστάσεων (οδοποιία, ηλεκτρικά δίκτυα) Κοινωνικά Θέσεις εργασίας Κοινωνική αποδοχή Τεχνολογικά Αξιοπιστία και ασφάλεια 15
15. Τι εμπόδια θεωρείται ότι υπάρχουν στη εφαρμογή των συστημάτων ΑΠΕ; ( 1: περισσότερο σημαντικό, 5: όχι σημαντικό) : Τεχνικά Άγνοια του κοινού Αδιαφορία του κοινού Μη αποδοχή του κοινού Ανεπαρκής γνώση των ειδικών-τεχνικών Κόστος ανεπαρκής χρηματοδότηση 16. Πόσο σημαντικές θεωρείτε τις παρακάτω επιπτώσεις από τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ (παρακαλώ σημειώστε με Χ την απάντησή σας) Καθόλου Λίγο Μέτρια Πολύ Πάρα πολύ Υποβάθμιση της αισθητικής του τοπίου (δημιουργία σκιάς, καταστροφή θέας) Δέσμευση γης Κίνδυνος για τη χλωρίδα της περιοχής Μείωση του τουρισμού Αλλαγή στη χρήση γης Μείωση αντικειμενικών αξιών Κίνδυνος για την πανίδα της περιοχής Ενόχληση για τα αεροσκάφη Ηχορρύπανση Ενίσχυση της κλιματικής αλλαγής Αδιαφανή διαδικασία για την εκπλήρωση του έργου 16
17. Ποια είναι η γνώση σας όσον αφορά στην προοπτική εγκατάστασης έργων των ΑΠΕ (παρακαλώ σημειώστε με Χ την απάντησή σας); Σε ιδιωτική περιοχήέκταση Σε δημόσια περιοχήέκταση Ιδιωτικής επένδυσης Δημόσιας επένδυσης Συνύπαρξη ιδιωτών και δημοσίου Πολύ αρνητική αρνητική Ούτε αρνητική Ούτε θετική θετική Πολύ θετική 3. Γενικές Πληροφορίες - Φύλο: Άνδρας Γυναίκα - Ηλικία :. Ετών - Μορφωτικό επίπεδο: Πρωτοβάθμια εκπαίδευση (Δημοτικό) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο - Λύκειο) Τριτοβάθμια εκπαίδευση Κάτοχος μεταπτυχιακού / διδακτορικού Άλλο - Που περίπου κυμαίνεται το ετήσιο εισόδημά σας; <10.000 ευρώ 10.000-20.000 ευρώ >20.000 ευρώ 17
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Polatidis Η., Haralambopoulos, D., Renewable energy systems: A societal and technological platform, Renewable Energy 32 (2007) 329 341 2. Haralambopoulos, D., Polatidis, H., Renewable energy projects: structuring a multicriteria group decision-making framework, Renewable Energy 28 (2003) 961 973 3. Giampietro, M., Mayumi, K., Ramos-Martin, J., How serious is the addiction to oil of developed society? A multi-scale integrated analysis based on the concept of societal and ecosystem metabolism, International Journal of Transdisciplinary Research 2 (2007) 42-92 4. Madlener, R., Stagl, S., Sustainability-guided promotion of renewable electricity generation, Ecological Economics 53 (2005) 147-167 5. Horst van der, Dan, NIMBY or not? Exploring the relevance of location and the politics of voiced opinions in renewable energy siting controversies, Energy Policy 35(2007) 2705-2714 6. Biel A., Environmental behavior: changing habits in a social context, in Biel et al, Individual and Structural Determinants of Environmental Practice, Ashgate Publ., London. 2003 7. Bell D., Gray T., Haggett C., The social gap in wind farm siting decisions: explanations and policy responses, Environmental Politics 14 (2005) 460-477 8. Berry T., Jaccard M., The renewable portfolio standard: design considerations and an implementation survey, Energy Policy 29 (2001) 263-277 9. Bird L., Wustenhagen R, Aabakken J., A review of international green power markets: recent experience, trends and market drivers, Renewable and Sustainable Energy Reviews 6 (2002) 513-536 10. Devine-Wright, P., Beyond NIMBYism: towards an integrated framework for understanding public perceptions of wind energy, Wind Energy 8 (2005) 125-139 11. Linden A.L., Carlsson-Kanyama A., Eriksson B., Efficient and inefficient aspects of residential energy behavior: what are the policy instruments for change?, Energy Policy 34 (2006) 1918-1927. 12. Polatidis H., Haralambopoulos, D., Local Renewable Energy Planning: A Participatory Multi-Criteria Approach, Energy Sources 26 (2004) 1253-1264 18
13. Polatidis H., Haralambopoulos, d., Kemp, R., Rothman, D., Creating An Energy System That We Want But Don t Know Yet, Using Integrated Assessment, Transition Management And Multi-Criteria Analysis, Integrated Assessment 4 (2003) 205 213 19