Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέμα:Οπγάνυζη και λειηοςπγία ημήμαηορ επειγόνηυν πεπιζηαηικών ζηα ελληνικά νοζοκομεία Δπιβλέπων: Πέηπορ Γιαννοςλάηορ ποςδαζηήρ: Υπήζηορ Μαθιοςδάκηρ ΑΘΖΝΑ - 2010
ΠΔΡΙΛΗΦΗ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε κειέηε ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ημημάηυν επειγόνηυν πεπιζηαηικών (ΣΔΠ) ησλ λνζνθνκείσλ ζηε ρψξα καο αιιά θαη δηεζλψο. Παξνπζηάδεηαη ε εηθφλα ελφο πξφηππνπ ΣΔΠ έηζη φπσο δνκείηαη θαη ιεηηνπξγεί ζηηο αγγινζαμσληθέο ρψξεο φπνπ ε έλλνηα ηεο επείγοςζαρ ιαηπικήρ είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλε θαη επηρεηξείηαη κηα ζχγθξηζε κε ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηε ρψξα καο. Γηα ηε ζπιινγή ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ έγηλε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα θαη ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ. Κξίλεηαη επηβεβιεκέλε ε παξνπζίαζε ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηα ειιεληθά ΣΔΠ θαζψο θαη ηεο θξνληίδαο πνπ παξέρεηαη ζηνλ αζζελή πξηλ ηελ εηζαγσγή ζην λνζνθνκείν. ηελ παξνχζα εξγαζία παξνπζηάδεηαη ε δνκή, ζηειέρσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΠ θαη ζε αξθεηά ζεκεία γίλεηαη αληηπαξάζεζε ησλ πξαθηηθψλ πνπ αθνινπζνχληαη ζηε ρψξα καο ζε ζρέζε κε πην πξνεγκέλεο ρψξεο. Έπεηηα, γίλεηαη αλαθνξά ζηελ πνηφηεηα πνπ πξέπεη λα πθίζηαηαη ζηα ΣΔΠ θαη παξνπζηάδνληαη θάπνηα ΣΔΠ ειιεληθψλ λνζνθνκείσλ. Σέινο, εμάγνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο κειέηεο θαη γίλνληαη θάπνηεο πξνηάζεηο. Σα ΣΔΠ ησλ ειιεληθψλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ θαίλεηαη λα πζηεξνχλ ζε απνδνηηθφηεηα ελψ ηα βήκαηα γηα ηελ αλαδηάξζξσζή ηνπο θαη ηελ θαιχηεξε ιεηηνπξγία ηνπο δε δηαθξίλνληαη γηα ηελ ηαρχηεηα θαη απνθαζηζηηθφηεηά ηνπο. Δπηβάιινληαη ξηδηθέο θαη πνιχπιεπξεο αιιαγέο πξνθεηκέλνπ ηα ειιεληθά λνζνθνκεία λα απνθηήζνπλ ΣΔΠ εθάκηιια κε απηά ησλ πιένλ πξνεγκέλσλ λνζνθνκείσλ. Λέξειρ-κλειδιά: Σμήμαηα επειγόνηυν πεπιζηαηικών (ΣΔΠ), επείγοςζα ιαηπική, δομή, ζηελέσυζη και λειηοςπγία ηυν ΣΔΠ, ποιόηηηα ζηα ΣΔΠ 2
SUMMARY The object of this study is to examine the organization and the operation of hospital s emergency departments(ed) in our country as well as at an international level. A role model of an ED is presented in the way it works and is structured in anglosaxon countries where emergency medicine is noticeably developed and a comparison with the situation of our country is made. References and internet sources were used in order to collect the necessary information. The presentation of the legislative framework that rules the greek EDs as well as of the care that is provided before the entrance of the patient into the hospital are necessary. In the present study, the structure, recruitment and operation of the ED is presented and there is a comparison in some points between practices that take place in our country and those of more developed countries. Moreover, there is a reference in the quality in the ED and some EDs of greek hospitals are presented. Finally, the conclusions of the study and propositions are made. Greek public hospitals EDs seem to lack in effectiveness while the steps that are made in order to be restructured and better operated are slow and not decisive. Radical and multi-sided changes are necessary in order to have EDs similar to those of more developed countries. 3
ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ εκαληηθή ήηαλ ε ζπκβνιή ηνπ ππέπζπλνπ επίβιεςεο θ. Πέηξνπ Γηαλλνπιάηνπ γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαη νθείισ λα ηνλ επραξηζηήζσ φπσο επίζεο θαη ηνλ επηζηεκνληθφ ππεχζπλν θ. Υξήζην Μπνπξζαλίδε γηα ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζέκαηνο ηεο εξγαζίαο. 4
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Διζαγυγή ει. 8 2. Ππονοζοκομειακή θπονηίδα ει. 10 2.1 Γεληθά ει. 10 2.2 Η πξνλνζνθνκεηαθή θξνληίδα ζηελ Διιάδα ει. 11 3. Νομοθεηικό πλαίζιο λειηοςπγίαρ ηος ΣΔΠ ζηη σώπα μαρ ει. 13 4. Οπγανυηική διάηαξη/τλικοηεσνική ςποδομή ΣΔΠ ει. 16 4.1 Γεληθά ει. 16 4.2 Υσξνηαμηθή ηνπνζέηεζε ει. 17 4.3 Γηαρσξηζκφο εηζφδνπ πεξηπαηεηηθψλ αζζελψλ ει. 18 4.4 Πξνζηαζία αηνκηθφηεηαο αζζελνχο ει. 18 4.5 Γσκάηηα εμέηαζεο πεξηπαηεηηθψλ αζζελψλ ει. 19 4.6 Παξνπζίαζε ελφο πξνηχπνπ ΣΔΠ ει. 20 5. Ανάλςζη παπεσόμενυν ςπηπεζιών από ηο ΣΔΠ ει. 26 5.1 Γηαινγή ει. 26 5.2 Ρνή ησλ αζζελψλ ει. 29 6. Οπγάνυζη ηελέσυζη ΣΔΠ ει. 30 6.1 Οξγάλσζε ΣΔΠ ει. 30 6.2 ηειέρσζε ΣΔΠ ει. 31 6.2.1 Γηαρείξηζε πξνζσπηθνχ ησλ ΣΔΠ ει. 31 6.2.2 Μνληέια ζηειέρσζεο ησλ ΣΔΠ ει. 32 6.2.3 Ιαηξηθφ Πξνζσπηθφ ει. 33 6.2.4 Ννζειεπηηθφ Πξνζσπηθφ ει. 34 6.2.5 Βνεζεηηθφ πγεηνλνκηθφ πξνζσπηθφ ει. 36 6.2.6 Γηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ ει. 37 6.2.7 Δμσηεξηθνί ζπλεξγάηεο ει. 37 7. Λειηοςπγία και διοίκηζη ΣΔΠ ει. 38 7.1 Δίζνδνο Τπνδνρή πεξηζηαηηθψλ-γηνηθεηηθή δηεθπεξαίσζε ει. 38 7.2 Δμέηαζε-δηάγλσζε ηεο θιηληθήο θαηάζηαζεο / Η ζεξαπείααληηκεηψπηζε ει. 39 ηεο θαηάζηαζεο 5
7.3 Δπαλεθηίκεζε θαη ε έμνδνο ηνπ αζζελνχο ει. 40 7.4 Πξνβιήκαηα ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ ΣΔΠ ει. 40 7.5 Βειηίσζε ιεηηνπξγηθψλ δηεξγαζηψλ ΣΔΠ ει. 41 7.6 Γηνηθεηηθή-επηζηεκνληθή επζχλε ζην ΣΔΠ ει. 41 8. Ζ ποιόηηηα ζηο ΣΔΠ ει. 43 8.1 Πνηφηεηα ζηελ Τγεία ει. 43 8.2 Πνηφηεηα ζην ΣΔΠ ει. 44 8.3 Οθέιε απφ ηε Βειηίσζε ηεο Πνηφηεηαο ει. 45 8.4 Μέζνδνη Βειηίσζεο ηεο Πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ει. 46 8.5 Υξήζε δεηθηψλ απνδνηηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο ει. 47 8.6 πκπεξάζκαηα γηα ηελ πνηφηεηα ζηα ΣΔΠ ει. 48 9. Ζ ελληνική ππαγμαηικόηηηα ει. 49 9.1 Σν Γ.Ν.Θ. Παπαγεσξγίνπ ει. 49 9.2 Σν ΣΔΠ ηνπ Δπαγγειηζκνχ ει. 50 9.3 Σν παηδηαηξηθφ λνζνθνκείν Αγία νθία ει. 50 9.4 ΣΔΠ Γεληθνχ Ννζνθνκείν Υαλίσλ Αγηνο Γεψξγηνο ει. 51 9.4.1 χλζεζε Πξνζσπηθνπ ηνπ ΣΔΠ ει. 52 6
9.4.2 Υψξνη ηνπ Σκήκαηνο Δπεηγφλησλ ει. 52 9.5. Η γεληθφηεξε θαηάζηαζε ζηα ειιεληθά ΣΔΠ ει. 53 10. ςμπεπάζμαηα-πποηάζειρ ει. 54 10.1 Σα ΣΔΠ ζηελ Διιάδα ζε ζρέζε κε απηά ησλ πιένλ ει. 54 νξγαλσκέλσλ ρσξψλ 10.2 πκπεξάζκαηα ει. 57 10.3 Πξνηάζεηο ει. 58 Βιβλιογπαθία ει. 61 7
1.ΔΗΑΓΩΓΖ Τπάξρνπλ αξθεηέο πηζαλφηεηεο γηα θάζε άλζξσπν, ζε θάπνηα ζηηγκή ηεο δσήο ηνπ λα ρξεηαζηεί άκεζε ηαηξηθή βνήζεηα. Έλαο ρψξνο φπνπ κπνξεί λα θαηαθχγεη ηφηε θάπνηνο είλαη ην ημήμα επειγόνηυν πεπιζηαηικών (ΣΔΠ) ελφο λνζνθνκείνπ. Σν ζέκα ηεο άξηηαο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ηκήκαηνο απηνχ είλαη ινηπφλ θαίξηαο ζεκαζίαο. ε κηα γεληθφηεξε ζεψξεζε ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί εμαηξεηηθά ρξήζηκν ην ζέκα απηφ ηφζν γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ βεκάησλ πνπ έρεη θάλεη ε ρψξα καο ζηνλ ηνκέα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο φζν θαη γηα ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο πνπ ζα κπνξνχζε λα πηνζεηήζεη. Δμαηξεηηθά θξίζηκνο είλαη ν νξηζκφο ηνπ επείγονηορ ζηελ παξνχζα εξγαζία θαζψο εκπιέθεηαη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο ππφ κειέηε έλλνηεο. Θα ήηαλ ειιηπήο ε πξνζέγγηζε ηνπ επείγνληνο κφλν κε ηε ρξνληθή ηνπ δηάζηαζε θαη απηφ γηαηί απαξαίηεηε είλαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα πξνθεηκέλνπ ε ηαηξηθνλνζειεπηηθή επέκβαζε λα ζεσξεζεη επηηπρεκέλε. Δπείγοςζα ιαηπική είλαη ε εηδηθφηεηα εθείλε ηεο ηαηξηθήο ε νπνία θαιείηαη λα δηαγλψζεη θαη λα ζεξαπεχζεη θαηαζηάζεηο πνπ απαηηνχλ άκεζε ιήςε απφθαζεο θαη δξάζε έηζη ψζηε λα απνθεπρζεί ν ζάλαηνο ή ε πεξαηηέξσ επηδείλσζε ηεο πγείαο ησλ αζζελψλ (Βφηζε 2000). Γηαθξίλνπκε ηελ πξνλνζνθνκεηαθε θαη ηε λνζνθνκεηθή επείγνπζα ηαηξηθή. Η πξψηε αλαθέξεηαη ζε φιεο ηηο ηαηξηθέο ελέξγεηεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ πξηλ απηά θηάζνπλ ζην ρψξν ηνπ λνζνθνκείνπ ελψ ε δεχηεξε αλαθέξεηαη ζηηο ελέξγεηεο πνπ γίλνληαη εληφο ηνπ λνζνθνκείνπ. Σελ έλλνηα ηεο επείγνπζαο ηαηξηθήο ζπλαληάκε γηα πξψηε θνξά ζηηο Ηλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο κε ην ηέινο ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ νπφηε θαη επηθξαηνχζαλ εμαηξεηηθά δπζκελείο πγεηνλνκηθέο θαη επηδεκηνινγηθέο ζπλζήθεο νη νπνίεο αλάγθαδαλ κεγάιν αξηζκφ πνιηηψλ λα ζπξξένπλ ζηα λνζνθνκεία γηα θξνληίδα. Χο απφξξνηα ησλ παξαπάλσ νξγαλψζεθαλ ηα πξψηα ηκήκαηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ ζηα λνζνθνκεία. Χζηφζν έπξεπε λα θηάζνπκε ζην 1961 γηα λα νξγαλσζεί ην πξψην αςηόνομο ηκήκα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ απφ κηα ηεηξακειή νκάδα γηαηξψλ ζηηο ΗΠΑ (Βφηζε 2000). Μέρξη ηελ πξφζθαηε 8
κεηαξξχζκηζε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζηηο ΗΠΑ, ην κνλαδηθφ θνκκάηη ηνπ ακεξηθάληθνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ζην νπνίν ππήξρε θαζνιηθή πξφζβαζε ήηαλ ην ΣΔΠ. Μάιηζηα, ζήκεξα ην 1/3 ησλ εηζαγσγψλ ζηα λνζνθνκεία ησλ ΗΠΑ έρεη ππνινγηζηεί φηη δηέξρνληαη απφ ην ΣΔΠ (Don Griffin 2006). Γχν είλαη ηα βαζηθά κνληέια ηεο επείγνπζαο ηαηξηθήο παγθνζκίσο: ην αγγλοαμεπικάνικο ζην νπνίν είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλν ην ΣΔΠ θαζψο θαη ε δηαδηθαζία πξφζβαζεο ζε απηφ θαη ην γαλλο-γεπμανικό ην νπνίν βαζίδεηαη πνιχ ζε έλα πξνλνζνθνκεηαθφ ζχζηεκα ππεξεζηψλ επείγνπζαο ηαηξηθήο ελψ ε νξγάλσζε ηεο λνζνθνκεηαθήο επείγνπζαο ηαηξηθήο δελ είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλε (Αζθεηνπνχινπ 2009). Οη γεληθφηεξνη ζηφρνη ηεο επείγνπζαο ηαηξηθήο είλαη ε παξνρή νινθιεξσκέλεο επείγνπζαο ηαηξηθήο θξνληίδαο, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο απηήο, ε κείσζε ησλ ζαλάησλ,ηεο λνζεξφηεηαο,ηεο αλαπεξίαο θαη ηεο δπζηπρίαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο ηξαπκαηηζκνχο θαη ηηο αηθλίδηεο λφζνπο θαη ηέινο ε ζπιινγή επηδεκηνινγηθψλ δεδνκέλσλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ πξφιεςε αηπρεκάησλ θαη ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο (Βέιθνπ / Ρνδνβίηνπ 2007). 9
2.ΠΡΟΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΖ ΦΡΟΝΣΗΓΑ 2.1. Γενικά Απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα εθδεισζεί έλα πεξηζηαηηθφ ην νπνίν απαηηεί άκεζε ηαηξηθή βνήζεηα κέρξη ηελ παξνρή ηεο βνήζεηαο απηήο κέζα ζε έλα λνζνθνκείν κεζνιαβεί έλα κπίζιμο ρξνληθφ δηάζηεκα. Κξίζηκν, γηαηί έρεη δηαπηζησζεί φηη ε επηβίσζε ή ε αθεξαηφηεηα ηνπ αζζελνχο εμαξηάηαη πνιιέο θνξέο απφ ηηο πξψηεο βνήζεηεο πνπ ζα ηνπ παξαζρεζνχλ κέρξη απηφο λα εηζαρζεί ζε θάπνην λνζνθνκείν. Χο ππονοζοκομειακή θπονηίδα ηυν επειγόνηυν πεπιζηαηικών κπνξνχκε λα νξίζνπκε ην ζχλνιν ησλ ελεξγεηψλ πνπ απαηηνχληαη απφ ηε ζηηγκή πνπ εθδειψλεηαη έλα επείγνλ πεξηζηαηηθφ κέρξη ηελ εηζαγσγή απηνχ ζε έλα ΣΔΠ λνζνθνκείνπ. ηε θξνληίδα απηή ζπκπεξηιακβάλνληαη ν απεγθισβηζκφο ηνπ αζζελνχο ζε πεξίπησζε ηξνραίνπ αηπρήκαηνο,ε εθηίκεζε ηεο θαηάζηαζήο ηνπ, ε παξνρή ησλ πξψησλ βνεζεηψλ θαη ε δηαθνκηδή ηνπ ζην λνζνθνκείν. πρλφηεξε αηηία ζαλάηνπ ζηα πξψηα 45 έηε δσήο ησλ αλζξψπσλ απνηειεί ην ηξαχκα ελψ ζπρλφηεξεο αηηίεο ηξαπκαηηζκνχ είλαη ηα ηξνραία θαη ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα. ηηο ΗΠΑ νη λεθξνί απφ ηξαπκαηηζκνχο αλέξρνληαη θάζε ρξφλν ζηνπο 100.000 ελψ 500.000 κέλνπλ αλάπεξνη (Rosenberg 2005). Σεξάζηην είλαη ην νηθνλνκηθφ θφζηνο πνπ ζπλεπάγνληαη νη ηξαπκαηηζκνί θαη νη ζπλέπεηέο ηνπο θαη ην νπνίν φπσο έρεη ππνινγηζηεί αλέξρεηαη ζε πεξίπνπ 40 δηο δνιιάξηα. ε έλα θαιά νξγαλσκέλν ζχζηεκα ε κεηαθνξά ηνπ αζζελνχο πξνο ην λνζνθνκείν δελ πξέπεη ρξνληθά λα ππεξβαίλεη ηα 12 ιεπηά. Καιχηεξν θξίλεηαη λα θαζπζηεξεί ιίγν ε κεηαθνξά κέρξη λα έξζεη ην εηδηθφ αζζελνθφξν παξά λα γίλεη απηή κε έλα ζπκβαηηθφ απηνθίλεην. Η κεηαθνξά κε εηδηθά αζζελνθφξα επηηξέπεη ηελ παξνρή ηαηξηθήο βνήζεηαο θαη εηδηθφηεξα ζήκεξα κε ηε ρξήζε ηεο ηειεταηξηθήο κπνξεί λα ππάξρεη επηθνηλσλία ηνπ πιεξψκαηνο κε ην λνζνθνκείν πξνο ην νπνίν θαηεπζχλεηαη πξνθεηκέλνπ λα γίλεηαη ε θαηάιιειε πξνεηνηκαζία γηα ηελ ππνδνρή ηνπ πεξηζηαηηθνχ. 10
2.2 Ζ ππονοζοκομειακή θπονηίδα ζηην Δλλάδα Ο κνλαδηθφο επίζεκνο θνξέαο παξνρήο πξνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο ζηε ρψξα καο είλαη ην Δθνικό Κένηπο Άμεζηρ Βοήθειαρ (ΔΚΑΒ). πζηάζεθε ην 1985 σο λνκηθφ πξφζσπν δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη ππάγεηαη ζηελ επνπηεία ηνπ ππνπξγείνπ πγείαο θαη θνηλσληθήο αιιειεγγχεο. θνπφο ηνπ ΔΚΑΒ είλαη(παπαεπζηαζίνπ 2009) ν ζπληνληζκφο ηεο παξνρήο,ζε έθηαθηεο πεξηπηψζεηο, άκεζεο βνήζεηαο θαη επείγνπζαο ηαηξηθήο θξνληίδαο ζηνπο πνιίηεο θαη ε κεηαθνξά απηψλ ζε κνλάδεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. Οη ππεξεζίεο ηνπ ΔΚΑΒ είλαη αλαπηπγκέλεο ζε 12 παξαξηήκαηα ζε φιε ηε ρψξα. Σα κέζα πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ είλαη ηα αθφινπζα: -735 αζζελνθφξα. Σα αζζελνθφξα είλαη θαηάιιεια εμνπιηζκέλα θαη ζηειερψλνληαη κε δχν δηαζψζηεο -105 εηδηθέο θηλεηέο κνλάδεο επείγνπζαο πξνλνζνθνκεηαθήο ηαηξηθήο. Έρνπλ εηδηθφ εμνπιηζκφ θαη ζηειερψλνληαη κε δχν δηαζψζηεο θαη έλαλ γηαηξφ εθπαηδεπκέλν ζηελ επείγνπζα πξνλνζνθνκεηαθή ηαηξηθή -25 κνηνζηθιέηεο. Καη απηέο είλαη θαηάιιεια εμνπιηζκέλεο θαη ζε απηέο επηβαίλεη έλαο δηαζψζηεο θαη έλαο εθπαηδεπκέλνο γηαηξφο -25 ινηπά νρήκαηα -3 ειηθφπηεξα. Έρνπλ παξαρσξεζεί ζηελ Πνιεκηθή Αεξνπνξία ε νπνία ζπλδξάκεη ζηηο αεξνδηαθνκηδέο επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. Ο ππξήλαο ηνπ ΔΚΑΒ είλαη ην επηρεηξεζηαθφ θέληξν επηθνηλσλίαο θαη ζπληνληζκνχ ην νπνίν δηαζέηεη ηειεθσληθφ θέληξν,ζχγρξνλα ςεθηαθά δίθηπα αζχξκαηεο επηθνηλσλίαο, αζχξκαην ςεθηαθφ ζχζηεκα εληνπηζκνχ, ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο θαζψο θαη ζπζηήκαηα ηειεταηξηθήο. Σν θέληξν ιεηηνπξγεί φιν ην 24σξφ θαη νη θχξηεο ιεηηνπξγίεο ηνπ είλαη νη παξαθάησ (Παπαεπζηαζίνπ 2009) : -δέρεηαη ηηο θιήζεηο γηα ηαηξηθή βνήζεηα θαη ηηο δηαβαζκίδεη σο πξνο ην βαζκφ ηνπ επείγνληνο 11
-επηιέγεη ην θνληηλφηεξν πξνο ην ζπκβάλ φρεκα πξνθεηκέλνπ λα επηιεθζεί ηνπ πεξηζηαηηθνχ ζην ζπληνκφηεξν ρξφλν -παξαθνινπζεί θαη θαζνδεγεί ην πξνζσπηθφ ησλ αζζελνθφξσλ ζηελ παξνρή βνήζεηαο -δηαηεξεί επηθνηλσλία κε ηα ΣΔΠ ησλ λνζνθνκείσλ θαη ηα ελεκεξψλεη γηα ηα πεξηζηαηηθά πνπ κεηαθέξνληαη πξνο απηά Η εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ΔΚΑΒ είλαη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ ζθνπνχ γηα ηνλ νπνίν δεκηνπξγήζεθε ν θνξέαο απηφο. Οη δηαζψζηεο ζηε ρψξα καο αλέξρνληαη ζε 3000 ελψ πεξίπνπ 100 είλαη νη γηαηξνί πνπ αζθνχλ ηελ επείγνπζα ηαηξηθή ζε πξνλνζνθνκεηαθφ επίπεδν. Όιν ην παξαπάλσ πξνζσπηθφ είλαη άξηηα εθπαηδεπκέλν θαη θαιείηαη λα δηαρεηξηζζεί ηα επείγνληα πεξηζηαηηθά κέρξη απηά λα θζάζνπλ ζην ΣΔΠ ηνπ λνζνθνκείνπ. 12
3.ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ ΣΔΠ ΣΖ ΥΩΡΑ ΜΑ Η νξγάλσζε θαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο θαη ζηειέρσζεο ησλ ΣΔΠ ζηα λνζνθνκεία ηεο ρψξαο καο πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά ζην ηεχρνο Β ηνπ θχιινπ ηεο εθεκεξίδαο ηεο θπβεξλήζεσο ηεο 14 εο επηεκβξίνπ ηνπ 2007(ΦΔΚ 1900/Β / 14.9.2007). Παξαθάησ ζα παξνπζηαζηεί ην θχιιν απηφ ζε γεληθέο γξακκέο πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί γλσζηφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ζην νπνίν θαινχληαη λα θηλεζνχλ ηα λνζνθνκεία θαη ηδηαίηεξα νη απαηηήζεηο πνπ απνξξένπλ γηα απηά. χκθσλα κε ην παξαπάλσ ΦΔΚ ζε θάζε λνζνθνκείν ηεο ρψξαο πνπ έρεη πεξηζζφηεξεο απφ 200 θιίλεο νξγαλψλεηαη θαη ιεηηνπξγεί απηνηειέο ΣΔΠ σο δηαηνκεαθφ ηκήκα ηνπ λνζνθνκείνπ απηνχ. Σν ΣΔΠ ιεηηνπξγεί φιν ην 24σξφ φηαλ ην λνζνθνκείν εθεκεξεχεη ελψ ηηο ππφινηπεο εξγάζηκεο εκέξεο ιεηηνπξγεί κφλν θαηά ην πξσηλφ σξάξην. ην ΣΔΠ ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο (ΔΤ) πποΐζηαηαι ηαηξφο κε βαζκφ Γηεπζπληή ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ ΔΤ, εηδηθφηεηαο Υεηξνπξγηθήο ή Αλαηζζεζηνινγίαο ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή Πλεπκνλνινγίαο - Φπκαηηνινγίαο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηηο κνλάδεο εληαηηθήο ζεξαπείαο(μδθ), ή Γεληθήο Ιαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξν-λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε - δηνίθεζε - ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο. Σν ΣΔΠ ζηειερψλεηαη κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε ζέζεηο πνπ ζπζηήλνληαη γηα ην ηκήκα απηφ, θαζψο θαη απφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε άιια ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ. Γηα ηε ζηειέρσζε ηνπ ΣΔΠ κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ζπληζηψληαη: κία (1) ζέζε Γηεπζπληή ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ ΔΤ, εηδηθφηεηαο Υεηξνπξγηθήο ή Αλαηζζεζηνινγίαο ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή Πλεπκνλνινγίαο - Φπκαηηνινγίαο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηε ΜΔΘ ή Γεληθήο Ιαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξν-λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε - δηνίθεζε - ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο, κία (1) ζέζε Δπηκειεηή Α, θαη κία (1) ζέζε Δπηκειεηή Β ηνπ θιάδνπ ηαηξψλ ΔΤ εηδηθφηεηαο Αλαηζζεζηνινγίαο ή Παζνινγίαο ή Καξδηνινγίαο ή 13
Υεηξνπξγηθήο ή Πλεπκνλνινγίαο - Φπκαηηνινγίαο ή Οξζνπεδηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή ή εμεηδίθεπζε ζηε ΜΔΘ ή Γεληθήο Ιαηξηθήο κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή, δηάζσζε, πξνλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη δηαρείξηζε - δηνίθεζε - ζπληνληζκφ ηνπ έξγνπ ηεο εθεκεξίαο. Ο αξηζκφο ησλ ηαηξψλ πνπ ζηειερψλνπλ ην ΣΔΠ πξνζαπμάλεηαη κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηεί ζε άιια ηκήκαηα ηνπ ίδηνπ λνζνθνκείνπ ψζηε ε ειάρηζηε ζηειέρσζε ηνπ ΣΔΠ ζε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ λα είλαη έλαο (1) Γ/ληήο, δχν (2) Δπ. Α θαη ηέζζεξηο (4) Δπ. Β. Με απφθαζε ηνπ Γηνηθεηή ηνπ λνζνθνκείνπ ή ηνπ Γ.. ησλ λνζνθνκείσλ ηεο παξ. 10 ηνπ άξζ. 13 ηνπ λ. 2889/2001 φπσο ηζρχεη θαη ε γλψκε ηνπ Γ/ληή ηεο Ιαηξηθήο Τπεξεζίαο θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηε δπλακηθφηεηα ζε θιίλεο, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ην κέζν αξηζκφ ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ, θαζνξίδεηαη ν αξηζκφο ησλ γηαηξψλ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ επηπιένλ ζηειέρσζε ηνπ ΣΔΠ. Οη ηαηξνί ηνπ ΣΔΠ κπνξνχλ λα θαινχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ζπγθεθξηκέλσλ πεξηζηαηηθψλ, ηαηξνχο άιισλ εηδηθνηήησλ απφ ηνπο εθεκεξεχνληεο ζηα ηκήκαηα, νη νπνίνη ππνρξενχληαη λα πξνζέιζνπλ θαη λα πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζην ΣΔΠ. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζπληάζζεηαη απφ ην Γηεπζπληή ηεο Ιαηξηθήο Τπεξεζίαο, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο Γηεπζπληέο ησλ Σκεκάησλ κεληαίνο θαηάινγνο απφ ηνπο εθεκεξεχνληεο ηαηξνχο ησλ ηκεκάησλ ηνπ λνζνθνκείνπ πνπ ζα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο ηνπ ΣΔΠ. ην ΣΔΠ πξνΐζηαηαη λνζειεπηήο/ηξηα θαηεγνξίαο ΠΔ ή ΣΔ κε απνδεδεηγκέλε εκπεηξία θαη γλψζε ζηελ επείγνπζα λνζειεπηηθή ε νπνία ηεθκεξηψλεηαη απφ ηε ζεηεία ζε κέρξη ζήκεξα ιεηηνπξγνχληα ηκήκαηα επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ ηεο Διιάδαο ή ηεο αιινδαπήο, ηε ζεηεία ζε ΜΔΘ, ΜΑΦ, Μνλάδα Αλάλεςεο ηεο Διιάδαο ή ηνπ εμσηεξηθνχ θαζψο θαη ηελ εθπαίδεπζε ζε πξνγξάκκαηα επείγνπζαο πξνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο. Ο αξηζκφο ηνπ λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ πνπ ζηειερψλνπλ ην ΣΔΠ θαζνξίδεηαη αλάινγα κε ηε δπλακηθφηεηα ζε θιίλεο, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ην κέζν αξηζκφ ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ. ην ρψξν δηαινγήο, ππνδέρνληαη ηνλ αζζελή εηδηθεπκέλνη ηαηξνί θαη λνζειεχηξηεο θαη αλάινγα κε ηε βαξχηεηα ηεο θαηάζηαζήο ηνπ ηνλ θαηεπζχλνπλ ζηνπο ρψξνπο ηνπ ΣΔΠ. Οη απεηιεηηθέο γηα ηε δσή θαη ππεξ-επείγνπζεο θαηαζηάζεηο αληηκεησπίδνληαη άκεζα 14
ζηελ αίζνπζα αλαδσνγφλεζεο. Οη αζζελείο κε ζνβαξά πξνβιήκαηα αιιά ζε ζηαζεξή θαηάζηαζε αληηκεησπίδνληαη ζηνπο ζαιάκνπο εμέηαζεο ηνπ ΣΔΠ. Ο αζζελήο δε κεηαθηλείηαη, αιιά αληηκεησπίδεηαη πάληα ζην ρψξν ηνπ ΣΔΠ φπνπ εμεηάδεηαη θαη παξέρνληαη νη απαξαίηεηεο ηαηξηθέο θαη λνζειεπηηθέο ππεξεζίεο θαη ζηε ζπλέρεηα ελαιιαθηηθά είηε: -ηνπ ρνξεγνχληαη νδεγίεο θαη ζεξαπεπηηθή αγσγή θαη ελεκεξψλεηαη εάλ απαηηείηαη πεξαηηέξσ παξαθνινχζεζή ηνπ απφ ηα Σαθηηθά Δμσηεξηθά Ιαηξεία -νδεγείηαη ζε ζάιακν βξαρείαο λνζειείαο ηνπ ΣΔΠ γηα νιηγφσξε παξακνλή θαη παξαθνινχζεζε κεηά ηελ νπνία ιακβάλεη νδεγίεο θαη εμηηήξην ή εηζάγεηαη ζην αλαγθαίν γηα ηελ πεξίπησζή ηνπ ηκήκα -εηζάγεηαη ζην νηθείν κε ηελ πάζεζή ηνπ ηκήκα -δηαθνκίδεηαη ζε άιιν λνζνθνκείν θαηφπηλ ζπλελλφεζεο κε ηνλ πξντζηάκελν ηνπ ΣΔΠ ή ηνλ ππεχζπλν εθεκεξίαο ηνπ άιινπ λνζνθνκείνπ Οη πξντζηάκελνη ησλ ΣΔΠ ελεκεξψλνπλ ην πληνληζηηθφ Κέληξν ηνπ ΔΚΑΒ γηα ηνλ αξηζκφ ησλ θελψλ λνζειεπηηθψλ θιηλψλ, ηνλ αξηζκφ ησλ θελψλ θιηλψλ ΜΔΘ θαη ηνλ αξηζκφ ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ ππνδέρεηαη ψζηε λα εθηηκάηαη ε δπλαηφηεηα ή κε άκεζεο αληηκεηψπηζεο λέσλ πεξηζηαηηθψλ. Καηά ηε κεηαθνξά ηνπ πεξηζηαηηθνχ ην ζπληνληζηηθφ θέληξν ηνπ ΔΚΑΒ ελεκεξψλεη ηνλ ππεχζπλν ηνπ ΣΔΠ ηνπ λνζνθνκείνπ πξνο ην νπνίν θαηεπζχλεηαη ην αζζελνθφξν θαη παξέρεη θαη ηηο ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο σο πξνο ην πεξηζηαηηθφ. 15
4.ΟΡΓΑΝΩΣΗΚΖ ΓΗΑΣΑΞΖ-ΤΛΗΚΟΣΔΥΝΗΚΖ ΤΠΟΓΟΜΖ ΣΔΠ 4.1 Γενικά Βαζηθά ζηνηρεία γηα ηελ πνηνηηθή θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ελφο ΣΔΠ είλαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε νξγάλσζή ηνπ. Αθνινχζσο ζα παξνπζηαζηνχλ απηά έηζη φπσο πεξηγξάθνληαη ζε δηεζλψο αλαγλσξηζκέλα πξφηππα(australasian College 2007).Πξέπεη λα επηζεκάλνπκε εδψ φηη ζηα πεξηζζφηεξα ειιεληθά λνζνθνκεία ηα ΣΔΠ ιεηηνπξγνχλ ζε ήδε δηακνξθσκέλνπο ρψξνπο πνπ δελ είραλ ζρεδηαζηεί εηδηθά γηα επείγνληα πεξηζηαηηθά. Ιδαληθφ κέγεζνο γηα έλα ΣΔΠ(Australasian College 2007) είλαη 145 η.κ. αλά 1000 εηζαγσγέο εηεζίσο ελψ ην ειάρηζην κέγεζνο απηνχ πνπ λα κπνξεί λα ελζσκαηψζεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πεξηνρέο είλαη 700 η.κ. εκαληηθφ θξίλεηαη λα πξνβιεθζνχλ κειινληηθέο επεθηάζεηο θαηά ην ζρεδηαζκφ. Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην είδνο θαη ην κέγεζνο ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ ηνπ ΣΔΠ είλαη ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ λνζνθνκείνπ,ην είδνο ησλ αζζελψλ πνπ πξνζέξρνληαη ζην λνζνθνκείν,ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεζπζκνχ πνπ δηακέλεη θνληά ζην λνζνθνκείν,νη πξνζδνθψκελεο κεηαβνιέο ζηε ηερλνινγία θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ λνζνθνκείνπ. Ο αξρηηεθηνληθφο ζρεδηαζκφο ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα αθνινπζεί θάπνηεο βαζηθέο αξρέο ηεο δηαινγήο (Δπηηξνπάθεο 2001). Η αξρηηεθηνληθή δηαινγε έρεη σο απνηέιεζκα ηελ ππνηαγή ηνπ ρψξνπ ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα. Θα πξέπεη θάπνηνο λα κπνξεί λα θηλεζεί απφ ηελ είζνδν ηνπ ΣΔΠ, ζπλήζσο ηελ είζνδν ησλ αζζελνθφξσλ(ζεκείν κέγηζηεο νξαηφηεηαο) πξνο ηελ αίζνπζα αλακνλήο κε έλαλ αδηάθνπν ηξφπν. Γηα λα γίλεη εθηθηφ απηφ ην κνληέιν ξνήο πξέπεη λα ελζσκαησζεί απξνβιεκάηηζηα ε θιηληθή δξαζηεξηφηεηα ζην ΣΔΠ. Μεγάιεο ζεκαζίαο ζεκεία θαηά ην ζρεδηαζκφ είλαη ν δηαρσξηζκφο ησλ αζζελψλ αλάινγα κε ην ηξάπκα ή ηελ ειηθία(παηδηαηξηθνί αζζελείο),αθφκα ε ηνπνζέηεζε ηεο παηδηαηξηθήο αίζνπζαο θαη ηεο αίζνπζαο αλάλεςεο θνληά ζηελ είζνδν ησλ αζζελνθφξσλ θαζψο θαη ε ελζσκάησζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο αίζνπζαο ηξαχκαηνο θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ απεηθνλίζεσλ ζην ΣΔΠ(Δπηηξνπάθεο 2001). 16
4.2 Υωποηαξική ηοποθέηηζη Καίξηαο ζεκαζίαο είλαη ε ζέζε πνπ πξέπεη λα θαηαιακβάλεη ην ΣΔΠ ζε ζρέζε κε ην λνζνθνκείν θαη ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ(δπηηξνπάθεο 2001). Μέζα ζην λνζνθνκείν ε ζέζε ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα είλαη ηέηνηα πνπ λα ην θαζηζηά πξνζπειάζηκν κέζσ ησλ κεγάισλ δηαδξφκσλ θπθινθνξίαο. Δπίζεο, απαξαίηεηε είλαη ε εχθνιε θαη ηαρεία πξνζέγγηζε ζηηο απεηθνλίζεηο,ηελ εληαηηθή θαη ην ρεηξνπξγείν απφ ην ΣΔΠ. Αθφκα πξέπεη λα είλαη εχθνια πξνζβάζηκν απφ ην εμσηεξηθφ ηνπ λνζνθνκείνπ είηε κε ηα πφδηα είηε κε απηνθίλεην είηε κε ηα κέζα ζπγθνηλσλίαο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη πεξίπνπ ην 50% φισλ ησλ αζζελψλ εηζέξρνληαη απφ ηελ είζνδν ηνπ ΣΔΠ ζηα λνζνθνκεία θαη επνκέλσο ε πξψηε άπνςε πνπ απνθνκίδνπλ γηα ην λνζνθνκείν είλαη κέζσ ηεο εηθφλαο ηνπ ΣΔΠ. Η χπαξμε θξνπξψλ αζθαιείαο ζηε είζνδν ηνπ ΣΔΠ είλαη επηβεβιεκέλε φπσο θαη ζηελ θχξηα είζνδν ηνπ λνζνθνκείνπ. Ιδαληθή είλαη θαη ε χπαξμε ζέζεο θξνχξεζεο κέζα ζην ΣΔΠ ε νπνία ζα έρεη ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο πνιιψλ ηκεκάησλ, ηδηαίηεξα ηα ζαββαηνθχξηαθα θαη ηηο αξγίεο, ζε 24σξε βάζε. Όηαλ νη αζζελείο πνπ πξνζέξρνληαη ζην ΣΔΠ μεπεξλνχλ εηεζίσο ηνπο 50.000 ηφηε θαιφ ζα είλαη λα είλαη εγθαηεζηεκέλνο θάπνηνο αθηηλνινγηθφο εμνπιηζκφο κέζα ζην ηκήκα θαζψο απαηηείηαη ε δηελέξγεηα πνιιψλ αθηηλνγξαθίσλ(δπηηξνπάθεο 2001). Δπίζεο πνιιέο είλαη θαη νη εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο πνπ ρξεηάδνληαη αιιά πιένλ ε ζέζε ησλ εξγαζηεξίσλ ζε ζρέζε κε ηα ΣΔΠ δελ έηλαη ηφζν ζεκαληηθή θαζψο ζήκεξα είλαη δπλαηφλ λα κεηαθεξζνχλ κε ηε ρξήζε απηνκαηνπνηεκέλσλ ζπζηεκάησλ δείγκαηα ζηα εξγαζηήξηα θαη ηα απνηειέζκαηα λα απνζηαινχλ ηαρχηαηα κέζσ Η/Τ. Καιφ ζα είλαη θνληά ζην ΣΔΠ λα βξίζθνληαη ην ηκήκα αλαπλεπζηηθήο ζεξαπείαο, νη θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ην γξαθείν εηζαγσγψλ πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλεηαη ην πξνζσπηθφ. Σέινο, ε εγγχηεηα κε ην αξρείν,ην θαξκαθείν θαη ηελ απνζήθε ησλ πξνκεζεηψλ είλαη αξθεηά ζεκαληηθή. 17
4.3 Γιασωπιζμόρ ειζόδος πεπιπαηηηικών αζθενών Ο δηαρσξηζκφο ησλ αζζελψλ πνπ εηζέξρνληαη ζηα ΣΔΠ κφλνη ηνπο(πεξηπαηεηηθνί) θαη απηψλ πνπ κεηαθέξνληαη κε αζζελνθφξν είλαη απαξαίηεηνο έηζη ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ε αηνκηθφηεηα θαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα θάζε νκάδαο αιιά θαη λα γίλεηαη ε είζνδνο ησλ αζζελψλ κε κεγαιχηεξε αζθάιεηα (Australasian College 2007). Ιδηαίηεξα ζεκαληηθφ είλαη λα κελ είλαη νξαηνί νη βαξηά ηξαπκαηηζκέλνη αζζελείο πνπ κεηαθέξνληαη κε ηα αζζελνθφξα απφ ηνπο άιινπο αζζελείο θαη ηνπο επηζθέπηεο ηνπ λνζνθνκείνπ. Γηα ην ιφγν απηφ γίλεηαη ζην ζρεδηαζκφ ηνπ ΣΔΠ κηα αξρηηεθηνληθή δηαινγή πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ ηνπνζέηεζε ηεο εηζφδνπ ησλ αζζελψλ ζε δηαθνξεηηθή κεξηά απφ ηελ είζνδν ησλ πεξηπαηεηηθψλ αζζελψλ ελψ θαη νη δχν είζνδνη επηηξέπνπλ ζην ίδην πξνζσπηθφ λα ρεηξίδεηαη φια ηα πεξηζηαηηθά. 4.4 Πποζηαζία αηομικόηηηαρ αζθενούρ Ιδηαίηεξα γηα ηνπο ζνβαξά ηξαπκαηηζκέλνπο αζζελείο δχν είλαη νη απαξαίηεηεο πξνδηαγξαθέο θαηά ην ζρεδηαζκφ ηνπ ΣΔΠ: αθελφο λα πξνζηαηεχεηαη ε αηνκηθφηεηά ηνπο θαη αθεηέξνπ λα πθίζηαληαη ζπλερή παξαθνινχζεζε απφ ηνπο ηαηξνχο, θαη κάιηζηα ην δεχηεξν πξέπεη λα ην γλσξίδεη θαη ν αζζελήο γηα λα ληψζεη αζθάιεηα. Η επίηεπμε ησλ παξαπάλσ γίλεηαη ηθαλή ηνπνζεηψληαο ηνπο αζζελείο ζε αθηηλσηή δηάηαμε (εηθφλα 1) γχξσ απφ έλα θέληξν φπνπ βξίζθνληαη νη γηαηξνί θαη λνζειεπηέο (Δπηηξνπάθεο 2001). Ο ηδησηηθφο ρψξνο είλαη κηα πνιπηέιεηα ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο σζηφζν πξέπεη λα ππάξρεη πξφβιεςε θαηά ην ζρεδηαζκφ γηα ηελ χπαξμε απηνχ πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηνχληαη πεξηζηαηηθά πνπ απαηηνχλ ιηγφηεξε νξαηφηεηα θαη πεξηζζφηεξν ηδησηηθφ ρψξν φπσο είλαη ηα γπλαηθνινγηθά. Πξφβιεςε πξέπεη λα ππάξρεη θαη γηα ηα πεξηζηαηηθά πνπ απαηηνχλ ηελ απνκφλσζε ηνπ αζζελνχο π.ρ. θάπνηα ςπρηαηξηθά. Απηά πξέπεη λα παξαθνινπζνχληαη δηαθξηηηθά απφ ην πξνζσπηθφ ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα εηζέιζεη ζην δσκάηην. Οη παξαπάλσ αζζελείο πξέπεη λα έρνπλ εγθαηαζηάζεηο ηνπαιέηαο δίπια ζηα δσκάηηά ηνπο. Υξήζηκε είλαη ε χπαξμε εληφο ηνπ ΣΔΠ κηαο αίζνπζαο ζπδήηεζεο φπνπ ζα κπνξεί λα θνπβεληηάζεη ην πξνζσπηθφ κε ηνπο ζπγγελείο γηα ηελ πνξεία ηνπ αζζελνχο ή λα δσζνχλ νδεγίεο ζηνλ αζζελή. Η αίζνπζα απηή πξέπεη λα είλαη θνληά ζηελ αίζνπζα 18
αλακνλήο αιιά θαη ζηελ αίζνπζα φπνπ λνζειεχνληαη νη βαξηέο πεξηπηψζεηο θαη ζθφπηκν είλαη λα είλαη επηπισκέλε φπσο έλα ζπλεζηζκέλν ηαηξείν, κε έλα γξαθείν, θαξέθιεο, θαλαπέ θαη ηξαπέδη. Εικόνα 1. Ακτινωτή διάταξη ασθενών (Δπιηποπάκηρ 2001) 4.5 Γωμάηια εξέηαζηρ πεπιπαηηηικών αζθενών πρλά εηζέξρνληαη ζηα ΣΔΠ αζζελείο πνπ δε ρξεηάδνληαη νχηε απνκφλσζε νχηε λα παξακείλνπλ θιηλήξεηο. Οη αζζελείο απηνί θαιφ είλαη λα δέρνληαη ηελ ηαηξηθή βνήζεηα ζε έλα απνκαθξπζκέλν κέξνο ηνπ ΣΔΠ ή ζε εηδηθά δσκάηηα πνπ απαηηνχλ ιηγφηεξν ρψξν(3-6 η.κ.) απ φηη ηα δσκάηηα ηα νπνία δέρνληαη θνξεία. ηα δσκάηηα απηά ππάξρεη κηα εηδηθή θαξέθια θαη έλαο ιακπηήξαο θαη ν ηαηξφο ή ν λνζειεπηήο αζρνιείηαη κε έλαλ αζζελή θάζε θνξά( εηθφλα 2). θφπηκε είλαη θαη ε θνληηλή χπαξμε απνζεθεπηηθνχ ρψξνπ κε ηα πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζπλήζσο ζηηο ειαθξέο απηέο πεξηπηψζεηο. Ο παξαπάλσ ζρεδηαζκφο επηηξέπεη ηε ζεξαπεία ηνπ 30% ησλ αζζελψλ ζε ιηγφηεξν απφ ην 10% ηνπ ρψξνπ ηνπ ΣΔΠ (Australasian College 2007). 19
Εικόνα 2. Γυμάηια εξέηαζηρ πεπιπαηηηικών αζθενών ( Δπιηποπάκηρ 2001) 4.6 Παποςζίαζη ενόρ πποηύπος ΣΔΠ ηελ επφκελε ζειίδα απεηθνλίδεηαη ζε γεληθέο γξακκέο ε δηάηαμε ελφο ηδαληθνχ ΣΔΠ(απεηθνλίδεηαη κε κπιε ρξψκα) λνζνθνκείνπ. Πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη ην ζρέδην απηφ πεξηγξάθεη αδξά ηε δνκή ηνπ ΣΔΠ. Οη είζνδνη ηνπ ΣΔΠ είλαη ζπλνιηθά ηξεηο. Η βαζηθή είζνδνο δέρεηαη πεξηπαηεηηθνχο αζζελείο είηε αζζελνθφξα ελψ ππάξρεη θαη άιιε κία είζνδνο γηα ηα αζζελνθφξα πνπ δέρεηαη απνθιεηζηηθά ηα βαξηά πεξηζηαηηθά γη απηφ θαη επηθνηλσλεί κε ην ηκήκα πνπ αληηκεησπίδεη ηα πεξηζηαηηθά απηά. Η ηξίηε είζνδνο χπαξρεη γηα λα εμππεξεηεί ηα ςπρηαηξηθά πεξηζηαηηθά εηδηθά ηα βαξηά πνπ πξνζέξρνληαη πνιιέο θνξέο κε αζηπλνκηθή ζπλνδεία θαη θαιφ είλαη λα κελ έξρνληαη ζε επαθή κε ηνπο ππφινηπνπο αζζελείο. Η δηαινγή ησλ αζζελψλ γηα ηε δηάθξηζε ειαθξψλ θαη βαξέσλ πεξηπηψζεσλ (triage) πξέπεη λα βξίζθεηαη ζην άκεζν νπηηθφ θαη θπζηθφ κνλνπάηη ηνπ αζζελή πνπ κπαίλεη απφ ηελ θχξηα είζνδν(australasian College 2007). Σν κνλνπάηη πξνο ηε δηαινγή πξέπεη λα ηνληζηεί κε ηε δεκηνπξγία ελφο ζρεδίνπ ζην δάπεδν ή κε ηε βνήζεηα ηνπ θσηηζκνχ ηεο νξνθήο. ηε δηαινγή πξέπεη λα κπνξνχλ λα εξγάδνληαη παξάιιεια δχν λνζειεπηέο νη νπνίνη ζα έρνπλ θαζαξή νπηηθή πξφζβαζε ζηελ είζνδν θαη ζε φιε ηελ πεξηνρή ηεο ππνδνρήο γηα να μποπούν να παπαηηπούν και να αξιολογούν ηοςρ αζθενείρ. 20
ΤΠΟΛΟΙΠΟ ΝΟΟΚΟΜΕΙΟ ///////////////////////////////////////////// ΓΡΗΓΟΡΗ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ ΒΑΡΕΩΝ ΠΕΡΙΣΑΣΙΚΩΝ (FAST TRACK) ΑΙΘ. ΑΠΟΜΟΝΩ. ////////////////////////////////////////////// ΟΒΑΡΑ ΑΙΘΟΤΕ ΠΕΡΙΣΑΣΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΟ ΓΤΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ ΔΩΜΑΣΙΑ ΠΕΡΙΠΑΣΗΣΙΚΩΝ ΑΘΕΝΩΝ ΑΘΕΝΟ- ΦΟΡΑ ΑΦΑΛΕΙΑ ΔΙΑΛΟΓΗ ΕΛΑΦΡΑ ΠΕΡΙΣΑΣΙΚΑ ΨΤΧΙΑΣΡΙΚΟ ΣΜΗΜΑ ΑΙΘΟΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗ //ΚΥΡΙΑ ΕΙΣΟΔΟΣ// ΑΘ. ΨΤΧ/Κ ΟΤ κ ΠΕΡΙΠΑ- ΣΗΣΙΚΟ χ.1. Απεικόνιςη πρότυπου ΣΕΠ (μπλε χρώμα) νοςοκομείου 21
Η χπαξμε ηεο αζθάιεηαο ζην ρψξν ηεο ππνδνρήο θαη ηεο δηαινγήο είλαη απαξαίηεηε θαζψο ζπρλά απαληψληαη ζηνπο ρψξνπο απηνχο έθξπζκεο θαηαζηάζεηο ζπλήζσο απφ ζπγγελείο ησλ αζζελψλ ή αθφκα θαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο αζζελείο (Δπηηξνπάθεο 2001). Ο ππέπζπλνο ηεο αζθάιεηαο πξέπεη λα έρεη κηα ζηαζεξή ζέζε θνληά ζην ςπρηαηξηθφ ηκήκα πνπ ζα ηνπ επηηξέπεη λα έρεη κέγηζηε νξαηφηεηα πξνο ηνπο ρψξνπο ππνδνρήο θαη δηαινγήο. Δπίζεο κέζσ βηληενθάκεξαο ζα παξαθνινπζνπληαη φια ηα κέξε ηνπ ΣΔΠ θαη εηθφλα ζα κεηαδίδεηαη ζηελ αζθάιεηα. Ο ρψξνο ππνδνρήο πξέπεη λα έρεη έλα ςχθηε λεξνχ, ηειέθσλν γηα ην θνηλφ, ηνπαιέηεο ελψ ηα θαζίζκαηα πξέπεη λα είλαη θηηαγκέλα απφ κε απνξξνθεηηθά πιηθά γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ κνιχλζεσλ. Οη δηαζπλδέζεηο ηνπ ρψξνπ απηνχ κε ηνπο ππφινηπνπο ρψξνπο ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα ειέγρνληαη απφ ην πξνζσπηθφ(australasian College 2007). Ο ρψξνο ηνπ ςπρηαηξηθνχ ηκήκαηνο πξέπεη λα είλαη εηδηθά ζρεδηαζκέλνο γηα ηνπο αζζελείο πνπ δέρεηαη. Έηζη νη ιακπηήξεο πξέπεη λα είλαη άζξαπζηνη,νη ληπηήξεο θαη ηα ρεξνχιηα ζηηο πφξηεο πξέπεη λα είλαη εηδηθά ζρεδηαζκέλα ελψ πξέπεη λα έρεη θαη μερσξηζηέο εγθαηαζηάζεηο ηνπαιέηαο πνπ ζα επηηξέπνπλ ηελ πιήξε αλεμαξηεζία ηεο πεξηνρήο(australasian College 2007). Σα δσκάηηα ησλ πεξηπαηεηηθψλ αζζελψλ βξίζθνληαη θνληά ζηελ είζνδν ηνπ ΣΔΠ θαη ιεηηνπξγεί ζα γέθπξα κεηαμχ ησλ ειαθξψλ θαη ησλ βαξηψλ πεξηζηαηηθψλ αζζελείο (Δπηηξνπάθεο 2001). Οη αζζελείο κπνξνχλ λα δερηνχλ ηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο θαη λα βγνπλ απφ ην ΣΔΠ ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα κπνπλ ζηνλ ππξήλα ηνπ ηκήκαηνο. Σν παηδηαηξηθφ ηκήκα βξίζθεηαη ζε δηαθξηηφ κέξνο ηνπ ΣΔΠ θαη θαιφ είλαη λα ζρεδηάδεηαη ζα μερσξηζηή πεξηνρή απφ απηή ησλ ελειίθσλ αθφκα θαη εηο βάξνο ηνπ ρψξνπ θαη ηεο επάλδξσζεο. Σν ηκήκα απηφ έρεη θνηλή είζνδν κε ηε γξήγνξε δηαθνκηδή βαξέσλ πεξηζηαηηθψλ(fast track) θαη κε ην ζρεδηαζκφ απηφ επηηπγράλεηαη ιεηηνπξγηθή νηθνλνκία θαη απνηειεζκαηηθφηεηα γηα ηε γξήγνξε δηαδξνκή αζζελείο (Δπηηξνπάθεο 2001). ην ηκήκα ησλ ζνβαξψλ πεξηζηαηηθψλ κπνξεί λα εηζέιζεη θαλείο είηε απφ ηελ θχξηα είζνδν είηε απφ ηελ είζνδν ησλ αζζελνθφξσλ. Γίπια ζηελ ηειεπηαία ππάξρεη έλα θέληξν απνζηνιήο αζζελνθφξσλ πνπ πεξηέρεη ζπζηήκαηα επηθνηλσληψλ πξνθεηκέλνπ λα δίδνληαη νη θαηάιιειεο νδεγίεο γηα ηε κεηαθνξά ησλ αζζελψλ. ηνλ ππξήλα ηνπ 22
ηκήκαηνο ησλ ζνβαξψλ πεξηζηαηηθψλ πξέπεη λα έρνπλ δηακνξθσζεί νη ζπλζήθεο ψζηε ην πξνζσπηθφ λα έρεη πιήξε νξαηφηεηα φινπ ηνπ ρψξνπ θαη επίζεο νη αζζελείο λα βιέπνπλ ην πξνζσπηθφ. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηε ρξήζε ρακειψλ επίπισλ (σο 1 κέηξν) θαη ηε κε χπαξμε θνιψλσλ ζην ρψξν. Γίπια ζηε είζνδν ησλ αζζελνθφξσλ βξίθνληαη ε αίζνπζα ηξαχκαηνο, ε αίζνπζα αλάλεςεο θαη ε κνλάδα απμεκέλεο θξνληίδαο (ΜΑΦ). Οη πεξηνρέο απηέο είλαη θαηάιιεια ρσξηζκέλεο ελψ ζην ηαβάλη ηεο ΜΑΦ ζηεξεψλεηαη αθηηλνγξαθηθή κνλάδα πξνθεηκέλνπ λα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ιήςεο αθηηλνγξαθίαο. Έλα αλζαζέξ δηπινχ κεγέζνπο βξίζθεηαη δίπια ζηελ είζνδν ησλ αζζελνθφξσλ θαη ζηε ΜΑΦ έηζη ψζηε λα ζπλδέεηαη ην ΣΔΠ κε ηνπο ππφινηπνπο νξφθνπο. Σν αλζαζέξ απηφ δελ πξέπεη λα έρεη εμφδνπο ζε δηαδξφκνπο ηνπ λνζνθνκείνπ φπνπ θπθινθνξνχλ επεηζθέπηεο θαζψο πξννξίδεηαη γηα ηε κεηαθνξά απνθιεηζηηθά ησλ αζζελψλ ηνπ ΣΔΠ(Δπηηξνπάθεο 2001). Απαξαίηεηε είλαη ε χπαξμε κφληηνξ πνπ παξαθνινπζνχλ ηηο θπζηνινγηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ αζζελψλ ζην ηκήκα ησλ βαξηψλ πεξηζηαηηθψλ. Καιφ ζα είλαη φια ηα κφληηνξ απηά λα παξαθνινπζνχληαη θεληξηθά. αθέζηαηα ζηνπο ρψξνπο απηνχο πξέπεη λα ππάξρνπλ παξνρέο νμπγφλνπ θαη άιισλ ηαηξηθψλ αεξίσλ θαη νη ζσιελψζεηο απηψλ πξέπεη λα είλαη εζσηεξηθέο(australasian College 2007). Γίπια ζηε ΜΑΦ βξίζθεηαη ε αίζνπζα απεηθνλίζεσλ ηνπ ΣΔΠ ε νπνία πεξηέρεη ηππηθά δσκάηηα γηα αθηηλνγξαθίεο, κηα πεξηνρή γηα εκθαλίζεηο,έλα δσκάηην κειέηεο ηνπ αθηηλνιφγνπ θαη έλα δσκάηην κειέηεο ησλ αζζελψλ. Δλδείθλπηαη ε γεηηλίαζε ηνπ αθηηλνινγηθνχ κε ην ζάιακν ηνπ νξζνπεδηθνχ εμεηαζηεξίνπ. ε έλα ήζπρν ηκήκα βξίζθεηαη ην ηκήκα γπλαηθνινγίαο. Απηφ επηηξέπεη ηε ρξήζε θαη ηελ πξφζβαζε ηφζν απφ ην ηκήκα ζνβαξψλ πεξηζηαηηθψλ φζν θαη απφ ηε γξήγνξε δηαδξνκή. ηνλ θεληξηθφ άμνλα ηνπ ΣΔΠ βξίζθεηαη ε αίζνπζα απνκφλσζεο ε νπνία πξέπεη λα έρεη εηδηθφ πξνζάιακν φπνπ ην πξνζσπηθφ ιακβάλεη ηα θαηάιιεια πξνζηαηεπηηθά κέηξα. Η πεξηνρή ηνπ θαξκαθείνπ θαη ησλ πξνκεζεηψλ πξέπεη λα είλαη έηζη εγθαηεζηεκέλε ψζηε λα είλαη νξαηή απφ ηνλ θεληξηθφ ππξήλα ηνπ ΣΔΠ. Απηή ε δηεπζέηεζε πξνζθέξεη ηθαλνπνηεηηθή πξφζβαζε θαζψο θαη αζθάιεηα. ην ρψξν απηφ πξέπεη λα ππάξρεη θαη ρψξνο γηα ηα άπιπηα ηνπ ΣΔΠ. Σα εξγαζηήξηα ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε ρψξν 23
πνπ λα είλαη πξνζβάζηκνο απφ φιεο ηηο κνλάδεο ηνπ ηκήκαηνο ελψ πξέπεη λα κπνξεί θάπνηνο λα κπεη ζε απηά ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα κπεη ζηνλ ππξήλα ηνπ ΣΔΠ. Η ιεπηνκεξήο θαηαγξαθή ησλ ηαηξηθψλ ζπζθεπψλ πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ ζε έλα ΣΔΠ μεθεχγεη απφ ην ζθνπφ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Χζηφζν παξαθάησ ζα πεξηγξάςνπκε θάπνηεο ππνδνκέο πνπ απαξαηηήησο πξέπεη λα ππάξρνπλ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο απηνχ(australasian College 2007). Έηζη επηβεβιεκέλε είλαη ε χπαξμε μερσξηζηνχ ζπζηήκαηνο θιηκαηηζκνχ ηνπ ρψξνπ ελψ πξέπεη λα πξνζερζεί ε χπαξμε εηδηθψλ θίιηξσλ ηνπ αέξα. Δπίζεο, απαξαίηεηε είλαη ε χπαξμε ζε αξθεηά κέξε δηαθνπηψλ πνπ ελεξγνπνηνχλ ην ζπλαγεξκφ γηα λα απνθεπρζνχλ έθηαθηεο θαηαζηάζεηο. Η χπαξμε εθεδξηθνχ ζπζηήκαηνο παξνρήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο θχξηαο παξνρήο είλαη ζεκειηψδεο. Σν πάησκα ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα θηηάρλεηαη απφ πιηθά πνπ απνηξέπνπλ ηελ νιίζζεζε, είλαη αδηάβξνρα,αλζεθηηθά θαη θαζαξίδνληαη εχθνια. Αλζεθηηθά πξέπεη λα είλαη θαη ηα πιηθά ησλ ηνίρσλ θαζψο πνιχ ζπρλά ζπγθξνχσληαη ηα θνξεία ζε απηνχο. ε πνιιά ζεκεία ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα ππάξρνπλ ξνιφγηα. ε δηάθνξα κέξε ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα ππάξρνπλ ηνπαιέηεο,μερσξηζηέο γηα ηνπο επηζθέπηεο,ηνπο αζζελείο θαη ην πξνζσπηθφ. Δηδηθά γηα ην πξνζσπηθφ ζα ήηαλ ηδαληθή ε χπαξμε ειεθηξνληθψλ βξπζψλ πξνθεηκέλνπ λα απνθεχγεηαη ε επαθή ησλ ρεξηψλ κε ην ληπηήξα θαη λα δηαηεξνχληαη αζεπηηθέο ζπλζήθεο. Βαζηθή είλαη ε χπαξμε ηνπ επηθνηλσληαθνχ εμνπιηζκνχ θπξίσο γηα ην πξνζσπηθφ αιιά θαη γηα ηνπο αζζελείο θαη ηνπο ζπγγελείο ηνπο(australasian College 2007). Σν πξνζσπηθφ πξέπεη λα επηθνηλσλεί άκεζα κε ηνπο θνξείο ηεο πξνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο, κε ηα ππφινηπα κέξε ηνπ λνζνθνκείνπ θαζψο θαη κε άιια λνζνθνκεία. Απαξαίηεηε είλαη ε χπαξμε ηειεθψλσλ γηα ηελ επηθνηλσλία ησλ επηζθεπηψλ θαη ησλ αζζελψλ. Οη εμσηεξηθνί ρψξνη ηνπ ΣΔΠ πξέπεη λα είλαη θαιά θσηηζκέλνη θαη λα ππάξρνπλ πηλαθίδεο κε ζαθείο νδεγίεο πξνο απηνχο πνπ πξνζέξρνληαη έηζη ψζηε λα κελ παξαηεξνχληαη πξνβιήκαηα πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε δπζιεηηνπξγία ηνπ ηκήκαηνο (Griffin 2006). 24
Ο παξαπάλσ ζρεδηαζκφο ελφο ΣΔΠ δε ζεκαίλεη φηη απαξαίηεηα ην ηκήκα πνπ είλαη ζρεδηαζκέλν θαηά ηνλ ηξφπν απηφ ιεηηνπξγεί άςνγα σζηφζν κπνξεί λα βνεζήζεη πνιχ ηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο λα πξνζθέξνπλ ηθαλνπνηεηηθή θξνληίδα ζηνπο αζζελείο. 25
5.ΑΝΑΛΤΖ ΠΑΡΔΥΟΜΔΝΩΝ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΑΠΟ ΣΟ ΣΔΠ Σν ΣΔΠ είλαη ην ηκήκα φπνπ αληηκεησπίδνληαη ηα επείγνληα πεξηζηαηηθά πνπ πξνζθνκίδνληαη ζην λνζνθνκείν. Απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν κεηαμχ πξνλνζνθνκεηαθήο θαη ελδνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο θαη δξα σο θίιηξν πνπ δηεζεί ηηο άζθνπεο εηζαγσγέο. αθήο είλαη ν δηαρσξηζκφο ηνπ απφ ηα εμσηεξηθά ηαηξεία θαη ηα θέληξα πγείαο. Οιφθιεξν ην ζχζηεκα πγείαο κηαο ρψξαο κπνξεί λα αμηνινγεζεί απφ ηελ νξγάλσζε ησλ ΣΔΠ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε απηή θαζψο ην επίπεδν ησλ ΣΔΠ είλαη ελδεηθηηθφ φρη κφλν γηα ηελ πνηφηεηα ηεο παξερφκελεο επείγνπζαο ηαηξηθήο αιιά θαη γηα ην επίπεδν ηεο παξερφκελεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο, γηα ηελ πξνλνζνθνκεηαθή παξερφκελε επείγνπζα ηαηξηθή, γηα ηελ επάξθεηα ησλ ηαθηηθψλ εμσηεξηθψλ ηαηξείσλ θαζψο θαη γηα ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ππφινηπνπ λνζνθνκεηαθνχ ρψξνπ. Σν ΣΔΠ ελφο λνζνθνκείνπ είλαη αςηόνομο ηκήκα κε κφληκν ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ πνπ ιεηηνπξγεί ζε 24σξε βάζε θαη εθηφο ηεο εηζαγσγήο θαη θξνληίδαο ησλ έθηαθησλ πεξηζηαηηθψλ έρεη θαη ηηο παξαθάησ αξκνδηφηεηεο (Δπηηξνπάθεο 2001): -εθφζνλ θιεζεί είλαη ππεχζπλν γηα ηελ πξνλνζνθνκεηαθή θξνληίδα -θηλεηνπνηεί κεηά απφ ζπλλελφεζε κε ηα θέληξα ζπληνληζκνχ πξνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο ηηο θηλεηέο κνλάδεο ηεο αξκνδηφηεηάο ηνπ -λνζειεχεη ηα αζαθή πεξηζηαηηθά κέρξη ηελ ηειηθή αμηνιφγεζή ηνπο -πξνσζεί ηνπο αζζελείο πνπ εηζάγνληαη ζε άιια ηκήκαηα θαη κνλάδεο κεηά απφ ζπλελλφεζε κε ηνπο εθάζηνηε ππεχζπλνπο 5.1 Η διαλογή ην ρψξν ηεο επείγνπζαο θξνληίδαο ε δηαινγή αλαθέξεηαη ζηελ ηαμηλφκεζε ησλ ηξαπκαηηψλ ή ησλ λνζνχλησλ ζε θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο ηνπο (Κσηνχια 2004). Οη θαηεγνξίεο απηέο θαζνξίδνπλ ηελ πξνηεξαηφηεηα ησλ αζζελψλ ζε αληίζεζε κε ηνπο πξνζεξρφκελνπο γηα κε έθηαθηα πεξηζηαηηθά ζε 26
ρψξνπο εθηφο ηνπ ΣΔΠ φπνπ ε πξνηεξαηφηεηα θαζνξίδεηαη κε ηε ζεηξά άθημεο ή αλάινγα κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ πνπ έρεη γίλεη. Βαζηθφο ζθνπφο ηεο δηαινγήο είλαη ε αλαγλψξηζε ησλ αζζελψλ κε απεηιεηηθέο γηα ηε δσή ηνπο θαηαζηάζεηο θαηά ηελ άθημε ηνπο ζηα ΣΔΠ θαη ε ηαρεία αληηκεηψπηζή ηνπο. Γεπηεξεχνληεο ζηφρνη είλαη ε ηαμηλφκεζε ησλ αλαγθψλ ησλ αζζελψλ, ε ξχζκηζε ηεο ξνήο ηνπ ΣΔΠ θαη ν θαζνξηζκφο ηνπ θαηάιιεινπ επηπέδνπ θξνληίδαο πνπ κπνξεί λα είλαη ην ΣΔΠ ή θαη φρη. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ ε δηαινγή είλαη κηα πνιχ ζεκαληηθή ιεηηνπξγία πνπ ιακβάλεη κέξνο ζην ΣΔΠ θαζψο εμαζθαιίδεη ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ αζζελή ζην ζσζηφ ηφπν θαη ηε ζσζηή ρξνληθή ζηηγκή ψζηε λα ιάβεη ην ζσζηφ επίπεδν θξνληίδαο. Δίλαη ινηπφλ αλαγθαίν ην πξνζσπηθφ πνπ δηελεξγεί ηε δηαινγή λα έρεη εκπεηξία ζηα επείγνληα πεξηζηαηηθά. Έρνπλ δηακνξθσζεί θάπνηεο κλίμακερ διαλογήρ κε βαζηθφ θξηηήξην ηελ νμχηεηα ηεο θαηάζηαζεο ηνπ αζζελνχο θαη ηελ θαηαλνκή ηεο θξνληίδαο κε ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο. Οη θιίκαθεο απηέο ρξεζηκνπνηνχλ 2-12 επίπεδα ή βαζκίδεο πξνηεξαηφηεηαο. Παξαθάησ παξνπζηάδεηαη κηα ζπλεζηζκέλε θιίκαθα ε νπνία δηαβαζκίδεη ηνπο αζζελείο ζε ηξεηο θαηεγνξίεο. Καηηγοπία διαλογήρ Πνιχ επείγνπζα Δπείγνπζα Με επείγνπζα Πεπιγπαθή καηάζηαζηρ αζθενούρ Η θαηάζηαζε ηνπ αζζελνχο απαηηεί άκεζε παξνρή θξνληίδαο θαζψο απεηιείηαη ε δσή ηνπ ή ε ζσκαηηθή αθεξαηφηεηά ηνπ. Η θαηάζηαζε είλαη πνιχ ζνβαξή. Ομεία θαηάζηαζε αιιά φρη πνιχ ζνβαξή. Η θαηάζηαζε κπνξεί λα γίλεη θξίζηκε αλ δελ αληηκεησπηζηεί γξήγνξα. Απαηηείηαη θξνληίδα ξνπηίλαο πνπ κπνξεί λα θαζπζηεξήζεη ρσξίο λα ηεζεί ν αζζελήο ζε θίλδπλν 27
Σα ππάξρνληα ζπζηήκαηα δηαινγήο πνηθίιινπλ ζε κεγάιν βαζκφ. Σα ηξία πην θνηλά ζπζηήκαηα είλαη ηα παξαθάησ (Κσηνχια 2004): -Σν κνληέιν ηνπ αζηπλφκνπ θπθινθνξίαο. Σε δηαινγή εδψ θάλνπλ δηνηθεηηθνί ππάιιεινη πνπ ρσξίδνπλ ηνπο αζζελείο ζε απηνχο πνπ πξέπεη λα ιάβνπλ άκεζε βνήζεηα θαη ζηνπο ππφινηπνπο ρσξίο λα γίλεηαη θάπνηα ηεθκεξίσζε. -Σν κνληέιν ηνπ ειέγρνπ ζεκείσλ. Σελ αμηνιφγεζε ηνπ θχξηνπ πξνβιήκαηνο θάλνπλ επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο πνπ ρσξίδνπλ ηνπο αζζελείο ζε 3 θαηεγνξίεο: επείγνπζα, έθηαθηε, κε έθηαθηε -Σν επξχ κνληέιν.πηπρηνχρνη λνζειεπηέο αμηνινγνχλ πιήξσο ηελ θαηάζηαζε ηνπ αζζελνχο( φρη κφλν ηνπ θχξηνπ πξνβιήκαηνο) θαη ηελ ηεθκεξηψλνπλ ζπζηεκαηηθά. Πξνθχπηνπλ 4 θαηεγνξίεο: απεηιεηηθή γηα ηε δωή, έθηαθηε, κε έθηαθηε, παξαπνκπή Πλεονεκηήμαηα- μειονεκηήμαηα διαλογηρ Βαζηθφ πιενλέθηεκα ηεο δηαινγήο(λάκπξνπ 2005) είλαη ε κείσζε ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο ζηα ΣΔΠ. Αθφκα επηηπγράλεηαη ε πξφιεςε κεηάδνζεο ινηκσδψλ λνζεκάησλ κέζσ ηεο έγθαηξεο αλίρλεπζεο απηψλ ελψ ζε πεξηπηψζεηο καδηθήο πξνζέιεπζεο αζζελψλ π.ρ. ζπκάησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ κε ηε δηαινγή δίδεηαη πξνηεξαηφηεηα ζηα ζνβαξά πεξηζηαηηθά πνπ έρνπλ πηζαλφηεηεο επηβίσζεο. Σέινο, ε δηαινγή είλαη κηα δπλακηθή δηεξγαζία πνπ επηηξέπεη ηε δηαξθή επαλαμηνιφγεζε ηνπ αζζελνχο πέξα απφ ηελ αξρηθή αμηνιφγεζε. Η βαζηθή θξηηηθή πνπ έρνπλ δερζεί ηα ζπζηήκαηα δηαινγήο αλαθέξεηαη ζηα παιαηφηεξα ζηαηηθά ζπζηήκαηα ηα νπνία αληί λα θαζηζηνχλ πην γξήγνξε ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηζηαηηθψλ,πξνζέζεηαλ βήκαηα ζε απηή θαη ηελ επηβξάδπλαλ(λάκπξνπ 2005). Αθφκα, κεηνλέθηεκα ζεσξείηαη ε αλππαξμία κηαο εληαίαο θιίκαθαο δηαινγήο θαζψο θαη ε δέζκεπζε θπξίσο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ απαηηείηαη γηα ηε δηαινγή. Σέινο, ελζηάζεηο έρνπλ δηαηππσζεί γηα ην πνηφο είλαη ν πιένλ αξκφδηνο γηα λα θάλεη ηε δηαινγή (ηαηξηθφ, λνζειεπηηθφ, δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ) θαη πνιιέο θνξέο έρνπλ παξαηεξεζεί ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ νκάδσλ απηψλ. 28
5.2 Ροή ηων αζθενών Κχξην πξφβιεκα φισλ ησλ ΣΔΠ είλαη ν ζπλσζηηζκφο θαη νη ιφγνη πνπ ηνλ πξνθαινχλ είλαη πνιινί θαη αξθεηνί απφ απηνχο αλακέλεηαη λα απμεζνχλ ζην κέιινλ (Αζθεηνπνχινπ 2009). Οη ζεκαληηθφηεξνη απφ απηνχο είλαη: ε απμαλφκελε ειηθία ηνπ πιεζπζκνχ, ε επηβίσζε αζζελψλ κε ζνβαξά πξνβιήκαηα, ε πξψηκε έμνδνο ησλ αζζελψλ απφ ην λνζνθνκείν, ε αχμεζε ησλ θησρψλ θαη ησλ κεηαλαζηψλ, ε δπζθνιία ζπλελλφεζεο κε αιινδαπνχο, ε θαζπζηέξεζε δηεμαγσγήο εμεηάζεσλ, ε θαζπζηέξεζε ησλ εηζαγσγψλ ζηηο θιηληθέο, ε κείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ,νη γξαθεηνθξαηηθέο δπζιεηηνπξγίεο. Οη επηπηψζεηο πνπ πξνθαιεί ν ζπλσζηηζκφο είλαη πνιιέο κε ζπνπδαηφηεξεο ηελ αχμεζε ηεο ζλεηφηεηαο ζην ΣΔΠ θαη ηεο λνζεξφηεηαο ηδίσο κεηαμχ απηψλ πνπ θεχγνπλ απφ ην ΣΔΠ ρσξίο λα έρνπλ εμεηαζηεί απφ γηαηξφ. Δπίζεο, ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο, ε αχμεζε ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο, ε κείσζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ, ε έληαζε θαη νη επηζέζεηο ελαληίνλ ηνπ πξνζσπηθνχ δεκηνπξγνχλ έλα θαχιν θχθιν. Ο ζπλσζηηζκφο νθείιεηαη ζηε δηαηαξαρή ηεο ξνήο ησλ αζζελψλ, πνπ θαζνξίδεηαη απφ ηελ ηζνξξνπία κεηαμχ ηεο εηζξνήο αζζελψλ, ηνπ ρξφλνπ παξακνλήο ζην ΣΔΠ θαη ηεο εθξνήο ησλ αζζελψλ. Η εηζξνή αζζελώλ, εμαξηάηαη απφ ηε δηαινγή θαη ην είδνο ησλ αζζελψλ ζε αξηζκφ θαη βαξχηεηα. Ο ρξφλνο παξακνλήο ησλ αζζελψλ θαη ησλ δηεξγαζηψλ ζην ΣΔΠ εμαξηάηαη απφ ην ηζηνξηθφ, ηελ αξρηθή δηάγλσζε θαη ηελ έλαξμε αληηκεηψπηζεο. Σέινο ε εθξνή αζζελώλ, εμαξηάηαη απφ ηηο δπλαηφηεηεο παξαθνινχζεζεο θαη βξαρείαο λνζειείαο θαη ηα πξσηφθνιια εμφδνπ ζην λνζειεπηηθφ ηκήκα ή ζπίηη. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ ζπλσζηηζκνχ ησλ αζζελψλ ζην ΣΔΠ πξέπεη λα βειηησζεί ε νξγάλσζε ηνπ ΣΔΠ απφ πιεπξάο ηαρχηεηαο δηαινγήο, αξηζκνχ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη επξχηεηαο δηαγλσζηηθψλ αιιά θαη έθηαζεο ηεο θηηξηαθήο ππνδνκήο αλάινγα κε ηηο πξνζειεχζεηο αζζελψλ. Σαπηφρξνλα φκσο ζεκαληηθφ ξφιν θαίλεηαη λα παίδεη θαη ε νξγάλσζε ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο. Γηα παξάδεηγκα ζε ρψξεο φπνπ ν εθαξκφδεηαη ν ζεζκφο ηνπ γεληθνχ γηαηξνχ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ησλ αζζελψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηνπο γηαηξνχο απηνχο πξνσζνχληαη ζην ΣΔΠ ελψ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ πξνζεξρνκέλσλ ζην ΣΔΠ έρεη πξνσζεζεί απφ γεληθφ γηαηξφ. 29
6. ΟΡΓΑΝΩΖ-ΣΔΛΔΥΩΖ ΣΔΠ 6.1. ΟΡΓΑΝΩΖ ΣΔΠ Η πξψηε βαζηθή αξρή νξγάλσζεο είλαη ε νξγάλσζε ηνπ ΣΔΠ ζε αςηοηελέρ και αςηόνομο ημήμα θαη φρη ζε επέθηαζε ελφο ήδε ππάξρνληνο ηκήκαηνο φπσο είλαη ηα εμσηεξηθά ηαηξεία(λάκπξνπ 2005). Αθφκα, ε χπαξμε ή φρη ηνπ ΣΔΠ δελ πξέπεη λα ζπλδέεηαη κε ην κέγεζνο ηνπ λνζνθνκείνπ αιιά είλαη επηβεβιεκέλε ζε φια ηα λνζνθνκεία. Καη κάιηζηα ζηελ πεξηθέξεηα φπνπ ηα λνζνθνκεία είλαη ζπλήζσο κηθξά ελψ πνιινί θνξείο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο ππνιεηηνπξγνχλ, είλαη απαξαίηεηε ε χπαξμε ησλ ΣΔΠ(Λάκπξνπ 2005). Μηα άιιε αξρή ηεο νξγάλσζεο είλαη φηη ηα ΣΔΠ απνηεινχλ δηαηνκεαθά ηκήκαηα πνπ θαιχπηνπλ φινπο ηνπο ηαηξηθνχο ηνκείο θαη ηα ηκήκαηα ηνπ λνζνθνκείνπ(φδκ 1900/Β / 14.9.2007). Οπγανωηική δομή ΣΔΠ Σξεηο είλαη νη βαζηθέο ππεξεζίεο πνπ πθίζηαληαη ζε έλα ΣΔΠ: ε ηαηξηθή ππεξεζία, ε λνζειεπηηθή ππεξεζία θαη ε δηνηθεηηθή ππεξεζία (Λάκπξνπ 2005). -ηαηξηθή ππεξεζία: νη ηνκείο ζηνπο νπνίνπο δηαξζξψλεηαη είλαη ν παζνινγηθφο, ν ρεηξνπξγηθφο, ν εξγαζηεξηαθφο θαη ν ηνκέαο ςπρηθήο πγείαο. Όινη νη ηαηξνί αλαθέξνληαη ζην δηεπζπληή ηαηξφ ηνπ ΣΔΠ -λνζειεπηηθή ππεξεζία: δηαθξίλεηαη ζε ηνκείο ελψ θάζε ηνκέαο δηαξζξψλεηαη ζε λνζειεπηηθά ηκήκαηα πνπ αθνινπζνχλ ηε δηάξζξσζε ηεο ηαηξηθήο ππεξεζίαο. Όινη νη λνζειεπηέο ηνπ ΣΔΠ αλαθέξνληαη ζηνλ πξντζηάκελν λνζειεπηή ηνπ ΣΔΠ -δηνηθεηηθή ππεξεζία: ην ηκήκα γξακκαηείαο ή ηκήκα δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο ηνπ ΣΔΠ ζηειερψλεηαη κε δηνηθεηηθνχο ππαιιήινπο νη νπνίνη αλαθέξνληαη ζηνλ πξντζηάκελν γξακκαηείαο ΣΔΠ Πξέπεη λα επηζεκαλζεί εδψ φηη ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα νη ζέζεηο ησλ πξντζηακέλσλ πνιιέο θνξέο δελ πθίζηαληαη σο θπζηθά πξφζσπα θαη ππνθαζίζηαληαη απφ άιια πξφζσπα. Αληίζεηα, ζην εμσηεξηθφ(ηπα, Ηλ. Βαζίιεην) νη ζέζεηο απηέο είλαη ππαξθηέο θαη πξέπεη λα είλαη πάληα θαιπκκέλεο. 30
6.2.ΣΔΛΔΥΩΖ ΣΔΠ Οη θαηεγνξίεο ηνπ πξνζσπηθνχ νη νπνίεο ζηειερψλνπλ ηα ΣΔΠ είλαη: -ηαηξηθφ πξνζσπηθφ -λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ -δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ -βνεζεηηθφ πγεηνλνκηθφ πξνζσπηθφ -ππνζηεξηθηηθφ πξνζσπηθφ -ινηπφ βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ Σν πξνζσπηθφ ησλ ηξηψλ πξψησλ θαηεγνξηψλ πξέπεη λα αλήθεη απαξαίηεηα ζην ΣΔΠ ελψ απηφ ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ ζπλήζσο δελ αλήθεη νξγαληθά ζε απηφ. χκθσλα κε ηα δηεζλή πξφηππα πξέπεη ην ΣΔΠ λα έρεη ην δηθφ ηνπ κφληκν πξνζσπηθφ ην νπνίν λα θαηαλέκεη ζε σξάξηα εξγαζίαο θαιχπηνληαο φιν ην 24σξν. Βεβαίσο ζηε ρψξα καο ηα πεξηζζφηεξα ΣΔΠ ιεηηνπξγνχλ ζε αληηζηνηρία κε ηηο εθεκεξίεο ησλ λνζνθνκείσλ επνκέλσο ε θαηαλνκή ηνπ πξνζσπηθνχ γίλεηαη ζην ζχλνιν ησλ σξψλ εθεκεξίαο. Ο θφξηνο εξγαζίαο ζηα ΣΔΠ είλαη κε πξνβιέςηκνο θαη σο εθ ηνχηνπ ε παξνπζία ηνπ πγεηνλνκηθνχ πξνζσπηθνχ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή παξνρή θξνληίδαο. Χζηφζν, ζνβαξφ πξφβιεκα δηεζλψο είλαη ε έιιεηςε πξνζσπηθνχ ζηα λνζνθνκεία θαη απηφ δελ επηηξέπεη πάληνηε ηελ χπαξμε επαξθνχο πξνζσπηθνχ. 6.2.1 Γιασείπιζη Πποζωπικού ηων ΣΔΠ Βαζηθφ ξφιν ζην ζην ζχζηεκα πγείαο δηαδξακαηίδεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ην νπνίν απνηειεί ην πην ζεκαληηθφ θεθάιαην ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη ζηελ εμππεξέηεζε ησλ αζζελψλ. Σν ΣΔΠ ηνπ λνζνθνκείνπ σο νξγαληζκφο δηέπεηαη απφ κηα θηινζνθία ζηε δηαρείξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ εθθξάδεηαη θαη πινπνηείηαη κε ηα παξαθάησ (Λάκπξνπ 2005) : 31
-θαηαγξαθή ηεο απνζηνιήο ηνπ ΣΔΠ θαη ελεκέξσζε ηνπ πξνζιακβαλφκελνπ πξνζσπηθνχ γηα ηνπο ζηφρνπο απηνχ θαη ηε ζπλεηζθνξά ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ -θαζνξηζκφο κνληέινπ εξγαζίαο γηα ηελ επίηεπμε ησλ βέιηηζησλ απνηειεζκάησλ θάηη πνπ ζηα ΣΔΠ ζεκαίλεη ηελ έληαμε ηνπ εξγαδνκέλνπ ζηε δηεπηζηεκνληθήδηεπαγγεικαηηθή νκάδα -εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαηά ηελ πξφζιεςε θαζψο θαη ζπλερηδφκελε εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε - ζαθψο πξνζδηνξηζκέλνη ξφινη θαη αξκνδηφηεηεο ησλ εξγαδνκέλσλ -αμηνιφγεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ΣΔΠ θαη αλαγλψξηζε ηνπ ξφινπ θαη ηεο πξνζθνξάο ηνπ -ελαιιαγή ηνπ πξνζσπηθνχ φηαλ εκθαλίδεηαη επαγγεικαηηθή εμνπζέλσζε 6.2.2 Μονηέλα ζηελέσωζηρ ηων ΣΔΠ Κάζε θαηεγνξία αλζξψπηλσλ πφξσλ ηνπ ΣΔΠ επηηειεί νξηζκέλεο ιεηηνπξγίεο θαη είλαη ππεχζπλε γηα ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίεο. Έηζη ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε αζθνχλ δηνίθεζε, ζπληνληζκφ, επνπηεία θαη έιεγρν. Οη γηαηξνί παξέρνπλ εμεηδηθεπκέλε θξνληίδα, ιακβάλνπλ θιηληθέο απνθάζεηο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηζηαηηθψλ θαη ζπκβνπιεχνπλ. Δπίζεο θξνληίδα παξέρεη θαη ην λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ ελψ ην βνεζεηηθφ πγεηνλνκηθφ θαη ινηπφ πξνζσπηθφ παξέρεη ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο. Γηα ηηο παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο κπνξνχλ λα απαζρνιεζνχλ δηαθνξεηηθνί ζπλδπαζκνί ησλ παξαπάλσ νκάδσλ. Οη ζπλδπαζκνί απηνί ησλ επαγγεικαηηψλ αξηζκεηηθά θαη θαηά θαηεγνξία νδεγνχλ ζε παξνρή επείγνπζαο θξνληίδαο ζηνπο αζζελείο, ζε δηάθνξα επίπεδα αληηκεηψπηζεο θαη εμεηδίθεπζεο. Γηα λα επηιεγεί ην μονηέλο ζηελέσυζηρ πνπ ζα επηηπγράλεη ηνλ θαηάιιειν ζπλδχαζκν ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςηλ ηα παξαθάησ θξηηήξηα (Λάκπξνπ 2005) : -ν αξηζκφο ησλ πεξηζηαηηθψλ πνπ εμππεξεηνχληαη απφ ην ΣΔΠ -ε νμχηεηα ησλ πεξηζηαηηθψλ -ν θφξηνο εξγαζίαο πνπ πξνθχπηεη απφ ηα δχν πξνεγνχκελα θξηηήξηα 32
-ε ζχλζεζε ησλ πεξηζηαηηθψλ -ν ζπλδπαζκφο φισλ ησλ αλσηέξσ Γηα παξάδεηγκα, ζε ΣΔΠ κε πεξηζζφηεξα απφ 40.000 πεξηζηαηηθά αλά έηνο είλαη απαξαίηεηε ε χπαξμε μερσξηζηνχ πξνζσπηθνχ πνπ θάλεη ηε δηαινγή ελψ ζε ΣΔΠ πνπ δέρνληαη κηθξφ αξηζκφ αζζελψλ κπνξεί λα κελ πθίζηαηαη θαλ ε ζέζε εξγαζίαο ηεο δηαινγήο. Δπνκέλσο, νη ηδηαίηεξεο παξάκεηξνη θάζε ΣΔΠ επεξεάδνπλ θαη ηα επηζπκεηά επίπεδα ζηειέρσζεο. 6.2.3 Ιαηπικό πποζωπικό ην ηξίην θεθάιαην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο παξνπζηάζηεθε ην λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΠ ζηελ Διιάδα θαη παξνπζηάζηεθε ν ηξφπνο ζηειέρσζεο απηψλ κε ηαηξηθφ πξνζσπηθφ. ηηο ΗΠΑ ιεηηνπξγνχλ πεξίπνπ 5.000 ΣΔΠ ζηα ακεξηθάληθα λνζνθνκεία εληφο ησλ νπνίσλ εξγάδνληαη πεξίπνπ 32.000 γηαηξνί ζηελ εηδηθφηεηα ηεο επείγνπζαο ηαηξηθήο. Σα επηζπκεηά επίπεδα ηαηξηθήο ζηειέρσζεο ζε θάζε ΣΔΠ εμαξηψληαη απφ ηα σξάξηα εξγαζίαο ησλ γηαηξψλ,ηηο ρνξεγνχκελεο άδεηεο,ην ζχζηεκα εθεκεξηψλ, ην κέγεζνο ηνπ ΣΔΠ θαη ηέινο ηηο ψξεο αηρκήο ηνπ ΣΔΠ (Λάκπξνπ 2005). Γηα λα είλαη επαξθήο ε ηαηξηθή ζηειέρσζε πξέπεη έλαο γηαηξφο λα κπνξεί λα εμεηάδεη 2-3 πεξηζηαηηθά κέζα ζε κία ψξα ελψ έλαο άιινο ηξφπνο ειέγρνπ ηεο επάξθεηαο είλαη ε χπαξμε 4 ηαηξψλ πιήξνπο απαζρφιεζεο αλά 20.000 πεξηζηαηηθά εηεζίσο ζην ΣΔΠ. Η χπαξμε γεληθνχ γηαηξνχ ζην ΣΔΠ θαιχπηεη ηε δήηεζε γηα ηε παξνρή πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο ζην ΣΔΠ φηαλ απηή ε θξνληίδα δελ παξέρεηαη εθηφο ηνπ λνζνθνκείνπ. Σν ζεηηθφ είλαη φηη ε παξνπζία ηνπ γηαηξνχ απηνχ θαίλεηαη λα απνζπκθνξεί ηε ιεηηνπξγηα ησλ ΣΔΠ αθνχ αλαιακβάλεη λα θέξεη εηο πέξαο πεξηζηαηηθά πνπ δε ρξήδνπλ επείγνπζαο θξνληίδαο. Η ζπλεζέζηεξε ηαθηηθή πνπ εθαξκφδεηαη ζηε ρψξα καο γηα ηε ζηειέρσζε ησλ ΣΔΠ είλαη ε αθφινπζε: ζην κεληαίν πξφγξακκα εθεκεξηψλ ησλ γηαηξψλ θαζνξίδεηαη πνηνη ζα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο ησλ ΣΔΠ θαηά ηελ εθεκεξία. Σν ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ελαιιάζεηαη ελψ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θάπνησλ πεξηζηαηηθψλ ππάξρεη ε πξφβιεςε λα θαινχληαη γηαηξνί άιισλ εηδηθνηήησλ απφ απηνχο πνπ εθεκεξέπνπλ ζην λνζνθνκείν. 33
ην κεληαίν πξφγξακκα ησ εθεκεξηψλ πεξηιακβάλεηαη θαη ην παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ φπσο είλαη νη ηερλνιφγνη ησλ ηαηξηθψλ εξγαζηεξίσλ θαη νη ξαδηνιφγνη-αθηηλνιφγνη. Σν ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ησλ ΣΔΠ είλαη ππεχζπλν γηα ηελ εηζαγσγή ησλ αζζελψλ, γηα λα επηηξέςεη ηελ έθδνζε ηνπ εμηηεξίνπ απηψλ θαη γηα ηε δηαθνκηδή πεξηζηαηηθψλ απφ ην ΣΔΠ ζε άιιν λνζνθνκείν ή θαη ζε άιιν ηκήκα ηνπ ίδηνπ λνζνθνκείνπ. Γεληθά, νη αξκνδηφηεηεο ησλ γηαηξψλ πεξηθιείνπλ φιεο ηηο ηαηξηθέο ελέξγεηεο πνπ απνβιέπνπλ ζηε βειηίσζε ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο φπσο είλαη ε θιηληθή εθηίκεζε, ε δηάγλσζε, ε ζηαζεξνπνίεζε ηεο θιηληθήο θαηάζηαζεο, ε ζεξαπεία, ε πξφγλσζε θαη ε ιήςε ησλ θιηληθψλ απνθάζεσλ. Άιιεο ππνρξεψζεηο ησλ γηαηξψλ είλαη λα παξαπέκπνπλ ηνπο αζζελείο ηνπο ζε άιινπο γηαηξνχο φηαλ ρξεηάδεηαη θαη ηέινο λα αλαιακβάλνπλ ζπληνληζηηθνχο ξφινπο φηαλ ηνπο αλαηίζεληαη. Η εθπαίδεπζε ηνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επεηγφλησλ πεξηζηαηηθψλ. ηηο ΗΠΑ γηα λα πξνζιεθζεί έλαο γηαηξφο ζε ΣΔΠ πξέπεη λα έρεη εηδηθεπζεί ζηελ επείγνπζα ηαηξηθή. Χζηφζν ιφγσ ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ ησλ γηαηξψλ απηψλ πνιιέο ζέζεηο θαιχπηνληαη απφ γηαηξνχο άιισλ εηδηθνηήησλ νη νπνίνη έρνπλ ιάβεη θαηά ηελ εθπαίδεπζή ηνπο καζήκαηα επείγνπζαο ηαηξηθήο. Βαζηθφο θαλφλαο γηα ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ είλαη ε ζπλερηδφκελε εθπαίδεπζε θαη απηφο ηζρχεη ηφζν ζην εμσηεξηθφ φζν θαη ζηε ρψξα καο. Δπηηπγράλεηαη θπξίσο κε ηελ παξαθνινχζεζε ηαηξηθψλ ζπλεδξίσλ θαη ζεκηλαξίσλ. 6.2.4 Νοζηλεςηικό πποζωπικό χκθσλα κε ηελ ειιεληθή λνκνζεζία ν αξηζκφο ησλ λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ πνπ ζηειερψλνπλ ην ΣΔΠ θαζνξίδεηαη αλάινγα κε ηε δπλακηθφηεηα ζε θιίλεο, ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λνζνθνκείνπ θαη ην κέζν αξηζκφ ησλ πξνζεξρφκελσλ αζζελψλ. χκθσλα κε δεδνκέλα ηεο δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο (Δπηηξνπάθεο 2001) γηα ηε λνζειεπηηθή ζηειέρσζε ηνπ ΣΔΠ απαηηνχληαη: - έλαο λνζειεπηήο αλά 10 πξνζεξρφκελνπο αζζελείο ζε κέξα εθεκεξίαο -4 λνζειεπηέο αλά σξάξην εξγαζίαο γηα ΣΔΠ κε ιηγφηεξνπο απφ 100 αζζελείο αλά εκέξα εθεκεξίαο ελψ φηαλ νη αζζελείο ππεξβαίλνπλ ηνπο 100 ηφηε απαηηνχληαη 4-6 λνζειεπηέο. 34
Όπσο ζπκβαίλεη κε ηελ ηαηξηθή ζηειέρσζε έηζη θαη γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο λνζειεπηηθήο ζηειέρσζεο πξέπεη λα ιεθζνχλ θάπνηεο παξάκεηξνη, νη θπξηφηεξεο εθ ησλ νπνίσλ είλαη ην εβδνκαδηαίν σξάξην εξγαζίαο ησλ λνζειεπηψλ, ε παξνπζία ή κε βνεζεηηθνχ πγεηνλνκηθνχ πξνζσπηθνχ θαη ε δεκηνπξγία επέιηθησλ σξάξησλ εξγαζίαο γηα ηελ θάιπςε ησλ ψξσλ αηρκήο. ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα απηφ πνπ ζπκβαίλεη ζηελ πξάμε είλαη ε ιεηηνπξγία ηνπ ΣΔΠ κε ην κφληκν λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ ησλ ηαθηηθψλ εμσηεξηθψλ ηαηξείσλ(σδι). Σν πξνζσπηθφ δειαδή πνπ εξγάδεηαη ζηα εμσηεξηθά ηαηξεία κεηαθηλείηαη ζηα ΣΔΠ φηαλ ην λνζνθνκείν εθεκεξέπεη, φπνπ πξνζθέξεη δηαηεηαγκέλε ππεξεζία. Η θαηαλνκή θαη ε ελαιιαγή ηνπ λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ησλ ΣΔΠ πξαγκαηνπνηείηαη κε απφθαζε ηνπ πξντζηακέλνπ ησλ ΣΔΠ. ηηο ΗΠΑ ν αξηζκφο ησλ λνζειεπηψλ πνπ αζθνχλ ηελ επείγνπζα λνζειεπηηθή αλέξρεηαη ζε 90.000 θαη ζε απηνχο πεξηιακβάλνληαη απφ άηνκα πνπ έρνπλ ιάβεη ηε βαζηθή λνζειεπηηθή εθπαίδεπζε κέρξη θαη θάηνρνη κεηαπηπρηαθψλ ηίηισλ ζπνπδψλ. Η πηζηνπνίεζε ζηελ επείγνπζα λνζειεπηηθή είλαη πξναηξεηηθή θαη πξαγκαηνπνηείηαη απφ επίζεκν θνξέα θαηφπηλ εμεηάζεσλ. Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζην ΣΔΠ είλαη νη αθφινπζεο (Λάκπξνπ 2005): -δηαινγή αζζελψλ, πξνζδηνξηζκφο ηεο βαξχηεηαο ηεο θιηληθήο θαηάζηαζεο -εθαξκνγή ηεο λνζειεπηηθήο δηεξγαζίαο -βαζηθή θαη εμεηδηθεπκέλε θαξδηνπλεπκαηηθή αλαδσνγφλεζε ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο γηαηξνχο ηνπ ηκήκαηνο -εηνηκαζία αζζελνχο γηα ζεξαπεπηηθέο εξγαζίεο -ζπζηεκαηηθή παξαθνινχζεζε ηεο θιηληθήο θαηάζηαζεο ησλ αζζελψλ -ρνξήγεζε θαξκάθσλ Η επείγοςζα νοζηλεςηική απνηειεί κηα αλαγλσξηζκέλε εηδηθφηεηα ζε ρψξεο φπσο νη ΗΠΑ θαη ην Ηλ.Βαζίιεην. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη φηη ζε απηήλ απαηηνχληαη γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο πνπ λα θαιχπηνπλ έλα επξχηαην θάζκα πεξηζηαηηθψλ. Γη απηφ ζηηο 35