ΘΕΜΑ: Εξωτερικό Εμπόριο Προϊόντων Νοτίου Αφρικής 2012.

ΘΕΜΑ: Εξωτερικό Εμπόριο Προϊόντων Νοτίου Αφρικής 2012. Αναλύονται ακολούθως οι εμπορικές ροές προϊόντων (εξαγωγές - εισαγωγές) της Ν. Αφρικής για το έτος 2012, βάσει των επίσημων στατιστικών στοιχείων της αρμόδιας αρχής SARS / South Africa Revenue Service. 1 ΓΕΝΙΚΑ. Ο συνολικός όγκος εμπορίου προϊόντων της Ν. Αφρικής ανήλθε κατά το 2012 σε 1,554 τρισ. Ραντ, 2 αύξηση 7,80% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά μείωση της σχετικής τάσης από την αύξηση 22,62% του 2011. Το εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής ανήλθε κατά το ίδιο έτος σε 117,68 δισ. ραντ (χαρακτηριστικά, στη διάρκεια του 2012 δεν υπήρξε ούτε ένας πλεονασματικός μήνας), εν συγκρίσει με 16,89 δισ. ραντ για το 2011. Η σημαντική αυτή αύξηση του εμπορικού ελλείμματος της Ν. Αφρικής, λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής κρίσης στην ΕΕ και της κάμψης των εξαγωγών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα (σε όγκο και αξία), τοποθετείται σε πλαίσιο τάσης εμπορικών ελλειμμάτων που παρατηρείται από το 2004, ενώ (ως πηγή ανησυχιών της Κυβέρνησης) το γεγονός έχει ήδη προκαλέσει την εφαρμογή σειράς προστατευτικών εμπορικών μέτρων. Λαμβανομένου υπόψη του προγράμματος επενδύσεων και ανάπτυξης εθνικών υποδομών, καθώς και των καταναλωτικών προτιμήσεων για εισαγόμενα είδη, η ελλειμματική τάση αναμένεται να συνεχισθεί και κατά το 2013. Ιδιαιτέρως σημειώνεται ότι η επιβολή διεθνών κυρώσεων στο Ιράν κατά το 2012 συνέβαλε στην από πλευράς Ν. Αφρικής αναζήτηση ενεργειακών πόρων στην αφρικανική ήπειρο, και ιδίως στην Αγκόλα και στη Νιγηρία ως εναλλακτικών πηγών εξασφάλισης αργού πετρελαίου. Συναφώς, η συνεχιζόμενη διεθνής κρίση αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα επαναξιολόγησης των αγορών της αφρικανικής ηπείρου ως ιδιαίτερα ελκυστικών για τα νοτιοαφρικανικά προϊόντα. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέμεινε, με διαφορά, ο κυριότερος εταίρος της Ν. Αφρικής. 3 Ο συνολικός όγκος εμπορίου της Ν. Αφρικής με την ΕΕ (382,28 δισ. ραντ) ανήλθε σε επίπεδο υψηλότερο του συνόλου των όγκων εμπορίου της Λ.Δ. της Κίνας και των ΗΠΑ αθροιστικά (328,18 δισ. ραντ). Σημειώνεται επίσης ότι ο συνολικός όγκος εμπορίου της Ν. Αφρικής με τις λοιπές χώρες του συνασπισμού BRICS / Βραζιλία, Ρωσική Ομοσπονδία, Ινδία και Κίνα (297,16 δισ. ραντ) ήταν επίσης μικρότερος από τον συνολικό όγκο εμπορίου με την ΕΕ. Συναφής ενδιαφέρουσα παρατήρηση έναντι των (πλην Ν. Αφρικής) χωρών του συνασπισμού BRICS είναι ότι 62,90% των νοτιοαφρικανικών δασμών αντιντάμπινγκ επεβλήθησαν κατά των χωρών αυτού του συνασπισμού, εν συγκρίσει με ποσοστό 9,68% κατά εισαγωγών από την ΕΕ. Σημειώνεται επίσης ότι κατά το 2012 η Ν. Αφρική είχε εμπορικό έλλειμμα έναντι των λοιπών χωρών BRICS ανερχόμενο σε 49,17 δισ. ραντ, ενώ το μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής με μεμονωμένη χώρα καταγράφηκε έναντι της Λ.Δ. της Κίνας, ανερχόμενο σε 36,13 Ο συνολικός όγκος εμπορίου της Ν. Αφρικής με τις υπόλοιπες χώρες της Αφρικής εμφάνισε κατά το 2012 σχετική αύξηση, ενώ υπογραμμίζεται ότι η Αφρική ήταν η μόνη γεωγραφική ζώνη του κόσμου με την οποία η Ν. Αφρική κατέγραψε εμπορικό πλεόνασμα κατά το ίδιο έτος (με μείωσή του ως προς το 2011). Η σύνθεση των εμπορικών ροών της Ν. Αφρικής έχει παραμείνει σχετικά στατική στη διάρκεια του χρόνου (ως προς το είδος των εμπορευμάτων και τις συναλλασσόμενες χώρες), ανεξάρτητα από τις οικονομικές και πολιτικές συγκυρίες. Η αδυναμία διαφοροποίησης του εμπορίου της χώρας εκτιμάται ως αδυναμία προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες διεθνείς εμπορικές προτιμήσεις και στις προκλήσεις της συνεχιζόμενης διεθνούς οικονομικής κρίσης. 1 Στην οποία υπάγεται η Γενική Διεύθυνση Τελωνείων της χώρας. 2 Ισοτιμία Rant / ευρώ σε R 10,55 (μέση τιμή 2012, SARB / South African Reserve Bank). 3 Διευκρινίζεται, η ΕΕ ως εταίρος συνασπισμού χωρών, έναντι της Λ.Δ. της Κίνας ως κυριότερου εταίρου - μεμονωμένης χώρας. Σελίδα 1 από 6

ΣΥΝΟΛΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Ν. ΑΦΡΙΚΗΣ. Ο συνολικός όγκος εξαγωγών της Ν. Αφρικής αυξήθηκε κατά 0,8% σε 717,94 δισ. ραντ, καταγράφοντας οριακές αυξήσεις σε ευρύ φάσμα δασμολογικών κατηγοριών (23 κατηγορίες). Ανησυχίες εκφράζονται για το γεγονός της εμφανούς (βάσει της εξαγωγικής σύνθεσης προϊόντων) εξάρτησης της οικονομίας της χώρας από τα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα. Ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης διεθνούς οικονομικής κρίσης οι εξαγωγές προϊόντων του πρωτογενούς τομέα έχουν υποστεί μεγάλες πιέσεις, γεγονός που ανακλάται στις μειώσεις της αξίας των εξαγωγών των ορυκτών και πολύτιμων λίθων, των βασικών μετάλλων, και των προϊόντων χάρτου / χαρτοπολτού π.χ. οι εξαγωγές ορυκτών σημείωσαν οριακή αύξηση μόνο 4,2%. Η πλειοψηφία των δασμολογικών κατηγοριών παρουσίασε μέτριες αυξήσεις της αξίας των εξαγωγών, με σημαντικότερες αυτές των χημικών προϊόντων κατά 21,6%, των αυτοκινήτων κατά 16,7% και των μηχανημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού κατά 11,4%. Ο συνολικός όγκος εισαγωγών της Ν. Αφρικής αυξήθηκε κατά 14,6% σε 835,61 δισ. ραντ, με αναμενόμενες αυξήσεις σε όλες τις δασμολογικές κατηγορίες. Αυξήσεις παρατηρήθηκαν στις εισαγωγές μηχανημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού, ως συνέπεια του προγράμματος δημοσίων δαπανών της χώρας για ανάπτυξη υποδομών (με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη του δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής). Αυξήσεις παρατηρήθηκαν επίσης στις εισαγωγές οχημάτων, γεγονός που προκάλεσε σχετική ανησυχία λόγω του ειδικού εθνικού προγράμματος ADP / Automotive Development Plan το οποίο έχει δημιουργηθεί για να αναστρέψει τις εισαγωγές της χώρας και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής. Αυξήσεις επίσης παρατηρήθηκαν στις εισαγωγές μερών / ανταλλακτικών οχημάτων, και πάλι ασυνεπώς προς το προαναφερθέν ADP το οποίο καλύπτει και την εγχώρια παραγωγή ανταλλακτικών. Οι εισαγωγές ορυκτών προϊόντων, και κυρίως αργού πετρελαίου, επίσης αυξήθηκαν σημαντικά (21,8%), ζήτημα που προκαλεί ανησυχία ιδίως σε σχέση με την αποδυνάμωση του εθνικού νομίσματος. Επίσης παρατηρείται ότι, λόγω των συνεχιζόμενων περιορισμών του δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής της χώρας, προτιμάται να εισάγονται ορισμένα μεταποιημένα προϊόντα παρά να επιχειρείται επεξεργασία της πρωτογενούς εγχώριας παραγωγής σε άλλα ενδιάμεσα / τελικά προϊόντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέμεινε κατά το 2012 κύριος εμπορικός εταίρος της Ν. Αφρικής, με 24,61% της αξίας του συνολικού όγκου εμπορίου της Ν. Αφρικής, από 25,97% το 2011. Η Λ.Δ. της Κίνας παρέμεινε δεύτερος εμπορικός εταίρος, αυξάνοντας το μερίδιό της από 11,39% σε 14,5% (ή, 12,16% σε 14,03% αν συμπεριληφθεί το Χονγκ Κονγκ). Οι ΗΠΑ παρέμειναν τρίτος εμπορικός εταίρος με 7,99%, από 8,19% το 2011. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Ν. ΑΦΡΙΚΗΣ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ. Ο συνολικός όγκος εμπορίου της Ν. Αφρικής ΕΕ αυξήθηκε το 2012 κατά 2,15%, σε 382,28 δισ. ραντ. Για την νοτιοαφρικανική πλευρά παραμένουν ανησυχίες για το διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ, το οποίο αυξήθηκε κατά 38,43% σε 95,74 Οι εξαγωγές της Ν. Αφρικής στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 6,08%, σε 152,54 δισ. ραντ, από αύξηση 9,5% που είχε σημειωθεί το 2011. Κυριότερα (ως προς την αξία) εξαγωγικά προϊόντα της Ν. Αφρικής προς την ΕΕ παρέμειναν τα ορυκτά προϊόντα, αλλά με μείωση της συνολικής αξίας κατά 9,55% σε 28,34 Οι πολύτιμοι / ημιπολύτιμοι λίθοι και τα πολύτιμα μέταλλα, η δεύτερη σημαντικότερη δασμολογική κατηγορία προς την ΕΕ, μειώθηκαν σε αξία κατά 6,98% σε 26,49 δισ. ραντ, ενώ τα μηχανήματα και ο μηχανολογικός εξοπλισμός (τρίτη κυριότερη κατηγορία) μειώθηκαν σε αξία κατά 16,26%. Η τέταρτη μεγαλύτερη εξαγωγική κατηγορία, οχήματα, αεροσκάφη και πλοία, αυξήθηκε οριακά κατά 0,20%, ενώ η επόμενη κατηγορία των βασικών μετάλλων εμφάνισε μείωση κατά 6,94%. Σελίδα 2 από 5

Δεκαπέντε δασμολογικές κατηγορίες, εκ των είκοσι τριών κατηγοριών εξαγώγιμων μεταποιημένων προϊόντων της Ν. Αφρικής, αντιστοιχούν σε 48,02% του συνόλου των εξαγωγών της Ν. Αφρικής στην ΕΕ. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν λαχανικά, τρόφιμα, χημικά, πλαστικά, δέρματα, χαρτοπολτό, κλωστοϋφαντουργικά και ενδύματα, υποδήματα, κεραμικά, μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό, οχήματα, φωτογραφικά είδη, διάφορα μεταποιημένα είδη, τεχνουργήματα και ανταλλακτικά οχημάτων. Η ΕΕ παρέμεινε, σε όρους αξιών, μεγαλύτερη πηγή νοτιοαφρικανικών εισαγωγών αντιστοιχώντας σε 28,60% (239,01 δισ. ραντ) των συνολικών εισαγωγών της Ν. Αφρικής κατά το 2012, εμφανίζοντας μείωση από 30,41% το 2011. Η δασμολογική κατηγορία μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός παρέμεινε μεγαλύτερη εισαγωγική κατηγορία της Ν. Αφρικής, αντιστοιχώντας σε 70,69 δισ. ραντ, με αύξηση κατά 8,14%. Τα οχήματα, αεροσκάφη και πλοία, η δεύτερη μεγαλύτερη εισαγωγική κατηγορία αυξήθηκε κατά 9,11% σε 37,48 Η τρίτη μεγαλύτερη εισαγωγική κατηγορία των χημικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 13,19% σε 31,57 δισ. ραντ, ενώ τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων, τέταρτη εισαγωγική κατηγορία, αυξήθηκε κατά 5,37% σε 24,49 Τα βασικά μέταλλα, πέμπτη μεγαλύτερη κατηγορία αυξήθηκε κατά 5,57% σε 11,75 Τα τρία σημαντικότερα εμπορικά ελλείμματα της Ν. Αφρικής με την ΕΕ ήταν η κατηγορία των μηχανημάτων και μηχανολογικού εξοπλισμού 52,20 δισ. ραντ, η κατηγορία χημικών προϊόντων 25,22 δισ. ραντ, και η κατηγορία ανταλλακτικών αυτοκινήτων 24,48 Οι τρεις πρώτες δασμολογικές κατηγορίες με εμπορικά πλεονάσματα της Ν. Αφρικής, έναντι της ΕΕ, ήταν τα πολύτιμα μέταλλα και πολύτιμοι λίθοι 24,45 δισ. ραντ, τα ορυκτά προϊόντα 18,15 δισ. ραντ και τα λαχανικά 8,40 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Ν. ΑΦΡΙΚΗΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ. Γενικά, η σύνθεση των εμπορικών ροών της Ν. Αφρικής έχει παραμείνει σχετικά στατική στη διάρκεια του χρόνου (ως προς το είδος των εμπορευμάτων και τις συναλλασσόμενες χώρες), ανεξάρτητα από τις οικονομικές και πολιτικές συγκυρίες γεγονός το οποίο καταδεικνύεται από το ότι οι εξαγωγές και εισαγωγές της χώρας δεν έχουν διαφοροποιηθεί ουσιαστικά, καθόσον ορισμένες μόνο δασμολογικές κατηγορίες εμφανίζονται ως κυριότερες κατηγορίες εξαγωγών και εισαγωγών. Αφρική. Η Ν. Αφρική είχε εμπορικό πλεόνασμα με το σύνολο των χωρών της Αφρικής για το 2012 (όντας η Αφρική η μόνη γεωγραφική ζώνη έναντι της οποίας υπήρξε εμπορικό πλεόνασμα της χώρας κατά το ίδιο έτος), αν και το πλεόνασμα μειώθηκε κατά 6,77% από το 2011. Οι πέντε κυριότερες δασμολογικές κατηγορίες (μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, βασικά μέταλλα, οχήματα, χημικά, και ορυκτά προϊόντα) αντιστοιχούν στο 71,30% των συνολικών εξαγωγών της Ν. Αφρικής στην αφρικανική ήπειρο. Είναι προφανές ότι η ήπειρος αναδεικνύεται ως ελκυστική αγορά για τα νοτιοαφρικανικά προϊόντα μεταποίησης ή προστιθέμενης αξίας, ενώ ή ίδια αγορά απορρόφησε μεγάλο μέρος των νοτιοαφρικανικών εξαγωγών το οποίο παραδοσιακά θα προοριζόταν για άλλες ξένες αγορές, λόγω της συνεχιζόμενης διεθνούς οικονομικής κρίσης. Ως συμπληρωματική ερμηνεία αναφέρεται ότι οι επενδύσεις της Ν. Αφρικής στην αφρικανική ήπειρο, ειδικά στον τομέα της εξόρυξης, απαιτούν μηχανήματα, εξοπλισμό και οχήματα, προϊόντα που αγοράζονται από τη Ν. Αφρική εν μέρει λόγω γεωγραφικής εγγύτητας. Τα ορυκτά προϊόντα (κυρίως αργό πετρέλαιο) αντιστοιχούν στη σημαντικότερη εισαγωγική κατηγορία από την ήπειρο, με τις εισαγωγές από την Αγκόλα, τη Νιγηρία, και τη Μοζαμβίκη να αντιστοιχούν σε 77,25% του συνόλου των εισαγωγών της Ν. Αφρικής - σημειώνεται δε ότι η Σελίδα 3 από 5

αύξηση των εισαγωγών αργού πετρελαίου από την αφρικανική ήπειρο ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα των διεθνών κυρώσεων που επεβλήθησαν στο Ιράν στη διάρκεια του 2012. Αν συμπεριληφθούν όλες οι δασμολογικές κατηγορίες εισαγωγών το ποσοστό συνόλου εισαγωγών από την ήπειρο ανέρχεται σε 79,45%. Βόρεια και Νότια Αμερική. Το εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής με την αμερικανική ήπειρο αυξήθηκε το 2012 κατά 18,78% σε 14,92 δισ. ραντ, από 12,56 δισ. ραντ το 2011. Οι εξαγωγές της Ν. Αφρικής στις χώρες της ζώνης NAFTA / North American Free Trade Area, δηλαδή Καναδά, Μεξικό και ΗΠΑ, αντιστοιχούν σε 85,14% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας, ενώ οι πέντε κυριότερες εξαγωγικές κατηγορίες (οχήματα, βασικά μέταλλα, πολύτιμα μέταλλα / πολύτιμοι λίθοι, ορυκτά προϊόντα και χημικά) αντιστοιχούν σε 79,24% του συνόλου των εξαγωγών. Οι εισαγωγές από τη ζώνη NAFTA αντιστοιχούν σε 73,67% του συνόλου των εισαγωγών της χώρας, ενώ οι πέντε κυριότερες εισαγωγικές κατηγορίες (μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, οχήματα, χαρτοπολτός, τρόφιμα / ποτά, εργαστηριακός εξοπλισμός) αντιστοιχούν σε 68,89% του συνόλου των εισαγωγών. Ασία (συμπεριλαμβανομένης της Μ. Ανατολής). Η Ασία είναι η μεγαλύτερη ζώνη εμπορικών συναλλαγών της Ν. Αφρικής (όπως καταγράφεται από τη Γενική Δ/νση Τελωνείων της αρμόδιας νοτιοαφρικανικής αρχής SARS) τόσο ως προς τη γεωγραφική κάλυψη όσο και ως προς την αριθμητική σύνθεση των μεμονωμένων χωρών, ενώ περιλαμβάνει πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες της Μ. Ανατολής αλλά και ανατολικοευρωπαϊκές χώρες. Εκ τούτου δεν προκαλεί έκπληξη ότι με τη ζώνη αυτή καταγράφεται το μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής ύψους 131,29 δισ. ραντ, το οποίο σημείωσε αύξηση κατά 77,89% από το 2011. Στη ζώνη αυτή ανήκουν χώρες με τις οποίες η Ν. Αφρική καταγράφει αυξημένες εμπορικές ροές, τόσο ως προς τις εξαγωγές όσο και ως προς τις εισαγωγές. Έξη χώρες / περιοχές (Λ.Δ. της Κίνας, Ινδία, Ν. Κορέα, Χονγκ Κονγκ, Μαλαισία και Ταϊβάν) αντιστοιχούν σε 61,42% του συνόλου των εξαγωγών της Ν. Αφρικής. Τέσσερις δασμολογικές κατηγορίες (ορυκτά προϊόντα (άνθρακας), βασικά μέταλλα, πολύτιμα μέταλλα / πολύτιμοι λίθοι, και μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός) αντιστοιχούν σε 85,42% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας. Πέντε χώρες (Λ.Δ. της Κίνας, Σαουδική Αραβία, Ινδία, Ταϊλάνδη και Ν. Κορέα) αντιστοιχούν σε 68,26% των εισαγωγών της Ν. Αφρικής από την ζώνη της Ασίας. Επτά δασμολογικές κατηγορίες (ορυκτά προϊόντα, μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, οχήματα, χημικά, βασικά μέταλλα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και ενδύματα, και πλαστικά) αντιστοιχούν σε 80,46% του συνόλου των εισαγωγών της Ν. Αφρικής. Ευρώπη. Το εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής με την Ευρώπη αυξήθηκε το 2012 κατά 67,52%, σε 86,81 Οι εξαγωγές της Ν. Αφρικής στην ΕΕ αντιστοιχούν σε 86.69% των εξαγωγών προς το σύνολο της Ευρώπης. Έξη δασμολογικές κατηγορίες (πολύτιμα μέταλλα / πολύτιμοι λίθοι, ορυκτά προϊόντα, οχήματα, μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, βασικά μέταλλα και λαχανικά) αντιστοιχούν σε 84,43% του συνόλου των εξαγωγών της Ν. Αφρικής. Σελίδα 4 από 5

Η ΕΕ αντιστοιχεί σε 95,23% του συνόλου των εισαγωγών της Ν. Αφρικής από την Ευρώπη. Έξη δασμολογικές κατηγορίες (μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, οχήματα, χημικά, ανταλλακτικά οχημάτων, βασικά μέταλλα και ορυκτά προϊόντα) αντιστοιχούν σε 81,62% του συνόλου των εισαγωγών της Ν. Αφρικής. Ωκεανία. Το εμπορικό έλλειμμα της Ν. Αφρικής με την Ωκεανία μειώθηκε το 2012 κατά 15,99%, σε 5,16 Η Αυστραλία αντιστοιχεί σε 87,65% των εξαγωγών της Ν. Αφρικής στην Ωκεανία. Τέσσερις δασμολογικές κατηγορίες (οχήματα, μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, χημικά και βασικά μέταλλα) αντιστοιχούν σε 69,04% του συνόλου των εξαγωγών της Ν. Αφρικής. Οι εισαγωγές της Ν. Αφρικής από την Αυστραλία αντιστοιχούν σε 85,62% του συνόλου των εισαγωγών από την Ωκεανία. Πέντε δασμολογικές κατηγορίες (χημικά, μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός, ορυκτά προϊόντα, βασικά μέταλλα, ζώντα ζώα και λαχανικά) αντιστοιχούν σε 76,34% του συνόλου των εισαγωγών της Ν. Αφρικής. Ο Προϊστάμενος Παναγιώτης Δερμεντζόγλου Σύμβουλος ΟΕΥ Β' Σελίδα 5 από 5