ΙΣΗ ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ Ζήτημα Δικαιοσύνης ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ
Σε τί συνίσταται ο Νόμος περί ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας; Ο Νόμος περί ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας (εφεξής ο νόμος) υποχρεώνει τους εργοδότες να προσδιορίσουν διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων που ενδεχομένως να υφίστανται στις μισθοδοτικές πρακτικές τους και να τις διορθώσουν, προσαρμόζοντας τους μισθούς των υπαλλήλων οι οποίοι απασχολούνται σε θέσεις εργασίας που ανήκουν στα γυναικεία επαγγέλματα, έτσι ώστε να είναι τουλάχιστον ίσοι με τους μισθούς που καταβάλλονται σε εργαζόμενους οι οποίοι απασχολούνται σε θέσεις εργασίας που ανήκουν στα ανδρικά επαγγέλματα, εφόσον διαπιστώνεται ότι οι θέσεις αυτές είναι συγκρίσιμης αξίας βάσει απαιτούμενων δεξιοτήτων, προσπάθειας, ευθυνών και συνθηκών εργασίας. Γιατί είναι αναγκαίος ο Nόμος; Στο Οντάριο οι γυναίκες εργαζόμενες λαμβάνουν σε ετήσια βάση και για πλήρη απασχόληση μισθούς που είναι, κατά μέσο όρο, 28 τοις εκατό χαμηλότεροι από τους αντίστοιχους των ανδρών [Στατιστικά στοιχεία απογραφής του 2006]. Πολλοί παράγοντες ευθύνονται για το μισθολογικό χάσμα και ένας από αυτούς είναι και οι διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων στο χώρο εργασίας. Σκοπός του νόμου είναι να αποκαταστήσει τις διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων στην αποζημίωση ή την αμοιβή υπαλλήλων που απασχολούνται σε κατηγορίες γυναικείων επαγγελμάτων. Ποιοί εμπίπτουν στις διατάξεις του Νόμου; Στις διατάξεις του νόμου εμπίπτουν οι άνδρες και οι γυναίκες εργαζόμενοι που καταλαμβάνουν θέσεις εργασίας οι οποίες ανήκουν στις κατηγορίες των γυναικείων επαγγελμάτων, είτε ο εργοδότης είναι το Δημόσιο (στενός και ευρύτερος δημόσιος τομέας), είτε ο εργοδότης ανήκει στον ιδιωτικό τομέα και απασχολεί δέκα (10) και πλέον εργαζόμενους στο Οντάριο. Στις διατάξεις εμπίπτουν οι πλήρως και μερικώς απασχολούμενοι εργαζόμενοι, καθώς και όσοι εργάζονται σε εποχική βάση. Δεν εμπίπτουν, ωστόσο, οι εργαζόμενοι νέοι (φοιτητές ή μαθητές) που απασχολούνται κατά τη διάρκεια των σχολικών ή πανεπιστημιακών διακοπών. Οι διατάξεις του νόμου δεν έχουν εφαρμογή στους εργαζόμενους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης που απασχολούνται στο Οντάριο ή στους εργαζόμενους φορέων και κλάδων των
οποίων η λειτουργία διέπεται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, όπως τράπεζες, αεροπορικές εταιρίες, ταχυδρομεία, τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί. Η ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας είναι το ίδιο πράγμα με την ίση αμοιβή για την ίδια εργασία; Όχι. Ίση αμοιβή για την ίδια εργασία σημαίνει πως ένας άνδρας και μία γυναίκα που κάνουν την ίδια δουλειά πρέπει να αμείβονται το ίδιο (η ίση αμοιβή για ίδια εργασία διασφαλίζεται από το Νόμο περί προτύπων στην απασχόληση). Η ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας συγκρίνει συνήθως εργασίες που εκτελούν γυναίκες με διαφορετικής φύσης εργασίες που συνήθως κάνουν οι άνδρες. Πώς είναι δυνατόν διαφορετικές δουλειές να έχουν την ίδια αξία; Ιδού ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στο χώρο εργασίας, η κατηγορία της θέσης γραμματέως μπορεί να απαιτεί διαφορετικά επίπεδα και είδη σωματικής προσπάθειας και να εμφανίζει πολλές διαφορετικές μορφές συνθηκών εργασίας από ό,τι η κατηγορία του φύλακα. Οι δύο αυτές κατηγορίες ενδέχεται να απαιτούν διαφορετικά είδη και επίπεδα ευθύνης, πνευματικής προσπάθειας και δεξιοτήτων. Ωστόσο, όταν οι τέσσερις αυτοί παράγοντες συνυπολογίζονται με συνέπεια και συνέχεια και με τρόπο ο οποίος δε λαμβάνει υπόψη του το φύλο, η αξία του επαγγέλματος της γραμματέως πιθανόν να είναι η ίδια με ή και μεγαλύτερη από την αξία του επαγγέλματος του φύλακα. Στην περίπτωση αυτή, ο νόμος προβλέπει ότι η επαγγελματική κατηγορία της γραμματέως πρέπει να αμείβεται τουλάχιστον ίσα με την επαγγελματική κατηγορία του φύλακα. Με ποιόν τρόπο υποτιμώνται οι εργασίες που κάνουν οι γυναίκες; Όταν πρόκειται για την αποζημίωση των εργαζομένων, ορισμένες πτυχές της δουλειάς που κάνουν παραδοσιακά οι γυναίκες συχνά δεν αναγνωρίζονται. Για παράδειγμα, οι πρακτικές αποζημίωσης που εφαρμόζουν ορισμένες φορές οι εργοδότες: Παραβλέπουν τις δεξιότητες χειρισμού που πρέπει να έχει ο χειριστής επεξεργασίας κειμένου (κατηγορία γυναικείου επαγγέλματος), ενώ αναγνωρίζουν και αμείβουν τις δεξιότητες χειρισμού που έχει ένας επισκευαστής μηχανών (κατηγορία ανδρικού επαγγέλματος).
Δεν αναγνωρίζουν τη σωματική προσπάθεια που καταβάλλει μια ταμίας σε κατάστημα τροφίμων (κατηγορία γυναικείου επαγγέλματος), η οποία συνεχώς σηκώνει αντικείμενα, ενώ αναγνωρίζουν τη σωματική προσπάθεια που καταβάλλει ένας εργαζόμενος στις αποθήκες για να σηκώσει αντικείμενα (κατηγορία ανδρικού επαγγέλματος). Δεν αναγνωρίζουν το βαθμό ευθύνης που έχουν οι βρεφονηπιοκόμοι (κατηγορία γυναικείου επαγγέλματος) στους παιδικούς σταθμούς και οι οποίες έχουν την επιμέλεια της φύλαξης παιδιών, ενώ αναγνωρίζουν στους λογιστές την ευθύνη της τήρησης λογιστικών βιβλίων και ισολογισμών (κατηγορία ανδρικού επαγγέλματος) Πώς γίνεται ο υπολογισμός της ίσης αμοιβής για ίση εργασία από τον εργοδότη; Τα επαγγέλματα ομαδοποιούνται σε κατηγορίες. Κάθε κατηγορία αποτελείται από επαγγέλματα με παρόμοιες πρακτικές πρόσληψης, παρόμοιες ευθύνες και υποχρεώσεις και ίδια κλίμακα αμοιβής ή αποζημίωσης. Οι εν λόγω κατηγορίες είναι τα γυναικεία επαγγέλματα, τα ανδρικά επαγγέλματα και τα επαγγέλματα ανεξαρτήτως φύλου. Στη συνέχεια συλλέγονται πληροφορίες σχετικά με τα γυναικεία και τα ανδρικά επαγγέλματα. Η αξία κάθε κατηγορίας επαγγέλματος υπολογίζεται βάσει τεσσάρων παραγόντων που επιβάλλει ο νόμος: τις ικανότητες και δεξιότητες, την καταβαλλόμενη προσπάθεια, το βαθμό ευθύνης και τις συνθήκες εργασίας. Εφόσον αξιολογηθούν όλες οι κατηγορίες επαγγελμάτων, τα γυναικεία επαγγέλματα συγκρίνονται με τα ανδρικά επαγγέλματα και, στις περιπτώσεις εκείνες που κριθούν συγκρίσιμα, τα επίπεδα αμοιβής του γυναικείου επαγγέλματος πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσα με τα επίπεδα αμοιβής τους ανδρικού επαγγέλματος. Εάν η αμοιβή του γυναικείου επαγγέλματος είναι χαμηλότερη, ο εργοδότης υποχρεούται από το νόμο να προβεί στην αναγκαία αναπροσαρμογή του επιπέδου αμοιβής του γυναικείου επαγγέλματος. Πώς μπορώ να μάθω εάν το επάγγελμα που ασκώ ανήκει στην κατηγορία του γυναικείου ή του ανδρικού επαγγέλματος; Γυναικείο θεωρείται ένα επάγγελμα όταν οι γυναίκες καταλαμβάνουν τουλάχιστον το 60 τοις εκατό των θέσεων απασχόλησης σε αυτό. Ανδρικό θεωρείται ένα επάγγελμα όταν οι άνδρες καταλαμβάνουν τουλάχιστον το 70 τοις εκατό των θέσεων απασχόλησης σε αυτό. Άλλοι παράγοντες, όπως, για παράδειγμα, ποιος έκανε τη δουλειά αυτή στο παρελθόν, καθώς και τα
στερεότυπα του φύλου που σχετίζονται με το κάθε επάγγελμα ενδέχεται να συνυπολογίζονται στην αξιολόγηση. Εάν εργάζεσαι σε δουλειά που ανήκει στην κατηγορία των γυναικείων επαγγελμάτων, η ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας αποτελεί δικαίωμά σου. Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζόμενούς τους πληροφορίες σχετικά με την ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας στο χώρο εργασίας. Εάν εκπροσωπείστε από συνδικαλιστή, ο διαπραγματευτής σας μπορεί πιθανόν να σάς δώσει πληροφορίες σχετικά με την ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας. Οι εργοδότες δεν μπορούν να σάς απολύσουν ή να σάς «τιμωρήσουν» επειδή επιθυμείτε να ενημερωθείτε σχετικά με την ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας ή γιατί επιδιώκετε την εφαρμογή του εν λόγω νόμου και στην περίπτωσή σας εφόσον το δικαιούστε. Πότε ένας εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας; Οι εργοδότες υποχρεούνται να διασφαλίσουν ότι οι πρακτικές αποζημίωσής τους παρέχουν ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας σε διαρκή βάση. Σε επαγγέλματα που υποστηρίζονται από το συνδικαλιστικό κίνημα οι εργοδότες και οι συνδικαλιστές δεν μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνίες οι οποίες, εφόσον εφαρμοστούν, θα αντιβαίνουν στις απαιτήσεις που προβάλλει ο νόμος. Εάν πιστεύετε ότι ο εργοδότης σας δεν έχει υιοθετήσει ή δεν τηρεί την αρχή της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας, μπορείτε να το καταγγείλετε στην Επιτροπή Ίσης Αμοιβής για Εργασία Ίσης Αξίας (Equity Pay Commission). Ο εργοδότης μου μπορεί να μάθει εάν έχω κάνει καταγγελία στην Επιτροπή; Σε περίπτωση που καταγγείλετε τον εργοδότη σας στην Επιτροπή, ο εργοδότης δε θα μάθει το όνομά σας ούτε ότι κάνατε καταγγελία, εκτός και εάν δώσετε άδεια να κοινοποιηθούν τα στοιχεία σας. Έχετε επίσης το δικαίωμα να εκπροσωπηθείτε από τρίτο άτομο, το οποίο θα κάνει την καταγγελία για λογαριασμό σας. Ομάδα εργαζομένων μπορεί να καταθέσει από κοινού καταγγελία.
Πού μπορώ να αποταθώ για περισσότερες πληροφορίες ή για βοήθεια; Η Επιτροπή Ίσης Αμοιβής για Εργασία Ίσης Αξίας υφίσταται για να σάς συνδράμει. Μπορείτε να μάς απευθύνετε τα ερωτήματά σας ηλεκτρονικά στη διεύθυνση pecinfo.pecinfo@ontario.ca ή τηλεφωνικά στο 416-387-1896 ή στον αριθμό ατελούς κλήσης 1-800-387-8813. Τα άτομα με προβλήματα ακοής μπορούν να καλούν στους εξής αριθμούς: 416-212-3991 ή 1-855-253-8333 Τα αιτήματα πληροφόρησης είναι απόρρητα. Παρέχουμε επίσης δωρεάν υπηρεσίες διαδικτυακών σεμιναρίων. Για να τα παρακολουθήσετε, παρακαλούμε εγγραφείτε στο pecseminars.pecseminars@ontario.ca Στον ιστότοπό μας θα βρείτε λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας, καθώς και οδηγίες για το πώς να κάνετε καταγγελία. Επισκεφτείτε μας στο www.payequity.gov.on.ca.