ΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΕΛΛΑ Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Π. Σαμπατακάκης Dr. Υδρογεωλόγος -ΙΓΜΕ
Η υπόθεση της ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ των υδάτων είναι τομέας πολυεπίπεδος -πολυκλαδικός από πλευράς κρατικής,επιστημονικής και κοινωνικής συμμετοχής
Την τελευταία 20ετία η χώρα μας επλήγη από 6 ανομβρίες (1989 2008). Οι κατά έτος διακυμάνσεις του υπόγειου δυναμικού ξεπέρασαν το 38% του Μέσου Ορου της παροχετευτικής ικανότητας των βασικών υπόγειων υδροφόρων της χώρας.
Την περίοδο 2007 2008 οι δύο συνεχόμενες ανομβρίες προκάλεσαν συσσωρευτική μείωση στα υνητικά Εκμεταλλεύσιμα Αποθέματα των υπόγειων νερών της χώρας >62% των Μέσων Ετήσιων..
Από το 1900 έως το 2003 εκδόθηκαν 290 νόμοι, διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις σχετικά με την διαχείριση των υδάτων. Η πολυαρχία και η πολυνομία δεν επέτρεψε την δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού διαχείρισης
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ : Β & Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ
ΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ
ΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ Περιλαμβάνει 524 υδροσημεία παρακολούθησης ης ( 355 γεωτρήσεις, 148 πηγές, 21 πηγάδια ) Παρακολούθηση 236 υδροφόρων συστημάτων ( 98 πορώδη, 125 καρστικά, 13 ρωγματικά )
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΛΗΨΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Περιοδικά : 4 φορές το χρόνο χειρονακτικά, από όλα τα υδροσημεία του «ικτύου» Συνεχόμενα :Από τα εγκαταστημένα 90 αυτογραφικά όργανα - 30 πολυμετρικοί αισθητήρες και 60 ηλεκτρονικοί σταθμηγράφοι.
Παράμετροι που παρακολουθούνται στα πλαίσια της λειτουργίας του «ικτύου» Ποσοτικές παράμετροι Στάθμη υπογείων νερών Παροχή πηγών Ποιοτικές παράμετροι Μετρήσεις υπαίθρου: Αγωγιμότητα ph ιαλυμένο οξυγόνο Θερμοκρασία νερού, αέρα Χημικές Αναλύσεις : Κύρια ανιόντα / κατιόντα, σκληρότητα Ιχνοστοιχεία Νιτρικά, Νιτρώδη, Αμμωνιακά T.O.C.
Η επιλογή των υδροσημείων του «ικτύου» βασίστηκε στα εξής κριτήρια Αντιπροσωπευτικότητα ως προς τα παρακολουθούμενα υδροφόρα συστήματα Αντιπροσωπευτικότητα σε σχέση με τις χρήσεις γης. υνατότητα αξιόπιστης προσέγγισης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των υπόγειων νερών. Παρακολούθηση της ποιοτικής εξέλιξης των at risk Παρακολούθηση της ποιοτικής εξέλιξης των at risk υδροφόρων συστημάτων.
Η επιλογή των προς παρακολούθηση υδροφόρων συστημάτων βασίστηκε στα ακόλουθα κριτήρια Υφιστάμενη χρήση του υπόγειου νερού σε σχέση με την κοινωνικοοικονομική της σημασία, καθώς και η δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησής του στο μέλλον. Υδροδοτική δυνατότητα των υδροφόρων συστημάτων. Ρυπαντική επιδεκτικότητα. Παρουσία ρυπαντικών παραγόντων, οι οποίοι προκαλούν ή θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπιθύμητη μεταβολή της ποιοτικής κατάστασης των υπογείων νερών.
ΚΥΡΙΑ Υ ΡΟΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ κανονική χαμηλότερη πολύ χαμηλότερη
Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Cl > 250 mg/l NO3 > 30 mg/l
Ο Σχεδιασμός του «ικτύου» επιδιώκει τους ακόλουθους στόχους Συνεχή παρακολούθηση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης των σημαντικότερων υδροφόρων συστημάτων της χώρας και συσχέτισή της με πιέσεις φυσικών ή ανθρωπογενών παραγόντων. ημιουργία της απαραίτητης υδρογεωλογικής πληροφοριακής υποδομής. Εναρμόνιση προς την Οδηγία 2000/60 της Ε.Ε. και εφαρμογή αυτής για την παρακολούθηση της εξέλιξης των υπογείων νερών στις χώρες μέλη.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Από την Οδηγία αναγνωρίζεται η διαφορετικότητα των αναγκών και τωνσυνθηκών για κάθε χώρα, όπως: χωροχρονική κατανομή των αναγκών που διαφοροποιείται σημαντικά στις Μεσογειακές περιοχές σε σχέση με τις κεντρικές και βόρειες Ευρωπαϊκές.
Οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν κρατούν στο επιφανειακό και υπόγειο υδατικό δυναμικό λόγω κλίματος στις διάφορες χώρες καθορίζουν και τη μορφή των υδροληπτικών έργων που χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών σε νερό.
Συνολικός αριθμός υδρογεωτρήσεων Μ. Βρετανία: 16.000 Ελλάδα: >210.000 Κάλυψη αρδευτικών αναγκών Γερμανία: ~96% από επιφανειακά νερά Ελλάδα: 52-71% από υπόγεια νερά
Μεγάλος γεωτεκτονικός διαμελισμός του Ελλαδικού χώρου δημιουργεί συνθήκες σχηματισμού πολυάριθμων υπόγειων υδροφόρων ρ μέσης και μικρής δυναμικότητας. Συγκριτικά με την Πορτογαλία η διαφορετικότητα αυτή προσδιορίζεται σε 1/8.
Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ Χάρτης Υφαλμύρινσης (λεπτομέρεια) Ξηρή περίοδος 1996 Ξηρή περίοδος 1999
Υ ΡΟΓΡΑΜΜΑ 16000.0 14000.0 15187.0 15240.0 15813.0 12000.0 13261.0 11693.0 13397.0 11910.0 11967.0 Π Α ΡΟΧΗ (m3) 10000.00 8000.0 6000.0 9332.0 9258.0 9312.0 8822.0 9567.0 9213.0 ΠΗ ΗΜΑ ΑΓ.ΦΛΩΡΟΣ 4000.0 4232.0 4185.0 3250.0 3187.0 2856.0 2530.00 3364.0 3750.0 4232.0 4378.0 3812.0 3467.0 3490.0 3350.0 2000.0 00 0.0 Απρ-05 Ιουν-05 Αυγ-05 Σεπ-05 Οκτ-05 Νοε-05 Ιαν-06 Μαρ-06 Μαι-06 Ιουλ-06 Σεπ-06 Νοε-06 Ιαν-07 Μαρ-07
Εκτίμηση είναι ότι ένα πλήρες δίκτυο παρακολούθησης της Χώρας μας απαιτεί >1400 υδροσημείων. Η αξία της πληροφόρησης ρη ης που θα προκύψει σε διαχειριστικό επίπεδο είναι άκρως ανταποδοτική.
ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΕΩΤΡΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ H Αδειοδότηση των γεωτρητικών υδροληπτικών έργων συνεχίζεται να είναι μια τυπική και όχι ουσιαστική διαδικασία. Το αποτέλεσμα αυτής της διαχειριστικής αταξίας είναι πρόκληση φαινομένων υφαλμύρωσης και εξουδετέρωσης υδροληπτικών έργων ύδρευσης.
Υπάρχει αναγκαιότητα κατασκευής τέτοιων έργων; Οι όροι χορήγησης των αδειών είναι οι ενδεδειγμένοι; Χωρίς τις υδρογεωτρήσεις οι περισσότεροι δήμοι στη χώρα μας θα στερούνταν την ύδρευση ή θα υποβάλλονταν σε μεγάλες μγ δαπάνες μεταφοράς.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΗΜΩΝ & ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 1985 2000
Χωρίς τις υδρογεωτρήσεις το 43-65% των αρδευόμενων εκτάσεων θα στερούνταν τη δυνατότητα άρδευσης. Οι όροι χορήγησης των αδειών κατασκευής και λειτουργίας είναι τυπικοί και όχι ουσιαστικοί. Η υδροδυναμικότητα, τα όρια, το υφιστάμενο καθεστώς εκμετάλλευσης, η ποιοτική κατάσταση του υδροφόρου,οι αντλούμενες ποσότητες θα πρέπει να είναι τα θεμελιακά στοιχεία αδειοδότησης και λειτουργίας.
Περιοχή θαλάσσιας διείσδυσης Νάουσα Ν. Πάρου (περίοδος 1975-1993) Περιοχή θαλάσσιας διείσδυσης Νάουσα Ν. Πάρου (περίοδος 1993-1999)
ΠΑΡΑΚΤΙΟΙ Υ ΡΟΦΟΡΟΙ ΥΦΑΛΜΥΡΙΝΣΗ