ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΣΜΌΣ Προφίλ Οικοτουριστών ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΣΧΙΖΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Μαθησιακοί στόχοι/ Προσδοκώμενα αποτελέσματα Όταν θα τελειώσεις την ενότητα αυτή, θα είσαι σε θέση: 1. Να γνωρίζεις σε ποιες κατηγορίες μπορεί να αναλυθεί το προφίλ ενός οικοτουρίστα 2. Να γνωρίζεις τα χαρακτηριστικά των οικοτουριστών όπως αυτά προκύπτουν σε διεθνές επίπεδο 3. Να ταξινομείς τα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου 4. Να διακρίνεις την ανθρωποκεντρική φιλοσοφία ζωής από τη βιοκεντρική 5. Να γνωρίζεις τα κίνητρα των τουριστών και των οικοτουριστών
Χαρακτηριστικά οικοτουριστών Ποιος είναι, γιατί κάνει οικοτουρισμό, από πού προέρχεται, πως και πότε έρχεται Γνωρίσματα: Γεωγραφικά Γεωγραφικά Ταξιδιωτικά Δημογραφικά Ψυχογραφικά.
Ψυχογραφικά κριτήρια 1. Ιδέες/απόψεις για τον κόσμο 2. Αξίες / Ανάγκες/Κίνητρα 3. Συναισθήματα 4. Στάσεις 5. Συμπεριφορές Διακατέχονται από περιβαλλοντική ηθική Βιοκεντρική και όχι ανθρωποκεντρική φιλοσοφία ζωής
Βιοκεντρισμός vs Ανθρωποκεντρισμός Ποιες από τις παρακάτω απόψεις είναι βιοκεντρικές και ποιες ανθρωποκεντρικές; Τα ανθρώπινα όντα είναι διαφορετικά και ανώτερα από άλλα όντα. Οι άνθρωποι είναι ισότιμα μέλη της έμβιας κοινότητας που κατοικεί στη γη Όλα τα είδη της κοινότητας (και οι άνθρωποι) είναι μέρη ενός όλου και αυτά τα μέρη αλληλεξαρτώνται
Βιοκεντρισμός vs Ανθρωποκεντρισμός Τέσσερις φίλοι συζητούν για το δάσος του Βερμίου Άννα : Το δάσος του Βερμίου έχει αξία γιατί είναι όμορφο Μαρία: Το δάσος του Βερμίου έχει αξία γιατί μας προσφέρει ξύλα για να ζεσταθούμε Με ποιον συμφωνείτε; Ποιος έχει ανθρωποκεντρικές και ποιος έχει βιοκεντρικές αξίες; Θανάσης: Το δάσος του Βερμίου έχει αξία γιατί όπως και κάθε δάσος είναι πνεύμονας οξυγόνου Ιωάννα: Το δάσος του Βερμίου έχει αξία γιατί έχει υψηλή βιοποικιλότητα
Βιοκεντρισμός vs Ανθρωποκεντρισμός Ένα γκρουπ επισκεπτών βρίσκεται στο δάσος της Δαδιάς και βρέχει καταρακτωδώς. Εκτυλίσσεται ο παρακάτω διάλογος: Μαρία : Πάμε να φύγουμε. Πάμε να φύγουμε σου λέω, ρε Έλσα. Θα μας χτυπήσει κανένας κεραυνός. Τι συναισθήματα έχει η Μαρία για τη φύση ; Έλσα: Τι λες ρε Μαρία. Δεν βλέπεις πόσο όμορφα είναι; Μαρία: Τρέχουμε τώρα λέμε. Πω, πω έγινα μούσκεμα. Γέμισα και λάσπες και θα πάω και αδιάβαστη.
Βιοκεντρισμός vs Ανθρωποκεντρισμός Τέσσερις φίλοι συζητούν για τις στάσεις που θα πρέπει να έχει ο άνθρωπος απέναντι στη φύση Γιάννης : Θα πρέπει να αφήνουμε τη φύση μόνη της και να μην επεμβαίνουμε. Η φύση ξέρει καλλίτερα Αλεξάνδρα: Η φύση χρειάζεται φροντίδα. Αλλιώς δεν θα μπορέσουμε να την παραδώσουμε σε καλή κατάσταση στα παιδιά μας Με ποιον συμφωνείτε; Ποιος έχει ανθρωποκεντρική και ποιος έχει βιοκεντρική στάση; Νίκος: Μπορούμε να διαχειριζόμαστε τη φύση προς όφελός μας και έχουμε την τεχνογνωσία για να αντιμετωπίζουμε όποιο πρόβλημα παρουσιάζεται
Ψυχογραφικά κριτήρια Διακατέχονται από περιβαλλοντική ηθική Βιοκεντρική και όχι ανθρωποκεντρική φιλοσοφία ζωής Ενεργοποιούνται για την προστασία της φύσης Άμεσες εμπειρίες στο φυσικό περιβάλλον Προσδοκούν επιμόρφωση
Ψυχογραφικά κριτήρια Οικοτουρίστες δραστήριοι: επιδιώκουν άθληση,περιπέτεια Οικοτουρίστες ήπιοι: επιδιώκουν παρατήρηση της φύσης και απόλαυση Οικοτουρίστες σπεσιαλίστες: ταξιδεύουν για ειδικούς λόγους (επιστημονικούς λόγους, χόμπι)
Κίνητρα για τουρισμό Ο τουρισμός ικανοποιεί ψυχολογικές ανάγκες όπως: διαφυγή από την πραγματικότητα (ρουτίνα) ξεκούραση, χαλάρωση και ανάρρωση ευχαρίστηση και αναψυχή (παιχνίδι) από-πλαισιοποίηση γόητρο ενδυνάμωση οικογενειακών δεσμών κοινωνικές συναναστροφές σεξουαλικές ευκαιρίες εκπαιδευτικές ευκαιρίες..
Τυπολογία τουριστών Κατηγορία Ο οργανωμένος μαζικός τουρίστας Ο ατομικός μαζικός τουρίστας Ο τουρίστας-εξερευνητής Ο περιπλανώμενοςτουρίστας Χαρακτηριστικά Υψηλά οργανωμένο ταξίδι, ελάχιστη επαφή με την κουλτούρα του προορισμού, ταξίδι σε μεγάλου μεγέθους ομάδες Βασίζεται στον ταξιδιωτικό πράκτορα για την τακτοποίηση των πτήσεων και της διαμονής. Επιθυμεί έναν βαθμό ελευθερίας αλλά εξακολουθεί να προτιμά την πεπατημένη Κάνει ο ίδιος τις ταξιδιωτικές προετοιμασίες, μαθαίνει τη γλώσσα του μέρους όπου θα πάει και προσπαθεί να συναναστραφεί με τους κατοίκους Επιχειρεί να γίνει μέρος της τοπικής κοινοτητας ζώντας και εργάζοντας μαζί τους, αποφεύγει την επαφή με άλλους τουρίστες και με την τουριστική βιομηχανία γενικότερα
Κίνητρα ταξιδιού οικοτουριστών (Β. Αμερικής) Έρευνα Κίνητρα ταξιδιού (με σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων) Crossley & Lee (1994) Να μάθουν/να ζήσουν τη φύση Να μάθουν/να ζήσουν την τοπική κουλτούρα Να ξεφύγουν Να χαλαρώσουν Να διασκεδάσουν Fennell & Smale (1992) Να δουν όσα περισσότερα μπορούν Να νιώσουν σωματικά ενεργοί Να συναντήσουν άτομα με παρόμοια ενδιαφέροντα Να ζήσουν νέους τρόπους ζωής Να επισκεφτούν ιστορικά μέρη Να δοκιμάσουν νέες γεύσεις Να γίνουν τολμηροί και περιπετειώδεις
Κίνητρα ταξιδιού οικοτουριστών (Β. Αμερικής) Έρευνα Κίνητρα ταξιδιού (με σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων) Salen & Steadman (1994) Να μάθουν για το περιβάλλον και τη φύση Να δουν ένα φυσικό τοπίο Να λάβουν μέρος σε υπαίθριες δραστηριότητες Να επισκεφτούν εθνικούς δρυμούς και βιοτόπους Να μάθουν για την τοπική κουλτούρα ΤΙΑ (1994) Να ξεφύγουν απ όλα Να δοκιμάσουν / μάθουν κάτι καινούργιο Το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον Να μάθουν/δοκιμάσουν κάτι για τον εαυτό τους
Κίνητρα ταξιδιού οικοτουριστών (Β. Αμερικής) Έρευνα Κίνητρα ταξιδιού (με σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων) HLA/ARA (1994) Έμπειροι οικοτουρίστες (επόμενο ταξίδι) Να χαρούν το τοπίο/ τη φύση Να ζήσουν νέες εμπειρίες/νέα μέρη Να παρατηρήσουν την άγρια φύση Να δουν τα βουνά Να ζήσουν σε ερημικά τοπία Να λάβουν μέρος σε δραστηριότητες με βάση το νερό Να βρεθούν σε μη τουριστικά/πολυπληθή μέρη Να ζήσουν πολιτιστικές εμπειρίες Να μελετήσουν/μάθουν για τη φύση/τους πολιτισμούς
Ερωτήσεις σχετικές με τους οικοτουρίστες Έστω ότι εργάζεστε σε ένα ξενοδοχείο και θέλετε να δείτε εάν οι τουρίστες που το επισκέπτονται είναι οικοτουρίστες ή όχι. Με ποιους τρόπους μπορείτε να το μάθετε;
Ερωτήσεις σχετικές με τους οικοτουρίστες Έστω ότι εργάζεστε σε ένα ξενοδοχείο και θέλετε να οργανώσετε οικοτουριστικές δράσεις για να αυξήσετε την κίνησή του. Χρειάζεται λοιπον να μάθετε εάν οι τουρίστες του ξενοδοχείου που έρχονται ήδη είναι διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους δράσεις. Τι ακριβώς χρειάζεται να γνωρίζετε;
Βιβλιογραφία 1. Fennell D. (2003).Ecotourism. An Introduction. Routledge: London & New York. 2. Hvenergaard G. (2002). Using Tourist Typologies for ecotourism research. Journal of Ecotourism 1: 7-18. 3. Hovardas T. & Poirazidis K. (2006). Evaluation of the Environmentalist Dimension of Ecotourism at the Dadia Forest Reserve (Greece). Environmental Management 38: 810-822. 4. Weaver D. (2001).The encyclopedia of ecotourism. Cabi publishing: New York. 5. Zografos C. & Allcroft D. 2009.The Environmental Values of Potential Ecotourists: A Segmentation Study. Journal of Sustainable Tourism 1: 44-66. 6. Ballantine J. & Eagles P. Defining Canadian ecotourists. Journal of Sustainable Tourism 4: 210-214 7. Γεωργούλη Α. Οικοτουρισμός και οικοτουριστικά κίνητρα. Ο οικοτουρισμός σαν μορφή μαζικού τουρισμού. Μεταπτυχιακή εργασία. Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης επιχειρήσεων.