ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 2.1 Εισαγωγή Η έρευνα διεξήχθη κατά την χρονική περίοδο Φεβρουαρίου έως και Ιουνίου του 2003. Ο συνολικός αριθµός των ευρωπαίων πολιτών που απάντησε σχετικά µε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βοήθησε στην διεξαγωγή των παρακάτω αποτελεσµάτων ανέρχεται στους 13680. Η ιστορία µας έχει διδάξει ότι µπορούµε να επιλύσουµε τα παγκόσµια προβλήµατά µας περισσότερο αποτελεσµατικά όταν τα αντιµετωπίζουµε συλλογικά. Σε έναν κόσµο µε ολοένα και περισσότερη αλληλεξάρτηση και αβεβαιότητα σε έναν κόσµο που σκιάζεται από την απειλή του πολέµου, της τροµοκρατίας και του οργανωµένου εγκλήµατος- πρέπει να σκεφτούµε σοβαρά τι σηµαίνει τόσο για εµάς ως άτοµα όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της να είµαστε παγκόσµιοι πολίτες. Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση µεγαλώνει και διευρύνεται, αντιµετωπίζουµε πολλές προκλήσεις και ευκαιρίες. Πως µπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναπτύξει µια ισχυρότερη, περισσότερο ενιαία φωνή στους διεθνείς θεσµούς; Πως αντιλαµβάνονται οι πολίτες τον ρόλο της Ένωσης πέραν των συνόρων της στο πλαίσιο του νέου γύρου εµπορίου και των πολλών πλανητικών προκλήσεων που αντιµετωπίζουµε στους τοµείς της ασφάλειας, της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος; Ως µοντέλο περιφερειακής διακυβέρνησης, µπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει ζώνη αλληλεγγύης και δικαιοσύνης που θα ξεπερνά τα όρια του κράτους και τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης; 28
2.2 Αποτελέσµατα- Συµπεράσµατα Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η άποψη των Ευρωπαίων για τον ρόλο που διαδραµατίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον κόσµο σήµερα. Το 84% πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ασκεί µεγαλύτερη επιρροή και να επηρεάζει περισσότερο τα γεγονότα που διαδραµατίζονται παγκοσµίως. Να έχει δηλαδή ένα µεγαλύτερο ρόλο και να ασκεί µεγαλύτερη επιρροή σε σηµαντικά θέµατα. Μόλις το 8% των Ευρωπαίων δηλώνει πως η σηµερινή στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδανική ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 8% που πιστεύει πως θα πρέπει να επικεντρωθούµε περισσότερο σε θέµατα που αφορούν την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και λιγότερο σε ζητήµατα που αφορούν τον υπόλοιπο κόσµο. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πλέον γεγονός. Με την ένταξη των δέκα νέων χωρών, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποκτήσει νέα σύνορα. Άραγε ποια είναι η γνώµη των Ευρωπαίων για τα µελλοντικά σύνορα; Το 46% δηλώνει πως τα νέα σύνορα που θα αποκτήσουµε µετά την διεύρυνση είναι µια µεγάλη ευκαιρία µιας και θα πρέπει να αρχίσουµε να αναθεωρούµε τον τρόπο σκέψης µας. Το 23% πιστεύει πως δεν έχουν και τόση σηµασία τα νέα σύνορα ενώ το 20% δηλώνει πως πάντα θα υπάρχουν προβλήµατα µε τα σύνορα ανάµεσα στις χώρες, αλλά δυστυχώς δεν πρόκειται να βρεθεί λύση. Τέλος, το 11% αναφέρει πως όλα αυτά αποτελούν πολιτικές συζητήσεις και τα νέα σύνορα δεν πρόκειται να έχουν κάποια σηµαντική επιρροή στην καθηµερινή ζωή. Παρατηρούµε πως οι περισσότεροι Ευρωπαίοι σκέφτονται θετικά για τα µελλοντικά σύνορα αλλά υπάρχει και το 54% που είτε πιστεύει πως δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια αλλαγή στον τρόπο ζωής είτε εµφανίζεται αδιάφορο απέναντι στο θέµα το οποίο γίνεται µεγάλη συζήτηση, χαρακτηρίζοντάς το σαν "πολιτικές συζητήσεις". Εν συνεχεία, εξετάζουµε τις απόψεις των Ευρωπαίων σχετικά µε την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 86% πιστεύει πως τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνεργαστούν µεταξύ τους ώστε να επιτύχουν µια ενιαία εξωτερική πολιτική. Μόλις το 9% δηλώνει πως θα πρέπει κάθε µέλος να έχει διαφορετική εξωτερική πολιτική και µόνο σε περιπτώσεις όπου µπορούν να συνεργαστούν µε επιτυχία τα κράτη µέλη µεταξύ τους, τότε να έχουν κοινή εξωτερική πολιτική. Τέλος, µόνο το 5% πιστεύει πως δεν θα πρέπει να 29
υπάρχει κοινή εξωτερική πολιτική. Από όλα τα παραπάνω συµπεραίνουµε πως η πλειοψηφία των Ευρωπαίων επιθυµεί κοινή εξωτερική πολιτική. Στην ερώτηση που σχετίζεται µε την αµυντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέλουµε να εξετάσουµε εάν οι Ευρωπαίοι πολίτες τίθενται υπέρ ή κατά της υιοθέτησης κοινής αµυντικής τακτικής για όλα τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γράφηµα 2.1: Κοινή αµυντική πολιτική 89% 11% Υπερ Κατά Παρατηρούµε πως το µεγαλύτερο ποσοστό των Ευρωπαίων (89%) επιθυµεί να υπάρχει κοινή αµυντική πολιτική µιας και µόνο µε αυτόν τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Ένωση µπορεί να έχει µεγάλη δύναµη, έχοντας όλα τα κράτη µέλη µια φωνή και µια κοινή πολιτική µεταξύ τους. Αντίθετα, υπάρχει το 11% των Ευρωπαίων που είναι κατά της κοινή αµυντικής πολιτικής πιστεύοντας πως κάθε χώρα έχει την δική της ιστορία και κουλτούρα µε αποτέλεσµα να υπάρχουν µεγάλες διαφορές µεταξύ των κρατών µελών, ώστε κάθε προσπάθεια για κοινή πολιτική να είναι απίθανη. Στην συντριπτική πλειοψηφία τους όµως, οι Ευρωπαίοι είναι υπέρ της κοινής αµυντικής πολιτικής Ενδιαφέρον έχει να δούµε ποιες είναι οι απόψεις των Ευρωπαίων για κάποιους ιεθνείς Οργανισµούς. Για το λόγο αυτό κατασκευάσαµε το παρακάτω γράφηµα όπου απεικονίζονται ξεχωριστά οι απόψεις κάθε ευρωπαίου για τους εξής διεθνείς οργανισµούς: Ηνωµένα Έθνη, Παγκόσµια τράπεζα, Ερυθρός Σταυρός, ΝΑΤΟ, ιεθνές Εγκληµατικό ικαστήριο και Παγκόσµιος Εµπορικός Οργανισµός. 30
Γράφηµα 2.2: Η άποψη των Ευρωπαίων για τους ιεθνείς Οργανισµούς Παγκόσµιος Εµπορικός Οργανισµός ιεθνή Εγκληµατικό ικαστήριο ΝΑΤΟ Ερυθρός Σταυρός Παγκόσµια τράπεζα Θετική Ουδέτερη Αρνητική Ηνωµένα Έθνη 0% 20% 40% 60% 80% 100% Παρατηρούµε πως η επικρατέστερη άποψη για τα Ηνωµένα Έθνη είναι θετική. Αντίθετα για την παγκόσµια τράπεζα επικρατεί µια αρνητική ή και κάπως ουδέτερη άποψη, όπως άλλωστε φαίνεται από το παραπάνω γράφηµα. Χωρίς αµφιβολία η άποψη των Ευρωπαίων για τον Ερυθρό Σταυρό είναι θετική στην συντριπτική της πλειοψηφία. Αντιθέτως το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει τις πιο πολλές αρνητικές απόψεις, κάτι που σηµαίνει πως η γνώµη των Ευρωπαίων για αυτόν τον διεθνή οργανισµό είναι αρνητική. Το ιεθνές Εγκληµατικό ικαστήριο συγκεντρώνει και αυτό πολλές θετικές απόψεις ενώ ο Παγκόσµιος Εµπορικός Οργανισµός συγκεντρώνει πιο πολλές αρνητικές γνώµες. Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Πολιτικής η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει βοήθεια σε αναπτυσσόµενες χώρες µέσω πολλών διαφορετικών προγραµµάτων. Το ερώτηµα που τίθεται τώρα είναι ποιο τµήµα του ευρωπαϊκού πακέτου πιστεύουν οι Ευρωπαίοι πως δίνεται στις αναπτυσσόµενες χώρες. 31
Γράφηµα 2.3: Η βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες 48% 19% Λιγότερο από 1% 2 µε 5% 6 µε 10% 25% 8% Περισσότερο από 10% Παρατηρούµε πως το 48% πιστεύει πως η βοήθεια που δίνεται στις αναπτυσσόµενες χώρες είναι δύο µε πέντε τοις εκατό. Το 25% πιστεύει πως η βοήθεια που παρέχεται αντιστοιχεί σε λιγότερο του ένα τοις εκατό. Τέλος το 27% πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει βοήθεια που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον έξι τοις εκατό του συνολικού πακέτου. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε περίπου 0,33-0,39% του συνολικού πακέτου για βοήθεια των αναπτυσσόµενων χωρών. Είναι ενδιαφέρον να δούµε εάν οι Ευρωπαίοι συµφωνούν µε µια τέτοια κίνηση ή πιστεύουν πως θα έπρεπε να δοθούν λιγότερα ή περισσότερα χρήµατα για βοήθεια. Γράφηµα 2.4 : Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δίνει για βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες 78% Περισσότερα Τα ίδια Λιγότερα 18% 4% Το 78% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι θα ήθελαν να παρέχονται περισσότερα χρήµατα για βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες. Επίσης, υπάρχει και ένα 18% το 32
οποίο δεν επιθυµεί να δώσει περισσότερα ή λιγότερα χρήµατα για βοήθεια και τέλος µόλις το 4% επιθυµεί να δίνονται λιγότερα χρήµατα από όσα δίνονται µέχρι τώρα στις αναπτυσσόµενες χώρες. Πάντως, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες (78%) εκφράζουν την πρόθεσή τους να παρέχονται περισσότερα χρήµατα µε σκοπό την βοήθεια των αναπτυσσόµενων χωρών. Λαµβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και αφού διαπιστώσαµε πως οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να δίνεται παραπάνω βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες θέλουµε να ελέγξουµε εάν είναι πρόθυµοι να πληρώσουν περισσότερους φόρους προκειµένου να υποστηρίξουν αυτήν την βοήθεια. Γράφηµα 2.5: Είστε διατεθειµένοι να πληρώσετε φόρους για την βοήθεια των αναπτυσσόµενων χωρών 45% Ναι, 1 µε 2% Ναι, πάνω από 5% Όχι 28% 27% Παρατηρούµε πως το 45% είναι πρόθυµο να πληρώσει φόρους γύρω στο ένα µε δύο τοις εκατό για βοήθεια. Υπάρχει όµως και ένα 27% το οποίο επιθυµεί να πληρώσει φόρους πάνω από πέντε τοις εκατό για την ενίσχυση των υπό ανάπτυξη χωρών. Τέλος το 28% των Ευρωπαίων αρνείται να πληρώσει οποιοδήποτε παραπάνω φόρο για βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες. Ένα άλλο θέµα που είναι πολύ ενδιαφέρον είναι η γνώµη των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά µε τις ιεθνείς Συµφωνίες που επιτυγχάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ήταν καλό να επιτύχει περισσότερες διεθνείς συµφωνίες, όπως το πρωτόκολλο του Τόκιο και οι προσπάθειες αφοπλισµού προσπαθώντας να λύσει τα διάφορα παγκόσµια προβλήµατα. 33
Γράφηµα 2.6: Οι ιεθνείς Συµφωνίες επιτυγχάνουν τον σκοπό τους 88% 12% Ναι Όχι Το 88% των Ευρωπαίων συµφωνεί πως οι ιεθνείς Συµφωνίες µπορεί να µην είναι τέλειες όµως αποτελούν την µεγαλύτερη ελπίδα για την επίλυση των παγκόσµιων προβληµάτων. Μόλις το 12% των Ευρωπαίων πιστεύει αυτές οι συµφωνίες δεν έχουν πραγµατική δύναµη και αυτό γιατί η κάθε χώρα είναι πρόθυµη πάντα να κάνει αυτό που θεωρεί καλύτερο µε γνώµονα το δικό της όφελος. Οι σχέσεις µεταξύ Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής και πολλών κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι πάντα πολύ καλές, καθώς συχνά έρχονται σε ρήξη. Αυτό συµβαίνει γιατί πολλές φορές διαφωνούν έντονα σε διάφορα θέµατα. Το 86% των Ευρωπαίων πιστεύει πως για πολύ καιρό τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τίθενται υπό την ηγεµονία των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής, είναι λοιπόν καιρός να αποκτήσουν αυτά τα κράτη µέλη την ανεξαρτησία τους. Υπάρχει όµως και το 14% που πιστεύει πως τις περισσότερες φορές τα συµφέροντα των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συµπίπτουν. Οι Ευρωπαίοι σύγκριναν την πολιτική των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής σε σχέση µε την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απάντησαν ως εξής: το 82% υποστηρίζει πως η πολιτική των Η.Π.Α. µεγαλώνει το κενό µεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών περισσότερο από ότι αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόνο το 3% έχει την αντίθετη άποψη και τέλος το 15% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρεί πως δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά µεταξύ της πολιτικής που ακολουθούν τόσο η Η.Π.Α. όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. 34
Ακόµη, το 90% πιστεύει πως οι Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής δεν ακούνε καθόλου την Ευρωπαϊκή Ένωση και κάνουν µόνο ό,τι θέλουν. Επίσης, µόνο το 17% δηλώνει πως δεν έχει πρόβληµα µε τις βασικές αξίες και τακτικές των Η.Π.Α., έναντι του 83% που δεν συµφωνεί µε την παραπάνω άποψη. Το 77% πιστεύει πως δίνεται υπερβολικά µεγάλη προσοχή στις Η.Π.Α. µε αποτέλεσµα να ξεχνιούνται άλλοι τοµείς σε όλον τον κόσµο. Επιπλέον, το 84% πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αποκτήσει ένα περισσότερο δραστήριο και µεσολαβητικό ρόλο σε όλο τον κόσµο προσπαθώντας να λύσει τα διάφορα προβλήµατα. Το 76% των Ευρωπαίων επιθυµεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να προστατέψει τις επιχειρήσεις και την οικονοµία της από το να συντριβούν από τις µεγάλες αµερικανικές εταιρείες. Υπάρχει και το 82% που πιστεύει πως µεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες βασίζονται τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στις Η.Π.Α. δρουν κατά βάση, µε τον ίδιο τρόπο. Μόνο το 31% συµφωνεί µε την άποψη πως ανησυχεί περισσότερο µήπως συντριβεί από την αµερικανική οικονοµική δύναµη από ότι από την εξωτερική και διπλωµατική της πολιτική. Με την παραπάνω άποψη φαίνεται να µην συµφωνεί η πλειοψηφία των Ευρωπαίων, αφού το 69% διαφωνεί µε αυτήν. Τέλος, το 78% φαίνεται πρόθυµο να πληρώσει περισσότερους φόρους µε σκοπό να υποστηρίξει µια πιο δραστική διεθνή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από όλα τα παραπάνω παρατηρούµε πως οι Ευρωπαίοι είναι αρκετά ευαισθητοποιηµένοι και πρόθυµοι να υποστηρίξουν µια κοινή πολιτική που θα έχουν όλα τα κράτη µέλη µε σκοπό να αντιµετωπίσουν τα διάφορα προβλήµατα που προκύπτουν. Επίσης, επιθυµούν η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει πιο δραστικό ρόλο και να επηρεάζει τα γεγονότα που συµβαίνουν ανεξαρτήτως από το αν συµφωνεί η πολιτική των Η.Π.Α. µε τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ΝΑΤΟ είναι ο κοινός στρατιωτικός και αµυντικός οργανισµός που ιδρύθηκε µετά τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο µεταξύ των Η.Π.Α. και πολλών Ευρωπαϊκών χωρών. Πρόσφατα ένας αριθµός από παλαιότερες χώρες του ανατολικού µπλοκ έγινε µέρος του ΝΑΤΟ. Το 61% των Ευρωπαίων πιστεύει πως ακόµα και µε τις πρόσφατες αλλαγές, η γενικότερη ιδέα του ΝΑΤΟ είναι απαρχαιωµένη και θα πρέπει να καταργηθεί. Αντίθετα µόλις το 39% πιστεύει πως µπορεί ακόµα να χρειάζονται µερικές αλλαγές, αλλά το ΝΑΤΟ θα πρέπει να συνεχίσει όπως τώρα. Επιπροσθέτως, ρωτήσαµε τους Ευρωπαίους εάν θα υποστήριζαν την κατάργηση του ΝΑΤΟ, ακόµα και αν αυτό σηµαίνει ότι θα πρέπει να αυξηθούν οι 35
φόροι, ώστε να µεγαλώσουν τα έξοδα για την άµυνά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειµένου να καλυτερεύσει η Ευρωπαϊκή ασφάλεια. Οι απαντήσεις που πήραµε παρουσιάζονται στο γράφηµα που ακολουθεί. Γράφηµα 2.7: Είστε πρόθυµοι να πληρώσετε περισσότερους φόρους για την ενίσχυση της αµυντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 60% 40% Ναι Όχι Παρατηρούµε πως το 60% είναι πρόθυµο να πληρώσει υψηλότερους φόρους για την άµυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση που καταργηθεί το ΝΑΤΟ. Μόλις το 40% δεν συµφωνεί µε τα παραπάνω, καθώς δηλώνει πως δεν επιθυµεί να πληρώσει µεγαλύτερους φόρους για την άµυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση κατάργησης του ΝΑΤΟ. Πάντως, το µεγαλύτερο ποσοστό είναι πρόθυµο να ενισχύσει την άµυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληρώνοντας τους φόρους που θα του ζητηθούν. Η παγκοσµιοποίηση είναι πλέον γεγονός. Το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η παγκοσµιοποίηση έχει αλλάξει ριζικά τα πάντα και για αυτό θα πρέπει να αλλάξουµε τα παγκόσµια συστήµατα διοίκησης και τις τακτικές επίσης. Το 28% πιστεύει πως υπάρχει ένα κύριο πρόβληµα παγκοσµίως αλλά δεν υπάρχουν σαφής απαντήσεις και ανησυχεί εάν αυτές οι αλλαγές στο τωρινό σύστηµα διοίκησης θα φέρουν µεγαλύτερα προβλήµατα. Τέλος, υπάρχει και το 18% που πιστεύει πως τα πράγµατα µπορεί να µην είναι τέλεια αλλά το βασικό σύστηµα που έχουµε τώρα λειτουργεί. Μερικές χώρες χρησιµοποιούν δηµοψηφίσµατα όπου όλοι οι πολίτες µπορούν απευθείας να ψηφίσουν για σηµαντικά εθνικά πολιτικά θέµατα. Το 43% των Ευρωπαίων πιστεύει πως η καθιέρωση του δηµοψηφίσµατος ως θεσµού στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ καλή µιας και όσο πιο συχνά µπορούν οι πολίτες να ψηφίζουν τόσο το καλύτερο. Σηµαντικό είναι επίσης και το ποσοστό του 49% που 36
είναι διατεθειµένο να ψηφίσει µε την διαδικασία του δηµοψηφίσµατος αλλά µόνο περιστασιακά και για πολύ µεγάλα και σηµαντικά θέµατα που επηρεάζουν όλους. Τέλος, µόνο το 7% θεωρεί πως η διαδικασία του δηµοψηφίσµατος δεν είναι καλή ιδέα, ενώ υπάρχει και το 1% των πολιτών που δηλώνει άγνοια επί του θέµατος. Επίσης, µας ενδιαφέρει η γνώµη που έχουν οι Ευρωπαίοι για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Η.Π.Α. Θέλουµε να δούµε εάν επιθυµούν να έχουν περισσότερη δύναµη ή λιγότερη ή ακόµα και αν είναι ικανοποιηµένοι µε τη δύναµη που έχει τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι Η.Π.Α. Γράφηµα 2.8: Ευρωπαϊκή Ένωση 85% 11% 4% Περισσότερη δύναµη Όπως είναι τώρα Λιγότερη δύναµη Παρατηρούµε πως η πλειοψηφία των Ευρωπαίων, το 85% επιθυµεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει ένα µεγαλύτερο ρόλο µε περισσότερη δύναµη. Το 11% δηλώνει ικανοποιηµένο µε την δύναµη που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σήµερα και δεν επιθυµεί κάτι άλλο. Τέλος, υπάρχει και το ποσοστό του 4% που επιθυµεί να µειωθεί ο ρόλος και η δύναµη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 37
Γράφηµα 2.9: Η.Π.Α. 66% 26% Περισσότερη δύναµη Όπως είναι τώρα Λιγότερη δύναµη 8% Το 66% των ερωτηθέντων επιθυµεί οι Η.Π.Α. να έχουν µεγαλύτερο ρόλο µε περισσότερη δύναµη. Επίσης, το 26% εµφανίζεται ικανοποιηµένο από τον υπάρχοντα ρόλο των Η.Π.Α. και µόνο το 8% επιθυµεί να µειωθεί ο ρόλος και η δύναµή των Η.Π.Α. Επίσης, πολλοί διεθνείς οργανισµοί όπως τα Ηνωµένα Έθνη και το ΝΑΤΟ δίνουν σε κάθε χώρα µια ξεχωριστή φωνή σε κάθε απόφαση που παίρνεται. Το 45% πιστεύει πως θα πρέπει να γίνει µια σηµαντική διόρθωση σε αυτούς τους οργανισµούς ώστε να γίνουν πιο δίκαιοι. Επίσης, το 43% των ερωτηθέντων πιστεύει πως όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να έχουν µια δυνατή ενωµένη φωνή. Τέλος, µόλις το 12% πιστεύει πως το ισχύον σύστηµα είναι εντάξει έτσι όπως είναι. Επιπροσθέτως, µερικοί συζητούν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα γίνει ποτέ δυνατή και αποτελεσµατική λόγω των διεθνών κανόνων σύµφωνα µε τους οποίους παίρνονται οι αποφάσεις. Το 75% συµφωνεί µε µια αναλογική εκπροσώπηση που θα παίρνει αποφάσεις βασισµένες στο τι είναι γενικώς καλό για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόµα και αν µερικές χώρες διαφωνούν. Επιπλέον, µόνο το 25% συµφωνεί µε την µέθοδο του βέτο, όπου οποιαδήποτε χώρα µπορεί να σταµατήσει κάτι εάν θεωρήσει πως µια απόφαση είναι ζωτικής σηµασίας για τα εθνικά της συµφέροντα. Στην περίπτωση της εκλογής του προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης απευθείας από τον Ευρωπαϊκό λαό, το 62% πιστεύει πως θα γίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ πιο αποτελεσµατική διεθνώς. Το 23% πιστεύει πως κάτι τέτοιο θα δώσει πολύ µεγάλη ισχύ στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια 38
κάτι τέτοιο να γυρίσει εναντίον της. Τέλος, το 15% των ερωτηθέντων πιστεύει πως δεν έχει και τόση σηµασία το από ποιους θα εκλέγεται ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1950, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτυχθεί από µία οικονοµική συµµαχία και ειρηνική συνεργασία σε ένα µεγάλο σύστηµα πολλών εθνικών εξουσιών. Το 67% δηλώνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα αξιοσηµείωτο παράδειγµα νέου τύπου πολυεθνικών κυβερνήσεων που παρέχει σηµαντικά µαθήµατα, τα οποία µπορούν να εφαρµοστούν σε άλλες περιοχές του κόσµου. Ακόµη, το 33% θεωρεί πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι µια συµµαχία µεταξύ των εθνών που προέρχονται από την µοναδική ιστορία και τις παραδώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην πραγµατικότητα δεν εφαρµόζονται πουθενά αλλού. Είναι γεγονός πως τον τελευταίο καιρό οι διεθνείς συγκρούσεις στις οποίες αναµείχθηκε και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πάρα πολλές. Είναι ενδιαφέρον να δούµε πως κρίνουν αυτήν την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι σε αυτά τα θέµατα οι Ευρωπαίοι. Εξετάζουµε εάν κρίνουν θετική ή αρνητική ή ακόµα και ουδέτερη την στάση της απέναντι στα εξής θέµατα: τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, τις πρόσφατες ενέργειες στο Αφγανιστάν, τον πόλεµο στο Κόσοβο, τις διαµάχες στη Μέση Ανατολή αλλά και τον πρόσφατο πόλεµο στην Αφρική. Γράφηµα 2.10: Ειρηνευτικές επιχειρήσεις 58% 16% 26% Θετική Ουδέτερη Αρνητική Παρατηρούµε πως το 58% των Ευρωπαίων κρίνει θετική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις. Μόλις το 26% την θεωρεί ουδέτερη και µόνο το 16% την θεωρεί αρνητική. 39
Γράφηµα 2.11: Τελευταίες ενέργειες στο Αφγανιστάν 38% 30% 32% Θετική Ουδέτερη Αρνητική Για τις τελευταίες ενέργειες στο Αφγανιστάν οι απόψεις διίστανται. Το 38% θεωρεί πως η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι ούτε θετική ούτε αρνητική. Το 32% πιστεύει πως η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρνητική ενώ το 30% την θεωρεί θετική. Γράφηµα 2.12: Ο πόλεµος στο Κόσοβο 45% 31% Θετική Ουδέτερη Αρνητική 24% Το 45% των Ευρωπαίων χαρακτηρίζει αρνητική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά τον πόλεµο στο Κόσοβο. Μόλις το 31% την χαρακτηρίζει θετική ενώ µόνο το 24% πιστεύει πως ήταν ουδέτερη. 40
Γράφηµα 2.13: ιαµάχες στην Μέση Ανατολή 60% 15% Θετική Ουδέτερη Αρνητική 25% Το 60% χαρακτηρίζει αρνητική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στις διαµάχες της Μέσης Ανατολής. Μόνο το 15% θεωρεί πως η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν θετική ενώ το 25% την χαρακτηρίζει ουδέτερη, δηλαδή ούτε θετική ούτε αρνητική. Γράφηµα 2.14: Ο πρόσφατος πόλεµος στην Αφρική 55% 10% 35% Θετική Ουδέτερη Αρνητική Από το παραπάνω γράφηµα προκύπτει πως το 55% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει αρνητική την στάση που είχε η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στον πρόσφατο πόλεµο στην Αφρική. Μόλις το 10% χαρακτηρίζει θετική την στάση της ενώ το 35% πιστεύει πως η στάση που κράτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ούτε θετική ούτε αρνητική. Εν συνεχεία, ρωτήσαµε τους Ευρωπαίους πολίτες σχετικά µε το όλο σύστηµα της "παγκόσµιας εξουσίας". Το 67% των ερωτηθέντων απάντησε πως οι διεθνείς οργανισµοί δεν λειτουργούν αποτελεσµατικά σύµφωνα µε τις παγκόσµιες αλλαγές και χρειάζεται να ανασυγκροτηθούν. Επίσης, το 24% πιστεύει πως οι 41
διεθνείς οργανισµοί πρέπει να συµφωνούν σε µεγάλα και δύσκολα θέµατα, ενώ πιστεύει πως λειτουργούν αρκετά καλά. Παρόλα αυτά υπάρχει και το ποσοστό του 9% που δηλώνει πως δεν κατανοεί και πολλά σχετικά µε τους διεθνείς οργανισµούς ή µε το τι αυτοί κάνουν. Στην ερώτηση που σχετίζεται µε τη γνώµη των πολιτών του πλανήτη για την Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπουµε πως το γενικό αίσθηµα είναι σχετικά ευνοϊκό απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριµένα, το 63% των Ευρωπαίων πιστεύει πως ο υπόλοιπος κόσµος βλέπει ευνοϊκά την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ µόλις το 8% έχει αντίθετη άποψη. Επίσης, υπάρχει και το ποσοστό του 29% το οποίο δηλώνει πως ο υπόλοιπος κόσµος είναι µπερδεµένος και γενικώς δεν κατανοεί την Ευρωπαϊκή Ένωση. 42
2.3 Συνοπτικά Συµπεράσµατα Το 84% πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ασκεί µεγαλύτερη επιρροή και να επηρεάζει περισσότερο τα γεγονότα που διαδραµατίζονται παγκοσµίως. Το 46% δηλώνει πως τα νέα σύνορα που θα αποκτήσουµε µετά την διεύρυνση είναι µια µεγάλη ευκαιρία µιας και θα πρέπει να αρχίσουµε να αναθεωρούµε τον τρόπο σκέψης µας. Υπάρχει όµως, και το 54% που είτε πιστεύει πως δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια αλλαγή στον τρόπο ζωής είτε εµφανίζεται αδιάφορο απέναντι στο θέµα το οποίο γίνεται µεγάλη συζήτηση, χαρακτηρίζοντάς το σαν "πολιτικές συζητήσεις". Το 86% πιστεύει πως τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνεργαστούν µεταξύ τους ώστε να επιτύχουν µια ενιαία εξωτερική πολιτική. Το µεγαλύτερο ποσοστό των Ευρωπαίων (89%) επιθυµεί να υπάρχει κοινή αµυντική πολιτική µιας και µόνο µε αυτόν τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Ένωση µπορεί να έχει µεγάλη δύναµη, έχοντας όλα τα κράτη µέλη µια φωνή και µια κοινή πολιτική µεταξύ τους. Το 48% πιστεύει πως η βοήθεια που δίνεται στις αναπτυσσόµενες χώρες είναι δύο µε πέντε τοις εκατό του συνολικού πακέτου. Επίσης, το 78% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι θα ήθελαν να παρέχονται περισσότερα χρήµατα για βοήθεια στις αναπτυσσόµενες χώρες από το 0,33-0,39% που δίνεται. Τέλος, το 45% είναι πρόθυµο να πληρώσει φόρους γύρω στο ένα µε δύο τοις εκατό για βοήθεια. Το 88% των Ευρωπαίων συµφωνεί πως οι ιεθνείς Συµφωνίες µπορεί να µην είναι τέλειες όµως αποτελούν την µεγαλύτερη ελπίδα για την επίλυση των παγκόσµιων προβληµάτων. Το 86% των Ευρωπαίων πιστεύει πως για πολύ καιρό τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τίθενται υπό την ηγεµονία των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής, είναι λοιπόν καιρός να αποκτήσουν τα κράτη µέλη την ανεξαρτησία τους. 43
Το 82% υποστηρίζει πως η πολιτική των Η.Π.Α. µεγαλώνει το κενό µεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών περισσότερο από ότι αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 90% πιστεύει πως οι Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής δεν ακούνε καθόλου την Ευρωπαϊκή Ένωση και κάνουν µόνο ό,τι θέλουν. Το 77% πιστεύει πως δίνεται υπερβολικά µεγάλη προσοχή στις Η.Π.Α. µε αποτέλεσµα να ξεχνιούνται άλλοι τοµείς σε όλων των κόσµο. Το 84% πιστεύει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αποκτήσει ένα περισσότερο δραστήριο και µεσολαβητικό ρόλο σε όλο τον κόσµο προσπαθώντας να λύσει τα διάφορα προβλήµατα. Το 76% των Ευρωπαίων επιθυµεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να προστατέψει τις επιχειρήσεις και την οικονοµία της από το να συντριβούν από τις µεγάλες αµερικανικές εταιρείες. Το 82% πιστεύει πως µεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες βασίζονται τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στις Η.Π.Α. δρουν κατά βάση, µε τον ίδιο τρόπο. Το 78% φαίνεται πρόθυµο να πληρώσει περισσότερους φόρους µε σκοπό να υποστηρίξει µια πιο δραστική διεθνή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 83% φαίνεται να µην συµφωνεί µε τις αξίες και τις τακτικές των Η.Π.Α. Το 61% των Ευρωπαίων πιστεύει πως ακόµα και µε τις πρόσφατες αλλαγές, η γενικότερη ιδέα του ΝΑΤΟ είναι απαρχαιωµένη και θα πρέπει να καταργηθεί. Μάλιστα το 60% είναι πρόθυµο να πληρώσει υψηλότερους φόρους για την άµυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση που καταργηθεί το ΝΑΤΟ. Το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η παγκοσµιοποίηση έχει αλλάξει ριζικά τα πάντα και για αυτό θα πρέπει να αλλάξουµε τα παγκόσµια συστήµατα διοίκησης και τις τακτικές επίσης. Το 49% που είναι διατεθειµένο να ψηφίσει µε την διαδικασία του δηµοψηφίσµατος αλλά µόνο περιστασιακά και για πολύ µεγάλα και σηµαντικά θέµατα που επηρεάζουν όλους. 44
Το 85% επιθυµεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει ένα µεγαλύτερο ρόλο µε περισσότερη δύναµη. Το 75% συµφωνεί µε µια αναλογική εκπροσώπηση που θα παίρνει αποφάσεις βασισµένες στο τι είναι γενικώς καλό για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόµα και αν µερικές χώρες διαφωνούν. Το 67% δηλώνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα αξιοσηµείωτο παράδειγµα νέου τύπου πολυεθνικών κυβερνήσεων που παρέχει σηµαντικά µαθήµατα, τα οποία µπορούν να εφαρµοστούν σε άλλες περιοχές του κόσµου. Το 58% των Ευρωπαίων κρίνει θετική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις. Για τις τελευταίες ενέργειες στο Αφγανιστάν οι απόψεις διίστανται. Το 38% θεωρεί πως η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι ούτε θετική ούτε αρνητική. Το 32% πιστεύει πως η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρνητική ενώ το 30% την θεωρεί θετική. Το 45% των Ευρωπαίων χαρακτηρίζει αρνητική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά τον πόλεµο στο Κόσοβο. Το 60% χαρακτηρίζει αρνητική την στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στις διαµάχες της Μέσης Ανατολής. Το 55% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει αρνητική την στάση που είχε η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στον πρόσφατο πόλεµο στην Αφρική. Το 67% των ερωτηθέντων απάντησε πως οι διεθνείς οργανισµοί δεν λειτουργούν αποτελεσµατικά σύµφωνα µε τις παγκόσµιες αλλαγές και χρειάζεται να ανασυγκροτηθούν. 45