αναπλαση στην περιοχη Ile-de-Nantes µάθηµα: ειδικά θέµατα πολεοδοµίας 9ου τοµέας: πολεοδοµίας-χωροταξίας διδάσκοντες: Σ. Αυγερινού-Κολώνια, Κ. Σερράος φοιτήτρια: Ιουλία Ηλιάδη ακ. έτος 2006-2007 ηπεριοχή Quartier 1 - Centre-ville Quartier 2 - Bellevue - Chantenay Quartier 3 - Dervallieres - Zola Quartier 4 - Hauts-Paves - Saint- Felix Quartier 5 - Malakoff - Saint- Donatien Quartier 6 - Ile de Nantes Quartier 7 - Breil - Barberie Quartier 8 - Nantes Nord Quartier 9 - Nantes Erdre Quartier 10 - Doulon - Bottiere Quartier 11 - Nantes Sud Ile de Nantes: προνοµιούχα περιοχή της Nantes-St Nazaire στη δυτική πλευρά της επαρχίας της Nantes: 6η σε µέγεθος στη Γαλλία: 13.000 κατοικοι και 15.000 εργαζοµενοι ίπλα στο ιστορικό κέντρο της Nantes: µοιράζεται τη σχετική πολιτιστική κληρονοµιά (βιοµηχ. λιµάνι του 19ου και 20ου) το νησί σε αριθµούς -337 κάτοικοι -5 χλµ µήκος επί 1 χλµ πλάτος -έκταση 800.000 έως 1εκ τετραγωνικών µέτρων οικοδοµήσιµων -στις όχθες του ποταµού Λίγηρα παρουσίαση του έργου περίληψη του πολεοδοµικού σχεδίου ανάπλαση της εν λόγω περιοχής σε ένα πραγµατικό κέντρο της επαρχίας της Νantes ποιοτική κατοικία οικονοµική ανάπτυξη Εµπόριο µαζικές µετακινήσεις κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα αναψυχή σύνδεση των δηµόσιων και ιδιωτικών λειτουργιών κοινωτικό πρόγραµµα: «Diary 21» σκοπός η ένταξη στο υπάρχον: βιοµηχανικής + κοινωνική ιστορία της Νantes έµφαση στην κληρονοµιά και τα αναγνωρισµένα ίχνη της ιστορίας της περιοχής αποκατάσταση, επαναλειτουργία και όχι καταστροφή αποκατάσταση της συνοχής του πολεοδοµικού ιστού, βασισµένη στον επαναπροσδιορισµό του δηµόσιου χώρου
ναυτιλιακό παρελθόν επανασύνδεση των αστικοποιηµένων περιοχών µε το ποτάµι : αξιοποίηση της παραποτάµιας περιοχής, όπως αποβάθρες, πρανή, χώρους... εγκαθίδρυση οικιστικής ανάπτυξης βιώσιµη ανάπτυξη, επαναπροσδιορίζοντας τις παραποτάµιες δραστηριότητες (ενδο-αστικό τουρισµό, αναψυχή, µεταφορές...) Κατοχύρωση της κεντρικότητας ανάµιξη όλων των αστικών λειτουργιών: αναπτυξιακά έργα κατοίκησης οικονοµικές δραστηριότητες δηµόσιες λειτουργίες και χώροι θα τοποθετηθούν κεντρικά: 6500 κατοικίες και πρόσθετη κοινωνική κατοικία η οικονοµική ανάπτυξη του νησιού κατασκευή γραφείων αποκατάσταση παλαιών κτηρίων παραλαβή νέων οικονοµικών δραστηριοτήτων εγκαθίδρυση της περιοχής του εµπορίου επέκταση και αποκατάσταση της παλαιάς εµπορικής περιοχής του Beaulieu δυνατότητα των αναψυκτηρίων να αναπτύσσονται στον υπαίθριο χώρο βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις ήδη υπάρχουσες περιοχές κατοικίας της πόλης: υπαίθριοι της πλατείας François II και του δρόµου Magin δηµόσιοι χώροι οεξοπλισµός ενδυνάµωση του εξοπλισµού της µητρόπολης σε επίπεδο κοινωνικής και πολιτιστικής δραστηριότητας, αναψυχής, όπως και έρευνας και πανεπιστηµιακών σπουδών
ένα έργο... για όλους η σύνθεση ενός αναπτυξιακού προγράµµατος απώτερος σκοπός: δηµογραφική άνοδος ποιότητα των χώρων και των αστικών υπηρεσιών: µετακινήσεις, πολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή, περιβάλλον, αρχιτεκτονική διάγραµµα σχεδιασµού των δηµόσιων χώρων (εκπόνηση από το 1990): οµάδες των: Bruno Fortier, de LabFac / Nicolas Michelin, et d Alexandre Chemetoff πέντε αρχές: µνήµη του χώρου προώθηση δραστηριοτήτων εξαρτώµενων από το ποτάµι ισορροπία µεταξύ διαφορετικών τρόπων µετατόπισης και ανάπλασης συνέπειες της αστικοποίησης δηµιουργία µιας ενότητας τρία ευδιάκριτα προγράµµατα οµάδα του Bruno Fortier: το κεντρικό ζήτηµα της ενοποίησης του νησιού µε τη γύρω περιοχή οµάδα LabFac Alexandre Chemetoff και Jean-Louis Berthomieu: το αναπτυξιακό πλάνο µεγάλη πράσινη πορεία αφορά στο ζήτηµα της δυνατότητας του τόπου στην ενοποίηση του νησιού και την ένταξή του υπάρχουσες περιοχές κατοικίας αποτελεί ένα εργαλείο µέσω του οποίου όλοι οι συµµετέχοντες στη ζωή της πόλης θα µπορέσουν να µοιραστούν και να κατανοήσουν το πρόγραµµα
συνεργασία διαφορετικών φορέων: (ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2001) εξασφαλίζεται σήµερα από: τη µικτή οικονοµική δραστηριότητα της SAMOA (Société d Aménagement de la Métropole Ouest-Atlantique) συµµετέχουν: Γενικό Συµβούλιο του Λίγηρα Ατλαντικού και η Κοινότητα της Νazaire και των εκβολών του Λίγηρα., τα CCI της Nantes και της Saint Nazaire, το αυτόνοµο λιµάνι της Nantes-Saint Nazaire, το Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων και έξι τράπεζες Η µεγάλη εταιρία µεταφορών SNCF αποτελεί ακόµη έναν από τους φορείς του προγράµµατος οι αρχές αναλυτικά: αποκατάσταση, επισκευή, µετασχηµατισµός, πρωτοτυπία: σεβασµός στην κληρονοµιά και στην ιστορικότητα του χώρου. Βασίζεται στο υπαρκτό και στην ενοποίηση και επανάχρησή του. οικονοµία του µέτρου: να ξοδευτούν λιγότερα για να πραγµατοποιηθούν περισσότερα. Να τροποποιηθεί το υπάρχον και έτσι να παραλάβει περισσότερες λειτουργίες. Ένα είδος αστικής οικολογίας βασισµένο στην οικονοµία. Η πόλη σε δοκιµή: η διεκπεραίωση των προγραµµάτων στο δηµόσιο χώρο, η ενηµέρωση των πολιτών και η διαφάνεια κατά την εκπόνηση των έργων Ο χώρος στο πρόγραµµα και το πρόγραµµα στο χώρο: η πραγµατοποίηση επισκέψεων και κινήσεων κατά τη διεξαγωγή του προγράµµατος Μια κριτική αισθητική: η αναγνώριση αυτού που υπάρχει για να συµβιώσει µε το νέο, η καλλιέργεια των διαφορών, η οργάνωση των οµοιοτήτων για την ενθάρρυνση της ποικιλοµορφίας. ηποικιλοµορφία αναθεώρηση της PLU, του πολεοδοµικού κανονισµού, επιτρέπει την οργάνωση της ποικιλοµορφίας των ήδη υπαρχόντων και των µελλοντικών κτηρίων του νησιού: επιλογή των αρχιτεκτόνων µετά από ακρόαση των προτάσεων της κάθε αρχιτεκτονικής οµάδας ανοιχτή διαδικασία: συλλέγει τις απόψεις των ενώσεων των κατοίκων µε ανοιχτές δραστηριότητες η δηµιουργία των προϋποθέσεων για τις κατάλληλες χαράξεις στο νησί. η δυνατότητα ανταλλαγών των υψών των κτηρίων στην ίδια ιδιοκτησία (µεταξύ πάντα ενός εύρους µέγιστου ελάχιστου ύψους) προσαρµόζοντας το νόµο σε συγκεκριµένες γεωγραφικές περιοχές. περιγραφή και σύντοµη κριτική εκτίµηση Η αξιοποίηση της παραποτάµιας περιοχής και η σύνδεσή της µε την πόλη πραγµατοποιείται µε τη διαµόρφωση σε δηµόσιο χώρο στάσης ή περιπάτου κάποιων από τις αποβάθρες του Λίγηρα, των πρανών και άλλων υπαίθριων χώρων. Επίσης µε την οικιστική ανάπτυξη και στο θαλάσσιο µέτωπο και την εξυπηρέτησή της από επαρκές συγκοινωνιακό δίκτυο, αξιοποιούνται οι ποιότητες που προσφέρει ο Λίγηρας
κεντρικό ζήτηµα οι ποιοτικές και εύκολες µετακινήσεις κριτική αποτίµηση Τα παραδείγµατα άλλων ευρωπαϊκών πόλεων και των σύγχρονων αναπλάσεών τους, όπως της Lille, της Βαρκελώνης και πολλών άλλων µαρτυρούν την αποφυγή κάθε παρέκκλισης νέες οικονοµικές δραστηριότητες (έρευνα, εµπόριο, αναψυχή), εκπαίδευση και αξιοποίηση της ιστορικότητας και του πολιτισµού, πάντα παράλληλα µε ένα κατάλληλο δίκτυο ταχείας µετακίνησης αποτελεί την φαινοµενικά απλουστευµένη «συνταγή» της ανάπτυξης της σύγχρονης πόλης. Απλουστευµένη καθώς δε ξεφεύγει από το παραπάνω τρίπτυχο Στην περιγραφή του προγράµµατος αναφέρεται η δηµιουργία θεσµών και οργάνων συνεργασίας µεταξύ δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων και ενώσεων πολιτών στα πλαίσια της διαφάνειας και της συµµετοχής όλων στο σχεδιασµό και την υλοποίηση του έργου. Το εξαγόµενο όµως καταδεικνύει πως οι παραπάνω διαδικασίες περισσότερο αποτελούν µέσα πειθούς και εξοµάλυνσης των εκάστοτε διαφωνιών παρά συµµετοχή εξίσου των εν λόγω φορέων. µια πόλη για όλους όµως αυτό που φαίνεται να προωθείται ως κεντρικό κριτήριο χωροθέτησης είναι η οικονοµική ανάπτυξη σε κάθε επίπεδο
«πολιτιστική κληρονοµιά» «µεγάλη πράσινη πορεία» δηλαδή: εκµετάλλευσης της γαιοπροσόδου της παραποτάµιας περιοχής και προφανώς σε καµία περίπτωση αθώα τάση ανάδειξης της ιστορικότητας για κοινωνικούς και πολιτιστικούς λόγους αφού κατά τα άλλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής εξαλείφονται µε την προαναφερθείσα τυποποίηση στο σχεδιασµό και ταύτιση της ανάπλασης της Ile de Nantes µε κάθε άλλη σύγχρονη αστική αναµόρφωση προδιαγεγραµµένη κίνηση χωρίς τη δυνατότητα στάσης και παραµονής στο δηµόσιο χώρο, µε ελάχιστη φύτευση και καθαρά ιδιωτικής εκµετάλλευσης υπαίθριες στάσεις Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και στον επανασχεδιασµό των πλατειών µε την παράδοσή του χώρου στις καφετέριες και όχι σε δηµόσια χρήση ή στο παράδειγµα της αποβάθρας Fr. Mitterand όπου η απρόσωπη στοίχιση των καθισµάτων σε απόσταση αποκλείει κάθε πιθανότητα κοινωνικοποίησης και προϋποθέτει τη συνύπαρξη ατοµικοτήτων σε έναν κατά τα άλλα δηµόσιο χώρο Euronantes ή αλλιώς Eurolille η τοποθέτηση ψηλών κτηρίων στο µέτωπο του ποταµού, όπως το ικαστικό Μέγαρο ή το κτήριο της Euronantes προκαλεί τον προβληµατισµό σε ζητήµατα ανανέωσης του αέρα και κίνησης των ρευµάτων από και προς το νησί και δε µπορεί παρά να θυµίζει το απαράδεκτο ογκοµετρικά κεντρικό κτίριο της Eurolille στην πρόσφατα αναπλασµένη πόλη της Lille Πηγές: Οπτικοακουστική παρουσίαση: d Ile en ile, ile de Nantes, ile Seguin Rines de Seine: deux strategies de reconquete urbaine, από 29 Ιουνίου έως 11 Σεπτεµβρίου στο Cite de l architecture et du patrimoine, Palais de la Porte Doree, Paris www.iledenantes.com www.ile-de-nantes.com http://www.nantesmetropole.fr/07317097/0/fiche pagelibre www.projetsurbains.nantes.fr/la_ville_de_demain/l_ile_de_nantes/presentation/acc ueil-f-27.htm www.nantesmetropole.fr/34899701/0/fiche pagelibre/ http://nantes.indymedia.org/article/5144 www.vjoncheray.fr/phototheque/photos-nantes/quartiers-nantes/ile-denantes/