Τριμηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία 02-2015

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τριμηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία 02-2015 23 Ιουλίου 2015

Η Επόμενη Μέρα Η Ελληνική οικονομία βαρύτατα τραυματισμένη από τις πρόσφατες εξελίξεις Δύσκολα αναστρέψιμα αποτελέσματα των πρόσφατων γεγονότων Σταδιακή άρση περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές, ανάλογα με επανάκαμψη εμπιστοσύνης Ευρύτερη διάρρηξη εμπιστοσύνης πιέσεις στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα Μείωση εισοδημάτων απασχόλησης, απότομη κάμψη επενδύσεων Επιστροφή στην ύφεση το 2015 Απαραίτητες αποφασιστικές κινήσεις στην οικονομική πολιτική, χωρίς χρονοτριβή, για αποκατάσταση εμπιστοσύνης, εξισορρόπηση στο τραπεζικό σύστημα

Η Επόμενη Μέρα Όμως υπάρχουν οι συνθήκες για μια θετική πορεία ανάπτυξης. Δεν είναι αυτονόητες, δεν θα προκύψουν αυτόματα Επιβαρυντικά και θετικά στοιχεία της συμφωνίας: Αρνητικά: Αύξηση έμμεσης φορολογίας Διεύρυνση άμεσης φορολογίας πολιτών - επιχειρήσεων Θετικά: Βάση στήριξης από τους εταίρους (ρευστότητα) Άρση αβεβαιότητας Ευρεία υποστήριξη ταχύτητα εφαρμογής συμφωνίας, για υπέρβαση καθυστερήσεων, άμεση σύναψη νέου προγράμματος

Η Επόμενη Μέρα Προϋποθέσεις για αναστροφή προς θετικούς ρυθμούς νωρίτερα του αναμενόμενου επιστροφή στις αγορές πριν τη λήξη του προγράμματος 1) Αμετάκλητη, μη διαπραγματεύσιμη τοποθέτηση της μεγάλης πλειονότητας του πολιτικού φάσματος στην πλευρά της παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη Απαραίτητη η συνεννόηση ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις Εύρεση «κοινού παρανομαστή» πολιτικής: Ένα ελάχιστο εθνικό πρόγραμμα σταθεροποίησης και ανάπτυξης 2) Επείγουσα και έμπρακτη στροφή προς προσέλκυση επενδύσεων. Απαιτείται σχετικά: Σταθεροποίηση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος Αξιοποίηση πακέτου Juncker Προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων με μεταρρυθμίσεις αγορών-κράτους Σχεδιασμός-λειτουργία ταμείου δημόσιας περιουσίας με αναπτυξιακό πρόσημο

Η Επόμενη Μέρα 3) Εφαρμογή στην πράξη, με τον περισσότερο αποτελεσματικό τρόπο του νέου προγράμματος Πέρα από σχεδιαστικά λάθη ελλείψεις στα προηγούμενα προγράμματα, το κύριο πρόβλημα εντοπίστηκε στην εφαρμογή Απαραίτητη κατάλληλη εξειδικευμένη γνώση, καθώς οι τρέχουσες συνθήκες είναι δυσχερείς και μη συνηθισμένες - φοροδιαφυγή Καθώς η ύφεση δυστυχώς παρατείνεται, έμφαση στην προστασία των πραγματικά αδύναμων νοικοκυριών, με στοχευμένες κινήσεις Δεδομένων των παραπάνω, και κατόπιν σημαντικής ανάκτησης εμπιστοσύνης, η ελληνική πλευρά όχι απλώς θα δικαιούται αλλά και θα οφείλει να διεκδικεί από τους εταίρους και πιστωτές σταδιακές, αλλά σημαντικές κινήσεις για περαιτέρω επιμήκυνση των δανείων - μείωση επιτοκίων.

Τι οδήγησε στις πρόσφατες εξελίξεις; Παράδοξο από πολλές πλευρές πώς η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη έφτασε να θεωρείται ένα τόσο πιθανό ενδεχόμενο Οι Έλληνες στην πλειονότητά τους βλέπουν θετικά την παραμονή στο κοινό νόμισμα Η ελληνική οικονομία θα έχανε πολλά από μια έξοδο (μεσοπρόθεσμες αναταράξεις, μη ενδυνάμωση θεσμών, αποθάρρυνση επενδύσεων) Μεσοπρόθεσμα βλάβη στην αξιοπιστία της Ευρωζώνης Πώς φτάσαμε σχεδόν σε σημείο καταστροφής; Έλλειψη ειλικρίνειας και αξιοπιστίας στην οικονομική πολιτική, ιδίως σχετικά με τις απαραίτητες δομικές αλλαγές Καλλιέργεια αντίληψης ότι το πρόβλημα μπορεί να λυθεί, χωρίς πραγματική σύγκλιση της οικονομίας μας με τις υπόλοιπες της Ευρωζώνης Τους τελευταίους μήνες η οικονομική πολιτική φάνηκε να κινείται αγνοώντας όλους τους κρίσιμους περιορισμούς και τα πραγματικά δεδομένα

Προκλήσεις για το μέλλον Μέσα από τις κατά τα άλλα αρνητικές εξελίξεις μπορεί να προκύψει ένα πλαίσιο θετικών προϋποθέσεων Απαιτείται επί της ουσίας σύγκλιση στα βασικά και αναγκαία για κάθε σύγχρονη και ανταγωνιστική οικονομία και υλοποίησή τους Δεν αρκεί απλώς να ελπίζουμε σε μια τέτοια έκβαση, αλλά να κινηθούμε ώστε να αποκλειστεί κάθε άλλη εξέλιξη, καθώς θα ήταν δραματική και απευκταία

Επισκόπηση Τριμηνιαίας 8

Θετικές προοπτικές για το διεθνές περιβάλλον το 2015 Αύξηση παγκόσμιας ανάπτυξης (3,5%) & παγκόσμιου εμπορίου (3,4%) Συνέχιση ανάκαμψης ευρωπαϊκών οικονομιών - εφόσον δεν προκύψουν αναταράξεις από το πρόγραμμα της Ελλάδας Αύξηση ΑΕΠ κατά 1,8% στην ΕΕ-28 και 1,5% στην Ευρωζώνη το 2015. Θετικοί ρυθμοί στο ΑΕΠ το α τρίμηνο του 2015 για όλες τις χώρες της ΕΕ-28 Αναπτυξιακοί παράγοντες Χαμηλή τιμή του πετρελαίου/ ενέργειας: βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, αύξηση πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, εξοικονόμηση κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων, ισχυροποίηση της επενδυτικής προοπτικής Ποσοτική χαλάρωση νομισματικής πολιτικής ΕΚΤ: ενθάρρυνση επενδυτικής δραστηριότητας, αύξηση της κατανάλωσης Υποτίμηση του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του δολαρίου: ώθηση στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, πίεση τιμών των εισαγόμενων προϊόντων προς τα πάνω αντισταθμίζοντας τις αποπληθωριστικές πιέσεις

Οριακή ανάπτυξη στο α τρίμ. 2015 Συμπλήρωση ενός έτους ανάπτυξης, με αύξηση του ΑΕΠ στο τρίμ. Ιαν. Μαρ. 2015 κατά 0,4%. Αισθητή επιβράδυνση σε σχέση με το δ τρίμ. 14 (+1,3%). Ύφεση 0,3% πριν ένα χρόνο Εξασθένιση ανάπτυξης κυρίως από έντονη αποκλιμάκωση ανόδου εξαγωγών Τάσεις στις συνιστώσες ΑΕΠ: Νέα διεύρυνση καταναλωτικών δαπανών (+1,0%), ισχυρότερη από ότι στο δ τρίμηνο (+0,5%) Αποκλειστικά από ενίσχυση καταναλωτικών εξόδων νοικοκυριών (+1,6%, έναντι +1,2% στα τέλη του 2014) Εξασθένιση και της πτώσης των δημόσιων καταναλωτικών δαπανών (-0,2%, από - 2,5% στο προηγούμενο τρίμηνο) 10

Οριακή ανάπτυξη στο α τριμ. 2015 Ισχυρή άνοδος επενδύσεων (+27,6%): Η ευρύτερη από τα τέλη του 2006, έναντι αύξησης 4,0% στα τέλη 2014 Από υψηλότερο σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου (+14,6%) και μεγάλη συσσώρευση αποθεμάτων ( 552 εκατ.) Εκτεταμένη αύξηση σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό, κυρίως ΙΧ (+23,6% και +116,5% αντίστοιχα) Ήπια αύξηση εξαγωγών (+1,3%), η χαμηλότερη από τις αρχές του 2014 Εξίσου από κάμψη της διεθνούς ζήτησης για αγαθά (+0,9% από +10% ένα τρίμηνο πριν) και υπηρεσίες (+2,2%, έναντι +9,8%) Κατόπιν της νέας αύξησης των εξαγωγών αγαθών, αυτές διαμορφώθηκαν στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδό τους σε σταθερές τιμές διαχρονικά ( 13,9 δισεκ.), ελαφρώς χαμηλότερα από τη μέγιστη τιμή τους τον α τρίμηνο 2008 11

Οριακή ανάπτυξη στο α τριμ. 2015 Υψηλή η εισαγωγική ζήτηση (+10,3%) o o Από σταθερή διεύρυνση ιδιωτικής κατανάλωσης αύξηση επενδύσεων Άνοδος 9,9% των εισαγωγών αγαθών και 3,1% των εισαγωγών υπηρεσιών Διεύρυνση ελλείμματος εξωτερικού τομέα (εθνικολογιστική βάση): στα 1,86 δισεκ.(4,0% του ΑΕΠ), από 561 εκατ.(1,2% ΑΕΠ) πέρυσι

Κρατικός Προϋπολογισμός, α εξαμ. 2015: υπέρβαση στόχων από έκτακτες παρεμβάσεις σε δαπάνες Έλλειμμα 1,42 δισεκ., πολύ μικρότερο στόχου ( 4,6 δισεκ.) Πρωτογενές πλεόνασμα 1,88 δισεκ., έναντι στόχου για έλλειμμα 1,24 δισεκ. Επίτευξη στόχων από: Συγκράτηση δαπανών κατά 4,1 δισεκ. Μη πραγματοποίηση πρωτογενών δαπανών 2,6 δισεκ. - δαπανών ΠΔΕ 1,1 δισεκ. (μη καταβολή εθνικής συμμετοχής) Παρά τις υψηλότερες πληρωμές από την ΕΕ (+ 0,7 δισεκ.) Περιόρισαν την υστέρηση των εσόδων στα 906 εκατ. Οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, εφόσον τελεσφορήσουν, θα μεταβάλλουν τους δημοσιονομικούς στόχους χαμηλότερα (συμπληρωματικός προϋπολογισμός)

α' τριμ. '05 β' τριμ. '05 γ' τριμ. '05 δ' τριμ. '05 α' τριμ. '06 β' τριμ. '06 γ' τριμ. '06 δ' τριμ. '06 α' τριμ. '07 β' τριμ. '07 γ' τριμ. '07 δ' τριμ. '07 α' τριμ. '08 β' τριμ. '08 γ' τριμ. '08 δ' τριμ. '08 α' τριμ. '09 β' τριμ. '09 γ' τριμ. '09 δ' τριμ. '09 α' τριμ. '10 β' τριμ. '10 γ' τριμ.'10 δ' τριμ. '10 α' τριμ. '11 β' τριμ. '11 γ' τριμ. '11 δ' τριμ. '11 α' τριμ. '12 β' τριμ. '12 γ' τριμ. '12 δ' τριμ. '12 α' τριμ. '13 β' τριμ. '13 γ' τριμ. '13 δ' τριμ.' 13 α' τριμ. '14 β' τριμ. '14 γ' τρίμ. 14 δ' τρίμ.'14 α' τρίμ. 15 Απρ. - Μαι. '15 Οριακή αύξηση προϊόντος στην βιομηχανία 20% 15% Eυρωζώνη-18 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής Ελλάδα 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat α πεντάμηνο 2015: 0,8% α πεντάμηνο 2014: -2,2% 14

Οριακή βελτίωση και στο λιανικό εμπόριο μέχρι τον Απρίλιο Δείκτης Όγκου Λιανικού Εμπορίου (2005=100) και Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου (1996-2006=100) Πηγή: IOBE, ΕΛΣΤΑΤ Δείκτης όγκου: -32,0% σε σχέση με έτος βάσης 2005 Ιαν. - Απρ. 2015: 0,6% Ιαν. Απρ. 2014: -1,1% 15

Σημάδια βελτίωσης στις υπηρεσίες κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 Δείκτης Κύκλου Εργασιών σε Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύµατος και Εστίασης 200 180 Πρώτο πεντάμηνο 2015: ταξιδιωτικές εισπράξεις +15%, συνολικές αφίξεις μη κατοίκων + 27,1% σε σχέση με 2014 160 140 120 100 80 60 40 20 0 A Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ Α 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Δείκτης 74 115 175 92 59 109 171 75 61 98 158 63 48 96 157 51 39 80 146 42 32 84 148 58 47 90 159 70 49 Πηγή: IOBE, ΕΛΣΤΑΤ Σημαντική υποχώρηση των προσδοκιών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015 πριν την εξαγγελία δημοψηφίσματος 16

α' τριμ. 2006 β' τριμ. 2006 γ' τριμ. 2006 δ' τριμ. 2006 α' τριμ. 2007 β' τριμ. 2007 γ' τριμ. 2007 δ' τριμ. 2007 α' τριμ. 2008 β' τριμ. 2008 γ' τριμ. 2008 δ' τριμ. 2008 α' τριμ. 2009 β' τριμ. 2009 γ' τριμ. 2009 δ' τριμ. 2009 α' τρίμ. 2010 β' τρίμ. 2010 γ' τρίμ. 2010 δ' τριμ. 2010 α' τρίμ. 2011 β' τρίμ. 2011 γ' τρίμ. 2011 δ' τρίμ. 2011 α' τρίμ. 2012 β' τρίμ. 2012 γ' τρίμ. 2012 δ' τρίμ. 2012 α' τρίμ. 2013 β' τρίμ. 2013 γ' τρίμ. 2013 δ' τρίμ. 2013 α' τρίμ. 2014 β' τρίμ. 2014 γ' τρίμ. 2014 δ' τρίμ. 2014 α' τρίμ. 2015 β' τρίμ. 2015 Ανάκαμψη δείκτη Κατασκευών στο πρώτο τρίμηνο του 2015 Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές και Δείκτης Επιπέδου Εργασιών (τριμηνιαίες μεταβολές) 80 60 40 20 0-20 -40-60 -80 εννεάμηνο 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% -80% Επίπεδο Εργασιών Ελλάδα (αριστερή κλίμακα) Δείκτης Παραγωγής Eυρωζώνη-18 (δεξια κλίμακα) Δείκτης Παραγωγής Ελλάδα (δεξία κλίμακα) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - Eurostat α τρίμ. 2015: +34,8% α τρίμ. 2014: -7,5% 17

18 Επιδείνωση στο οικονομικό κλίμα το β τρίμηνο του έτους, σε σαφώς χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με πέρυσι, μικρή βελτίωση στους μέσους ευρωπαϊκούς δείκτες Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Πηγή: ΙΟΒΕ, European Commission

Εξασθένηση προσδοκιών το β τρίμηνο σχεδόν σε όλους τους τομείς και περισσότερο στις Κατασκευές, βελτίωση στο Λιανικό Εμπόριο Βιομηχανία Κατασκευές Λιανικό Εμπόριο Υπηρεσίες Πηγή: ΙΟΒΕ

Επιδείνωση και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης το β τρίμηνο, με διαδοχικές υποχωρήσεις του δείκτη από τον Μάρτιο και μετά Καταναλωτική Εμπιστοσύνη Πηγή: ΙΟΒΕ, European Commission

χιλ. Επανακάμπτει η ανεργία.. Αριθμός ανέργων στην Ελλάδα, Α τρίμηνο 2008 - Α τρίμηνο 2015 1600.0 1400.0 1200.0 πάνω από 70% του συνόλου οι μακροχρόνια άνεργοι 1119.10 1336.0 1320.30 1342, 1272 1279.90 1280 1218.40 1229 1245 1000.0 800.0 815.60 600.0 400.0 418.60 402.20 366.70364.0 200.0.0 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Στο 26,6% η ανεργία το Α τρίμηνο του 2015 από 27,8% το Α τρίμηνο του 2014. Αυξήθηκε η απασχόληση σε 13 κλάδους. Ενδεικτικά: Μεταποίηση (+3,8%), Λιανικό Εμπόριο (+3,3%), Τουρισμός (+11,1%), Εκπαίδευση (+2,9%), Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (+2,1%), Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας (+%76,7). Αντίθετα η απασχόληση μειώθηκε σε 9 κλάδους το 2014. Ενδεικτικά: Δημόσια Διοίκηση (-8,5%), Κατασκευές (- 4,9%), Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (-18,2%).

Μείωση ελλείμματος εμπορικού ισοζυγίου αγαθών το 2015 (Ιανουάριος- Απρίλιος) κατά 9,9% Ιανουάριος Απρίλιος 2015: Εξαγωγές : -0,6% ( 8,31 δις, με τα πετρελαιοειδή) +13,9% ( 5,87 δις χωρίς πετρελαιοειδή) Εισαγωγές: -4,8% ( 14,46δις) Εμπορικό έλλειμμα: -9,9% Αξία ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών κατά το δωδεκάμηνο των ετών 2008-2015 Έντονη εξασθένιση: «Καύσιμα» (-23,9%) Αύξηση: «Αγροτικά προϊόντα»(19,8%), «Βιομηχανικά Προϊόντα» (12,3%) και «Πρώτες ύλες» (4,8%) Αγορές: Απώλειες: Γαλλία (7,7%), Αυστρία (6,1%), Γερμανία (0,6%), Βουλγαρία (7%), Λιβύη(49,9%),Σ.Αραβία (4,1%), Ην.Αρ.Εμιράτα (66,8%), Ρωσία (24,2%),Τουρκία (25,5%), Άνοδος: Ε.Ζ.(18,1%), EE-28 (14,5%), Β.Αμερική (46,7%), Κύπρος (13,7%), Ιταλία (34,7%), Ην.Βασίλειο (14,5%), Αίγυπτος (41%), Ρουμανία (19,3%),Βέλγιο(24%), Ν.Κορέα (23,3%) Ιαν.-Απρ. 2015 (εκτιμήσεις ΕΛ.ΣΤΑΤ.) Εξαγωγές: +0,1% ( 8,4 δις) Εισαγωγές: -4% ( 14,8 δις) Εμπορικό Έλλειμμα: -8,9%

εκ. ευρώ % μεταβολή Σχεδόν αμετάβλητο το έλλειμμα στο Ισοζύγιο ΤΣ στο πρώτο 5μηνο 2015 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος Μάιος 2009-2015 0 10% -2,000 4.7% 0% -4,000-1.7% -4.1% -3,449-2,604-2,726-10% -6,000-20% -6,280-8,000-24.5% -30% -10,000-40% -12,000-11,842-11,646-11,168-43.8% -45.1% -50% -14,000 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015-60% Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Π.Μ. % Πηγή: ΤτΕ 23

Φεβ. 2010 Απρ. 2010 Ιουν. 2010 Αυγ. 2010 Οκτ. 2010 Δεκ. 2010 Φεβ. 2011 Απρ. 2011 Ιουν. 2011 Αυγ. 2011 Οκτ. 2011 Δεκ. 2011 Φεβ. 2012 Απρ. 2012 Ιουν. 2012 Αυγ. 2012 Οκτ. 2012 Δεκ. 2012 Φεβ. 2013 Απρ. 2013 Ιουν. 2013 Αυγ. 2013 Οκτ. 2013 Δεκ. 2013 Φεβ. 2014 Απρ. 2014 Ιουν. 2014 Αυγ. 2014 Οκτ. 2014 Δεκ. 2014 Φεβ. 2015 Απρ. 2015 Ιουν. 2015 Συνεχίζεται ο αποπληθωρισμός 7 6 5 4 3 % 2 1 0-1 -2-3 Ευρωζώνη-18 Ελλάδα Μέσος ρυθμός 2015: -1,4%

Μεσοπρόθεσμες εξελίξεις Ο βαθμός προόδου προς ένα νέο πρόγραμμα, οι επιπτώσεις των capital controls, τα νέα μέτρα και η απώλεια εμπιστοσύνης από τις ταραχώδεις διαπραγματεύσεις για την ολοκλήρωση του προηγούμενου προγράμματος, προσδιοριστικοί παράγοντες της οικονομικής δραστηριότητας Βασικές επιπτώσεις τραπεζικής αργίας ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων Εκ νέου εξασθένιση κεφαλαιακής επάρκειας τραπεζών Περιορισμός καταναλωτικών δαπανών νοικοκυριών - Μεταβολή αγοραστικών προτεραιοτήτων Σημαντική δυσχέρεια στην υλοποίηση διεθνών εμπορικών συναλλαγών Περιορισμός παραγωγικής δραστηριότητας λόγω χαμηλής εγχώριας /διεθνούς ζήτησης και εμποδίων στις εισαγωγές πρώτων υλών/εξαγωγές προϊόντων Αναστολή πληρωμών προς και από το κράτος Ηπιότερη άνοδος της διεθνούς τουριστικής κίνησης Αναστολή υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων

Μεσοπρόθεσμες εξελίξεις Συνέχιση δημοσιονομικής προσαρμογής με υφεσιακές επιδράσεις σε όλη την οικονομία Πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα από αύξηση ΦΠΑ, υψηλότερη εισφορά κοινωνικής αλληλεγγύης, μεγαλύτερες εισφορές υγείας, πλήρη ενοποίηση επικουρικών ταμείων, αλλαγή τρόπου υπολογισμού συντάξεων εξασθένιση αγοραστικής δύναμης νοικοκυριών Υποχώρηση κερδών επιχειρήσεων από πτώση ζήτησης λόγω αύξησης ΦΠΑ, αύξηση συντελεστή φόρου εισοδήματος πρόσθετα προσκόμματα στην κάλυψη τακτικών υποχρεώσεων, υλοποίηση επενδύσεων Ωστόσο οι βασικές παρεμβάσεις (αναδιάρθρωση ΦΠΑ, αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα) βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από το φθινόπωρο του 2014 Συνολικά, όχι ιδιαίτερα οξείες επιδράσεις το 2015, μεγαλύτερες το 2016

Μεσοπρόθεσμες εξελίξεις Επανεκκίνηση διαρθρωτικών αλλαγών σε αγορές και στο δημόσιο τομέα για επανάκτηση εμπιστοσύνης Παύση μεταρρυθμιστικών ενεργειών επί σχεδόν ένα έτος Ουσιαστική αναστολή προγράμματος αποκρατικοποιήσεων παραχωρήσεων Παύση μεταρρύθμισης στο δημόσιο τομέα (πχ. 15.000 προσλήψεις νέων εργαζόμενων. Αντιστάθμιση από επαναπροσλήψεις;) Οδικός χάρτης επανεκκίνησης διαρθρωτικών αλλαγών στη Συμφωνία Κορυφής Θα αποσαφηνιστεί στο νέο μνημόνιο

Μεσοπρόθεσμες εξελίξεις Πλην των υφεσιακών επιπτώσεων της δημοσιονομικής προσαρμογής, η επίτευξη καταρχήν συμφωνίας με τους εταίρους, εφόσον υλοποιηθούν οι όροι της: Αποτρέπει απρόβλεπτες εξελίξεις και γεγονότα για την οικονομία σε περίπτωση μηδενικής ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος ή/και του ελληνικού κράτους Αίρει σταδιακά το τέλμα και την αβεβαιότητα στην ελληνική οικονομία και κοινωνία από την τραπεζική αργία Εξομαλύνει τις συνθήκες λήψης οικονομικών αποφάσεων (υποχώρηση νομισματικού κινδύνου, σταδιακή επαναλειτουργία τραπεζικού συστήματος, αποκατάσταση διεθνούς εμπορίου) Δημιουργεί προοπτικές ανάκτησης σημαντικών δυνατοτήτων οικονομικής ανάκαμψης και αντιμετώπισης του προβλήματος του χρέους - Επανεκκίνηση επιτάχυνση νέου ΕΣΠΑ - Αποδοχή κρατικών ομολόγων ως εγγυήσεων από την ΕΚΤ (με χαμηλότερο ίσως haircut) - Πρόσβαση στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης

Μεσοπρόθεσμες εξελίξεις Αρκετά κρίσιμα βήματα μπροστά για την αποφυγή νέου αδιεξόδου: Αποδοχή εφαρμογή των όρων της Συμφωνίας της 12 ης Ιουλίου, με ευρεία στήριξη (κοινοβουλευτική, από παραγωγικούς, κοινωνικούς φορείς) Υλοποίηση - διευκόλυνση των διαδικασιών για τη σύναψη ενός νέου προγράμματος Κυβερνητική αποφασιστικότητα - αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση των συμφωνημένων πολιτικών (δημοσιονομικών μεταρρυθμιστικών) Πολιτικές εξελίξεις εκλογές;

Προβλέψεις 2015 (υπό την υπόθεση ότι οι διαπραγματεύσεις θα τελεσφορήσουν σύντομα) Υποχώρηση ιδιωτ.κατανάλωσης στο β εξάμηνο και συνολικά στο έτος Πρόσκαιρη έντονη άνοδος κατά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων Επιφυλακτικότητα ανάλογα με ύψος capital controls, πρόοδο διαπραγματεύσεων διακράτηση ρευστότητας, αποφυγή μη άμεσα αναγκαίων αγορών Απώλεια αγοραστικής δύναμης από υψηλότερη έμμεση φορολογία Σταθεροποίηση ή μικρή αύξηση δημόσιας κατανάλωσης Διεύρυνση απασχόλησης στο δημόσιο από 7.500 επαναπροσλήψεις Αναβολή μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο κατά τις διαπραγματεύσεις Πρόσθετη, πιθανή υποστήριξη από αποκατάσταση περικοπών του 2012 Αναιμική επενδυτική δραστηριότητα από τα μέσα του 2014 Πολύ μεγάλη έλλειψη εμπιστοσύνης επενδυτών από περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, τροπή διαπραγματεύσεων Απότομη απώλεια δανειακών πόρων μέσω τραπεζικού συστήματος Επίσπευση ΕΣΠΑ με πρόωρη εκταμίευση τελεύταιας κοινοτικής δόσης & 100% συγχρηματοδότηση από ΕΕ. Όμως ταυτόχρονα χαμηλώνει το «ταβάνι» των συνολικών επενδύσεων από αδυναμία καταβολής εθνικής συμμετοχής. Αβεβαιότητες στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων-ιδιωτικοποιήσεων

Προβλέψεις 2015 Υποχώρηση εξαγωγών Δυσχέρειες στις διεθνείς συναλλαγές από capital controls Η αύξηση του διεθνή τουρισμού στο α εξάμ. 2015 θα ανασχεθεί από την έντονη πολιτική αβεβαιότητα το τρέχον εξάμηνο Αλλά και διατήρηση των εξαγωγών επιδόσεων εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, εφόσον ομαλοποιηθούν σύντομα οι εξαγωγικές διαδικασίες Κάμψη εισαγωγικής ζήτησης Πρωτίστως από μείωση κατανάλωσης «πάγωμα» επενδύσεων Οξύτατα προβλήματα και στις σχετικές τραπεζικές συναλλαγές Επιστροφή ελληνικής οικονομίας σε ύφεση φέτος: - 2 έως -2,5%, λόγω σταθεροποίησης στο πρώτο εξάμηνο

Επανάκαμψη ανεργίας Προβλέψεις 2015 Πολιτική ρευστότητα - περιορισμοί στις τραπεζικές συναλλαγές - νέα έμμεση φορολόγηση θα έχουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις σε κλάδους που δρομολόγησαν την ήπια ανάπτυξη της Ελλάδας πέρυσι (Παροχή υπηρεσιών καταλύματος εστίασης, Λιανικό Εμπόριο) Μη πραγματοποίηση των προβλεπόμενων στο πρόγραμμα για το 2015 15.000 προσλήψεων μερικός συμψηφισμός τους με τις 7.500 επαναπροσλήψεις (;) Λιγότερα προγράμματα για ανέργους από ότι το 2014 Αναμονή επιχειρήσεων για νέες αλλαγές στα εργασιακά ζητήμα που προαγγέλονται στη συμφωνία με τους εταίρους Ανάσχεση αποπληθωρισμού από τον Ιούλιο Αύξηση τιμών στο σύνολο του έτους Πρωτίστως από αύξηση ΦΠΑ Ολοκλήρωση από αρχές β εξαμήνου περιοριστικής επίδρασης στο ΓΔΤΚ από χαμηλή τιμή πετρελαίου

Παρουσίαση μελέτης ΙΟΒΕ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 33

Ειδική Μελέτη Ποσοτικοποίηση ωφελειών από την υλοποίηση τεσσάρων μεγάλων «ψηφιακών» παρεμβάσεων στην οικονομία. «Προώθηση των ψηφιακών υπογραφών στο δημόσιο τομέα» Η ψηφιοποίηση του δημοσίου τομέα μπορεί να οδηγήσει στην εξοικονόμηση 380 εκατ. ετησίως «Ανάπτυξη ανοιχτών δεδομένων»:μια αύξηση κατά 100% στη διάδοση των ανοιχτών δεδομένων στην Ελλάδα αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της κατάταξης της σε όρους ανταγωνιστικότητας κατά 25 θέσεις, από την 56η στην 31η, σε όρους διαφάνειας κατά 33 θέσεις (από την 80η στη 47η) και στη δημιουργία 6.332 νέων επιχειρήσεων. «Βελτίωση των ηλεκτρονικών δεξιοτήτων (e-skills) του πληθυσμού»: Για κάθε 1000 άτομα που βελτιώνουν το επίπεδο e-skills που διαθέτουν θα μπορούσαν να ενισχυθούν οι εξαγωγές από την Ελλάδα κατά 13,9 εκατ να δημιουργηθούν 72 νέες επιχειρήσεις «Ενδυνάμωση του επιχειρηματικού και καινοτόμου οικοσυστήματος: H υιοθέτηση ΤΠΕ από τις ελληνικές ΜΜΕ φαίνεται ότι αυξάνει την πιθανότητα καινοτομίας κατά περίπου 4-9 ποσοστιαίες μονάδες διευκολύνει σημαντικά τη διεθνοποίηση των επιχειρήσεων, καθώς αυξάνει τη πιθανότητα εξαγωγών κατά περίπου 1,5-4 ποσοστιαίες μονάδες.