Σχεδιασµός και υλοποίηση του προγράµµατος συλλογής και καταγραφής πρωτογενών στοιχείων αναφορικά µε την παραγωγή ΟΤΚΖ, ΑΚΚ και ΑΗΗΕ

Σχεδιασµός και υλοποίηση του προγράµµατος συλλογής και καταγραφής πρωτογενών στοιχείων αναφορικά µε την παραγωγή ΟΤΚΖ, ΑΚΚ και ΑΗΗΕ 1. Εισαγωγή Βασικό στάδιο του προγράµµατος είναι η καταγραφή των πηγών προέλευσης και των παραγόµενων ποσοτήτων για τα τρία υπό εξέταση ρεύµατα αποβλήτων: ι. οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους (end of - life vehicles, ELVs), ιι. απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων (construction and demolition waste, C&DW) και ιιι. απορριπτόµενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισµός (waste electrical and electronic equipment, WEEE). Για το σκοπό αυτό προβλέπονται τα εξής: Σχεδιασµός της µεθόδου µε την οποία θα γίνει η καταγραφή και ανάπτυξη των κατάλληλων εργαλείων για λήψη των απαιτούµενων στοιχείων π.χ. ενηµερωτικά δελτία που θα διανεµηθούν στους φορείς που εµπλέκονται στην παραγωγή και διαχείριση των αποβλήτων αυτών, συνοπτικά ερωτηµατολόγια προς συµπλήρωση κ.λπ. Ανάπτυξη/υλοποίηση του προγράµµατος καταγραφής (λήψη των στοιχείων και πληροφοριών µέσω επισκέψεων και συναντήσεων µε εκπροσώπους των εµπλεκόµενων φορέων, αποστολής ερωτηµατολογίων προς συµπλήρωση, λήψης πρωτογενών στοιχείων από τα αρχεία και τα µητρώα που διατηρούν οι διάφοροι φορείς κ.λπ.) Ανάπτυξη κατάλληλης βάση δεδοµένων στην οποία θα καταχωρηθούν όλα τα στοιχεία που θα συλλεχθούν. Επιπλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα στατιστικής ανάλυσης και επεξεργασίας των στοιχείων όπως και εξαγωγής αποτελεσµάτων υπό µορφή γραφηµάτων και διαγραµµάτων. Εισαγωγή όλων των στοιχείων στη βάση δεδοµένων, αξιολόγηση και επεξεργασία των στοιχείων καθώς και εκτίµηση της χρονικής εξέλιξης αναφορικά µε την παραγωγή των υπό εξέταση αποβλήτων Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι εργασίες που έχουν αναπτυχθεί για το σκοπό αυτό. 1

2. Σχεδιασµός του προγράµµατος καταγραφής των απαιτούµενων στοιχείων Ο σχεδιασµός του προγράµµατος καταγραφής των στοιχείων περιελάµβανε τα εξής βήµατα: πλήρη καταγραφή όλων των φορέων που εµπλέκονται στην παραγωγή και διαχείριση των υπό εξέταση ρευµάτων αποβλήτων επιλογή των φορέων που σύµφωνα µε την εµπειρία της οµάδας εργασίας και µε βάση την Κυπριακή πραγµατικότητα θα µπορούσαν να παρέχουν δεδοµένα από τα οποία θα εξαχθούν στοιχεία για τις παραγόµενες ποσότητες των υπό εξέταση αποβλήτων (στόχος ήταν η κάλυψη όλων των πιθανών πηγών λήψης στοιχείων και όπου ήταν δυνατό η επαλήθευσή τους µέσα από διαφορετικές πηγές) σύνταξη ενηµερωτικού δελτίου το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά µε τα υπό εξέταση απόβλητα σύνταξη συνοπτικού ερωτηµατολογίου, προσαρµοσµένου ανά περίπτωση (ανάλογα µε το φορέα στον οποίο απευθύνεται) για ενηµέρωσή τους σχετικά µε το είδος και τις κατηγορίες των πρωτογενών στοιχείων που πρέπει να συλλεχθούν. προγραµµατισµό επισκέψεων και προσωπικών συναντήσεων µε εκπροσώπους των εµπλεκόµενων φορέων, διανοµή του ενηµερωτικού δελτίου, συζητήσεις, και καταγραφή δεδοµένων από αρχεία και µητρώα που διατηρούν οι φορείς, µε οδηγό το ερωτηµατολόγιο που είχε ετοιµασθεί 3. Φορείς που εµπλέκονται στην παραγωγή και διαχείριση των υπό εξέταση αποβλήτων Στη συνέχεια παρουσιάζονται όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς, όπως έχουν καταγραφεί. Ι. Οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους: - Ηλεκτροµηχανολογική Υπηρεσία (Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων - Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Υπουργείο Γεωργίας Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων - Συµβουλευτική Επιτροπή ιαχείρισης Αποβλήτων - Εισαγωγείς, Μεταπωλητές, Ανακυκλωτές, Μεταφορείς - Τµήµα Πολεοδοµίας και Οικήσεως (Υπουργείο Εσωτερικών) - ηµοτικά/ Κοινοτικά Συµβούλια (Τοπικές Αρχές) 2

- Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ) - Κυπριακό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο (Κ.Ε.Β.Ε) - Οµοσπονδία Εργοδοτών και Βιοµηχάνων (Ο.Ε.Β - Σύνδεσµος Εισαγωγέων Μεταχειρισµένων Οχηµάτων - Σύνδεσµος Εισαγωγέων Καινούριων Οχηµάτων - Σύνδεσµος Ανακυκλωτών - Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου (Υπουργείο Οικονοµικών) - Τµήµα Οδικών Μεταφορών (Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων) - Τελωνείο (Υπουργείο Οικονοµικών) ΙΙ. Απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων: - Κλάδος Αποχετευτικών και ιαχείρισης Στερεών (Υπουργείο Εσωτερικών) - Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος) - Συµβουλευτική Επιτροπή ιαχείρισης Αποβλήτων - Εργολάβοι - Εργοληπτικές εταιρείες (παραγωγοί) - Τµήµα Επιθεώρησης Εργασίας (Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων) - Μεταφορείς ή Άλλοι Κάτοχοι Απορριµµάτων Κατασκευών και Κατεδαφίσεων: - Στατιστική Υπηρεσία (Υπουργείο Οικονοµικών) - Τµήµα Πολεοδοµίας και Οικήσεως (Υπουργείο Εσωτερικών) - ηµοτικά / Κοινοτικά Συµβούλια (Τοπικές Αρχές) - Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ) - Οµοσπονδία Εργοδοτών και Βιοµηχάνων (Ο.Ε.Β) - Σύνδεσµος Εργολάβων - Τµήµατα ηµοσίου τα οποία ασχολούνται µε κατασκευές: (π.χ. Τµήµα ηµοσίων Έργων, Τµήµα ασών, Τµήµα Αναπτύξεως Υδάτων, Τµήµα Πολεοδοµίας και Οικήσεως κ.α.) 3

ΙΙΙ. Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού - Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Υπουργείο Γεωργίας, Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων) - Συµβουλευτική Επιτροπή ιαχείρισης Αποβλήτων (ΣΕ Α) - Εισαγωγείς, Πωλητές, Κάτοχοι ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών συσκευών στο τέλος του Κύκλου Ζωής τους - Ανακυκλωτές - Τµήµα Πολεοδοµίας και Οικήσεως (Υπουργείο Εσωτερικών) - ηµοτικά / Κοινοτικά Συµβούλια (Τοπικές Αρχές) - Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ). - Κυπριακό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο (Κ.Ε.Β.Ε) - Σύνδεσµος Εισαγωγέων Ηλεκτρικών - Ηλεκτρολογικών - Σύνδεσµος Ανακυκλωτών - Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου (Υπουργείο Οικονοµικών) - Τελωνείο (Υπουργείο Οικονοµικών) 4. Επιλογή φορέων για λήψη των απαιτούµενων στοιχείων Μετά την πλήρη καταγραφή όλων των εµπλεκόµενων φορέων επιλέχθηκαν οι φορείς που θα µπορούσαν να παρέχουν στοιχεία σχετικά µε τις παραγόµενες ποσότητες των υπό εξέταση αποβλήτων. Στόχος ήταν η κάλυψη όλων των πιθανών πηγών λήψης στοιχείων και όπου ήταν δυνατό η επαλήθευσή τους µέσα από διαφορετικές πηγές. Τονίζεται ότι τα στοιχεία που διαθέτουν οι διάφοροι φορείς της Κύπρου δεν αφορούν σε ποσότητες αποβλήτων, αλλά αποτελούν τη βάση για την εξαγωγή των ποσοτικών στοιχείων (π.χ. αριθµός αποσυρόµενων οχηµάτων, αριθµός κτιρίων και οικιών που έχουν κατεδαφισθεί, αριθµός νεοανεγειρόµενων οικοδοµών, αριθµός απορριπτόµενων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών κ.λπ.). 5. Ενηµερωτικό δελτίο το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά µε τα υπό εξέταση απόβλητα Συντάχθηκαν τρία ενηµερωτικά δελτία, ένα ανά ρεύµα αποβλήτου, το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά µε τα κάθε απόβλητο. Το ενηµερωτικό αυτό δελτίο διανεµήθηκε στους εκπροσώπους των εµπλεκόµενων φορέων πηγών λήψης στοιχείων για ενηµέρωσή τους. Στη συνέχεια παρατίθεται το περιεχόµενο των τριών ενηµερωτικών δελτίων. 4

Ι. Ενηµερωτικό δελτίο για τα οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους Α. Γενικά Στα πλαίσια του προγράµµατος LIFE Third Countries «Development of best management systems for high priority waste streams in Cyprus» θα εξεταστεί και σχεδιαστεί η διαχείριση των οχηµάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Η µεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για την υλοποίηση του προγράµµατος περιλαµβάνει τις παρακάτω δράσεις: Ανάλυση των χαρακτηριστικών των αποβλήτων αυτών Παρουσίαση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών Καταγραφή των ποσοτήτων που παράγονται καθώς και των πηγών προέλευσης τους στην Κύπρο (ερωτηµατολόγια, φόρµες, επισκέψεις, συναντήσεις µε ειδικούς) Καταχώρηση των στοιχείων και επεξεργασία τους (δηµιουργία βάσης δεδοµένων) Πρόβλεψη εκτίµηση των µελλοντικά παραγόµενων ποσοτήτων (χρήση στατιστικών αλγορίθµων πρόβλεψης εκτίµησης) Εφαρµογή κατάλληλου πολυκριτηριακού εργαλείου λήψης αποφάσεων µε στόχο την επιλογή του βέλτιστου σεναρίου διαχείρισης για κάθε είδος αποβλήτου (επιλογή εργαλείου, καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης, περιγραφή σεναρίων, εφαρµογή εργαλείου) Εκπόνηση λεπτοµερούς τεχνικοοικονοµικής µελέτης µε στόχο την εκτίµηση όλων των οικονοµικών και τεχνικών παραµέτρων που επηρεάζουν ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης για κάθε ρεύµα αποβλήτου ιάχυση των αποτελεσµάτων του έργου (συνέδρια, ηµερίδες, ιστοσελίδα, έντυπο υλικό) 5

Τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του προγράµµατος είναι: Ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε την παραγωγή και διαχείριση των 3 υπό εξέταση ρευµάτων αποβλήτων Ανάλυση των χαρακτηριστικών, της σύστασης και του περιεχοµένου των επικινδύνων ουσιών ανά είδος αποβλήτου Αξιολόγηση εναλλακτικών συστηµάτων διαχείρισης ανά είδος αποβλήτου και επιλογή του βέλτιστου Ολοκληρωµένη τεχνικοοικονοµική µελέτη για το επιλεχθέν ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης ηµιουργία δικτύου φορέων εφαρµογής και υλοποίησης του επιλεχθέντος συστήµατος διαχείρισης Εξάλειψη των µη βιώσιµων πρακτικών διαχείρισης Προώθηση των βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης αποβλήτων Συµµόρφωση των συστηµάτων διαχείρισης της Κύπρου µε τις Ευρωπαϊκές πρακτικές και πολιτικές Ευαισθητοποίηση του κοινού και αύξηση της συµµετοχής του στη διαχείριση των αποβλήτων. Β. Νοµοθεσία Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία, η Οδηγία 2000/53/ΕΚ αποτελεί το βασικό νοµοθετικό πλαίσιο για τα οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, ενώ η Απόφαση 2002/525/ΕΚ τροποποιεί το δεύτερο παράρτηµα της νοµοθεσίας- πλαίσιο. Στην Κύπρο, στις 5 Μαρτίου 2004 και µε απόφαση του Υπουργικού Συµβουλίου τέθηκε σε εφαρµογή το άρθρο 7 του Νόµου 157 (Ι) του 2003 (περί Οχηµάτων στο Τέλος του Κύκλου Ζωής τους, Νόµος του 2003). Τα υπόλοιπα άρθρα του εν λόγω Νόµου έχουν τεθεί σε ισχύ την 1 η Μαΐου 2004. Ο περί Οχηµάτων στο Τέλος του Κύκλου Ζωής τους Νόµος του 2003 αποτελεί εναρµονιστικό νοµοσχέδιο. 6

Γ. Σύσταση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις Τα οχήµατα που ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους και οδηγούνται προς τελική διάθεση δηµιουργούν σηµαντικά περιβαλλοντικά προβλήµατα λόγω των διαφόρων υλικών από τα οποία αποτελούνται. Πιο αναλυτικά, τα υλικά αυτά είναι: µέταλλα που αποτελούν το 75% των µερών του αυτοκινήτου (σκελετός και εξαρτήµατα) πλαστικά, τα οποία όταν διατίθενται στο περιβάλλον δηµιουργούν προβλήµατα λόγω του γεγονότος ότι βιοαποδοµούνται δύσκολα και επιπλέον, κάποιες κατηγορίες πλαστικών θεωρούνται επικίνδυνες. Τονίζεται ότι µε την εξέλιξη της τεχνολογίας, η χρήση πλαστικού υλικού στα οχήµατα αυξάνεται λόγω του γεγονότος ότι µε τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται καλύτερο αεροδυναµικό σχήµα στο αυτοκίνητο και επιπλέον µε τη µείωση του βάρους του αυξάνεται η ενεργειακή του απόδοση. ελαστικά καταλύτες, που περιέχουν ευγενή µέταλλα (πλατίνα και ρόδιο) µπαταρίες, οι οποίες περιέχουν µόλυβδο καθώς και οξέα, συστατικά που θεωρούνται επικίνδυνα για το περιβάλλον λιπαντικά γυαλί, υφάσµατα και αφρολέξ.. Τεχνικές διαχείρισης Η Κοινοτική περιβαλλοντική πολιτική δίδει ιδιαίτερη έµφαση στην ορθολογική διαχείριση οχηµάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Σηµαντικό στάδιο της συνολικής διαχείρισης αποτελεί η ανάκτηση όσο το δυνατόν µεγαλύτερου τµήµατος υλικών από τα αποσυρόµενα αυτοκίνητα. Η επιλογή των τεχνικών ανάκτησης πρέπει να γίνεται µετά από προσεκτική µελέτη, δεδοµένου ότι το σύνολο των αυτοκινήτων που αποσύρονται από την κυκλοφορία κάθε χρόνο και συνιστούν ένα ενιαίο προς διαχείριση ρεύµα αποβλήτων, αποτελείται από οχήµατα διαφορετικού έτους παραγωγής και εποµένως µε διαφορές στη σύσταση και στα υλικά που φέρουν. Οι βασικοί λόγοι για την ανάπτυξη και εφαρµογή τεχνικών ανάκτησης υλικών από τα αποσυρόµενα οχήµατα είναι αφενός µεν η ύπαρξη στα οχήµατα σηµαντικού µέρους υλικών που µπορεί να ανακτηθεί για επαναχρησιµοποίηση και ανακύκλωση αφετέρου 7

δε, η παρουσία µεγάλου αριθµού διαφορετικών υλικών και συστατικών τα οποία µπορούν να δηµιουργήσουν προβλήµατα στο περιβάλλον, στις περιπτώσεις που τα οχήµατα οδηγηθούν ως έχουν προς τελική διάθεση. ΙΙ. Ενηµερωτικό δελτίο για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων Α. Γενικά Στα πλαίσια του προγράµµατος LIFE Third Countries «Development of best management systems for high priority waste streams in Cyprus» θα εξεταστεί και σχεδιαστεί η διαχείριση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων. Η µεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για την υλοποίηση του προγράµµατος περιλαµβάνει τις παρακάτω δράσεις: Ανάλυση των χαρακτηριστικών των αποβλήτων αυτών Παρουσίαση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών Καταγραφή των ποσοτήτων που παράγονται καθώς και των πηγών προέλευσης τους στην Κύπρο (ερωτηµατολόγια, φόρµες, επισκέψεις, συναντήσεις µε ειδικούς) Καταχώρηση των στοιχείων και επεξεργασία τους (δηµιουργία βάσης δεδοµένων) Πρόβλεψη εκτίµηση των µελλοντικά παραγόµενων ποσοτήτων (χρήση στατιστικών αλγορίθµων πρόβλεψης εκτίµησης) Εφαρµογή κατάλληλου πολυκριτηριακού εργαλείου λήψης αποφάσεων µε στόχο την επιλογή του βέλτιστου σεναρίου διαχείρισης για κάθε είδος αποβλήτου (επιλογή εργαλείου, καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης, περιγραφή σεναρίων, εφαρµογή εργαλείου) Εκπόνηση λεπτοµερούς τεχνικοοικονοµικής µελέτης µε στόχο την εκτίµηση όλων των οικονοµικών και τεχνικών παραµέτρων που επηρεάζουν ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης για κάθε ρεύµα αποβλήτου ιάχυση των αποτελεσµάτων του έργου (συνέδρια, ηµερίδες, ιστοσελίδα, έντυπο υλικό) 8

Τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του προγράµµατος είναι: Ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε την παραγωγή και διαχείριση των 3 υπό εξέταση ρευµάτων αποβλήτων Ανάλυση των χαρακτηριστικών, της σύστασης και του περιεχοµένου των επικινδύνων ουσιών ανά είδος αποβλήτου Αξιολόγηση εναλλακτικών συστηµάτων διαχείρισης ανά είδος αποβλήτου και επιλογή του βέλτιστου Ολοκληρωµένη τεχνικοοικονοµική µελέτη για το επιλεχθέν ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης ηµιουργία δικτύου φορέων εφαρµογής και υλοποίησης του επιλεχθέντος συστήµατος διαχείρισης Εξάλειψη των µη βιώσιµων πρακτικών διαχείρισης Προώθηση των βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης αποβλήτων Συµµόρφωση των συστηµάτων διαχείρισης της Κύπρου µε τις Ευρωπαϊκές πρακτικές και πολιτικές Ευαισθητοποίηση του κοινού και αύξηση της συµµετοχής του στη διαχείριση των αποβλήτων. Β. Νοµοθεσία Για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων ισχύει ο περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων Νόµος του 2002 (Νόµος Πλαίσιο). Επίσης, έχει εκδοθεί το 2003 το περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων (Κατάλογος αποβλήτων) ιάταγµα στο οποίο καθορίζονται όλα τα απόβλητα που ανήκουν σε κάθε κατηγορία στερεών και επικινδύνων. Η κατηγορία 17 του καταλόγου αυτού αφορά στα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων. Η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου σχεδίου διαχείρισης των αποβλήτων της Κύπρου έχει αποφασιστεί από το τέλος του 2002. Ο περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων Νόµος (215(Ι)/2002), εκέµβριος 2002, στοχεύει στην υιοθέτηση νοµοθετικού πλαισίου για τη διαχείριση των στερεών και επικινδύνων αποβλήτων. 9

Μέχρι το τέλος του Αυγούστου 2004, αναµένεται να έχει εκδοθεί συγκεκριµένος κανονισµός στα πλαίσια του Νόµου περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων 215 (Ι) 2002 που αφορά στα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων. Στο σηµείο αυτό, κρίνεται σκόπιµο να αναφερθεί ότι δεν έχει εκδοθεί ακόµη κάποιο εξειδικευµένο νοµοθέτηµα από την Ε.Ε για το ρεύµα αυτό. Γ. Σύσταση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις Τα υλικά που περιέχονται στα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων ταξινοµούνται ως εξής: Υλικά εκσκαφών και κτιριακών κατασκευών Περιλαµβάνουν: πρωτογενή χώµατα εκσκαφών, άµµο, χαλίκι, πέτρες, πετρώµατα και άργιλο. Τα άχρηστα υλικά εκσκαφών παράγονται σχεδόν σε κάθε κατασκευαστική δραστηριότητα και ιδιαίτερα στις υπόγειες κατασκευές και σε έργα της γεωτεχνικής µηχανικής τα οποία αποτελούν το µεγαλύτερο µέρος των αποβλήτων από οικοδοµικές και άλλες συναφείς δραστηριότητες. Η σύσταση των υλικών από εκσκαφές εξαρτάται σηµαντικά από τα τοπικά γεωλογικά δεδοµένα και από το είδος της κατασκευής. Υλικά οδοποιίας Τα υλικά αυτά περιλαµβάνουν άσφαλτο και οποιαδήποτε άλλα υλικά οδοστρώµατος όπως χαλίκι, άµµος καθώς και άχρηστα υλικά από επιδιορθώσεις δρόµων. Υλικά κατεδαφίσεων (µπάζα) Τα υλικά αυτά είναι χώµατα, χαλίκι, υλικά κατασκευής συστηµάτων απορροής υδάτων, θραύσµατα ή τµήµατα από µπετόν (σκυρόδεµα), επιχρίσµατα, τούβλα, πλάκες επιστρώσεως, πλακάκια, γύψος, άµµος, πέτρες, τµήµατα και θραύσµατα ειδών υγιεινής, κ.λπ. Τα υλικά κατεδαφίσεων είναι γενικά ετερογενή και προκύπτουν από την ολοκληρωτική ή επιµέρους (επιλεκτική) κατεδάφιση των κατασκευών. Η σύσταση των υλικών αυτών ποικίλει ανάλογα µε το είδος, την παλαιότητα τη µορφή, τη χρήση, το µέγεθος και το κυρίαρχο υλικό της κατασκευής. Τα υλικά των κατεδαφίσεων µπορεί επίσης να περιέχουν µέταλλα, χρώµατα, κόλλες, ρητίνες, µονωτικά υλικά, διαλύτες, κ.λπ. 10

Η απόρριψη άχρηστων οικοδοµικών υλικών αλλοιώνει τη φυσική οµορφιά και τάξη του περιβάλλοντος και η εναπόθεση χρησιµοποιήσιµων οικοδοµικών υλικών όπως αµµοχάλικα, τούβλα, ασβέστη, τσιµέντο κλπ, στους χώρους οικοδοµής και κυρίως σε πεζοδρόµια και πλευρές δρόµων, ρυπαίνει οπτικά το αστικό περιβάλλον, δυσκολεύει τη διέλευση των πεζών, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι πιθανότητες τραυµατισµών. Επιπρόσθετα τονίζεται το µείζον ζήτηµα της σκόνης που µεταφέρεται µε τον άνεµο, υποβαθµίζοντας αισθητικά περιοχές µεγάλης έκτασης και συνεισφέροντας στη δηµιουργία αέριας ρύπανσης. Τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων χαρακτηρίζονται πολλές φορές ως επικίνδυνα λόγω συγκεκριµένων υλικών που περιέχουν (π.χ. πίσσα, µόλυβδος, χρώµατα κλπ). Επιπλέον, άλλα υλικά µετατρέπονται σε επικίνδυνα εξαιτίας του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται για πολλά χρόνια ή λόγω ανάµιξης τους µε άλλα υλικά. Τα σηµαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήµατα που µπορούν να δηµιουργηθούν από την απόρριψη αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων οφείλονται στα επικίνδυνα και µη υλικά που περιέχονται σε αυτά.. Τεχνικές διαχείρισης στην Ε.Ε. Σε χώρες της Ε.Ε. τα απόβλητα από κατασκευές και κατεδαφίσεις υπόκεινται σε διαλογή και αξιοποίηση του σηµαντικότερου µέρους τους µε σηµαντικά οφέλη στο περιβάλλον και την οικονοµία. Ο διαχωρισµός των υλικών στο χώρο του εργοταξίου είναι µια συνήθης πρακτική. Κατά την κατασκευή ενός δρόµου και γενικά στις εργασίες οδοποιίας είναι πιο εύκολο να διαχωριστούν τα υλικά σε σύγκριση µε το διαχωρισµό των υλικών που παράγονται κατά την κατασκευή ενός κτιρίου. Κατά το στάδιο της εκσκαφής, τα χώµατα και οι πέτρες µπορούν να διαχειριστούν µε πολλούς τρόπους. Η ανακύκλωση της ασφάλτου και του τσιµέντου µε τη βοήθεια θραυστήρα (crasher) µπορεί να πραγµατοποιείται για τη βελτίωση της ποιότητας τους. Κατά τις εργασίες ανακαίνισης χώρων µπορούν να συλλεχθούν υλικά τα οποία µπορούν να επαναχρησιµοποιηθούν. Αυτά τα υλικά είναι: πόρτες, παραθυρόφυλλα, 11

κεραµίδια, πουρόπετρα (πορόλιθοι), πλιθάρι, µαρµαράκια, µικρά τουβλάκια, ξύλινες βάσεις στις οποίες στηρίζονται τα κεραµίδια κ.α. ΙΙΙ. Ενηµερωτικό δελτίο για τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού Α. Γενικά Στα πλαίσια του προγράµµατος LIFE Third Countries «Development of best management systems for high priority waste streams in Cyprus» θα εξεταστεί και σχεδιαστεί η διαχείριση των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού. Η µεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για την υλοποίηση του προγράµµατος περιλαµβάνει τις παρακάτω δράσεις: Ανάλυση των χαρακτηριστικών των αποβλήτων αυτών Παρουσίαση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών Καταγραφή των ποσοτήτων που παράγονται καθώς και των πηγών προέλευσης τους στην Κύπρο (ερωτηµατολόγια, φόρµες, επισκέψεις, συναντήσεις µε ειδικούς) Καταχώρηση των στοιχείων και επεξεργασία τους (δηµιουργία βάσης δεδοµένων) Πρόβλεψη εκτίµηση των µελλοντικά παραγόµενων ποσοτήτων (χρήση στατιστικών αλγορίθµων πρόβλεψης εκτίµησης) Εφαρµογή κατάλληλου πολυκριτηριακού εργαλείου λήψης αποφάσεων µε στόχο την επιλογή του βέλτιστου σεναρίου διαχείρισης για κάθε είδος αποβλήτου (επιλογή εργαλείου, καθορισµός κριτηρίων αξιολόγησης, περιγραφή σεναρίων, εφαρµογή εργαλείου) Εκπόνηση λεπτοµερούς τεχνικοοικονοµικής µελέτης µε στόχο την εκτίµηση όλων των οικονοµικών και τεχνικών παραµέτρων που επηρεάζουν ένα ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης για κάθε ρεύµα αποβλήτου ιάχυση των αποτελεσµάτων του έργου (συνέδρια, ηµερίδες, ιστοσελίδα, έντυπο υλικό) 12

Τα αναµενόµενα αποτελέσµατα του προγράµµατος είναι: Ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάµενης κατάστασης στην Κύπρο αναφορικά µε την παραγωγή και διαχείριση των 3 υπό εξέταση ρευµάτων αποβλήτων Ανάλυση των χαρακτηριστικών, της σύστασης και του περιεχοµένου των επικινδύνων ουσιών ανά είδος αποβλήτου Αξιολόγηση εναλλακτικών συστηµάτων διαχείρισης ανά είδος αποβλήτου και επιλογή του βέλτιστου Ολοκληρωµένη τεχνικοοικονοµική µελέτη για το επιλεχθέν ολοκληρωµένο σύστηµα διαχείρισης ηµιουργία δικτύου φορέων εφαρµογής και υλοποίησης του επιλεχθέντος συστήµατος διαχείρισης Εξάλειψη των µη βιώσιµων πρακτικών διαχείρισης Προώθηση των βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης αποβλήτων Συµµόρφωση των συστηµάτων διαχείρισης της Κύπρου µε τις Ευρωπαϊκές πρακτικές και πολιτικές Ευαισθητοποίηση του κοινού και αύξηση της συµµετοχής του στη διαχείριση των αποβλήτων. Β. Νοµοθεσία Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηµοσιεύσει τις τρεις παρακάτω Οδηγίες οι οποίες αφορούν στον απορριπτόµενο ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισµό: 1. Οδηγία 2002/96/ΕΚ σχετικά µε τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού (ΑΗΗΕ) 2. Οδηγία 2003/108/ΕΚ για τροποποίηση της οδηγίας 2002/96/ΕΚ σχετικά µε τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού (ΑΗΗΕ) 3. Οδηγία 2002/95/ΕΚ σχετικά µε τον περιορισµό της χρήσης ορισµένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού Στην Κύπρο, τα νοµοσχέδια για εναρµόνιση µε τις πιο πάνω Κοινοτικές Οδηγίες βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ψήφισης τους. Συγκεκριµένα αναµένεται σύντοµα να δηµοσιευτεί νέος κανονισµός µε τίτλο O περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων (Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισµού) Κανονισµός του 13

2004. Ο νέος αυτός Κανονισµός αναµένεται να έχει δηµοσιευτεί πριν από το τέλος του Αυγούστου 2004. Με αυτό τον Κανονισµό η Κύπρος (όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία), θα ενσωµατώσει τα προβλεπόµενα από το Κοινοτικό δίκαιο στην Κυπριακή νοµοθεσία µε παράλληλη εξασφάλιση χρονικής παράτασης σχετικά µε ποσοτικούς στόχους που πρέπει να εκπληρώσει η χώρα. Πιο συγκεκριµένα: η Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία προνοεί ότι µέχρι το τέλος του 2006 ( εκέµβριος 2006) θα πρέπει να γίνει κατορθωτή η χωριστή συλλογή τουλάχιστο τεσσάρων χιλιόγραµµων ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης ανά άτοµο και ανά έτος. Για την Κύπρο, η χρονική προθεσµία αυτή έχει παραταθεί µέχρι την 31η εκεµβρίου 2008. Όσον αφορά στα ΑΗΗΕ που θα πρέπει να αποστέλλονται για επεξεργασία, οι στόχοι της Κύπρου µπορούν να παραταθούν κατά 24 το πολύ µήνες από την ηµεροµηνία που καθορίζει η ευρωπαϊκή νοµοθεσία (31 εκεµβρίου 2006). Οι τρεις παραπάνω χώρες θεωρείται ότι λόγω της ανεπαρκούς υποδοµής, των γεωγραφικών τους συνθηκών, της χαµηλής πυκνότητας του πληθυσµού και του χαµηλού σχετικά επιπέδου κατανάλωσης ΗΗΕ δεν είναι σε θέση να επιτύχουν τους παραπάνω στόχους συλλογής και αξιοποίησης µέχρι την 31 η εκεµβρίου 2006. Για τον υπολογισµό των παραπάνω στόχων, οι παραγωγοί ή οι ενεργούντες για λογαριασµό τους, θα πρέπει να διατηρούν στοιχεία σχετικά µε το βάρος των ΑΗΗΕ, των κατασκευαστικών τους στοιχείων, υλικών και ουσιών κατά την είσοδο και έξοδο από την εγκατάσταση επεξεργασίας ή/ και κατά την είσοδο σε εγκατάσταση αξιοποίησης ή ανακύκλωσης. Γ. Σύσταση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις Τα απόβλητα από ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισµό (Waste Electrical and Electronic Equipment WEEE) προέρχονται από ένα πολύπλοκο µίγµα υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε τη συνεχή ανάπτυξη και χρήση νέων υλικών και χηµικών ουσιών, καθιστούν το ρεύµα των αποβλήτων αυτών µία από τις δυσκολότερες κατηγορίες αποβλήτων όσο αφορά στη διαχείρισή τους. 14

Σύµφωνα µε την Κοινοτική Οδηγία 2002/96/ΕΚ αναφορικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων από ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισµός περιλαµβάνει επικίνδυνες ουσίες, παρασκευάσµατα και στοιχεία, όπως πυκνωτές µε PCB, υδράργυρο, µπαταρίες κλπ Ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισµός που έχει ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής του απορρίπτεται, στο µεγαλύτερο ποσοστό του, στα οικιακά απόβλητα και καταλήγει σε χώρους τελικής διάθεσης. Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις, ογκώδεις ηλεκτρικές συσκευές απορρίπτονται ανεξέλεγκτα επιβαρύνοντας σηµαντικά το περιβάλλον και τους φυσικούς αποδέκτες εξαιτίας των επικίνδυνων ουσιών που περιέχονται σε αυτές. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε τη συνεχή ανάπτυξη και χρήση νέων υλικών και χηµικών ουσιών, καθιστούν το ρεύµα των αποβλήτων αυτών µία από τις δυσκολότερες κατηγορίες αποβλήτων όσο αφορά στη διαχείρισή τους. Οι σηµαντικότερες επιπτώσεις που ενδέχεται να προκύψουν από την ανεξέλεγκτη απόρριψη των αποβλήτων αυτών στο περιβάλλον οφείλονται στις περιέχουσες επικίνδυνες ουσίες.. Τεχνικές διαχείρισης στην Ε.Ε. Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία 2002/96/ΕΚ, ενθαρρύνεται ο σχεδιασµός και η παραγωγή ηλεκτρικού ηλεκτρονικού εξοπλισµού που λαµβάνει υπόψη την αποσυναρµολόγηση και αξιοποίηση και ιδίως την επαναχρησιµοποίηση και ανακύκλωση των ΑΗΗΕ και των κατασκευαστικών στοιχείων και υλικών τους. Επίσης προνοείται ότι θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα µέτρα ώστε οι παραγωγοί να µην εµποδίζουν την επαναχρησιµοποίηση των ΑΗΗΕ εκτός και αν ειδικά χαρακτηριστικά σχεδίασης ή διαδικασίες κατασκευής παρουσιάζουν πλεονεκτήµατα µεγαλύτερης σηµασίας (π.χ. ως προς το περιβάλλον και την ασφάλεια). 6. Συνοπτικό ερωτηµατολόγιο οδηγός για λήψη στοιχείων Συντάχθηκε συνοπτικό ερωτηµατολόγιο, προσαρµοσµένο ανά περίπτωση (ανάλογα µε το είδος των πληροφοριών που διαθέτει ο κάθε φορέας) για τη λήψη στοιχείων τα οποία θα βοηθήσουν στον προσδιορισµό των ποσοτήτων των παραγόµενων αποβλήτων. Όπως έχει ήδη τονισθεί, οι εµπλεκόµενοι φορείς της Κύπρου δεν διαθέτουν ποσοτικά στοιχεία αποβλήτων, αλλά στοιχεία τα οποία µε κατάλληλη επεξεργασία από την οµάδα εργασίας θα οδηγήσουν στην εξαγωγή των 15

απαιτούµενων ποσοτικών στοιχείων. Στη συνέχεια, δίδονται ενδεικτικά ερωτηµατολόγια τα οποία συντάχθηκαν για λήψη πληροφοριών από τους εµπλεκόµενους φορείς. Ι. Ερωτηµατολόγιο για τα οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους Σας παρακαλούµε όπως µας αποστείλετε οποιαδήποτε στοιχεία διαθέτει η Υπηρεσία σας σχετικά µε τις ποσότητες και τα είδη των εν λόγω αποβλήτων για το χρονικό διάστηµα από το 1990 έως σήµερα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν πρωτογενή στοιχεία για τα απόβλητα παρακαλούµε όπως µας παρέχετε στοιχεία για την ίδια χρονική περίοδο που θα βοηθήσουν στον υπολογισµό και εκτίµηση των ποσοτήτων των αποβλήτων από την οµάδα έργου. Τέτοια στοιχεία αφορούν: 1. Αριθµό νέων αδειών κυκλοφορίας οχηµάτων ανά κατηγορία (Ι.Χ., δίτροχα, φορτηγά κλπ) για κάθε έτος 2. Αριθµός οχηµάτων που εισήχθηκαν στην Κύπρο ανά κατηγορία (Ι.Χ., δίτροχα, φορτηγά κλπ) για κάθε έτος 3. Αριθµός οχηµάτων ανά κάτοικο για κάθε έτος 4. Αριθµός αποσυρόµενων οχηµάτων για κάθε έτος. Επίσης θα γίνει επικοινωνία µε τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον αντίστοιχο χώρο µε σκοπό την εύρεση πρωτογενών δεδοµένων. Για το λόγο αυτό παρακαλούµε όπως µας παρέχετε τα στοιχεία επικοινωνίας (επωνυµία, τηλέφωνο, fax) των παρακάτω: 1. Εταιρείες αντιπροσώπων εισαγωγέων οχηµάτων (επωνυµία, τηλέφωνο) 2. Εταιρείες πωλητών οχηµάτων ανά αντιπροσωπία (επωνυµία, τηλέφωνο) Σε περίπτωση που πιστεύετε ότι πρέπει να λάβει χώρα επικοινωνία και µε άλλες πηγές παρακαλώ όπως µας ενηµερώσετε για τις πηγές αυτές. ΙΙ. Ερωτηµατολόγιο για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων Σας παρακαλούµε όπως µας αποστείλετε οποιαδήποτε στοιχεία διαθέτει η Υπηρεσία σας σχετικά µε τις ποσότητες και τα είδη των εν λόγω αποβλήτων για το χρονικό διάστηµα από το 1990 έως σήµερα. 16

Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν πρωτογενή στοιχεία για τα απόβλητα παρακαλούµε όπως µας παρέχετε στοιχεία για την ίδια χρονική περίοδο που θα βοηθήσουν στον υπολογισµό και εκτίµηση των ποσοτήτων των αποβλήτων από την οµάδα έργου. Τέτοια στοιχεία αφορούν: 1. Αριθµός αδειών νέων οικοδοµών 2. Αριθµός αδειών κατεδαφίσεων 3. Συνολική επιφάνεια νεοαναγειρόµενων οικοδοµών και προσθηκών 4. Συνολική επιφάνεια κατεδαφιζόµενων κτιρίων Επίσης θα γίνει επικοινωνία µε τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον αντίστοιχο χώρο µε σκοπό την εύρεση πρωτογενών δεδοµένων. Για το λόγο αυτό παρακαλούµε όπως µας παρέχετε τα στοιχεία επικοινωνίας (επωνυµία, τηλέφωνο, fax) των παρακάτω: 1. Εταιρείες κατασκευής µεγάλων έργων (επωνυµία, τηλέφωνο) Σε περίπτωση που πιστεύετε ότι πρέπει να λάβει χώρα επικοινωνία και µε άλλες πηγές παρακαλώ όπως µας ενηµερώσετε για τις πηγές αυτές. ΙΙΙ. Ερωτηµατολόγιο για τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού Σας παρακαλούµε όπως µας αποστείλετε οποιαδήποτε στοιχεία διαθέτει η Υπηρεσία σας σχετικά µε τις ποσότητες και τα είδη των εν λόγω αποβλήτων για το χρονικό διάστηµα από το 1990 έως σήµερα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν πρωτογενή στοιχεία για τα απόβλητα παρακαλούµε όπως µας παρέχετε στοιχεία για την ίδια χρονική περίοδο που θα βοηθήσουν στον υπολογισµό και εκτίµηση των ποσοτήτων των αποβλήτων από την οµάδα έργου. Τέτοια στοιχεία αφορούν: 1. Αριθµός διαθέσιµου ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού ανά νοικοκυριό 2. Αριθµός εξοπλισµού που εισήχθηκε στην Κύπρο ανά κατηγορία (βλέπε συνηµµένο πίνακα µε κατηγορίες εξοπλισµού) για κάθε έτος 17

Επίσης θα γίνει επικοινωνία µε τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον αντίστοιχο χώρο µε σκοπό την εύρεση πρωτογενών δεδοµένων. Για το λόγο αυτό παρακαλούµε όπως µας παρέχετε τα στοιχεία επικοινωνίας (επωνυµία, τηλέφωνο, fax) των παρακάτω: 1. Εταιρείες αντιπροσώπων εισαγωγέων εξοπλισµού (επωνυµία, τηλέφωνο) 2. Εταιρείες πωλητών εξοπλισµού ανά αντιπροσωπία (επωνυµία, τηλέφωνο). Σε περίπτωση που πιστεύετε ότι πρέπει να λάβει χώρα επικοινωνία και µε άλλες πηγές παρακαλώ όπως µας ενηµερώσετε για τις πηγές αυτές. 7. Υλοποίηση του προγράµµατος καταγραφής Στη συνέχεια, ακολούθησε η υλοποίηση του προγράµµατος καταγραφής µέσω των ακόλουθων ενεργειών: Ι. Πραγµατοποιήθηκαν επαφές µε εκπροσώπους όλων των φορέων που έχουν επιλεγεί για τη λήψη πληροφοριών σχετικά µε τα υπό εξέταση ρεύµατα αποβλήτων. Στους Πίνακες 1 έως 3 παρουσιάζονται οι φορείς µε τους οποίους έχουν γίνει επαφές και συναντήσεις. ΙΙ. Πραγµατοποιήθηκαν επισκέψεις στις εγκαταστάσεις των φορέων πηγών λήψης στοιχείων και προσωπικές συναντήσεις µε εκπροσώπους των εµπλεκόµενων φορέων, διανοµή του ενηµερωτικού δελτίου, συζητήσεις και καταγραφή δεδοµένων από τα αρχεία και µητρώα που διατηρούν οι φορείς, µε οδηγό το ερωµατολόγιο που είχε συνταχθεί ειδικά για το σκοπό αυτό. ΙΙΙ. Τα δεδοµένα που συλλέχθηκαν από τα µητρώα και τα αρχεία που διατηρούν οι εµπλεκόµενοι φορείς πηγές λήψης στοιχείων καταγράφηκαν από τις οµάδες εργασίας και χρησιµοποιήθηκαν ως βάση για την εξαγωγή των στοιχείων σχετικά µε τις παραγόµενες ποσότητες των τριών ρευµάτων αποβλήτων. 18

Πίνακας 1: Κατάλογος φορέων µε τους οποίους υπήρξε επικοινωνία και συναντήσεις για τις ανάγκες του προγράµµατος (οχήµατα στο τέλος του κύκλου ζωής τους) Εµπλεκόµενοι Φορείς Τηλέφωνο Υπεύθυνος / οι και Υπηρεσίες Επικοινωνίας Υπηρεσία Περιβάλλοντος Θεόδουλος Μεσηµέρης 22-303841 Ηλεκτροµηχανολογική Υπηρεσία Γιάννης Νικολαϊδης 22-800571 Στατιστική Υπηρεσία Ιωνάς Ιωνά (Κλάδος Μεταφορών) 22-602219 Χρίστα Ασσιώτου (Εισαγωγές-Εξαγωγές) 22-602214 Τµήµα Οδικών Σωτήρης Κολέττας Μεταφορών και Αρχή ( ιευθυντής) Αδειών 22-807000 Τµήµα Τελωνείου 22-407509 Τµήµα Πολεοδοµίας και Θεοδουλίδης Χριστόφορος 22-401903 Οικήσεως Ευάγγελος Χριστοδουλίδης 22-401926 Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ) Κυπριακό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο (Κ.Ε.Β.Ε) Σύνδεσµος Εισαγωγέων Μεταχειρισµένων Οχηµάτων Σύνδεσµος Ανακυκλωτών Οµοσπονδία Εργοδοτών και Βιοµηχάνων Κυπραγόρα Νίκη 22-389903 Τσιακκής Μάριος 22-889860 Άγγελος Πιτσιλλίδης 22-889722 Βασίλης Βασιλειάδης 22-889705 Κώστας Χριστοφίδης 22-665102 19

Εµπλεκόµενοι Φορείς και Υπηρεσίες Σύνδεσµος Εισαγωγέων Καινούριων Οχηµάτων Υπεύθυνος / οι Τηλέφωνο Επικοινωνίας Κώστας Χριστοφίδης 22-665102 Ανακυκλωτές Επιφανείου Φάνος Ν. ΛΤ 22-436121 Εconomides Metal Recycling LTD 22-466180 Πίνακας 2: Κατάλογος φορέων µε τους οποίους υπήρξε επικοινωνία και συναντήσεις για τις ανάγκες του προγράµµατος (απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων) Εµπλεκόµενοι Φορείς και Υπηρεσίες Υπεύθυνος/οι Τηλέφωνο επικοινωνίας Υπηρεσία Περιβάλλοντος Θεόδουλος Μεσηµέρης 22-303841 Στατιστική Υπηρεσία Υπουργείο Εσωτερικών (Κλάδος Αποχετευτικών και ιαχείρισης Στερεών) Τµήµα Επιθεώρησης Εργασίας Τµήµα Πολεοδοµίας και Οικήσεως Νίκη Ανατολίτου (Κλάδος Κατασκευών) 22-602168 Γεώργιος Κουλλαπής 22-867658 Θεµιστοκλής Κυριάκου 22-405673 Θεοδουλίδης Χριστόφορος 22-401903 Χριστοδουλίδης Ευάγγελος 22-401926 20

Εµπλεκόµενοι Φορείς και Υπηρεσίες Υπεύθυνος/οι Τηλέφωνο επικοινωνίας Οµοσπονδία Εργοδοτών και Βιοµηχάνων Κώστας Χριστοφίδης 22-445102 Σύνδεσµος Εργολάβων Κώστας Χριστοφίδης 22-665102 Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ) Κυπραγόρα Νίκη 22-389903 Τµήµα ηµοσίων Έργων Μιχαλάκης Χρυσάνθου 22-806515 Ιδιωτικές Εργοληπτικές Εταιρείες Εργολήπτες Οικοδοµικών Εργασιών Μεταφορείς Αποβλήτων Cyparco (Χριστάκης Χρίστου, Λευτέρης Ελευθερίου, Πανίκος Παλόσιης) Ιακώβου Α/φοί Κατασκευές (Τάσος Τσιάκος) Kameris Holdings LTD (Φίλιππος Καµέρης) Hellenic Tzilalis LTD (Κυριάκος Μπαρµπούνας) 22-741300 22-741400 24-822444 22-353974 22-458100 Πίνακας 3: Κατάλογος φορέων µε τους οποίους υπήρξε επικοινωνία και συναντήσεις για τις ανάγκες του προγράµµατος (απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισµού) Εµπλεκόµενοι Φορείς και Τηλέφωνο Υπεύθυνος/οι Υπηρεσίες επικοινωνίας Θεόδουλος Υπηρεσία Περιβάλλοντος 22-303841 Μεσηµέρης Γιώργος Σάββα Στατιστική Υπηρεσία (Τοµέας εγχώριας παραγωγής) 21

Εµπλεκόµενοι Φορείς και Τηλέφωνο Υπεύθυνος/οι Υπηρεσίες επικοινωνίας Αντρέας Ευγενίου (Κλάδος 22-602199 Εµπορίου) Τµήµα Τελωνείου 22-407509 Θεοδουλίδης 22-401903 Τµήµα Πολεοδοµίας και Χριστόφορος Οικήσεως Χριστοδουλίδης 22-401926 Ευάγγελος Κυπριακό Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Σύνδεσµος Ανακυκλωτών Σύνδεσµος Εισαγωγέων Επιστηµονικό Τεχνικό Επιµελητήριο Κύπρου (Ε.Τ.Ε.Κ) Εισαγωγείς -Πωλητές Ανακυκλωτές Τσιακκής Μάριος 22-889860 Βασίλης 22-889705 Βασιλειάδης Αγγελος 22-889722 Πιτσιλίδης Κυπραγόρα Νίκη 22-389903 Όµιλος Μαλλούπας και 22-518840 Παπακώστας 22-518841 ΛΤ, 22-518842 Μegaelectric 22-518843 Ηλίας Σακκάς, Επιφανείου 22-436121 Φάνος Ν. ΛΤ Εconomides Metal Recycling 22-466180 LTD 22