Διαφάνεια (Κ.ΙΑΚΩΒΙΔΟΥ, Ε.ΡΟΥΣΟΥ) Ποιοι Παράγοντες Επηρεάζουν τη Διαφάνεια των Σωμάτων; Περιγραφή Διερεύνησης Μέσα από την αφόρμηση τα ίδια τα παιδιά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το θέμα το οποίο επρόκειτο να μελετήσουμε ήταν σχετικό με τη διαφάνεια των σωμάτων. Αρχικά, τα παιδιά υπέθεσαν ότι κάποιοι συγκεκριμένοι παράγοντες επηρεάζουν τη διαφάνεια των σωμάτων. Αναλυτικότερα, υπέθεσαν ότι τη διαφάνεια των σωμάτων επηρεάζουν το πάχος του σώματος, το είδος του υλικού από το οποίο είναι κατασκευασμένο, το χρώμα του, το είδος της επιφάνειάς του καθώς και το σχήμα του. Αυτοί οι πέντε παράγοντες αποτέλεσαν τις μεταβλητές τις οποίες θα εξετάζαμε στη συνέχεια πειραματικά. Κατά τη διάρκεια της διερεύνησης των παιδιών μετρήθηκαν όλοι οι παράγοντες που υπέθεσαν τα παιδιά ότι είναι πιθανόν να επηρεάζουν τη διαφάνεια των σωμάτων. Κάθε φορά που κάναμε ένα πείραμα για να ελέγξουμε αν κάποιος από τους παράγοντες επηρεάζει, μεταβάλλαμε τον παράγοντα που θέλαμε να δούμε αν επηρεάζει τη διαφάνεια, κρατούσαμε σταθερούς τους υπόλοιπους τέσσερις και μετρούσαμε την ποσότητα του φωτός που περνούσε μέσα από το κάθε σώμα κάθε φορά. Τον παράγοντα πάχος τα παιδιά μετρούσαν με τη ρίγα τους και μονάδα μέτρησης ήταν τα εκατοστόμετρα (cm). Οι υπόλοιποι παράγοντες (σχήμα, είδος υλικού, είδος επιφάνειας, χρώμα) ήταν ποιοτικές μεταβλητές γι αυτό δεν μετρήθηκαν. Την ποσότητα του φωτός που περνούσε σε κάθε περίπτωση τη μετρούσαμε με ειδικά όργανα μέτρησης του φωτός, τα φωτόμετρα. Αν και μονάδα μέτρησης του φωτός θεωρείται το lux, προτιμήσαμε να μην χρησιμοποιήσουμε οποιεσδήποτε μονάδες στις αναφορές μας στην ποσότητα του φωτός που διαπερνούσε κάθε σώμα. Σε κάθε πείραμα τα παιδιά τοποθετούσαν το σώμα προς μελέτη πάνω από το φωτόμετρο το οποίο ήταν ενωμένο με ηλεκτρονικό υπολογιστή και παίρναμε την ποσότητα του φωτός που το διαπερνούσε στην οθόνη του. Το φως το οποίο κάθε φορά διαπερνούσε το κάθε σώμα ανάλογα ήταν το φως του δωματίου στο οποίο βρισκόμασταν και εκτελούσαμε τα πειράματα. Τα αποτελέσματά τους κάθε φορά τα κατέγραφαν σε ειδικούς πίνακες τους οποίους είχαν ετοιμάσει από πριν. Περιγραφή Δραστηριότητας Πανηγυριού Η δραστηριότητα που εμείς και τα παιδιά επιλέξαμε να παρουσιάσουμε στο πανηγύρι αν και δεν είχε άμεση σχέση με το θέμα που διερευνήσαμε, σχετιζόταν όμως με τη γενικότερη ενότητα «Φως». Οι συμμετέχοντες στη δραστηριότητα «Καμώματα με το φως» καλούνταν αρχικά να κόψουν μικρά σχήματα σε χαρτόνι τα οποία στηριζόμενα σε ένα μανταλάκι τοποθετούνταν ανάμεσα σε ένα φανάρι και στο μπροστινό μέρος ενός κουτιού που λειτουργούσε σαν ένα είδος «κάμερας» (pinhole camera). Στο μπροστινό μέρος αυτού του κουτιού υπήρχαν δυο τρυπίτσες οι οποίες βρίσκονταν στην ίδια ευθεία με το κομμένο σχήμα και το φανάρι. Η άλλη πλευρά του κουτιού ήταν ντυμένη με ημιδιαφανές χαρτί (dressing paper) μέσα από την οποία οι συμμετέχοντες έπαιρναν το
σχήμα τους αντεστραμμένο. Για καλύτερα αποτελέσματα τόσο το δωμάτιο στο οποίο βρισκόμασταν όσο και ο χώρος γύρω από το κουτί είχαν συσκοτιστεί. Ως επέκταση της παραπάνω δραστηριότητας, οι συμμετέχοντες διάλεγαν μια κάρτα στην οποία αναγραφόταν μια ερώτηση σχετική με τη δραστηριότητα που είχαν ήδη εκτελέσει και την οποία έπρεπε να εφαρμόσουν. Περνώντας στην επόμενη δραστηριότητα καλούνταν να επιλέξουν μια άλλη κάρτα με την οποία έπαιρναν μέσα από μια σειρά διαφόρων χρωματιστών διαφανειών τις κατάλληλες, τις όποιες αφού τοποθετούσαν μπροστά από τις δυο τρυπίτσες (προσέχοντας να μην εφάπτονται) οι οποίες ήταν ευθυγραμμισμένες με το φανάρι, έπρεπε να δουν στο μπροστινό μέρος της «κάμερας» το ζητούμενο χρώμα. Ο κύκλος των δραστηριοτήτων έκλεινε με την υποβολή μιας ερώτησης μέσα από μια τελευταία σειρά καρτών αναφερόμενη στη διερεύνηση που κάναμε όπως αυτή φαινόταν στα πόστερ. Σαν ενθύμιο, κάθε συμμετέχοντας έπαιρνε ένα δίπλωμα και ένα χαριτωμένο μαγνητάκι ψυγείου. Περιγραφή της αλληλεπίδρασης με τα παιδιά Περιγραφή Καθοδήγησης Στην πρώτη μας συνάντηση με τα παιδιά έγινε η αφόρμηση, η αρχική πρόκληση. Ξεκινήσαμε το έργο μας εμπλέκοντας τα παιδιά σε επικοινωνιακές καταστάσεις από την καθημερινή τους ζωή. Αφορμούμενες από το γεγονός ότι βρισκόμασταν σε ένα δωμάτιο στο οποίο υπήρχαν παράθυρα, άλλα καλυμμένα με χοντρές αντηλιακές κουρτίνες και άλλα όχι, ζητήσαμε από τα παιδιά τα οποία κάθονταν δίπλα από το παράθυρο που δεν ήταν καλυμμένο να μας πουν τι βλέπουν (έξω από το παράθυρο). Το ίδιο πράγμα τους ζητήθηκε να κάνουν μπροστά από τα παράθυρα που ήταν καλυμμένα από τις κουρτίνες. Έπειτα, πήραμε μια κόλλα και τη βάλαμε μπροστά από τη φορητή λάμπα που βρισκόταν μπροστά μας έτσι ώστε να εμποδίζεται η εκπομπή του φωτός από τη λάμπα. Ζητήσαμε από τα παιδιά να μας πουν τι παρατηρούσαν. Έπειτα, κάναμε το ίδιο αλλά αυτή τη φορά βάλαμε μπροστά από τη λάμπα πολλές κόλλες μαζί. Ζητήσαμε από τα παιδιά να μας πουν τι παρατηρούσαν και να κάνουν σύγκριση με την προηγούμενη κατάσταση. Στη συνέχεια ακολούθησε μια μικρή συζήτηση κατά την οποία ζητούσαμε από τα παιδιά να φανταστούν ότι οδηγούν ένα αυτοκίνητο κι ότι ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς μέσα στα μάτια τους. Τους ζητούσαμε να μας εισηγηθούν διάφορους τρόπους με τους όποιους θα μπορούσαν να τον αντικρούσουν και γιατί. Τα παιδιά εισηγήθηκαν διάφορους τρόπους όπως ότι θα φορούσαν γυαλιά του ήλιου ή ότι θα κατέβαζαν το καπάκι που είναι ακριβώς πάνω από τη θέση του οδηγού και που σκοπό έχει να αντικρούει τον ήλιο. Τους ζητήσαμε να μας περιγράψουν αυτό το καπάκι καθώς και τα γυαλιά του ήλιου. Μας είπαν ότι τα γυαλιά του ήλιου θα πρέπει να είναι σκουρόχρωμα και ότι το καπάκι πρέπει να είναι χοντρό για να μην αφήνει το φως του ήλιου να περάσει. Έπειτα, χρησιμοποιώντας δυο ομπρέλες οι οποίες τυχαία βρίσκονταν στο δωμάτιο αναφερθήκαμε στο γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι κρατάνε μέσα στο κατακαλόκαιρο ομπρέλες όταν πρόκειται να κυκλοφορήσουν έξω από το σπίτι τους. Διερωτηθήκαμε γιατί και τα παιδιά απάντησαν ότι με αυτές τις ομπρέλες αντικρούουν το ζεστό ήλιο ο οποίος είναι ανυπόφορος το καλοκαίρι. Ζητήσαμε να φανταστούν ότι βρίσκονται στη θέση αυτών των ανθρώπων και κλήθηκαν να μας περιγράψουν πώς ακριβώς θα ήταν οι ομπρέλες τους. Έτσι, τα παιδιά αναφέρθηκαν στο χρώμα και στο πάχος της ομπρέλας. Στη συνέχεια, ζητήσαμε από αυτά να μας πουν αν κατάλαβαν ποιο ακριβώς θα ήταν το θέμα της
διερεύνησής μας και μας είπαν ότι επρόκειτο να ασχοληθούμε με το πόσο φως περνά από τα σώματα. Τότε εμείς συμφωνήσαμε και εξηγήσαμε ότι ο επιστημονικός όρος γι αυτό είναι «διαφάνεια των σωμάτων». Μετά, βοηθήσαμε τα παιδιά να κάνουν υποθέσεις σχετικά με το ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη διαφάνεια των σωμάτων. Έπειτα, συζητήσαμε για τον τρόπο με τον οποίο θα εξετάζαμε αν πράγματι αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τη διαφάνεια των σωμάτων και τα παιδιά μας είπαν ότι θα έπρεπε να κάνουμε πειράματα. Συμφωνήσαμε μαζί τους και τους ζητήσαμε να σκεφτούν οι ίδιες πειράματα και να εκτελέσουν κάποια αν μπορούν. Τα πειράματά τους θα μας τα παρουσίαζαν στην επόμενή μας συνάντηση. Στη δεύτερη μας συνάντηση τα παιδιά είχαν ετοιμάσει κάποιο πείραμα για να αποδείξουν ότι το χρώμα και το πάχος του υλικού επηρεάζουν τη διαφάνεια ενός σώματος. Αν και το πείραμά τους ήταν αρκετά έξυπνο, εν τούτοις δεν μετρήθηκε ο κάθε παράγοντας ξεχωριστά όπως έπρεπε και δεν κρατήθηκαν οι υπόλοιποι σταθεροί. Έτσι, μέσα από ερωτήσεις και αφορμούμενες από το πείραμα των παιδιών, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι κάθε φορά εξετάζουμε την επίδραση μόνον ενός παράγοντα ενώ όλοι οι υπόλοιποι κρατούνται σταθεροί. Επιμείναμε πολύ στο να καταλάβουν τα παιδιά ότι πρέπει να μετρούμε τους παράγοντές μας και μάλιστα με ειδικά επιστημονικά εργαλεία μέτρησης για να μπορέσουμε να πετύχουμε ακρίβεια και αξιοπιστία στα πειράματά μας και γιατί δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στις αισθήσεις μας γιατί αυτές συχνά μας ξεγελούν. Για να το κατανοήσουν αυτό τους ζητήσαμε να θυμηθούν πόσες φορές ακούνε κάποιον να φωνάζει και έχουν την εντύπωση ότι είναι αυτές που φωνάζουν και όχι κανένα άλλο. Έπειτα, μιλήσαμε για τα διάφορα όργανα τα οποία θα χρησιμοποιούσαμε στις μετρήσεις μας. Βρήκαν από μόνα τους ότι το πάχος είναι ο μόνος από τους παράγοντες που μετριέται και ότι θα μετρηθεί με τη ρίγα αλλά έπρεπε να τους πούμε εμείς ότι το φως έπρεπε να μετρηθεί με ειδικά όργανα, τα φωτόμετρα. Στη συνέχεια, γράψαμε σε χαρτόνι τους παράγοντες που θέλαμε να μελετήσουμε, τη μεταβλητή που εξετάζαμε κάθε φορά, τα στάδια διερεύνησης που είχαμε ακολουθήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή και τα κολλήσαμε στον τοίχο για να τα βλέπουμε και να μην τα ξεχνάμε. Επειδή, οι μετρήσεις με τα φωτόμετρα θα γίνονταν κάποια συγκεκριμένη μέρα και ώρα στο εργαστήριο Φυσικής του Πανεπιστημίου, συζητήσαμε αρχικά με τα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο θα κάναμε τα πειράματα και τα ίδια τα παιδιά ετοίμασαν ειδικούς πίνακες στους οποίους ήταν καταγραμμένα τα πάντα, τα υλικά που επρόκειτο να χρησιμοποιήσουμε κάθε φορά, πήραν τις κατάλληλες μετρήσεις για το πάχος των αντικειμένων, ετοίμασαν τα υλικά και το μόνο που απέμενε ήταν να γίνουν οι μετρήσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα πειράματα τα σκέφτηκαν τα ίδια τα παιδιά και απλά ο δικός μας ρόλος περιορίστηκε στο να τους εξηγήσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα γίνονταν με τη βοήθεια των φωτόμετρων. Στην τρίτη μας συνάντηση μεταβήκαμε στο εργαστήριο Φυσικής του Πανεπιστημίου Κύπρου όπου και έγιναν μόνο οι μετρήσεις, αφού τα πάντα είχαν ετοιμαστεί από πριν. Τα παιδιά εναλλακτικά έκαναν μετρήσεις και έγραφαν στους πίνακες που είχαν ετοιμάσει τα αποτελέσματά τους. Έπαιρναν ένα σώμα και το έβαζαν πάνω στο φωτόμετρο ενώ έβλεπαν στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή την ένδειξη της ποσότητας του φωτός που περνούσε από το σώμα. Τα παιδιά από μόνα τους κατάλαβαν ότι όσο πιο μεγάλη ήταν η ένδειξη τόσο πιο πολύ φως περνούσε από το σώμα ενώ όσο πιο μικρή ήταν η ένδειξη τόσο πιο λίγο φως περνούσε. Κάθε φορά που τέλειωνε η
εξέταση κάποιου παράγοντα, τα παιδιά κατέληγαν σε κάποιο συμπέρασμα για το αν ο συγκεκριμένος παράγοντας που εξέταζαν επηρέαζε ή όχι τη διαφάνεια των διαφόρων σωμάτων και πώς. Στην τέταρτη μας συνάντηση συζητήθηκαν τα αποτελέσματά μας, καταλήξαμε σε γενικά συμπεράσματα για τους παράγοντες που επηρεάζουν τη διαφάνεια των σωμάτων και δόθηκαν οδηγίες για το πώς να κάνουν τις γραφικές παραστάσεις και τα ραβδογράμματα. Εξηγήθηκε στα παιδιά ότι τα ραβδογράμματα έπρεπε να γίνουν γιατί κάποιες μεταβλητές ήταν ποιοτικές και ότι μόνο ο παράγοντας πάχος που ήταν ποσοτική μεταβλητή έπρεπε να αναπαρασταθεί με γραφική παράσταση σε χιλιοστομετρικό χαρτί. Οι γραφικές παραστάσεις έγιναν από τα ίδια τα παιδιά. Ο δικός μας ρόλος περιορίστηκε στο να επιβλέπουμε την εργασία τους και να δίνουμε ανατροφοδότηση όπου κρινόταν απαραίτητο. Οι δυο επόμενές μας συναντήσεις αφιερώθηκαν στην κατασκευή της πινακίδας μας και στην ανακεφαλαίωση των όσων κάναμε κατά τη διάρκεια της διερεύνησής μας. Δυσκολίες παιδιών και δικές μας Γενικά, δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερες δυσκολίες στη συνεργασία μας με τα παιδιά. Το θέμα με το οποίο ασχοληθήκαμε ήταν αρκετά εύκολο και απλό και τα παιδιά δεν δυσκολεύτηκαν να κάνουν τις υποθέσεις τους, να σκεφτούν πειράματα και να τα εκτελέσουν. Ωστόσο, κάποιες μικρές δυσκολίες υπήρξαν. Μια δυσκολία που αντιμετώπισαν τα παιδιά αφορούσε τη διαδικασία διερεύνησης που ακολουθούσαμε. Τα παιδιά δυσκολεύτηκαν να κατανοήσουν ότι για να είναι ακριβές το πείραμά μας πρέπει να κάνουμε μετρήσεις με τις οποίες εξασφαλίζουμε σιγουριά για τα αποτελέσματά μας. Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι τα παιδιά δεν προέβαλαν οποιεσδήποτε αντιρρήσεις ούτε και είχαν οποιεσδήποτε απορίες επί του θέματος. Απλά, εμείς νιώσαμε ότι αρχικά απλά δέχθηκαν αυτό που τους είπαμε πλην τούτου όμως δεν το κατανόησαν. Ωστόσο, μετά από κάποια παραδείγματα το κατάλαβαν και αργότερα κατά το σχεδιασμό των πειραμάτων μας το χρησιμοποίησαν ως απαραίτητη προϋπόθεση. Άλλη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν στο ρυθμό εργασίας των δυο παιδιών. Όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά με τα οποία συνεργαστήκαμε ήταν διαφορετικών ταχυτήτων και ικανοτήτων το καθένα. Έτσι, αντιμετωπίσαμε κάποιες μικροδυσκολίες στο ρυθμό και στον τρόπο εργασίας μας γιατί έπρεπε κάποια πράγματα να τα λέμε δυο και τρεις φορές με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά για να γίνουν κατανοητά και από τα δυο παιδιά. Επιπρόσθετα, το ένα το παιδί συγκεντρωνόταν πολύ δύσκολα στη δουλειά που κάναμε. Κάποιες φορές αποσπόταν η προσοχή του και έπρεπε να τα εξηγούμε ξανά και ξανά γιατί όταν τα εξηγούσαμε για πρώτη φορά αυτό ήταν αφηρημένο ή σκεφτόταν άλλα πράγματα και δεν έδινε σημασία σε αυτά που κάναμε. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι το παιδί αυτό δεν ενθουσιάστηκε και πολύ με το θέμα το οποίο επιλέξαμε να δουλέψουμε και αυτό το είχε δηλώσει από την πρώτη μας κιόλας συνάντηση όταν μας είπε ότι προτιμούσε να κάνει κάτι που ήταν περισσότερο σχετικό με τη Χημεία. Όμως ήταν για μας λίγο δύσκολο να βρούμε άλλο θέμα εργασίας που να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και των δυο παιδιών.
Πολύ θετικό ήταν το γεγονός ότι τα δυο παιδιά συνεργάζονταν αρκετά καλά μεταξύ τους. Έτσι, ότι δεν καταλάβαινε το ένα παιδί τού το εξηγούσε το άλλο ενώ μέσα από τις μεταξύ μας συζητήσεις φάνηκε ότι το ένα παιδί συμπλήρωνε το άλλο στις απαντήσεις. Εποικοδομητικό ήταν και το γεγονός ότι στη διατύπωση των υποθέσεών μας, αν και διαφωνούσαν ως προς το γεγονός ότι ο παράγοντας σχήμα επηρεάζει τη διαφάνεια των σωμάτων εν τούτοις σεβάστηκε η μια την άποψη της άλλης και συμφώνησαν να κάνουν και για τούτο κάποιο πείραμα για να αποδείξουν ποια από τις δυο είχε δίκαιο. Εξάλλου, αυτός ήταν και ο σκοπός των πειραμάτων μας, να δούμε ποια άποψη, ποια εκτίμηση ή υπόθεση από αυτές που διατυπώσαμε ήταν σωστή. Σχόλια σχετικά με το Πανηγύρι Αυτό που διαφάνηκε μέσα από την εμπειρία μας από το Πανηγύρι είναι ότι μπορεί να αποτελέσει μια αρκετά καλή ευκαιρία καλλιέργειας δεξιοτήτων διερεύνησης. Τα παιδιά μέσα από αυτό κλήθηκαν να «γευτούν» την πορεία που ακολουθείται στη διεξαγωγή ενός επιστημονικού πειράματος. Με ένα ευχάριστο τρόπο, έξω από τα τετριμμένα δεδομένα κλήθηκαν να προσεγγίσουν ένα θέμα και να φτάσουν σε συμπεράσματα ακολουθώντας φυσικά μια επιστημονική πορεία. Τα παιδιά αφέθηκαν ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν την κριτική τους σκέψη, τη φαντασία τους και τις δικές τους γνώσεις και ικανότητες στο να αναλύουν ένα πρόβλημα και στο να το συνδέουν με καταστάσεις που συναντούν στην καθημερινή τους ζωή. Μέσα από το Πανηγύρι τους δόθηκε η ευκαιρία να εκφραστούν και να δημιουργήσουν. Επιπλέον, τους δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξουν τις πρωτοβουλίες τους, να αναλάβουν κάποιες ευθύνες. Έπειτα, λόγω της φύσης του Πανηγυριού τα παιδιά επέδειξαν έντονο ενδιαφέρον αφού τη μέρα του Πανηγυριού είχαν ενεργό ρόλο παρουσιάζοντας το θέμα με το οποίο ασχολήθηκαν και καθοδηγώντας το κοινό στη συμμετοχή του στη δραστηριότητα που ανέλαβαν να κάνουν. Το γεγονός αυτό τους έδωσε ξεχωριστή αυτοπεποίθηση. Παράλληλα, μέσα από αυτή την εμπειρία τα παιδιά ενθαρρύνονται να ασχοληθούν και από μόνα τους με την επιστημονική διερεύνηση και άλλων θεμάτων δίνοντάς τους έτσι λύσεις σε αρκετά θέματα που τους προβληματίζουν και τα οποία σχετίζονται με την καθημερινή τους ζωή και τον κόσμο γενικά που τους περιβάλλει. Έπειτα, τα παιδιά με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν για πράγματα που δεν έχουν ακούσει ποτέ και που ίσως δεν τους δοθεί ποτέ ξανά η ευκαιρία να μάθουν ή να ασχοληθούν. Σε αυτό συντείνει το γεγονός ότι τα παιδιά που συμμετέχουν στο πανηγύρι συζητούν μεταξύ τους τα θέματα που διερευνούν. Επομένως, μέσα από το Πανηγύρι υπάρχει έντονη αλληλεπίδραση των παιδιών που συμμετέχουν σε αυτό. Επιπρόσθετα, το πανηγύρι φέρνει τα παιδιά πιο κοντά το ένα με το άλλο και αναπτύσσει την ικανότητα συνεργασίας μεταξύ τους με σκοπό να ολοκληρώσουν μια κοινή εργασία. Εκτός από όλα αυτά, το πανηγύρι είναι μια ευκαιρία να προσεγγιστούν διαθεματικά κάποια επιστημονικά θέματα καθώς σε αυτά εμπλέκονται και το μάθημα της Τέχνης και της Τεχνολογίας και της Γλώσσας. (Κατασκευή του πόστερ). Παρά ταύτα, αν και είναι μια εξαιρετική εμπειρία για μικρούς και μεγάλους, για μαθητές και εκπαιδευτικούς, το Πανηγύρι είναι μια διοργάνωση η οποία απαιτεί αφιέρωση αρκετού χρόνου τόσο εκ μέρους των παιδιών όσο και εκ μέρους των εκπαιδευτικών.