Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΚΔΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ.



Σχετικά έγγραφα
οι μελετες βιοϊσοδυναμίας αποτελούν επιβεβαίωση της υψηλής ποιότητας των γενοσήμων φαρμάκων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

Ιn vivo αξιολόγηση των γενοσήμων Μελέτη Βιοϊσοδυναμίας Γλιμεπιρίδης

Φαρμακοτεχνική μορφή. Περιεκτικότητες. Clavulanic acid 10 mg

Μελέτες βιοϊσοδυναμίας το παράδειγμα της κυκλοσπορίνης. Γρηγόριος Σακελλαρίου Επιμελητής Ρευματολογικού Τμήματος 424 ΓΣΝΕ

Σταθερότητα Φαρμακευτικών Προϊόντων και Ιδιοσκευασμάτων.

Κυριακή, 23/2/2014 Mainalon Resort, Τρίπολη ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ _

Το BCS επιδιώκει την ταξινόμηση των δραστικών συστατικών με βάση. τη διαπερατότητα τους διαμέσου της μεμβράνης του ΓΕ σωλήνα.

ΡΟΔΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013

ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»

Σημαντική Ανακοίνωση: 1η Ημερίδα Παρουσίασης Μονάδας Φαρμακο-Πληροφορικής

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Τομέας Φαρμακευτικής Χημείας. Ιωάννης Ντότσικας. Επ. Καθηγητής

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Ι. Γενικές αρχές. Φαρμακοκινητική Π. ΠΑΠΠΑΣ. Εργαστήριο Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ : ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Η Aξία των Κλινικών Μελετών στην Ανάπτυξη Καινοτόμων Φαρμάκων Mελέτιος A. Δημόπουλος

Φαρμακοκινητική. Χρυσάνθη Σαρδέλη

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την απόρριψη που παρουσιάστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων

Επίδραση PH (και άλλων παραγόντων) στη διαλυτότητα/ ρυθμό διάλυσης

ΚΛΙΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ

Πρόσβαση στο αναγκαίο φάρμακο για όλους και έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης

Παράρτημα ΙΙ. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την έκδοση θετικής γνώμης που παρουσιάστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων

ΒΙΟ-ΟΜΟΕΙΔΗ (Biosimilars) ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: «ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ».

Α. ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ Β. EΛΕΓΧΟΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΩΝ ΔΙΑΛΥΣΗΣ Γ. ΑΛΛΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Η αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας Είναι εφικτή η ανάπτυξη μηχανισμού σε εθνική κλίμακα;

Γενόσηµα Φάρµακα του Καρδιαγγειακού Συστήµατος

Αποτελέσματα μελέτης και διαπιστώσεις για τα. Εναιωρήματα ή διαμοιρασμένες δόσεις κόνεων ; Κ.Κουλορίδας2, Π.Π. Δάλλας1

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

Version 7.2, 10/2006 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Διπλώματα ευρεσιτεχνίας και γενόσημα. Το φαινόμενο του «evergreening». Χ. Κοντογιάννης 07/5/2017

Πολιτική Φαρμάκου: Θεραπευτικά Πρωτόκολλα ή Εξορθολογισμός Συνταγογράφησης; Δημήτριος Κούβελας MD, Bpharm, FRCGP, PhD

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Μεγάλος κίνδυνος για τη Δημόσια Υγεία από τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων

Συμπληρώματα Διατροφής

meloxicam Ενέσιμο διάλυμα 40 mg/ml Βοοειδή,

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

Το φαρμακείο στην εποχή του internet. Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας

Τμήματα παρουσίασης. Study Design

Ε. Θηραίος MD, MSc in Public Health Γενικός Ιατρός Δ/ντής ΕΣΥ Γενικός Γραμματέας Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών

Παράρτημα ΙΙ. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την έκδοση θετικής γνώμης που παρουσιάστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων

Όλοι γνωρίζουμε και αποτελεί αντικείμενο έντονων

Η διαχείριση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης: Τρέχουσα πρακτική και ορθολογική διαχείριση

SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΟ ΥΝΑΜΙΚΗ. Μάριος Μαρσέλος Καθηγητής Φαρµακολογίας Ιατρική Σχολή Πανε ιστήµιο Ιωαννίνων

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΓΕΝΟΣΗΜΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ (GENERICS) ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ. Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.

ονοµασία) Ονοµασία Vertimen 8 mg Tabletten Vertimen 16 mg Tabletten Vertisan 16 mg Таблетка

Οδός χορήγησης. Περιεκτικ ότητα. Κράτος µέλος Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας Αιτών Επινοηθείσα ονοµασία. Φαρµακοτεχνική

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την αναστολή των αδειών κυκλοφορίας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ EMEA

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini,

Αφροδίτη Βούλγαρη Φαρµακοποιός MSc, PhD. Προϊόντων Αρµοδιότητας ΕΟΦ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ. Αφροδίτη Βούλγαρη Φαρμακοποιός MSc, PhD Τμήμα Αξιολόγησης Λοιπών Προϊόντων Αρμοδιότητας ΕΟΦ

Συμβολή στην Οικονομία Ευκαιρίες Ανάπτυξης

Kλινικές ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΤΗΝ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Δ. ΠΕΚΤΑΣΙΔΗΣ Β ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΝΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Φαρμακο-οικονομία: Κατάσταση Στην Ελλάδα

The contribution of the Greek pharmaceutical industry: any achievements?

ΟΡΘΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΛΛΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ

Άλλες λέξεις που χρησιμοποιούνται: Συμπληρώματα διατροφής, λειτουργικά τρόφιμα.

Φαρμακευτικός Κλάδος: Τάσεις & Προοπτικές Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία & Απασχόληση

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ EVATON Β 12 Επικαλυμένα με λεπτό υμένιο δισκία ( ) mg

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 121/2008. Άρθρο 1 - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ

1.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (1) 1.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (2)

Η μεταφορά των φαρμάκων γίνεται με παθητική διάχυση ή με ενεργητική μεταφορά.

Regulatory, Scientific & Patient Safety Perspectives

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ Αθήνα 22 Μαρτίου 2001 ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Αριθμ. Πρωτ Μεσογείων 284,15562, Αθήνα

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ 1

Στοιχεία & Αριθμοί για την Κλινική Έρευνα Επιτροπή Κλινικών Μελετών

Περιεκτικότητες. Amoxicillin 200 mg Clavulanic acid 50 mg Prednisolone 10 mg. Amoxicillin 200 mg Clavulanic acid 50 mg Prednisolone 10 mg

ΗΜΕΡΊΔΕΣ. Ξενοδοχείο Volos Palace

Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας. Περιεκτικότητ α. Κράτος µέλος. (Επινοηθείσα) ονοµασία. Φαρµακοτεχνική. Οδός χορήγησης

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ( SPC ) 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ μg 99μg

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, -

Δήμος Κ. Πατρίκος Ρευματολόγος 401 ΓΣΝΑ ΕΠΕΜΥ ΠΟΡΤΑΡΙΑ 20/10/12

Η Συµβολή του Κλάδου Υγείας στη ιεύρυνση των Αναπτυξιακών Προοπτικών της Χώρας Θεόδωρος Τρύφων

«Οι συνταγογραφικές συνήθειες των ιατρών και η στάση τους απέναντι στα γενόσηµα φάρµακα»

Φύλλο οδηγιών για το χρήστη. Οδηγίες για τον ασθενή - παρακαλούμε διαβάστε προσεκτικά πριν πάρετε αυτό το φάρμακο!

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (SPC)

Φαρμακευτ μακε ική Φροντίδα : όταν ο ασθενή ασθε ς βρίσκετ ίσκε αι στ αι ο κέντ κέ ρο της επ ε ιχειρ ιχε ηματικότητας

Κυριακή, 23/2/2014 Mainalon Resort, Τρίπολη ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ _

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΙΟΪΣΟ ΥΝΑΜΙΑΣ

Παράρτημα ΙΙ. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι απόρριψης

Σήμερα η παροχή υπηρεσιών υγείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, η αλματώδης πρόοδος της οποίας έχει αναμφίβολα δημιουργήσει νέα δεδομένα

Ευρύκλεια Καραγιαννίδου, Έλλη Βασταρδή, Θεοχάρης Κόφτης. 5 th Πανελλήνιο Συνέδριο Θερμικής Ανάλυσης & Θερμιδομετρίας Mαϊου 2012, Θεσσαλονίκη

Εκπαιδευτικό υλικό για επαγγελματίες υγείας και ασθενείς που χρησιμοποιούν το αντιδιαβητικό φάρμακο Suliqua

Patient Compliance in Clinical Trials Συμμόρφωση των Ασθενών στις Κλινικές Μελέτες

Galantamin STADA. Retardtabletten. Galantamin STADA 16 mg Retardtabletten. Galantamin STADA 24 mg Retardtabletten. GALASTAD 24 mg

ΣΤΕΡΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΙΘΕΡΙΩΝ ΕΛΑΙΩΝ

ΑΣΦΑΛΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΦΑΡΜΑΚΙΑΣ. Παρασκευή Παπαϊωαννίδου Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Σχέδιο Κανονιστικής Πράξης για τις Τιμές Αποζημίωσης

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ:

Την τελευταία δεκαετία, η Ευρώπη

The industrial sector in Greece: the next day Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία και Ανάπτυξη

Πανεπιστήμιο Πατρών Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Φαρμακευτικής

Transcript:

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΚΔΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Κωνσταντίνος Ν. Δεμέτζος Καθηγητής Φαρμακευτικής Νανο-Τεχνολογίας Διευθυντής του Εργαστηρίου της Φαρμακευτικής Τεχνολογίας Τμήμα Φαρμακευτικής, Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Πρόεδρος της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας (Ε.Φ.Ε)

2 Δραστική ουσία??? Φαρμακολογικά δραστικό μόριο Φαρμακομόριο

Η ορθολογική διαδικασία ανάπτυξης ενός φαρμάκου, απαιτεί γνώσεις των φ/χ ιδιοτήτων του φαρμακομορίου (διαλυτότητα, σταθερότητα, κ.α) και τη γνώση του πολυμορφισμού του εφ όσον υπάρχουν πολυμορφικές μορφές Chlorpropamide: antidiabetic agent. ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΣΜΟΣ επηρεάζει: σημείο τήξης, αγωγιμότητα, σχήμα και σκληρότητα κρυστάλλου, διαλυτότητα και ρυθμό διαλυτοποίησης, σταθερότητα, υγροσκοπικότητα, αντιδράσεις στερεάς κατάστασης κ.α. Το φαρμακομόριο παρουσιάζει 5 πολυμορφικές καταστάσεις Στο θερμόγραμμα παρουσιάζονται δύο πολυμορφικές μορφές. Μεταβάλλοντας τις πειραματικές συνθήκες (ρυθμό θέρμανσης η ψύξης) μπορούν να εμφανισθούν και οι άλλες πολυμορφικές μορφές.

ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ Chlorpropamide Χρήση Hot-stage μικροσκοπίας για την μελέτη της κρυσταλλικής δομής. Cooled from 135 C at 10 K/min and held isothermally at 80 C. Cooled from 135 C at 10 K/min and held isothermally at 90 C. Cooled from 135 C at 10 K/min and held isothermally at 100 C. Η μελέτη της κρυστάλλωσης φαρμάκων που παρουσιάζουν πολυμορφισμό είναι σημαντική για την κατανόηση η και την αποφυγή συνθηκών που μπορεί να μεταβάλλουν σημαντικά τις φυσικές τους ιδιότητες και κατα συνέπεια την Θεραπευτική αποτελεσματικότητα ή την Θεραπευτική του Ισοδυναμία εφ όσον πρόκειται για γενόσημο προϊόν.

ΦΑΡΜΑΚΟΜΟΡΙΟ Η ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΜΟΡΙΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ Ο ρυθμός της διάλυσης (dissolution) του φαρμακομορίου είναι καθοριστικός για την φαρμακολογική του αξιολόγηση ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΡΥΘΜΟΣ ΑΠΟΡΟΦΗΣΗΣ ΡΥΘΜΟΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΡΥΘΜΟΣ ΑΠΕΚΡΙΣΗΣ 1897 dc/dt = k (Cs-C) (Noyes-Whitney eq.) 1900 dc/dt = k S (Cs C) (Brunner eq.) 1951 Weibull distribution (στατιστική μέθοδος) εφαρμογή και στην μελέτη της κατανομής του μεγέθους σωματιδίων. Χρησιμοποιείται σε μελέτες διάλυσης των φαρμακομορίων. Βιβλιογραφία : A. Docoumetzidis, P. Macheras, Int. J. Pharm., 2006

ΕΚΔΟΧΟ - ΒΙΟΫΛΙΚΟ 6 Οι φαρμακοτεχνικές μορφές που χρησιμοποιούσαν από την αρχαιότητα μέχρι την Βιομηχανική επανάσταση ακόμα και σήμερα: ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΦΑΡΜΑΚΟΜΟΡΙΩΝ Αλοιφές, Μύρα, Κηρωτές (είδη εμπλάστρου), μαλαγμάτα (καταπλάσματα με φυτικές κόνεις), βάλανοι (είδος υποθέτου), θυμιάματα, καταπότια, κολλύρια, πεσσοί (λινό ύφασμα ποτισμένο με το φάρμακο για κοιλότητες του σώματος), υποκλύσματα και τροχίσκοι. Γαληνικά -Φαρμακοτεχνία Φαρμακευτική Τεχνολογία Επηρεάζουν την φαρμακολογική δράση του φαρμακομορίου; 1961 q (t) /q infinite = kt ½ (Higuchi eq.) Αφορά την αποδέσμευση φαρμακομορίου με μηχανισμό διάχυσης από σύστημα αποδέσμευσης π.χ. πολυμερική μήτρα. 1985 q (t) /q infinite = k t n (Peppas eq.), όπου K αναφέρεται σε σταθερά που σχετίζεται με τα δομικά και γεωμετρικά χαρακτηριστικά του εκδόχου-βιοϋλικού που μεταφέρει το φαρμακομόριο. Βιβλιογραφία : Dokoumetzidis et al., Int. J. Pharm. 321, 2006, 1-11

ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΧΟΥ-ΒΙΟΫΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ Ασυμβατότητα μεταξύ ακετυλοσαλικυλικού οξέος και στεαρικού ασβεστίου (calcium stearate) Tα έκδοχα - βιοϋλικά ΔΕΝ είναι αδρανή. Έχουν επιλέγει να μην έχουν φαρμακολογική δράση αλλά συμμετέχουν στο θεραπευτικό αποτέλεσμα καθορίζοντας τα επίπεδα του φαρμακομορίου στο πλάσμα και την συγκέντρωση του στους ιστούς επηρεάζοντας καθοριστικά την θεραπευτική δράση και την τοξικότητα του τελικού προϊόντος. Συμβατότητα μεταξύ ακετυλοσαλικυλικού οξέος και μικροκρυσταλλικής κυτταρίνης (Avicel ) ^exo Compatible Mixture: Aspirin/Avicel 17.05.2003 16:47:42 Με βάση τα παραπάνω καθορίζεται και επιστημονικά και όχι εμπειρικά ο καθορισμός της δόση χορήγησης. 0.26*!&Avicel 2nd+0.74*!&Aspirin 2 Wg^-1 Integral -808.92 mj normalized -124.97 Jg^-1 Onset 137.93 C 2. Heating 1. Heating Integral -1044.51 mj normalized -169.45 Jg^-1 Onset 138.07 C 73.7% ASA Aspirin/Avicel2, 6.4730 mg Mixture Aspirin 1000mg : Avicel 268mg Avicel pure ph 102 6.301 mg Aspirin, 6.1640 mg pure ASA Sample Holder: Aluminum Standard 40ul with pierced lid Method: D 25...300/5 al std air 25.0-300.0 C 5.00 C/min Nitrogen 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 C Lab: R.Riesen STAR e SW 8.00 7

Τα προηγούμενα μας ενδιαφέρουν γιατι. Δεν θέλουμε: Απρόσμενα ευρήματα κατά τις κλινικές δοκιμές σε σχέση με βιοδιαθεσιμότητα-βιοϊσοδυναμία Προβλήματα κατά την κλιμάκωση της παραγωγής (scale-up) Προβλήματα σταθερότητας Δεν θέλουμε: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

Οι φ/χ ιδιότητες και το είδος των βιο-υλικών / εκδόχων που θα μορφοποιηθούν ώστε να έχουμε την τελική φαρμακοτεχνική μορφή και τελικά το φάρμακο, επειρεάζουν σαφώς την: ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ Βιοδιαθεσιμότητα είναι το μέτρο της έκτασης του θεραπευτικά ενεργού φαρμακομορίου (therapeutically active medicine) που φτάνει στη συστηματική κυκλοφορία και κατά συνέπεια είναι διαθέσιμο στη θέση δράσης του. Φαρμακοκινητικά μεγέθη για την εκτίμηση της βιοδιαθεσιμότητας - επιφάνεια κάτω από την καμπύλη (AUC) (δίνει το μέγεθος της βιοδιαθεσιμότητας. Η επιφάνεια αυτή μεταβάλλεται ανάλογα με την ποσότητα του φαρμακομορίου που αποδεσμεύεται από ένα σκεύασμα) -μέγιστη συγκέντρωση του φαρμακομορίου (C max ) - χρόνος εμφάνισης μέγιστης συγκέντρωσης (t max ) (την ταχύτητα αποδέσμευσης και την ταχύτητα απορρόφησης & του φαρμακομορίου

Κριτήρια αποδοχής για τη βιοϊσοδυναμία (acceptance criteria for bioequivalence). Ref. BPJ, Special Editon-Generics; www. bpac. org.nz H βιοϊσοδυναμία προσδιορίζεται με βάση τη σχετική βιοδιαθεσιμότητα του πρωτότυπου (innovator medicine) σε σχέση με το γενόσημο φάρμακο (generic medicine). Η βιοϊσοδυναμία προσδιορίζεται συγκρίνοντας τους λόγους των φαρμακοκινητικών μεταβλητών για το πρωτότυπο σε σχέση με το γενόσημο. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι πραγματικές διαφορές μεταξύ των παρατηρούμενων μέσω τιμών συγκεντρώσεων στο πλάσμα του γενοσήμου και του πρωτοτύπου φαρμάκου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερες από 5%.

Κριτήρια αποδοχής για τη βιοϊσοδυναμία (acceptance criteria for bioequivalence). Προκειμένου να καθοριστεί ότι δύο φάρμακα είναι βιοϊσοδύναμα δεν πρέπει να υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη από 20% μεταξύ των φαρμακοκινητικών παραμέτρων AUC και Cmax. Αυτό σχετίζεται με τη διεθνή συναίνεση της επιστημονικής κοινότητας ότι διαφορές μικρότερες από 20% δεν προκαλούν κλινικά σημαντικές διαφοροποιήσεις. Προσομοίωση της συγκέντρωσης του φαρμάκου σε σύγκριση με το χρόνο για δύο φαρμακευτικά προϊόντα. Ref. BPJ, Special Editon-Generics; www. bpac. org.nz

Το εύρος για τα διαστήματα εμπιστοσύνης ορίζεται: 1.25 ανώτατο όριο 0.80 κατώτατο όριο Τα 90% διαστήματα εμπιστοσύνης για τους λόγους των C max και AUC και για τα δύο φαρμακευτικά σκευάσματα πρέπει να περιέχονται μεταξύ των ορίων [0.80 1.25]. Ref. BPJ, Special Edition-Generics; www. bpac. org.nz

Πρακτικά, στο γενόσημο προϊόν πρέπει ο λόγος των μέσων τιμών (AUC and C max generic / innovator) να πλησιάζει τη μονάδα. Αν η παρατηρούμενη αναλογία είναι κοντά στο 0.80 ή στο 1.25, τότε στα δεδομένα των μέσων τιμών για τα 90% διαστήματα εμπιστοσύνης δεν θα πρέπει να υπάρχει (ή να υπάρχει ελάχιστη) διακύμανση. Ref. BPJ, Special Editon-Generics; www. bpac. org.nz

*ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ «...ορίζεται η προκαθορισμένη, ως προς το χρόνο και το χώρο, αποδέσμευση ενός φαρμακομορίου το οποίο έχει εγκλωβισθεί σε καταλληλο φορέα απο βιοσυμβατό και βιοαποικοδομήσιμο συνθετικό η φυσικό υλικό (ά)». (α) Πρότυπη στοματική δόση (β) Στοματική υπερδόση (γ) Ενέσιμη δόση (δ) Ιδανική δόση ελεγχόμενης αποδέσμευσης * Αμεσα σχετιζομενη με τις ιδιότητες του εκδόχουβιο-υλικου

Drug Discovery Drug Discovery ADME profile FORMULATION (Pharmaceutics) Pharmacokinetics and Pharmocodynamics ADME profile FORMULATION (Pharmaceutics) Pharmacokinetics and Pharmocodynamics Drug Regulation Drug Regulation Βιβλ. Rowland et al. J. Pharm. Sc., 11, 101, 2012

European Medicines Agency 1 st International Workshop in Nanomedicine 2-3 Sept. 2010.. Session 1 : Special aspects in Nanomedicine The purpose of the session was to identify the most relevant characterization methods indicative for safety and efficacy and the factors affecting the stability in vitro and in vivo of nanomedicines. Methods and Factors ουσιαστικα σηματοδοτεί την αναθεώρηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος με βάση τις νέες εξελίξεις στην επιστήμη και στην τεχνολογία οι οποίες αναθεωρούν και την επιστημονική ορολογία. Παράλληλα αναγνωρίζεται ότι οι παράγοντες (factors) που επειρεάζουν την θεραπευτική αποτελεσματικότητα είναι εξαιρετικά πολύπολοκοι ειδικά σε καινοτόμα φαρμακευτικά προιόντα και απαιτούνται νέες μέθοδοι (methods) ανάλυσης. Πάνω στη γνώση αυτή στηρίζεται το νέο περιβάλλον εγκρισης των φαρμάκων και της πολιτικής της υγείας. 16

Νέες επιστημονικές προσεγγίσεις στην μελέτη των φαρμακομορίων και των βιοϋλικών χρησιμοποιούνται για την παράγωγη φάρμακων ΣΧΗΜΑ Κολλοειδής διασπορά Αερόλυμα ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Δισκία σε αποσάθρωση με το ίδιο φαρμακομόριο, αλλά με διαφορετικά έκδοχα-βιοϋλικά. Διαφορετικός ρυθμός απδέσμευσης, διαφορετική συγκέντρωση στο πλασμα, διαφορετικό θεραπευτικό αποτέλεσμα,. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ vs ΣΧΗΜΑ 17

Το Φάρμακο αποτελείται από το [φαρμακομόρια (φαρμακολογικά δραστικά μόρια) και τα βιο-υλικά γνωστά ως έκδοχα τα οποία συμμετέχουν στο θεραπευτικό αποτέλεσμα αλλά χωρίς φαρμακολογική δράση], τα οποία ορθολογικά επιλέγονται, αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους σε βαθμό που οι φυσικές και οι χημικές ιδιότητες τους καθορίζουν, με σκοπό την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του προιόντος που θα χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει η να επαναφέρει τις φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού με βασική προυπόθεση που προκύπτει κυρίως απο την κλινική μελέτη, την ασφάλεια του. Η δόση χορήγησης και ο ρυθμός απορρόφησης του αποτελούν αναποστατα στοιχεία της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας του. Η χορήγησή του μπορεί να γίνει από του στόματος, με εισπνοή, συστηματικά κ.α ΦΑΡΜΑΚΟΜΟΡΙΟ + ΒΙΟΫΛΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ 18

Η πολιτεία προσπαθεί να ελέγξει το κόστος (Cost). Τι εννοούμε με τον όρο κόστος ή τι περιλαμβάνει ο όρος αυτός Cost/Benefit Στη σχέση όμως Cost / Benefit δε ισχυεί πάντα ότι το φθηνότερο θα έχει και το καλύτερο αποτέλεσμα. Ο γιατρός συνταγογραφούσε την εμπορική ονομασία του φαρμάκου (δηλαδή φαρμακομόριο & βιοϋλικό). Ο γιατρός συνταγογραφεί το φαρμακομόριο. Αυτό δηλώνει ότι ο φαρμακοποιός θα επιλέγει με βάση κάποια κριτήρια το φάρμακο που θα χορηγήσει στον ασθενή. Επομένως τίθεται το ερώτημα: Με το έκδοχο-βιοϋλικό τι γίνεται; Ο λόγος είναι ότι όλα τα φάρμακα που έχουν το ίδιο φαρμακομόριο θα μπορούν να επιτύχουν το ίδιο φαρμακολογικό αποτέλεσμα, αλλά δε ξέρουμε τι συμβαίνει με το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Κόστος συναταγογράφησης Κόστος ημερήσιας ή μηνιαίας ή ετήσιας θεραπείας Κόστος ανάμεσα σε διαφορετικές φ/τ μορφές του ίδιου φαρμακομορίου είναι διαφορετικό από το κόστος της ημερήσιας δόσης φαρμάκου διαφορετικών φαρμακομορίων Κόστος ανάλογα με το ΑΕΠ της χώρας Κόστος ανάλογα με τη συνολική δαπάνη υγείας Κόστος με βάση την ποιότητα του προσδόκιμου επιβίωσης... Το κόστος ενός νέου φαρμάκου απο την προσθήκη ενός μικρού θεραπευτικού πλεονεκτήματος συγκριτικα με ένα παλαιότερο έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει σημαντικά την φαρμακευτική δαπάνη ίσως χωρίς ουσιαστικό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Διασφάλιση Δημόσιας Υγείας Βιβλ. WHO Library, 2003, Oslo, Norway

20 Το «φάρμακο» του σήμερα και του αύριο: Ο ρόλος του φαρμακοποιού. Κλασσικές Φαρμακοτεχνικές Μορφές Φαρμακοτεχνία Καινοτόμα Φαρμακευτικά προϊόντα Φαρμακευτική Τεχνολογία Οι εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες είναι ραγδαίες και η συσσώρευση γνώσεων δυσκολεύει την δυνατότητα δημιουργίας σχετικού νομοθετικού πλαισίου το οποίο να καλύπτει όλο το φάσμα των εφαρμογών των επιστημονικών εξελίξεων, αλλά παράλληλα να συμβαδίζει με τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες των Ευρωπαϊκών λαών.

O φαρμακοποιός πρέπει να γνωρίζει τις επιστημονικές αυτές έννοιες έτσι όπως διαχρονικά εξελίχθησαν Πρέπει να γνώριζε την επιστήμη του Εξέλιξη της Επιστήμης Δια βίου εκπαίδευση Φαρμακοποιός Διασφάλιση Δημόσιας Υγείας 21

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΣ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΟΧΛΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΙΑΥΛΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΣ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΤΙΣΤΩΣ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ. Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΑΣ ΑΠΟΨΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ. Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΝΟΗΤΗ.

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ ΟΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ (Ε.Ο.Φ) ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΤΟΥΣ ΤΩΝ ΗΔΗ ΓΕΝΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΧΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ Η ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗΝ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΥΨΗΛΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΣΦΑΛΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΙΑΥΛΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ ΝΑ ΑΚΟΥΕΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ. ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΕΥΘΥΝΗ

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

Ελληνική Φαρμακευτική Εταιρεία (E.Φ.Ε.) Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Δεμέτζος Πρόεδρος της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας (Ε.Φ.Ε.) Hellenic Pharmaceutical Society (H.P.S): Prof. Costas Demetzos President of the Hellenic Pharmaceutical Society (H.S.P).

20-9-2012 «Η Ε.Φ.Ε. μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Φαρμακευτικών Επιστημών (EUFEPS)». (Ε.Φ.Ε) Έχουμε όλοι μας κατανοήσει ότι η ανταγωνιστικότητα μας ως κλάδου επιστημονικού αλλά και επαγγελματικού δεν είναι εκτός Ευρώπης. Το περιβάλλον είναι δύσκολο, ειδικά στην παρούσα οικονομική συγκηρία, αλλά μπορούμε να προσφέρουμε πολλά. Η Ε.Φ.Ε θα πρέπει να αποτελέσει τον επιστημονικό πυλώνα του φαρμάκου στην Ελλάδα και σε συνεργασία με τους Φαρμακευτικούς Συλλόγους να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον για τον Έλληνα Φαρμακοποιό όπου και αν εργάζεται. Η Ελληνική Φαρμακευτική Εταιρεία (Ε.Φ.Ε.) στις 20-9-2012 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Φαρμακευτικών Επιστημών (European Federation for Pharmaceutical Sciences, EUFEPS) συνεχίζοντας την επιτυχημένη πορεία της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακοχημείας για περισσότερο από δέκα χρόνια. Η συμμετοχή της Ε.Φ.Ε. στη EUFEPS σηματοδοτεί περαιτέρω ισχυροποίηση της επιστημονικής θέσης του Έλληνα φαρμακοποιού σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Ε.Φ.Ε είναι σήμερα στο Ευρωπαϊκό περιβάλλον και αυτό αποτελεί σημαντική επιτυχία όλων των μελών του σημερινού Δ.Σ.