Οδθγίεσ ι Κατευκυντιριεσ Γραμμζσ του Οργανιςμοφ Οικονομικισ υνεργαςίασ και Ανάπτυξθσ (ΟΟΑ) για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ ΕΘΝΙΚΟ ΗΜΕΙΟ ΕΠΑΦΗ ΓΙΑ ΣΙ ΚΑΣΕΤΘΤΝΣΗΡΙΕ ΟΔΗΓΙΕ ΣΟΤ ΟΟΑ ΓΙΑ ΣΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ ΕΠΙΧΕΙ ΡΗΕΙ Οι Οδθγίεσ ι Κατευκυντιριεσ Γραμμζσ του Οργανιςμοφ Οικονομικισ υνεργαςίασ και Ανάπτυξθσ (ΟΟΑ) αποτελοφν ζνα από τα τζςςερα εργαλεία τθσ Διακιρυξθσ για τισ Διεκνείσ Επενδφςεισ και τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ του 1976. Σθ ςυγκεκριμζνθ Διακιρυξθ ζχουν υπογράψει ζωσ ςιμερα 46 κυβερνιςεισ κρατϊν, μεταξφ των οποίων και τθσ Ελλάδασ. Οι Οδθγίεσ του ΟΟΑ για τισ πολυεκνικζσ επιχειριςεισ λειτουργοφν ουςιαςτικά ωσ ςυςτάςεισ των κυβερνιςεων των χωρϊν που τισ ζχουν υιοκετιςει προσ τισ πολυεκνικζσ επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται από ι ςτο ζδαφόσ τουσ και προβλζπουν μθ δεςμευτικζσ αρχζσ, ςφμφωνα πάντα με τθν ιςχφουςα νομοκεςία και τα διεκνϊσ αναγνωριςμζνα πρότυπα υπεφκυνθσ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ. Οι Οδθγίεσ ςυνιςτοφν τον μοναδικό, περιεκτικό και πολυμερι κϊδικα ορκισ ςυμπεριφοράσ των πολυεκνικϊν επιχειριςεων, τον οποίο οι κυβερνιςεισ ανζλαβαν τθν υποχρζωςθ να προωκιςουν με τθν ίδρυςθ και τθ λειτουργία Εκνικϊν θμείων Επαφισ (ΕΕ). Μάκετε περιςςότερα: Σι είναι οι Οδθγίεσ του ΟΟΑ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ; Σι είναι τα Εκνικά θμεία Επαφισ (ΕΕ) και ποιοσ είναι ο ρόλοσ τουσ;; Μθχανιςμόσ εξζταςθσ υποκζςεων μθ τιρθςθσ των Οδθγιών του ΟΟΑ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ Πλιρεσ Κείμενο των Οδθγιών του ΟΟΑ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ (.pdf) Επικοινωνία με το Εκνικό θμείο Επαφισ Τι είναι οι Οδηγίεσ του ΟΟΣΑ για τισ Πολυεθνικέσ Επιχειρήςεισ Οι Οδθγίεσ ι Κατευκυντιριεσ Γραμμζσ του Οργανιςμοφ Οικονομικισ υνεργαςίασ και Ανάπτυξθσ (ΟΟΑ) αποτελοφν ζνα από τα τζςςερα εργαλεία τθσ Διακιρυξθσ για τισ Διεκνείσ Επενδφςεισ και τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ του 1976.
Οι Οδθγίεσ του ΟΟΑ λειτουργοφν ουςιαςτικά ωσ ςυςτάςεισ των κυβερνιςεων των χωρϊν που τισ ζχουν υιοκετιςει προσ τισ πολυεκνικζσ επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται από ι ςτο ζδαφόσ τουσ. Οι Οδθγίεσ προβλζπουν μθ δεςμευτικζσ αρχζσ ςφμφωνα πάντα με τθν ιςχφουςα νομοκεςία και τα διεκνϊσ αναγνωριςμζνα πρότυπα υπεφκυνθσ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ, με ςκοπό: να εξαςφαλίςουν ότι οι πολυεκνικζσ επιχειριςεισ αςκοφν τισ δραςτθριότθτζσ τουσ ςε αρμονία με τισ κυβερνθτικζσ πολιτικζσ των χωρϊν που τισ φιλοξενοφν τθρϊντασ τουσ εκνικοφσ νόμουσ, να ενδυναμϊςουν, τθν αμοιβαία εμπιςτοςφνθ ανάμεςα ςτισ επιχειριςεισ και τισ κοινωνίεσ ςτισ οποίεσ δραςτθριοποιοφνται, να βοθκιςουν ςτθ βελτίωςθ του κλίματοσ για τισ ξζνεσ επενδφςεισ, να ενιςχφςουν τθ ςυμβολι των πολυεκνικϊν επιχειριςεων ςτθν αειφόρο ανάπτυξθ. Οι Οδθγίεσ, αν και απευκφνονται κατ' αρχιν ςε πολυεκνικζσ επιχειριςεισ, τόςο ςτισ μεγάλεσ όςο και ςτισ μικρομεςαίεσ, θ τιρθςι τουσ ςυνιςτάται και ςτισ εκνικζσ επιχειριςεισ. Οι Οδθγίεσ: i. ςυνιςτοφν τον μοναδικό, περιεκτικό και πολυμερι κώδικα καλισ ςυμπεριφοράσ για τισ πολυεκνικζσ επιχειριςεισ, που οι κυβερνιςεισ ανζλαβαν τθν υποχρζωςθ να προ-ωκιςουν με ειδικοφσ μθχανιςμοφσ, ii. ςυμβάλουν ςτθν προϊκθςθ τθσ κετικισ ςυμβολισ των επιχειριςεων ςτθν οικονομικι, περιβαλλοντικι και κοινωνικι πρόοδο παγκοςμίωσ, iii. κακιερϊνουν αρχζσ ςε ζνα ευρφ πεδίο κεμάτων επιχειρθματικισ δεοντολογίασ όπωσ οι εργαςιακζσ ςχζςεισ, το περιβάλλον, θ διαφάνεια, ο ανταγωνιςμόσ, θ διαφκορά και θ φορολογία, iv. ςτοχεφουν ςτθ δθμιουργία κλίματοσ εμπιςτοςφνθσ μεταξφ επιχειριςεων, εργαηομζνων, κυβερνιςεων και τθσ κοινωνίασ γενικότερα, και v. υποςτθρίηονται τόςο από τθν επιχειρθματικι κοινότθτα όςο και από τισ ςυνδικαλιςτικζσ ενϊςεισ των εργαηομζνων. Η τελευταία ανακεώρθςθ των Οδθγιών του 2011 Σα εργαλεία τθσ Διακιρυξθσ του ΟΟΑ υπόκεινται ςε περιοδικζσ ανακεωριςεισ. Οι Οδθγίεσ ανακεωρικθκαν το Μάιο του 2011, κατά τθ Διχπουργικι υνάντθςθ που ςυνζπεςε με τον εορταςμό τθσ 50ισ επετείου του Οργανιςμοφ. τόχοσ τθσ ανακεϊρθςθσ
αυτισ, τθσ 5θσ από το 1976, ιταν, μζςα από τθν προςαρμογι τουσ ςτισ ανάγκεσ των τρεχουςϊν εξελίξεων ςτθν παγκόςμια οικονομία, να διαςφαλιςτεί ότι εξακολουκοφν να αποτελοφν το κατ εξοχιν μζςο για τθν προϊκθςθ υπεφκυνθσ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ. Οι ανακεωρθμζνεσ Οδθγίεσ περιλαμβάνουν, περιλθπτικά, τα εξισ κεφάλαια: ΕΝΝΟΙΕ & ΑΡΧΕ ΓΕΝΙΚΕ ΑΡΧΕ Γενικζσ αρχζσ ορκισ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ ςτισ χϊρεσ όπου δραςτθριοποιοφνται οι πολυεκνικζσ επιχειριςεισ. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ Δθμοςιοποίθςθ βαςικϊν πλθροφοριϊν ςχετικϊν με τισ δραςτθριότθτεσ των επιχειριςεων. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΣΑ εβαςμόσ των διεκνϊσ αναγνωριςμζνων ανκρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία επθρεάηονται από τισ δραςτθριότθτεσ των πολυεκνικϊν. ΑΠΑΧΟΛΗΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΙΑΚΕ ΧΕΕΙ υςτάςεισ ςε μια ςειρά τομζων, όπωσ των δικαιωμάτων και τθσ μεταχείριςθσ των εργαηομζνων κακϊσ και τθσ κατάργθςθσ τθσ παιδικισ και καταναγκαςτικισ εργαςίασ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ υςτάςεισ ςε τομείσ, όπωσ τα ςυςτιματα περιβαλλοντικισ διαχείριςθσ και θ αντιμετϊπιςθ των περιβαλλοντικϊν επιπτϊςεων των δραςτθριοτιτων των επιχειριςεων. ΚΑΣΑΠΟΛΕΜΗΗ ΣΗ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ, ΣΗ ΩΘΗΗ Ε ΔΩΡΟΔΟΚΙΑ ΚΑΙ ΣΗ ΕΚΒΙΑΗ υςτάςεισ για τθν αποφυγι τθσ δωροδοκίασ και άλλων μορφϊν διαφκοράσ. ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΩΝ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ Εξαςφάλιςθ του ςεβαςμοφ των ςυμφερόντων των καταναλωτϊν από τισ επιχειριςεισ. ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Οι επιχειριςεισ ενκαρρφνονται να ςυνειςφζρουν ςτθν ανάπτυξθ ικανοτιτων ςε τοπικό επίπεδο μζςω τθσ μεταφοράσ τεχνογνωςίασ. ΑΝΣΑΓΩΝΙΜΟ Οι επιχειριςεισ κα πρζπει να αςκοφν τισ δραςτθριότθτζσ τουσ κατά τρόπο ςφμφωνο με τουσ ιςχφοντεσ νόμουσ περί ανταγωνιςμοφ. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ
Εκπλιρωςθ των φορολογικϊν υποχρεϊςεων και ςυνεργαςία με τισ τοπικζσ φορολογικζσ αρχζσ. Ζωσ ςιμερα ζχουν προςχωριςει ςτισ Οδθγίεσ 46 κυβερνιςεισ κρατών, μεταξφ αυτϊν και τθσ Ελλάδασ, με τθ δζςμευςθ να τισ προωκοφν ςτισ πολυεκνικζσ επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται από ι ςτο ζδαφόσ τουσ. ε αυτζσ περιλαμβάνονται τα 34 κράτθ - μζλθ του ΟΟΑ κακϊσ και 12 μθ κράτθ μζλθ. Πίνακασ 1: Κράτθ που προςχϊρθςαν ςτισ Οδθγίεσ Κράτθ μζλθ του ΟΟΑ που προςχώρθςαν ςτισ Οδθγίεσ Μθ κράτθ μζλθ του ΟΟΑ που προςχώρθςαν ςτισ Οδθγίεσ Αυςτραλία Καναδάσ Αίγυπτοσ Αυςτρία Κορζα Αργεντινι Βζλγιο Λουξεμβοφργο Βραηιλία Γαλλία Μεξικό Ιορδανία Γερμανία Νζα Ηθλανδία Κολομβία Δανία Νορβθγία Κόςτα Ρίκα Ελβετία Ολλανδία Λετονία Ελλάδα Ουγγαρία Λικουανία Εςκονία Πολωνία Μαρόκο Θνωμζνο Βαςίλειο Πορτογαλία Περοφ ΘΠΑ λοβακία Ρουμανία Ιαπωνία λοβενία Συνθςία Ιρλανδία Ιςλανδία Ιςπανία Ιςραιλ Ιταλία ουθδία Σουρκία Σςεχία Φινλανδία Χιλι Τι είναι τα Εθνικά Σημεία Επαφήσ (ΕΣΕ) και ποιοσ είναι ο ρόλοσ τουσ; Προκειμζνου να λειτουργιςουν ςτθν πράξθ οι Κατευκυντιριεσ Οδθγίεσ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ, οι κυβερνιςεισ των χωρϊν, που ζχουν προςχωριςει ςε αυτζσ, ζχουν τθν υποχρζωςθ να εγκακιδρφςουν Εκνικά θμεία Επαφισ (National Contact Points - NCPs).
O κφριοσ ρόλοσ των Εκνικών θμείων Επαφισ (ΕΕ) είναι: να προάγουν τθν αποτελεςματικότθτα των Οδθγιϊν, μζςω ςχετικϊν προωκθτικϊν δράςεων και παροχισ πλθροφόρθςθσ ςε κάκε ενδιαφερόμενο (πχ. εκπροςϊπουσ τθσ επιχειρθματικισ κοινότθτασ, οργανϊςεισ εργαηομζνων, ΜΚΟ, κυβερνιςεισ μθ ςυμμετεχόντων χωρϊν κτλ.) να ςυμβάλλουν ςτθν επίλυςθ κεμάτων και προβλθμάτων που ενδζχεται να προκφψουν από μθ τιρθςθ των Οδθγιϊν ςε ςυγκεκριμζνεσ περιπτϊςεισ. Προςοχι, τα ΕΕ δεν αποτελοφν δικαςτικά ςϊματα. τόχοσ των ΕΕ είναι θ επίλυςθ προβλθμάτων μζςω παροχισ καλϊν υπθρεςιϊν (good offices) και διευκολφνοντασ τθν πρόςβαςθ των εμπλεκομζνων μερϊν ςε ςυναινετικζσ διαδικαςίεσ (πχ. Επιπλζον, όλα τα ΕΕ ςυνεργάηονται ςτενά μεταξφ τουσ για να ανταλλάξουν εμπειρίεσ και να ενθμερϊςουν για τισ δραςτθριότθτεσ τουσ (πλιρθσ κατάλογοσ των ΕΕ των χωρϊν που ζχουν προςχωριςει ςτισ Οδθγίεσ βρίςκεται ςτθ διαδικτυακι πφλθ του ΟΟΑ, ςτθ διεφκυνςθ: http://mneguidelines.oecd.org/ncps/). Σο ΕΕ ςτθ χϊρα μασ αποτελεί αρμοδιότθτα του Σμιματοσ Πολιτικισ Διεκνϊν Επενδφςεων & Παρακολοφκθςθσ Διμερϊν Επενδυτικϊν υμφωνιϊν τθσ Διεφκυνςθσ Πολιτικισ Διεκνοφσ Εμπορίου τθσ Γενικισ Διεφκυνςθσ Οικονομικισ και Εμπορικισ Πολιτικισ του Τπουργείου Οικονομίασ, Ανάπτυξθσ και Σουριςμοφ. το ΕΕ μπορείτε να απευκφνεςτε είτε για απλι ενθμζρωςθ, είτε για να κζςετε κάποιο κζμα ςχετικό με τθν τιρθςθ των Οδθγιϊν, το οποίο να ςυνδζεται με ςυγκεκριμζνθ περίπτωςθ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ. Μηχανιςμόσ εξέταςησ υποθέςεων μη τήρηςησ των Οδηγιών του ΟΟΣΑ για τισ Πολυεθνικέσ Επιχειρήςεισ Ειδικότερα, για τθν επίλυςθ ςυγκεκριμζνων υποκζςεων μθ τιρθςθσ των Οδθγιϊν του ΟΟΑ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ, προβλζπεται ζνασ μθχανιςμόσ εξζταςθσ τουσ (built-in grievance mechanism). Όταν υποβάλλετε αίτθμα εξζταςθσ κάποιασ υπόκεςθσ ςφμφωνα με τθν οποία κεωρείτε ότι δεν τθροφνται οι Οδθγίεσ, θ αντιμετϊπιςι τθσ από το Εκνικό θμείο Επαφισ (ΕΕ) περιλαμβάνει τρία ςτάδια. ε όλθ τθ διάρκεια τθσ διαδικαςίασ, το περιεχόμενο των
ςυηθτιςεων παραμζνει εμπιςτευτικό, ενϊ τα αποτελζςματα δθμοςιοποιοφνται υπό οριςμζνεσ προχποκζςεισ. Γράφθμα 1: Παρουςίαςθ ςταδίων μθχανιςμοφ εξζταςθσ υποκζςεων από το ΕΕ 1. Αρχικι Εκτίμθςθ 2. Παροχι Καλών Τπθρεςιών 3. Ολοκλιρωςθ και ςφνταξθ Ζκκεςθσ ι Διλωςθσ ε πρϊτθ φάςθ, το ΕΕ προβαίνει ςε μια αρχικι εκτίμθςθ (initial assessment) τθσ υπόκεςθσ με ςτόχο να αποφανκεί εάν χριηει περαιτζρω μελζτθσ. Εξετάηεται, δθλαδι, εάν θ υπόκεςθ είναι ςχετικι με τθν εφαρμογι των Οδθγιϊν του ΟΟΑ. Εάν το ΕΕ κρίνει ότι θ υπόκεςθ χριηει περαιτζρω μελζτθσ, προςφζρει προσ τα εμπλεκόμενα μζρθ καλζσ υπθρεςίεσ (good offices), με ςτόχο τθν εξεφρεςθ λφςθσ ι διευκόλυνςθ πρόςβαςθσ ςε μια ςυναινετικι λφςθ (ςυμβιβαςμόσ ι/και διαμεςολάβθςθ). Μετά από τθν ολοκλιρωςθ τθσ υπόκεςθσ ακολουκεί θ ςφνταξθ Ζκκεςθσ (report) από τθν πλευρά του ΕΕ. τισ περιπτϊςεισ εκείνεσ που θ υπόκεςθ είτε δε χριηει περαιτζρω μελζτθσ, είτε δεν μπορεί να καταλιξει ςε λφςθ, το ΕΕ ςυντάςςει ςχετικι Διλωςθ (statement). ε κάκε περίπτωςθ κα πρζπει να ζχετε υπ' όψθ ότι το ΕΕ τθσ χϊρασ μασ είναι υπεφκυνο για περιπτϊςεισ επιχειρθματικισ ςυμπεριφοράσ που λαμβάνουν χώρα ςτθν Ελλάδα. Εάν το περιςτατικό ζχει ςυμβεί ςε άλλθ χϊρα που ζχει προςχωριςει ςτισ Οδθγίεσ, αρμόδιο είναι το ΕΕ τθσ χϊρασ εκείνθσ. Εάν το περιςτατικό ζχει ςυμβεί ςε χϊρα που δεν ζχει προςχωριςει ςτισ Οδθγίεσ, αλλά αφορά ςε ςυμπεριφορά ελλθνικισ επιχείρθςθσ που δραςτθριοποιείται ςτθ χϊρα εκείνθ, και πάλι αρμόδιο είναι το ελλθνικό ΕΕ. Αξίηει τζλοσ να ςθμειωκεί ότι κα πρζπει να δϊςετε όςο το δυνατό περιςςότερα ςτοιχεία για τθν υπόκεςθ που ςασ αφορά, ϊςτε να μπορζςει το ΕΕ να τθν εξετάςει αποτελεςματικά. Απαραίτθτα ςτοιχεία κρίνονται: i) το όνομα και θ ςχζςθ ςασ με τθν υπόκεςθ, ii) θ επωνυμία τθσ επιχείρθςθσ και ο τόποσ όπου ςυνζβθ το περιςτατικό, iii) το κεφάλαιο ι τα κεφάλαια των Οδθγιϊν, που κεωροφνται ςχετικά με τθν υπόκεςι ςασ και iv) θ αναλυτικι περιγραφι του περιςτατικοφ και τυχόν αποδεικτικά ςτοιχεία.
Πλήρεσ Κείμενο των Οδηγιών του ΟΟΣΑ για τισ Πολυεθνικέσ Επιχειρήςεισ (.pdf) Επικοινωνία με το Εθνικό Σημείο Επαφήσ Μπορείτε να απευκφνεςτε ςτο Εκνικό θμείο Επαφισ (ΕΕ) είτε για απλι ενθμζρωςθ, είτε για να κζςετε κάποιο κζμα ςχετικό με τθ μθ τιρθςθ των Οδθγιϊν του ΟΟΑ για τισ Πολυεκνικζσ Επιχειριςεισ. Σμιμα Δ Πολιτικισ Διεκνϊν Επενδφςεων & Παρακολοφκθςθσ Διμερϊν Επενδυτικϊν υμφωνιϊν Διεφκυνςθ Πολιτικισ Διεκνοφσ Εμπορίου Γενικι Διεφκυνςθ Οικονομικισ και Εμπορικισ Πολιτικισ Τπουργείο Οικονομίασ, Ανάπτυξθσ & Σουριςμοφ Αρμόδιοι Τπάλλθλοι: Δζςποινα Σςάκαλου & ταφροσ Πετςαλάκθσ Σθλ: +30210 328 6359, 210 328 6171 & 210 328 6117 Θλ. Σαχ.: elb@mnec.gr, d.tsakalou@mnec.gr, s.petsalakis@mnec.gr Πλιρεσ κείμενο των Οδθγιϊν (ςτθν αγγλικι, γαλλικι & γερμανικι γλϊςςα) και πολλζσ άλλεσ χριςιμεσ ςχετικζσ πλθροφορίεσ περιλαμβάνονται ςτθν διεφκυνςθ: http://mneguidelines.oecd.org/