ΕΛΛΗΝΙΚΟΑΝΟΙΚΤΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕργαστήριοΕκπαιδευτικούΥλικούκαιΕκπαιδευτικής Μεθοδολογίας RB2013B24 Οδηγοίtutorials),γιατουςΚαθηγητέςBΣυμβούλους, γιατηδημιουργίαμαθησιακώναντικειμένωνκαι μαθησιακώνδραστηριοτήτων:οδηγόςπαιδαγωγικών ΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Έκδοση2.0 ΙΟΥΝΙΟΣ02014
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Παραδοτέο στο πλαίσιο του Υποέργου 5 με τίτλο «Εργαστήριο Εκπαιδευτικού ΥλικούκαιΕκπαιδευτικήςΜεθοδολογίαςΕΕΥΕΜ)»τηςΠράξης«ΕλληνικόΑνοικτό Πανεπιστήμιου» η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ΕΠΕΔΒΜ) του ΕΣΠΑ 2007L2013), Άξονας Προτεραιότητας 7: «Ενίσχυση της Δια Βίου Εκπαίδευσης Ενήλικων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» με κωδικό MIS 296121 και η οποία συγχρηματοδοτείται απότηνευρωπαϊκήένωσηευρωπαϊκόκοινωνικόταμείοlεκτ)καιαπόεθνικούς πόρους,μέσωτουπρογράμματοςδημοσίωνεπενδύσεωνπδε) 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 2
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ΠίνακαςΙστορικού ΕΚΔΟΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.0 21/03/2013 ΑδαμαντίαΣπανακά 2.0 14/06/2014 ΑδαμαντίαΣπανακά 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 3
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 4
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Πίνακαςπεριεχομένων 1. ΣΚΟΠΟΣΚΑΙΤΡΟΠΟΣΧΡΗΣΗΣΤΟΥΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΥΛΙΚΟΥWIKI...6 2. ΟΡΙΣΜΟΣWIKI...6 3. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣ...9 3.1 3.2 3.3 ΠροδιαγραφέςΔοκιμήςΠεριεχομένου...9 ΠροδιαγραφέςΜορφήςκαιΕμφάνισης...17 ΠροδιαγραφέςΔιάδρασης...21 4. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ...23 ΛΙΣΤΑΕΛΕΓΧΟΥ...26 ΕνδεικτικήΒιβλιογραφία...27 ΟΔΗΓΟΣ&ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝ&ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ& 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 5
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ&ΥΛΙΚΟΥ&WIKI& & 1. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΥΛΙΚΟΥWIKI "... βασιζόμαστε& στο& αξίωμα& ότι& το& ουσιαστικό& νόημα& αναδύεται& από& τη& & σχέση&του&& περιεχομένου& και& του& πλαισίου& μέσα& στο& οποίο& αυτό& παρέχεται.&& Το&πλαίσιο&είναι&& τελικά& αυτό& που& δίνει& το& νόημα& στο& περιεχόμενο. & Johnson,2002,σελ.3 ΜετηλογικήαυτήκαιμετηνπρόθεσηναδιευκολυνθείοΕπιστήμονας0Δημιουργός ενόςδυναμικούυπερκειμένουwikiστοέργοτου,συντάχθηκεοπαρόνοδηγός,το οποίο στοχεύει με απλό και σύντομο τρόπο να παρουσιάσει τις βασικές προδιαγραφέςανάπτυξηςκαιεκπαιδευτικήςαξιοποίησηςπουχρειάζεταιναπληροί ένα Wiki κατάλληλο για εκπαίδευση από απόσταση στο Ελληνικό Ανοικτό ΠανεπιστήμιοΕΑΠ). Oυσιαστικά, ο οδηγός αυτός λειτουργεί συμπληρωματικά και επεξηγηματικά προς τις"εκπαιδευτικέςκαιτεχνικέςπροδιαγραφές",καιειδικότεραπροςτηνενότητα7 πουφέρειτοντίτλοοδηγίες/κανόνες"καλής"εκπαιδευτικήςεφαρμογής http://eeyem.eap.gr/services/edy/specifications/wiki/educational_specifications) γιααυτό τον τύπο Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού ΨΕΥ), όπου παρουσιάζονται βασικοί κανόνες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αλλά και γενικοί κανόνες εκπαίδευσηςμετοwiki. 2. ΟΡΙΣΜΟΣWIKI Όπωςαναφέρεταιστις"Επιστημονικές&και&Τεχνικές&Προδιαγραφές&για&το&Δυναμικό& 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 6
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Υπερκείμενο" http://eeyem.eap.gr/services/edy/specifications/wiki/index) το Wiki "συνιστά& μία& ειδική& κατηγορία& υπερκειμένου,& το& οποίο& δίνει& τη& δυνατότητα& στους& χρήστες&να&τροποποιούν&το&περιεχόμενο&των&σελίδων&ή&τους&συνδέσμους&ή&και&να& προσθέτουν&νέο&περιεχόμενο.συνεπώς,&το&wiki&συνεχώς&εξελίσσεται,&ανάλογα&με&το& αναγνωστικό& κοινό& του.& Πρόσθετη& δυνατότητα& είναι& ο& ορισμός& ετικετών&tags)& για& τις&σελίδες&του&wiki&από&τους&κατασκευαστές&ή&τους&φοιτητές&του." ΗτελευταίααυτήφράσητουορισμούενόςWikiυποδηλώνειτημεγάληαξίααυτού του εργαλείου για τη συνεργατική μάθηση από απόσταση, και ουσιαστικά ξεκαθαρίζονται μέσα από αυτόν τον ορισμό οι δύο διαφορετικές διαστάσεις ή καταστάσεις ενός Wiki: ανάγνωση και επεξεργασία. Η κατάσταση ανάγνωσης ενός Wiki σημαίνει ότι η σελίδα του εμφανίζεται ακριβώς ως μία συνηθισμένη ιστοσελίδα,όπωςφαίνεταιστηνεικόναπουακολουθεί,ηοποίααντλήθηκεαπότο χαρακτηριστικότεροπαράδειγμαwiki,τηνβικαιπαίδειαwikipedia): Για την επεξεργασία ενός Wiki, αρκεί κανείς να επιλέξει τον σχετικό σύνδεσμο "Επεξεργασία"πουεπίσηςεικονίζεταιστοπροηγούμενοπαράδειγματηςWikipedia και να μεταφερθεί στην αντίστοιχη κατάσταση, προκειμένου να τροποποιήσει το περιεχόμενοτουάρθρουκαινατοεπικαιροποιήσει. ΣεόποιακατάστασηκαιανβρεθούνοιχρήστεςτουWiki,καιδηοιφοιτητέςπουτο 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 7
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki χρησιμοποιούν συμπληρωματικά στη μελέτη τους με τη μέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση, θα πρέπει πρώτα από όλα να έχουν αντιληφθεί ότι αυτό που κάνουν έχει προσωπικό νόημα και αξία. Άλλωστε, όλοι οι εκπαιδευτές γνωρίζουν πλέον ότι οι μοναχικές και παθητικές δραστηριότητες, όπως η ανάγνωση, δε διευκολύνουν τη μάθηση. Αντίθετα, χρειάζεται να δομηθούν πλούσια σε ερεθίσματα και σχετικά με το εκάστοτε Μαθησιακό Αντικείμενο ΜΑ) περιβάλλοντα, που 0όπως προαναφέρθηκε0 θα δώσουν νόημα και στο μαθησιακό περιεχόμενο. Επομένως,έναWikiγιαναλειτουργήσειαποτελεσματικάθαπρέπεινασχεδιαστεί καινααναπτυχθείμεβάσητιςακόλουθεςαρχές: ναέχειένανξεκάθαροσκοπό, ναπροσδιορίζεικαινακατηγοριοποιείταμαθησιακάαποτελέσματα, ναπαρέχειέναπλούσιοπλαίσιοπουθαυποστηρίζειτοσυγκεκριμένοσκοπό καιταεπιδιωκώμεναμαθησιακάαποτελέσματα,τονίζονταςτησύνδεσητου δεδομένουμαμετηνκαθημερινήζωή, να προετοιμάζει τους φοιτητές για την εργασία τους στο νέο αυτό μαθησιακόπεριβάλλον, ναπροάγειτησυνεργατικήδιαδικασίαμεστόχοτηνενεργητικήμάθηση. Αυτές οι αρχές μπορούν να υλοποιηθούν αξιοποιώντας κάποιες βασικές οδηγίες που αφορούν τόσο στον τρόπο ανάπτυξης ενός Wiki, όσο και στον τρόπο εκπαιδευτικήςαξιοποίησήςτου,οιοποίεςπαρουσιάζονταιστησυνέχεια. ΜεδεδομένομάλισταότιτοΨηφιακόΠεριεχόμενοτουWikiμπορείναεμπεριέχει ποικίλεςμορφέςαντικειμένωνπληροφορίαςαπ),όπως: Κείμενοσεμορφήυπερκειμένου) Στατικόοπτικόυλικόgraphic)ήκοινούμενοοπτικόυλικόanimation) ΑκουστικόΥλικόΉχο) 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 8
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ΟπτικοακουστικόυλικόΒίντεο) ο Επιστήμονας0Δημιουργός θα πρέπει για κάθε αντίστοιχο τύπο που επιθυμεί να ενσωματώσει στο Wiki, να μελετήσει τις σχετικές προδιαγραφές που παρέχει το EΕΥΕΜ,προκειμένουναπετύχειτοκαλύτεροδυνατόαποτέλεσμα. 3. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Oι προδιαγραφές ανάπτυξης αναφέρονται τόσο σε βασικές οδηγίες που αφορούν στη δομή και το περιεχόμενο, όσο και σε οδηγίες που αφορούν στη μορφή, την εμφάνισηαλλάκαιτηδιάδρασησεέναwiki. 3.1 ΠροδιαγραφέςΔοκιμήςΠεριεχομένου ΣύμφωναμετηνπρότυπηεικόνααρχικούσχεδιασμούWikiπουπαρουσιάζεταιεδώ: στοκυρίωςσώματηςσελίδαςτουwikiέχουμεμιαλίστασυνδέσμωνεπεξεργασία άρθρου)πουσχετίζονται: α)μετοάρθροπουυπάρχειστησελίδατουwiki, β)συζήτηση, 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 9
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki γ)μετηνεπεξεργασίατουθέματος, δ)μετοιστορικό, ε)μεδυνατότηταμετακίνησηςτουάρθρουκαι στ)μετηνπαρακολούθηση http://eeyem.eap.gr/services/edy/specifications/wiki/deliverables/initial_design_fil e). Στη συνέχεια, θα συζητήσουμε τις βασικότερες οδηγίες αναφορικά με το εισαγωγικόυλικόενόςwiki,ταβασικάδομικάμέρητουκαιπώςαυτάμπορούννα μετατραπούναπότονεπιστήμονα0δημιουργόσελειτουργικάμαθησιακάεργαλεία πουθαπροάγουντησαφήνεια,τηνακρίβεια,τηνευανάγνωσηκαιτηνκατανόηση τουwiki. Oδηγία1η: Περιγραφή: Υλοποίηση: ΛειτουργικότητακαιΈκτασηΕισαγωγικήςΕνότητας ΗΕισαγωγικήΕνότηταεντοπίζεταισεκάθεάρθροτουWiki,όσοεκτενές ή σύντομο και αν είναι. Όπως σε μία επιτυχημένη διαφήμιση, έτσι και στην περίπτωση του Wiki, στόχος είναι να παρουσιαστεί η πληροφορία με τον πιο ελκυστικό τρόπο, ώστε να κεντρίσει την προσοχή των φοιτητώνκαινααλληλεπιδράσουνμετοπεριεχόμενότου. Συνήθως, η εναρκτήρια παράγραφος της Εισαγωγικής Ενότητας ενός άρθρουστοwikiσυνοψίζειτασημαντικότερασημείατουκαιεπεξηγεί μεσαφήνειατομαθησιακόαντικείμενο,ώστεναπροετοιμάζειεπαρκώς τοναναγνώστηγιατιςαναλυτικότερεςλεπτομέρειεςπουέπονται.καλό είναι να είναι σύντομη και ακριβής. Οι επόμενες παράγραφοι της Εισαγωγικής Ενότητας μπορεί να παρουσιάζουν μία περίληψη του άρθρου. Παρατηρήσεις: Η εκτίμηση της κατάλληλης έκτασης μίας Εισαγωγικής Ενότητας ενός άρθρου στο Wiki εξαρτάται από τη συνολική έκταση του άρθρου. Στις σχετικές οδηγίες της Wikipedia προτείνεται ως γενικός κανόνας, η Εισαγωγική Ενότητα να μην ξεπερνά τις δύο με τρεις παραγράφους. Ως ενδεικτικές κατευθύνσεις μπορούν να αξιοποιηθούν τα ακόλουθα 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 10
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ποσοτικάδεδομένα: Οδηγία2η: Page) Περιγραφή: ΈκτασηΆρθρου ΈκτασηΕισαγωγικήςΕνότητας Λιγότεροαπό15.000χαρακτήρες Μίαήδύοπαράγραφοι 15.000030.000χαρακτήρες Δύοήτρειςπαράγραφοι Περισσότεροι από 30.000 Τρειςήτέσσεριςπαράγραφοι χαρακτήρες ΣαφήνειαμαθησιακώναποτελεσμάτωνστηνκεντρικήσελίδαΗοme Εφόσον έχει απαντηθεί το βασικό ερώτημα: "Ποιες& είναι& οι& εκπαιδευτικές& ανάγκες& των& φοιτητών& που& θα& καλύψει& το& Wiki;" ο Επιστήμονας0Δημιουργός θα πρέπει να προσδιορίσει τα μαθησιακά αποτελέσματα,μετρόπο που να δίνουν απάντηση στο ερώτημα:"τι&θα& γνωρίζουν&οι&φοιτητές&ή&τι&θα&είναι&ικανοί&να&κάνουν&ως&αποτέλεσμα&της& αλληλεπίδρασής&τους&με&το&wiki;" Υλοποίηση: Τα μαθησιακά αποτελέσματα διατυπώνονται με χρήση ενός παρατηρήσιμουκαιμετρήσιμουρήματος,όπωςτοπροσδιορίζω,&εξηγώ,& ελέγχω,& σχεδιάζω,& εφαρμόζω κλπ. Όσο πιο ακριβής και σαφής είναι η διατύπωσητουμαθησιακούαποτελέσματοςτόσοπιοεύκολαμπορείνα ελεγχθείκαινααποτιμηθείοβαθμόςστονοποίοεπιτυγχάνεται. Παρατηρήσεις: Με βάση τη ταξινομία του Bloom Anderson and Krathwohl, 2001) τα μαθησιακάαποτελέσματαμπορούνναδομηθούνσετρίαεπίπεδα: 1. επίπεδογνώσεων 2. επίπεδοδεξιοτήτων 3. επίπεδοστάσεων Οδηγία3η: Περιγραφή: Εγκυρότηταπεριεχομένου Η εγκυρότητα του περιεχομένου διασφαλίζεται με τον έλεγχο των 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 11
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki δεδομένωνκαιτωνπηγώντου. Υλοποίηση: Ηβιβλιογραφικήτεκμηρίωσημεπαράθεσητωνπηγώνσύμφωναμετο σύστημααρασχετικόςοδηγόςσύνταξηςβιβλιογραφικώναναφορών υπάρχειστηνιστοσελίδατουeeyem: http://eeyem.eap.gr/sites/default/files/aρα_ver2.pdf),αποτελεί καθοριστικόπαράγονταεγκυρότηταςκαιαξιοπιστίαςτουπεριεχομένου. Γιατολόγοαυτό,έναWikiσυνήθωςπεριλαμβάνειταεξήςπαραρτήματα: Μίαλίσταβιβλιογραφικώναναφορώνστιςοποίεςπαραπέμπειτο άρθρο. Μίαλίστασχετικώνβιβλίων,άρθρωνήάλλωνδημοσιεύσεωνπου δεν χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές στο άρθρο, αλλά μπορούν να προταθούν στον αναγνώστη ως Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη. Στην περίπτωση αυτή, καλό είναι κάθε προτεινόμενη πηγή να συνοδεύεταιαπόμίασύντομηκαισυνοπτικήπεριγραφήτης. Μία λίστα προτεινόμενων σχετικών ιστοσελίδων που δεν έχουν χρησιμοποιηθείωςπηγέςεξωτερικοίσύνδεσμοι). Οδηγία4η: Περιγραφή: Υλοποίηση: ΕπάρκειαΥπερσυνδέσμων Το Wiki συνιστά ένα δυναμικό υπερκείμενο που επιτρέπει στους φοιτητές του να έχουν εύκολη πρόσβαση σε σχετικό πληροφοριακό υλικό άλλων ιστοσελίδων. Προκειμένου ο Επιστήμονας0Δημιουργόςνα προσθέσει ή να αφαιρέσει υπερσυνδέσμους θα πρέπει να σκεφτεί το χώρο του άρθρου ως ένα γνωστικό δέντρο, όπου οι διάφορες υπερσυνδέσειςθασυμβάλλουνστησαφήνειακαιχρηστικότητατουwiki, διευκολύνοντας τους φοιτητές να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους σε ένα μαθησιακόαντικείμενο,μελετώνταςποικίλασχετικάάρθρα. Για να επιλέξει ένας Επιστήμονας0Δημιουργός αν θα εισάγει μία υπερσύνδεσηθαπρέπεινααναρωτηθεί:"πόσο&πιθανό&είναι&ο&φοιτητής& να&θελήσει&να&μελετήσει&και&αυτό&το&πρόσθετο&άρθρο;".επομένως,καλό είναι να συμπεριληφθούν υπερσύνδεσμοι που πιθανόν οι φοιτητές να 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 12
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki χρησιμοποιήσουν. Ωστόσο, οι υπερσύνδεσμοι δεν θα πρέπει να τοποθετούνται ο ένας δίπλα στον άλλο, σα να αποτελούν έναν ενιαίο σύνδεσμο.επιπλέον,έναςγενικόςκανόναςείναιναγίνεταιυπερσύνδεση μόνο κατά την πρώτη εμφάνιση ενός όρου. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει ναελέγχεταικαιναεπιβεβαιώνεταιηορθότητατουυπερσυνδέσμου,αν, δηλαδή,οτελικόςπροορισμόςείναιοεπιθυμητός. Παρατηρήσεις: Οι υπερσύνδεσμοι καλό είναι να επιλέγονται με γνώμονα την πραγματική χρησιμότητά τους. Αν για παράδειγμα, ένας τεχνικός όρος μπορεί να επεξηγηθεί με λίγα λόγια, τότε ένας υπερσύνδεσμος 0που πιθανόν να περιλαμβάνει πρόσθετους τεχνικούς όρους0 είναι περιττός. Εξάλλου, ας μην θεωρηθεί ότι οι φοιτητές θα έχουν πρόσβαση στους υπερσυνδέσμους, καθώς ενδέχεται να μελετούν το άρθρο εκτυπωμένο σεχαρτί. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται να τηρείται ένα μέτρο μεταξύ της υπερβολικής χρήσης υπερσυνδέσμων και της ανεπαρκούς χρήσης υπερσυνδέσμων. Έναάρθροπαρουσιάζειελλειπήχρήσηυπερσυνδέσμων,ότανλέξειςπου χρειάζονται περαιτέρω επεξήγηση για την κατανόηση του άρθρου δεν υπερσυνδέονται. Επομένως, υπερσύνδεσμοι θα πρέπει να χρησιμοποιούνταισε: Σχετικό άρθρο το οποίο θα συμβάλλει στην πληρέστερη κατανόηση του μαθησιακού αντικειμένου από το φοιτητή. Αυτό μπορείναπεριλαμβάνειπρόσωπα,έννοιεςκαιγεγονόταπουδεν είναιιδιαίτεραγνωστάστουςφοιτητές. Άρθραπουεπεξηγούντεχνικούςόρουςλαμβάνονταςυπόψητον σχετικόπεριορισμόπουπροαναφέρθηκε). Απότηνάλληπλευρά,έναάρθροθεωρείταιότιπαρουσιάζειυπερβολική χρήση υπερσυνδέσμων, όταν περιέχει εκτενή αριθμό συνδέσεων, σε σημείο που ο φοιτητής να δυσκολεύεται να τους αναγνωρίσει και να τουςακολουθήσει.γενικότερα,προτείνεταιηαποφυγήυπερσυνδέσμων σε: 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 13
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Λέξειςαπλούκειμένουplaintext) Λέξεις κύριων γεωγραφικών χαρακτηριστικών και τοποθεσιών, γλωσσών,θρησκειώνκαισυνηθισμένωνεπαγγελμάτων Μονάδεςμέτρησηςπουείναιευκολονόητες Ημερομηνίες Eπαναλαμβανόμενεςλέξειςεντόςτηςίδιασελίδας 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 14
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Οδηγία5η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Αποτελεσματικότηταεξωτερικώνυπερσυνδέσμων Οι εξωτερικοί υπερσύνδεσμοι περιλαμβάνουν τα άρθρα για περαιτέρω πληροφορίες,πουπροτείνονται,δηλαδή,πέρααπότιςπαραπομπέςτου κειμένου. Συνήθως καταγράφονται σε μορφή λίστας στο τέλος μίας ενότηταςsection). Yπάρχουν ποικίλα ζητήματα που χρειάζεται να αναλογιστεί ένας Επιστήμονας0Δημιουργόςγιαναεπιλέξειένανεξωτερικόυπερσύνδεσμο: ο φοιτητής μπορεί να έχει πρόσβαση στο περιεχόμενο της ιστοσελίδαςόπουτονπαραπέμπει; το περιεχόμενο της ιστοσελίδας όπου τον παραπέμπει είναι κατάλληλο για μελέτη, δηλαδή, είναι χρήσιμο, ενημερωτικό, αξιόπιστο,έγκυροκλπ; είναι ο σύνδεσμος ενεργός και για πόσο καιρό είναι πιθανόν να παραμείνειενεργός; Παρατηρήσεις: Συνήθως,παραπέμπεικανείςσε: επίσημεςιστοσελίδεςοργανισμών,σημαντικώνπροσώπωνκλπ άρθρα για ένα βιβλίο, όπου πληρούνται τα νόμιμα δικαιώματα χρήσηςcopyright) ιστοσελίδεςπουπεριέχουναξιόπιστουλικόγενικότερα. Αντίστοιχα,καλόείναινααποφεύγονται: Υπερσύνδεσμοισεπροσωπικέςιστοσελίδεςπουστόχοέχουντην πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών, ή που περιέχουν πολλές διαφημίσεις. Υπερσύνδεσμοι που απαιτούν πληρωμή προκειμένου να έχει κανείςπρόσβασηστοσχετικόπεριεχόμενο. Υπερσύνδεσμοι σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το MyspaceήτοFacebook)κλπ. 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 15
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Οδηγία6η: ΧρησιμότητατουWikiστηδόμησητηςγνώσηςκαιστηνπροαγωγή τουκριτικούστοχασμού Περιγραφή: Ένα Wiki μπορεί να οργανώσει καιναδομήσειμίασειράπληροφοριών με τρόπο που να διευκολύνει το φοιτητή στην κατανόησή τους. Επιπλέον, μπορεί να προάγει τον κριτικό στοχασμό και τη λήψη αποφάσεωνπουθαστηρίζονταισελογικάεπιχειρήματα. Υλοποίηση: Ένα Wiki αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο διαμοίρασης πληροφοριών και δόμησης μιας βάσης δεδομένων. Αυτό διευκολύνει ιδιαίτερα Μαθησιακά Αντικείμενα που αλλάζουν και εξελίσσονται ταχύτατα. Η δόμηση της γνώσης σε ένα wiki μπορεί να ποικίλει από πολύ απλά κείμενα, όπως οι απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις Frequently Asked Questions 0 FAQ), έως πιο σύνθετες δομές γνώσης, όπως είναι μία θεματικήεγκυκλοπαίδεια.τυπικάδομικάμέρηενόςτέτοιουwikiείναι: FAQ Γλωσσάρι Περιλήψεις Παράλληλα, ένα Wiki που προάγει τον κριτικό στοχασμό μπορεί να χρησιμοποιηθείσε έναν καταιγισμό ιδεώνbrainstorming), ή και σε μία ερευνητική διαδικασία που θα περιλαμβάνει ανάλυση και επίλυση προβλήματος.επομένως,έναwikiμπορείακόμηναπεριλαμβάνει: ΜελέτεςΠερίπτωσης Debates Κριτικές Συνεργατικέςέρευνες 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 16
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki 3.2 ΠροδιαγραφέςΜορφήςκαιΕμφάνισης Οδηγία7η: ΚατανοησιμότητακαιΈκτασηενόςΆρθρου Περιγραφή: Υλοποίηση: Ταάρθραγιαναείναικατανοητά και ευανάγνωστα θα πρέπει να είναι σχετικάσύντομασεέκταση,ναχρησιμοποιούναπλόκαισυνεκτικόλόγο, χωρίςχρήσηπεριττώνλέξεων. Ένα άρθρο που κατά την εκτύπωσή του χρειάζεται μία ή δύο σελίδες, πρέπει να χωριστεί σε ενότητες, προκειμένου να είναι εύκολη η πλοήγησητουφοιτητήσεαυτό.γιαεκτενέστεραάρθρα,οχωρισμόςσε ενότητεςείναιαυτονόητος. Όσογιατούφοςγραφής,σταάρθρα,γιαπαράδειγμα,πουπροορίζονται γιατηwikipedia,προτείνονταιδύοδιαφορετικάστυλγραφής:εκείνοτου ημερήσιουτύπουnewsstyle)καιεκείνοτηςπερίληψηςsummarystyle). Τοστυλτουημερήσιουτύπου,πουσυναντάκανείςκαιστιςεφημερίδεςή στις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές ειδήσεις, αφορά στην τοποθέτηση της σημαντικής πληροφορίας στην αρχή του άρθρου, ενώ οι πληροφορίες μικρότερης σημασίας έπονται, καθώς το άρθρο αναπτύσσεται. Με αυτό τον τρόπο ιεραρχούνται οι πληροφορίες. Έτσι, καλύπτεται η ανάγκη πολλών αναγνωστών που περιμένουν να εντοπίσουν το σημαντικό υλικό γρήγορα και στη συνέχεια να συναντήσουντηδευτερεύουσαπληροφορία,καθώςτοενδιαφέροντους μειώνεται. Όσογιατοστυλτηςπερίληψης,αυτόομοιάζειμεεκείνοτουημερήσιου τύπου, ωστόσο επικεντρώνεται σε θέματα και κατευθύνει τον αναγνώστη σε ενότητες, αντί σε φράσεις κειμένου. Στόχος είναι να καλυφθούν οι διαφοροποιημένες ανάγκες των αναγνωστών. Για παράδειγμα,άλλοιεπιθυμούνναμελετήσουνσεβάθοςτιςλεπτομέρειες 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 17
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ενόςζητήματος,όπωςαυτόαναπτύσσεταιστιςεπιμέρουςενότητες,ενώ κάποιοιάλλοιικανοποιούνταιμετημελέτητηςεισαγωγικήςενότηταςκαι μόνο. Παρατηρήσεις: Έναάρθροέκτασης6.000έως10.000λέξεων,απαιτείκατάμέσοόρο30 με 40 λεπτά χρόνο μελέτης, ενώ ανάλογα και με το βαθμό δυσκολίας αναγνωσιμότητας του κειμένου δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 40 με 50 λεπτά στο χρονοδιάγραμμα μελέτης. Επομένως, για μεγαλύτερα των 10.000 λέξεων άρθρα, ο Επιστήμονας0Δημιουργός θα πρέπει να μεταφέρεικάποιεςενότητεςσεάλλαάρθρακαινατιςαντικαταστήσειμε περιλήψεις, προκειμένου να διατηρήσει την κατανοησιμότητα του κειμένου γύρω στο 65%, όπως έχει διαπιστωθεί ότι κυμαίνεται με μία μέσηταχύτηταανάγνωσης. Οδηγία8η: Περιγραφή: Υλοποίηση: & Αναγνωρισιμότητα,ΣαφήνειακαιΛακωνικότηταΤίτλου Ως τίτλος ενός άρθρου στο Wiki ορίζεται η επικεφαλίδα του περιεχομένουκάθεάρθρου.οτίτλοςπροσδιορίζειτοθέματουάρθρου καιτοδιαχωρίζειαπόταυπόλοιπα. Ωςτίτλοςμπορείνατεθείτοόνομαενόςμαθησιακούαντικειμένουήη περιγραφή του ζητήματος που πραγματεύεται η συγκεκριμένη σελίδα του Wiki. Σε κάθε περίπτωση, ένας τίτλος θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Αναγνωρισιμότητα, δηλαδή, τα ονόματα, οι έννοιες ή οι περιγραφές ενός ζητήματος που θα επιλεγούν να μπορούν να αναγνωριστούναπότομέσοαναγνώστη. Ακρίβεια, δηλαδή, οι όροι και οι λέξεις που χρησιμοποιούνται προσδιορίζουνμεακρίβειακαισυνέπειατοαντικείμενο. Λακωνικότητα,δηλαδή,θαπρέπειναείναισύντομος,συνοπτικός χωρίςπεριττούςπλατιασμούς. 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 18
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Οδηγία9η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Μορφοποιήσειςσετίτλουςκαικείμενο Χρήσηπλάγιωνitalic)καιέντονωνbold)χαρακτήρων. Σετίτλους,καλόείναινααποφεύγονταιοιπλάγιεςμορφοποιήσειςτων χαρακτήρων.αντίθετα,μεπλάγιουςχαρακτήρεςμορφοποιούνται: τίτλοιβιβλίων, τίτλοιταινιών, ξενόγλωσσεςλέξειςκαιφράσεις. Κατάτηνπρώτηεμφάνισητουκύριουτίτλουτηςσελίδαςστοάρθροθα πρέπειναγίνειμορφοποίησημεέντοναγράμματα. Οδηγία10η: Ευαναγνωσιμότηταπαραγράφων Περιγραφή: Οι παράγραφοι θα πρέπει να είναι αρκετά μικρές για να είναι εύκολες στηνανάγνωση,αλλάεπαρκώςεκτενείς,ώστενααναπτύσσουντοθέμα πουπραγματεύονται. Υλοποίηση: Καλό είναι να αποφεύγονται εξαιρετικά μακροσκελείς παράγραφοι, οι οποίες προτείνεται να διαχωρίζονται σε μικρότερες. Αντίστοιχα, μία πρόταση δεν μπορεί να αποτελέσει παράγραφο. Χρειάζεται, επίσης, προσοχή, καθώς ορισμένες παράγραφοι ενδεχομένως να αποδώσουν καλύτερατονόημάτουςαντεθούνταδεδομένατουςσεμορφήπίνακαή λίστας. Οδηγία11η: Κατάλληλότηταχρήσηςπινάκακαιλίστας Περιγραφή: Έλεγχοςκατάλληληςεπιλογήςπίνακαήλίστας. Υλοποίηση: Οι πίνακες αποτελούν έναν τρόπο παρουσίασης δεδομένων και πληροφοριών σε στήλες και σειρές. Ουσιαστικά συνιστούν μία σύνθετη μορφή λίστας. Χρειάζεται όμως προσοχή κατά πόσο είναι αναγκαία η σύνθεσηενόςπίνακα,οοποίοςσυνίσταταισεπεριπτώσειςπαρουσίασης, π.χ.: 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 19
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki μαθηματικώνδεδομένων, συγκριτικώνστοιχείων, ταυτόσημωνλέξεωνσεμίαήπερισσότερεςγλώσσες. Σε κάθε περίπτωση, ένας πίνακας επιλέγεται γιατί υπάρχει πραγματική ανάγκη, και όχι απλά για χάρη πρόσθετης μορφοποίησης των δεδομένων. Oδηγία12η: Σωστήτοποθέτησηεικόνων Περιγραφή: Υλοποίηση: Έλεγχοςκατάλληληςτοποθέτησηςεικόνων Εάν ένα άρθρο στο Wiki μπορεί να εικονογραφηθεί θα πρέπει να επιλεγεί η κατάλληλη θέση της εικόνας σε σημείο που να επεξηγεί το κείμενο που συνοδεύει. Αποφύγετε να τοποθετήσετε το κείμενο ανάμεσασεδύοεικόνες.επιπλέον,αποφύγετενατοποθετήσετεεικόνες στα αριστερά, στην αρχή μίας ενότητας ή υποενότητας, καθώς αυτό δυσκολεύειτοναναγνώστηναεντοπίσειτηναρχήτουκειμένου.εικόνες στα αριστερά της σελίδας, μπορούν να τοποθετηθούν μετά από την πρώτηπαράγραφο. Εντόςτηςεικόναςκαλόείναινααποφεύγεταιηεισαγωγήκειμένου. Παρατηρήσεις: Μίαεικόναμπορείναείναιδικήσας,δηλαδή,κάποιαφωτογραφίαπου τραβήξατεμετηφωτογραφικήσαςμηχανήήμετοκαινητόσαςήμετην κάμερά σας, ή μία εικόνα, ένα σκίτσο που σχεδιάσατε εσείς. Ενδέχεται όμωςναπρόκειταιγιαμίαεικόναπουαντλήσατεαπότοδιαδίκτυο.σε αυτήτηνπερίπτωση,θαπρέπειναεξασφαλίσετεάδειαχρήσηςτηςαπό τονιδιοκτήτη. 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 20
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki 3.3 ΠροδιαγραφέςΔιάδρασης ΗέννοιατηςδιάδρασηςκαιαλληλεπίδρασηςτουφοιτητήμετοWikiαφορά στοντρόποεπικοινωνίαςμεταξύτωνδύοπλευρών.χαρακτηριστικάόπωςη προσβασιμότητα, η ευχρηστία, η απλότητα, η ελκυστικότητα, η αναγνωσιμότητα, η γλώσσα, η φιλικότητα προς το φοιτητή από πλευράς σχεδιασμού και δόμησης ενός Wiki κρίνονται αναγκαία, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμετοχή και συνεισφορά του φοιτητή στη μελέτη, συγγραφή,επικαιροποίησηκαιοργάνωσητουμαθησιακούπεριεχομένουμε τονπιοεύκολοκαιάνετοτρόπο. Οδηγία13η: ΗπλοήγησηστοWikiναείναιεύκολη,χωρίςαποπροσανατολισμούς Περιγραφή: Υλοποίηση: Οι φοιτητές θα πρέπει να είναι ικανοί να εντοπίζουν την πληροφορία που χρειάζονται άμεσα και αβίαστα στο σύνολο του Wiki, ανεξαρτήτως της έκτασής του. Eπιπλέον, να είναι σε θέση με μία ματιά να αναγνωρίζουντοτιμπορούνκαιτιδενμπορούννακάνουνστοwiki. Καλό είναι να παρέχονται στους φοιτητές ποικίλοι τρόποι εύρεσης της πληροφορίας μέσα από τη συντομότερη και απλούστερη διαδρομή μεταξύδύοσημείων,αποφεύγονταςπεριττέςεπαναλήψεις.σεαυτήτην κατεύθυνσημπορείναδιευκολύνουντηνόληδιεργασίαστοιχείαόπως: οιδυνατότητεςαναζήτησης, οπίνακαςπεριεχομένων, οιενότητεςπουτιτλοφορούνταιμεσαφήνεια, τογλωσσάριοεννοιών ηχρήσηχρώματος, οιμορφοποιήσειςμεέντονακαιπλάγιαγράμματα, ηβοήθειαστοχρήστη, ένας χώρος όπου οι ομάδες θα μπορούν να επικοινωνούν, να θέτουν ερωτήματα, να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν δράσεις 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 21
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki teamprocesspage)κλπ. Οδηγία14η: ΤοWikiναείναιευανάγνωστο Περιγραφή: Υλοποίηση: ΗεύκοληανάγνωσητωνάρθρωντουWikiσυμβάλλειστηνεπίτευξητων μαθησιακών αποτελεσμάτων, καθώς ο φοιτητής μπορεί να προσεγγίσει τιςπληροφορίεςχωρίςδυσκολία. Τα κείμενα πρέπει να διαβάζονται με άνεση. Σε αυτό μπορεί να συμβάλλει η κατάλληλη επιλογή γραμματοσειράς καθώς και οι μορφοποιήσεις που θα επιλεγούν. Για παράδειγμα, δύσκολα διαβάζει κανείς ένα κείμενο που έχει όλα τα γράμματα κεφαλαία. Αντίστοιχα, εκτενήκείμεναείναιδύσκολαστηνανάγνωση. Παρατηρήσεις: Συστήνεται η προτίμηση γραμματοσειρών τύπουsans serifόπως Arial, Verdana, Calibri, Segoe, Helvetica,), αντί των serif όπως Times, Garamond),καθώςταγράμματαείναιπιοαπλά,μείδιοπάχοςγραμμής, χωρίςπεριττέςλεπτομέρειες.προτείνεταιηχρήσημεγέθους10012points ήems,ανάλογαμετηγραμματοσειρά.τέλος,χρήσιμοείναιναθυμάται κανείς ότι ένα σκουρόχρωμο κείμενο σε φωτεινό φόντο είναι περισσότεροευανάγνωστο. 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 22
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki 4. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Oιπροδιαγραφέςεκπαιδευτικήςαξιοποίησηςαφορούνουσιαστικάστηδιαδικασία τροποποίησης και συμπλήρωσης του περιεχομένων του Wiki. Σε αυτό το πλαίσιο δράσης,οεπιστήμονας0δημιουργόςσεπρώτηφάση,καικατεπέκτασηοιεκάστοτε διδάσκοντεςαναμένεταιναενεργήσουνωςδιευκολυντέςκαισύμβουλοιπροςτους φοιτητές που θα εμπλακούν στη μαθησιακή αυτή διεργασία με τρόπο ποιοτικό, καινοτόμοκαισυνεργατικόrichardson,2006. Schwartzetal.,2004). Οδηγία15η: Ανάπτυξηομαδικώνρόλωνκαιομαδικώνκανόνων Περιγραφή: Υλοποίηση: Σεομάδεςφοιτητώνπουθασυνεργαστούνγιαπρώτηφοράστοπλαίσιο ενός Wiki, είναι σημαντικό να δοθεί πρώτα από όλα χώρος και δυνατότητανασυζητήσουνκαιναπροσδιορίσουντουςρόλουςκαιτους κανόνες λειτουργίας τους Wankel, 2010. Tapscott & Williams, 2006). Ουσιαστικά,δηλαδή,ναπροσδιοριστούνγιακάθεμέλοςτηςομάδαςτα καθήκοντακαιοισυμπεριφορέςπουαναμένεταιναέχουν. Στις σελίδες τουwiki που αφορούν στη διεργασία της ομάδας Team ProcessPages)οΕπιστήμονας0Δημιουργόςμπορείναζητάαπότους φοιτητές να απαντήσουν στο ερώτημα: "Ποιος& θα& είναι& ο& δικός& μου& ρόλος&σε&αυτό&το&wiki;"οιρόλοιθαπρέπειναείναιευέλικτοικαιμπορεί να ποικίλουν από τον ερευνητή, τον γλωσσικό επιμελητή, τον συγγραφέα, τον συντάκτη του άρθρου στο περιβάλλον του Wiki. Επιπλέον, οι ρόλοι θα καθορίζονται από τους διδακτικούς και μαθησιακούςστόχους. 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 23
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki Οδηγία16η: Ενθάρρυνσηαυτο0οργάνωσηςκαισυνεργατικώνσυμπεριφορών Περιγραφή: Οι φοιτητές χρειάζεται να οργανώσουν τόσο την ατομική τους δράση, όσοκαιτηνομαδικήτουςδραστηριότηταστοπλαίσιοτροποποίησηςτου περιεχομένουενόςwikihu&johnson,2011. Reinhold,2006). Υλοποίηση: Στην προσπάθεια οργάνωσης της δράσης των φοιτητών για συνεργαστική συγγραφή ενός άρθρου στο Wiki χρειάζεται αρχικά να περάσουν από ένα προ0συγγραφικό στάδιο νοητικής θύελλας brainstorming). Αυτό θα τους διευκολύνει να οργανώσουν τις σκέψεις καιτιςιδέεςτουςπρινξεκινήσουντησυγγραφήτωνάρθρων.αυτήείναι μία διαδικασία που χρειάζεται να γίνει εντός του Wiki, και όχι σε προγράμματαεκτόςτουwiki,όπωςείναιπ.χ.τοword. Παρατηρήσεις: Οι φοιτητές χρειάζεται να αυτο0οργανώσουν τη μάθησή τους παρακινούμενοιώστε: ναλάβουνδράση, ναθέσουνερωτήματα, νακάνουνεπιλογές, νασυνεργαστούν. Σε αυτή τη μαθησιακή διεργασία οι φοιτητές διευκολύνονται αν παροτρυνθούν να θέσουν ερωτήματα ευθέως στον εκπαιδευτή τους όπως: Πώς θα σας φαινόταν αν πρόσθετα μία σελίδα για το συγκεκριμένοθέμα; Πώςθαφαινόταναναναδιοργάνωναταθέματαμενέασειρά; Υπάρχουνεναλλακτικοίτρόποιπροσέγγισηςτουζητήματος; Τοσημαντικόείναιοιφοιτητέςναλάβουναπότονεκπαιδευτήσχόλια, συμβουλές και κατευθύνσεις για αξιοποίηση πρόσθετων πηγών και υλικών, αλλά όχι άμεσες απαντήσεις και έτοιμες λύσεις. Επομένως, ο σημαντικότερος κανόνας στη διαδικασία τροποποίησης του περιεχομένου του Wiki από τους φοιτητές συνοψίζεται ως εξής: "Ο& εκπαιδευτής& δεν& τροποποιεί& ποτέ& το& περιεχόμενο& της& σελίδας& που& 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 24
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki φτιάχνουν&οι&φοιτητές".μόνοσυμβουλεύει. Oδηγία17η: Προσδιορισμόςτηςαξιολόγησης Περιγραφή: Υλοποίηση: ΣτηδιαδικασίατροποποίησηςκαισυμπλήρωσηςπεριεχομένουτουWiki, είναιουσιαστικόναπροσδιοριστείτοπώςοιφοιτητέςκαιοιομάδεςτους θα βαθμολογηθούν και θα αξιολογηθούν για αυτήτηδράσητους. Και είναι ουσιαστικό διότι ο τρόπος με τον οποίο θα αξιολογηθούν, μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο και την ποιότητα των συνεισφορών των φοιτητώνσεαυτέςτιςσυμπληρώσειςτωνάρθρων,αλλάκαιτησυνολική ικανοποίησήτουςαπότομαθησιακόπεριβάλλοντουwikiwest&west, 2009. Mindel&Verma,2006). Ηαξιολόγησηγιαναείναιεπιτυχήςθαπρέπειναλάβειυπόψητουςεξής παράγοντες: τιθααξιολογηθεί; ποιοςθααξιολογηθεί; ποιοςθασυμμετέχειστηναξιολόγηση; Παρατηρήσεις: Το εργαλείο του πίνακα της ρούμπρικας rubric) που βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια και διαβαθμίσεις ποιότητας, μπορεί να διευκολύνει σημαντικά την αξιολόγηση της συμμετοχικότητας των φοιτητών στην τροποποίηση του περιεχομένου. Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησηςμπορείναείναιταακόλουθα: ανοικτότητα θετική στάση για συνεργασία και εναλλακτικές προσεγγίσειςμάθησης) τήρησηχρονοδιαγράμματοςομάδας ρόλοι σαφής προσδιορισμός των καθηκόντων κάθε μέλους της ομάδας) αυτο0οργάνωσητωνμελώντηςομάδας ισομερήςσυνεισφοράμελώνομάδας οργάνωσητουwiki συνέπειαπεριεχομένουτουwiki 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 25
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ΛΙΣΤΑΕΛΕΓΧΟΥ Συνοψίζοντας, τα βασικά σημεία που χρειάζεται να ελέγξει o Επιστήμονας0 ΔημιουργόςενόςWikiπροσδιορίζονταιωςεξής: Ορίζονται με σαφήνεια ο σκοπός και τα μαθησιακά αποτελέσματα που αναμένεταιναέχουνοιφοιτητέςαπότηναλληλεπίδρασήτουςμετοwiki; Η εισαγωγική ενότητα του Wiki είναι λειτουργική και αναπτύσσεται στην ενδεδειγμένηέκταση; Ταδομικάμέρητου Wiki, όπως το γλωσσάρι, οι περιλήψεις, οι συχνές ερωτήσειςfaq),οιμελέτεςπερίπτωσης, οι δραστηριότητες, οι κριτικές, οι συνεργατικές έρευνες κλπ, διευκολύνουν τη δόμηση της γνώσης και προάγουντονκριτικότρόποσκέψηςστουςφοιτητές; Τοπεριεχόμενοτωνάρθρωνείναισύγχρονο,έγκυροκαιαξιόπιστο; Οι υπερσύνδεσμοι, εσωτερικοί και εξωτερικοί που προτείνονται, είναι πραγματικάαναγκαίοικαιχρηστικοί,χωρίςναγίνεταιυπερβολικήήελλιπής χρήσητους; Ταάρθραείναιευανάγνωστακαικατανοητά,χωρίςπεριττούςπλατιασμούς ήπεριορισμένηανάπτυξη; Οι τίτλοι προσδιορίζουν με ακρίβεια, σαφήνεια και περιεκτικότητα το περιεχόμενο; Οι μορφοποιήσεις σε τίτλους και παραγράφους προάγουν την ευαναγνωστικότητα; Οι πίνακες, οι λίστες, οι εικόνες και τα λοιπά πρόσθετα οπτικοακουστικά στοιχείαέχουντηναπαιτούμενηκαταλληλότητα,ποιότητακαιποσότητα; ΗπλοήγησηστοWikiείναιεύκολη,ευχάριστηκαιικανοποιητική; Έχει προβλεφθεί διαδικασία αξιολόγησης της συνεργασίας των φοιτητών στο Wiki και της συμβολής του Wiki στην επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων; 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 26
RB2013B24/ΟδηγόςΠαιδαγωγικώνΠροδιαγραφώνΕκπαιδευτικούΥλικούWiki ΕνδεικτικήΒιβλιογραφία Anderson, L. & Krathwohl, R. 2001). A& Taxonomy& for& Learning,& Teaching,& and& Assessing:&A&Revision&&of& Blooms& Taxonomy& of& Educational& Objectives. New York: Longman. Hu,Q.&Johnson,E.2011).UsingaWiki0BasedCourseDesigntoCreateaStudent0 Centered Learning Environment: Strategies and Lessons. Journal& of& Public& Affairs&Education,&18&3), pp.4930512. Johnson,E.B.2002).Contextual&teaching&and&learning:&What&it&is&and&why&its&here& to&stay. ThousandOaks,CA:Sage. Mindel,J.L.,&Verma,S.2006).WikisforTeachingandLearning.Communications& of&ais,&181),2038. Reinhold, S. 2006). WikiTrails: Augmenting Wiki Structure for Collaborative, Interdisciplinary Learning. 2006& International& Symposium& for& Wikis, Odense, Denmark. Richardson, W. 2006). Blogs, Wikis, Podcasts, and Other Powerful Web Tools for Classrooms.ThousandOaks,California:CorwinPress. Schwartz, L., Clark, S., Cossarin, M. and Rudolph, J. 2004). Educational wikis: Featuresand selection criteria. International& Review& of& Research& in& Open& and& Distance&& Learning,51). Tapscott, B. & Williams, A. 2006). Wikinomics:& How& mass& collaboration& changes& everything.&new York:PortfolioHardcoverPenguin). Wankel, Ch, Ed.) 2010). Cuttingáedge& Social& Media& Approaches& to& Business& Education:&Teaching&& with& LinkedIn,& Facebook,& Twitter,& Second& Life,& and& Blogs& PB).Charlotte,NorthCarolina: InformationAgePublishing. West, J.& West M.2009). Using& Wikis& for& Online& Collaboration:& The& Power& of& the& ReadáWrite&& Web.SanFrancisco,CA:Jossey0Bass. ΟΣυντάκτης ΑδαμαντίαΣπανακά 2 η Έκδοση/Ιούνιος2014 27