ΥΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΙΚΡΩΝΗΣ ΞΕΝΟΦΩΝ ΠΕ12_06 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΥΔΡΙΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2015-2016 ΤΑΞΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Η πρόοδος της επιστήμης, τα άλματα της τεχνολογίας, η είσοδος των υπολογιστών, των ρομπότ και των αυτοματισμών στην παραγωγή ανέτρεψαν καταστάσεις ζωής, δημιουργώντας ένα νέο τεχνολογικό περιβάλλον. Στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου μπήκαν τεχνολογικά προϊόντα προσφέροντας του πολλές ευκολίες, χωρίς όμως πάντα να συνοδεύονται και από τις ανάλογες δόσεις ευτυχίας.
Σ αυτή την δύνη των αλλαγών πολλά επαγγέλματα εξαφανίστηκαν, άλλα επιβιώνουν ακόμα (για πολύ λίγο), ενώ άλλα αντικαταστάθηκαν ακολουθώντας τις νέες ανάγκες και τα νέα ήθη. Ποιος αλήθεια μπορεί να αποτιμήσει τα χιλιόμετρα που κάποιος αγωγιάτης διένυε πεζός μιας και τα ζωντανά του ήταν φορτωμένα περπατώντας με τις όποιες καιρικές συνθήκες μεταφέροντας αγαθά από τα χωριά στην πόλη και τανάπαλιν;
Θα καταγράψουμε κάποια από αυτά τα επαγγέλματα που υπήρχαν στον τόπο μας (την Λευκάδα), μαθαίνοντας για αυτά, αλλά παράλληλα και για την ζωή αυτών των ανθρώπων.
ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΚΙΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΡΜΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΑΖΗΣ ΖΩΗΣ ΖΑΚΚΑΣ ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΚΟΛΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΑΝΥΦΑΝΤΗ ΕΛΕΝΑ ΓΑΖΗ ΙΩΑΝΝΑ ΘΕΡΜΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΒΒΑΔΑ ΝΑΤΑΣΣΑ ΝΤΡΕΔΑ ΚΛΕΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΔΕΛΛΑΠΟΡΤΑ ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΒΒΑΔΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΥΙΣ ΑΓΚΑΙ
Ερευνητικά ερωτήματα: Ποια ήταν τα κυριότερα επαγγέλματα του χτες στην περιοχή μας; Ήταν το κύριο επάγγελμα τους; Οι επαγγελματίες κέρδιζαν αρκετά χρήματα από αυτά; Ποια η θέση τους στην κοινωνική ζωή; Πως και που ήταν ο επαγγελματικός τους χώρος; Γιατί αυτά τα επαγγέλματα δεν υπάρχουν πια;
ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ ή ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ Η τέχνη του καλαντζή συνίσταται στην επίστρωση με κράμα κασσίτερου όσων αντικειμένων προορίζονταν για οικιακά σκεύη. Εργαλεία του ήταν το αμόνι, ο κορφολόγος, το σφυρί, η τσιμπίδα, το φυσερό κ.ά.
Στον τόπο μας υπήρχαν καλαντζήδες, όμως οι περισσότεροι από αυτούς μάλλον ήταν περιφερόμενοι. Σήμερα σπάνια συναντάμε τέτοιους επαγγελματίες, λόγω του ότι τα οικιακά σκεύη είναι ανοξείδωτα.
ΠΕΤΑΛΩΤΕΣ Παλιά τα μεταφορικά μέσα ήταν λιγοστά και οι ανάγκες για μεταφορές μεγάλες. Έτσι κάθε σπίτι στο χωριό είχε ένα τουλάχιστον ζώο για τις δουλειές του, γαϊδούρι, μουλάρι ή άλογο. Οι πεταλωτές λοιπόν ήταν απαραίτητοι. Αυτοί έβαζαν στα ζώα τα πέταλα και έτσι αυτά μπορούσαν να διαβαίνουν τα μονοπάτια και να βαδίζουν σε κακοτράχαλους δρόμους χωρίς να πληγώνουν τις οπλές τους. Ο πεταλωτής χρησιμοποιούσε εργαλεία, όπως σφυρί, τανάλια, και ένα είδος κυρτού μαχαιριού.
Αρχικά έκοβε και ίσιωνε την οπλή του ζώου στην συνέχεια τοποθετούσε το πέταλο, στο σωστό μέγεθος και τέλος το κάρφωνε με τα καρφιά τα οποία προεξείχαν από την πατούσα του ζώου για να μη γλιστράει. Στα χωριά της Λευκάδας οι πεταλωτές πετάλωναν τα ζώα στα σπίτια των ιδιοκτητών, ενώ στην πόλη της Λευκάδας υπήρχαν χάνια στην περιοχή του Αγίου Μηνά, που οι ιδιοκτήτες μπορούσαν να αφήσουν τα ζώα τους, να τα πεταλώνουν αλλά και να διορθώνουν τα σαμάρια τους. Εργαλεία του πεταλωτή Κοντομίχειο λαογραφικό Μουσείο
Οι καροτσέρηδες στην Λευκάδα ήταν καμιά δεκαριά. Ήταν το κύριό τους επάγγελμα και ήταν φτωχοί άνθρωποι. Το «κάρο» ή «καροτσίνι» είχε τρεις ρόδες και την κίνηση την έδινε ο καροτσέρης σπρώχνοντας. Ήταν σταθμευμένα στο σταθμό του ΚΤΕΛ, που παλιά ήταν στην είσοδο της Λευκάδας, καθώς επίσης στην παραλία που ερχόταν οι βάρκες από την Πλαγιά, αλλά και τα καΐκια από το Μεγανήσι (οι βενζίνες όπως τις αποκαλούσαν). Από κει μετέφεραν εμπορεύματα στα διάφορα μπακάλικα στην αγορά, που τα έφερναν στην πόλη οι χωρικοί, όπως ντενεκέδες λάδι, καφάσια σταφύλια, μαλλιά, κρασί κ.ά. Το τελευταίο κάρο που κυκλοφορούσε στην αγορά το χρησιμοποιούσε ο Νίκος Γεράρδης ο οποίος πουλούσε εφημερίδες και περιοδικά. ΚΑΡΟΤΣΕΡΗΣ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΚΟΥΡΕΑΣ Παλιά τα χωριά μας ήταν γεμάτα κόσμο και έσφυζαν από ζωή. Ο κόσμος συνήθιζε να κουρεύεται και να ξυρίζεται τακτικά. Τα κουρεία ήταν ένας τόπος συνάντησης, αλλά και πολιτικών και κοινωνικών συζητήσεων. Οι κουρείς συνήθως δεν εξέφραζαν άποψη και περισσότερο άκουγαν. Ήταν οι άνθρωποι που ήξεραν σχεδόν όλα τα νέα, αλλά και τα κουτσομπολιά της τοπικής κοινωνίας. Ο εξοπλισμός των κουρείων ή μπαρμπέρικων ήτανε απλός και λιτός.
Ένας καναπές ή κάνα δυο καρέκλες για αναμονή, ένας καθρέφτης και μια πολυθρόνα για τον πελάτη. Κάτω και δίπλα από τον καθρέπτη, ένα κομοδίνο με τα εργαλεία του κουρέα, που ήταν τα ψαλίδια, οι χτένες και οι χειροκίνητες μηχανές κουρέματος. Με αυτές συνήθως κούρευαν τα σχολιαρόπαιδα.
Η σαπουνάδα για το ξύρισμα γινόταν σε ένα μεταλλικό σκεύος, το δε ξυράφι που ήταν μια λεπίδα το τρόχιζαν σ ένα δέρμα. Υπήρχαν ακόμα πετσέτες, οινόπνευμα και το μπριγιόλ, που το έβαζε ο κουρέας στο τέλος του κουρέματος, αφού πρώτα καθάριζε τις τρίχες με ένα πινέλο. Φυσικά τέτοια παραδοσιακά κουρεία υπήρχαν και στην Χώρα, όπως αποκαλούσαν οι «χωριάτες» την πόλη. Με τις υγείες σας! Και όπως λένε στην τοπική λαλιά «με τσ γείσας!»
ΜΥΛΩΝΑΣ Πολλές οι σπορές παλιά, πολλοί και οι μυλωνάδες. Οι μύλοι που άλεθαν τα σιτάρι ή τα λιγοστό καλαμπόκι ήταν τόσο νερόμυλοι όσο και ανεμόμυλοι. Πολλοί από αυτούς διασώζονται μέχρι και σήμερα. Στο Νυδρί (στο Δημοσάρι) υπήρχαν πάνω από 12 νερόμυλοι και όλοι χρησιμοποιούσαν το ίδιο νερό για να κινούν την φτερωτή και τις μυλόπετρες.
Οι μυλωνάδες έπρεπε να φροντίζουν για την καλή κατάσταση και λειτουργία του μύλου. Επίσης να είναι προσεκτικοί στο ζύγισμα των αλεύρων. Έμεναν πολλές ώρες στον μύλο, διότι δεν ήξεραν πότε θα πάει κάποιος για άλεσμα. Σε ότι αφορά τους νερόμυλους τους καλοκαιρινούς μήνες κάποιοι διέθεταν ένα «λόμπο» (δεξαμενή νερού) να μαζεύουν το νερό που ήταν λιγοστό, ώστε να έχουν την απαραίτητη ροή κατά το άλεσμα. Η πληρωμή γινόταν συνήθως σε είδος. Άφηναν ένα μέρος του αλεσμένου σιταριού στον μυλωνά το λεγόμενο «ξάϊ».
ΚΑΜΙΝΙΕΡΗΣ (ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΟΣ) Ο ασβέστης είναι ένα υλικό που έχει πάρα πολλές χρήσεις. Τον χρησιμοποιούν οι αγρότες στα ραντίσματα, στα κοτέτσια, στους κήπους. Τον χρησιμοποιούν οι εργάτες στις οικοδομές. Τον χρησιμοποιούν οι νοικοκυρές για να ασπρίζουν τις αυλές και τους τοίχους των σπιτιών. Παλιότερα υπήρχαν τα καμίνια που έβγαζαν τον ασβέστη. Το κτίσιμο των καμινιών το έκαναν οι καμινιέρηδες και ήταν αυτό μεγάλη τέχνη. Αν το καμίνι δεν ήταν πετυχημένο μπορούσε να καταστραφεί και όλος ο κόπος πήγαινε χαμένος.
Στο εσωτερικό του καμινιού, που είχε αυγοειδές σχήμα, τοποθετούσαν πέτρες που ήταν κατάλληλες να μετατραπούν μετά από καύση σε ασβέστη. Στην συνέχεια στο κάτω μέρος του καμινιού έβαζαν φωτιά η οποία έπρεπε να καίει για 4 έως 6 μερόνυχτα. Σε αυτή την διαδικασία βοηθούσαν συγγενείς και φίλοι βάζοντας καύσιμα υλικά στην φωτιά, που έπρεπε να καίει συνεχώς. Ένα καμίνι μπορούσε να παράγει περίπου 25 τόνους ασβέστη.
«Το αγώγι ξυπνάει τον αγωγιάτη» λέει μια λαϊκή παροιμία. Το επάγγελμα του αγωγιάτη σταμάτησε να εξασκείται γύρω στα 1950 με την εξάπλωση του αυτοκίνητου σαν μέσο μεταφοράς. Οι αγωγιάτες ήταν άνθρωποι οι οποίοι διένυαν καθημερινά αρκετά χιλιόμετρα πεζή, μιας και τα ζώα ή τα κάρα που διέθεταν ήταν συνήθως φορτωμένα με εμπορεύματα. Τις διαδρομές που μπορεί να ήταν και κακοτράχαλα μονοπάτια τις έκαναν με τις όποιες καιρικές συνθήκες.
Κάποιες φορές και όταν οι δρόμοι το επέτρεπαν χρησιμοποιούσαν και κάρα. Τα ζώα που έσερναν τα κάρα τα στόλιζαν με χάντρες και άλλα στολίδια.
ΠΛΑΝΟΔΙΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Όποιο σπίτι και να επισκεφτούμε θα δούμε ότι θα υπάρχει τουλάχιστον μια παλιά φωτογραφία κρεμασμένη στον τοίχο. Υπήρχαν παλιά οι πλανόδιοι φωτογράφοι. Περιδιάβαιναν τα χωριά και έκαναν οικογενειακές φωτογραφίες, αλλά και πορτραίτα. Μετά από καιρό και αφού εμφάνιζαν, εκτύπωναν και ρετουσάριζαν τις φωτογραφίες, τις παρέδιδαν στις οικογένειες. Συνήθως έπαιρναν μια μικρή προκαταβολή και τα υπόλοιπα χρήματα κατά την παράδοση των φωτογραφιών.
Από την συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Γαζής Χριστόφορος με θέμα τους «λιοτριβιάρηδες»
Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες και τις συνεντεύξεις που μας παραχώρησαν : τον κ. Σκληρό Δήμο από το Μαραντοχώρι, κατασκευαστή καμινιών, για την συνέντευξη με θέμα τα καμίνια. τον κ. Κρητικό Γεώργιο από την Λευκάδα για την συνέντευξη με θέμα τους καροτσέρηδες. τον κ. Γαζή Χριστόφορο από το Νυδρί, ιδιοκτήτη παλιότερα ελαιοτριβείου, για την συνέντευξη με θέμα τα ελαιοτριβεία. Την κ. Θερμού Αικατερίνη, αγρότισσα για την συνέντευξη με θέμα την επεξεργασία του λιναριού. την κ. Μικρώνη Ειρήνη, αγρότισσα, κόρη μυλωνά και αγωγιάτη, για την τηλεφωνική συνέντευξη και τις πληροφορίες που μας έδωσε για τους μυλωνάδες και τους αγωγιάτες.
πηγές Πρόσωπα Κρήτης. Ανασύρθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015 από: http://www.prosopakritis.gr Aikaterini Laskaridis Foundation. Map of Lefkada with floor plan of Santa Maura fortress. Ανασύρθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015 από: http://eng.travelogues.gr/item.php?view=48616 Οικολογικός Πολιτιστικός Σύλλογος Χαϊδαρίου. Ανασύρθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2015 από: http://xpolis.blogspot.gr/2010/07/blog-post_22.html. Τα ασβεστοκάμινα στο Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο (β' ανάρτηση). Αναρτήθηκε από OIKO.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου στις Πέμπτη, Ιουλίου 22, 2010