Σηµεία τοποθέτησης του Προέδρου του ΣΕΒΕ, κ. Βασίλη Θωµαΐδη, στη 14η Συνεδρίαση του Εθνικού Συµβουλίου Εξαγωγών Αθήνα, 30.03.09 Α. Στοιχεία Τεκµηρίωσης Η πορεία του ελληνικού εξωτερικού εµπορίου για την περίοδο 2003-2007 Η ελληνική οικονοµία διέπεται από έντονη εσωστρέφεια, παρά την αξιόλογη αύξηση που παρουσίασαν οι ελληνικές εξαγωγές τα τελευταία έτη, µέσα στο γενικότερο κλίµα µεγέθυνσης του παγκόσµιου εµπορίου. Το ελληνικό εξωτερικό εµπόριο, έπειτα από µία τετραετία αξιόλογων εξαγωγικών επιδόσεων, από το 2003 έως το 2006, έχει εισέλθει σε µία πορεία κάµψης. Η σηµαντική µείωση του ρυθµού ανάπτυξης των ελληνικών εξαγωγών που σηµειώθηκε κατά το δηµοσιονοµικό έτος 2007, φαίνεται να συνεχίζεται µε εντονότερους ρυθµούς για το 2008. Πιο συγκεκριµένα, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης των εξαγωγών το διάστηµα 2003-2006 ανήλθε σε 12,5%, το 2007 υποχώρησε σηµαντικά σε 4%. Η εσωστρέφεια που διακρίνει την ελληνική οικονοµία απεικονίζεται σαφέστερα από το δείκτη επικάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές, όπου στην πενταετία 2004-2008 µόλις που υπερβαίνει το 30% και καταδεικνύει την υψηλή εξάρτηση της χώρας µας από τις εισαγωγές. Οι επιδόσεις του ελληνικού εξωτερικού εµπορίου για το 2008 Σύµφωνα µε την ανακοίνωση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσία της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) για το κλείσιµο του έτους 2008, οι ελληνικές εξαγωγές εµπορευµατικών συναλλαγών για το 2008 κατέγραψαν οριακή αύξηση κατά 1,1% συγκριτικά µε το 2007, ενώ σε αξία ανήλθαν σε 17,3 δις. ευρώ. Αναφορικά µε την κατανοµή των ελληνικών εξαγωγών σε Ε.Ε. και Τρίτες Χώρες, το ενδοκοινοτικό εµπόριο συνεχίζει να απορροφά το 64% της ελληνικής εξαγωγικής δραστηριότητας, ενώ το υπόλοιπο 36% αποσπούν οι Τρίτες Χώρες. Η ετήσια αύξηση των ελληνικών εξαγωγών το εξεταζόµενο διάστηµα αποδίδεται αποκλειστικά στο εµπόριο µε τις Τρίτες Χώρες, καθώς καταγράφηκε αύξηση κατά 3,4%. Οι ενδοκοινοτικές παραδόσεις αντίθετα κατέγραψαν πτώση το 2008 κατά 0,1%. Αύξηση κατά 10,1% σηµειώνουν οι ελληνικές εισαγωγές για το 2008 συγκριτικά µε το 2007, ενώ σε αξία ανέρχονται σε 58,3 δις. ευρώ. Η αύξηση των εισαγωγών αποδίδεται κατά 3,5% στις εισαγωγές από τις χώρες της Κοινότητας, ενώ κατά 20,3% στις εισαγωγές από Τρίτες χώρες.
Σηµαντική είναι η αύξηση του ελλείµµατος του εµπορικού ισοζυγίου κατά 14,4% για το 2008, Πιο συγκεκριµένα, το εµπορικό έλλειµµα αυξήθηκε κατά 5,2 δις ευρώ και ανήλθε σε 41 δις ευρώ. Η εικόνα του ελληνικού εξαγωγικού εµπορίου διαγράφεται ακόµα πιο δυσµενής για το 2009, καθώς κατά την έναρξή του, τον Ιανουάριο 2009 σηµειώθηκε µείωση της εξαγωγικής δραστηριότητας κατά 20,9%. Πίνακας Α.1 Ελληνικό εξωτερικό εµπόριο εµπορευµατικών συναλλαγών, για την περίοδο 2004-2008 (ποσά σε εκατ. ευρώ) 2004 2005 2006 2007 2008 ΕΤ 08/07 MΕΤ 04/08 Ελληνικές Εισαγωγές 40.424,5 44.379,4 48.008,70 53.006,60 58.365,10 10,1% 9,6% Ελληνικές Εξαγωγές 12.357,3 14.731,6 16.433,60 17.139,50 17.333,10 1,1% 8,8% Συνολικό Εµπόριο 52.781,8 59.111,0 64.442,3 70.146,1 75.698,2 7,9% 9,4% Εµπορικό Ισοζύγιο (28.067,2) (29.647,8) (31.575,1) (35.867,1) (41.032,0) 14,4% 10,0% Εξαγωγές / Εισαγωγές 30,6% 33,2% 34,2% 32,3% 29,7% -8,2% -0,7% Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ - ΣΕΒΕ Ελληνικό Εξωτερικό Εµπόριο εκφρασµένο ως % ΑΕΠ Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις της ΕΣΥΕ, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τρέχουσες τιµές για το 2008 (εποχικά διορθωµένα στοιχεία) ανήλθε σε 241,8 δις. ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές εκφρασµένες σε ποσοστό του ΑΕΠ για το 2008 ανέρχονται σε 7,2%, ποσοστό µειωµένο κατά 0,2 ποσοστιαίες µονάδες συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Οι ελληνικές εισαγωγές αντίστοιχα, εκφρασµένες ως ποσοστό του ΑΕΠ για το 2008 ανέρχονται σε 24,1%, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 0,9 ποσοστιαίες µονάδες. Τέλος, το εµπορικό έλλειµµα ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχεται σε 17% για το 2008, αυξηµένο κατά 1,2 ποσοστιαίες µονάδες. Πίνακας Α.2 Ελληνικό Εξωτερικό Εµπόριο ως % ΑΕΠ, για την περίοδο 2005-2008 (ΑΕΠ σε τρέχουσες τιµές) 2005 2006 2007 2008 Εισαγωγές % ΑΕΠ 22,5% 22,5% 23,2% 24,1% Εξαγωγές % ΑΕΠ 7,5% 7,7% 7,5% 7,2% Εµπορικό Έλλειµµα % ΑΕΠ -15,0% -14,8% -15,7% -17,0% Πηγή: ΕΣΥΕ Επεξεργασία: ΙΕΕΣ - ΣΕΒΕ 2
Εξαγωγές 2008: Ελλάδα vs. E.U-27 & EA-15 Τα τελευταία δηµοσιευµένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για το εξωτερικό εµπόριο της Ε.Ε. δεν επαληθεύουν απόλυτα τα νούµερα της ΕΣΥΕ για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς σύµφωνα µε τη Eurostat οι ελληνικές εξαγωγές καταγράφουν για το 2008 στασιµότητα (0%). Οι ελληνικές εξαγωγές στην τετραετία 2005-2008 αυξάνονταν µε µέσο ετήσιο ρυθµό 8%, ενώ οι εξαγωγές της Ε.Ε και της Ευρωζώνης για το ίδιο διάστηµα αυξήθηκαν µε 7,6% και 7,4% αντίστοιχα, δηλαδή µε ρυθµό συγκριτικά χαµηλότερο της Ελλάδας. Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαϊκές εξαγωγές διατήρησαν για το 2008 αυξητική τάση σε ένα ποσοστό κοντά στο 3%, ενώ αντίθετα οι ελληνικές εξαγωγές παρέµειναν σχεδόν στάσιµες. Η µειούµενη τάση των ελληνικών εξαγωγών σε σχέση µε τις Ευρωπαϊκές είναι η αιτία για την διολίσθηση της χώρας µας στην 21 η θέση στην κατάταξη των εξαγωγών της Ε.Ε για το 2008, µια θέση χαµηλότερα συγκριτικά µε το 2007. Επίσης, η κατάταξη της Ελλάδας αναφορικά µε τις εξαγωγικές επιδόσεις των χωρών της Ευρωζώνης για το 2008 είναι 13 η µεταξύ των 15 χωρών-µελών της Ζώνης του ευρώ, µία θέση χαµηλότερα σε σχέση µε το 2007. Γενικότερο κλίµα και Μακροοικονοµικά µεγέθη της ελληνικής οικονοµίας o Σχετικά εσωστρεφής οικονοµία, καθώς µόλις το 7% του ΑΕΠ προέρχεται από τις εξαγωγές εµπορευµάτων και το 20% συνολικά προέρχεται από τις εξαγωγές εµπορευµάτων και υπηρεσιών µαζί. Π.χ: Χώρες όπως η Ιρλανδία εξάγουν συνολικά το 80% του ΑΕΠ. o Επεκτατική δηµοσιονοµική πολιτική, γεγονός που επιδρά στην αύξηση του κόστους παραγωγής των επιχειρήσεων και συνεπώς στη µείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων διεθνώς. o Μείωση της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τοµέα εξαιτίας της οικονοµικής κρίσης. Αναγκαίο να διατηρηθεί τουλάχιστον σε διψήφιους ρυθµούς, µε στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά. o Αντιπληθωριστική διαδικασία εξαιτίας της οικονοµικής ύφεσης. Μέσα σε λιγότερο από ένα έτος ο πληθωρισµός στην Ελλάδα από το 5% που είχε προσεγγίσει, σταθεροποιείται σε ένα ποσοστό κάτω του 2%. Τα επίπεδα ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονοµίας o είκτης ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum 2007: 65 η θέση / 131 χώρες 2008: 67 η θέση / 130 χώρες o είκτης Ανταγωνιστικότητας του World Competitiveness Scoreboard 2008 2007: 36 η θέση / 55 χώρες 42 η θέση /55 χώρες 3
Β. Προτάσεις του ΣΕΒΕ για τη στήριξη των εξαγωγών και την ενίσχυση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας 1. Κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου ράσης για τη στήριξη των εξαγωγών από τα 4 συναρµόδια Υπουργεία (ΥΠΟΙΟ, ΥΠΕΞ, ΥΠΑΑΤ, ΥΠΑΝ) Ο ΣΕΒΕ ενθαρρύνει και έχει ήδη επανειληµµένα προτείνει τη στενότερη συνεργασία των συναρµόδιων υπουργείων (ΥΠΟΙΟ, ΥΠΑΝ, ΥΠΕΞ, ΥΠΑΑΤ) για την κατάρτιση ενός κοινού προγράµµατος εξαγωγών, µε έµφαση στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας, µέσω της χρηµατοδότησης των απαιτούµενων περιφερειακών δράσεων, αλλά και των φορέων, οι οποίοι συνεισφέρουν στην υλοποίηση των δράσεων αυτών. Η εµπειρία, οι ιδέες και η γνώση των φορέων και των στελεχών τους, θα πρέπει να θεωρηθεί ως πνευµατικό κεφάλαιο για τη χώρα και να αξιοποιηθεί στο µέγιστο. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση και επιλογή µε βάση διαφανή αξιοκρατικά κριτήρια και διαδικασίες, τόσο για τους φορείς, όσο και για τις δράσεις που υλοποιούν. 2. Αλλαγή του µοντέλου ανάπτυξης έως σήµερα και υιοθέτηση µοντέλου εξωστρέφειας µε στόχο τη µακροχρόνια βιώσιµη ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας - Καθορισµός συγκεκριµένων ποσοτικών και ποιοτικών στόχων Είναι γεγονός ότι µέσα σε µία κρίσιµη οικονοµική συγκυρία µε διεθνείς προεκτάσεις, οι επιχειρήσεις µε έντονο το στοιχείο της εξωστρέφειας είναι αυτές, οι οποίες πλήττονται σε µεγαλύτερο βαθµό συγκριτικά µε τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. Στην προκειµένη περίπτωση, ο χαµηλός βαθµός εξωστρέφειας της ελληνικής οικονοµίας ο οποίος τεκµηριώνεται από το 7,2% που συνεισφέρουν οι ελληνικές εξαγωγές στο ΑΕΠ της χώρας µας για το 2008, περιορίζει σε µεγάλο βαθµό τους κραδασµούς και τις συνέπειες από την οικονοµική ύφεση. Παρόλα αυτά, πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το συγκεκριµένο µοντέλο ανάπτυξης σε καµία περίπτωση δε µπορεί να καταστεί µακροχρόνια βιώσιµο και ανταγωνιστικό σε όρους διεθνούς εµπορίου. Όταν παρέλθει η κρίση, η ελληνική οικονοµία θα πρέπει να είναι έτοιµη σε ό,τι αφορά το επίπεδο ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας έτσι ώστε να επωφεληθεί µε βέλτιστο τρόπο από τη ραγδαία οικονοµική ανάπτυξη που θα ακολουθήσει της ύφεσης. Για αυτό το σκοπό, πρέπει να γίνει µία ανατροπή της µέχρι τώρα αντιµετώπισης του κρίσιµου ζητήµατος της οικονοµικής µεγέθυνσης της ελληνικής οικονοµίας. Στο πλαίσιο της προτεινόµενης αναθεώρησης της εθνικής στρατηγικής οικονοµικής ανάπτυξης µε έµφαση στην εξωστρέφεια, θα πρέπει να οριστούν συγκεκριµένοι στόχοι, τόσο ποιοτικοί, όσο και ποσοτικοί και σε συγκεκριµένο χρονικό ορίζοντα: 4
2.1 Οι Ποσοτικοί Στόχοι o Αύξηση της αξίας των εξαγωγών έως το 2013 στο 10%του ΑΕΠ o ιπλασιασµός των εξαγωγών των ελληνικών περιφερειών µε χαµηλή εξωστρέφεια (Εξαγωγές < 10% ΑΕΠ) έως το 2013 2.2 Οι Ποιοτικοί Στόχοι o Καθορισµός των 5 πιο ανταγωνιστικών οµάδων προϊόντων και οργάνωση στοχευµένων δράσεων προώθησης τους στις αγορές του εξωτερικού o Καθορισµός των 10 πιο δυναµικών αγορών-στόχων και ανάπτυξη οργανωµένων δικτύων διανοµής. 3. Προβολή και προώθηση των ελληνικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού, µέσω στοχευµένων προγραµµάτων Regional Marketing Ο ΣΕΒΕ προτείνει το σχεδιασµό και την υλοποίηση Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων Regional Marketing, µε σκοπό την προβολή και προώθηση των ελληνικών ανταγωνιστικών προϊόντων, τόσο σε επίπεδο περιφέρειας, όσο και σε επίπεδο προϊόντων προς τις αγορές του εξωτερικού. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί έµφαση στη δηµιουργία κατάλληλων δικτύων διανοµής των ελληνικών προϊόντων (clusters) σε συγκεκριµένες αγορές-στόχους του εξωτερικού, µε στόχο την αποτελεσµατικότερη και περαιτέρω διείσδυση των ανταγωνιστικών ελληνικών προϊόντων σε νέες αγορές. 4. Ανάδειξη του ρόλου της ποιότητας, της πιστοποίησης και αναγνωρισιµότητα των ελληνικών σηµάτων και φορέων στο εξωτερικό Η πιστοποίηση της ποιότητας των ελληνικών προϊόντων είναι κρίσιµη παράµετρος για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους στις διεθνείς αγορές και κατ επέκταση για την τόνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας. Ο ΣΕΒΕ έχει κάνει µία σηµαντική προσπάθεια για την ανάδειξη της σηµαντικότητας της έννοιας της ποιότητας, της τυποποίησηςπιστοποίησης, αλλά και του ίδιου του συστήµατος ποιότητας και των σηµάτων συµµόρφωσης στο εξωτερικό. Η αναγνωρισιµότητα των ελληνικών σηµάτων συµµόρφωσης στο εξωτερικό αποτελεί το διαβατήριο για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων εκτός των συνόρων της χώρας και την ενίσχυση της συνολικής εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας. 5
Σε συνέχεια αυτής της προσπάθειας, προτείνουµε την υλοποίηση δράσεων µε στόχο την αναγνώριση και αποδοχή των ελληνικών σηµάτων συµµόρφωσης στο εξωτερικό, καθώς και την υιοθέτηση ειδικής δράσης στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 του τύπου «Πιστοποιηθείτε µε σήµατα συµµόρφωσης», µε σκοπό την παροχή κινήτρων προς τους επιχειρηµατίες που δεν έχουν λάβει ακόµη τις απαιτούµενες πιστοποιήσεις, να προχωρήσουν σε ανάλογες διαδικασίες. Επίσης θα πρέπει να καταγραφούν οι ανάγκες των ελληνικών επιχειρήσεων σε εργαστήρια και να χρηµατοδοτηθούν επιλεγµένα εργαστήρια και δράσεις ενηµέρωσης - δηµοσιοποίησης- ευαισθητοποίησης για θέµατα ποιότητας-πιστοποίησης σε όλη την Ελλάδα (road shows, κ.λ.π.). 5. Ενίσχυση και αξιοποίηση του θεσµού της Ασφάλισης των εξαγωγικών Πιστώσεων Οργανισµός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) Η ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων είναι ένα εργαλείο, το οποίο αναµφίβολα µπορεί να προσφέρει σηµαντικά πλεονεκτήµατα και οφέλη στον Έλληνα εξαγωγέα. Η ανάγκη για ασφαλιστική κάλυψη καθίσταται ολοένα επιτακτικότερη στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης και του αυξανόµενου πιστωτικού κινδύνου. Ιδίως στην παρούσα οικονοµική συγκυρία, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι αυτές, οι οποίες λόγω της δραστηριότητάς τους, πλήττονται σε µεγαλύτερη κλίµακα από τους κραδασµούς της κρίσης σε διεθνές επίπεδο. Η ασφαλιστική κάλυψη των εξαγωγικών πιστώσεων των επιχειρήσεων της Βορείου Ελλάδος είναι σήµερα ανεπαρκής, δεδοµένου ότι το ποσοστό των ασφαλισµένων επιχειρήσεων είναι πολύ µικρό σε σχέση µε τον συνολικό αριθµό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ελλάδα. Επίσης υφίσταται έντονος προβληµατισµός των εξαγωγικών επιχειρήσεων για τη διατύπωση και τους όρους των ασφαλιστήριων συµβολαίων, οι οποίοι θεωρούνται σε µεγάλο βαθµό µη φιλικοί και πολύπλοκοι καθώς και για τη διαδικασία καταβολής αποζηµιώσεων. Oι προτάσεις του ΣΕΒΕ για τη βελτίωση του θεσµού των εξαγωγικών πιστώσεων συνίστανται στα παρακάτω: ηµιουργία ιυπουργικού Οργάνου (ΥΠΟΙΟ, ΥΠΕΞ, ΥΠΑΝ, ΥΠΑΑΤ, κ.ά.) που θα αποφασίζει ανά έτος την εθνική πολιτική ασφαλιστικής κάλυψης εξαγωγικών πιστώσεων ανά χώρα και ανά κλάδο, µετά από εισήγηση του Εθνικού Συµβουλίου Εξαγωγών και θα την αναπροσαρµόζει όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο µε βάση τις εκάστοτε διαµορφούµενες συνθήκες σε εθνικό, κοινοτικό και διεθνές επίπεδο. Ανάθεση της διαχείρισης στον ΟΑΕΠ, ο οποίος, πέραν των άλλων 6
προϊόντων που αποκλειστικά διαθέτει (κάλυψη πολιτικού κινδύνου, ασφάλιση µεσο- µακροπρόθεσµων πιστώσεων, ασφάλιση τεχνικών έργων, ασφάλιση πιστώσεων στον αγοραστή και ασφάλιση επενδύσεων εξωτερικού), θα καλύπτει ασφαλιστικά τις ελληνικές εξαγωγές ιδίως σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από την ιδιωτική αγορά ασφαλίσεων. Πρόκειται κυρίως για την κάλυψη µη εµπορεύσιµων κινδύνων (χώρες εκτός ΕΕ και ΟΟΣΑ) και κατά παρέκκλιση µη εµπορεύσιµων κινδύνων που αφορούν τις Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις µε συνολικό ετήσιο εξαγωγικό κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει το ποσό των 2 εκ. όπως είναι οι επιχειρήσεις της περιφέρειας (Ανακοίνωση Eπιτροπής 2005/C325/11). Με τον τρόπο αυτό θα καλυφθούν και αναδυόµενες ή υψηλού ακόµη ρίσκου χώρες-στόχοι µε ενδιαφέρον και προοπτική για τα ελληνικά προϊόντα. Σύσταση µε πρωτοβουλία του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών Οµάδας Εργασίας µε τη συµµετοχή εκπροσώπων των Υπουργείων Οικονοµίας και Οικονοµικών (όπου µάλιστα πρόσφατα ιδρύθηκε Τµήµα Εποπτείας του ΟΑΕΠ) και Εξωτερικών, του ΟΑΕΠ, των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στον τοµέα αυτό και των εξαγωγικών φορέων για να εξεταστεί το θέµα και να συνταχθεί πρόταση για την αναδιοργάνωση του συστήµατος, των όρων και της διαδικασίας ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων. Μέτρα στήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων µέσω του Οργανισµού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) για τη στήριξη της ρευστότητάς τους και την αντιµετώπιση της κρίσης από την οποία πλήττονται λόγω της δυσχερούς οικονοµικής συγκυρίας. Τέτοιες πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί και από άλλα κράτη µέλη όπως πχ στη Βρετανία (1 δις λιρών για τη στήριξη των εξαγωγέων µέσω του Export Credit Guarantee Department). ιερεύνηση της δυνατότητας ενίσχυσης του θεσµού του factoring µέσω του ΟΑΕΠ ή γενικότερα µέσω της εγγύησης του ελληνικού δηµοσίου, για απαιτήσεις από πελάτες του εξωτερικού. Με αυτό το χρηµατοδοτικό εργαλείο, µπορεί, αφενός, να καλυφθούν όλοι οι πελάτες των εξαγωγικών επιχειρήσεων για ολόκληρο το αιτούµενο ποσό και, αφετέρου, να δοθεί το 100% της απαίτησης και όχι ποσοστό αυτής, όπως δίνεται σήµερα. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις έχουν επιτακτική ανάγκη, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο της κρίσης, για περαιτέρω ενεργοποίηση και διεύρυνση του ρόλου του ΟΑΕΠ ώστε να αποτελέσει πιο ουσιαστικό εργαλείο υποστήριξης των ελληνικών εξωστρεφών επιχειρήσεων. 7
6. Μείωση του ιοικητικού Κόστους Καταπολέµησης των γραφειοκρατικών δυσλειτουργιών και βελτίωση των υποδοµών Προκειµένου να περιοριστούν οι κραδασµοί στην ελληνική οικονοµία από τη διεθνή κρίση, θα πρέπει µέσα από τα κοινοτικά κονδύλια τα οποία έχουν εκπονηθεί για τη χώρα µας, ένα σηµαντικό µέρος να επενδυθεί σε σύγχρονες υποδοµές και καινοτόµα συστήµατα, τα οποία θα αναβαθµίσουν κρίσιµους τοµείς όπως: οι µεταφορές, οι υπηρεσίες, οι τηλεπικοινωνίες, οι συναλλαγές και το περιβάλλον. Θεωρούµε ότι η βελτίωση της ασφάλειας, της ταχύτητας και του κόστους των µεταφορών, είναι παράγοντας που µπορεί να ενισχύσει σηµαντικά τόσο την εξωστρέφεια και τις ελληνικές εξαγωγές, όσο και το σύνολο της ελληνικής οικονοµίας. Το ίδιο ισχύει και για τον εκσυγχρονισµό στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών, καθώς αποτελούν πλέον κρίσιµα εργαλεία σε κάθε επίπεδο εµπορικής συναλλαγής. Τέλος, επιτακτική κρίνεται η ανάγκη για αναβάθµιση των δηµοσίων υπηρεσιών µέσω συστηµάτων υψηλής τεχνολογίας, καθώς κάτι τέτοιο συνεπάγεται δραστική µείωση του διοικητικού κόστους, το οποίο επιβαρύνει τις επιχειρήσεις. 7. Αναπροσαρµογή του στόχου του 1,5% ΑΕΠ µέχρι και το 2005 για δαπάνες Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας Μία εθνική οικονοµία, η οποία επιθυµεί να διαδραµατίζει ενεργό ρόλο σε διεθνές επίπεδο, οφείλει αφενός µεν να παράγει νέες ιδέες, καινοτόµα προϊόντα και σύγχρονες µεθόδους, αφετέρου δε να µετατρέπει αυτούς τους πόρους σε προστιθέµενη αξία και πλούτο. Η ενσωµάτωση της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτοµίας στη παραγωγική διαδικασία ως παράγοντας ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, είναι µονόδροµος για να κερδίσουµε το στοίχηµα της κοινωνίας της γνώσης. υστυχώς, η χρονική υστέρηση της Ελλάδας τόσο στη δηµιουργία καινοτοµίας, όσο και στην εφαρµογή νέων καινοτόµων µεθόδων είναι δεδοµένη και αρκετά πιο χαµηλά από τον µέσο όρο των Ευρωπαϊκών οικονοµιών. Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι σαφής και δεδοµένη: Επιτυχής τοποθέτηση µέσα στο νέο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον µέσα από το δυναµικό τρίπτυχο «Καινοτοµία - Ποιότητα - Εξωστρέφεια». Ο ΣΕΒΕ, στην προσπάθειά του για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η οποία είναι άµεσα συνυφασµένη µε την καινοτοµία, προτείνει το σχεδιασµό ειδικών δράσεων για την ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέµατα καινοτοµίας και την ανάδειξή τους σε κάθε επίπεδο επιχειρηµατικής δράσης ως προϋπόθεση δηµιουργίας καινοτόµων προϊόντων και υπηρεσιών. 8
Κρίνουµε ότι ο εθνικός στόχος που έχει τεθεί από την κυβέρνηση για την Ακαθάριστη Εγχώρια απάνη για Έρευνα, Τεχνολογία και Ανάπτυξη, της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ µέχρι και το 2015, είναι ιδιαίτερα χαµηλός. Πόσο µάλλον όταν από το ποσό-στόχο, µόλις το 60% θα προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισµό, ενώ το υπόλοιπο 40% θα προέρχεται από τη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα. Επίσης, εκτός από την αύξηση των κονδυλίων για Ε&Τ, ο ΣΕΒΕ προτείνει να προβλεφθούν ειδικά φορολογικά κίνητρα για επιχειρήσεις έρευνας και ανάπτυξης µε κριτήριο την εξωστρέφεια. Ο ΣΕΒΕ έχει υποβάλει αίτηµα για παράταση του µέτρου της έκπτωσης των δαπανών από τα καθαρά κέρδη (50% των δαπανών επιστηµονικής και τεχνολογικής έρευνας που πραγµατοποιούνται στη χρήση) πέραν του 2008 (άρθρο 31 παρ. 1 περ. του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήµατος) καθώς και τη διεύρυνση της έννοιας των δαπανών αυτών ώστε σε αυτές να περιλαµβάνονται δαπάνες για την απόκτηση και διατήρηση σηµάτων συµµόρφωσης, για την πραγµατοποίηση εργαστηριακών δοκιµών, για την κατοχύρωση πνευµατικής και βιοµηχανικής ιδιοκτησίας και για την πραγµατοποίηση εξόδων εργαστηριακών δοκιµών στα αναγνωρισµένα εργαστήρια και έρευνες αγοράς. Για το αίτηµα αυτό έχει συνταχθεί από τη ιεύθυνση Φορολογίας Εισοδήµατος του ΥΠΟΙΟ ενηµερωτικό σηµείωµα στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών και αναµένεται η σχετική απόφαση. Προβληµατισµό όµως έχει δηµιουργήσει στις επιχειρήσεις η σηµαντική περικοπή από τη Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας δαπανών έρευνας και τεχνολογίας που αφορούν ίδια συµµετοχή επιχειρήσεων σε προγράµµατα χρηµατοδοτούµενα µε το επιχείρηµα ότι δεν θεωρείται ως νόµιµη η χορήγηση φοροαπαλλαγής µε την έκδοση βεβαίωσης δαπανών στις περιπτώσεις που έχουν εξαντληθεί τα ανώτατα επιτρεπόµενα όρια ενίσχυσης των κρατικών ενισχύσεων για την έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτοµία, όπως αυτά προβλέπονται από την ισχύουσα κοινοτική νοµοθεσία. Πιστεύουµε ότι, στο πλαίσιο της προσπάθειας για ενίσχυση των επιχειρήσεων που παράγουν προϊόντα έντασης γνώσης και τεχνολογίας και είναι ή µπορούν να γίνουν εξωστρεφείς λόγω της ανταγωνιστικότητάς τους αλλά και της επιβεβληµένης ισότιµης αντιµετώπισης από τη ΓΓΕΤ των επιχειρήσεων έναντι των πανεπιστηµιακών και ερευνητικών ιδρυµάτων, η θέση αυτή θα πρέπει να επανεξεταστεί και σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε απόφαση να αφορά το µέλλον (2009). 8. Συνεργασία ΣΕΒΕ-Γ Τελωνείων & ΕΦΚ Πρόταση E-Customs Πάγια αιτήµατα του επιχειρηµατικού κόσµου, είναι η επίσπευση των διαδικασιών, οι διευκολύνσεις στους τελωνειακούς ελέγχους καθώς και η επίσπευση του χρόνου εκτελωνισµού και η µείωση του διοικητικού κόστους. 9
Η Γενική ιεύθυνση Τελωνείων & ΕΦΚ και ο ΣΕΒΕ υπέγραψαν στις 11.03.09 Μνηµόνιο Συνεργασίας (MOU) µε σκοπό την προώθηση της συνεργασίας της Τελωνειακής ιοίκησης µε τον εµπορικό κόσµο, τη διευκόλυνση και προώθηση του εξαγωγικού εµπορίου και την ενίσχυση των ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων των ελληνικών επιχειρήσεων και την αναδιοργάνωση των εργασιών τελωνείων και επιχειρήσεων µε στόχο τον περιορισµό της γραφειοκρατίας, τη µείωση του διοικητικού κόστους και του κόστους συµµόρφωσης µε την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη διασφάλιση της συµβατότητας των συστηµάτων τους. Η συνεργασία µεταξύ Γ Τελωνείων και ΣΕΒΕ αποτελεί σηµαντική καινοτόµο πρωτοβουλία εµπέδωσης της συνεργασίας µεταξύ δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα προς όφελος της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και της εθνικής οικονοµίας γενικότερα. Η συνεργασία αφορά και δράσεις για το ηλεκτρονικό τελωνείο από την εφαρµογή του οποίου αναµένεται µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα του εκτελωνισµού, απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών για τους δηµόσιους (κοινοτικούς ή εθνικούς) και ιδιωτικούς φορείς, διευκόλυνση και µείωση του κόστους των εµπορικών επιχειρήσεων, µεγαλύτερη ασφάλεια των εµπορευµάτων και των διεθνών συναλλαγών και αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στην ΕΕ γενικότερα. Ο ΣΕΒΕ σε αυτό το πλαίσιο προτείνει: Συντονισµό και στενή εταιρική συνεργασία της τελωνειακής υπηρεσίας µε τους επιχειρηµατικούς φορείς Αναδιοργάνωση των Τελωνείων και εκπαίδευση του προσωπικού Κατάρτιση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την εφαρµογή και προώθηση του ηλεκτρονικού τελωνείου ράσεις προσαρµογής της τελωνειακής υπηρεσίας και των συναλλασσοµένων µε αυτήν φορείς στις νέες τελωνειακές απαιτήσεις στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 9. Συνέδριο Αγροτικών Προϊόντων «Παγκόσµιες Αγορές Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίµων ιεθνείς Επιχειρηµατικές Συναντήσεις» Ο ΣΕΒΕ ανέλαβε πρωτοβουλία για τη διοργάνωση ιεθνούς Συνεδρίου Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίµων, στις 15-17 Μαΐου τ.έ., στην Βέροια και στην Θεσσαλονίκη. Την πρωτοβουλία αυτή αγκάλιασαν το Υπουργείο Εξωτερικών και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, µε τη συνεργασία των οποίων θα διοργανωθεί το εν λόγω συνέδριο. Οι στόχοι του Συνεδρίου συνοψίζονται στην ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών αγροτικών και τροφίµων και της αγροδιατροφικής οικονοµίας, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Καθοριστικής σηµασίας επίσης είναι η παροχή των κατάλληλων κινήτρων και ευκαιριών στους Έλληνες επιχειρηµατίες του κλάδου να έλθουν σε επαφή µε 10
τους ξένους εισαγωγείς και διανοµείς, τους διαµορφωτές της αγοράς, καθώς και να γνωρίσουν δια ζώσης τις ιδιαιτερότητες, ευκαιρίες και τις δυνατότητες προώθησης των προϊόντων τους στις συγκεκριµένες αγορές στόχους. Οι αγορές στόχοι που απευθύνεται το Συνέδριο είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες βάσει τεκµηρίωσης εµφανίζουν ιδιαίτερη δυναµική και προοπτική για περαιτέρω διείσδυση. Κεντρικός στόχος του Συνεδρίου είναι η εγκαθίδρυση µια στοχευµένης στρατηγικής προώθησης των αγροτικών προϊόντων και τροφίµων στις αγορές-στρατηγικούς εταίρους, µε ιδιαίτερη έµφαση στην αξιοποίηση των πλεονεκτηµάτων των περιφερειών. Το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα που παρέχει ο ΣΕΒΕ είναι η µεταφορά της τεχνογνωσίας που έχει αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια, σχετικά µε την αποτελεσµατική υλοποίηση οργανωµένων και στοχευµένων δράσεων. Το Συνέδριο εντάσσεται στις προσπάθειες του ΣΕΒΕ για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας του αγροτικού κλάδου. Σύµφωνα και µε τη σχετική µελέτη του Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ προκύπτει ότι ενώ ο αγροτικός κλάδος παρουσιάζει σηµαντικές προοπτικές περαιτέρω προώθησης σε αγορές πέρα από τα ελληνικά σύνορα, η συγκέντρωσή της εξαγωγικής δραστηριότητας µέχρι και το 2007 ωστόσο παρατηρείται στις περιφέρειες της Αττικής και της Κεντρικής Μακεδονίας σε ποσοστό περίπου 65%, υποδεικνύοντας την δραστηριοποίηση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού κλάδου σε περιφερειακό επίπεδο, µέσω υλοποίησης Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων Regional Marketing. Για τη διοργάνωση του Συνεδρίου επιλέχθηκε ο Νοµός Ηµαθίας, καθώς εκτός του ότι παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξηµένη αγροτική παραγωγή, θεωρείται ως ο πλέον κατάλληλος για τη στήριξη του Regional Marketing, καθώς ένα µεγάλο εύρος των προϊόντων που παράγει και εξάγει είναι ΠΟΠ (Προϊόντα Ονοµασίας Προέλευσης). Στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη θα λάβει χώρα διήµερο Επιχειρηµατικών Συναντήσεων, στο οποίο και θα δοθεί η ευκαιρία στους Έλληνες επιχειρηµατίες του κλάδου να έρθουν σε επαφή µε: εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο τοµέα εισαγωγής ή/ και διανοµής ελληνικών τροφίµων και ποτών δίκτυα διανοµής τροφίµων και ποτών αλυσίδες supermarket µικρού και µεσαίου µεγέθους αποκλειστικοί εισαγωγείς ευρωπαϊκών προϊόντων διατροφής εισαγωγείς delicatessen εισαγωγείς και διανοµείς βιολογικών προϊόντων και ειδών υγιεινής διατροφής Ο ΣΕΒΕ ζητά και την υποστήριξη του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών στη διοργάνωση της σηµαντικής και καινοτόµου αυτής εκδήλωσης. 11