ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 24.10.2012 COM(2012) 626 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ (απαιτείται βάσει του άρθρου 5 της απόφασης αριθ. 280/2004/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για μηχανισμό παρακολούθησης των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου στην Κοινότητα και εφαρμογής του πρωτοκόλλου του Κιότο) {SWD(2012) 353 final} EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Περίληψη... 3 2. Επιτευχθείσα πρόοδος την περίοδο 1990-2010... 6 2.1. Τάσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στα κράτη μέλη... 6 2.2. Ένταση των εκπομπών και κατά κεφαλή εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010.. 7 2.3. Εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010 σε σύγκριση με το 2009... 9 2.4. Τάσεις των εκπομπών στους κύριους τομείς... 9 3. Προβλεπόμενη πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου του πρωτόκολλου του Κιότο... 10 3.1. Προβλέψεις για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων... 10 3.1.1. ΕΕ των 27... 10 3.1.2. ΕΕ των 15... 10 3.1.3. ΕΕ των 12... 11 3.2. Κατάσταση της εφαρμογής της πολιτικής της Ένωσης για την κλιματική αλλαγή... 12 3.3. Εφαρμογή του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ)... 16 3.3.1. Δεύτερη περίοδος εμπορίας (2008-2012)... 16 3.3.2. Αξιοποίηση της κοινής εφαρμογής και του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης (CDM) από τους φορείς εκμετάλλευσης... 17 3.4. Προβλεπόμενη αξιοποίηση των μηχανισμών του Κιότο από τις κυβερνήσεις της Ένωσης... 17 3.5. Προβλεπόμενη αξιοποίηση των καταβοθρών διοξειδίου του άνθρακα... 18 4. Επίτευξη του στόχου για το 2020... 18 4.1. Ο στόχος της Ένωσης για μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων έως το 2020... 18 4.2. Πολιτικές που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων... 18 4.3. Προβλεπόμενη απόκλιση από τους στόχους... 19 5. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή... 21 6. Η κατάσταση στις υποψήφιες για ένταξη στην Ένωση χώρες... 21 EL 2 EL

1. ΠΕΡΊΛΗΨΗ Στη σωστή πορεία προς την επίτευξη του στόχου του Κιότο την περίοδο 2008-2012 Το 2010 1 οι συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 27, χωρίς τις εκπομπές και τις απορροφήσεις λόγω των χρήσεων γης, των αλλαγών χρήσεων γης και της δασοκομίας (LULUCF), ήταν κατά 15% χαμηλότερες σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 2,4% σε σύγκριση με το 2009. Η αύξηση αυτή αντισταθμίζει εν μέρει τη σημαντική μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων το 2009 λόγω της οικονομικής ύφεσης (-7,3%). Εάν δεν συνυπολογιστεί η εξαιρετική μείωση το 2009, οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010 εξακολουθούν να ακολουθούν τη γενική πτωτική τάση που παρατηρείται από το 2004 και μετέπειτα. Επιπλέον, σύμφωνα με τα προσωρινά δεδομένα για το 2011 2, οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 15 και στην ΕΕ των 27 μειώθηκαν κατά 3,6% και 2,5% το 2011 σε σύγκριση με το 2010. Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις, οι εκπομπές στην ΕΕ των 15 είναι κατά 14% χαμηλότερες από το επίπεδο του έτους αναφοράς. Το 2011, οι εκπομπές στην ΕΕ των 27 είναι περίπου κατά 18% χαμηλότερες από το επίπεδο του 1990. Η μεταβολή του ΑΕΠ την περίοδο 1990-2011 ήταν 43% για την ΕΕ των 15 και 48% για την ΕΕ των 27, και περίπου 1,5% μεταξύ του 2010 και του 2011. Ενώ η μεγέθυνση της οικονομίας είναι σημαντική, οι εκπομπές τόσο στην EΕ των 27 όσο και στην ΕΕ των 15 σημείωσαν φθίνουσα πορεία, γεγονός που καταδεικνύει ότι η αποσύνδεση της οικονομικής μεγέθυνσης από τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων σημείωσε σταθερή πρόοδο από το 1990. Βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο, η ΕΕ των 15 δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων κατά 8% έως την περίοδο 2008 2012 σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους αναφοράς. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία απογραφής του 2010 1, οι συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 15 ήταν κατά 11% χαμηλότερες από τις εκπομπές του έτους αναφοράς, χωρίς να συνυπολογίζονται οι LULUCF. Συνολικά, οι προβλέψεις 3 για τις συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων, όπως εμφαίνονται στο σχήμα 1, καταδεικνύουν ότι η ΕΕ των 15 βρίσκεται στη σωστή πορεία προς την επίτευξη του στόχου για τον οποίο έχει δεσμευθεί βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η εκτίμηση δείχνει ότι είναι πιθανόν να υπερκαλυφθεί ο στόχος. Σχήμα 1: Πραγματικές και προβλεπόμενες εκπομπές (εκατ. τόνοι ισοδυνάμου CO 2 ) για την ΕΕ των 15 EL 3 EL

Σημείωση: Τα βέλη βασίζονται στον μέσο όρο της περιόδου 2008-2012 και, συνεπώς, δεν αντιστοιχούν ακριβώς στις προβλεπόμενες τιμές εκπομπών για το 2010. Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΟΧ Σύμφωνα με προβλέψεις για τα θερμοκηπικά αέρια οι οποίες υποβλήθηκαν το 2011 και επικαιροποιήθηκαν το 2012, έξι κράτη μέλη της ΕΕ των 15 (Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο) βρίσκονται στη σωστή πορεία προς την επίτευξη των ατομικών τους στόχων μείωσης των θερμοκηπικών αερίων στην επικράτειά τους, όπως φαίνεται στο σχήμα 5. Λαμβάνοντας υπόψη την προβλεπόμενη χρήση των ευέλικτων μηχανισμών του πρωτοκόλλου του Κιότο, τη χρήση αχρησιμοποίητων δικαιωμάτων εκπομπής από το αποθεματικό για τους νεοεισερχόμενους του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής θερμοκηπικών αερίων (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, τις καταβόθρες άνθρακα, καθώς και συμπληρωματικά πολιτικά μέτρα, μόνο ένα κράτος μέλος (Ιταλία) δεν βρίσκεται στη σωστή πορεία προς την επίτευξη των στόχων του. Στα περισσότερα από τα δώδεκα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ένωση το 2004, προβλέπεται ελαφρά αύξηση των εκπομπών από το 2009 έως το 2012. Ωστόσο εννέα από τα εν λόγω κράτη, για τα οποία έχει καθοριστεί στόχος βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο, προβλέπεται ότι θα επιτύχουν ή θα υπερκαλύψουν τις δεσμεύσεις τους εφαρμόζοντας απλώς τις υφιστάμενες εθνικές πολιτικές και μέτρα. Η Σλοβενία εκτιμάται ότι θα επιτύχει τον στόχο της εφόσον όλα τα υφιστάμενα και προγραμματισμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς πιστωτικών μορίων δυνάμει του πρωτοκόλλου του Κιότο, αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Νέα μέτρα για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Η δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια 4 που εγκρίθηκε το 2009 παρέχει μια ολοκληρωμένη και φιλόδοξη δέσμη πολιτικών και μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έως το 2020 και μετέπειτα. Αποτελεί έναν από τους πέντε πρωταρχικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη. Από το 2013 και μετά, οι συνολικές προσπάθειες της Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων κατά 20% 5 μέχρι το 2020, σε σύγκριση με το 1990, θα κατανεμηθούν μεταξύ τομέων που υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ και τομέων που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ. Τα στοιχεία για τα θερμοκηπικά αέρια που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη ενότητα αναφέρονται στο πεδίο εφαρμογής της πρώτης περιόδου δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου EL 4 EL

του Κιότο και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για την εκτίμηση της προόδου της Ένωσης προς την τήρηση της εσωτερικής της δέσμευσης έως το 2020, λόγω του ευρύτερου φάσματος τομέων που καλύπτονται. Οι προετοιμασίες για την υλοποίηση της δέσμευσης μείωσης των θερμοκηπικών αερίων έως το 2020 έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Όσον αφορά το ΣΕΔΕ της ΕΕ, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην προετοιμασία της τρίτης φάσης (2013-2020) μετά την τελευταία έκθεση προόδου του Οκτωβρίου του 2011, μεταξύ άλλων όσον αφορά την πλατφόρμα πλειστηριασμού, το ενιαίο μητρώο της Ένωσης και την έγκριση εναρμονισμένων κανόνων παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων, διαπίστευσης και επαλήθευσης. Όσον αφορά την απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας, η οποία ρυθμίζει τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων σε τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ, με τον καθορισμό δεσμευτικών ετήσιων στόχων για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων για κάθε κράτος μέλος, συνεχίζονται οι εργασίες σχετικά με τα εκτελεστικά μέτρα, ιδίως σε σχέση με τον καθορισμό απόλυτων τιμών για τους στόχους των κρατών μελών και το σύστημα συμμόρφωσης που θα τεθεί σε εφαρμογή για την παρακολούθηση της δράσης των κρατών μελών ετησίως και τη συνεπικούρησή τους ώστε να λάβουν όλα τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση αδυναμίας επίτευξης των στόχων τους. Ο στόχος μείωσης των θερμοκηπικών αερίων κατά 20% θεμελιώνεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2010. Ο στόχος μείωσης των εκπομπών είναι ένας από τους πέντε πρωταρχικούς στόχους. Όπως επισημαίνεται στην «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2011» της Επιτροπής, όσον αφορά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, τα υφιστάμενα και προβλεπόμενα μέτρα δεν επαρκούν ακόμη για την επίτευξη των πρωταρχικών στόχων του 2020. Πολλά κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχουν δυνάμει της απόφασης περί επιμερισμού της προσπάθειας. Το σχήμα 2 καταδεικνύει τη σημαντική προσπάθεια μείωσης των εκπομπών που απαιτείται για να καλυφθεί η διαφορά ανάμεσα στη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης για το 2020 και στους στόχους της Ένωσης για το 2020 (-20% και -30% αντίστοιχα). Το 2011 οι εκπομπές στην ΕΕ των 27 (συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από τις διεθνείς αερομεταφορές) ήταν κατά 16% χαμηλότερες από το επίπεδο του 1990. Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης με βάση το μοντέλο PRIMES/GAINS περιλαμβάνει τις εφαρμοζόμενες ενωσιακές και εθνικές πολιτικές από τα μέσα του 2009 και τις εκπομπές που καλύπτονται από τη δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια. Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης θα οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών περίπου κατά 15% από το 1990 έως το 2020. Σύμφωνα με τις τελευταίες διαθέσιμες προβλέψεις για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων, που περιλαμβάνουν την υλοποίηση της δέσμης μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια, η ΕΕ θα επιτύχει συλλογικά τον στόχο της για το 2020 (για λεπτομέρειες βλέπε σχήμα 6). Ωστόσο, αναμένεται ότι μόνο 13 κράτη μέλη θα είναι σε θέση να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για το 2020 με τις ήδη εφαρμοζόμενες πολιτικές, ενώ 8 κράτη μέλη θα μπορέσουν να επιτύχουν τους στόχους τους, εάν οι οικείες πρόσθετες πολιτικές και μέτρα αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τα υπόλοιπα 6 κράτη μέλη πρέπει να χαράξουν πρόσθετες πολιτικές προκειμένου να υλοποιήσουν τους στόχους τους ή/και να κάνουν χρήση της ευελιξίας που προβλέπεται στη δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια. EL 5 EL

Σχήμα 2: Πραγματικές και προβλεπόμενες εκπομπές (εκατ. τόνοι ισοδυνάμου CO 2 ) για την ΕΕ των 27 Σημείωση : Οι προβλέψεις PRIMES/GAINS 3 εκπομπών την περίοδο 2010-2020. Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΟΧ χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη των μεταβολών των 2. ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙΣΑ ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1990-2010 2.1. Τάσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στα κράτη μέλη Η γενική τάση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ διαμορφώνεται από τις δύο χώρες που είναι οι μεγαλύτεροι πρόξενοι εκπομπών, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, και οι οποίες από κοινού ευθύνονται για το ένα τρίτο περίπου των συνολικών εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 27. Τα εν λόγω δύο κράτη μέλη πέτυχαν συνολικές μειώσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων ύψους 483 εκατ. τόνων ισοδυνάμου CO 2 σε σύγκριση με το 1990. Οι κύριοι λόγοι της θετικής εξέλιξης στη Γερμανία ήταν η αύξηση της απόδοσης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας και ο οικονομικός εκσυγχρονισμός των πέντε νέων ομόσπονδων κρατών μετά τη γερμανική επανένωση. Η μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στο Ηνωμένο Βασίλειο οφείλεται πρωτίστως στην απελευθέρωση των αγορών ενέργειας και στη συνακόλουθη αλλαγή καυσίμων στην EL 6 EL

ηλεκτροπαραγωγή στροφή από το πετρέλαιο και τον γαιάνθρακα στο φυσικό αέριο καθώς και στα μέτρα μείωσης των εκπομπών N 2 O στην παραγωγή αδιπικού οξέος. Η Γαλλία και η Ιταλία ήταν η τρίτη και η τέταρτη χώρα με τις υψηλότερες εκπομπές το 2010, υπεύθυνες για το 11,1% και το 10,6% των συνολικών εκπομπών στην ΕΕ των 27, αντίστοιχα. Το 2010 οι εκπομπές της Γαλλίας ήταν κατά 6,6 % χαμηλότερες των επιπέδων του 1990. Στη Γαλλία επιτεύχθηκε μεγάλη μείωση των εκπομπών N 2 O στην παραγωγή αδιπικού οξέος, αλλά οι εκπομπές CO 2 από τις οδικές μεταφορές και υδροφθορανθράκων (HFC) από την κατανάλωση αλογονανθράκων αυξήθηκαν σημαντικά μεταξύ του 1990 και του 2010. Το 2010 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων της Ιταλίας ήταν κατά 3,5% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990. Από το 1990 και μετέπειτα σημειώθηκε αύξηση των εκπομπών πρωτίστως από τις οδικές μεταφορές, την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας και τη διύλιση πετρελαίου, αλλά οι συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων της χώρας μειώθηκαν σημαντικά (7,2%) από το 2008. Η Πολωνία και η Ισπανία είναι η πέμπτη και η έκτη χώρα με τις υψηλότερες εκπομπές στην ΕΕ των 27, υπεύθυνες για το 8,5% και το 7,5% των συνολικών εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 27 το 2010. Στην Πολωνία οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων μειώθηκαν κατά 12,4% μεταξύ του 1990 και του 2010 και κατά 28,9% σε σύγκριση με το έτος αναφοράς, που για την Πολωνία είναι το 1988. Οι κύριοι λόγοι μείωσης των εκπομπών στην Πολωνία καθώς και σε άλλα νέα κράτη μέλη ήταν η φθίνουσα πορεία της ενεργοβόρας βαριάς βιομηχανίας και ο συνολικός εκσυγχρονισμός της οικονομίας στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελούν οι μεταφορές (ιδίως οι οδικές μεταφορές), τομέας όπου παρατηρήθηκε αύξηση των εκπομπών. Στην Ισπανία οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 25,8% μεταξύ του 1990 και του 2010 και κατά 22,8% μετά το έτος αναφοράς. Αυτό ως επί το πλείστον οφειλόταν σε αύξηση των εκπομπών από τις οδικές μεταφορές, την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας και τις μεταποιητικές βιομηχανίες. Το 2010 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων έξι κρατών μελών υπερέβησαν τα επίπεδα του έτους αναφοράς (για τα περισσότερα είναι το 1990), ενώ στα υπόλοιπα δεκαεννέα κράτη μέλη οι εκπομπές ήταν χαμηλότερες από τα επίπεδα του έτους αναφοράς. Οι ποσοστιαίες μεταβολές των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων από το έτος αναφοράς έως το 2010 κυμαίνονται από -56% (Ρουμανία) έως +23% (Ισπανία). Η Κύπρος και η Μάλτα δεν έχουν αναλάβει υποχρεώσεις μείωσης των εκπομπών βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Σε αυτά τα δύο κράτη μέλη, οι εκπομπές το 2010 ήταν υψηλότερες από τα επίπεδα του 1990. 2.2. Ένταση των εκπομπών και κατά κεφαλή εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010 Οι εκπομπές τόσο στην EΕ των 27 όσο και στην ΕΕ των 15 σημείωσαν φθίνουσα πορεία, ενώ η οικονομική μεγέθυνση ήταν σημαντική. Το σχήμα 3 καταδεικνύει ότι η αποσύνδεση της οικονομικής μεγέθυνσης από τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων συνεχίστηκε σταθερά από το 1990. Σχήμα 3: Εξέλιξη του ΑΕΠ, των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων και της έντασης των εκπομπών αυτών (δηλ. λόγος των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων προς το ΑΕΠ) Δείκτης (1990 = 100) EL 7 EL

160 140 120 100 80 60 ΑΕΠ Εκπομπές θερμοκηπικών αερίων Ένταση θερμοκηπικών αερίων 40 20 0 1990 1995 2000 2005 2010 Πηγή: ΕΟΧ, ΓΔ Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (βάση δεδομένων Ameco), Eurostat Μεταξύ του 1990 και του 2010, στην ΕΕ των 27 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 46%, ενώ οι εκπομπές μειώθηκαν κατά 15%, και στην ΕΕ των 15 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 41%, ενώ οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων μειώθηκαν κατά 11%. Μεταξύ του 2009 και του 2010 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2% και οι εκπομπές κατά 2,4%. Ως εκ τούτου, η ένταση των εκπομπών αυξήθηκε επίσης. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η ένταση των εκπομπών το 2010 ήταν καλύτερη από εκείνη του 2008. Μεταξύ του 1990 και του 2010 η ένταση των θερμοκηπικών αερίων μειώθηκε σε όλα τα κράτη μέλη. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στην Εσθονία (-75%), στη Σλοβακία (- 72%), στη Ρουμανία (-63%), στη Λιθουανία (-62%) και στη Βουλγαρία (-62%). Οι μικρότερες μεταβολές σημειώθηκαν στην Πορτογαλία (-18%), στην Κύπρο (-18%), στην Ιταλία (-21%), στην Ισπανία (-22%) και στη Μάλτα (-23%). Το 2010, οι κατά κεφαλή εκπομπές στην ΕΕ των 27 βρίσκονταν στο επίπεδο των 9,4 τόνων ισοδυνάμου CO 2. Οι κατά κεφαλή εκπομπές μειώθηκαν κατά 2,4 τόνους ισοδυνάμου CO 2, που ισοδυναμεί με μείωση κατά 21% σε σύγκριση με το 1990. Ωστόσο, το 2010 οι κατά κεφαλή εκπομπές θερμοκηπικών αερίων εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίες κυμαίνονται από 5,4 (Λετονία) σε 24,1 (Λουξεμβούργο) τόνους ισοδυνάμου CO 2 κατά κεφαλή. Οι εν λόγω διαφορές οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην ενεργειακή ένταση και στο ενεργειακό μείγμα κάθε χώρας. Επίσης, οι τάσεις των κατά κεφαλή εκπομπών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Από το 1990, οι μεγαλύτερες κατά κεφαλή μειώσεις επιτεύχθηκαν στα κράτη μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, στο Λουξεμβούργο, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γερμανία, στη Δανία, στη Σουηδία, στη Γαλλία και στο Βέλγιο. Σε έξι κράτη μέλη οι κατά κεφαλήν εκπομπές αυξήθηκαν από το 1990. Ωστόσο, οι κατά κεφαλή εκπομπές στα εν λόγω κράτη μέλη είναι EL 8 EL

χαμηλότερες από τον μέσο όρο της Ένωσης, εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο (βλ. επίσης σχήμα 2 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). 2.3. Εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010 σε σύγκριση με το 2009 Οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων αυξήθηκαν το 2010 (+2,4%) λόγω της οικονομικής ανάκαμψης μετά τη δραστική μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ευρώπη το 2009, κυρίως εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης (-7,3%) και του ψυχρότερου απ ό,τι συνήθως χειμώνα. Οι βιομηχανικοί τομείς στους οποίους καταγράφηκε η μεγαλύτερη συνδυασμένη αύξηση ήταν οι μεταποιητικές βιομηχανίες και οι κατασκευές (συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από τη σιδηρουργία και τη χαλυβουργία) και η δημόσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Η εντονότερη βιομηχανική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του 2010, μετά τη σοβαρή συρρίκνωση που σημειώθηκε το 2009, φαίνεται να οδήγησε σε απότομη αύξηση της τελικής ζήτησης ενέργειας και των εκπομπών στους εν λόγω τομείς. Ωστόσο, ο τομέας που συνετέλεσε περισσότερο στην άνοδο των επιπέδων των εκπομπών στην ΕΕ το 2010 ήταν «ο οικιστικός και εμπορικός», ο οποίος γενικά δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΣΕΔΕ της ΕΕ. Ο κυριότερος λόγος για την αύξηση των εκπομπών κατά 43 εκατ. τόνους ήταν ο ψυχρός χειμώνας του 2010, εξαιτίας του οποίου αυξήθηκε η ζήτηση για θέρμανση, ιδίως από τα νοικοκυριά. Η συνεχιζόμενη μεγάλη αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η χαμηλότερη ένταση άνθρακα των ορυκτών καυσίμων ενισχυόμενες από τη μεγάλη κατανάλωση φυσικού αερίου απέτρεψαν την περαιτέρω αύξηση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων. Περίπου το 56% της αύξησης των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ αναλογούσε στη Γερμανία (+ 3%), στην Πολωνία (+ 5%) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (+ 3%). Εκφραζόμενη σε ποσοστά, η αύξηση των εκπομπών ήταν μεγαλύτερη στην Εσθονία (+ 25%), στη Φινλανδία (+ 13%), στη Σουηδία (+ 11%) και στη Λετονία (+ 10%). Αντιθέτως, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Κύπρος και η Ιρλανδία εξακολούθησαν να μειώνουν τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων το 2010. Η αύξηση των εκπομπών το 2010 οφειλόταν κυρίως στην ανάκαμψη της οικονομίας μετά την ύφεση του 2009 σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που είχε προκαλέσει σημαντικές μειώσεις εκπομπών το 2008 και το 2009 σε όλα τα κράτη μέλη. Η τελική ζήτηση ενέργειας αυξήθηκε κατά 3,7% το 2010, υπερβαίνοντας την αύξηση της οικονομικής παραγωγής (2,0%). 2.4. Τάσεις των εκπομπών στους κύριους τομείς Το σχήμα 4 δείχνει ότι ο ενεργειακός εφοδιασμός και η κατανάλωση ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των μεταφορών, είναι οι πλέον σημαντικοί τομείς δεδομένου ότι ήταν υπεύθυνοι για το 78% του συνόλου των εκπομπών της Ένωσης το 2010. Η γεωργία είναι υπεύθυνη για το 10% των συνολικών εκπομπών θερμοκηπικών αερίων, οι βιομηχανικές διεργασίες για το 7% και τα απόβλητα για το 3%. Από το 1990, η μείωση των εκπομπών στους τομείς της ενέργειας, της γεωργίας, των βιομηχανικών διεργασιών και των αποβλήτων εξουδετερώθηκε εν μέρει από σημαντικές αυξήσεις στον τομέα των μεταφορών (για περαιτέρω λεπτομέρειες βλ. επίσης το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Ωστόσο, οι συνολικές εκπομπές από τις μεταφορές έχουν επίσης μειωθεί από το 2007. Σχήμα 4: Μεταβολή των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 27 ανά τομέα και μερίδιο κάθε τομέα στις συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων. EL 9 EL

Πηγή: εθνικές απογραφές 2012 3. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ 3.1. Προβλέψεις για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων 3.1.1. ΕΕ των 27 Κατά την περίοδο δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο, προβλέπεται ότι οι συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην ΕΕ των 27 θα είναι περίπου κατά 18,2% χαμηλότερες από τα επίπεδα του έτους αναφοράς. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στις προβλέψεις των κρατών μελών 3 και λαμβάνει υπόψη τις υφιστάμενες πολιτικές και μέτρα. Η προβλεπόμενη μείωση είναι ακόμη μεγαλύτερη, εάν συνυπολογισθούν η απόκτηση από τις κυβερνήσεις πιστωτικών μορίων μέσω των μηχανισμών του Κιότο, οι καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα και τα πρόσθετα μέτρα (για περισσότερες λεπτομέρειες βλέπε πίνακες 7α και 7β του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). 3.1.2. ΕΕ των 15 Σύμφωνα με τις συγκεντρωτικές προβλέψεις για όλους τους τομείς εκτιμάται ότι οι συνολικές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων της ΕΕ των 15 είναι πιθανό να είναι κατά 11,3% χαμηλότερες από τα επίπεδα του έτους αναφοράς κατά τη διάρκεια της περιόδου δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Εάν συνυπολογισθούν (1) η αξιοποίηση των μηχανισμών του Κιότο από τις κυβερνήσεις, η οποία αναμένεται να αποφέρει πρόσθετη μείωση των εκπομπών κατά 1,8%, και (2) η συνολική απορρόφηση από καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα, λόγω των δραστηριοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 3 παράγραφοι 3 και 4 του πρωτοκόλλου του Κιότο στην ΕΕ των 15, η οποία ισοδυναμεί με περαιτέρω μείωση κατά 1,4%, EL 10 EL

προβλέπεται ότι οι εκπομπές στην ΕΕ των 15 θα μειωθούν ακόμη περισσότερο. Επίσης, εάν ληφθούν υπόψη η εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής και πιστωτικών μορίων από μείωση των εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ, η προβλεπόμενη συνολική μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων μπορεί να ανέλθει σε 12,6% κατά την περίοδο δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο σε σύγκριση με τα επίπεδα του έτους αναφοράς. Στο σχήμα 5 παρουσιάζονται οι αποκλίσεις μεταξύ των προβλέψεων για τις εκπομπές που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ και των αντίστοιχων στόχων για τους σχετικούς τομείς ανά κράτος μέλος. Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι υφιστάμενες πολιτικές και μέτρα επαρκούν για να επιτύχει η ΕΕ των 15 το μερίδιό της στον συλλογικό στόχο του πρωτοκόλλου του Κιότο που έχει καθοριστεί για τους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ. Ωστόσο, και τα 15 κράτη μέλη πρέπει να επιτύχουν τις ατομικές δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας κοινής επίτευξης στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υποβλήθηκαν, δύο κράτη μέλη αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο μη επίτευξης του στόχου. 3.1.3. ΕΕ των 12 Με βάση τις υφιστάμενες εθνικές πολιτικές και μέτρα, οι συνολικές εκπομπές στα 12 κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ένωση το 2004 αναμένεται να βρίσκονται πολύ κοντά στις εκπομπές του 2010 και να είναι περίπου κατά 37,9% χαμηλότερες από τα επίπεδα του οικείου έτους αναφοράς κατά την περίοδο δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η Σλοβενία είναι το μόνο κράτος μέλος της ΕΕ των 12 που προτίθεται να επενδύσει στους μηχανισμούς του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σλοβενία προτίθενται να προσμετρούν τις καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα. Η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία έχουν πωλήσει ή προτίθενται να πωλήσουν μέρος των οικείων αχρησιμοποίητων καταλογισμένων ποσοτικών μονάδων (AAU). Σχήμα 5: Σχετικές αποκλίσεις μεταξύ των προβλέψεων για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από τομείς μη υπαγόμενους στο ΣΕΔΕ κατά την περίοδο δέσμευσης και των αντιστοίχων στόχων για την περίοδο 2008-2012, με βάση τις προβλέψεις για τα θερμοκηπικά αέρια και τη χρήση των μηχανισμών του Κιότο και των καταβοθρών διοξειδίου του άνθρακα Οι αρνητικές και οι θετικές τιμές δηλώνουν υπερκάλυψη ή υστέρηση, αντιστοίχως, εκφραζόμενη σε ποσοστό επί τοις εκατό των εκπομπών του έτους αναφοράς. EL 11 EL

Λουξεμβούργο Αυστρία Ισπανία Πορτογαλία Σλοβενία ανία Ιταλία Ιρλανδία Κάτω Χώρες Βέλγιο Φινλανδία Γερμανία Ελλάδα Γαλλία Ηνωμένο Βασίλειο Σλοβακία Σουηδία Τσεχική ημοκρατία Πολωνία Ουγγαρία Ρουμανία Βουλγαρία Λιθουανία Λεττονία Εσθονία ΕΕ των 15-1% -2% -1% -3% -5% -2% -4% -2% -2% -1% -3% -3% -5% -5% -6% -6% -7% -11% -12% -14% -6% -14% -17% -15% -3% -23% -25% -33% -31% -37% -38% -42% -42% -43% -17% -45% -18% -50% -47% -2% -5% 8% 7% 6% 6% 2% 4% 3% 2% 17% 19% 22% -60% -40% -20% 0% 20% 40% Απόκλιση με τα υφιστάμενα μέτρα (αποκλειστικά εγχώριες μειώσεις) Απόκλιση με τα πρόσθετα μέτρα, τους μηχανισμούς του Κιότο και τις καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα Σημείωση : Για την Ιρλανδία, λαμβάνεται υπόψη στον στόχο των τομέων που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ η αξιοποίηση αχρησιμοποίητων δικαιωμάτων εκπομπής του ΣΕΔΕ από το αποθεματικό των νεοεισερχόμενων. Πηγή: ΕΟX, Ευρωπαϊκή Επιτροπή 3.2. Κατάσταση της εφαρμογής της πολιτικής της Ένωσης για την κλιματική αλλαγή Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Αλλαγή του Κλίματος (ΕΠΑΚ) H αξιολόγηση των πολιτικών και των μέτρων των κρατών μελών ανέδειξε στην ΕΕ των 27 οκτώ κοινές και συντονισμένες πολιτικές και μέτρα (ΚΣΠΜ) που αναμένεται να εξασφαλίσουν σημαντική μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ένωση. Η μεγαλύτερη μείωση μπορεί να αναμένεται από την αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της EL 12 EL

ΕΕ (2003/87/ΕΚ) και την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (2009/28/ΕΚ), η οποία προωθεί την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Στον τομέα των μεταφορών, η νομοθεσία για την ποιότητα των καυσίμων και τη μείωση των εκπομπών CO 2 από τα αυτοκίνητα είναι καίριας σημασίας. Επιπλέον, η ζήτηση ενέργειας θα μειωθεί με την εφαρμογή των οδηγιών για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, τις απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού, τη φορολόγηση της ενέργειας και την προώθηση της συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ). Τέλος, η χρήση των ευέλικτων μηχανισμών του πρωτοκόλλου του Κιότο αναμένεται να αποφέρει σημαντική μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων. Επιπλέον των προαναφερόμενων οκτώ κύριων πολιτικών και μέτρων, προσδιορίστηκαν και άλλες πέντε ΚΣΠΜ που προβλέπεται επίσης ότι θα εξασφαλίσουν σημαντική μείωση ανά την ΕΕ. Οι εν λόγω πέντε πολιτικές επιδιώκονται με την οδηγία για τους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων (99/31/ΕΚ), τα πρότυπα απόδοσης των νέων λεβήτων ζεστού νερού, την οδηγία για την επισήμανση των συσκευών (2010/30/ΕΕ), την οδηγία για τις βιομηχανικές εκπομπές (2010/75/ΕΕ) και το πρόγραμμα Motor Challenge (πρόκληση για τους κινητήρες) που αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των βιομηχανικών ηλεκτροκινητήρων. Στην έκθεση της Επιτροπής για την εφαρμογή, τις επιπτώσεις και την καταλληλότητα του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 842/2006 συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο εν λόγω κανονισμός έχει ήδη αποφέρει κάποια μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων σε σύγκριση με το σενάριο απουσίας κανονισμού 41. Σε συνδυασμό με την οδηγία για τα κινητά συστήματα κλιματισμού (2006/40/EΚ), ο εν λόγω κανονισμός έχει τη δυνατότητα να επιτύχει σημαντική μείωση των προβλεπόμενων εκπομπών έως το 2020 και πέραν αυτού. Στις οκτώ κορυφαίες πολιτικές αναλογεί το 92% της συνολικής αναμενόμενης μείωσης που αποδίδεται στις ΚΣΠΜ στην ΕΕ των 27. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία των εν λόγω κύριων πολιτικών δεδομένου ότι διευκολύνουν τα κράτη μέλη να εκπληρώνουν στις δεσμεύσεις τους για μείωση των εκπομπών. Πρόσφατες εξελίξεις Μετά την έγκριση της δέσμης μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια προχωρούν οι εργασίες για τα μέτρα εφαρμογής. Πριν από τα τέλη του 2012 πρέπει να έχουν τεθεί σε εφαρμογή περίπου είκοσι νέες νομοθετικές πράξεις και έγγραφα προκειμένου να διασφαλισθεί η σωστή λειτουργία του αναθεωρημένου ΣΕΔΕ της ΕΕ και να προλειανθεί το έδαφος για την υλοποίηση των εθνικών στόχων για τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ. Η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ προβλέπει τη συγκέντρωση των εργασιών για το ΣΕΔΕ της ΕΕ σε ένα ενιαίο μητρώο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με παράλληλη βελτίωση της ασφάλειάς του. Η Επιτροπή επιφορτίζεται με τη διαχείριση του εν λόγω νέου μητρώου, το οποίο αντικαθιστά όλα τα μητρώα ΣΕΔΕ της ΕΕ που τηρούσαν προηγουμένως τα κράτη μέλη. Ο κανονισμός για τη θέσπιση μητρώου της Ένωσης εκδόθηκε από την Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2011. Η πλήρης ενεργοποίηση του μητρώου της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς άνω των 30.000 λογαριασμών του ΣΕΔΕ της ΕΕ από τα εθνικά μητρώα, πραγματοποιήθηκε επιτυχώς τον Ιούνιο του 2012. Η Επιτροπή τροποποίησε για δεύτερη φορά τον κατάλογο των τομέων που θεωρείται ότι εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής διοξειδίου του άνθρακα, προσθέτοντας στον κατάλογο τον ορυκτοβάμβακα/πετροβάμβακα. Επί του παρόντος η Επιτροπή αξιολογεί κατά EL 13 EL

πόσον τα σχέδια των κρατών μελών για εφαρμογή της απόφασης της Επιτροπής σχετικά με τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής στη βιομηχανία τηρούν τους κανόνες. Από το 2012, οι εκπομπές από τις αερομεταφορές υπόκεινται σε ανώτατο όριο στο ΣΕΔΕ της ΕΕ, αλλαγή που από μόνη της αυξάνει την κάλυψη των εκπομπών περίπου κατά 10%. Σημαντικό έργο έχει πραγματοποιηθεί για την υλοποίηση της εν λόγω αλλαγής, μεταξύ άλλων σχετικά με την παρακολούθηση και διευκόλυνση της συμμόρφωσης, και την προετοιμασία και τον συντονισμό, όπου αυτό είναι απαραίτητο, των μέτρων για την επιβολή της νομοθεσίας. Ο κανονισμός περί πλειστηριασμών είναι επί του παρόντος υπό αναθεώρηση, κυρίως όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα των πλειστηριασμών, με σκοπό να διασφαλισθεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης που προκλήθηκαν από τη μετάβαση στην τρίτη φάση και επιδεινώθηκαν από την ύπαρξη πλεονάσματος δικαιωμάτων εκπομπής που δημιουργήθηκε ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή πρότεινε επίσης την έκδοση απόφασης προκειμένου να διευκρινιστούν οι διατάξεις της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ σχετικά με τις αρμοδιότητες της ιδίας όσον αφορά την προσαρμογή του χρονοδιαγράμματος των πλειστηριασμών των δικαιωμάτων εκπομπής σε παρόμοιες εξαιρετικές περιστάσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τις αιτήσεις 7 κρατών μελών για τη δωρεάν χορήγηση μεταβατικών δικαιωμάτων εκπομπής στους οικείους τομείς ηλεκτροπαραγωγής μετά το 2012. Οι σχετικές αποφάσεις ελήφθησαν με αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας, οι οποίες επιτρέπουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, χρονικά περιορισμένες και σταδιακά μειούμενες εξαιρέσεις από τον γενικό κανόνα του πλειστηριασμού. Συνεχίζονται οι εργασίες με αντικείμενο, αφενός την ενίσχυση των κανόνων παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από φορείς εκμετάλλευσης που υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ και, αφετέρου, τις απαιτήσεις για την επαλήθευση των εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές, καθώς και τη διαπίστευση και εποπτεία των ελεγκτών. Στόχος των εργασιών αυτών είναι η βελτιωμένη εναρμόνιση των εφαρμοζόμενων κανόνων. Δύο νέοι κανονισμοί εκδόθηκαν τον Ιούνιο του 2012 και θα συμπληρωθούν εγκαίρως με έγγραφα κατευθύνσεων για την τρίτη περίοδο του ΣΕΔΕ. Η προπαρασκευή των εκτελεστικών μέτρων βάσει της απόφασης περί επιμερισμού της προσπάθειας συνεχίζεται και επικεντρώνεται πλέον στον προσδιορισμό απόλυτων τιμών για τους στόχους ετήσιων εκπομπών των κρατών μελών για την περίοδο 2013-2020, καθώς και στον καθορισμό κανόνων για τις μεταφορές ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής μεταξύ κρατών μελών και τη διασφάλιση της διαφάνειάς τους. Τα αντίστοιχα νομικά κείμενα αναμένεται να εγκριθούν στα τέλη του 2012 ή στις αρχές του 2013. Επιπλέον, η αναθεώρηση του μηχανισμού παρακολούθησης της ΕΕ και η πρόταση να λαμβάνονται υπόψη οι χρήσεις γης, οι αλλαγές των χρήσεων γης και η δασοκομία βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο των διαπραγματεύσεων στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι προτάσεις αυτές υπαγορεύθηκαν από την ανάγκη αντιμετώπισης θεμάτων όπως οι ανάγκες υποβολής εκθέσεων και λογιστικής απεικόνισης στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια, η στρατηγική «Ευρώπη 2020», οι νέες απαιτήσεις που απορρέουν από τις αποφάσεις του Durban, καθώς και τα διδάγματα που αντλήθηκαν μέχρι σήμερα. EL 14 EL

Τον Ιούνιο του 2012, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση. Η εν λόγω οδηγία θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της Ευρώπης για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% έως το 2020. Συνεχίζονται οι εργασίες για τα μέτρα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 443/2009 σχετικά με τις εκπομπές CO 2 από τα αυτοκίνητα και του κανονισμού (ΕΚ) 510/2011 σχετικά με τις εκπομπές CO 2 από τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. Η εφαρμογή των μέτρων για τα αυτοκίνητα έχει προχωρήσει περισσότερο από ό,τι για τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα, αλλά τα δεύτερα θα συνάδουν με τα πρώτα. Η Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει προτάσεις για την υλοποίηση έως το 2020 των στόχων για τις εκπομπές CO 2 από τα αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα οι οποίες πρόκειται να εξεταστούν στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σχετικά με την ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα στις πολιτικές της ΕΕ, η πρόταση της Επιτροπής για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) 2014-2020 περιλαμβάνει, για πρώτη φορά, τον στόχο της διάθεσης τουλάχιστον του 20% του συνολικού προϋπολογισμού στη δράση σχετικά με το κλίμα. Ειδικότερα, στην πολιτική συνοχής, προτάθηκε αυτοτελής θεματικός στόχος για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος, επιπλέον του θεματικού στόχου για χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και έχει συμπεριληφθεί ένα ελάχιστο κατώτατο όριο 20%/6% για τις περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες/λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες για μέτρα με σκοπό την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Επίσης, προβλέπονται νέα οικολογικά μέτρα στην προτεινόμενη αναθεωρημένη κοινή γεωργική πολιτική και στο Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ το 35% του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», του προγράμματος-πλαισίου της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, πρέπει να διατεθεί στην έρευνα και καινοτομία σχετικά με το κλίμα. Το πρόγραμμα LIFE θα περιλαμβάνει ως νέο στοιχείο ένα υποπρόγραμμα ειδικά για τη δράση για το κλίμα, που αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του συνολικού προγράμματος LIFE. Η Επιτροπή θα διασφαλίσει την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων για την πρόοδο που σημειώνεται προς την επίτευξη του στόχου της διάθεσης του 20% των δαπανών για το κλίμα. Τέλος, στις αρχές του 2012 εκδόθηκε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD(2012) 5 τελικό) που αξιολογεί τις επιπτώσεις της περαιτέρω μείωσης των εκπομπών από 20% σε 30% έως το 2020 σε κάθε κράτος μέλος. Νομοθετικές πράξεις που εκδόθηκαν πρόσφατα Εφαρμογή της δέσμης μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια: (1) Πλειστηριασμός στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ πρόωροι πλειστηριασμοί: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1210/2011 της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1031/2010 με σκοπό, ιδίως, τον καθορισμό της ποσότητας των δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπικών αερίων που θα βγει σε πλειστηριασμό πριν το 2013. (2) Μητρώο ΣΕΔΕ της ΕΕ Μητρώο της Ένωσης: Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1193/2011 της Επιτροπής περί σύστασης ενωσιακού μητρώου για την περίοδο εμπορίας από 1 ης Ιανουαρίου 2013 και και τις επόμενες, του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της Ένωσης. EL 15 EL

(3) Εναρμονισμένοι κανόνες κατανομής του ΣΕΔΕ της ΕΕ: Απόφαση 2011/278/EΕ 8 της Επιτροπής σχετικά με τον καθορισμό ενωσιακών μεταβατικών κανόνων για την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής. (4) Κανόνες του ΣΕΔΕ της ΕΕ για την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων, την επαλήθευση και τη διαπίστευση: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 600/2012 της Επιτροπής, της 21 ης Ιουνίου 2012, για την επαλήθευση των εκθέσεων που αφορούν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και τα τονοχιλιόμετρα και για τη διαπίστευση των ελεγκτών και κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 601/2012 Επιτροπής, της 21 ης Ιουνίου 2012, για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. (5) Χρήση διεθνών πιστωτικών μορίων δυνάμει του ΣΕΔΕ της ΕΕ: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 550/2011 10 της Επιτροπής για τον καθορισμό ορισμένων περιορισμών που εφαρμόζονται στη χρήση διεθνών πιστωτικών μορίων από έργα που σχετίζονται με τα βιομηχανικά αέρια. Άλλα: (6) Αερομεταφορές και ΣΕΔΕ της ΕΕ: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 394/2011 11 της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 748/2009 σχετικά με τον κατάλογο των φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών. (7) CO 2 και αυτοκίνητα: Κανονισμός (EΕ) αριθ. 63/2011 13 της Επιτροπής για τη θέσπιση λεπτομερών διατάξεων σχετικά με τις αιτήσεις παρέκκλισης από τους στόχους για τις ειδικές εκπομπές CO 2. (8) CO 2 και μικρά φορτηγά αυτοκίνητα: Εκτελεστική απόφαση 2012/99/ΕΕ της Επιτροπής σχετικά με τις λεπτομερείς διευθετήσεις για την είσπραξη του τιμήματος υπέρβασης εκπομπών CO 2 από καινούργια ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. 3.3. Εφαρμογή του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) Το 2012 θα είναι το τελευταίο έτος της δεύτερης περιόδου εμπορίας του ΣΕΔΕ της ΕΕ (2008-2012). Το 2013 θα αρχίσει να λειτουργεί ένα ουσιωδώς αναθεωρημένο σύστημα. 3.3.1. Δεύτερη περίοδος εμπορίας (2008-2012) Το πανευρωπαϊκό μέσο ετήσιο ανώτατο όριο για την περίοδο 2008-2012 ανέρχεται σε 2.081 εκατ. δικαιώματα εκπομπής ανά έτος. Το 2011, το ΣΕΔΕ της ΕΕ κάλυψε περισσότερους από 12.000 σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Οι εξακριβωμένες εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από τις εν λόγω εγκαταστάσεις μειώθηκαν σε 1.904 εκατ. τόνους ισοδυνάμου CO 2 το 2011, ήτοι ποσοστό πάνω από 2% χαμηλότερο από το επίπεδο του 2010 και σχεδόν 9% χαμηλότερο από το ανώτατο όριο, και τούτο παρά την αναπτυσσόμενη οικονομία της Ευρώπης. Ο βαθμός συμμόρφωσης των εγκαταστάσεων ήταν πολύ υψηλός. Μόνο λιγότερο από το 1% των εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στο ΣΕΔΕ της ΕΕ δεν παρέδωσαν τα δικαιώματα που EL 16 EL

καλύπτουν το σύνολο των εκπομπών τους το 2011 έως τη λήξη της προθεσμίας στις 30 Απριλίου του 2012. 3.3.2. Αξιοποίηση της κοινής εφαρμογής και του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης (CDM) από τους φορείς εκμετάλλευσης Στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων κατανομής της δεύτερης περιόδου, κάθε κράτος μέλος θέσπισε ένα όριο για τη μέγιστη αξιοποίηση από τους φορείς εκμετάλλευσης των πιστωτικών μορίων που απορρέουν από έργα (κοινή εφαρμογή (ERU) και μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης (CDM)). Συνολικά και κατά μέσο όρο, κατά την δεύτερη περίοδο εμπορίας επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται ετησίως από τις υπαγόμενες στο ΣΕΔΕ εγκαταστάσεις όλων των κρατών μελών έως και 278 εκατομ. πιστοποιημένες μειώσεις εκπομπών (CER) ή μονάδες μείωσης εκπομπών (ERU), ποσότητα που αντιστοιχεί στο 13,4% του πανευρωπαϊκού ανώτατου ορίου για την εν λόγω περίοδο. Την περίοδο 2008-2011, οι φορείς εκμετάλλευσης αξιοποίησαν 555 εκατομ. CER ή ERU, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 7% του συνόλου των μονάδων που παραδόθηκαν για λόγους συμμόρφωσης. Από το 2013 και έπειτα θα αναθεωρηθούν οι κανόνες για την αξιοποίηση των πιστωτικών μορίων από JI και CDM, όπως προβλέπεται στην οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ 16. 3.4. Προβλεπόμενη αξιοποίηση των μηχανισμών του Κιότο από τις κυβερνήσεις της Ένωσης Δέκα κράτη μέλη της ΕΕ των 15 καθώς και η Σλοβενία αποφάσισαν να αγοράσουν και να αξιοποιήσουν διεθνή πιστωτικά μόρια από τους μηχανισμούς του Κιότο προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους για τους οποίους έχουν δεσμευθεί βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Από κοινού, τα εν λόγω κράτη μέλη της ΕΕ των 15 μπορούν να αποκτούν ετησίως έως και 76 εκατ. τόνους ισοδυνάμου CO 2 με σκοπό τη συμμόρφωσή τους κατά την πρώτη περίοδο δέσμευσης βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η ποσότητα αυτή αντιπροσωπεύει περίπου ποσοστό 1,8% σε σχέση με τον στόχο -8% του πρωτοκόλλου του Κιότο για την ΕΕ των 15 (βλ. πίνακα 12 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Τα εν λόγω δέκα κράτη μέλη αποφάσισαν από κοινού να επενδύσουν έως και 3,0 δισ. ευρώ για απόκτηση μονάδων μέσω JI και CDM ή της εμπορίας ΑΑU. Η Αυστρία, οι Κάτω Χώρες, η Ισπανία, η Ιρλανδία και το Βέλγιο διέθεσαν τους υψηλότερους προϋπολογισμούς (611 εκατ. ευρώ, 500 εκατ. ευρώ, 382 εκατ. ευρώ, 290 εκατ. ευρώ και 276 εκατ. ευρώ, αντιστοίχως) για την πενταετή περίοδο δέσμευσης. Ο προϋπολογισμός της Σλοβενίας εκτιμάται σε 80 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, δεδομένων των επιπτώσεων της πρόσφατης οικονομικής ύφεσης στις εκπομπές θερμοκηπικών αερίων, τα κράτη μέλη ενδέχεται να μην χρειαστούν τόσα διεθνή πιστωτικά μόρια όσα είχαν αρχικά εκτιμηθεί. Μέχρι στιγμής, η εν λόγω υπόθεση εργασίας φαίνεται να υποστηρίζεται από το γεγονός ότι η ποσότητα διεθνών πιστωτικών μορίων που έχουν πραγματικά καταχωρισθεί στους λογαριασμούς των κρατών μελών στα μητρώα ανέρχεται μόλις σε περίπου 32 εκατ. τόνους ισοδυνάμου CO 2. Όσον αφορά τις ΑΑU που πωλούνται από τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τα στοιχεία των μητρώων έχουν μεταφερθεί μέχρι σήμερα περίπου 68 εκατ. τόνοι ισοδυνάμου CO 2, ενώ ορισμένες ποσότητες για τις οποίες έχουν συναφθεί συμβάσεις ενδέχεται να μην έχουν ακόμη παραδοθεί. Η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία και η Σλοβακία δήλωσαν ότι προτίθενται να εξακολουθήσουν να πωλούν ΑΑU. Ένα κράτος μέλος (Ηνωμένο Βασίλειο) θέσπισε νομοθεσία σύμφωνα με την οποία προτίθεται να αποσύρει τυχόν πλεόνασμα ΑΑU μεταξύ του στόχου του πρωτοκόλλου του Κιότο και του EL 17 EL

μονομερούς «προϋπολογισμού διοξειδίου του άνθρακα» του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την πρώτη περίοδο δέσμευσης. 3.5. Προβλεπόμενη αξιοποίηση των καταβοθρών διοξειδίου του άνθρακα Επιπλέον των πολιτικών και μέτρων που εστιάζονται σε διάφορες πηγές εκπομπών θερμοκηπικών αερίων, τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιούν τις καταβόθρες διοξειδίου του άνθρακα. Από τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν έως τώρα προκύπτει ότι η συνολική καθαρή ποσότητα που θα έχει δεσμευθεί κατά την περίοδο δέσμευσης χάρη στις δραστηριότητες δάσωσης και αναδάσωσης, βάσει του άρθρου 3 παράγραφος 3 του πρωτοκόλλου του Κιότο, θα ανέρχεται περίπου σε 14,8 εκατ. τόνους CO 2 ετησίως στην ΕΕ των 15. Επιπλέον, η άσκηση δραστηριοτήτων δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφος 4 αναμένεται να συμβάλει στην απορρόφηση 30,6 εκατ. τόνων CO 2 ανά έτος της περιόδου δέσμευσης στην ΕΕ των 15. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή της ΕΕ των 12, η λογιστική καταχώριση των εν λόγω δραστηριοτήτων θα ανέλθει σε 25,8 και 38,4 εκατ. τόνους CO 2 ετησίως (για λεπτομέρειες βλ. πίνακα 13 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Συνολικά, χάρη στις δραστηριότητες δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφοι 3 και 4, τα κράτη μέλη της ΕΕ των 15 προβλέπεται να μειώσουν τις εκπομπές κατά 57,9 εκατ. τόνους CO 2 ανά έτος της περιόδου δέσμευσης. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε κατά τι περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα της δέσμευσης της ΕΕ των 15 να επιτύχει μείωση κατά 8% κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου δέσμευσης σε σύγκριση με τις εκπομπές του έτους αναφοράς. 4. ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 2020 4.1. Ο στόχος της Ένωσης για μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων έως το 2020 Στη δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια καθορίστηκε ως στόχος για το 2020 η μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων κατά 20% στην ΕΕ των 27 σε σύγκριση με το 1990, στόχος που ισοδυναμεί με μείωση κατά 14% σε σύγκριση με το 2005. Η προσπάθεια αυτή θα κατανεμηθεί ως εξής μεταξύ των τομέων που υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ και των τομέων που δεν υπάγονται σε αυτό: α) μείωση των εκπομπών από τους τομείς που υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ κατά 21% έως το 2020 σε σύγκριση με το 2005 β) μείωση των εκπομπών από τους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ περίπου κατά 10% έως το 2020 σε σύγκριση με το 2005. Οι εν λόγω στόχοι μείωσης των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων συμπεριελήφθησαν στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. 4.2. Πολιτικές που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων Τα ανώτατα όρια εκπομπών για την περίοδο 2013-2020 καθορίστηκαν στην απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας και στην αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ. Το ΣΕΔΕ της ΕΕ είναι ένας μηχανισμός βασιζόμενος στην αγορά που καλύπτει περισσότερες από 12.000 εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με την απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας, τα κράτη μέλη οφείλουν να περιορίσουν τις οικείες εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από το 2013 έως το 2020, με γραμμική τροχιά και με δεσμευτικούς ετήσιους στόχους. Αυτό θα εξασφαλίσει τη EL 18 EL

σταδιακή μετάβαση προς τους συμφωνημένους στόχους για το 2020. Με την απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας ρυθμίζονται οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων από όλους τους τομείς, εξαιρουμένων των εγκαταστάσεων και των αεροπορικών μεταφορών που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, των LULUCF (χρήσεις γης, αλλαγές χρήσεων γης και δασοκομία) και της διεθνούς εμπορικής ναυτιλίας. Στους τομείς που εμπίπτουν στην απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας, συμπληρωματικές πανευρωπαϊκές πολιτικές θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων από τα κράτη μέλη, όπως οι δεσμευτικοί στόχοι για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα μέτρα για την ενεργειακή απόδοση, τα πρότυπα επιδόσεων για τις εκπομπές των καινούριων ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων, η οδηγία για τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς, ο κανονισμός περί φθοριούχων αερίων και η οδηγία για την ποιότητα των καυσίμων. Επίσης, εν προκειμένω θα μπορούσαν να συμβάλουν οι προσπάθειες της Επιτροπής και των κρατών μελών να διευκολύνουν την επίδειξη και την εξάπλωση καινοτόμων τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων, όπως στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στρατηγικού σχεδίου ενεργειακών τεχνολογιών και της πρωτοβουλίας NER300. Βάσει της απόφασης περί επιμερισμού της προσπάθειας, τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την εφαρμογή των εν λόγω πανευρωπαϊκών πολιτικών και μέτρων στους εν λόγω τομείς και, εάν κριθεί σκόπιμο, για τη χάραξη συμπληρωματικών εθνικών πολιτικών και μέτρων με στόχο τον περιορισμό των εκπομπών τους. Θα εφαρμοστεί ένα εύρωστο σύστημα υποβολής εκθέσεων και συμμόρφωσης για την παρακολούθηση της δράσης των κρατών μελών και την παροχή βοήθειας σε αυτά προκειμένου να λάβουν διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που δεν επιτύχουν τους στόχους τους. 4.3. Προβλεπόμενη απόκλιση από τους στόχους Παρά τις θετικές τάσεις όσον αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο που καταγράφηκαν στις προβλέψεις για την περίοδο 2008-2012, θα απαιτηθούν περισσότερες προσπάθειες και πρόσθετες πολιτικές για την επίτευξη των στόχων της Ένωσης για το 2020. Στην επίτευξη των στόχων θα συμβάλουν επίσης οι ρυθμίσεις ευελιξίας που προβλέπονται στην απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας και στην αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ, όπως λόγου χάριν η χρήση διεθνών πιστωτικών μορίων. Στο σχήμα 6 παρουσιάζονται οι πρώτες εκτιμήσεις για τις αποκλίσεις μεταξύ των προβλεπόμενων εκπομπών θερμοκηπικών αερίων από τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ έως το 2020 και των στόχων για το 2020. Σύμφωνα με αυτές τις προσωρινές προβλέψεις, θα χρειαστούν ακόμη πολλές προσπάθειες από τα επιμέρους κράτη μέλη για την επίτευξη των οικείων στόχων για το 2020 που τέθηκαν για τους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ. Αναμένεται ότι μόνο 13 κράτη μέλη θα ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους με τις υφιστάμενες πολιτικές και μέτρα. Αναμένεται επίσης ότι 8 κράτη μέλη θα επιτύχουν τους στόχους τους με τις πρόσθετες πολιτικές και μέτρα που έχουν προγραμματίσει. Έξι κράτη μέλη θεωρείται μάλλον απίθανο να κατορθώσουν να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους, ακόμα και αν εφαρμόσουν τα πρόσθετα μέτρα που προβλέπονται μέχρι στιγμής. Ωστόσο, σε ότι αφορά την ΕΕ των 27, από τις εκτιμήσεις προκύπτει ότι ο γενικός στόχος για τους μη υπαγόμενους στο ΣΕΔΕ τομείς θα επιτευχθεί. Η ανάλυση αυτή δεν λαμβάνει μέχρι στιγμής υπόψη την αξιοποίηση των ρυθμίσεων ευελιξίας που προβλέπονται στην απόφαση περί επιμερισμού της προσπάθειας, όπως η χρήση διεθνών πιστωτικών μορίων. Προκειμένου να προλειανθεί το έδαφος για την ομαλή συμμόρφωση με τον στόχο για το 2020, είναι επιτακτική η ανάγκη τα κράτη μέλη όχι μόνο να εξασφαλίσουν την έγκαιρη EL 19 EL

επίτευξη της μείωσης των εκπομπών βάσει των υφιστάμενων πολιτικών και μέτρων, αλλά και να επιταχύνουν τη χάραξη και πλήρη εφαρμογή των οικείων πρόσθετων πολιτικών και μέτρων, όπως επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο προσφυγής σε άλλες λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης διεθνών πιστωτικών μορίων. Λεπτομερέστερες συστάσεις ανά χώρα εκδόθηκαν από το Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2012 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2012. Σχήμα 6: Προβλεπόμενη απόκλιση από τους στόχους για το 2020 για τους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ. Οι αρνητικές και θετικές τιμές δηλώνουν υπερκάλυψη ή υστέρηση, αντιστοίχως, εκφραζόμενη σε επί τοις εκατό ποσοστό των εκπομπών του 2005. Μάλτα Λουξεμβούργο Ιρλανδία Βέλγιο Σλοβενία Αυστρία ανία Ιταλία Ελλάδα Γαλλία Φινλανδία Εσθονία Λεττονία Ισπανία Σουηδία Κάτω Χώρες Γερμανία Λιθουανία Ηνωμένο Βασίλειο Βουλγαρία Ρουμανία Πολωνία Κύπρος Σλοβακία Τσεχική ημοκρατία Πορτογαλία Ουγγαρία ΕΕ των 27-40% -36% -40% -10% -2% -1% -5% -9% -2% -3% -4% 0% 0% -2% -8% -3% -14% -3% -5% -7% -7% -8% -8% -10% -10% -14% -14% -14% -15% -19% -16% -18% -17% -17% -1% -8% 6% 20% 17% 10% 16% 6% 13% 11% 10% 10% 7% 3% 3% 2% 1% 1% 0% 0% 28% 27% -60% -40% -20% 0% 20% 40% Απόκλιση με τα υφιστάμενα μέτρα Απόκλιση με τα πρόσθετα μέτρα Σημείωση : (1) Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό αυτό βασίζονται στις προβλέψεις των κρατών μελών για τις μη υπαγόμενες στο ΣΕΔΕ εκπομπές για το 2020, οι οποίες έχουν συμπληρωθεί και προσαρμοστεί όπου ήταν αναγκαίο 3, καθώς και στους προβλεπόμενους στόχους των κρατών μελών σχετικά με τις μη υπαγόμενες στο ΣΕΔΕ εκπομπές για το 2020 (για τους οποίους υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να τροποποιηθούν). Ορισμένα κράτη μέλη (CZ, EE, FI, LT, NL, PL) δεν έχουν διαβιβάσει συγκεκριμένες εθνικές προβλέψεις για τους τομείς που δεν υπάγονται στο ΣΕΔΕ και, κατά συνέπεια, έπρεπε να εκτιμηθεί το μερίδιο EL 20 EL

των εν λόγω εκπομπών. (2) Η εκτίμηση που παρέχεται στο παρόν σχήμα πρέπει να θεωρείται ενδεικτική, λόγω της διαφοράς μεθόδων και παραδοχών. Ορισμένα στοιχεία, όπως για παράδειγμα οι προβλέψεις της Ελλάδας και της Λιθουανίας, παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από τις προβλέψεις που έγιναν για την έκθεση «EU energy trends to 2030 - update 2009» («Ενεργειακές τάσεις στην ΕΕ έως το 2030 - επικαιροποίηση 2009») (Δημοσίευση της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα και τη Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών, ISBN 978-92-79-16191-9). Πηγή: ΕΟX, Ευρωπαϊκή Επιτροπή 5. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Η μείωση των εκπομπών τις επόμενες δεκαετίες μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών μεγάλης κλίμακας. Ωστόσο, ακόμη και αν η μέση ετήσια αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη συγκρατηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, οι δυσμενείς επιπτώσεις της αναπόφευκτης κλιματικής αλλαγής θα πλήξουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης, δημιουργώντας συνεπώς την ανάγκη προσαρμογής με οικονομικά συμφέροντα τρόπο. Τον Απρίλιο του 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τη Λευκή Βίβλο για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος, στην οποία σκιαγραφείται το ενωσιακό πλαίσιο πολιτικής για ανάληψη δράσης με στόχο τη βελτίωση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης στην κλιματική αλλαγή. Οι 33 δράσεις που εξαγγέλθηκαν στη Λευκή Βίβλο βρίσκονται τώρα στο τελικό στάδιο υλοποίησης (βλ. πίνακα 15 του εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής). Τον Μάρτιο του 2012 δρομολογήθηκε με επιτυχία η Climate-ADAPT, η ευρωπαϊκή πλατφόρμα προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος (http://climate-adapt.eea.europa.eu/) για την ανταλλαγή πληροφοριών. Ο αριθμός των επισκέψεων ημερησίως ανέρχεται περίπου σε 1.000. Η Climate-adapt προωθεί την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης όσον αφορά την έρευνα με αντικείμενο την προσαρμογή και τις πολιτικές, τα σχέδια, τα προγράμματα και τα πλαίσια προσαρμογής. Διατίθενται περιπτωσιολογικές μελέτες και ορθές πρακτικές σχετικά με την προσαρμογή, καθώς και χαρτογράφηση των εθνικών και διεθνών δραστηριοτήτων. Η στρατηγική προσαρμογής της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας και προβλέπεται να εγκριθεί την άνοιξη του 2013. Ο γενικός στόχος της στρατηγικής προσαρμογής της ΕΕ είναι να προσδιοριστούν δράσεις σε επίπεδο ΕΕ που θα συμβάλουν στο να καταστεί η Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Αυτό σημαίνει ενίσχυση της ετοιμότητας και της ικανότητας της ΕΕ να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, εστιάζοντας ιδίως στα διασυνοριακά ζητήματα και στους τομείς που έχουν ενοποιηθεί σε επίπεδο ΕΕ μέσω κοινών πολιτικών. 6. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΧΩΡΕΣ Οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων της Κροατίας μειώθηκαν κατά 9% μεταξύ του 1990 17 και του 2010 και κατά 2% σε σύγκριση με το 2009. Ωστόσο, σύμφωνα με τις προβλέψεις για τα θερμοκηπικά αέρια που περιλαμβάνονται στην πέμπτη εθνική κοινοποίηση, η Κροατία αναμένεται να αντιμετωπίσει δυσκολίες στην επίτευξη του στόχου που καθορίστηκε για τη χώρα βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο με την υφιστάμενη δέσμη πολιτικών και μέτρων. EL 21 EL