ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΓΕΙΑΣ Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η Δ/νση Θεσσαλονίκης του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.) στο πλαίσιο του έργου: «Αναβάθμιση ξενώνων για γυναίκες θύματα βίας Ξενώνας φιλοξενίας ΕΚΚΑ Θεσσαλονίκης, (κωδ. ΟΠΣ 5000596) και το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του έργου: «Στελέχωση και λειτουργία του Συμβουλευτικού Κέντρου Θεσσαλονίκης», (κωδ. ΟΠΣ 5000619) που υπάγονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία 2014 2020», διοργάνωσαν στις 5 Μαιου 2017 συνάντηση εργασίας με τίτλο: «Δράσεις δικτύωσης και συνεργασίας μεταξύ φορέων και υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών». Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο χώρο του Ε.Κ.Κ.Α. Θεσσαλονίκης. Στη συνάντηση συμμετείχαν επαγγελματίες υγείας πρόνοιας (π.χ. ιατροί, μαίες, νοσηλευτές/τριες, επσκέπτες/τριες υγείας, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί,) των φορέων υγείας του Ν. Θεσσαλονίκης (βλ. παρ.). Στόχος της συνάντησης εργασίας είναι να προσεγγίσει το φαινόμενο της βίας εναντίον των γυναικών ή και παιδιών τους, από την πλευρά: των υπηρεσιών υγείας του Νομού Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα να διερευνήσει δυνατότητες για αλληλοενημέρωση, δικτύωση και ανάπτυξη συνεργασιών στους τομείς της υποδοχής, παροχής πληροφόρησης, υποστήριξης, και παραπομπής.
Τα βασικά ερωτήματα πάνω στα οποία κινήθηκε η συνάντηση εργασίας ήταν τα ακόλουθα: 1. Επαφή, καταγραφή, διερεύνηση περιστατικών βίας σε γυναίκες με ή χωρίς παιδιά: Οι περισσότεροι επαγγελματίες που συμμετείχαν εργάζονται σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας και έχουν άμεση επαφή με γυναίκες που έχουν υποστεί βία όταν προσέρχονται για κάποιου τύπου ιατρικές εξετάσεις στα εξωτερικά ιατρεία ή όταν ζητείται κάποια βεβαίωση ή καταγραφή του συμβάντος. Ωστόσο δεν είναι αυτονόητο και δεδομένο πάντοτε ότι αυτές οι περιπτώσεις καταγράφονται με ένα τρόπο συστηματικό, ως θύματα έμφυλης ή ενδοοικογενειακής βίας. Ενώ όταν υπάρχει αναφορά ενδοοικογενειακής βίας γίνεται και αυτεπάγγελτα αναφορά στην αστυνομία. Συνήθως την επόμενη μέρα γίνεται και παραπομπή στη κοινωνική υπηρεσία του φορέα υγείας, όπου αυτή υπάρχει. Στις περισσότερες περιπτώσεις αν δεν αναφερθεί από το ίδιο το θύμα, οι επαγγελματίες δεν ρωτούν ευθέως αν είναι θύματα βίας στην οικογένεια ή δεν συζητούν ευαίσθητα σημεία μαζί της. Σχετικά με την καταγραφή των περιστατικών έμφυλης βίας δεν υπάρχουν συγκεκριμένες γραπτές οδηγίες και μια κοινή βάση δεδομένων στην οποία να καταχωρούνται, ενώ μεταξύ των υπηρεσιών υγείας και των φορέων υποστήριξης γυναικών δεν υπάρχει διασύνδεση. Επιπλέον οι επαγγελματίες αναφέρουν την έλλειψη ενημερωτικών φυλλαδίων ή άλλων εγχειριδίων σχετικά με οδηγίες για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Οι περισσότεροι επαγγελματίες αναφέρουν ότι σχετικά με τις μορφές βίας που υφίσταται οι γυναίκες δεν είναι και πολύ σίγουροι για το κατά πόσο είναι σε θέση να τις αναγνωρίσουν και να τις αντιμετωπίσουν πέραν της παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Οι επαγγελματίες αποδίδουν αυτή την αδυναμία στο σύστημα λειτουργίας των φορέων υγείας και όχι τόσο σε ατομική αδυναμία. Στη κατεύθυνση αυτή έγινε παρουσίαση των διαφορετικών μορφών βίας που υφίστανται οι γυναίκες μέσα από τη προβολή ταινίας ευαισθητοποίησης («Τώρα Μιλάω») και το σχολιασμό από στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών Θεσσαλονίκης. Σε ότι αφορά εμπόδια προβλήματα στη αναφορά της κακοποίησης, οι επαγγελματίες αναφέρουν ότι κυρίως υπάρχουν: όταν το θύμα δεν αναφέρει κακοποίηση στη λήψη ιστορικού, όταν συνοδεύεται από άλλο άτομο/α, όταν η κύρια γλώσσα δεν είναι η ελληνική και συχνά δεν παρέχεται διερμηνεία.
2. Υπηρεσίες ανταπόκρισης στη βία (πληροφόρηση, υποστήριξη, παραπομπή) Σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται οι επαγγελματίες υγείας στη καταγγελλόμενη βία συνήθως προσπαθούν να πείσουν τη γυναίκα να μιλήσει για αυτό που της συμβαίνει. Αυτό είναι μια διαδικασία δύσκολη από τη μια εξαιτίας των μη εξειδικευμένων γνώσεων και δεξιοτήτων των επαγγελματιών στην έμφυλη βία, από την άλλη η έλλειψη μια διατμηματικής παρεμβατικής διαδικασίας με αποτέλεσμα να χάνεται η πληροφορία. Οι συνηθέστερες μορφές παρέμβασης είναι η παραπομπή σε πιο εξειδικευμένους φορείς από επαγγελματίες υγείας που τυχαίνει να έχουν πληροφόρηση που όμως προκύπτει από προσωπικό ενδιαφέρον. Ωστόσο έγινε η διαπίστωση για την έλλειψη μιας κοινής μεθοδολογίας σε ότι αφορά τη πληροφόρηση, ψυχοκοινωνική υποστήριξη και παραπομπή. Στη κατεύθυνση αυτή έγινε παρουσίαση των δομών υποστήριξης γυναικών θυμάτων και θυτών βίας (συμβουλευτικά κέντρα, γραμμή SOS, ξενώνες φιλοξενίας) από στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών και του Ε.Κ.Κ.Α. 3. Συνεργασία με φορείς εξειδικευμένους (ΓΓΙΦ, ΕΚΚΑ κά) Εξαιτίας των παραπάνω αδυναμιών όταν τυχαίνει κάποια περίπτωση καταγγελλόμενης βίας συνήθως γίνεται προσπάθεια παραπομπής σε πιο εξειδικευμένους φορείς. Ωστόσο η συνεργασία αυτή θα πρέπει να έχει μια σταθερή διαδικασία που να τηρείται από όλους τους επαγγελματίες και να είναι θεσμοθετημένη με κάποιο τρόπο. Κοινή διαπίστωση ήταν η ανάγκη για την ύπαρξη ενός δικτύου υποστήριξης επαγγελματιών των φορέων υγείας μιας και για συνέχιση των συναντήσεων εργασίας με το κάθε φορέα με στόχο την καταπολέμηση της έμφυλης/ενδοοικογενειακής βίας. 4. Ανάγκες επαγγελματιών στην υποστήριξη θυμάτων βίας Διατυπώθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις σε σχέση με τις ανάγκες περαιτέρω εκπαίδευσης των επαγγελματιών στους φορείς υγείας. Συγκεκριμένα: χαρακτηριστικά μορφών βίας (σωματική, ψυχολογική κλπ), δεξιότητες εντοπισμού και ανίχνευσης βίας, διαδικασίες χειρισμού περιστατικών από τις υπηρεσίες υγείας, νομικό πλαίσιο, επαγγελματική εποπτεία.
5. Δράσεις ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης Οι επαγγελματίες θεωρούν ότι θα πρέπει να ενημερωθούν-ευαισθητοποιηθούν ενδουπηρεσιακά σε όλα τα επίπεδα (π.χ. ΥΠΕ, διευθυντές κλινικών & Κ.Υ., διατμηματικά) και θα ήταν καλό να γίνει επεξεργασία ενός ενιαίου πλαισίου λειτουργίας το οποίο θα διανεμηθεί από τις ΥΠΕ προς όλες τις υπηρεσίες υγείας. Η Υπεύθυνη Έργου Παπαδοπούλου Ελένη
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ 1. Γ.Ν. Άγιος Δημήτριος 2. Γ.Ν. Άγιος Παύλος 3. Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ 4. Γ.Ν. Γ. Γεννηματάς 5. Γ.Ν. Παπανικολάου 6. Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο 7. Γ.Ν. Ιπποκράτειο 8. Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων 9. Νοσοκομείο Ειδικών Παθήσεων 10. Γ.Ν. Παπαγεωργίου 11. Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης 12. Κ.Υ. Ζαγκλιβερίου 13. Κ.Υ. Θέρμης 14. Κ.Υ. Ν. Μηχανιώνας 15. Κ.Υ. Ν. Μάδυτου 16. Κ.Υ. Σοχού 17. Κ.Υ. Λαγκαδά 18. Κ.Υ. Κουφαλίων 19. Κ.Υ. Πύργου (Χαλάστρας) 20. Κ.Υ. Διαβατών (Ν. Ιωνίας)