ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΗ ΡΕΥΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ
Για το σχηματισμό της χειμαρρικής δράσης ενεργούν οι εξής παράγοντες: Άμεσοι Παράγοντες Το κλίμα Το γεωλογικό υπόθεμα Η ανάγλυφη όψη Η βλάστηση
Κίνηση Νερού: λιγότερα εμπόδια και μεγαλύτερες κλίσεις Δυναμική Ενεργεία Ε Δ = mgh μετατρέπεται ΣΕ Κινητική Ενέργεια Ε Κ = ½ m u 2 Ταχύτητα u = k 2/3 R ½ j J: κλίση πολύ σημαντική
Σχηματική παράσταση παραγόντων σχηματισμού χειμαρρικών φαινομένων
Σχηματική παράσταση παραγόντων σχηματισμού χειμαρρικών φαινομένων ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ: ΑΔΡΑΝΗΣ: ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΣ: ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ: Το κλίμα Το γεωλογικό υπόθεμα Η ανάγλυφη όψη Η βλάστηση
Δείκτης Ευαισθησίας Εδαφών Πάντοτε υπάρχει κίνδυνος Διάβρωσης ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Μικρός Μέτριος Μεγάλος Επηρεάζεται: κλίμα, γεωλογικό υπόθεμα, ανάγλυφη όψη, βλάστηση
Χειμαρρικά φαινόμενα (όπως γεωλισθήσεις, γεωκατακριμνήσεις) και σε «σταθερές» περιοχές Έμμεσοι Παράγοντες 1. Ορογενετικές μετακινήσεις (ολισθήσεις και κατακρημνήσεις) 2. Ενδογενείς δυνάμεις (φυλλόμορφη κατάρρευση πρανών) 3. Εναλλαγές φόρτισης (ολισθήσεις και κατακρημνήσεις)
Χειμαρρικά φαινόμενα (όπως γεωλισθήσεις, γεωκατακριμνήσεις) και σε «σταθερές» περιοχές Έμμεσοι Παράγοντες 4. Σεισμοί (διαποτισμό με νερό) 5. Άνθρωπος (καταστροφή δάσους)
Πλημμυρικές ζημιές Ζημιές από τη μεταφορά των στερεών υλικών Ζημιές από τη μη αξιοποίηση του νερού των χειμαρρωδών ρευμάτων
Άμεσες: στο χώρο δράσης του χειμάρρου Έμμεσες: στο μεγαλύτερο αποδέκτη σε μια περιοχή Άμεσες στη λεκάνη απορροής, παράσυρση και υποβάθμιση του εδάφους Ανθρώπινες δραστηριότητες καταδικασμένες Κινδυνεύει η ανθρώπινη ζωή, διαρκής κίνηση γεωμάζας
Άμεσες στο κώνο προσχώσεως, κοίτη εκβολής και κοίτης αναμετακινήσεως 1. προσχώνουν και αχρηστεύουν τις τεχνητές λίμνες των υψηλών φραγμάτων αρδεύσεων και παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας 2. Προκαλούν καταστροφές σε αρδευτικά και υδραυλικά έργα που υπάρχουν στις πεδινές περιοχές 3. Προκαλούν ζημιές σε κατοικημένες και καλλιεργούμενες πεδινές περιοχές 4. Προκαλούν ζημιές σε συγκοινωνιακά έργα
Άμεσες στο κώνο προσχώσεως, κοίτη εκβολής και κοίτης αναμετακινήσεως 5. Προκαλούν μετατόπιση της κοίτης του μεγαλύτερου αποδέκτη τους με την απόθεση των στερεών υλικών όταν ο αποδέκτης δεν έχει την ανάλογη παρασύρουσα δύναμη να τις μεταφέρει προς τα κατάντη 6. Προκαλούν προσχώσεις σε λιμάνια 7. Προκαλούν προβλήματα ρυπάνσεως σε παραθαλάσσιες ή παραλίμνιες λουτροπόλεις όταν ρίχνουν τόσο τα χοντρά όσο και τα λεπτόκοκκα φερτά υλικά με αποτέλεσμα το νερό να γίνεται λασπώδες και κατά συνέπεια να είναι ακατάλληλο για κολύμπι
Έμμεσες 1. Όχι αξιοποίηση νερού (αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες) 2. ΛΟΓΩ: Ανομοιόμορφης κατανομής της βροχής και υψηλών θερμοκρασιών το καλοκαίρι. 3. Σπουδαίας παράγοντας εθνικοί Οικονομία
Κλίμα, Βόρεια και Δυτική Ελλάδα 1200 mm βροχής, αλλά και υπόλοιπη Ελλάδα μπόρες. Γεωλογικό υπόθεμα, ευδιάβρωτα πετρώματα: ιζηματογενή (33%) και σχιστόλιθοι (18%) Ανάγλυφο, 75% ορεινή με μεγάλες κλίσεις Βλάστηση, 95% κάτω από τα φυσικά δασοόρια, μόνο 12% δάσος και περισσότερα κακοδιαχειρισμένα.
500 χείμαρροι 220 διευθέτηση Παραδείγματα χειμάρρων: Λάδωνα, 175.000 m 3 yr-1 Πάμισος, 15.000 m 3 πίσω από φράγμα 7 m μετά από 6 hr Ξηριά Υπάτης, 5.000.000 m 3 σε 50 χρόνια Γλαύκος Πατρών, 4.000.000 m 3 σε 25 χρόνια
Ανάλογα με τη μορφή, έκταση και πυκνότητα της βλάστησης διακρίνουμε τα εξής χειμαρρικά στάδια εξέλιξης: Στάδιο κανονικής εξέλιξης Στάδιο επιταχυνόμενης εξέλιξης Στάδιο ελέγχου Μεταβατικά στάδια εξέλιξης
Ανάλογα με το γεωλογικό υπόθεμα που επικρατεί τα χειμαρρικά περιβάλλοντα και τα αντίστοιχα των χειμαρρικών τύπων διακρίνονται ως εξής: Αμιγείς: όταν το γεωλογικό υπόθεμα παραμένει σταθερό σ όλη τη λεκάνης απορροής Μικτούς: όταν στη λεκάνη απορροής υπάρχουν περισσότερα είδη γεωλογικών υποθεμάτων, σε αναλογία 10-15% της λεκάνης ώστε να μπορούν να επιδρούν στον χαρακτήρα του χειμαρρικού τύπου
Χειμαρρικό χωροδιάστημα της πλήρους επιδράσεως του δάσους (<1000 m) Χειμαρρικό χωροδιάστημα της μερικής επιδράσεως του δάσους (1000-2000 m) Χειμαρρικό χωροδιάστημα της αλπικής ζώνης (2000-3000 m) Χειμαρρικό χωροδιάστημα αιωνίων χιόνιων (>3000 m)
Πολική χειμαρρική περιοχή Χειμαρρική περιοχή του φυσικού δάσους Ερημική χειμαρρική περιοχή Μεταβατικές χειμαρρικές περιοχές
Χειμαρρικοι τύποι κατώτερο τμήμα Πλήρης (0-250 m) Μη πλήρης (> 250 m) Χειμαρρικοι τύποι ανώτερο τμήμα Σαφής, μια χειμαρρική ζωνη Ασαφής, περισσοτερες χειμαρικες ζωνες