Των Αστυφύλακα ηµητρίου Τσιρίγκα Ειδικού Φρουρού Κων/νου Κούτλα Η Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΞΙΑ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΗ ΑΝΕΚΤΙΜΗΤΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ο Θεσμός της Αστυνομίας γυναικών διαφαίνεται στα μέσα του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, όταν μεγάλες πόλεις του εξωτερικού (Νέα Υόρκη, Σικάγο, Τόκυο, Λονδίνο κ.λπ.) πρωτοτύπησαν χρησιμοποιώντας γυναίκες ως τακτικές λειτουργούς της Αστυνομίας σε ευρεία κλίμακα. Οι γυναίκες αστυνομικοί του εξωτερικού, στα μέσα του 20ου αιώνα υπηρετούσαν σε πολλές μεγάλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ηπειρωτικής Ευρώπης, της Ιαπωνίας και όχι μόνο. Στην Ελλάδα ο θεσμός αυτός προβλέφθηκε πρωτίστως με τους Νόμους 2815/1922 άρθρο 18 και 3278/1925 άρθρο 12 αντίστοιχα, οι οποίοι όμως δεν εφαρμόστηκαν μέχρι και το 1944, όταν στις 19 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους προσλήφθηκε στην Αστυνομία Πόλεων ορισμένος αριθμός γυναικών κυρίως για την ενέργεια ερευνών σε γυναίκες ή την παρακολούθηση, όσων από αυτές κρίνονται ύποπτες. Μολονότι οι προσλήψεις αυτές που αφορούσαν σε 40 γυναίκες θεωρήθηκαν χρήσιμες, δεν κατοχυρώθηκαν με τον Α.Ν. 698/1945, ο οποίος τις ακύρωσε. Κατόπιν αυτών, με τον Νόμο 2458/1953 (Περί Οργανισμού του Σώματος της Αστυνομίας Πόλεων) συνεστήθη η Βοηθητική Αστυνομία από 30 γυναίκες, οι οποίες εντάσσονται και εξομοιώνονται σε όλα με τους άνδρες αστυνομικούς. Τα καθήκοντα που αρχικά τους ανατέθηκαν αφορούσαν στις περιπολίες, στις σωματικές έρευνες, στην αντιμετώπιση της πορνείας, καθώς και στη φύλαξη γυναικών και παιδιών κρατουμένων ή τη συνοδεία τους στα δικαστήρια, χωρίς όμως να προβλέπεται το δικαίωμα σύλληψης και οπλοφορίας. Από αυτές τις 64 Ι ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ι ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2017
προσλήψεις ωστόσο, υπηρέτησε μικρός αριθμός γυναικών, δεδομένου, ότι οι περισσότερες εξήλθαν του Σώματος κυρίως λόγω παραίτησης. Εάν για αυτές τις προσπάθειες πρόσληψης γυναικών στην Αστυνομία, μπορεί να ισχυριστεί κανείς, ότι δεν τελεσφόρησαν ή δε στέφθηκαν από επιτυχία, κάτι τέτοιο σίγουρα δε μπορεί να νοηθεί για το νέο εγχείρημα δυνάμει της υπ αριθ. 4176 / 138 68 Υπουργικής Απόφασης. Του λόγου το αληθές αποδείχνεται με την εφαρμογή της τελευταίας, όταν προσλήφθηκαν στο Σώμα της Αστυνομίας Πόλεων κατόπιν επισταμένης επιλογής 44 γυναίκες, οι οποίες για πρώτη φορά εισήχθησαν και φοίτησαν στην Αστυνομική Σχολή Αμαρουσίου για επτά περίπου μήνες και χάριν ακριβολογίας από την 1η Μαΐου έως την 26η Νοεμβρίου 1969, με την προϊσταμένη της εν λόγω Αστυνομίας γυναικών, να διορίζεται ταυτόχρονα, φέροντας το βαθμό του Υπαστυνόμου Α. Με την ίδια απόφαση καθορίστηκαν και τα προσόντα των προς κατάταξη γυναικών στη Βοηθητική Αστυνομία, σύμφωνα με τα οποία απαιτείται ηλικία 19 24 ετών, απολυτήριο Γυμνασίου, ανεπίληπτη διαγωγή και αγαμία, δεδομένου, ότι για τη σύναψη γάμου απαιτείται, αφενός η συμπλήρωση τριετούς υπηρεσίας, και αφετέρου η προηγούμενη άδεια του Αρχηγού της Αστυνομίας Πόλεων. Όσο αφορά την εκπαίδευση, αυτή δε διαφοροποιείται από τα ισχύοντα για τους άνδρες αστυνομικούς, ενώ οι προαγωγές στους βαθμούς του Αρχιφύλακα, του Υπαστυνόμου Β και του Υπαστυνόμου Α ενεργούνται μετά τη συμπλήρωση ενός, Τελετή Αγιασμού κατά την έναρξη του εκπαιδευτικού έτους 197273, στις Σχολές Χωροφυλακής δύο ή τριών αντίστοιχα ετών και ύστερα από σχετικές εξετάσεις. Συνεκδοχικά, όλες οι προσπάθειες πρόσληψης γυναικών στην Αστυνομία ήταν σημαντικές αλλά το εγχείρημα της υπ αριθ. 4176 / 68 Απόφασης είχε, όχι μόνο ιδιαίτερα, καινοτόμα και πρωτότυπα χαρακτηριστικά, αλλά και πολιτιστική αντίληψη, τα πρότυπα της οποίας υιοθέτησε και το Σώμα της Χωροφυλακής, όταν το 1970 άρχισαν οι ενέργειες για ανάλογες προσλήψεις γυναικών. Πράγματι στις 1711972 αποφοίτησαν οι πρώτες 25 γυναίκες από τη Σχολή Χωροφυλακής Αθηνών, όπου πραγματοποιήθηκε και σχετική τελετή για την αποφοίτηση και τη λήξη της εκπαίδευσης. Γυναίκες της Αστυνομίας Πόλεων (αριστερά) και της Χωροφυλακής (δεξιά) κατά τη δεκαετία του 70 ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2017 Ι ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ι 65
Οι Γυναίκες της Ελληνικής Αστυνομίας προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες προς όφελος των πολιτών Στις δεκαετίες που ακολούθησαν και μετά την ενοποίηση των Σωμάτων οι γυναίκες προσλαμβάνονται στην Αστυνομία, με τα ίδια κριτήρια που αφορούν και τους άνδρες, αφού το 1983 επετράπη η είσοδος γυναικών στη Σχολή Αξιωματικών, σε ποσοστό 10% επί των προκηρυσσόμενων θέσεων. Με την αλλαγή της Νομοθεσίας το 2003 για την εισαγωγή των γυναικών στο Αστυνομικό Σώμα, καταργείται και η ποσόστωση θέσεων, με τα κριτήρια εισαγωγής των γυναικών να εξομοιώνονται πλήρως με αυτά των ανδρών. Ενδεικτικά αναφέρεται, ότι στις μέρες μας οι γυναίκες αστυνομικοί εκπροσωπούν το 12% περίπου του συνολικού προσωπικού του Σώματος. Οι αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής καθώς και οι συνεχόμενες αλλαγές των σύγχρονων κοινωνικών συνθηκών καθιστούν ολοένα και σημαντικότερη τη συμμετοχή της γυναίκας στον επαγγελματικό και κοινωνικό βίο έτσι εξηγείται η υιοθέτηση του θεσμού της γυναίκας αστυνομικού από όλα σχεδόν τα πολιτισμένα Κράτη της υφηλίου, με εξαίρετα μάλιστα αποτελέσματα στην εφαρμογή του. Η κατάταξη των γυναικών στην Αστυνομία αποτέλεσε ένα μεγάλο βήμα προς την πρόοδο και την απαλλαγή από τις προκαταλήψεις του παρελθόντος. Ο ρόλος των γυναικών στο αστυνομικό επάγγελμα είναι σοβαρότατος και οι υπηρεσίες που προσφέρουν πολύτιμες, αν αναλογιστεί μάλιστα κανείς τη σπουδαιότητα της αποστολής τους σε συνδυασμό με τις θυσίες και τις αδιάκοπες υποχρεώσεις σε βάρος της ιδιωτικής τους ζωής. Η γυναίκα όμως, έκτος των άλλων, προικίζεται με ένα φυσικό πλεονέκτημα έναντι του άντρα που είναι απαραίτητο σε πολλούς τομείς του αστυνομικού έργου, το οποίο αποσκοπεί στη διαπαιδαγώγηση της νεότητας με τον εκ φύσεως ρόλο της γυναίκας ως μητέρας του ανθρώπου και εφόσον επίκεντρο του αστυνομικού έργου είναι ο άνθρωπος, ο ρόλος της γυναίκας στη διαπαιδαγώγηση και αναμόρφωση του είναι αποφασιστικός. Η γυναίκα λοιπόν που δίνει τη ζωή είναι φυσικό επακόλουθο να ενδιαφέρεται για τη ζωή και αυτό είναι βασικό στοιχείο της επιτυχίας της στο αστυνομικό επάγγελμα. Η φύση της γυναίκας λοιπόν, την καθιστά καταλληλότερη από τον άνδρα για το χειρισμό αδικημάτων στα οποία «ενέχονται» γυναίκες και ανήλικοι, και έχει αποδειχτεί κατόπιν ερευνών ότι η επικοινωνία μαζί τους είναι ψυχολογικά ευχερέστερη. Η παρουσία της στον τομέα αντιμετώπισης της εγκληματικότητας των γυναικών και των ανηλίκων δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποκλειστικά από τους άνδρες συναδέλφους τους και αν αναλογιστούμε ότι το γυναικείο φύλο υπερτερεί πληθυσμιακά παγκοσμίως, μια τέτοια παρουσία κρίνεται αδιαμφησβήτητα απαραίτητη. Επίσης ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η προσφορά της γυναίκας αστυνομικού στις δημόσιες σχέσεις, απαραίτητη για την έντιμη και αγαστή επικοινωνία μεταξύ Αστυνομίας και πολιτών. Για τις γυναίκες αστυνομικούς άλλωστε, δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή από την ηθική ικανοποίηση που προκύπτει από την αίσθηση προσφοράς των υπηρεσιών τους και της χρησιμοποίησης τους προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Στο Σώμα της Ελληνικής Αστυνομίας, το οποίο και επάξια συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πλέον σύγχρονα και αποτελεσματικότερα Σώματα Ασφαλείας τόσο στην Ευρώπη όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, οι γυναίκες αστυνομικοί κατέχουν εξέχουσα 66 Ι ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ι ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2017
θέση προσφέροντας αδιάληπτα ουσιαστικό έργο στην πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος. Η μέγιστη συνεισφορά τους άλλοτε από μάχιμες και άλλοτε από επιτελικές υπηρεσίες, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες γνώσεις τους και τη διαρκή εκπαίδευση τους προσδίδει τιμή και κύρος στο Σώμα και αναδεικνύει την προσωπικότητα τους. Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι οι γυναίκες που επιλέγονται να υπηρετήσουν στην Ελληνική Αστυνομία, κατατάσσονται, εκπαιδεύονται και εξελίσσονται βαθμολογικά ομοίως με τους άνδρες αστυνομικούς, χαίρουν ίσης μεταχείρισης και ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών αστυνομικών κατέχουν πολυσήμαντο ρόλο στην κοινωνική ζωή. Η γυναίκα αστυνομικός συνάμα με τον επαγγελματισμό που τη διακρίνει στέκεται θεμέλιο στη ζωή.. είναι μάνα, αδερφή, σύζυγος, αγαπημένη, αγωνίστρια και αποτελεί σύμβολο. Ας ευχηθούμε λοιπόν, να είναι άξια της αποστολής της, μολονότι το έχει ήδη αποδείξει. Βιβλιογραφία Χαράλαμπος Θ. Σταμάτης, «Ιστορία της Αστυνομίας Πόλεων 19211971 και οι Αστυνομικοί Θεσμοί εν Ελλάδι από της βαθείας αρχαιότητος», σ. 538539, Αθήνα, 1971, Μ. Φραγκούλη. Αρχηγείο Αστυνομίας Πόλεων, «Αστυνομικά Χρονικά», σ. 190192, 205, Αθήνα, 10/1970, Αρχηγείο Αστυνομίας Πόλεων. Αρχηγείο Χωροφυλακής, «Επιθεώρηση Χωροφυλακής», τεύχος 26, σ. 3233, Αθήνα, 02/1972, Αρχηγείο Χωροφυλακής. Δ.Τ., «Αστυνομική Επιθεώρηση», τεύχος 1012, σ. 5864, Αθήνα, 1984. «Κήρυξ Δημόσιας Ασφάλειας», σ. 6, Αθήνα, Αύγ.Σεπ./1968. * Ο Αστυφύλακας Δημήτριος Τσιρίγκας και ο Ειδικός Φρουρός Κων/νος Κούτλας (απόφοιτοι του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παν/μίου Θεσσαλίας) υπηρετούν στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΛ.ΑΣ. του τμήματος Ιστορίας/ Εκδόσεων, της Διεύθυνσης Επικοινωνίας του Α.Ε.Α. *** Οι φωτογραφίες του άρθρου ανήκουν στο φωτογραφικό υλικό του Ιστορικού Αρχείου του Τμήματος Ιστορίας/Εκδόσεων, της Διεύθυνσης Επικοινωνίας του Α.Ε.Α. ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2017 Ι ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ι 67