ΟΜΑΔΑ Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΑΥΛΕΙΟ ΧΩΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Κατά τον σχεδιασμό των αύλειων χώρων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη το μέγεθος του οικοπέδου, οι υψομετρικές διαφορές εφόσον υπάρχουν και η βαθμίδα σχολικής εκπαίδευσης που φιλοξενείται. Ο αύλειος χώρος ενός σχολείου θα πρέπει να αποτελείται από τις παρακάτω ενότητες: Χώρος αυλισμού συγκεντρώσεων Χώρος ανάπαυσης Χώρος παιχνιδιών Χώρος πρασίνου Χώρος εκδηλώσεων ΧΩΡΟΣ ΑΥΛΙΣΜΟΥ-ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ Η επιφάνεια του χώρου αυτού εξαρτάται από το μέγεθος του οικοπέδου και τον αριθμό των μαθητών που φιλοξενεί. Θα πρέπει να επιστρώνεται με πλάκες αντιολισθητικές χρωματιστές, ή άλλο τύπο δαπέδου αντιολισθητικής υφής. Σε θέση κατάλληλη τοποθετείται ο ιστός της σημαίας, ύψους 3,00m. Επίσης η σημαία θα έχει μέγεθος 2,50x3,00m. Σε περιπτώσεις γωνιακών οικοπέδων ή οικοπέδων με πρόσοψη σε κεντρικές οδούς, τοποθετείται ακόμα ένας ιστός και σημαία σε θέση ώστε να προσδιορίζεται εμφανώς ο χαρακτήρας του κτιρίου. 1
2 Εικόνα 1. Χώρος πρωινής συγκέντρωσης
ΧΩΡΟΣ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ Ο χώρος αυτός μπορεί να κατανέμεται σε πολλούς μικρούς χώρους, οι οποίοι θα είναι εξοπλισμένοι με παγκάκια, πέργκολες και θα περιβάλλονται από πράσινο. Καλό είναι να υπάρχουν και στεγασμένοι χώροι διαλλείματος ώστε να προστατεύονται από τα καιρικά φαινόμενα. Εικόνα 2. Χώρος παραμονής των μαθητών κατά τη διάρκεια του διαλλείματος 3 Εικόνα 3. Μερικά απο τα παγκάκια του αύλειου χώρου
ΧΩΡΟΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Συνήθως είναι οι αθλητικοί χώροι, δηλαδή τα γήπεδα μπάσκετ βόλλεϋ. Αν υπάρχει δυνατότητα τοποθετούμε γήπεδο χάντμπολ, τέννις ή και γήπεδα άλλων αθλημάτων. Επιθυμητή η τοποθέτηση κερκίδων. Το δάπεδο επενδύεται με πλαστικό υλικό για εξωτερικά γήπεδα(ταρτάν). Κοντά στο γήπεδο αλλά και σε άλλη θέση τοποθετούνται βρύσες πόσιμου ύδατος. Πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη και για μία τουλάχιστον βρύση όπου να μπορεί να προσεγγίσει άτομο με κινητικά προβλήματα. Εικόνα 4. Γήπεδα βόλευ και μπάσκετ 4
ΧΩΡΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Περιμετρικά του οικοπέδου θα πρέπει να τοποθετείται υψηλή και πυκνή φύτευση για την προστασία των μαθητών από την ηχορύπανση των δρόμων. Για τους χώρους πρασίνου καλό είναι να μην επιλέγεται η δημιουργία ευθύγραμμων αξόνων διότι είναι ασυμβίβαστοι με τη φυσική βλάστηση. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ελεύθερες καμπύλες, τόσο για τη δημιουργία διαδρόμων όσο και για την δημιουργία θάμνων και συστάδων πρασίνου. Στους χώρους πρασίνου θα πρέπει να συνυπάρχουν τα τρία οπτικά λειτουργικά και αισθητικά επίπεδα: Το πρώτο επίπεδο είναι το επίπεδο του χλοοτάπητα. Το δεύτερο επίπεδο είναι το επίπεδο των θάμνων. Το επίπεδο αυτό δημιουργεί με τα διαφορετικά ύψη των φυτικών ειδών κλειστούς ή ημίκλειστους χώρους. Το τρίτο επίπεδο είναι το επίπεδο των δέντρων. Το επίπεδο αυτό δημιουργεί σακιασμένους χώρους και οριοθετεί πορεία. Η ύπαρξη μικρών λοφίσκων και νερού(λιμνούλες) είναι αναγκαία( Εφόσον έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας) διότι προσφέρουν αισθητική απόλαυση και επιτρέπουν την ισόρροπη ανάπτυξη του φυσικού στοιχείου και των ανθρωπίνων λειτουργιών και δραστηριοτήτων. Επίσης το νερό δημιουργεί διάφορα συναισθήματα και προσφέρει ποικιλία εικόνων. Εικόνα 5. Πράσινοι χώροι σχολικού περιβάλλοντος 5
ΧΩΡΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Εφόσον υπάρχει δυνατότητα μπορεί να τοποθετηθεί ένα θέατρο με κερκίδες από οπλισμένο σκυρόδεμα κυκλικό ή ημικυκλικό το οποίο θα φιλοξενεί εκδηλώσεις τις ζεστές εποχές του χρόνου, του σχολείου αλλά και της κοινότητας. ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Τοποθετούνται στον αύλειο χώρο ή στο υπόγειο του διδακτηρίου. Απαιτείται μία θέση ανά αίθουσα διδασκαλίας. Θα πρέπει να προβλέπεται και μία θέση στάθμευσης για ΑΜΕΑ. Η θέση αυτή πρέπει να φέρει την κατάλληλη σήμανση καθώς και τις διαστάσεις. Επίσης πρέπει να τοποθετείται και μια θέση για μεγάλα οχήματα ανά 5,00m 2 επιφάνειας οικοπέδου. ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Ѻ Να εξασφαλίζεται αύλειος χώρος προστατευμένος από τον βορρά. Ѻ Δυνατότητα εισόδου στον αύλειο χώρο από δύο σημεία. Απαραίτητη η πρόσβαση αυτοκινήτου μέσα στον αύλειο χώρο μέχρι την είσοδο του κτιρίου (μεταφορά βιβλίων, ασθενοφόρο κλπ.). 6 Εικόνα 6. Πόρτες εισόδου στο σχολείο
Ѻ Δυνατότητα προσέγγισης όλων των κτιρίων του διδακτηρίου καθώς και του αυλείου χώρου για άτομα με κινητικά προβλήματα, με ράμπες και ανελκυστήρες. Εικόνα 7. Ράμπα για άτομα με κινητικά προβλήματα Ѻ Σχολαστική μόρφωση των δαπέδων σε τρόπο που να κατευθύνουν τα όμβρια με εγκάρσιες και κατά μήκος κλίσεις μέσα από φρεάτια στο αποχετευτικό σύστημα ή με αποστράγγιση στο πράσινο ή την άμμο. Ѻ Επιφάνειες δαπέδων φυσικού εδάφους: Βασική προϋπόθεση για την καταλληλότητα ενός φυσικού εδάφους ως χώρου παιχνιδιού ή αυλείου χώρου είναι η γρήγορη απομάκρυνση των ομβρίων. Η τελική επιφάνεια πρέπει να είναι απαλλαγμένη από σκληρά αντικείμενα. Ѻ Επιφάνειες δαπέδων τεχνητού εδάφους: Κατασκευάζονται σε οριοθετημένους χώρους, με όρια απαλλαγμένα από προεξοχές και με στρογγυλεμένες ακμές. Ѻ Αμμώδεις επιφάνειες δαπέδων: Σε οριοθετημένους χώρους, το βάθος της εγκιβωτισμένης άμμου πρέπει να είναι από κατάλληλο υλικό για την απομάκρυνση του νερού. 7
Ѻ Επιφάνειες δαπέδων με πράσινο: Τα πράσινο πρέπει να αντέχει στις δυναμικές δραστηριότητες του παιχνιδιού. Το μίγμα του πρασίνου επιλέγεται ανάλογα με το κλίμα, προσανατολισμό του χώρου και το είδος του εδάφους. Ѻ Συμπαγείς επιφάνειες με ασφαλτικό τάπητα: Κατασκευάζεται απαραμόρφωτη υποδομή με θραυστό υλικό στην οποία έχουν μορφωθεί οι κλίσεις απορροής των ομβρίων υδάτων. Η τελική επιφάνεια από ασφαλτικό τάπητα ενιαίου πάχους, αποτελεί στρώση ισοπεδωτική και κυκλοφορίας. Ѻ Συμπαγείς επιφάνεια από σκυρόδεμα: Η τελική επιφάνεια πρέπει να είναι αντιολισθητική και με τους κατά το δυνατόν λιγότερους αρμούς. Σε περίπτωση που απαιτούνται αρμοί διαστολής πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν μικρότερο άνοιγμα. Ѻ Επιφάνειες με πλάκες αντιολισθητικής υφής: Πρέπει να μορφώνονται στο υπόστρωμα οι κλίσεις έτσι ώστε η τελική επιφάνεια να μην συγκρατεί νερά. Οι αρμοί τους πρέπει να έχουν όσο γίνεται μικρό άνοιγμα < 1m. Ѻ Τα υποστηλώματα σε χώρους κυκλοφορίας και διαλλείματος δεν πρέπει να έχουν μυτερές ακμές και εν γένει προεξοχές και η διατομή τους να είναι κατά το δυνατόν στρογγυλή. Ѻ Σε υποστηλώματα ορθογωνικής διατομής ή τοιχεία, οι ακμές να μορφώνονται με φαλτσογωνίες, ενώ τα μεταλλικά ή ξύλινα υποστηλώματα πρέπει να είναι ευδιάκριτα με τον κατάλληλο χρωματισμό και φωτισμό. Ѻ Στους χώρους κυκλοφορίας δεν πρέπει να βρίσκονται υδρορροές, δοχεία απορριμμάτων, δεξαμενές, πάγκοι, γλυπτά. Ѻ Οι χώροι κυκλοφορίας πρέπει να είναι ελεύθεροι από στοιχεία που μπορούν να σκοντάψουν τα παιδιά. 8
Ѻ Οι χώροι διαλλείματος και παιχνιδιού πρέπει να διακρίνονται εύκολα και να μην παρεμβάλλονται εμπόδια. Ѻ Εκεί όπου οι σχάρες αποχετεύσεως είναι αναγκαίες πρέπει το πάνω μέρος τους να τοποθετείται περασιά με το δάπεδο. Ѻ Σε σημεία με αλλαγή στάθμης(σκαλοπάτι) με ύψος μεγαλύτερο από 0,02m μεταξύ χώρων κυκλοφορίας και χώρων διαλλείματος ή παιχνιδιού, καθώς και σε υπερυψωμένες επιφάνειες πρέπει να παίρνονται προστατευτικά μέτρα ανάλογα και να τοποθετούνται κάγκελα ή στηθαία ή παρτέρι με φυτά. Το ύψος των προστατευτικών στοιχείων δεν πρέπει να είναι κάτω από 1,10m. Ѻ Οι σκάλες σε χώρους διαλλείματος και κυκλοφορίας πρέπει να ξεχωρίζουν με χτυπητό χρώμα, διαφορετικό υλικό ή με φωτισμό. Ѻ Καλύψεις ανοιγμάτων σε χώρους κυκλοφορίας και παιχνιδιού πρέπει να είναι εξασφαλισμένες από ενελέκτο άνοιγμα. 9
Ѻ Οι φωταγωγοί πρέπει να περιφράσσονται ή να καλύπτονται με σιδερένιες σχάρες έτσι ώστε να μην παρεμποδίζουν την κυκλοφορία. Ѻ Οι χώροι κάτω από οικοδομικές προεξοχές, ύψους μικρότερου των 2,20m πρέπει να περιφράσσονται. Ѻ Οι περιφράξεις κοντά σε χώρους κυκλοφορίας, διαλλείματος και παιχνιδιού δεν πρέπει να έχουν γωνίες μυτερές που εξέχουν ή συρματοπλέγματα σε ύψος κάτω των 2,00m. Ѻ Οι έξοδοι σχολικών συγκροτημάτων πρέπει να είναι εξασφαλισμένες από τον κίνδυνο να τρέξουν τα παιδιά κατ ευθείαν προς τον δρόμο με κυκλοφορία με την τοποθέτηση στην έξοδο του σχολικού συγκροτήματος κάγκελου στην άκρη του πεζοδρομίου. 10
ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2016-2017 Τμήμα Β 1 Ομάδα 2 11 Ο αύλειος χώρος του Γενικού Λυκείου Βασιλικού διατηρείται σε καλή εως άριστη κατάσταση, έχοντας ελάχιστα μειονεκτήματα. Μετά από έρευνα της ομάδας έγινε αναλυτική αποτύπωση των αντικειμένων καθώς και φυτών του εξωτερικού χώρου, η οποία παρατίθεται παρακάτω : 4 γλάστρες 15 παγκάκια 6 βρύσες, εκ των οποίων μια δεν λειτουργεί Εγκαταστάσεις βόλεϊ και μπάσκετ Ράμπα για άτομα με αναπηρία 2 πόρτες σιδερένιες για καλύτερη πρόσβαση αλλά και διαφυγή μαθητών
και καθηγητών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης Σωλήνες υδροδότησης Αλεξικέραυνο Υδρορροές Πεζούλια (κερκίδες) Ποικιλία δέντρων (γενικότερα φυτών) όπως θα δούμε και παρακάτω Κάγκελα ενισχυμένα με συρματόπλεγμα Σύστημα πυρόσβεσης Σιδεριές ασφαλείας (στο παλαιό κτήριο ) Αχρησιμοποίητα τέρματα για χάντμπολ Ρωγμές στους τοίχους και σπασμένες υδρορροές Σπασμένο ταμπλό και σκισμένα διχτάκια στο γήπεδο μπάσκετ Χαλασμένοι προβολείς και λαμπτήρες Έπειτα ακολουθούν οι φωτογραφίες και η ονομασία των ειδών που απεικονίζονται αλλά και μία γενική εικόνα του αύλειου χώρου του σχολείου μας : 12
13 Αύλειος χώρος στην είσοδο του σχολείου
14 Αύλειος χώρος από στις εγκαταστάσεις μπάσκετ
Κυπαρρίσι Αριζόνας(cupressus arizanica) 15
16
Πικροδάφνη(Nerium oleander) Πλάτανος(Platanus) 17
Ευκάλυπτος(Eucalyptus globulus) 18
Αμυγδαλιά(Prunus amygdalus) 19
Ιτιά(Salix sepulcralis) 20
Ελιά(Olea) 21
Χαλέπιος Πεύκη(Pinus halepensis) 22
Κυπαρίσσι ορθόκλαδο (Cupressus semprevirens) 23
Φοίνικας(Phoenix) 24
Ακακία(Acacia pendula) 25
Μέλη Ομάδας : Αγγελική Αδάμ Νίκη Βασιλείου Όλγα Βρέττου Ελένη Γιαχνή Στέφανος Ελευθερίου 26
[Πληκτρολογήστε τον τίτλο του εγγράφου] ΔΑΒΙΩΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΩΝΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΛΑΧΟΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣ ΝΙΚΟΣ ΖΙΟΓΚΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΑΡΓΥΡΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑ 27
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Να τοποθετηθούν περισσότερα παγκάκια ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν περισσότεροι μαθητές. Να βαφτούν οι εξωτερικοί τοίχοι του κτηρίου ώστε να αφαιρεθούν τα γκράφιτι. Τα κάγκελα στην αριστερή πτέρυγα του προαυλίου πρέπει να είναι πιο ψηλά. Δηλαδή, η περιμετρική περίφραξη του αυλειου χώρου θα πρέπει να βρίσκεται σε ύψος τουλάχιστον 2,80m, όπως προβλέπεται από τον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων. Περιποίηση δέντρων και πράσινων χώρων. Παράλληλα, θα μπορούσαν να απομακρυνθούν τα άγρια φυτά τα οποία αλλοιώνουν την εικόνα του σχολείου και μπορεί να φιλοξενούν ερπετά και έντομα. 28
Τοποθέτηση περισσότερων πυροσβεστικών σωμάτων και φωλιών, ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς να έχουν αρκετά άτομα πρόσβαση σε αυτά. Επανακατασκευή του σκάμματος, ώστε οι μαθητές να μπορούν να το χρησιμοποιούν στην ώρα της γυμναστικής και σε διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις. Αξιοποίηση του ελεύθερου χώρου του προαυλίου (π.χ. διαμόρφωση γηπέδου τένις κ.α.) Τοποθέτηση κάδων ανακύκλωσης, με τους οποίους οι μαθητές θα μάθουν να ανακυκλώνουν και έτσι το σχολείο θα δημιουργεί πολίτες με οικολογική συνείδηση. Αντικατάσταση βρυσών με νέες, διότι στάζουν και δημιουργούνται λιμνάζοντα νερά που είναι μολυσμένα και απειλούν την υγεία μαθητών και καθηγητών. Χρειάζεται να απομακρυνθούν οι πυλώνες φωτισμού που δεν χρησιμοποιούνται πια, καθώς περιορίζουν τον χώρο και οι μαθητές μπορεί να τραυματιστούν. 29
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Η ομάδα μας έδωσε το παρακάτω ερωτηματολόγιο σε ένα μέρος των μαθητών του σχολείου μας, ώστε να διαμορφώσουμε μία εικόνα για τις απόψεις των συμμαθητών μας σχετικά με τον αύλειο χώρο του σχολείου μας. 1. Σας αρέσει η σημερινή κατάσταση του σχολείου; Ναι:33,82% Όχι:66,18% 2. Υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού πλαστικού γυαλικών; Ναι:2,9% Όχι:97,1% 3. Θα θέλατε κάθε τμήμα του σχολείου να δημιουργήσει το δικό του μικρό κήπο στον αύλειο του σχολείου του; Ναι:64,7% Όχι:35,3% 4. Θα θέλατε να φροντίζεται οι ίδιοι τα λουλούδια που θα φυτέψετε; Ναι:55,9% Όχι:44,1% 5. Θεωρείται αναγκαίο να διαμορφωθεί στον αύλειο χώρο για επιπλέον αθλήματα; Ναι:79,4% Όχι:20,6% Από τις απαντήσεις των συμμαθητών μας συμπεραίνουμε ότι τα περισσότερα παιδιά δεν είναι ικανοποιημένα με την σημερινή κατάσταση του σχολείου. Προφανώς, στο προαύλιο δεν υπάρχουν κάδη ανακύκλωσης και όσον αφορά τη δημιουργία ενός μικρού κήπου από κάθε τμήμα σχετικά οι περισσότεροι απάντησαν θετικά. Φαίνεται,όμως, πως για τη φροντίδα των λουλουδιών συμφωνεί λίγο παραπάνω από το μισό σχολείο και επομένως είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί μια τέτοια δράση εφόσον δεν συμφωνεί 30
ένα μεγάλο μέρος των μαθητών. Τέλος, παρατηρούμε πως οι περισσότεροι επιθυμούν να δημιουργηθούν χώροι για επιπλέον αθλήματα. 31
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ: Ο αύλειος χώρος του δημοτικού είναι αρκετά περιποιημένος, με πλούσια ποικιλία χρωμάτων και ζωγραφιών τα οποία δημιουργούν μια καλαίσθητη παρουσία(εικ.1.1, 1.2,1.3) (1.1) 32
(1.2) (1.3) Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει έξι παγκάκια, ένα γήπεδο μπάσκετ και 5 βρύσες(εικ.1.4,1.5) (1.4) 33
(1,5) Το δημοτικό αυτό περιέχει και μια παιδική χαρά η οποία είναι έτσι διαμορφωμένη ώστε να χρησιμοποιείται από τα μικρότερα παιδιά του δημοτικού. Επιπλέον περιέχει έναν μικρό κήπο στον οποίο βρίσκετε χτισμένο ένα μικρό εκκλησάκι (Άγιος Δημήτριος).(εικ.1.6,1.7) 34 (1.6)
(1,7) ΓΥΜΝΑΣΙΟ: Ο αύλειος χώρος του γυμνασίου έχει περίπου τις ίδιες διαστάσεις με αυτές του δημοτικού. Ωστόσο περιέχει δυο παγκάκια και δυο γήπεδα βόλεϊ καθώς και ζωγραφιές στο τσιμέντο όπου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για διαφορές αθλητικές δραστηριότητες(εικ.2.1,2.2,2.3). 35
(2.1) (2.2) (2.3) 36
Περιλαμβάνει επίσης ένα γήπεδο μπάσκετ με δυο μπασκετες και οκτώ βρύσες(2.4) (2.4) Είναι αναγκαίο να σημειωθεί πως υπάρχει έλλειψη παρουσίας φυτών αν εξαιρέσουμε τα λιγοστά πεύκα που βρίσκονται συγκεντρωμένα σε μια πλευρά του χώρου(2.5) 37
(2.5) ΛΥΚΕΙΟ: 38
Ο αύλειος χώρος του λυκείου είναι σαφώς πιο ευρύχωρος από του γυμνασίου και του δημοτικού. Περιλαμβάνει ένα μεγάλο πλήθος φυτών και δέντρων, δυο γήπεδα μπάσκετ και εννέα παγκάκια (3.1,3.2,3.3) (3.1) 39
(3.2) (3.3) Το λύκειο περιλαμβάνει επίσης ένα γήπεδο βόλεϊ και έξι βρύσες.(3.4,3.5) 40
(3.4) (3.5) ΜΙΑ ΑΠΟΨΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Αποκτώντας μέσα από αυτήν την διαδικασία μια σφαιρική άποψη για την οργάνωση και διαμόρφωση του αύλειου χώρου του δημοτικού,του γυμνασίου και του λυκείου αντίστοιχα εκφράσαμε την άποψη μας. Αρχικά καταλήξαμε πως ο αύλειος χώρος του δημοτικού έχει την πιο άρτια και οργανωμένη μορφή ενός αύλειου χώρου που καλύπτει πλήρως τις ανάγκες των μαθητών. Ωστόσο ο αύλειος χώρος του λυκείου και του γυμνασίου αν και σωστός σε θέμα οργάνωσης οφείλει να διαμορφωθεί περισσότερο σωστά. Λόγου χάρη αναγκαία είναι η ύπαρξη περισσότερων κάδων ανακυκλώσεις και φυτών αλλά και οι δημιουργία γηπέδων σε μη αξιοποιήσιμους χώρους. 41
42