Παραπομπές, Παραθέματα, και Βιβλιογραφία

Δια-Ιδρυματικό Διατμηματικό ΠΜΣ: Εξειδίκευση στις Τ.Π.Ε. και Ειδική Αγωγή Ψυχοπαιδαγωγική της Ένταξης Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ. & Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος» Μεθοδολογία επιστημονικής έρευνας Ι - Συγγραφή επιστημονικής εργασίας: Παραπομπές, Παραθέματα, και Βιβλιογραφία Χ. Ν. Μιχαλόπουλος Επίκ. Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας Τ.Ε.Φ. Δ.Π.Θ. chmichal@helit.duth.gr

Παραπομπές, Παραθέματα και Βιβλιογραφία I. Παραπομπές: i) εντός κειμένου, ii) εκτός κειμένου. Σημειώσεις στο υποσέλιδο (υποσημειώσεις/footnotes) ή στο τέλος του κειμένου (σημειώσεις τέλους/endnotes) II. Παραθέματα III. Διεθνή πρότυπα παράθεσης βιβλιογραφίας και παραπομπών (ΜLA Style, APA Style, Harvard Style, Chicago/Turabian Style) i) Γενική παρουσίαση ii) Εργαλεία διαχείρισης βιβλιογραφικών παραπομπών iii) Αναλυτική παρουσίαση (με παραδείγματα)

Για τις ανάγκες αυτής της παρουσίασης χρησιμοποιήθηκε υλικό μεταξύ άλλων και από τους ακόλουθους οδηγούς διεξαγωγής έρευνας και συγγραφής επιστημονικής εργασίας: APA Style, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς Βιβλιογραφικές παραπομπές και Σύνταξη βιβλιογραφίας, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς Chicago/Turabian Style, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς Harvard Style, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς MLA Style, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς Τζωαννοπούλου, Μ. Π. Πολίτης, Π. (2013). Οδηγός Συγγραφής Επιστημονικών Εργασιών, Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μ.Μ.Ε., Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη http://libguides.dixie.edu/citationguide https://library.leeds.ac.uk/skills-referencing https://owl.english.purdue.edu/owl/section/2/ http://library.murdoch.edu.au/students/referencing/ http://orion.lib.teithe.gr/

Λογοκλοπή Λογοκλοπή είναι η οικειοποίηση των απόψεων, ιδεών ή φράσεων άλλων ερευνητών χωρίς να κάνουμε αναφορά στο έργο τους. Ακόμα και η παράφραση (=απόδοση του νοήματος με δικά μας λόγια) των απόψεων κάποιου ερευνητή χωρίς την παράθεση της αντίστοιχης παραπομπής θεωρείται λογοκλοπή. Η λογοκλοπή είναι ηθικό και νομικό παράπτωμα και επισύρει ακαδημαϊκές και νομικές κυρώσεις.

Αναλυτικότερα, λογοκλοπή είναι: Να χρησιμοποιούμε ιδέες, συμπεράσματα, θεωρίες, ή αποσπάσματα από το έργο κάποιου ερευνητή χωρίς να κάνουμε αναφορά στην αντίστοιχη παραπομπή. Να μη βάζουμε μέσα σε εισαγωγικά φράσεις που πήραμε αυτούσιες από κάποια πηγή. Να παραποιούμε ή να κατασκευάζουμε πληροφορίες ή δεδομένα. Να μεταφράζουμε κατά λέξη κείμενο από ξενόγλωσση πηγή χωρίς να κάνουμε αναφορά στον συγγραφέα. Να χρησιμοποιούμε ερευνητικά δεδομένα, στατιστικά γραφήματα, πίνακες, φωτογραφίες και άλλου είδους οπτικοακουστικό υλικό που δεν είναι δικό μας ή το έχουμε βρει στο διαδίκτυο. Να βάζουμε κάποιον άλλο να κάνει τη δική μας (αυτολογοκλοπή!). Να γράφουμε εμείς την εργασία κάποιου άλλου.

Παραπομπή Παραπομπή είναι η πράξη της αναγνώρισης και περιγραφής των ιδεών και ερευνητικών τεκμηρίων, που έχουν διαβαστεί ή χρησιμοποιηθεί κατά τη δημιουργία ενός έργου.

Η πνευματική εντιμότητα και το ήθος συνιστούν τους κύριους λόγους χρήσης των παραπομπών. Επιπλέον λόγοι είναι οι ακόλουθοι: Αποδεικνύεται το πλάτος και το βάθος της έρευνάς μας και έτσι αποκτά αξία η εργασία μας. Θεσπίζεται η αξιοπιστία και η αυθεντικότητα των γνώσεων και των ιδεών μας, αφού ξεχωρίζει η δουλειά μας από εκείνη των πηγών. Καταθέτουμε το στίγμα των ιδεών μας, τοποθετώντας την εργασία μας σε μια ευρύτερη επιστημονική «κοινότητα». Έτσι, συνομιλούμε αφενός με προγενέστερες εργασίες (χρησιμοποιώντας τις ιδέες και την γνώση των άλλων) και αφετέρου με επόμενες, οι οποίες θα στηριχθούν στη δική μας με αποτέλεσμα την συνέχεια αυτής της συνομιλίας και την εξέλιξη του επιστημονικού τομέα.

Επιτρέπουμε στον αναγνώστη να εντοπίσει τις βιβλιογραφικές παραπομπές εύκολα και έτσι να ελέγξει τη χρήση των πηγών, να αξιολογήσει την καινούργια ερμηνεία και εκδοχή, αλλά και να διεξάγει περαιτέρω έρευνα επί του θέματος. Αποφεύγουμε τη λογοκλοπή.

Η παραπομπή αποτελεί ξεχωριστή μνεία για κάθε απόσπασμα που χρησιμοποιήθηκε από άλλη πηγή. Αυτό γίνεται με δύο τρόπους: i) Εντός κειμένου: με χρήση παρενθέσεων που καταγράφουν εντός του κειμένου τα στοιχεία της πηγής (συνήθως συγγραφέας/έτος ή συγγραφέας/σελίδες) στο τέλος κάθε αντίστοιχου αποσπάσματος. Τα πλήρη βιβλιογραφικά στοιχεία καταγράφονται σε μια αλφαβητική λίστα στο τέλος της εργασίας με τίτλο. Παράδειγμα: «Ο Knox (1995: 27) υποστηρίζει ότι...»

με αύξοντες αριθμούς υπό τη μορφή εκθέτη εντός του κειμένου στο τέλος κάθε αποσπάσματος που χρησιμοποιήθηκε από άλλη πηγή. Ο δείκτης της υποσημείωσης πρέπει να τοποθετείται χωρίς κενό στο τέλος μιας λέξης ή στο τέλος μιας πρότασης. ii) Εκτός κειμένου: Οι παραπομπές εκτός κειμένου τοποθετούνται είτε στο τέλος της σελίδας: υποσημειώσεις/footnotes είτε στο τέλος της εργασίας: σημειώσεις τέλους/endnotes συνοδευόμενες από τα βιβλιογραφικά στοιχεία της πηγής (συνήθως όνομα συγγραφέα/έτος έκδοσης ή όνομα συγγραφέα/σελίδες). Παραδείγματα: Όπως υποστηρίζει ο Knox, 1 δεν είναι δυνατό η κατάληξη της μεταμόρφωσης. 2

Παράθεμα Παράθεμα είναι η αυτολεξεί παρουσίαση μέσα στο κείμενο ενός αποσπάσματος από κείμενο άλλου συγγραφέα. Συγκεκριμένα: Αποφεύγονται τα μακροσκελή παραθέματα ή παραθέματα που δεν είναι απολύτως σχετικά με το θέμα. Όταν το παράθεμα έχει έκταση μικρότερη των 40 λέξεων, τότε τίθεται σε εισαγωγικά και αποτελεί μέρος της πρότασης στην οποία εντάσσεται.

Όταν το απόσπασμα έχει έκταση μεγαλύτερη των 40 λέξεων, θα πρέπει να παρατίθεται χωρίς εισαγωγικά στην αμέσως επόμενη σειρά με εσοχή πέντε χτυπημάτων από το αριστερό περιθώριο. Παράδειγμα: Όπως ο Τarrant (2010:19) σημειώνει χαρακτηριστικά «Αν ο όρος λογοτεχνική ιστορία δηλώνει ένα σταθερό αρχείο λογοτεχνικών σταδιοδρομιών και των μεταξύ τους σχέσεων, ο Οβίδιος είναι ένας αντι-ιστορικός που χαίρεται να ανακατεύει τα στοιχεία και να παράγει διαρκώς νέα δεδομένα. Για τον Οβίδιο η λογοτεχνική ιστορία είναι ένα είδος ρητορικής»

o Πάντα για τα παραθέματα χρησιμοποιούνται εισαγωγικά. o Διατηρείται η ορθογραφία και η στίξη του πρωτοτύπου. Τυχόν ορθογραφικές ιδιαιτερότητες του παραθέματος δηλώνονται με ένα sic εντός παρένθεσης. o Αν παραλείπεται κάτι από το παράθεμα, η παράλειψη δηλώνεται με αποσιωπητικά μέσα σε αγκύλη [...]. o Αν προστεθεί κάτι στο παράθεμα (σχόλιο, διευκρίνιση κλπ.), η προσθήκη τίθεται εντός αγκυλών [ ].

Στη βιβλιογραφία παρατίθεται ΜΟΝΟ το υλικό που χρησιμοποιήθηκε και στο οποίο γίνεται αναφορά ή/και παραπομπή μέσα στην εργασία. Τηρείται αυστηρά η αλφαβητική σειρά! Στην περίπτωση που η βιβλιογραφία περιλαμβάνει και αναφορές σε ξένα συγγράμματα, είναι δυνατόν να χωριστεί σε ελληνική και ξενόγλωσση. Είναι προτιμότερο όμως να διατηρείται ενιαία βιβλιογραφία και να τηρείται η μεικτή αλφαβητική σειρά με βάση τον παρακάτω πίνακα:

Αα Aa Ηη -- Νν Nn Υυ Uu Ββ Bb -- Hh Ξξ -- -- Vv Γγ Cc Θθ -- Οο Oo -- Ww Δδ Dd Ιι Ii Ππ Pp Φφ -- Εε Ee -- Jj -- Qq Χχ Xx -- Ff Κκ Kk Ρρ Rr Ψψ -- Ζζ -- Λλ Ll Σσ Ss Ωω -- -- Gg Μμ Mm Ττ Tt -- Zz

Tα τέσσερα ευρύτερα χρησιμοποιούμενα συστήματα παράθεσης βιβλιογραφίας και παραπομπών είναι τα εξής: ΜLA (Modern Language Association) Style APA (American Psychological Association) Style Harvard Style Chicago/Turabian Style

ΜLA (Modern Language Association) Style APA (American Psychological Association) Style Harvard Style https://www.mla.org/m LA-Style http://www.apastyle.or g/ http://libweb.anglia.ac.u k/referencing/harvard.h tm κυρίως στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Φιλολογίες Ξένων Γλωσσών κυρίως στον τομέα της Ψυχολογίας και γενικότερα των Κοινωνικών Επιστημών κυρίως στον τομέα της Νομικής και της Οικονομίας Chicago/Turabian Style http://www.chicagoman ualofstyle.org/tools_citat ionguide.html κυρίως στα πεδία της Λογοτεχνίας και της Ιστορίας των Τεχνών

Λογισμικά διαχείρισης βιβλιογραφικών παραπομπών EndNote: http://endnote.com/ Refworks: https://www.refworks.com/refworks2/default.aspx?r=authenticatio n::init Zotero: https://www.zotero.org/ Ελεύθερα λογισμικά διαχείρισης βιβλιογραφικών παραπομπών στο διαδίκτυο: Mendeley: http://www.mendeley.com/ MLAGEN: http://mlagen.sourceforge.net/ BiblioExpress: http://www.biblioscape.com/biblioexpress.htm Bibliographix Basic Edition: http://www.bibliographix.de/bgbasic.exe Citation Machine: http://www.landmark project.com/citation_machine/ Βιβλιοθήκη ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης: http://orion.lib.teithe.gr/index.php?page=additional-references

Παραδείγματα βιβλιογραφικών παραπομπών

Βιβλίο με έναν συγγραφέα MLA Στασινός, Δ. Δυσλεξία και Σχολείο. Η Εμπειρία Ενός Αιώνα, Αθήνα: Gutenberg, 1999. Έντυπο. APA Στασινός, Δ. (1999). Δυσλεξία και σχολείο. Η εμπειρία ενός αιώνα, Αθήνα: Gutenberg. Harvard Στασινός, Δ. (1999). Δυσλεξία και σχολείο. Η εμπειρία ενός αιώνα. Αθήνα: Gutenberg. Chicago Στασινός, Δ. Δυσλεξία και Σχολείο. Η Εμπειρία Ενός Αιώνα, Αθήνα: Gutenberg, 1999.

Βιβλίο με έως τρεις συγγραφείς MLA Τζουριάδου, Μ. και Μ. Μαρκοβίτης, Μαθησιακές Δυσκολίες. Θεωρία και Πράξη. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς, 1991, Έντυπο. APA Τζουριάδου, Μ. & Μαρκοβίτης, Μ. (1991). Μαθησιακές δυσκολίες. Θεωρία και πράξη. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς. Harvard Τζουριάδου, Μ. και Μαρκοβίτης, Μ. (1991) Μαθησιακές δυσκολίες. Θεωρία και πράξη. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς. Chicago Τζουριάδου, Μ. και Μ. Μαρκοβίτης. Μαθησιακές Δυσκολίες. Θεωρία και Πράξη. Θεσσαλονίκη: Προμηθεύς, 1991.

Βιβλίο με επιμελητή MLA Λαμπροπούλου, Β., Επιμ. Πολιτισμικές και Εκπαιδευτικές Ανάγκες του Κωφού Παιδιού. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών-ΠΤΔΕ Μονάδα Αγωγής Κωφών, 2001. Έντυπο. Moit, T., Ed. The Kristeva Reader / Julia Kristeva, Oxford: Basil Blackwell, 1986. Print. APA Λαμπροπούλου, Β. (Επιμ.). (2001). Πολιτισμικές και εκπαιδευτικές ανάγκες του κωφού παιδιού. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών-ΠΤΔΕ Μονάδα Αγωγής Κωφών. Moit, T. (Ed.) (1986). The Kristeva reader / Julia Kristeva, Oxford: Basil Blackwell. Harvard Λαμπροπούλου, Β. (Επιμ.). (2001). Πολιτισμικές και εκπαιδευτικές ανάγκες του κωφού παιδιού. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών-ΠΤΔΕ Μονάδα Αγωγής Κωφών. Moit, T. (Ed.) (1986). The Kristeva reader / Julia Kristeva, Oxford: Basil

Βιβλία του ίδιου συγγραφέα MLA Παντελίδης, Γ. Ν. Μαθηματική Ανάλυση. Αθήνα: Ζήτη, 1996. Έντυπο. ---. Ανάλυση. Θεσσαλονίκη: Ζήτη, 2000. Έντυπο. APA Παντελίδης, Γ. Ν. (1996). Μαθηματική ανάλυση. Αθήνα: Ζήτη. Παντελίδης, Γ. Ν. (2000). Ανάλυση. Θεσσαλονίκη: Ζήτη.

Κεφάλαιο βιβλίου MLA Keenan, E. L. Towards a Universal Definition of Subject. Subject and Topic. Ed. C. N. Li. New York: Academic Press, 1976. 303 33. Print. APA Keenan, E. L. (1976). Towards a Universal Definition of Subject. In C. N. Li (Ed.). Subject and Topic (pp. 303-33). New York: Academic Press. Harvard Keenan, E. L. (1976). Towards a Universal Definition of Subject. In Li C. N. ed. Subject and Topic. New York: Academic Press, pp. 303-33.

Διατριβή Harvard Χρήστου, Ε. (2001). Πιστοποιητικά ποιότητας τροφίμων: έρευνα της ελληνικής πραγματικότητας. (Μη εκδοθείσα Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Πειραιώς. MLA Χρήστου, Ελένη. Πιστοποιητικά Ποιότητας Τροφίμων: Έρευνα της Ελληνικής Πραγματικότητας. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πειραιώς, 2001. Έντυπο. APA Χρήστου, Ε. (2001). Πιστοποιητικά ποιότητας τροφίμων: έρευνα της ελληνικής πραγματικότητας. (Μη εκδοθείσα Διδακτορική Διατριβή). Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Ελλάδα. και Πλαστήρα, Ε. (2014). Behavioural modeling in online auctions using data analysis. (Μεταπτυχιακή διατριβή, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Ελλάδα). Ανακτήθηκε από http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/handle/unipi/5693

Πρακτικά Συνεδρίου APA Κανελλοπούλου-Μπότη, Μ. (2006). Διαδίκτυο, βιβλιοθήκες και η προστασία του απορρήτου. Σε Γ. Γιαννακόπουλος (Επιμ.) Διαχείριση της γνώσης: Ο παγκόσμιος ιστός και οι μονάδες πληροφόρησης (σ. 84-94). Αθήνα: Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας. Harvard Κανελλοπούλου-Μπότη, Μ. (2006) Διαδίκτυο, βιβλιοθήκες και η προστασία του απορρήτου, Διαχείριση της γνώσης: ο παγκόσμιος ιστός και οι μονάδες πληροφόρησης. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, 1-3 Δεκεμβρίου. Αθήνα: Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, σ. 84-94.

Ηλεκτρονικό Βιβλίο (με/χωρίς doi*) APA Milroy, S. (2002). Net mobile web developers guide. Ανακτήθηκε από www.gutenberg.org/files/14264/14264-h/14264-h.htm. Mead, Lawrence M., et al. (1980). Grumman Aerospace and Gulfstream American Gulfstream III Case Study in Aircraft Design. doi: 10.2514/4.868061. * Η ταυτότητα ψηφιακού αντικειμένου (doi= digital object identifier) είναι μια ακολουθία από χαρακτήρες που αναφέρεται αποκλειστικά σε ένα άρθρο. Διευκολύνει τη διαχείριση πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πλειοψηφία των περιοδικών αναγράφει τον αριθμό doi στην πρώτη σελίδα του άρθρου. Αν υπάρχει αριθμός doi, καλό είναι να τον αναφέρετε, καθώς το doi οδηγεί απευθείας στο πλήρες κείμενο του άρθρου (εφόσον υπάρχει συνδρομή στο ηλεκτρονικό περιοδικό). MLA Speed, Harold. The Practice and Science of Drawing. Seeley, 1913. Project Guttenberg, www.gutenberg.org/files/14264/14264-h/14264-h.htm. Mead, Lawrence M., et al. Grumman Aerospace and Gulfstream American Gulfstream III Case Study in Aircraft Design. American Institute of Aeronautics and Astronautics, 1980. ebrary, doi: 10.2514/4.868061.

Ηλεκτρονικό Βιβλίο (με/χωρίς doi) Harvard Hollensen, S. 2004. Global marketing: a decision oriented approach. [Online]. Harlow: Financial Times Prentice Hall. [Ανακτήθηκε 10 Ιουνίου 2013]. Διαθέσιμο στο: http://www.myilibrary.com/browse/open.asp?id=60094.

Άρθρο έντυπου περιοδικού MLA Omar, Abbas M. The Teachers Role in Fostering Independent Learning in High Schools in Zanzibar. IFLA 39. 4 (2013): pp. 311-18. Print. APA Omar, A. M. (2013). The teachers role in fostering independent learning in high schools in Zanzibar. IFLA, 39, (4), 311-318. Harvard Omar, A. M. (2013) The teachers role in fostering independent learning in high schools in Zanzibar. IFLA, 39 (4), pp. 311-318. Chicago Omar, Abbas M. The Teachers Role in Fostering Independent Learning in High Schools in Zanzibar. IFLA 39. (2013): 311-18.

Άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού (με/χωρίς doi) MLA Manning, Paul. YouTube, Drug Videos and Drugs Education. Drugs: Education, Prevention & Policy 20.2 (2013): 120-30. Academic Search Complete. Διαδίκτυο. 3 Απριλίου. 2013. https://www.ebscohost.com/academic/academic-search-complete. Ανακτήθηκε 18 Μαρτίου 2014. APA Couapel, J. P. (2012) Optical spectroscopy techniques can accurately distinguish benign and malignant renal tumours. Applied Clinical Informatics, 111 (6), 865-871. doi: 10.1111/j.1464-410X.2012.11369.x. Liu, P. (2014). Analysis and comparison on novel Sensor network security access technology. Sensors & Transducers, 162, (1), 76-84. Ανακτήθηκε από: http://web.b.ebscohost.com/ehost/search/advanced?sid=68da1823- e264-47a8-bc14-5f2ce9f24c7c%40sessionmgr111&vid=2&hid=125.

Άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού (με/χωρίς doi) Liu, P. Analysis and Comparison on Novel Sensor Network Security Access Technology. Sensors & Transducers 162 (2014): 79. Ανακτήθηκε από: http://web.b.ebscohost.com/ehost/search/advanced?sid=68da1823-e264-47a8-bc14-5f2ce9f24c7c%40sessionmgr111&vid=2&hid=125. Harvard Couapel John P. (2014) Optical Spectroscopy Techniques Can Accurately Distinguish Benign and Malignant Renal Tumours. Applied Clinical Informatics 111 (2012): 865-871. doi: 10.1111/j.1464-410X.2012.11369.x. Liu, P. (2014) Analysis and comparison on novel Sensor network security access technology, Sensors & Transducers, 162 (1), σσ. 76-84. Ανακτήθηκε από: http://web.b.ebscohost.com/ehost/search/advanced?sid=68da1823-e264-47a8-bc14-5f2ce9f24c7c%40sessionmgr111&vid=2&hid=125 [19 Μαρτίου 2014] Chicago Couapel John P. Optical Spectroscopy Techniques Can Accurately Distinguish Benign and Malignant Renal Tumours. Applied Clinical Informatics 111 (2012): 865-871. doi: 10.1111/j.1464-410X.2012.11369.x.

Λήμμα σε έντυπα πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) MLA Με συγγραφέα Επίθετο, Όνομα. Λήμμα, Τίτλος πληροφοριακού έργου. Έτος έκδοσης. Τύπος. π.χ. Πριμέντας, Νικόλαος. Σχέδιο Υφάσματος, Λεξικό Κλωστοϋφαντουργικής Τεχνολογίας. 1986. Έντυπο. Χωρίς συγγραφέα Λήμμα. Τίτλος Πληροφοριακού έργου. Όνομα Ινστιτούτου που σχετίζεται με τον ιστότοπο. Έτος έκδοσης. Τύπος. Ημερομηνία πρόσβασης. π.χ. Aπεδάφιση. Ελληνο-Αγγλικό Λεξικό. Νέα Ελληνική Γλώσσα. Διαδίκτυο. 01 Απρ. 2014.

Λήμμα σε έντυπα πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) APA Με συγγραφέα Επίθετο, Ο. (έτος έκδοσης). Τίτλος. Σε Τίτλος πληροφοριακού έργου (αριθμός τόμου, σελίδες). Τόπος έκδοσης: Εκδότης. π.χ. Πριμέντας, Ν. (1986). Σχέδιο υφάσματος. Σε Λεξικό κλωστοϋφαντουργικής τεχνολογίας (σ. 87). Αθήνα: Ελληνικό Κέντρο Παραγωγικότητας. Χωρίς συγγραφέα Τίτλος. (έτος έκδοσης). Σε Τίτλος πληροφοριακού έργου (αριθμός τόμου, σελίδες). Τόπος έκδοσης: Εκδότης. π.χ. Η κατάλυση του περσικού κράτους (331-327 π.χ.). (1973). Σε Ιστορία του ελληνικού έθνους. (τ. 4, σ. 110-138). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.

Λήμμα σε έντυπα πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) Harvard Με συγγραφέα Επίθετο, Ο. Έτος έκδοσης. Τίτλος Λήμματος. Σε Επίθετο Εκδότη, Ο. (εκδ.), Τίτλος Εγκυκλοπαίδειας. (τόμος, σσ. ). Τόπος: Εκδότης π.χ. Curry, T. 2009. African diaspora. Σε Martone, E. (εκδ.) Encyclopedia of blacks in European history and culture. (τ. 1, σσ. 20-22) Westport, CT: Greenwood Press. Χωρίς συγγραφέα Τίτλος Λήμματος. Έτος έκδοσης. Σε Τίτλος Εγκυκλοπαίδειας. (τόμος, σσ.). Τόπος: Εκδότης π.χ. Mangrove. 2004. Σε Encyclopedia Americana. (τ. 18, σσ. 233). Danbury, CT: Scholastic Library Publishing.

Λήμμα σε ηλεκτρονικά πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) MLA Με συγγραφέα Επίθετο, Ο. «Λήμμα.» Τίτλος εγκυκλοπαίδειας, Ο. Επίθετο Εκδότη, τόμος, Εκδόσεις, Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης. Όνομα Πηγής ή Βάσης Πληροφόρησης, URL: ημερομηνία ανάκτησης/doi. π.χ. Miller, Charles E. "Group Decision Rules." Encyclopedia of Leadership, George R. Goethals, et al. (εκδδ.), Sage Publications, 15 Σεπτεμβρίου 2007. Sage Knowledge, doi: 10.4135/9781412952392.n138. Χωρίς συγγραφέα «Λήμμα.» Τίτλος εγκυκλοπαίδειας, Ο. Επίθετο Εκδότη, τόμος, Εκδόσεις, Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης. Όνομα Πηγής ή Βάσης Πληροφόρησης, URL: ημερομηνία ανάκτησης/doi. Risk assessment. Encyclopedia of Leadership, George R. Goethals, et al. (εκδδ.), Sage Publications, 21 Οκτωβρίου 2010. Sage Knowledge, doi: 10.4135/9381412994892.n138.

Λήμμα σε ηλεκτρονικά πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) APA Με συγγραφέα Επίθετο, Ο. (Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης). Λήμμα. Σε Τίτλος εγκυκλοπαίδειας Ανακτήθηκε από: URL. π.χ. Sadie, S. (2010). Mozart, Wolfgang Amadeus. Σε Encyclopaedia Britannica Online. Ανακτήθηκε από: http://www.britannica.com. Χωρίς συγγραφέα Λήμμα. (Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης). Σε Τίτλος εγκυκλοπαίδειας, Ανακτήθηκε από: URL. π.χ. Chartres cathedral. (2010). In Encyclopaedia Britannica Online. Ανακτήθηκε από: http://www.britannica.com.

Λήμμα σε ηλεκτρονικά πληροφοριακά έργα (εγκυκλοπαίδειες, λεξικά κ.ά.) Harvard Με συγγραφέα Επίθετο, Ο. Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης. Λήμμα. Σε Τίτλος εγκυκλοπαίδειας [online] Ανακτήθηκε από: URL [ημερομηνία ανάκτησης]. π.χ. Ashmole, B. et al. 2013. Western painting. In Encyclopedia Britannica Online [online] Ανακτήθηκε από: http://www.britannica.com [16 Σεπτεμβρίου 2013]. Χωρίς συγγραφέα Λήμμα. Έτος ηλεκτρονικής έκδοσης. Σε Τίτλος εγκυκλοπαίδειας [online] Ανακτήθηκε από: URL [ημερομηνία ανάκτησης]. π.χ. Crimean War 2013. In Encyclopaedia Britannica Online [online] Ανακτήθηκε από: http://www.britannica [16 Σεπτεμβρίου 2013].

Ιστοσελίδα/webpage (με/χωρίς συγγραφέα) MLA Με συγγραφέα Feinberg, Ashley. What s the Safest Seat in an Airplane? Gizmodo. Gawker Media, 28 Μαρτίου 2013. Διαδίκτυο. Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2013. Χωρίς συγγραφέα India. Travel.State.Gov. Bureau of Consular Affairs, U.S. Department of State, 17 Φεβρουαρίου. 2010. Διαδίκτυο. Ανακτήθηκε 4 Μαΐου 2010. [Σημείωση: Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ημερομηνία έκδοσης, χρησιμοποιείται [χ.χ.] / [n.d] για ξενόγλωσσες εγγραφές.] APA Με συγγραφέα Feinberg, A. (28 Μαρτίου 2013). What s the Safest Seat in an Airplane? Gizmodo. Ανακτήθηκε από Gawker Media: http://gizmodo.com/5992761/whats-the-safestseat-in-an-airplane Χωρίς συγγραφέα How to cite references (1996). Ανακτήθηκε από Murdoch University Library: http://wwwlib.murdoch.edu.au/find/citation/

Ιστοσελίδα/webpage (με/χωρίς συγγραφέα) Harvard Με συγγραφέα Weida, S. & Stolley, K. 2013. Developing strong thesis statements. Ανακτήθηκε από: https://owl.english.purdue.edu/owl/resource/588/1/. [13 Οκτωβρίου 2015]. [Σημείωση: Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ημερομηνία έκδοσης, χρησιμοποιείται [χ.χ.] / [n.d] για ξενόγλωσσες εγγραφές.] Χωρίς συγγραφέα Investment scams 2016, ASIC s Money Smart, ημερομηνία πρόσβασης: 31 Μαΐου 2016, <https://www.moneysmart.gov.au/scams/investment-scams>.

Εικόνες από το διαδίκτυο Εικόνα 5.1. B. Picart (1730), Ο Τήλεφος θεραπεύεται με τη σκουριά από το δόρυ του Αχιλλέα. Fæ / Wikimedia Commons (https://commons.wikimedia.org/wiki/file:telephus_%28son_of_hercul es%29_cured_of_a_potentially_fatal_woun_we llcome_v0016506.jpg?uselang=el). Εικόνα 5.2. Perino del Vaga (1501 1547), Δίας και Σεμέλη. Metropolitan Museum of Art, Nέα Υόρκη (www.metmuseum.org). Αναδημοσιεύεται για εκπαιδευτική/ακαδημαϊκή χρήση σύμφωνα με τη δράση Open Access for Scholarly Content του μουσείου. Εικόνα 5.4. Ο κόλπος του Τάραντα. 2011 Ancient World Mapping Center, με άδεια CC BY-NC 3.0.

Ταινίες MLA Το Κύμα (Die Welle). Σκην. Dennis Gansel. Rat Pack Filmproduktion, 2008. Ταινία. Harvard Πολίτης Κέιν (Citizen Kane). 1941. [Ταινία]. Orson Welles. σκην. USA: RKO Radio Pictures.

Ήχος MLA Beyoncé. Pretty Hurts. Beyoncé, Parkwood Entertainment, 2013, www.beyonce.com/album/beyonce/?media_view=songs. Harvard Oasis. 1994. Definitely maybe. [CD]. London: Creation Records.

Harvard Beard, M. 2013. To curtsey or not to curtsey? 8 Ιουνίου. A Don's Life. [Online]. Ανακτήθηκε 10 Ιουνίου 2013 από: http://timesonline.typepad.com/ Chicago Silver, Nate. The White House is Not a Metronome, FiveThirtyEight (blog), New York Times, 18 Ιουλίου 2013, http://fivethirtyeight.blogs.nytimes.com/2013/07/18/the-whitehouse-is-not-a-metronome/.

MLA Fitz, Ross. I baked the best cake today. Stay tuned for the recipe. 24 Μαΐου 2012, 2:24 π.μ. Ανάρτηση στο Facebook. APA Rfitz. (2012, May 24). I baked the best cake today. Stay tuned for the recipe. [Ανάρτηση στο Facebook]. Ανάκτηση από: www.facebook.com. Harvard Smith, A. 2012. Referencing group. [Facebook]. 4 Νοεμβρίου. Ανακτήθηκε 10 Ιουνίου 2013: http://www.facebook.com

MLA Knight, Joe (CakesforLife). Always sift your flour before adding it to the cake. 22 Ιανουαρίου 2013, 4:15 μ.μ. Tweet. APA @CakesforLife. (22 Ιανουαρίου 2013). Always sift your flour before adding it to the cake. [Μήνυμα στο Twitter]. Ανάκτηση από: www.twitter.com Harvard Gillard, J [JuliaGillard] 2014, 'Stella Young was a shining light for care and action on disabilities. We mourn her passing and rededicate ourselves to her spirit. JG', Ανάρτηση στο Twitter, 7 Δεκεμβρίου. Ανακτήθηκε από: http://www.twitter.com/juliagillard. [22 Οκτωβρίου 2015].

APA NRK. (26 Φεβρουαρίου 2007). Medieval helpdesk with English subtitles. [Video file]. Ανακτήθηκε από: http://www.youtube.com/watch?v=pqhx-sjgqvq Harvard UTS Library 2009, It s the UTS Library with Mr Hank, βίντεο, Youtube, Ημερομηνία πρόσβασης 21 Σεπτεμβρίου 2009: <http://www.youtube.com/watch?v=qyp_ hzmcrgg>.

Παραδείγματα παρενθετικών παραπομπών

Βιβλίο με έναν συγγραφέα MLA τα πρώιμα αυτά σύµβολα είχαν κάποιο νόηµα, το όποιο βέβαια µας διαφεύγει και έπαιζαν σηµαντικό ρόλο στη συνολική σύνθεση (Κουρτέση-Φιλιππάκη 85) ή η Κουρτέση-Φιλιππάκη αναφέρει ότι τα πρώιμα αυτά σύµβολα είχαν κάποιο νόηµα, το όποιο βέβαια µας διαφεύγει και έπαιζαν σηµαντικό ρόλο στη συνολική σύνθεση (85). APA Ο Sloggett (1984, σ. 87) αναφέρει Μια άλλη προσέγγιση (Sloggett, 1984, σ. 87) τονίζει Harvard Ο Sloggett (1984, σ. 87) αναφέρει Μια άλλη προσέγγιση (Sloggett, 1984, σ. 87) τονίζει Chicago Μια άλλη προσέγγιση (Sloggett, 1984, σ. 87) τονίζει

Βιβλίο με έως τρεις συγγραφείς MLA αυτή η άποψη υποστηρίζεται από αρκετούς (Καρολίδης, Λαζακίδου και Ξαρχάκος 38) APA Σύμφωνα με τους Ευθύμογλου και Ξεπαπαδέα (1990, σ. 178) (Ευθύμογλου και Ξεπαπαδέας, 1990, σ. 178) Harvard Σύμφωνα με τους Ευθύμογλου και Ξεπαπαδέα (1990, σ. 178) (Ευθύμογλου και Ξεπαπαδέας, 1990, σ. 178) Chicago (Ευθύμογλου και Ξεπαπαδέας, 1990)

Βιβλίο με επιμελητή (χωρίς συγγραφέα) Harvard Among the proposals in Blakeley (1975) Others (Blakeley, 1975) also proposed Chicago Others (Blakeley, 1975) also proposed

Ηλεκτρονικό Βιβλίο Harvard όπως υποστηρίζει η Milroy (2002) Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη (Milroy, 2002), σύμφωνα με την οποία Chicago Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη (Milroy, 2002), σύμφωνα με την οποία Διατριβή APA Ο Χρήστου (2001, σ. 101) εξετάζει Harvard Ο Χρήστου (2001, σ. 101) εξετάζει

Κεφάλαιο βιβλίου APA (Worthington & Carruthers, 2006, pp. 146-155) Harvard (Worthington & Carruthers, 2006) Chicago (Worthington & Carruthers, 2006) Πρακτικά Συνεδρίου APA Η Κανελλοπούλου-Μπότη (2006) ανέφερε Harvard Η Κανελλοπούλου-Μπότη (2006) ανέφερε

Άρθρο έντυπου περιοδικού APA (Omar, 2013) Harvard όπως υποστηρίζει ο Omar (2013) Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη (Omar, 2013), σύμφωνα με την οποία Chicago όπως υποστηρίζει ο Omar (2013) Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη (Omar, 2013), σύμφωνα με την οποία

Άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού APA Couapel, J. P. (2012) Optical spectroscopy techniques can accurately distinguish Ο Couapel (2012) εκφράζει Harvard Liu (2014) argues Chicago Liu (2014) argues

Έμμεση παραπομπή / Παραπομπή από δευτερεύουσα πηγή Πρόκειται για παραπομπή σε κάτι που δεν έχουμε διαβάσει εμείς οι ίδιοι, αλλά κάποιος άλλος, στον οποίο και παραπέμπουμε. π.χ. Ο Νικολάου (όπως αναφέρεται από τους Ιωάννου & Γεωργίου, 2003) υποστήριξε ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ ηλικίας και κατανόησης χρονικών εννοιών από το παιδί.

Περισσότερες από μία παραπομπές μαζί Αν παραπέμπουμε ταυτόχρονα σε δύο ή περισσότερα διαφορετικά κείμενα, ως διαιρετικό σημείο μεταξύ των παραπομπών σε ξενόγλωσσο κείμενο θέτουμε το σύμβολο του αγγλικού ερωτηματικού «;», ενώ σε ελληνόγλωσσο κείμενο το σύμβολο της άνω τελείας. π.χ. Αρκετοί ερευνητές έχουν αποδείξει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης με τη συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (Ιωάννου, 1979 Παναγιώτου, 2003 Αθανασίου & Νικολάου, 2013).

Παραδείγματα υποσημειώσεων (footnotes) / σημειώσεων τέλους (endnotes)* *ΠΡΟΣΟΧΗ!!! To APA Style και το Harvard Style δεν προτείνουν τη χρήση υποσημειώσεων /σημειώσεων τέλους.

Βιβλίο με έναν συγγραφέα MLA ¹ Per Linell, Psychological Reality in Phonology: A Theoretical Study (Cambridge: Cambridge University Press, 1979) 89. Chicago 1. John E. Sloggett, Shipping Finance: Financing Ships and Mobile Offshore Installations (London: Fairplay Publication, 1984) 58.

Βιβλίο με έως τρεις συγγραφείς MLA ¹ Πρόδρομος Γ. Ευθύμογλου και Αναστάσιος Π. Ξεπαπαδέας, Δημόσιες Επιχειρήσεις: Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Προσέγγιση (Πειραιάς: Σταμούλης, 1990) 58. Chicago 1. Πρόδρομος Γ. Ευθύμογλου και Αναστάσιος Π. Ξεπαπαδέας, Επιχειρήσεις: Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Προσέγγιση (Πειραιάς: Σταμούλης, 1990) 41.

Βιβλία του ίδιου συγγραφέα MLA ¹ Γεώργιος Ν. Παντελίδης, Ανάλυση (Θεσσαλονίκη: Ζήτη, 2000) 58. ² Παντελίδης, 67-69. ³ Παντελίδης, Μαθηματική 44. [Σημείωση: στην πρώτη εγγραφή σημειώνονται όλα τα στοιχεία, στην δεύτερη εγγραφή όταν η πηγή είναι ίδια με την πρώτη σημειώνονται οι σελίδες, ενώ στην τρίτη, όταν η πηγή είναι διαφορετική, σημειώνεται ο τίτλος σε συντομία και οι σελίδες.] Chicago 1. Γεώργιος Ν. Παντελίδης, Ανάλυση (Θεσσαλονίκη: Ζήτη, 2000) 58. 2. Παντελίδης, Μαθηματική, 44.

Ιστοσελίδα/webpage Chicago 1. Το Λιμάνι του Πειραιά στην ευρωπαϊκή λιμενική αγορά. Ένωση Λιμένων Ελλάδος, πρόσβαση 19 Μαρτίου 2014, http://www.elime.gr/index.php/2011-09-16-08-32-09/2011-11- 03-10-51-05.

Άρθρο έντυπου περιοδικού MLA ¹ Abbas M. Omar, The Teachers Role in Fostering Independent Learning in High Schools in Zanzibar, IFLA 39. 4 (2013): 314. Chicago 1. Abbas M. Omar, The Teachers Role in Fostering Independent Learning in High Schools in Zanzibar, IFLA 39 (2013): 314. [Σημείωση: Όταν η σελιδοποίηση συνεχίζεται στα τεύχη, τότε δεν χρειάζεται να αναφερθούν.]

Άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού MLA ¹ John P. Couapel, Optical Spectroscopy Techniques Can Accurately Distinguish Benign and Malignant Renal Tumours. Applied Clinical Informatics 111. 6 (2012): 868. 18 March 2014. Chicago Με doi: 1. John P. Couapel, Optical spectroscopy techniques can accurately distinguish benign and malignant renal tumours, Applied Clinical Informatics 111 (2012): 865-871, doi: 10.1111/j.1464-410X.2012.11369.x. Χωρίς doi: 1. P. Liu, Analysis and comparison on novel Sensor network security access technology, Sensors & Transducers, 162 (2014): 79, http://web.b.ebscohost.com/ehost/search/advanced?sid=68da1823- e264-47a8-bc14-5f2ce9f24c7c%40sessionmgr111&vid=2&hid=125.

Χρήσιμη συμβουλή: Να κρατάτε πάντα λεπτομερείς σημειώσεις των δημοσιευμάτων που σας ενδιαφέρουν (συγγραφέας, τίτλος βιβλίου, άρθρου ή περιοδικού, αρ. τεύχους, σελίδες, URL), ώστε να μπορείτε εύκολα να ανατρέχετε σε αυτά, όποτε χρειαστεί.

Καλή επιτυχία στις εργασίες σας!