Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Δεκεμβρίου 2015 (OR. en) 15016/15 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου με ημερομηνία: 14 Δεκεμβρίου 2015 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες MOG 118 CFSP/PESC 840 COHAFA 128 IRAQ 9 αριθ. προηγ. εγγρ.: 15015/15 MOG 117 CFSP/PESC 839 COHAFA 127 IRAQ 8 Θέμα: Συμπεράσματα του Συμβουλίου για το Ιράκ Επισυνάπτονται στο παράρτημα, για τις αντιπροσωπίες, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για το Ιράκ, τα οποία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο κατά την 3438η σύνοδό του στις 14 Δεκεμβρίου 2015. 15016/15 ΤΤ/νκ 1
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου για το Ιράκ 1. Η ΕΕ επαναλαμβάνει τη σταθερή υποστήριξή της στην ενότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ. H EE παραμένει προσηλωμένη στην επίτευξη διαρκούς ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας στο Ιράκ και στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και στην αντιμετώπιση της απειλής του Da esh για το Ιράκ, τους εταίρους μας στη Μέση Ανατολή, την ευρύτερη διεθνή ασφάλεια και την Ευρώπη άμεσα. Η ΕΕ στηρίζει τις προσπάθειες της Παγκόσμιας Συμμαχίας να αντιμετωπίσει την απειλή του Da esh, μεταξύ άλλων με στρατιωτική δράση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Υπενθυμίζει ότι η στρατιωτική δράση είναι αναγκαία εν προκειμένω, αλλά δεν επαρκεί για να κατανικηθεί το Da esh. Η ΕΕ υπογραμμίζει ότι η χωρίς αποκλεισμούς πολιτική διακυβέρνηση είναι ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη ειρήνη και σταθερότητα στο Ιράκ. Τονίζει ότι ένα ισχυρό και ενωμένο Ιράκ είναι βασικός παράγοντας για την επίλυση της παρούσας κρίσης και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία της χώρας. Η ΕΕ καλεί τις χώρες της περιοχής να αναλάβουν εποικοδομητικό ρόλο και να υποστηρίξουν την κυβέρνηση του Ιράκ στις προσπάθειές της για την αποκατάσταση μακροχρόνιας ειρήνης και σταθερότητας στο Ιράκ. 15016/15 ΤΤ/νκ 2
2. Επιπλέον, η ΕΕ επαναλαμβάνει την ισχυρή της στήριξη προς τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Ιράκ, υπό την ηγεσία του Πρωθυπουργού κ. Haider al-abadi, και επικροτεί τη δέσμευση της κυβέρνησης να επιδιώξει μεταρρυθμίσεις και να αναλάβει συνολικό διάλογο προκειμένου να αντιμετωπίσει την πολιτική κρίση στο Ιράκ, επιτυγχάνοντας, με τη συμμετοχή όλων των παραγόντων, συνδιαλλαγή σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και μακροπρόθεσμη ειρήνη και σταθερότητα. Η ΕΕ τονίζει ότι το πρόγραμμα του Σεπτεμβρίου του 2014 της ιρακινής κυβέρνησης, καθώς και η δέσμη μεταρρυθμίσεων του Αυγούστου του 2015, που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της διαφθοράς, τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών στους πολίτες και την ενίσχυση της χρηστής διακυβέρνησης, εξακολουθούν να αποτελούν τη βάση για την επίτευξη ουσιαστικών και απτών μεταρρυθμίσεων για όλους τους πολίτες του Ιράκ. Η ΕΕ επαινεί το θάρρος του Πρωθυπουργού κ. Haider al-abadi, ο οποίος πρότεινε τα μέτρα αυτά, και καλεί τις ιρακινές αρχές να επιταχύνουν τις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες, το ρυθμό της εφαρμογής τους και να έρθουν σε διάλογο εφ όλης της ύλης, προκειμένου να σημειώσουν ταχέως πραγματική πρόοδο. Ειδικότερα, η συγκρότηση της Εθνοφρουράς, η αναθεώρηση του νόμου για την αποδυνάμωση του κόμματος Μπάαθ και η ελευθέρωση κρατουμένων που κρατούνται χωρίς απαγγελία κατηγορίας αποτελούν μέτρα που πρέπει να εγκριθούν και να εφαρμοσθούν χωρίς καθυστέρηση. Η ΕΕ καλεί όλες τις πολιτικές δυνάμεις του Ιράκ να εργασθούν εποικοδομητικά προς στήριξη αυτών των ζωτικών προσπαθειών, προς όφελος όλων των στρωμάτων της ιρακινής κοινωνίας. Η ΕΕ τονίζει εξάλλου ότι είναι επείγον να αναζωογονηθεί η συμφωνία σχετικά με την μεταφορά εισοδημάτων και πετρελαίου μεταξύ της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Ιράκ και της κυβέρνησης της Περιοχής του Κουρδιστάν. 3. Η ΕΕ καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχιζόμενες σοβαρές, συστηματικές και ευρέως διαδεδομένες καταχρήσεις και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς που προκαλεί το Da esh. Παρότι τα κύρια θύματα αυτών των πράξεων είναι ιρακινοί μουσουλμάνοι, πρόσωπα που ανήκουν σε μειονότητες, ειδικότερα Χριστιανοί και Γεζιντί, βρίσκονται επίσης στο στόχαστρο των φρικαλεοτήτων του Da esh, οι οποίες είναι πιθανόν να αποτελούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι υπεύθυνοι για αυτά τα εγκλήματα πρέπει να λογοδοτήσουν. 15016/15 ΤΤ/νκ 3
4. Η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τον αγώνα κατά του Da esh που έδωσαν στο Ιράκ καθ όλη τη διάρκεια του 2015 οι δυνάμεις ασφαλείας του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των Πεσμεργκά, και στηρίζει έντονα τις προσπάθειες της Παγκόσμιας Συμμαχίας για υποστήριξη του Ιράκ κατά του Da esh. Η ΕΕ θα συνεχίσει να εφαρμόζει την περιφερειακή της στρατηγική για τη Συρία και το Ιράκ, καθώς και κατά της απειλής του Da esh, όπως επίσης και την αντιτρομοκρατική της στρατηγική για τη Συρία και το Ιράκ, με ιδιαίτερη έμφαση στους αλλοδαπούς μαχητές, ως το κύριο πλαίσιο για την αντιμετώπιση της απειλής του Da esh και της ακραίας του ιδεολογίας, και αναμένει την επόμενη εξαμηνιαία έκθεση του Μαρτίου του 2015 σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής. Θα εντείνει ειδικότερα τις προσπάθειές της προκειμένου να αποτρέψει τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, περιορίζοντας τα εισοδήματά της, όπως τα προερχόμενα από παράνομες πωλήσεις πετρελαίου και πολιτιστικών αγαθών. Εξάλλου θα πολλαπλασιασθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής προπαγάνδας και τη βελτίωση των ανταλλαγών πληροφοριών προκειμένου να αναχαιτιστούν οι τρομοκράτες αλλοδαποί μαχητές. Επιπλέον, η ΕΕ προτίθεται να εμβαθύνει τον πολιτικό της διάλογο γύρω από τα θέματα αυτά με τους εταίρους της και θα επιδιώξει εν προκειμένω να επιταχύνει την εφαρμογή των στρατηγικών όπου αυτό είναι δυνατόν, και παραπέμπει στα αποτελέσματα της συνόδου του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 3ης και 4ης Δεκεμβρίου 2015. 5. Η ΕΕ τονίζει τη σημασία του πλήρους σεβασμού του διεθνούς δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου για τον αγώνα κατά του Da esh σε όλες τις απελευθερωμένες περιοχές. Υπενθυμίζει ότι ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας θα είναι νικηφόρος μόνον εάν διεξαχθεί με πλήρη σεβασμό προς τα διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα, αποτρέποντας τη θρησκευτική βία, εκτονώνοντας τις θρησκευτικές εντάσεις και προστατεύοντας τον πολυεθνοτικό, πολυθρησκευτικό και πολυδογματικό χαρακτήρα της ιρακινής κοινωνίας, όπως τονίζεται στο σχέδιο δράσης που εγκρίθηκε στη Διάσκεψη του Παρισιού στις 8 Σεπτεμβρίου σχετικά με τα θύματα εθνοτικής και θρησκευτικής βίας στη Μέση Ανατολή. Τονίζει ότι πρέπει να ανασυγκροτηθούν οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας χωρίς αποκλεισμούς και υπό δημοκρατικό έλεγχο και υπογραμμίζει ότι όλες οι ένοπλες ομάδες πρέπει να τεθούν υπό τη διοίκηση και τον έλεγχο του ιρακινού κράτους. Στο πλαίσιο αυτό, παροτρύνει ειδικότερα την ιρακινή κυβέρνηση και το Συμβούλιο Αντιπροσώπων να συνεχίσουν εντατικά τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλειας με στόχο την συγκέντρωση της διοίκησης και του ελέγχου αυτών των δυνάμεων και τη βελτίωση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ χαιρετίζει τη δέσμευση του Πρωθυπουργού κ. al-abadi να διερευνήσει όλες τις καταγγελίες καταχρήσεων και παραβιάσεων και να διασφαλίσει την προσαγωγή των δραστών ενώπιον της δικαιοσύνης. Η ΕΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς το Ιράκ να προσχωρήσει στο Καταστατικό της Ρώμης. 15016/15 ΤΤ/νκ 4
6. Η ΕΕ τονίζει ότι η επιστροφή των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων στους τόπους καταγωγής τους πρέπει να είναι ασφαλής, τεκμηριωμένη, εθελοντική και χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες ασφαλείας. Η ΕΕ αναγνωρίζει ότι η σταθεροποίηση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιστροφή των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων, καθώς και για τη συνδιαλλαγή. Στο πλαίσιο αυτό, επιβεβαιώνει την υποστήριξή προς τις προσπάθειες σταθεροποίησης υπό την αιγίδα της ιρακινής κυβέρνησης στις απελευθερωμένες περιοχές, για παράδειγμα με την εκπαίδευση των αστυνομικών δυνάμεων του Ιράκ. Συγχαίρει την κυβέρνηση για τον εποικοδομητικό της ρόλο και τη συνεργασία της με την ομάδα εργασίας της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τη σταθεροποίηση (SWG), καθώς και με τα Ηνωμένα Έθνη. Η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις συμβολές των κρατών μελών του Ταμείου χρηματοδότησης για άμεση σταθεροποίηση (FFIS) του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), ο ρόλος του οποίου υπήρξε καίριος στην παροχή ταχείας και αποτελεσματικής στήριξης της σταθερότητας στις απελευθερωμένες περιοχές του Ιράκ, όπως το Τικρίτ. Η ΕΕ θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση του Ιράκ και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τη σταθεροποίηση του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων της ομάδας εργασίας της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τη σταθεροποίηση (SWG) και των Ηνωμένων Εθνών. 7. Η ΕΕ εξακολουθεί να ανησυχεί βαθιά για την οικτρή ανθρωπιστική κατάσταση και τις εκτοπίσεις μεγάλων αριθμών πολιτών και καταδικάζει έντονα τις κατάφωρες παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στο πλαίσιο της σύγκρουσης. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, οι μεγαλύτεροι χορηγοί ανθρωπιστικής βοήθειας στην κρίση του Ιράκ, θα συνεχίσουν να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια καθοδηγούμενοι από ανεξάρτητες αξιολογήσεις των αναγκών και επιδιώκοντας μια αμερόληπτη ανταπόκριση. Θα απευθύνουν δε έκκληση προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να συμμορφωθούν προς το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, φέρνοντας την προστασία των πολιτών στη πρώτη γραμμή της ανθρωπιστικής και πολιτικής δέσμευσης της ΕΕ στο Ιράκ. Η ΕΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Ιράκ και την Κυβέρνηση της Περιοχής του Κουρδιστάν να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διασφαλίσουν την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλους τους αμάχους, ειδικότερα στα εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα και τους μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων όλων των ευάλωτων ομάδων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις ανθρωπιστικές αρχές, και τονίζει εκ νέου τη σημασία της παροχής ίσης προστασίας σε όλες τις εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες που αποτελούν μέρος της κοινωνίας του Ιράκ. Αυτό θα συμβάλει σημαντικά στον μετριασμό των δεινών όλων των πολιτών και είναι συνεπές προς το στόχο να αποφευχθούν περαιτέρω θρησκευτικοί και εθνοτικοί διχασμοί, χωρίς επιπτώσεις στον πολυποίκιλο και πλουραλιστικό χαρακτήρα της κοινωνίας του Ιράκ. Η ΕΕ αναγνωρίζει, επίσης, τον ισχυρό ρόλο που διαδραματίζουν τα Ηνωμένα Έθνη στο συντονισμό της απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας. 15016/15 ΤΤ/νκ 5
8. Η ΕΕ καλεί τα διάφορα μέρη στην Περιοχή του Κουρδιστάν στο Ιράκ να συνεργασθούν σε συμβιβαστικό πνεύμα, προκειμένου να βρουν λύση για το τρέχον πολιτικό αδιέξοδο μέσω διαλόγου και μετριοπάθειας. Η ΕΕ επαναλαμβάνει την ανάγκη για ενότητα και σταθερότητα τη στιγμή που η Περιοχή του Κουρδιστάν αντιμετωπίζει οικονομικές, κοινωνικές, ανθρωπιστικές προκλήσεις και συμβάλλει ουσιαστικά στον αγώνα κατά του Da esh. Καλεί την κυβέρνηση της Περιοχής του Κουρδιστάν και όλα τα πολιτικά κόμματα να σεβαστούν τις δημοκρατικές αρχές και αξίες, προκειμένου να αποκαταστήσουν τη συνταγματική τάξη και να συνεχίσουν ενεργά τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. 9. Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στη στενή συνεργασία με τους ιρακινούς εταίρους που αντιμετωπίζουν πληθώρα προκλήσεων, μεταξύ άλλων με τη συνεργασία μέσω της Συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ-Ιράκ. Προτίθεται να συνεχίσει να εστιάζει στη συνεργασία κατά της τρομοκρατίας, την άμεση σταθεροποίηση των απελευθερωμένων περιοχών και την υποστήριξη των πρωτοβουλιών συνδιαλλαγής και οικοδόμησης της ειρήνης. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της επαναλαμβάνουν τη συνεχή και συνολική τους προσήλωση μεσομακροπρόθεσμα προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι βαθύτερες αιτίες της κρίσης και να βελτιωθεί η διακυβέρνηση στο Ιράκ, να εξασφαλισθεί η συνεχής και ισχυρή υποστήριξη του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του δικαστικού τομέα και της ασφάλειας των πολιτών) και, κατ επέκταση, η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα διερευνήσουν τις δυνατότητες περαιτέρω στήριξης των τομέων αυτών, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα. Η ΕΕ συνεχίζει να στηρίζει σθεναρά το ρόλο της Αποστολής Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών για το Ιράκ (UNAMI) στην παροχή αρωγής στο λαό του Ιράκ για την ανοικοδόμηση. 15016/15 ΤΤ/νκ 6