1 Οξειδοαναγωγθ. 1.Να υπολογιςκεί κεωρθτικά ο αρικμόσ οξείδωςθσ του οξυγόνου (Ο) ςτα μόρια : Ο 2, Θ 2 Ο, Θ 2 Ο 2, ΟF 2 2.Να τοποκετιςετε τουσ ςυντελεςτζσ ςτισ αντιδράςεισ που ακολουκοφν : α. Θ 2 S+HNO 3 S+NO+H 2 O β. Cu+HNO3(πυκνό) Cu (NO3)2+NO2+H2O γ. Ι2+ΘΝΟ3(πυκνό) ΘIΟ3+NO2+H2O δ. C +HNO3 CO 2+NO2+H2O ε. Ag + HNO 3 AgNO 3 +NO+H 2 O ςτ. SO2+HNO3 H2SO4+NO ζ. SO2+H2S S +H2O η. H2O2+KMnO4+H2SO4 O2+ MnSO4+K2SO4+ H2O ι.p+hno3+h2o H3PO4+NO ια.al+hno3 Al(NO3)3+NO+H2O ιβ.feo+hno3 Fe(NO3)3+NO+H2O ιγ.mno2+hbr MnBr2+Br2+H2O ιδ.kmno4+h2s+h2so4 MnSO4+K2SO4+S+H2O ιε.k2cr2o7 +HCl CrCl3+Cl2+KCl+H2O 3.Να ςυμπλθρϊςετε προϊόντα και να τοποκετιςετε ςυντελεςτζσ ςτισ αντιδράςεισ που ακολουκοφν. α. ΝΘ 3 +CuO β. ΝΘ 3 +ΚMnO 4 +H 2 SO 4 γ.νθ 3 +Κ 2 Cr 2 O 7 +HCl δ. CuO+CO ε. CuO+FeCl 2 +HCl ςτ. CO + K 2 Cr 2 O 7 +HCl ζ. CO+KMnO 4 +H 2 SO 4 η.fecl 2 +HCl+KMnO 4 ι.fecl 2 +HCl+K 2 Cr 2 O 7 4. Δείγμα χάλυβα που αποτελείται από Fe και C κατεργάηεται με διάλυμα Δ-1 πυκνοφ νιτρικοφ οξζοσ. Κατά τθν ογκομζτρθςθ 50mL του Δ-1 με πρότυπο διάλυμα Ca(OH) 2 ςυγκζντρωςθσ 1Μ απαιτικθκαν 50mL πρότυπου διαλφματοσ. Α. Να βρεκεί θ ςυγκζντρωςθ του διαλφματοσ Δ-1. Κατά τθν κατεργαςία 6,2gr δείγματοσ χάλυβα απαιτικθκαν 400mL διαλφματοσ Δ-1 για τθν πλιρθ αντίδραςθ. Β. Να τοποκετιςετε τουσ ςυντελεςτζσ ςτισ αντιδράςεισ που πραγματοποιικθκαν κατά τθν κατεργαςία του χάλυβα : Fe+HNO 3 Fe(NO 3 ) 3 +NO 2 +H 2 O C+HNO 3 CO 2 +NO 2 +H 2 O Γ. Να βρείτε τθν κατά βάροσ ςφςταςθ του δείγματοσ χάλυβα. Δίνονται A r : Fe=56, C=12 5. Για τον προςδιοριςμό ςυγκζντρωςθσ διαλφματοσ Δ-1 ΝΘ 3,πραγματοποιείται ογκομζτρθςθ με πρότυπο διάλυμα KMnO 4 /H 2 SO 4 ςυγκζντρωςθσ 2Μ. Α. Γιατί δεν απαιτείται πρωτολυτικόσ δείκτθσ για τθν πραγματοποίθςθ τθσ ογκομζτρθςθσ. Β. Για τθν περάτωςθ τθσ ογκομζτρθςθσ απαιτικθκαν 30mL προτφπου διαλφματοσ με δεδομζνο ότι ο όγκοσ του διαλφματοσ Δ-1 που χρθςιμοποιικθκε κατά τθν ογκομζτρθςθ ιταν 100mL,να υπολογίςετε τθν ςυγκζντρωςθ του Δ-1. 6.Α.Να δϊςετε τουσ οριςμοφσ οξείδωςθσ και αναγωγισ με βάςθ : Α1. Ρροςκικθ /αποβολι ατόμων Ο και Θ. Α2. Ρρόςλθψθ /αποβολι θλεκτρονίων. Α3. Αφξθςθ/Μείωςθ αρικμοφ οξείδωςθσ Β. Σασ δίνονται οι παρακάτω οξειδοαναγωγικζσ αντιδράςεισ: α.c+ο2 CΟ2 β.4hcl+o2 2Cl2+2H2O γ.h2+br2 2HBr δ.c+2f2 CF4 ε.2na+cl2 2NaCl Να εξθγιςετε ποιο ςϊμα οξειδϊνεται και ποιο ςϊμα ανάγεται ςτισ αντιδράςεισ α., β.και γ. με βάςθ τουσ οριςμοφσ τθσ οξείδωςθσ /αναγωγισ των υποερωτθμάτων Α1. και Α3. Ομοίωσ ςτισ αντιδράςεισ δ και ε με βάςθ τουσ οριςμοφσ Α2. και Α3. Γ. Ροιοσ οριςμόσ που αωορά τα υποερωτιματα Α1, Α2 και Α3 είναι πιο γενικόσ; 7.Α.Να βρεκεί κεωρθτικά ο Α.Ο. του C ςτισ ενϊςεισ: Φορμαλδεψδθ, μεκανόλθ, μυρμθγκικό οξφ,μεκάνιο Θερμοχημεία. 8.Κατά τθν καφςθ 1mol αλκενίου που διακζτει 5ς δεςμοφσ εκλφονται 1560KJ. Α. Να αναγραωεί θ κερμοχθμικι εξίςωςθ καφςθσ του αλκενίου. Β. Σασ δίνεται θ κερμοχθμικι εξίςωςθ καφςθσ του μεκανίου. CH 4 + 2O 2 CO 2 + 2H 2 O +890KJ Δείγμα αερίου καυςίμου (CH 4,C 2 H 4 ) που ςε ςυνκικεσ stp καταλαμβάνει όγκο V=11,2L καίγεται με επάρκεια Ο 2 εκλφοντασ 579KJ. Να βρεκεί θ αναλογία των γραμμομοριακϊν όγκων των αερίων του μίγματοσ. 9.Nα χαρακτθρίςετε τισ παρακάτω προτάςεισ ωσ ςωςτζσ ι λανκαςμζνεσ. α. Οι αντιδράςεισ που ελευκερϊνουν κερμότθτα ονομάηονται εξϊκερμεσ και αυτζσ που απορροωοφν κερμότθτα ονομάηονται ενδόκερμεσ. β. Σε μια εξϊκερμθ αντίδραςθ ΔΗ < 0 και ςε μια ενδόκερμθ ΔΗ > 0 γ. Ζνα ςϊμα ζχει κερμότθτα, αλλά όχι ενκαλπία. Ενκαλπία δίνει και παίρνει ζνα ςϊμα με αποτζλεςμα να αλλάηει θ κερμότθτα του. δ. Σε κάκε περίπτωςθ θ μεταβολι τθσ ενκαλπίασ ςε μία χθμικι αντίδραςθ είναι Θ προϊόντων -Θ αντιδρϊντων. Σελίδα 1
2 ε. Θ ενκαλπία είναι μία καταςτατικι ιδιότθτα. Καταςτατικι ιδιότθτα ενόσ ςυςτιματοσ είναι το μζγεκοσ εκείνο που δεν εξαρτάται από τθν ποςότθτα και τισ ςυνκικεσ ςτισ οποίεσ βρίςκεται το ςφςτθμα αλλά από τον τρόπο με τον οποίο το ςφςτθμα ζωταςε ςτθν κατάςταςθ αυτι. ςτ. 2 mol CO 2 ςε P=1atm, κ=25 ο C ζχουν τθν ίδια ενκαλπία είτε ςχθματίςτθκαν από τθν καφςθ 1mol CH 4,είτε από τθν διάςπαςθ 2mol CaCO 3 10.Να ςθμειϊςετε ποιο από τα παρακάτω μεγζκθ δεν είναι καταςτατικό : α. Θερμοκραςία β. Θερμότθτα γ. Ενκαλπία δ. Γεωγραωικό φψοσ Χημικθ Κινητικθ 11. Για τθν αντίδραςθ Α+Β ΑΒ-50KJ θ ενζργεια ενεργοποίθςθσ είναι E a =+150KJ. Να υπολογιςκεί θ Ε a για τθν αντίδραςθ ΑΒ Α+Β. 12. Για τθν εξϊκερμθ αντίδραςθ Γ+Δ ΓΔ ιςχφει ΔΘ=-100ΚJ και Ε a =+200KJ. Να υπολογιςκεί θ Ε a για τθν αντίδραςθ ΓΔ Γ+Δ. 13.Σασ δίνεται θ χθμικι εξίςωςθ τθσ αντίδραςθσ : A (g) 2B (g) Αρχικά ςτο δοχείο όγκου 1L τοποκετιςαμε 100mmol A(g). Μετά από 20s θ ποςότθτα του Α (g) ιταν 20mmol ενϊ μετά από 40s ζχουμε τθν πλιρθ αντίδραςθ του Α (g) (ποςοτικι αντίδραςθ). Α. Να υπολογιςκεί θ ταχφτθτα παραγωγισ του Β για το χρονικό διάςτθμα 0-40s. Β. Να υπολογιςκεί θ ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ για τα χρονικά διαςτιματα : 0-20s και 20s-40s. Τι ςυμβαίνει ςτθν ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ (αυξάνεται ι μειϊνεται ) κακϊσ προχωρά θ αντίδραςθ; 14.Σε κλειςτό δοχείο όγκου 10L πραγματοποιείται θ αντίδραςθ : 2Θ 2 Ο 2(l) 2H 2 O (l) + O 2(g) Αρχικά τθ χρονικι ςτιγμι t 0 =0s το δοχείο ςτο πυκμζνα του περιείχε υγρό μάηασ 1200gr. Μετά από χρονικό διάςτθμα t 1 =60s το υγρό ςτον πυκμζνα του δοχείου θ μάηα του είναι ίςθ με 1196,8gr. Να υπολογιςκεί θ ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ. (Α r O=16) Δίνεται ότι ο όγκοσ του υγροφ είναι αμελθτζοσ ςε ςχζςθ με τον όγκο του δοχείου. 15.Σασ δίνεται θ παρακάτω χθμικι εξίςωςθ τθσ αντίδραςθσ : Α (g) + 2B (g) 3Γ (g) + 4Δ (g) κακϊσ και δφο καμπφλεσ μεταβολισ τθσ ςυγκζντρωςθσ ςε ςυνάρτθςθ με το χρόνο. Α. Να βρείτε ςε ποια ςϊματα (Α, Β, Γ ι Δ) αντιςτοιχοφν οι καμπφλεσ Ι και ΙΙ ; Β. Να υπολογιςκεί θ μζςθ ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ για το χρονικό διάςτθμα Δt=10 3 s. Γ. Να υπολογιςκεί θ ςτιγμιαία ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ τθν χρονικι ςτιγμι t 1. Δ. Να υπολογιςκεί ο ρυκμόσ μεταβολισ των ςυγκεντρϊςεων των ςωμάτων Α, Β, Γ και Δ για το χρονικό διάςτθμα Δt=10 3 s. Ε. Να υπολογιςκεί θ ςτιγμιαία ταχφτθτα μεταβολισ των ςυγκεντρϊςεων Α, Β, Γ και Δ τθ χρονικι ςτιγμι t 1. 16.Να ςυμπλθρϊςετε τα κενά με τουσ κατάλλθλουσ όρουσ : Α. Σφμωωνα με τθ κεωρία των για να αντιδράςουν δφο μόρια πρζπει να ςυγκρουςτοφν αποτελεςματικά. H ελάχιςτθ τιμι ενζργειασ που απαιτείται να ζχουν τα μόρια για να ςυγκρουςτοφν αποτελεςματικά ονομάηεται. Β. Πταν δφο αζρια αναμιχκοφν ςε ζνα δοχείο, τότε ο αρικμόσ των ςυγκροφςεων μεταξφ των μορίων είναι τεράςτιοσ. Απ αυτζσ ζχει υπολογιςτεί ότι μόνο το 1/10 8 είναι. Γ. Σφμωωνα με μια άλλθ κεωρία, τθσ για να πραγματοποιθκεί μια αντίδραςθ κα πρζπει να ςχθματιςτεί κατά τθ ςφγκρουςθ των αντιδρϊντων ζνα ενδιάμεςο προϊόν. To προϊόν αυτό απορροωά τθν ενζργεια ενεργοποίθςθσ και ονομάηεται. Σελίδα 2
3 Χημικθ ιςορροπία. 16. Δίνεται θ παρακάτω χθμικι εξίςωςθ που περιγράωει μία χθμικι ιςορροπία ςε δοχείο μεταβλθτοφ όγκου (με ζμβολο) ςε κερμοκραςία κ 1 0 C A(s) + 2B(g) Γ(g) + 2Δ(g) ΔΘ>0 Να βρείτε προσ ποια κατεφκυνςθ κα μετατοπιςτεί θ ιςορροπία αν : α. Αωαιρεκεί ποςότθτα Α(s) β. Αωαιρεκεί ποςότθτα Β(g) γ. Αωαιρεκεί ποςότθτα Γ(g) δ. Αωαιρεκεί ποςότθτα Δ(g) ε. Αυξθκεί θ κερμοκραςία κ 2 0 C > κ 1 0 C ςτ. Μειωκεί θ κερμοκραςία κ 3 0 C < κ 1 0 C ζ. Αυξθκεί ο όγκοσ του δοχείου η. Μειωκεί ο όγκοσ του δοχείου ι. Χριςθ καταλυτϊν 17. Δίνεται θ παρακάτω χθμικι εξίςωςθ που περιγράωει μία χθμικι ιςορροπία ςε δοχείο μεταβλθτοφ όγκου (με ζμβολο) ςε κερμοκραςία κ 1 0 C A(g) + 2B(g) Γ(g) + 2Δ(g) ΔΘ<0 Να βρείτε προσ ποια κατεφκυνςθ κα μετατοπιςτεί θ ιςορροπία αν : α. Ρροςτεκεί ποςότθτα Α(g) β. Ρροςτεκεί ποςότθτα Β(g) γ. Ρροςτεκεί ποςότθτα Γ(g) δ. Ρροςτεκεί ποςότθτα Δ(g) ε. Αυξθκεί θ κερμοκραςία κ 2 0 C > κ 1 0 C ςτ. Μειωκεί θ κερμοκραςία κ 3 0 C < κ 1 0 C ζ. Αυξθκεί ο όγκοσ του δοχείου η. Μειωκεί ο όγκοσ του δοχείου ι. Αφξθςθ πίεςθσ με τθν προςκικθ αδρανοφσ αερίου. 18. Σασ δίνονται χθμικζσ εξιςϊςεισ που χρθςιμοποιοφνται ςτθ χθμικι βιομθχανία για τθν παραγωγι χριςιμων προϊόντων. Να βρείτε τισ ςυνκικεσ πίεςθσ (υψθλι-χαμθλι) και τισ ςυνκικεσ κερμοκραςίασ (υψθλι-χαμθλι) που ευνοεί τθν μετατόπιςθ τθσ ιςορροπίασ προσ τα προϊόντα. α. Ν 2 (g) + 3H 2 (g) 2NH 3 (g) + Q β. CH 3 COOH(aq)+CH 3 CH 2 OH (aq) CH 3 COOCH 2 CH 3 (aq) + H 2 O(aq) Q γ. 4ΝΘ 3 (g) + 5O 2 (g) 4NO(g)+6H 2 O(g) +Q δ. 2CO(g) +O 2 (g) 2CO 2 (g) +Q ε.feo(s)+co(g) Fe(s) +CO 2 (g) -Q ςτ.caco 3 (s) CaO(s) +CO 2 (g) -Q ζ. CO(g) +H 2 O(g) CO 2 (g) + H 2 (g) -Q η.co(g)+3h 2 (g) CH 4 (g) +H 2 O(g) +Q 19. Δίνεται θ παρακάτω υποκετικι ιςορροπία Α(g) + 2B(g) 3Γ(g). Σε δοχείο όγκου V=1L τοποκετοφνται αρχικά 2mol A(g) και 2mol B(g) με αποτζλεςμα τθν αποκατάςταςθ χθμικισ ιςορροπίασ. Στο δοχείο ςτθν κατάςταςθ χθμικισ ιςορροπίασ βρζκθκαν 1,5mol Γ(g). Να βρεκοφν : α. Οι ποςότθτεσ των Α(g) και Β(g) ςτο δοχείο ιςορροπίασ. β. Θ απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ γ. Θ τιμι τθσ Κ c ςτισ ςυνκικεσ κερμοκραςίασ τθσ ιςορροπίασ. Σε όλθ τθ διάρκεια του φαινομζνου θ κερμοκραςία και ο όγκοσ του δοχείου δεν μεταβάλλονται. 20.Σε δοχείο όγκου V βρίςκονται ςε ιςορροπία 4mol ςϊματοσ Γ(g), 4mol ςϊματοσ Δ(g),2 mol Α(g) και 2mol B(g). Αν θ χθμικι εξίςωςθ τθσ ιςορροπίασ είναι: Α(g) + B(g) Γ(g) + Δ(g), να βρείτε τθν ποςότθτα Α(g) που πρζπει να προςκζςουμε ςτο δοχείο ϊςτε θ ποςότθτα του Β(g) να μειωκεί ςτο μιςό μετά τθν αποκατάςταςθ τθσ νζασ ιςορροπίασ. 21.Να χαρακτθρίςετε τισ παρακάτω ωράςεισ ωσ ςωςτζσ (Σ) ι λανκαςμζνεσ (Λ) α. Ζνασ τρόποσ για να διακρίνουμε τθν πραγματικι από τθ ωαινομενικι ιςορροπία είναι να επιταχφνουμε τθν αντίδραςθ με τθ χρθςιμοποίθςθ καταλυτϊν. β. Πταν ζχουμε ιςορροπία μεταξφ υγροφ νεροφ και υδρατμϊν θ ταχφτθτα εξάτμιςθσ και θ ταχφτθτα υγροποίθςθσ μθδενίηονται. γ. Κλειςτό ονομάηεται το ςφςτθμα που διατθρεί τθ μάηα του ςτακερι, ενϊ θ ενζργειά του μεταβάλλεται, δθλαδι μπορεί να προςλάβει ι να αποδϊςει ενζργεια π.χ. κλειςτό δοχείο. δ. Θ απόδοςθ μιασ αντίδραςθσ, α, κυμαίνεται από 0 ζωσ 100%. Πςο το α προςεγγίηει τθ μονάδα τόςο θ αντίδραςθ πλθςιάηει τθν αμωίδρομθ, κυριαρχεί δθλαδι θ ωορά προσ τα αριςτερά. Αντίκετα όςο το α προςεγγίηει το 0 τόςο κυριαρχεί θ ωορά τθσ αντίδραςθσ προσ τα δεξιά. ε. Στθν κατάςταςθ χθμικισ ιςορροπίασ θ ςφςταςθ των αντιδρϊντων-προϊόντων παραμζνει ςτακερι ενϊ οι ταχφτθτεσ των δφο αντικζτων αντιδράςεων (αριςτερά προσ τα δεξιά και δεξιά προσ τα αριςτερά) εξιςϊνονται. 21.Στα παρακάτω αρικμθμζνα κενά να επιλζξετε το γράμμα που αντιςτοιχεί ςτον όρο που τα ςυμπλθρϊνει ςωςτά. A. Οριςμζνεσ αντιδράςεισ εξελίςςονται προσ μία μόνο κατεφκυνςθ, γι αυτό λζμε ότι θ αντίδραςθ είναι (1) ι ποςοτικι. ( 1): α. μονόδρομθ β. αμωίδρομθ γ. ςτατικι δ. δυναμικι Σελίδα 3
4 Β. Οι περιςςότερεσ όμωσ χθμικζσ αντιδράςεισ δεν ολοκλθρϊνονται. Φαίνεται ότι ςταματοφν, όταν μζροσ μόνο των αντιδρϊντων μετατραπεί ςε προϊόντα. Στισ περιπτϊςεισ αυτζσ θ αντίδραςθ γίνεται και προσ τθν αντίκετθ κατεφκυνςθ και ζτςι το ςφςτθμα καταλιγει, κάτω από κατάλλθλεσ ςυνκικεσ, ςε μια (2) ιςορροπία, γνωςτι ωσ χθμικι ιςορροπία. (2): α. μονόδρομθ β. αμωίδρομθ γ. ςτατικι δ. δυναμικι Γ. (3) ιςορροπία ζχουμε όταν τα αντιδρϊντα και προϊόντα βρίςκονται ςτθν ίδια ωάςθ (αζρια ι υγρά). (3): α. ομογενι β. ετερογενι γ. χθμικι δ. δυναμικι Δ. (4) ιςορροπία ζχουμε όταν τα ςϊματα που ςυμμετζχουν ςτθν ιςορροπία (αντιδρϊντα και προϊόντα) βρίςκονται ςε περιςςότερεσ από μία ωάςεισ. (4): α. ομογενι β. ετερογενι γ. χθμικι δ. δυναμικι Ε. Ονομάηουμε απόδοςθ (α) μιασ αντίδραςθσ το λόγο τθσ ποςότθτασ τθσ ουςίασ που παράγεται πρακτικά προσ τθν ποςότθτα τθσ ουςίασ που κα παραγόταν κεωρθτικά αν θ αντίδραςθ ιταν (5). (5): α. μονόδρομθ β. αμωίδρομθ γ. ςτατικι δ. δυναμικι 22.Σασ δίνεται το παρακάτω διάγραμμα που δείχνει τθ μεταβολι των ςυγκεντρϊςεων *ΘΙ+, *Θ 2 +, *Ι 2 + ςε ςυνάρτθςθ με το χρόνο κατά τθν πραγματοποίθςθ 2 πειραμάτων όπου είχαμε επίτευξθ χθμικισ ιςορροπίασ ςτουσ 440 0 C. Στο 1 ο πείραμα αρχικά τοποκετιςαμε ίςεσ ποςότθτεσ Θ 2, Ι 2 ςε δοχείο όγκου V. Μετά τθν επίτευξθ χθμικισ ιςορροπίασ *ΘΙ+=16Μ. Α. Να βρείτε τισ αρχικζσ ποςότθτεσ των Θ 2,Ι 2 ςτο 1 ο πείραμα αν θ χθμικι εξίςωςθ που περιγράωει τθν ιςορροπία είναι : Θ 2 (g) +I 2 (g) 2HI(g) B. Να υπολογίςετε τθν απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ ςτο 1 ο πείραμα. Στο 2 ο πείραμα τοποκετιςαμε ποςότθτα *ΘΙ+=20Μ που μασ δείχνει το διάγραμμα. Γ. Να υπολογιςτεί θ απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ ςτο 2 ο πείραμα. Στο 1 ο πείραμα κεωριςτε : (1) H 2(g) +I 2(g) 2HI(g) (2) Δ. Να υπολογιςτοφν οι ταχφτθτεσ των αντιδράςεων (1) και (2) ςε ςυνάρτθςθ με το χρόνο t που απαιτικθκε για τθν επίτευξθ τθσ ιςορροπίασ. Στο 2 ο πείραμα κεωριςτε: (3) 2HI(g) H 2(g) +I2(g) (4) Ε. Να υπολογιςτοφν οι ταχφτθτεσ των αντιδράςεων (3) και (4) ςε ςυνάρτθςθ με το χρόνο t που απαιτικθκε για τθν επίτευξθ τθσ ιςορροπίασ. ΣΤ. Να ςυγκρίνεται τθσ ταχφτθτεσ u 1 u 2 και τισ ταχφτθτεσ u 3 -u 4. Τι παρατθρείτε ; Ζ. Να υπολογιςτοφν οι τιμζσ Κ c ςτουσ 440 0 C για τισ χθμικζσ ιςορροπίεσ που περιγράωονται από τισ χθμικζσ εξιςϊςεισ: H 2(g) +I 2(g) 2HI(g) 2HI H +I (g) 2(g) 2(g) 23.Σε δοχείο όγκου V και ςε κερμοκραςία κ 0 C διαβιβάηονται 3mol NH 3 με αποτζλεςμα μετά από κάποιο χρονικό διάςτθμα τθν αποκατάςταςθ ιςορροπίασ που περιγράωεται από τθν χθμικι εξίςωςθ : 2ΝΘ 3 (g) N 2 (g) + 3H 2 (g) Θ ποςότθτα ΝΘ 3 του δοχείου ιςορροπίασ διαβιβάηεται ςε δοχείο όγκου V=10L που περιζχει διάλυμα HCl 0,1M. To ph του νζου διαλφματοσ που προκφπτει είναι 5. Να υπολογίςετε : Α. Τισ ποςότθτεσ των ςωμάτων ςτο δοχείο ιςορροπίασ πριν τθν διαβίβαςθ τθσ ΝΘ 3 ςτο διάλυμα ΘCl. Β. Τθν απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ Δίνεται ότι όλα τα διαλφματα βρίςκονται ςε κερμοκραςία 25 0 C,όπου Κ w =10-14 και Κ bnh3 =10-5 Να γίνουν οι γνωςτζσ προςεγγίςεισ ςτθν ιοντικι ιςορροπία. 24.Σε δοχείο όγκου V τοποκετοφνται από 1mol οξικοφ οξζοσ και αικανόλθσ προσ αποκατάςταςθ χθμικισ ιςορροπίασ όπου όλα τα ςϊματα βρίςκονται ςτθν υγρι ωάςθ: CH 3 COOH +CH 3 CH 2 OH CH 3 COOCH 2 CH 3 +H 2 O. Σελίδα 4
5 Το μίγμα ιςορροπίασ μπορεί να αποχρωματίςει το πολφ 400mL διαλφματοσ KMnO 4 2/3 M οξινιςμζνου με H 2 SO 4. Να υπολογιςτεί θ τιμι τθσ K c τθσ εςτεροποίθςθσ ςτθ κερμοκραςία του προβλιματοσ. 25.Σε δοχείο όγκου V τοποκετοφνται από 2mol μυρμθγκικοφ οξζοσ και μεκανόλθσ προσ αποκατάςταςθ χθμικισ ιςορροπίασ (εςτεροποίθςθ/υδρόλυςθ εςτζρα). Το μίγμα ιςορροπίασ μπορεί να αποχρωματίςει το πολφ 2L διαλφματοσ KMnO 4 /H 2 SO 4 ςυγκζντρωςθσ 0,8Μ όςον αωορά το ΚΜnO 4. Κατά τθν πλιρθ αντίδραςθ του μίγματοσ ιςορροπίασ με τθν παραπάνω ποςότθτα KMnO 4 /H 2 SO 4 απελευκερϊνονται 44,8L αερίου που κολϊνει το αςβεςτόνερο. Α. Να υπολογίςετε τισ ποςότθτεσ του μίγματοσ ιςορροπίασ. Β. Να βρείτε τθν απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ Γ. Να υπολογίςετε τθν τιμι τθσ Κ c τθσ ιςορροπίασ για τισ δεδομζνεσ ςυνκικεσ κερμοκραςίασ. 1 26.Για τθν ιςορροπία A(g)+2B(g) 3Γ(g) ςασ δίνονται τα διαγράμματα c=f(t) 2 A. Να υπολογίςετε τισ ταχφτθτεσ κατανάλωςθσ των Α και Β για το χρονικό διάςτθμα 0-100s. Β. Να υπολογίςετε τθν ταχφτθτα παραγωγισ του Γ για το χρονικό διάςτθμα 0-100s. Γ. Να υπολογίςετε τθν ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ (1) για το χρονικό διάςτθμα 0-100s. Δ. Να υπολογίςετε τθν ταχφτθτα τθσ αντίδραςθσ (2) για το χρονικό διάςτθμα 0-100s. Ε. Να υπολογίςετε τθν απόδοςθ τθσ αντίδραςθσ α και τθν K c. Σελίδα 5
6 Ιοντικθ ιςορροπία 1.Σασ δίνονται 3 ρυκμιςτικά διαλφματα HA/NaA : Δ-1 : HA 1Μ- ΝaA 1M V=1L Δ-2 : HA 0,1 Μ-NaA 1M V=1L Δ-3 : HA 0,01Μ ΝaA 1Μ V=1L Τα διαλφματα βρίςκονται ςτουσ 25 0 C όπου ιςχφει για τo HA : K a =10-3 και για το νερό : Κ w =10-14. A. Nα υπολογιςτεί το ph των διαλυμάτων Δ-1,Δ-2 και Δ-3. Β. Να υπολογίςετε τα n(mol) NaOH που πρζπει να προςκζςουμε ςτα διαλφματα ϊςτε να μεταβλθκεί το ph του κάκε διαλφματοσ κατά μία μονάδα. Γ. Ροιο από τα 3 ρυκμιςτικά διαλφματα ζχει μεγαλφτερθ ρυκμιςτικι ικανότθτα ; 2. Διάλυμα Δ-1 όγκου 500mL, περιζχει 0,5mol NaOH και 0,5mol NH 3. A. Nα υπολογιςτεί το ph του Δ-1. B. Nα υπολογιςτεί ο βακμόσ ιοντιςμοφ τθσ ΝΘ 3 ςτο Δ-1. Ροιοσ κα ιταν ο βακμόσ ιοντιςμοφ τθσ ΝΘ 3 ςτο διάλυμα Δ-1 αν αυτό περιείχε μόνο τθν ποςότθτα τθσ ΝΘ 3 ; Να αιτιολογιςετε το αποτζλεςμα με βάςθ τθ κεωρία. Γ. Να υπολογιςτεί θ ποςότθτα n(mol) HCl που πρζπει να προςτεκεί ςτο διάλυμα ϊςτε αυτό να μεταβλθκεί : i.) Κατά 5 μονάδεσ ii.) Κατά 9,5 μονάδεσ. Το Δ-1 βρίςκεται ςτουσ 25 0 C,όπου K bnh3 =10-5, K w =10-14 H προςκικθ HCl ςτο διάλυμα Δ-1 δεν μεταβάλλει τον όγκο του. 3.Διακζτουμε ςτουσ 25 0 C δφο διαλφματα αςκενϊν οξζων : ΘCOOH (K a =10-4 ) Δ-1 : V=0,5L c=1m και CH 3 COOH (K a =10-5 ) Δ-2 :V=0,5L c=1m Α. Να υπολογίςετε το ph και το βακμό ιοντιςμοφ και ςτα δφο διαλφματα. Β. Χωρίσ μεταβολι όγκου και ςτα δφο διαλφματα προςκζτουμε από 28gr KOH(M r =56) ςτο κάκε διάλυμα. Να υπολογίςετε το ph ςτα δφο νζα διαλφματα Δ-3 (μετά από προςκικθ KOH ςτο Δ-1) και Δ-4(μετά από προςκικθ KOH ςτο Δ-2) που προκφπτουν. Γ. Αναμιγνφουμε το Δ-3 με 50mL του Δ-4 και αραιϊνουμε μζχρι τελικοφ όγκου V 5 =1L, προκφπτοντασ νζο διάλυμα Δ-5. Να βρεκεί το ph του Δ-5. Στουσ 25 0 C : K w =10-14 4.Σε διάλυμα Δ-1 V=500mL που περιζχει HCOOH c=1m προςκζτουμε χωρίσ μεταβολι του όγκου 18,5gr Ca(OH) 2. Να υπολογιςτεί το ph του διαλφματοσ Δ-2 που προκφπτει. Τα διαλφματα Δ-1 και Δ-2 βρίςκονται ςτουσ 25 0 C,όπου ιςχφει : Κ ahcooh =10-4, K w =10-14. Δίνονται τα Α r : Ca=40, O=16, H=1 5.Στουσ 25 0 C διακζτουμε διάλυμα Δ 1 CH 3 COOH (K a =10-5 ) ςυγκζντρωςθσ 0,1Μ και όγκου V=1L. Α. Να υπολογιςκεί θ ποςότθτα ςε gr Ca(OH) 2 (M r =74) που πρζπει να προςτεκεί χωρίσ μεταβολι όγκου,ϊςτε να προκφψει διάλυμα Δ 2 με ph=5. B. Να υπολογίςετε το ph του διαλφματοσ Δ 3 που κα προκφψει αν προςκζςουμε ςτο Δ 1 ςυνολικά 3,7gr ςτερεοφ Ca(OH) 2 χωρίσ μεταβολι όγκου. Γ. Να βρείτε τισ ςυγκεντρϊςεισ όλων των ιόντων κακϊσ και το ph διαλφματοσ Δ 4 που κα προκφψει κατά τθν προςκικθ 7,4gr ςτερεοφ Ca(OH) 2 χωρίσ μεταβολι όγκου ςτο Δ 1. Στουσ 25 0 C K w =10-14 6. Στο εργαςτιριο ςτουσ 25 0 C διακζτουμε 25mL διαλφματοσ Δ 1 ΝΘ 4 Cl άγνωςτθσ ςυγκζντρωςθσ. Για τον προςδιοριςμό τθσ ςυγκζντρωςθσ του Δ 1,χρθςιμοποιοφμε πρότυπο διάλυμα NaOH ςυγκζντρωςθσ c=0,2m. Το ιςοδφναμο ςθμείο τθσ ογκομζτρθςθσ του Δ 1 με πρότυπο διάλυμα NaOH,είναι 25mL. Α. Να υπολογιςκεί ο όγκοσ πρότυπου διαλφματοσ NaOH που προςτζκθκε ςτο Δ 1,όταν το ph του διαλφματοσ τθσ κωνικισ ωιάλθσ ιταν 9. Β. Να υπολογιςκεί το ph ςτο ιςοδφναμο ςθμείο. Γ. Ροιοσ από τουσ παρακάτω δείκτεσ είναι ο καταλλθλότεροσ για τον προςδιοριςμό του ιςοδυνάμου ςθμείου ; Δείκτθσ Ρεριοχι ph αλλαγισ χρϊματοσ Φαινολοωκαλεΐνθ 8,2-10,0 Ερυκρό τθσ ωαινόλθσ 6,6-8,2 Κίτρινο τθσ αλιηαρίνθσ 10,0-12,0 Στουσ 25 0 C K w =10-14 Κ bnh3 =10-5 Σελίδα 6
7 7.Στουσ 25 0 C (K w =10-14, Κ ahcooh =10-4 ) διακζτουμε 50 ml διαλφματοσ Δ 1 HCOONa άγνωςτθσ ςυγκζντρωςθσ Για τον προςδιοριςμό τθσ ςυγκζντρωςθσ του Δ 1 χρθςιμοποιοφμε πρότυπο διάλυμα HCl 0,3M. Το ιςοδφναμο ςθμείο τθσ οξυμετρίασ που πραγματοποιικθκε είναι 25mL. A. Nα υπολογιςκεί θ ςυγκζντρωςθ του Δ 1. Β. Να προςδιοριςτεί το ph ςτο ιςοδφναμο ςθμείο. Γ. Ροιοσ από τουσ παρακάτω δείκτεσ είναι καταλλθλότεροσ για τον προςδιοριςμό του ιςοδφναμου ςθμείου ; i. Ιϊδεσ μεκυλίου(0,5-2,5) ii.κυανό κυμόλθσ (1,2-3,2) iii. Ρράςινο βρωμοκρεςόλθσ(3,5-5,5) Να αιτιολογιςετε τθν απάντθςθ ςασ. Δ. Ροιοσ από τουσ δείκτεσ του υποερωτιματοσ Γ. αν χρθςιμοποιθκεί : Δ1. Το τελικό ςθμείο κα είναι μικρότερο του ιςοδφναμου. Δ2. Το τελικό ςθμείο κα είναι μεγαλφτερο του ιςοδφναμου. Να γίνουν οι γνωςτζσ προςεγγίςεισ 8. Αν από τθν ςτρόωιγγα τθσ προχοΐδασ ζχουμε διαρροι προτφπου διαλφματοσ κατά τθν εκτζλεςθ μίασ ογκομζτρθςθσ. Το τελικό ςθμείο..: α. είναι ίςο με το ιςοδφναμο. β. είναι μεγαλφτερο του ιςοδφναμου. γ. είναι μικρότερο του ιςοδφναμου. Να επιλζξετε τθ ςωςτι απάντθςθ αιτιολογϊντασ τθν επιλογι ςασ. 9.Στο εργαςτιριο ςε κερμοκραςία κ 0 C διακζτουμε αζριο οξφ ΘΑ κακϊσ και ςτερεό NaA. Σε 500mL κακαροφ νεροφ διαβιβάηουμε 1,12L αερίου ΘΑ μετρθμζνα ςε stp ςυνκικεσ προκφπτοντασ διάλυμα Δ 1. Με ειδικό θλεκτρονικό πεχάμετρο υπολογίηουμε το ph του Δ 1. Σε 250mL κακαροφ νεροφ διαλφουμε 2,5gr ςτερεοφ άλατοσ NaA (M r =100) προκφπτοντασ διάλυμα Δ 2,όπου ομοίωσ με θλεκτρονικό πεχάμετρο προςδιορίηουμε το ph. To ph 1 =2,5 του Δ 1 και το ph 2 =9,5. Θ κερμοκραςία κ 0 C είναι : α. Μικρότερθ των 25 o C β. Κςθ με 25 ο C γ. Μεγαλφτερθ των 25 ο C Να επιλζξετε τθ ςωςτι απάντθςθ,αιτιολογϊντασ τθν απάντθςι ςασ με βάςθ τα αρικμθτικά δεδομζνα του προβλιματοσ. Η προςκικθ αερίου ι ςτερεοφ ςτο υγρό νερό δε μεταβάλλει τον όγκο του υγροφ. Να γίνουν οι 10.Σασ δίνεται ςτουσ 25 0 C διάλυμα Δ 1 μεκυλαμίνθσ ςυγκζντρωςθσ 0,1Μ όπου με θλεκτρονικό πεχάμετρο ζχει προςδιοριςτεί το ph 1 =11,5. Α. Να προςδιοριςτεί ο βακμόσ ιοντιςμοφ του Δ 1. Β. Στθ ςυνζχεια ςε 500 ml του Δ 1 προςκζτουμε 2gr ςτερεοφ NaOH προκφπτοντασ νζο διάλυμα Δ 2. Να υπολογιςκεί το ph 2 του Δ 2. Γ. Να υπολογιςκεί ο όγκοσ ΘBr μετρθμζνα ςε stp ςυνκικεσ που πρζπει να διαβιβαςτεί ςτο Δ 2, ϊςτε να προκφψει νζο διάλυμα Δ 3 με ph 3 =ph 2-3. Δ. Σε 1L του Δ 1 διαβιβάηουμε 4,48L αερίου ΘΙ. Να υπολογιςτεί το ph 4 του διαλφματοσ Δ 4. -Η προςκικθ αερίου ι ςτερεοφ ςτο υγρό διάλυμα δε μεταβάλλει τον όγκο του διαλφματοσ. -Να γίνουν οι -Στουσ 25 ο C όπου βρίςκονται όλα τα διαλφματα ιςχφει K w =10-14 -Δίνονται οι ςχετικζσ ατομικζσ μάηεσ Α r των ςτοιχείων: Na=23, O=16,H=1 11.Διακζτουμε 2 διαλφματα ςτουσ 25 ο C : Δ 1 : ΝΘ 3 (K b =10-5 ) 1Μ και Δ 2 : CH 3 NH 2 (K b =10-4 ) 0,1M K w =10-14. α. Να υπολογιςκεί το ph και ο βακμόσ ιοντιςμοφ των αςκενϊν θλεκτρολυτϊν ςτα δφο διαλφματα. β. 500mL του Δ 1 αναμειγνφονται με 500mL του Δ 2 προκφπτωντασ νζο διάλυμα Δ 3. Να υπολογιςκεί το ph ςτο Δ 3. -Να γίνουν οι 12. Διάλυμα ΝΘ 4 ΝΟ 3 ογκομετρείται με πρότυπο διάλυμα ΝαOH. Θ καμπφλθ ογκομζτρθςθσ ζχει τθ μορωι: 13. Σε υδατικό διάλυμα HCOOH προςτίκεται μικρι ποςότθτα HCOONa(s) χωρίσ μεταβολι του όγκου του διαλφματοσ.ροιο από τα παρακάτω μεγζκθ αυξάνεται : α. Ο βακμόσ ιοντιςμοφ του ΘCOOH β. θ *Θ 3 Ο + ] γ. θ *ΟΘ - ] δ. το poh 14. Διάλυμα NH 4 CN 0,1 Μ ζχει ph = 9,2. Για τθ ςτακερά K b τθσ NH 3 και τθν Ka του HCN, ιςχφει: α. K b = Ka β. K b < K a γ. K b > K a 15. Κατά τθν ανάμειξθ20 ml διαλφματοσ Ca(OH) 2 0,02 M με 80mL διαλφματοσ HNO 3 0,01M, προκφπτει διάλυμα με ph: Σελίδα 7
8 α. 12 β. 2 γ. 7 δ. 9 16. Ρόςα ml διαλφματοσ ΚΟΘ(aq) 1Μ πρζπει να προςκζςω ςε 100 ml διαλφματοσ HCOOH(aq) 0,1Μ, για να παραχκεί διάλυμα που να ζχει *ΘCΟΟ - ] = 3[HCOOH] α. 5 ml β. 7,5 ml γ. 25 ml δ. 75 ml 17. Από τα διαλφματα: Δ 1 : CH 3 NH 2 0,1M ςε κερμοκραςία 25 ο C, Δ2: CH 3 NH 3 Cl 0,1Μ ςε κερμοκραςία 25 ο C, Δ3: CH 3 NH 2 0,1M CH 3 NH 3 Cl 0,1M ςε κερμοκραςία 25 ο C,, εμωανίηει τθ μεγαλφτερθ ςυγκζντρωςθ ανιόντων υδροξειδίου το: α. Δ1 β. Δ2 γ. Δ3 18. Τα υδατικά διαλφματα τριϊν μονοπρωτικϊν οξζων ΘΑ, ΘΒ, ΘΓ ζχουν ph 4, 3 και 3 αντίςτοιχα. O όγκοσ διαλφματοσ NaOH που απαιτείται για τθν πλιρθ εξουδετζρωςθ 10 ml από το κακζνα απο τα παραπάνω διαλφματα είναι αντίςτοιχα 1 ml, 12 ml και 1 ml. Για τθν ιςχφ των παραπάνω οξζων ιςχφει: α. ΘΓ > ΘΒ > ΘΑ β. ΘΓ > ΘΑ > ΘΒ γ. ΘΒ > ΘΑ > ΘΓ δ. ΘΑ > ΘΓ > ΘΒ 19. Oι ιςορρροπίεσ: ΟΘ - + HClO H 2 O + ClO - HΝΟ 2 + ClO - ΝΟ 2- + HClO είναι και οι δφο μετατοπιςμζνεσ προσ τα δεξιά. Θ ιςχφσ των οξζων ελαττϊνεται κατά τθ ςειρά: α. HClO > HΝΟ 2 > H 2 O β. H 2 O > HClO > HΝΟ 2 γ. H 2 O > HΝΟ 2 > HClO δ. HΝΟ 2 > HClO > H 2 O 20. Από τα ακόλουκα ιόντα δεν είναι αμωιπρωτικό το: α. HS - - + - β. H 2 PO 4 γ. NH 4 δ. HCO 3 21. Διακζτουμε από 1L από τα παρακάτω διαλφματα : Δ 1 : HCl 0,1M Δ 2 : NaOH 0,1M Δ 3 : NH 3 0,1 M-NH 4 Cl 0,1 M (K bnh3 =10-5 ) Σε κάκε ζνα από τα παρακάτω διαλφματα προςκζτουμε από 0,1mol NaOH χωρίσ μεταβολι όγκου. Να υπολογίςετε τθν μεταβολι του ph : ΔpH ςε κάκε διάλυμα. Σε ποιο διάλυμα παρατθρείται μικρότερθ μεταβολι ph ; Όλα τα διαλφματα βρίςκονται ςτουσ 25 ο C όπου ιςχφει K w =10-14. Να λθφκεί: log2=0,3. 22. Κατά τθν προςκικθ διαλφματοσ NaCl ςε διάλυμα HCl (διάλυμα Δ1), θ *Cl - + του τελικοφ διαλφματοσ ςε ςχζςθ με τθν ςυγκζντρωςθ του ςτο διάλυμα Δ1, είναι: α. μεγαλφτερθ β. μικρότερθ γ. ίςθ δ. δεν επαρκοφν τα δεδομζνα για να απαντιςουμε Δομθ των ατόμων και περιοδικόσ πίνακασ 1. Δίνονται τα ςτοιχεία 12 Mg, 16 S, 20 Ca. Για τισ ενζργειεσ πρϊτου ιοντιςμοφ ιςχφει θ ςχζςθ: α. E Ca < E Mg < E S β. E S < E Mg < E Ca γ. E Mg < E S < E Ca δ. E Mg < E S < E Ca 2. Δίνονται τα ςτοιχεία 11 Na, 17 Cl, 19 K. Για τισ ατομικζσ ακτίνεσ ιςχφει θ ςχζςθ: α. R K > R Cl > R Na β. R K > R Na > R Cl γ. R Na > R Cl > R K δ. R K < R Na < R Cl 3. Τζςςερα θλεκτρόνια Α, Β, Γ και Δ ενόσ ατόμου ζχουν τθν τετράδα των κβαντικϊν που δίνονται ςτα γράμματα που τα απεικονίηουν. Ροιο από αυτά τα θλεκτρόνια ζχει τθ χαμθλότερθ ενζργεια; α. n = 3, l = 0, m l = 0, m s = - 1/2 β. n = 3, l = 1, m l = -1, m s = - 1/2 γ. n = 3, l = 2, m l = 0, m s = + 1/2 δ. n = 4, l = 0, m l = 0, m s = + ½ 4. Ροια από τισ παρακάτω δομζσ είναι ςωςτι για το 26Fe 3+ ; α. [Ar]4s 2 3d 6 β. [Ar]4s 2 3d 3 γ. [Ar]4s 2 3d 4 δ. [Ar]3d 5 5. Μεταξφ των αλογόνων ( 53 I, 17 Cl, 35 Br, 9 F) ποιο ζχει τθν υψθλότερθ ενζργεια 1ου ιοντιςμοφ ; 6. Το ςτοιχείο Α βρίςκεται ςε μία από τισ κφριεσ ομάδεσ του Ρεριοδικοφ Ρίνακα και οι ενζργειεσ ιοντιςμοφ του είναι: Ε 1 =496 kj/mol, Ε 2 =4562 kj/mol, Ε 3 =6912 kj/mol, Ε 4 =9453 kj/mol για τον 1ο, 2ο,3ο και 4ο ιοντιςμό αντίςτοιχα. Σε ποια ομάδα του περιοδικοφ πίνακα ανικει το Α ; 7. Να επιλζξετε τον ςωςτό όρο τθσ παρζνκεςθσ. Τα οξείδια των ςτοιχείων τθσ 3θσ περιόδου μεταβαίνοντασ από το 11 Na 17 Cl γίνονται περιςςότερο(ιοντικά/ ομοιοπολικά)και κατά τθ διάλυςι τουσ ςτο νερό παράγουν περιςςότερο (όξινα/βαςικά)διαλφματα. 8. Δφο ςτοιχεία Α και Β που ανικουν ςτθν 1 θ ομάδα του περιοδικοφ πίνακα ζχουν ατομικοφσ αρικμοφσ Η Β =Η Α + 10. Να βρεκοφν οι Η Α και Η Β. 9. Το ςτοιχείο Χ ανικει ςτθν 15θ ομάδα του περιοδικοφ πίνακα και ζχει τθ μεγαλφτερθ τιμι ενζργειασ πρϊτου ιοντιςμοφ απ όλα τα ςτοιχεία τθσ ομάδασ του. Α. Να εξθγιςετε ςε ποιο τομζα και ςε ποια περίοδο ανικει το ςτοιχείο Χ. Β. Να εξετάςετε αν τα άτομα του ςτοιχείου Χ είναι παραμαγνθτικά ι διαμαγνθτικά. Γ. Θ ςτιβάδα Μ ενόσ ςτοιχείου Ψ περιζχει 4 λιγότερα θλεκτρόνια από τον μζγιςτο αρικμό. Να διατάξετε τα ςτοιχεία 19 Κ, Ψ, Χ κατά ςειρά αυξανόμενθσ ατομικισ ακτίνασ, αιτιολογϊντασ τθν απάντθςι ςασ. Σελίδα 8
9 10. Πταν το θλεκτρόνιο ςτο άτομο του υδρογόνου βρίςκεται ςτισ ςτιβάδεσ L και M ζχει αντίςτοιχα ενζργειεσ, κατά Bohr, Ε 2 και Ε 3. Ο λόγοσ Ε 2 /Ε 3 είναι ίςοσ με: α. 1/4 β. 9/4 γ. 2/3 δ. 3/2 11. Από τα ακόλουκα ελεφκερα άτομα και ιόντα είναι παραμαγνθτικό το: α. 21 Sc 3+ β. 29 Cu + γ. 30 Zn δ. 26 Fe 3+ 12. Τα ςτοιχεία 16 S, 20 Ca και 17 Cl ςχθματίηουν τα οξείδια SO 3, CaO, Cl 2 O 7. Ιςομοριακζσ ποςότθτεσ των παραπάνω οξειδίων διαλφονται ςτο νερό ςχθματίηοντασ τα διαλφματα Δ1,Δ2 και Δ3 αντίςτοιχα. Θ διάταξθ των διαλυμάτων κατά αυξανόμενθ τιμι ph είναι: α. Δ2<Δ1<Δ3 β. Δ3<Δ1<Δ2 γ. Δ3=Δ1<Δ2 δ. Δ1<Δ3<Δ2 13. Από τα επόμενα άτομα ι ιόντα λιγότερα αςφηευκτα θλεκτρόνια διακζτει : α. 25 Mn β. 24 Cr γ. 26 Fe 2+ δ. 26 Fe 3+ 14. Ο 47 Ag μπορεί να ζχει ςτθ κεμελιϊδθ κατάςταςθ άκροιςμα κβαντικϊν αρικμϊν spin (ms) ίςο με: α. 3 β. 3/2 γ. 1/2 δ. 2 15. Ρόςα θλεκτρόνια ςτο άτομο 18 Ar ςτθ κεμελιϊδθ θλεκτρονιακι κατάςταςθ ζχουν m l = +1; α. 2 β. 4 γ. 6 δ. 12 16. Ρόςα θλεκτρόνια το πολφ μποροφν να υπάρχουν ςε ζνα άτομο που να ζχουν: n =3, l =2, m s = -1/2 ; α. 5 β. 9 γ. 10 δ. 18 17. Θ θλεκτρονιακι δομι ςτοιχείου που βρίςκεται ςτθν 5θ περίοδο και ςτθν 15θ ομάδα είναι: α. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 6 5s 2 5p 3 β. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 6 4d 10 5s 2 5p 5 γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 6 4d 10 5s 2 5p 3 δ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 4p 5 18. Ροιο από τα επόμενα ςτοιχεία ζχει τθν μεγαλφτερθ 2θ ενζργεια ιοντιςμοφ; α. 2 He β. 3 Li γ. 9 F δ. 53 I 19. Ροιο από τα επόμενα ςτοιχεία ζχει μεγαλφτερθ 1θ ενζργεια ιοντιςμοφ; α. 11 Na β. 19 K γ. 12 Mg δ. 20 Ca 20. H ςειρά με τθν οποία αυξάνεται ο βαςικόσ χαρακτιρασ των επόμενων οξειδίων είναι: α. Na 2 O < Al 2 O 3 < MgO < SiO 2 β. Na 2 O < MgO < Al 2 O 3 < SiO 2 γ. SiO 2 < Al 2 O 3 < MgO < Na 2 O δ. SiO 2 < MgO < Al 2 O 3 < Na 2 O 21. Ο μζγιςτοσ αρικμόσ ατομικϊν τροχιακϊν του ωλοιοφ n = 4 είναι α. 2 β. 8 γ. 10 δ. 16 ε. 32 22. Για κάκε τιμι του κβαντικοφ αρικμοφ l, ο αρικμόσ των δυνατϊν τιμϊν του κβαντικοφ αρικμοφ m l είναι: α. 2 l β. n +1 γ. n 2 δ. 2l +1 ε. 2n +1 22. Ροιο από τα παρακάτω ςφνολα κβαντικϊν αρικμϊν θλεκτρονίου είναι δυνατόν; α. n = 4 l = 3 m l = -3 m s = 0 β. n = 4 l = 0 m l = 0 m s = +½ γ. n = 4 l = 4 m l = -4 m s = -½ δ. n = 4 l = 0 m l = +2 m s = -½ ε. n = 4 l = 2 m l = +2 m s = 0 23. Στοιχείο Μ το οποίο ανικει ςτθν πρϊτθ ςειρά ςτοιχείων μετάπτωςθσ, ςχθματίηει ιόν Μ 3+, που ζχει 3 θλεκτρόνια ςτθν υποςτιβάδα 3d. Το ςτοιχείο Μ είναι: α. 23 V β. 25 Mn γ. 24 Cr δ. 26 Fe 24. Το άτομο του υδρογόνου βρίςκεται ςτθ κεμελιϊδθ κατάςταςθ και θ ενζργεια του θλεκτρονίου του είναι Ε 1 (Ε 1 = - 2,18 10-18 J). Θ ενζργεια που πρζπει να απορροωιςει το άτομο αυτό για να μεταβεί το θλεκτρόνιό του ςτθν τροχιά με n=3, ςφμωωνα με τον Bohr, είναι: α. 15 Ε 1 / 16 β. 8 Ε 1 / 9 γ. 2 Ε 1 / 3 25. Το 42 Μο ζχει ολικό άκροιςμα spin ςτθ κεμελιϊδθ κατάςταςθ : α. 3 β. 3/2 γ. ½ δ. 2 26. Το ςτοιχείο με θλεκτρονιακι δομι *Ar]3d 8 4s 2 ανικει: α. 4θ περίοδο και 2θ ομάδα του Ρ.Ρ β. 4θ περίοδο και 10θ ομάδα του Ρ.Ρ. γ. 3θ περίοδο και 10θ ομάδα του Ρ.Ρ. δ. 4θ περίοδο και 8θ ομάδα του Ρ.Ρ. 27. Από τα παρακάτω ςτοιχεία ςφμπλοκα ιόντα ςχθματίηει : α. 37 Rb β. 13 Al γ. 28 Ni δ. 15 P 28. Για ζνα ςτοιχείο που ςτθ κεμελιϊδθ κατάςταςθ διακζτει πζντε p θλεκτρόνια ςτθν εξωτερικι του ςτιβάδα ο μικρότεροσ δυνατόσ ατομικόσ αρικμόσ είναι : α. 9 β. 8 γ. 17 δ.15 29. Ροια από τισ επόμενεσ προτάςεισ είναι ςωςτι, αναωορικά με τθν θλεκτρονιακι δόμθςθ πολυθλεκτρονικϊν ατόμων; α. Θ πλιρωςθ τθσ (n-1)d υποςτοιβάδασ προθγείται τθσ ns υποςτοιβάδασ. β. Θ πλιρωςθ τθσ (n+1)d υποςτοιβάδασ προθγείται τθσ nf υποςτοιβάδασ. γ. Θ πλιρωςθ τθσ nf υποςτοιβάδασ προθγείται τθσ (n+2)s υποςτοιβάδασ. δ. Θ πλιρωςθ τθσ ns υποςτοιβάδασ προθγείται τθσ (n-1)d υποςτοιβάδασ. 30. Ο ατομικόσ αρικμόσ του 4ου μζλουσ τθσ ομάδασ των αλκαλίων είναι: α. 19 β. 27 γ. 37 δ. 55 Σελίδα 9
10 Οργανικθ χημεία. 1. Με επίδραςθ υδροβρωμίου ςε αλκζνιο (Α) προκφπτει αλκυλοβρωμίδιο (Β) το οποίο αντιδρά με μαγνιςιο ςε άνυδρο αικζρα και δίνει ζνωςθ (Γ). Θ ζνωςθ (Γ) αντιδρά με x gr αλδεψδθσ (Δ) και με υδρόλυςθ του προϊόντοσ τουσ παράγεται οργανικι ζνωςθ (Ε) που είναι κατά 8,8g βαρφτερθ από τθν αλδεψδθ. Θ ζνωςθ (Δ) παραςκευάηεται με επίδραςθ νεροφ ςε αλκίνιο. Επίςθσ x gr τθσ ζνωςθσ (Δ) αντιδροφν με υδροκυάνιο και δίνουν τθν ζνωςθ (Η) θ οποία με επίδραςθ νεροφ ςε όξινο περιβάλλον δίνει οργανικι ζνωςθ Θ που ζχει μάηα 18g. Να γράψετε τισ χθμικζσ εξιςϊςεισ των αντιδράςεων και τουσ ςυντακτικοφσ τφπουσ των (Α), (Β),(Γ),(Δ),(Ε),(Η),(Θ). Δίνονται A r : C=12, H=1, O=16 2. Κορεςμζνθ μονοςκενισ αλκοόλθ Α αντιδρά με Ι 2 /ΝαΟΘ και παράγονται κίτρινο ίηθμα Γ και οργανικι ζνωςθ Β. 2,4g τθσ Β διαλφονται ςε οριςμζνθ ποςότθτα νεροφ ςε ογκομετρικι ωιάλθ 250mL και το διάλυμα ςυμπλθρϊνεται με νερό μζχρι τθ χαραγι(δ 1 ). Το διάλυμα Δ 1 ζχει ςτουσ 25 ο C ph=9. α. Να βρεκοφν οι ςυντακτικοί τφποι των ενϊςεων Α,Β και Γ β. Να γραωοφν οι ςυντακτικοί τφποι όλων των ενϊςεων του παρακάτω ςχιματοσ ζνωςθ Ε και το προϊόν που παράγεται υδρολφεται και δίνει 13 g ζνωςθσ Η. Να βρεκοφν: α. Θ ποςότθτα (mol) τθσ ζνωςθσ Α β. Οι ςυντακτικοί τφποι και τα ονόματα των Α, Β, Γ, Δ, Ε, Η 4. Σε ογκομετρικι ωιάλθ των 250 ml ειςάγονται 15,0 g ιςομοριακοφ μείγματοσ δφο αλάτων κορεςμζνων μονοκαρβοξυλικϊν οξζων με νάτριο και προςτίκεται νερό μζχρι τθ χαραγι (διάλυμα Δ 1 ). α. Ογκομετροφνται 25 ml του διαλφματοσ Δ 1 με πρότυπο διάλυμα KMnO4 0,5 M και αποχρωματίηονται 8 ml του πρότυπου διαλφματοσ. Να βρεκοφν οι ςυντακτικοί τφποι των αλάτων. -Α r : C=12, H=1, O=16, Na=23 5. Θ οργανικι ζνωςθ Α κερμαίνεται με πυκνό διάλυμα ΚΟΘ και παράγονται 2 οργανικζσ ενϊςεισ θ Β και θ Γ. Θ ζνωςθ Β οξειδϊνεται με όξινο διάλυμα KMnO 4, ενϊ θ Γ δίνει τθν αλογονοωορμικι αντίδραςθ. Θ Α είναι : α. μεκανικόσ μεκυλεςτζρασ β. αικανικόσ μεκυλεςτζρασ γ. μεκανικόσ προπυλεςτζρασ δ. μεκανικόσ ιςοπροπυλεςτζρασ 6. Από το ςχιμα χθμικϊν εξιςϊςεων που ακολουκεί γ. Να βρεκεί ο όγκοσ διαλφματοσ KMnO 4 0,5M ο οποίοσ μπορεί να αποχρωματιςτεί από ιςομοριακό μίγμα των Α και Χ μάηασ 29,6g. -Μόνο για το ςυγκεκριμζνο κζμα να λθφκεί ότι τα κορεςμζνα μονοκαρβοξυλικά οξζα ςτουσ 25 0 C ζχουν Κ a =10-5. -Στουσ 25 0 C K w =10-14 -Α r : C=12, H=1, O=16, Na=23 3. Μάηα 11,2 g αλκενίου Α χωρίηεται ςε δφο ίςα μζρθ. Το 1ο μζροσ αντιδρά με ΘΙ και δίνει ζνα και μοναδικό προϊόν (Β), το οποίο αντιδρά με μαγνιςιο ςε περιβάλλον άνυδρου αικζρα και δίνει προϊόν Γ. Το 2ο μζροσ αντιδρά με Θ 2 Ο ςε όξινο περιβάλλον και δίνει ζνα και μόνο προϊόν Δ, το οποίο οξειδϊνεται πλιρωσ από KMnO 4 παρουςία H 2 SO 4 και δίνει καρβονυλικι ζνωςθ Ε. Θ ζνωςθ Γ αντιδρά με τθν Θ ζνωςθ Α είναι θ : α. θ μεκανόλθ β. θ μεκανάλθ γ. θ αικανόλθ δ. θ αικανάλθ 7. Θ οργανικι ζνωςθ Α με μοριακό τφπο C v H 2v O αντιδρά τόςο με αλκαλικό διάλυμα ιωδίου και καταβυκίηεται κίτρινο ίηθμα, όςο και με υδατικό αμμωνιακό διάλυμα νιτρικοφ αργφρου και ςχθματίηεται κακρζωτθσ αργφρου. Θ Α είναι θ: α. θ μεκανάλθ β. θ αικανόλθ γ. θ προπανάλθ δ. θ αικανάλθ 8. Σελίδα 10
11 α. Να αναγνωριςτοφν όλεσ οι ενϊςεισ (κφρια προϊόντα των αντιδράςεων) ςτο παραπάνω ςχιμα. β. 40,8 g τθσ ζνωςθσ Λ διαλφονται ςε 500 ml διαλφματοσ KMnO 4 0,4 M οξινιςμζνου με κειικό οξφ. Να εξετάςετε αν κα αποχρωματιςτεί το διάλυμα του KMnO 4. γ. Να εξετάςετε ποιεσ από τισ ενϊςεισ Α ζωσ και Ν, όταν διαλφονται ςτο νερό ςχθματίηουν όξινα και ποιεσ αλκαλικά διαλφματα και να δικαιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ, γράωοντασ τισ ςχετικζσ χθμικζσ εξιςϊςεισ. A r : Na=23, H=1, O=16, C=12 9. Να γράψετε τουσ ςυντακτικοφσ τφπουσ των οργανικϊν ενϊςεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Η, Θ, Θ, Κ, Λ, Μ, Ν, Ρ, του παρακάτω ιςτοδιαγράμματοσ: (κφριο προϊόν) 10. Να προςδιορίςετε τισ οργανικζσ ενϊςεισ ςτο παρακάτω διάγραμμα ροισ Α, Β, Γ, Δ, Ε, Η, Θ, Θ, Ξ, Ν, Ρ, Μ, Λ, Κ. 11. Σε ζνα δοχείο μπορεί να βρίςκεται μια οργανικι ζνωςθ που μπορεί να είναι : οξικό οξφ, 1-πεντίνιο, 1- βουτανόλθ. Σελίδα 11 Για να ταυτοποιιςουμε τθ χθμικι ζνωςθ πρζπει να χρθςιμοποιιςουμε τα αντιδραςτιρια : α. Na και ςτθ ςυνζχεια ΚΘCO 3 β.khco 3 και ςτθ ςυνζχεια Na γ. KHCO 3 και ςτθ ςυνζχεια CuCl/NH 3 δ.cucl/nh 3 και ςτθ ςυνζχεια Ι 2 /NaOH 12. Ζχουμε δφο διαλφματα, ζνα μεκανικοφ οξζοσ (Κa = 10-4 ) ςυγκζντρωςθσ 0,1 Μ και ζνα αικανικοφ οξζοσ (Κa = 10-5 ). Τα δφο αυτά διαλφματα ζχουν το ίδιο ph. Αναμιγνφοντασ 500 ml από το κακζνα από τα διαλφματα αυτά προκφπτει το διάλυμα Α. Στο διάλυμα Α προςκζτουμε 10 g Mg. Υπολογίςτε: (α) το ph των δφο διαλυμάτων των οξζων. (β) τον όγκο του αερίου που εκλφεται υπό STP μετά τθν προςκικθ του μαγνθςίου. (γ) τθν ποςότθτα μαγνθςίου που δεν αντζδραςε. (δ) Τα ml διαλφματοσ 0,10 Μ KMnO 4 που απαιτοφνται, ϊςτε να αποχρωματιςτοφν 500 ml διαλφματοσ Α; A r Mg =24 13. Κατά τθν οξείδωςθ του τολουολίου (C 6 H 5 CH 3 ) ςε βενηοϊκό οξφ (C 6 H 5 COOH), μεταβάλλεται ο αρικμόσ οξείδωςθσ ςε ζνα μόνο άτομο άνκρακα. Θ μεταβολι αυτι ιςοφται με: α. 1 β. 2 γ. 4 δ. 6 14. Ροια από τισ επόμενεσ ενϊςεισ ζχει δεςμοφσ που ςχθματίηονται με επικάλυψθ sp (υβριδικϊν) και p (ατομικϊν) τροχιακϊν; α. BF 3 β. BeCl 2 γ. NH 3 δ. H 2 O 15. Θ οξείδωςθ τθσ 2-μεκυλο-1-βουτανόλθσ με περίςςεια όξινου διαλφματοσ KMnO 4 (aq) δίνει: α. 2-μεκυλοβουτανάλθ β. 2-μεκυλοβουτανικό οξφ γ. 2-μεκυλοβουτανάλθ και 2-μεκυλοβουτανικό οξφ δ. 2-πεντανόνθ 16. Το προπίνιο όταν διαβιβαςτεί : α. ςε υδατικό διάλυμα ΚΟΘ ςχθματίηει άλασ CH 3 C CK β. ςε αμμωνιακό διάλυμα CuCl ςχθματίηει άλασ CH 3 C CCu γ. ςε υδατικό διάλυμα κειικοφ οξζοσ ςχθματίηει προπανάλθ δ. ςε HBr ςχθματίηει CH 3 CH 2 CHBr 2 17. Ζνωςθ Χ (C 5 H 12 Ο) οξειδϊνεται ςε ζνωςθ Ψ (C 5 H 10 Ο). Θ ζνωςθ Ψ δεν ανάγει το αντιδραςτιριο Fehling οφτε δίνει τθν αλογονοωορμικι αντίδραςθ. Θ ζνωςθ Χ είναι: α. CH 3 CH 2 CΘ(ΟΘ)CH 2 CH 3 β. CH 3 CH 2 CΘ 2 CH 2 CΘ 2 ΟΘ γ. CH 3 CH 2 CH 2 CΘ(ΟΘ)CH 3 δ. CH 3 CH 2 CΘ 2 ΟCΘ 2 CH 3 18. Μια ζνωςθ Χ (C 4 H 8 Ο 2 ) κατά τθν υδρόλυςι τθσ ςε όξινο περιβάλλον δίνει δφο ενϊςεισ που
12 αποχρωματίηουν όξινο διάλυμα KMnO 4 και θ μια από αυτζσ δίνει τθν αλογονοωορμικι αντίδραςθ. Ο ςυντακτικόσ τφποσ τθσ ζνωςθσ Χ είναι: α. μεκανικόσ προπυλεςτζρασ β. αικανικόσ αικυλεςτζρασ γ. μεκανικόσ ιςοπροπυλεςτζρασ δ. προπανικόσ μεκυλεςτζρασ. 19. Ροια από τα επόμενα αντιδραςτιρια κα οδθγιςουν, μετά από υδρόλυςθ του προϊόντοσ τουσ, ςε παραςκευι τθσ 2-πεντανόλθσ; α. προπανόνθ και μεκυλομαγνθςιοχλωρίδιο. β. ακεταλδεχδθ και βουτυλομαγνθςιοχλωρίδιο. γ. βουτανόνθ και μεκυλομαγνθςιοχλωρίδιο. δ. βουτανάλθ και μεκυλομαγνθςιοχλωρίδιο. 20. Ροια από τισ επόμενεσ ενϊςεισ αντιδρά με NaHCO 3 και ελευκερϊνει αζριο; α. HCOOH β. C 6 H 5 OH γ. CH 3 OH δ. C 2 H 2 21. Οι pkθδ για τουσ δείκτεσ κυανοφν τθσ βρωμοωαινόλθσ, πορωυρό τθσ βρωμοκρεςόλθσ, κυανοφν τθσ βρωμοκυμόλθσ και ωαινολοωκαλεïνθ είναι αντίςτοιχα 4,2 6,4 7,3 9,5 και κεωροφμε ότι όλοι μεταβάλλουν το χρϊμα τουσ ςε μια περιοχι ph δφο μονάδων. Ο πλζον κατάλλθλοσ δείκτθσ για τον προςδιοριςμό του ιςοδφναμου ςθμείου μιασ ογκομζτρθςθσ διαλφματοσ HCOOH με πρότυπο διάλυμα ΚΟΘ είναι: α. το κυανοφν τθσ βρωμοωαινόλθσ β. το πορωυρό τθσ βρωμοκρεςόλθσ γ. το κυανοφν τθσ βρωμοκυμόλθσ δ. θ ωαινολοωκαλεïνθ 22. Από τισ ακόλουκεσ καρβονυλικζσ ενϊςεισ είναι πιο δραςτικι ςε αντιδράςεισ προςκικθσ ςτο καρβονφλιο θ: α. προπανάλθ β. ωαινυλο μεκυλοκετόνθ γ. προπανόνθ δ. μεκανάλθ 23. Από τισ ακόλουκεσ ενϊςεισ, με αντίδραςθ με C 2 H 5 MgBr ςε αικζρα και ςτθ ςυνζχεια υδρόλυςθ του προϊόντοσ, δίνει 3 πεντανόλθ θ: α. αικανάλθ β. προπανάλθ γ. προπανόνθ δ. μεκανικόσ αικυλεςτζρασ 24. Κατά τον ςχθματιςμό του κφριου προιόντοσ με τθν προςκικθ HCl ςε CH 3 -CH 2 CH 1 3 2 παρατθρείται: α. μεταβολι του υβριδιςμοφ των ανκράκων 1-2 από sp 3 ςε sp 2 και ταυτόχρονα οξείδωςθ του άνκρακα 2 και αναγωγι του άνκρακα 1. β. μεταβολι του υβριδιςμοφ των ανκράκων 1-2 από sp 2 ςε sp 3 και ταυτόχρονα οξείδωςθ του άνκρακα 2 και αναγωγι του άνκρακα 1. γ. μεταβολι του υβριδιςμοφ των ανκράκων 1-2 από sp 2 ςε sp 3 και ταυτόχρονα οξείδωςθ του άνκρακα 1 και αναγωγι του άνκρακα 2. δ. μεταβολι του υβριδιςμοφ των ανκράκων 1-2 από sp 2 ςε sp 3 και οι αρικμοί οξείδωςθσ των ανκράκων δεν μεταβάλλονται. 25. Κατά τθν προςκικθ νεροφ ςτο ακετυλζνιο παράγεται τελικά ςτακερι χθμικι ζνωςθ ςτθν οποία τα άτομα του άνκρακα χρθςιμοποιοφν υβριδικά τροχιακά: α. sp και sp β. sp και sp 2 γ. sp 3 και sp 2 δ. sp και sp 3 26. Ρεριζχει μόνο ς δεςμοφσ το μόριο : α. του προπανικοφ οξζοσ β. τθσ προπανάλθσ γ. του προπανονιτριλίου δ. τθσ 2-προπανόλθσ 27. Κατά τθν αναγωγι τθσ προπανόνθσ με Θ 2, ο ς δεςμόσ μεταξφ C και O μετατρζπεται από: α. sp 2 -p ςε sp 3 -p β. sp 2 -s ςε sp 3 -s γ. sp-p ςε sp2-p δ. sp-p ςε sp 3 -p Σελίδα 12