ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ & ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ (ΟΔΠΠ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ

ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ & ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ (ΟΔΠΠ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2018-2028 Καθορισμός του Χερσαίου Ορίου της Παράκτιας Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας Υπουργείο Οικονομικών 31 Μαρτίου 2017 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Σκοπός Συνάντησης Γενική ενημέρωση για την Μελέτη και έναρξη διαβούλευσης σχετικά με την Οριστικοποίηση του Χερσαίου Τμήματος της Παράκτιας Ζώνης Έχει ήδη γίνει ανάρτηση ενημερωτικού υλικού τόσο για τη Μελέτη όσο και για το χερσαίο όριο του παράκτιου χώρου στο διαδίκτυο. (Ιστοσελίδες του Τμήματος Περιβάλλοντος και του Αναδόχου)

Δομή Παρουσίασης ΜΕΡΟΣ Α - Περιγραφή Έργου ΜΕΡΟΣ Β - Υφιστάμενη Κατάσταση ΜΕΡΟΣ Γ - Μεθοδολογία και Πρόταση Καθορισμού Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης

ΜΕΡΟΣ Α: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ

Περιγραφή Έργου Η θάλασσα ελκύει τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι πιο σημαντικές ανθρώπινες δραστηριότητες χωροθετούνται σε ακτές οι οποίες αποτελούν και τους πιο δημοφιλείς χώρους για διαμονή/ τουρισμό.

Παράκτιες Πόλεις στην Κύπρο

Προστασία

Παράκτιες Βιομηχανίες

Πόλη Φάντασμα???

Κατεχόμενες Περιοχές

Κατεχόμενες Περιοχές

Απειλές

Απειλές

Παράκτια Ζώνη Κρίθηκε αναγκαίος ο καθορισμός μιας νέας χωροταξικής οντότητας: Η Παράκτια Ζώνη που αποτελεί τη γεωγραφική περιοχή εκατέρωθεν της ακτογραμμής στην οποία η αλληλεπίδραση μεταξύ του θαλάσσιου και χερσαίου τμήματος αποκτά τη μορφή πολύπλοκων συστημάτων οικολογικών στοιχείων και πόρων που συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν με τις ανθρώπινες κοινότητες και τις σχετικές κοινωνικό-οικονομικές δραστηριότητες».

Περιγραφή Έργου-Γενικός Στόχος Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Περιοχών (ΟΔΠΠ) αποτελεί ένα δυναμικό εργαλείο συντονισμού όλων των διαδικασιών άσκησης πολιτικής, των δραστηριοτήτων και χρήσεων που έχουν επίδραση στην παράκτια ζώνη (χερσαίο και θαλάσσιο τμήμα), ώστε να διασφαλίζεται η προστασία και αειφόρος ανάπτυξη των ευπαθών παράκτιων οικοσυστημάτων και τοπίων. Κύρωση Πρωτοκόλλου για την ΟΔΠΠ για τις Μεσογειακές Χώρες. Σύμφωνα με άρθρο 18 του Πρωτοκόλλου θα πρέπει να ετοιμαστεί Εθνική Στρατηγική για κάθε χώρα. Η παρούσα Σύμβαση αφορά την ετοιμασία της Εθνικής Στρατηγικής για την Κύπρο, καθώς και ενός σχετικού Σχεδίου Δράσης για την εφαρμογή της. Γενικός Στόχος της Σύμβασης Η υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού και διαχείρισης παράκτιων περιοχών σε συνδυασμό με την επίτευξη καλύτερου συντονισμού όλων των διαδικασιών και των αρμοδίων φορέων ή μηχανισμών άσκησης πολιτικής που έχουν επίδραση στην παράκτια ζώνη, ώστε να διασφαλίζεται η αειφόρος ανάπτυξή τους μέσω της ολοκληρωμένης προσέγγισης

Ειδικοί Στόχοι Σύμβασης Συνδυασμός της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξη με το περιβάλλον. Οικοσυστημική προσέγγιση προστασίας του παράκτιου περιβάλλοντος και αειφόρος αξιοποίηση των φυσικών πόρων. Αναγνώριση της απειλής των φυσικών κινδύνων (αλλαγή κλίματος) Επίτευξη συντονισμού μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών, των αποφάσεων που λαμβάνονται από τις δημόσιες αρχές και άλλους φορείς τόσο στη θάλασσα όσο και στη ξηρά ( Ολοκληρωμένη προσέγγιση). Συνεκτίμηση και διαχείριση των αλληλεπιδράσεων ξηράς-θάλασσας, μέσω του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Παροχή βιώσιμων οικονομικών ευκαιριών και επιλογών απασχόλησης, διασφαλίζοντας γαλάζιες θέσεις εργασίας. Προώθηση της συνεργασίας κρατών μελών και τρίτων χωρών.

Ανάδοχος- Κοινοπραξία «ALA Planning Partnership Consultancy L.L.C.» και «Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων/ Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) Ομάδα Έργου α/α Όνομα Εμπειρογνώμονα Θέση στην Ομάδα Έργου 1. Άννα Καραμοντάνη Υπεύθυνος/ Συντονιστής Ανάδοχου, Πολεοδόμος 2. Μελίνα Πύργου Νομικά Θέματα 3. Φοίβη Κουντούρη Κοινωνικό- οικονομικά Θέματα 4. Αθηνά Μουρμούρη Ειδική Σύμβουλος σε θέματα Διαχείρισης Παράκτιων Περιοχών και Θαλάσσιου Χωρικού Σχεδιασμού 5. Έλενα Χατζηχαραλάμπους Θέματα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών 6. Σπύρος Αθανασάτος Θέματα Κλιματικής Αλλαγή

Ομάδα Έργου α/α Όνομα Εμπειρογνώμονα Θέση στην Ομάδα Έργου 7. Μιλτιάδης Σεφερλής Θέματα Βιολογίας 8. Ιωάννης Τσαμπούρης Θέματα Τοπογραφίας 9. Ιωάννης Σουλιώτης Κοινωνικό- οικονομική ανάλυση περιβάλλοντος 10. Αχιλλέας Καλοπαίδης Περιβαλλοντικά θέματα και σχεδιασμού/ εφαρμογής Πολυκριτηριακής Ανάλυσης 11. Μιχάλης Μιχαήλ Θέματα χαρτογράφησης 12 Αλέξανδρος Μιλτιάδους Θέματα Περιβαλλοντικής Διακυβέρνησης 13 Χριστιάνα Βιολάρη Θέματα Κοινωνικό- οικονομικής και πολεοδομικής ανάλυσης

Ομάδα Έργου α/α Όνομα Εμπειρογνώμονα Θέση στην Ομάδα Έργου 14. Δημήτριος Παπαδήμος Θέματα Διαχείρισης Υδατικών Πόρων 15. Ελένη Φυτώκα Θέματα Παράκτιων Υγροτόπων 16. Βασιλική Τσιαούση Θέματα Ανάπτυξης Στρατηγικών 17. Στέλλα Τοπαλίδου Θέματα Κοινωνιολογίας

Κύριες Ημερομηνίες Χρονοδιαγράμματος Έργου 29 Αυγούστου 2016, Υπογραφή Συμβολαίου 30 Αυγούστου 2016, Έναρξης Υλοποίησης Αντικειμένου Σύμβασης 30 Αυγούστου 2018, Ολοκλήρωση Έργου/ Σύμβασης α/α Παραδοτέο Ημερομηνία Υποβολής 1. Έκθεση Έναρξης (Scoping Report) 31/10/2016 2. 1 η Ενδιάμεση Έκθεση: Καθορισμός του Χερσαίου Ορίου της Παράκτιας Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας 3. 2 η Ενδιάμεση Έκθεση: Καταγραφή και Ανάλυση των Δομών και Αρμοδιοτήτων των Φορέων που έχουν Επίδραση στην Παράκτια Ζώνη 4. 3 η Ενδιάμεση Έκθεση: Εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την ΟΔΠΠ 30/05/2007 02/10/2017 30/04/2018 5. Τελική Έκθεση: Σχέδιο Δράσης για την ΟΔΠΠ 30/07/2018

Πρωτόκολλο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών της Μεσογείου Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου: Η περιοχή της Σύμβασης οριοθετείται από: α) το θαλάσσιο όριο της παράκτιας ζώνης: εξωτερικό όριο των χωρικών υδάτων των μερών (12νμ) και β) το χερσαίο όριο της παράκτιας ζώνης: όριο των ανάλογων παράκτιων μονάδων (Δήμοι/Κοινότητες) Σε περίπτωση που το χερσαίο όριο είναι διαφορετικό, εφαρμόζεται η προσέγγιση που στηρίζεται στο οικοσύστημα και λαμβάνονται υπόψη οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια (γεωμορφολογία, κλιματική αλλαγή). Η Κύπρος υιοθετεί την μέθοδο της πολυκριτηριακής ανάλυσης για τον καθορισμό του χερσαίου ορίου. Στόχος της σημερινής Ημερίδας είναι η επεξήγηση αυτής της μεθοδολογίας και η παρουσίαση του προτεινόμενου χερσαίου ορίου της παράκτιας ζώνης. Λαμβάνονται τα δέοντα μέτρα για ενημέρωση των πολιτών και άλλων ενδιαφερομένων της γεωγραφικής περιοχής που καλύπτει το Πρωτόκολλο.

Περιοχή Μελέτης

Εθνική Στρατηγική Πολιτική - Ολοκληρωμένες και εναρμονισμένες πολιτικές οι οποίες να στηρίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της ακτής και την πρόληψη φυσικών κινδύνων και καταστροφών. Νομοθετικό & κανονιστικό πλαίσιο - Νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της υφιστάμενης και της προτεινόμενης νομοθεσίας. Ειδικότερα, η στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει προτάσεις για την κάλυψη των απαιτήσεων του άρθρου 8 του Πρωτοκόλλου ΟΔΠΠ, «Προστασία και Αειφόρος Χρήση της Παράκτιας Ζώνης». Οικονομικά, δημοσιονομικά και φορολογικά μέσα - Φορολογικά και άλλα οικονομικά μέτρα, όπως επενδυτικός προσανατολισμός, οικονομικά κίνητρα ή κυρώσεις, που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής (άρθρο 21). Χωροταξική Πολιτική - Μέσα και μέτρα πολιτικής ανάπτυξης της γης, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας του πολεοδομικού σχεδιασμού. Μηχανισμοί για τη μεταβίβαση της γης στον δημόσιο τομέα ή την εξασφάλιση της χρήσης για το κοινό όφελος (άρθρο 20) (Μεταφορά αναπτυξιακών δικαιωμάτων κλπ). Εταιρική σχέση και Ευαισθητοποίηση - Προσδιορισμός των βασικών εταιρικών σχέσεων και του σχεδίου για την ενεργό συμμετοχή τους. Προτάσεις για την αύξηση της ευαισθητοποίησης για τη σημασία της παράκτιας ζώνης και την αειφόρο ανάπτυξή της.

Σχέδιο Δράσης Αποτελεί τον «οδικό χάρτη» για την επίτευξη της Στρατηγικής: περιλαμβάνει χρονικό και οικονομικό σχεδιασμό των δράσεων που απαιτούνται για την εφαρμογή της στρατηγικής, στην προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Θα είναι προϊόν συνεργασίας με τους φορείς που θα αναλάβουν την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων ώστε να διασφαλισθεί το αίσθημα ιδιοκτησίας έναντι του σχεδίου. Ενδεικτικές δράσεις: διεπιστημονικές μελέτες (π.χ. για συμπλήρωση της γνώσης περί οικολογικών υπηρεσιών, πράσινων υπόδομών), πιλοτικές διαχειριστικές δράσεις σε παράκτιες περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά, προγράμματα ευαισθητοποίησης/εκπαίδευσης, δημιουργία μηχανισμών/δικτύων παρακολούθησης, ελέγχου και αξιολόγησης, δημιουργία τραπεζών δεδομένων και εργαλείων webmapping, προτάσεις για επέκταση της Στρατηγικής σε ολόκληρη την Κύπρο.

Κρίσιμα Θέματα σε σχέση με την υλοποίηση της Σύμβασης Αποτελεσματική ενημέρωση και διαβούλευση. Ο μεγάλος αριθμός εμπλεκόμενων Φορέων και Νομοθεσιών που επηρεάζουν την παράκτια ζώνη επιφέρει ασάφειες, κενά, συγκρούσεις και αλληλοεπικαλύψεις. Η επικείμενη αναδιάρθρωση της δομής και των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αδυναμία εφαρμογής ενιαίας και ολοκληρωμένης προσέγγισης λόγω του Κατεχομένου Τμήματος και των Περιοχών των Βρετανικών Βάσεων.

ΜΕΡΟΣ Β: ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Γενικά Χαρακτηριστικά Παράκτιου Χώρου Μήκος ακτογραμμής Κύπρου: 772 km, υπό τον έλεγχο της ΚΔ: 367 km (47%). Αριθμός Διοικητικών Περιοχών που εφάπτονται στην ακτογραμμή: 71 (12 Δήμοι). Έκταση Διοικητικών Περιοχών που εφάπτονται στην ακτογραμμή: 1.233 km 2. Πληθυσμός Τοπικών Αρχών (2011) που εφάπτονται στην ακτογραμμή: 335.613 άτ. (40% του συνόλου της χώρας). Πέραν του 90% των τουριστικών εξυπηρετήσεων της χώρας αναπτύχθηκε στον παράκτιο χώρο. Σχεδόν το 50% του ΑΕΠ καλύπτεται από οικονομικά υποστατικά που χωροθετούνται στον παράκτιο χώρο.

Περιβαλλοντικός Πλούτος Ο παράκτιος χώρος: περιλαμβάνει τριάντα μία (31) παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές του Δικτύου Natura, ενώ αναμένεται να ενταχθούν άλλες δύο (2) περιοχές. περιλαμβάνει εκτάσεις Κρατικών Δασών (Ακάμας, Κάβο Γκρέκο, κ.ά.). συγκεντρώνει είδη της χλωρίδας και πανίδας Ευρωπαϊκού και Εθνικού ενδιαφέροντος (Κόκκινο Βιβλίο). περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (π.χ. υποθαλάσσια λειβάδια του φυτού Ποσειδώνιας-Posidonia beds). περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό θαλάσσιων περιοχών, τα νερά κολύμβησης των οποίων βραβεύτηκαν με Γαλάζια Σημαία (αρ. 57 περιοχές για το 2016).

Περιβαλλοντικός Πλούτος

Περιοχή Ακάμα

Περιοχή Παραλιμνίου - Αγίας Νάπας

Δρόμος Πόλης Χρυσοχούς - Κάτω Πύργου

Περιβαλλοντικές Απειλές Το 25% (90km) των ακτών των ελεύθερων περιοχών της Κύπρου έχει διαβρωθεί καλύπτοντας έκταση 2,2 km 2. Σε κάποιες περιπτώσεις η διάβρωση έχει ξεπεράσει σε πλάτος τα 80m (Κόλπος Περβολιών, Γεροσκήπου και Πόλη Χρυσοχούς). {ΤΚΧ, Σεπτέμβριος 2012}. Υφαλμύρωση υπόγειων υδροφορέων (Κοκκινοχώρια, Κίτι- Περβόλια, κ.ά.). Απώλεια βιοποικιλότητας και παράκτιων οικοσυστημάτων. Περιοχές ευάλωτες στη νιτρορύπανση (Κοκκινοχώρια, Κισσόνεργα). Περιοχές ποταμών που η ροή τους αποκόπηκε λόγω κατασκευής φραγμάτων. Περιοχές ευάλωτες στην Κλιματική Αλλαγή. Υπερσυγκέντρωση οχληρών χρήσεων και πολλές φορές μη συμβατών μεταξύ τους (π.χ. περιοχή Βασιλικού).

Περιβαλλοντικές Απειλές

Περιοχές Υψηλού Περιβαλλοντικού Κινδύνου: Εγκαταστάσεις Αποθήκευσης Καυσίμων

Περιοχές Υψηλού Περιβαλλοντικού Κινδύνου: Εγκαταστάσεις Αποθήκευσης Καυσίμων

Περιοχές Υψηλού Περιβαλλοντικού Κινδύνου: - Ευρύτερη Περιοχή Βασιλικού Λατομείο Καλαβασού Πρώην Λατομείο στη Μονή

Πολεοδομικό Καθεστώς

Πολεοδομικό Καθεστώς - Ζώνες Ανάπτυξης

Πολεοδομικό Καθεστώς Ζώνες Προστασίας & Αγροτικές Ζώνες

Πολεοδομικό Καθεστώς στην Ακτογραμμή Σχεδόν το 50% του χερσαίου τμήματος που εφάπτεται στην ακτογραμμή εμπίπτει σε Ζώνη Ανάπτυξης. Κατηγορία Πολεοδομικής Ζώνης Μήκος Ζώνης που εφάπτεται στην ακτογραμμή (km) Ποσοστό επί του Συνόλου (%) Ζώνες Προστασίας (Ζ) 162 45 Αγροτικές Ζώνες (Γ) 30 8,5 Τουριστικές Ζώνες (Τ) 110 31 Οικιστικές & Εμπορικές Ζώνες 30 9 Βιομηχανικές & Βιοτεχνικές 10 3 Άλλες Ζώνες 13 3,5

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ

Πολεοδομικό Καθεστώς & Κύριες Αναπτύξεις Οικισμός Μαρί Κτηνοτροφική Περιοχή Λατομεία Οικιστική - Τουριστική Περιοχή Ζυγίου Τσιμεντοποιίο Βασιλικού Τουριστική Περιοχή Governors Beach Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός ΑΗΚ Λιμάνι «Αρχιρόδον» Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών Λιμάνι «Βασιλικός»

Απαλλοτριωθείσα Περιοχή Ανέγερσης Ενεργειακού Κέντρου Κτηνοτροφική Περιοχή Λατομεία Τσιμεντοποιίο Βασιλικού Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός ΑΗΚ Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» Λιμάνι «Αρχιρόδον» Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών Λιμάνι «Βασιλικός»

Περιοχές Αρχαιολογικού Ενδιαφέροντος Κτηνοτροφική Περιοχή Λατομεία Τσιμεντοποιίο Βασιλικού Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός ΑΗΚ Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» Λιμάνι «Αρχιρόδον» Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών Λιμάνι «Βασιλικός»

Λειβάδια Ποσειδώνιας και Μονάδες Ιχθυοκαλλιέργειας Κτηνοτροφική Περιοχή Λατομεία Τσιμεντοποιίο Βασιλικού Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός ΑΗΚ Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» Λιμάνι «Αρχιρόδον» Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών Λιμάνι «Βασιλικός»

Περιοχή Κάλυψης Πεδίου Βολής Ζυγίου Κτηνοτροφική Περιοχή Λατομεία Τσιμεντοποιίο Βασιλικού Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός ΑΗΚ Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» Λιμάνι «Αρχιρόδον» Εγκαταστάσεις Πετρελαιοειδών Λιμάνι «Βασιλικός»

Βιομηχανικές Αναπτύξεις στην Περιοχή Βασιλικού

Λατομικές Αναπτύξεις στην Περιοχή Βασιλικού

Κτηνοτροφικές Αναπτύξεις στην Περιοχή Βασιλικού

Άλλες Αναπτύξεις πλησίον της Περιοχής Βασιλικού Παραλία Governor s Beach Αλιευτικό Καταφύγιο Ζυγίου

ΜΕΡΟΣ Γ: ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΧΕΡΣΑΙΟΥ ΟΡΙΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ

Καθορισμός Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης Με βάση το πρωτόκολλο (άρθρο 3), κάθε Κράτος Μέλος έχει τη δυνατότητα να καθορίσει το χερσαίο όριο της παράκτιας ζώνης Υιοθετώντας το όριο των αναλόγων παράκτιων μονάδων, ή με προσέγγιση που στηρίζεται στο οικοσύστημα καθώς και οικονομικά, κοινωνικά και άλλα κριτήρια (δηλαδή με πολυκριτηριακή ανάλυση) Η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε να ακολουθήσει την προσέγγιση της πολυκριτηριακής ανάλυσης Το εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε, αναπτύχθηκε από την ALA Planning Partnership Consultancy L.L.C σε περιβάλλον GIS με συμβολή και επεξεργασία από την υπόλοιπη Ομάδα Έργου.

Μεθοδολογία Καθορισμού Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης Στάδιο 1: Συλλογή Γεωχωρικών Δεδομένων (Κυβερνητικά Τμήματα, Γεωπύλη του ΤΚ&Χ). Στάδιο 2: Καθορισμός Προκαταρκτικού Κατάλογου Κριτηρίων. Στάδιο 3: Συνάντηση στο Τμήμα Περιβάλλοντος (Ομάδα Εργασίας ΘΧΣ/ΟΔΠΠ & Κυβερνητικά Τμήματα): Παρουσίαση της μεθοδολογίας της Πολυκριτηριακής. Οριστικοποίηση και ιεράρχηση των Κριτηρίων (Έντυπο Ιεράρχησης Κριτηρίων). Καθορισμός βαρύτητας για τα Κριτήρια με την χρήση της Μεθόδου ΑΗΡ (Αναλυτική Ιεραρχική Διαδικασία) και τη συμβολή των εκπροσώπων των Αρμόδιων Κυβερνητικών Τμημάτων. Στάδιο 4: Επιτόπιες επισκέψεις στις 7 & 8 Φεβρουαρίου 2017. Στάδιο 5: Χρήση της Μεθόδου PROMETHEE II για υλοποίηση της Πολυκριτηριακής Ανάλυσης σε περιβάλλον GIS (Ανάλυση Ευαισθησίας - Sensitivity analysis). Στάδιο 6: Συνάντηση της Ομάδας Μελέτης με την Αναθέτουσα Αρχή στις 13 Μαρτίου 2017 με σκοπό την παρουσίαση της πρότασης του Χερσαίου Ορίου της Παράκτιας Ζώνης.

Κατηγορίες Κριτηρίων & Κριτήρια Κριτήρια Η Ομάδα Μελέτης καθόρισε 5 Κατηγορίες Κριτηρίων οι οποίες περιλαμβάνουν 27 Κριτήρια. Ορισμένα Κριτήρια σχετίζονται με χαρακτηριστικά της παράκτιας ζώνης (πχ. τύποι οικοτύπων & χλωρίδα παράκτιας ζώνης). Άλλα Κριτήρια σχετίζονται με την ανάγκη συμπερίληψης συγκεκριμένων περιοχών στο χερσαίο όριο της παράκτιας ζώνης, ώστε να τύχουν διαχείρισης (πχ. εγκαταλελειμμένα λατομεία). Κατηγορίες Κριτηρίων 1. Φυσικό Περιβάλλον (τύποι οικοτόπων και χλωρίδα/πανίδα παράκτιας ζώνης, προστατευόμενες περιοχές, βιοκλιματικές ζώνες, περιοχές ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, περιοχές ρύπανσης, κ.ά.). 2. Τοπίο (παράκτια τοπία, περιοχές με οπτική επαφή με την θάλασσα, κ.ά.). 3. Πολιτιστικό Περιβάλλον (Αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί, κ.ά.). 4. Κοινωνικό- οικονομικό Περιβάλλον (οικονομικές δραστηριότητες, υποδομές, χρήσεις γης και πολεοδομικές ζώνες). 5. Απόσταση από την ακτογραμμή (0-5Km).

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 1 Φυσικό Περιβάλλον 1. Βιοποικιλότητα Τύποι οικοτόπων (λαμβάνονται υπόψη παράκτιοι τύποι οικοτόπων και τύποι οικοτόπων μεσογειακής βλάστησης η εξάπλωση των οποίων δεν ξεπερνά το υψόμετρο των 300m.). Εξάπλωση ειδών χλωρίδας Εθνικού και Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (λαμβάνονται υπόψη είδη του Κόκκινου Βιβλίου και είδη των παραρτημάτων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ). Εξάπλωση ειδών πανίδας Εθνικού και Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (ενδημικά, σπάνια, απειλούμενα, Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, κ.λπ.). 2. Προστατευόμενες Περιοχές Περιοχές Δικτύου NATURA 2000. Ζώνες Προστασίας γύρω από φράγματα, ποταμούς (Πολ/κής Νομοθεσίας). Περιοχές Προστασίας της Φύσης με βάση τη Δήλωση Πολιτικής (εκτός από τα γεωμορφώματα). Έκταση που κηρύχτηκε για την προστασία της Θαλάσσιας Ζωής στην παραλία Λάρα Τοξεύτρα. Εθνικά δασικά πάρκα όπως έχουν κηρυχτεί από το Υπ. Συμβούλιο. Κρατικά δάση όπως έχουν κηρυχτεί από το Υπ. Συμβούλιο. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 1 Φυσικό Περιβάλλον 3. Περιοχές ευάλωτες στην Κλιματική Αλλαγή (περιοχές κινδύνου πλημμύρας από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας) 4. Περιοχές ποταμών που η ροή τους αποκόπηκε λόγω της κατασκευής φράγματος 5. Περιοχές υφαλμύρωσης Πλημμυρικά όρια σε διάφορες περιόδους επαναφοράς (20, 100, 500 έτη), εκτίμηση της περιοχής που θα κατακλυστεί από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE και έγιναν υπολογισμοί από το ψηφιακό μοντέλο εδάφους. Φράγματα, Ποταμοί. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE και έγιναν ψηφιοποιήσεις. Υδροφορείς. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE και συνδυάστηκαν με στοιχεία από το ΤΑΥ.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 1 Φυσικό Περιβάλλον 6. Περιοχές ρύπανσης Περιοχές απόρριψης υγρών αποβλήτων (από Πρόγραμμα ΘΑΛ ΧΩΡ). Περιοχές ευάλωτες στη νιτρορύπανση (από το INSPIRE). Κτηνοτροφικά απόβλητα. Περιοχές ταφής επικίνδυνων αποβλήτων. Brownfield sites, κα. 7. Βιοκλιματικές Ζώνες 8. Λεκάνες Απορροής Βιοκλιματικές Ζώνες. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE και συνδυάστηκαν με στοιχεία από το ΤΑΥ. Λεκάνες και υπολεκάνες απορροής που εφάπτονται στην ακτογραμμή. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE. 9. Υψόμετρο Ισοϋψείς καμπύλες ανά 50m (0m 300m). 10. Παραλίες 11. Διάβρωση Περιοχές διάβρωσης και επίχωσης. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από τη Γεωπύλη του ΤΚ&Χ που συλλέχθηκαν στα πλαίσια του Προγράμματος ΘΑΛ ΧΩΡ.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 1 Φυσικό Περιβάλλον 12. Ερημοποίηση Περιοχές ευάλωτες στην ερημοποίηση. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE. 13. Περιοχές γεωλογικού κινδύνου/ καταλληλότητας Περιοχές γεωλογικού κινδύνου/ καταλληλότητας. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE. 14. Γεωμορφώματα Γεωμορφώματα. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 2 Τοπίο 15. Παράκτια Τοπία Τοπία που χαρακτηρίζονται ως «παράκτια» με βάση το Πρόγραμμα MEDSCAPES. 16. Περιοχές που χρήζουν περιβαλλοντικής αποκατάστασης 17. Περιοχές με οπτική επαφή με τη θάλασσα Εγκαταλελειμμένα λατομεία. Σκουπιδότοποι. Χώροι ταφής επικίνδυνων αποβλήτων. Παράνομες λατομεύσεις. Σημείωση: Ψηφιοποιήθηκαν από Δορυφορικές Εικόνες. Περιοχές που έχουν άμεση οπτική επαφή με την ακτογραμμή (όχι τη θάλασσα γενικά). Σημείωση: Υπολογίστηκαν με βάση το υψομετρικό μοντέλο.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 3 Πολιτιστικό Περιβάλλον 18. Αρχαιολογικοί Χώροι & Αρχαία Μνημεία Θέσεις Αρχαιολογικών Χώρων και Αρχαίων Μνημείων με βάση πληροφορίες που παραχωρήθηκαν από το Τμ. Αρχαιοτήτων. 19. Περιοχές Ελεγχόμενες από το Τμ. Αρχαιοτήτων Περιοχές Ελεγχόμενες από το Τμ. Αρχαιοτήτων. Σημείωση: Ψηφιοποιήθηκαν από τα Τοπικά Σχέδια. 20. Πολιτιστικά και Θρησκευτικά Μνημεία Μουσεία, Θεματικά και Περιβαλλοντικά Πάρκα. Σημείωση: Έντυποι χάρτες κλίμακας 1:50.000 του ΤΚ&Χ και του ΚΟΤ. 21. Παραδοσιακοί οικισμοί Πολεοδομικές Ζώνες Η1 και Πα (Τοπικών Σχεδίων και Δήλωσης Πολιτικής). Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το ISPIRE.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων Κριτήρια Επίπεδα Πληροφόρησης 4 Κοινωνικό- Οικονομικό Περιβάλλον 22. Υφιστάμενες υποδομές & εγκαταστάσεις οικονομικών δραστηριοτήτων 23. Υφιστάμενες Ζώνες Ανάπτυξης (Οικιστικές, Τουριστικές, Βιομηχανικές, κα.) Κατασκευές στην ακτογραμμή (λιμάνια, μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια, κ.λπ.). Αεροδρόμια. Ηλεκτροπαραγωγοί Σταθμοί. Σταθμοί Αφαλάτωσης. Δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Σημείωση: Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το Πρόγραμμα ΘΑΛ-ΧΩΡ και έγιναν ψηφιοποιήσεις από Δορυφορικές Εικόνες. Ζώνες Ανάπτυξης Τοπικών Σχεδίων και Δήλωσης Πολιτικής. Σημείωση: Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE. 24. Περιοχές εξόρυξης Θέσεις Μεταλλείων (από Υπηρεσία Μεταλλείων). 25. Οδικό Δίκτυο κατηγορίας Α, Β Μεταφορτώθηκαν από το INSPIRE. 26. Συνεχής δομημένος χώρος Περιοχές που χαρακτηρίζονται ως «συνεχής αστικός ιστός» με βάση το CORINE 2012.

Πίνακας Κριτηρίων α/α Κατηγορίες Κριτηρίων 5 Απόσταση από την Ακτογραμμή Κριτήρια 27. Απόσταση από την ακτογραμμή 0-5Km Επίπεδα Πληροφόρησης

Καθορισμός Βαρυτήτων στις Κατηγορίες Κριτηρίων και στα επιμέρους Κριτήρια Κατηγορία Κριτηρίων Προτεραιότητα Κατάταξη Φυσικό Περιβάλλον 28 % 1 Πολιτιστικό Περιβάλλον 22,4 % 2 Απόσταση από την Ακτογραμμή 20% 3 Κοινωνικο-οικονομικό Περιβάλλον 16 % 4 Τοπίο 13,6% 5

Παράδειγμα Πολυκριτηριακής Ανάλυσης

Εργαλείο Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Εργαλείο που αναπτύχθηκε χρησιμοποιώντας την μέθοδο PROMETHEE II σε περιβάλλον GIS. Η Μέθοδος PROMETHEE (Brans & Vincke, 1985) Κατάταξη δεδομένων ή σεναρίων για σκοπούς λήψης αποφάσεων Στη δική μας περίπτωση έχει γίνει προσαρμογή της μεθόδου για να γίνει κατάταξη των περιοχών, που με βάση τα διάφορα κριτήρια θα αποτελούν μέρος της χερσαίας παράκτιας ζώνης Έχουν ληφθεί υπόψη οι 5 κατηγορίες κριτηρίων και τα 27 κριτήρια Ακολουθεί παράδειγμα

Περιοχή Ακάμα

Φυσικό Περιβάλλον

Πολιτιστικό Περιβάλλον

Τοπίο

Κοινωνικό-οικονομικο Περιβάλλον

Απόσταση από την Ακτογραμμή

Τμήμα της ένωσης των κριτηρίων στην περιοχή του Ακάμα πριν την επεξεργασία Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα γεωχωρικά δεδομένα η περιοχή μελέτης χωρίζεται σε μικρές υποπεριοχές οι οποίες προκύπτουν από την τομή όλων των κριτηρίων. Γίνεται σύγκριση κάθε υποπεριοχής με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης λαμβάνοντας υπόψη και τη βαρύτητα κριτηρίων. Tο εργαλείο απονέμει βαθμό κάθε περιοχής σχετικά με την δυνατότητα κατάταξη της στη παράκτια ζώνη, Οπτικοποίηση του αποτελέσματος (ranking) σε χάρτη.

Αποτελέσματα Κατάταξης Υποπεριοχών - Μέθοδος Promethee ΙΙ

Βασικές Αρχές Χάραξης του Χερσαίου Ορίου της Παράκτιας Ζώνης 1. Κατά το δυνατό ακολουθήθηκε Φυσικό, Τεχνητό ή Θεσμικό Όριο (Λεκάνη Απορροής, Δρόμος, Όρια Κοινοτήτων, Πολεοδομικές Ζώνες, κλπ). 2. Συμπεριλήφθηκαν Ζώνες Ανάπτυξης πλησίον της παράκτιας ζώνης όπως αυτή προέκυψε από την πολυκριτηριακή ανάλυση. 3. Υιοθετήθηκε οικοσυστημική προσέγγιση. Συμπεριλήφθηκαν : Περιοχές εξάπλωσης σπάνιων ειδών χλωρίδας (Σουσκιού, Κολόσσι, κ.α.). Δάση και Περιοχές Natura Υδατοφράκτες (π.χ. Ασπρόκρεμος, Ακουρσός, Γερμασόγειας).

Χάραξη του Ορίου της Παράκτιας Ζώνης

Χάρτες Καθορισμού Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης

Αποτέλεσμα Πολυκριτηριακής Ανάλυσης

Πρόταση Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης

Πρόταση Χερσαίου Ορίου Παράκτιας Ζώνης

Κύρια Χαρακτηριστικά Προτεινόμενου Χερσαίου Τμήματος Παράκτιας Ζώνης Μέγιστο Πλάτος (m) Χαρακτηριστικά Χερσαίου Τμήματος Παράκτιας Ζώνης Ελάχιστο Πλάτος (m) Μέσο Πλάτος (m) Έκταση (Km 2 ) 9.400 2.400 5.150 1.200 Αριθμός Διοικητικών Περιοχών: 122

Διοικητικές Περιοχές εντός Χερσαίου Τμήματος Παράκτιας Ζώνης α/α Κατηγορία Διοικητικές Περιοχές 1. 2. Διοικητικές Περιοχές που εμπίπτουν εξολοκλήρου στο Χερσαίο Όριο της Παράκτιας Ζώνης Διοικητικές Περιοχές που εμπίπτουν τμηματικά στο Χερσαίο Όριο της Παράκτιας Ζώνης Αγ. Μαρίνα Χρυσοχού, Αγ. Νάπα (Δήμος), Άγ. Τύχωνας, Αχέλεια, Βορόκληνη, Γεροσκήπου (Δήμος), Δρομολαξιά-Μενεού (Δήμος), Ζύγι, Κάτω Πύργος, Κιβισίλι, Κισσόνεργα, Κούκλια, Λάρνακα (Δήμος), Λέμπα, Μαζωτός, Μακούντα, Μανδριά, Μαρί, Μαρώνι, Μονή, Μουτταγιάκα, Νέο Χωριό Πάφου, Πέγεια (Δήμος), Πεντάκωμο, Περιβόλια, Πόλη Χρυσοχούς (Δήμος), Πωμός, Σοφτάδες, Τίμη, Χλώρακα, Ψεματισμένος, Αγ. Βαρβάρα (Πάφου), Αλεύγα, Αναρίτα, Έμπα, Κελλιά, Κίτι, Λιβάδια Λάρν. (Δήμος), Μέσα Γειτονιά (Δήμος), Νέα Δήμματα, Νικόκλεια, Πελαθούσα, Τάλα, Φοίνικας, Χρυσοχού Σύνολο: 42 Άγ. Αθανάσιος (Δήμος), Άγ.Θεόδωρος Λάρνακας, Άγ.Θεόδωρος Τηλλυρίας, Αλαμινός, Ανδρολίκου, Αργάκα, Γερμασόγεια (Δήμος), Γιαλιά, Δρούσεια, Ίνεια, Κάτω Αρόδες, Λεμεσός (Δήμος), Λιοπέτρι, Μοναγρούλλι, Παρεκκλησιά, Πάφος (Δήμος), Παχύαμμος, Πηγένια, Πισσούρι, Πύργος Λεμεσού, Σωτήρα Αμμ. (Δήμος), Τόχνη, Αγ. Μαρινούδα, Άγ.Ισίδωρος, Ακουρσός, Ακρούντα, Αλέκτορα, Αναφωτίδα, Αραδίππου (Δήμος), Αρμενοχώρι, Κάθικας, Καλαβασός, Καντού, Κοίλη, Κονιά, Κυνούσα, Μαραθούντα, Πάνω Αρόδες, Αρχιμανδρίτα, Πάνω Πύργος, Πλατανίστεια, Πραστιό Αυδήμου, Σουσκιού, Στενή, Τερσεφάνου, Φάσλι, Φασούλα Πάφου, Φοινικάρια, Χολέτρια Σύνολο: 52 3. Διοικητικές Περιοχές που εμπίπτουν τμηματικά στο Χερσαίο Όριο της Παράκτιας Ζώνης και το υπόλοιπο τμήμα εμπίπτει στις Βρετανικές Βάσεις ή στο υπό Τουρκική Κατοχή τμήμα Αμμαδιές, Ασώματος Λεμεσού, Αυδήμου, Γαληνή, Δερύνεια (Δήμος), Επισκοπή Λεμεσού, Κόκκινα, Λουτρός, Μανσούρα, Ξερόβουνος, Ξυλοτύμβου, Ξυλοφάγου, Ορμίδεια, Παραλίμνι (Δήμος), Παραμάλι, Πύλα, Σωτήρα Λεμεσού, Τσερκέζοι, Άγ. Ιωάννης Τηλλυρίας, Αμπελικού, Βαρίσεια, Ερήμη, Κάτω Πολεμίδια (Δήμος), Κολόσσι, Μοσφίλι, Σελλάδι του Άππι, Τραχώνι, Φροδίσια Σύνολο: 28

Διαβούλευση για το Χερσαίο Όριο της Παράκτιας Ζώνης Η ημερίδα αποτελεί την έναρξη της Διαβούλευσης για το Χερσαίο Όριο της Παράκτιας Περιοχής Η διάρκεια της Διαβούλευσης είναι τρεις εβδομάδες. Ανάρτηση των σχετικών πληροφοριών στις ιστοσελίδες της Αναθέτουσας Αρχής (www.moa.gov.cy/environment) και του Αναδόχου (www.alaplanning.com, www.ekby.gr) Τα σχόλια θα πρέπει να αποσταλούν εγγράφως το αργότερο μέχρι τις 21 Απριλίου 2017 με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, φαξ ή ταχυδρομικώς: jconstantinidou@environment.moa.gov.cy Φαξ: +357 22 774945 Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τμήμα Περιβάλλοντος, 1498 Λευκωσία Άτομο Επικοινωνίας: Ιωάννα Κωνσταντινίδου

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!