Αντλεί από το πρόσφατο βιβλίο μας: Gravani, M. N. & Ioannidou, A. (2014). Adult and Continuing Education in Cyprus. W. Bertelmann Verlag DIE (German Institute for Adult Education): Bonn, Germany. [Country Portraits Continuing Education] DOI 10.3278/37/0575w Αποσκοπεί: σε μια πρώτη χαρτογράφηση της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης/ εκπαίδευσης ενηλίκων στην Κύπρο, αποτυπώνοντας το πανόραμα των πρωτοβουλιών που αναπτύχθηκαν το 2012 από κρατικούς κυρίως φορείς, σε μια προσπάθεια να αναδείξει βασικές προκλήσεις για το μέλλον, στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού χώρου διά βίου μάθησης. Βασίζεται: σε ευρήματα από μια ποσοτική έρευνα, που διεξήχθη από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου το 2013, και από την μελέτη σχετικών πηγών και εγγράφων. Εστιάζει: (λαμβάνοντας υπόψη το γεωπολιτικό, νομικό και κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο) σε μια σειρά από πληροφορίες αναφορικά με την ιστορική εξέλιξη του πεδίου, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τους φορείς, που προσφέρουν τυπική, μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων, και συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, τη χρηματοδότηση, την παροχή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και τη συμμετοχή των ενηλίκων εκπαιδευομένων σε αυτές, το επαγγελματικό προφίλ του προσωπικού που απασχολείται στην εκπαίδευση ενηλίκων, έρευνες στην περιοχή. Το βιβλίο προσφέρει ένα καλό προσανατολισμό στο σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων στην Κύπρο, επιδιώκει να εντοπιστούν οι τομείς της βελτίωσης, οι βασικές προκλήσεις για το μέλλον και να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω συστηματική έρευνα στην περιοχή. Maria Gravani
Παρουσιάζεται δειλά στο τέλος της αποικιοκρατίας (1952 πρώτα κέντρα επιμόρφωσης ενηλίκων) Η εξέλιξή της αποτέλεσμα δυο σημαντικών ιστορικών γεγονότων: ανεξαρτησίας & εισβολής. Οι πολίτες του νεοσύστατου κράτους να βελτιώσουν τις δεξιότητες ή να αποκτήσουν καινούριες Οι πρώην αγωνιστές «άνοιξαν το δρόμο» εγγραφόμενοι σε ελληνικά πανεπιστήμια και αποδεικνύοντας ότι είναι εφικτή η απόκτηση ακαδημαϊκών προσόντων κατά την ενήλικη ζωή. Τουρκική εισβολή: επαναδραστηριοποίηση των προσφύγων και αύξηση της παραγωγικότητας. Ίδρυση εργαστηρίων σε προσφυγικούς συνοικισμούς για επαγγελματική κατάρτιση προσφύγων Προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων για πρόσφυγες για: κοινωνική συνοχή, θεραπευτική εργασία, νέες δεξιότητες, επανένταξη. Ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ το 2004 και προσπάθεια εναρμόνισης με την Ευρωπαϊκή πολιτική για τη ΔΒΜ. Maria Gravani
Ως απάντηση στο «Μνημόνιο» για τη Διά Βίου Μάθηση (2000), που αποτελεί τη βάση κάθε συζήτησης για τις Ευρωπαϊκές πολιτικές δια βίου μάθησης, και τις εκκλήσεις της ΕΕ για εκπόνηση εθνικών στρατηγικών, εγκρίνεται στην Κύπρο η Εθνική Στρατηγική για τη Διά Βίου Μάθηση 2007-2013. Η Εθνική Επιτροπή Δια Βίου Μάθησης: φορέας υπεύθυνος για το συντονισμό και την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής, τη διατύπωση προτάσεων για τη μεταρρύθμιση και την διαμορφωτική αξιολόγηση των μέτρων που λαμβάνονται. Αποτελείται από εκπροσώπους: Γραφείο Προγραμματισμού (ΓΠ), Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ), Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΚΑ), Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ), Κέντρου Παραγωγικότητας (ΚΕΠΑ), Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (ΠΙ), Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και από κοινωνικούς εταίρους. Maria Gravani
Δημόσια, ημικρατικά, ιδιωτικά, παρέχουν τυπική, μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων και συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Τυπική εκπαίδευση ενηλίκων: (πέντε Εσπερινά Γυμνάσια και οι δυο Απογευματινές Εσπερινές Σχολές στη Λευκωσία και Λεμεσό, Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Μεσογειακό Ινστιτούτο Διεύθυνσης, Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (δημόσια και ιδιωτικά). Μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων: (Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Ιδιωτικά Ινστιτούτα εγγεγραμμένα στο Υπουργείο Παιδείας). Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης: (Κέντρο Παραγωγικότητας, Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης, απογευματινά και βραδινά μαθήματα τεχνικών σχολών, προγράμματα μαθητείας, προγράμματα ΑνΑΔ). Άλλα υπουργεία, μη-κυβερνητικοί οργανισμοί, εκκλησία, κα. Maria Gravani
Ωστόσο: Δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων στην Κύπρο που να ρυθμίζει το σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση όλων των προγραμμάτων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Υπάρχουν νομοθετικές διατάξεις ενώ δραστηριότητες σχετικά με την παροχή εκπαίδευσης ενηλίκων νομιμοποιούνται με αποφάσεις του Συμβουλίου των Υπουργών ή/και πράξεις που ψηφίστηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Απουσιάζουν έρευνες που να καταγράφουν βασικές πληροφορίες για τα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων που παρέχονται από όλους τους δημόσιους φορείς. Υπάρχει εξαιρετική ζήτηση για συστηματοποίηση στην περιοχή, για την ανάπτυξη ενός συνεκτικού, εθνικού πλαισίου για την παρακολούθηση της εκπαίδευσης ενηλίκων. Maria Gravani
Ερωτηματολόγιο καταγραφής φορέων υλοποίησης προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων στην Κύπρο: καταγραφή στοιχείων που αφορούν στον φορέα υλοποίησης και στα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων κατά το έτος 2012. 30 ερωτήσεις (Ταυτότητα του φορέα, ανθρώπινο δυναμικό, οικονομικά στοιχεία, προγράμματα (διαλέξεις, σεμινάρια, άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες), διασφάλιση ποιότητας). Πιλοτική φάση (Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013). Κυρίως έρευνα (Μάϊος- Δεκέμβριος 2013). Συλλογή πληροφοριών για όλους τους δημόσιους φορείς παροχής εκπαίδευσης ενηλίκων/συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, τηλεφωνική επικοινωνία και συνάντηση με αρκετούς υπευθύνους, αποστολή ερωτηματολογίου ηλεκτρονικά (survey monkey). Ένα ερωτηματολόγιο σε κάθε φορέα για να το συμπληρώσει ένας υπεύθυνος. Συνολικά στείλαμε σε 88 φορείς. Λάβαμε 44 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια (50%). Ανάλυση δεδομένων στη βάση της περιγραφικής στατιστικής Επιλεγμένα ευρήματα παρουσιάζονται εδώ (Παροχή, Συμμετοχή, Προσωπικό,κα.) Maria Gravani
Απουσία ενός συστηματικού μηχανισμού παρακολούθησης σε εθνικό επίπεδο της παροχής εκπαίδευσης ενηλίκων στην Κύπρο, που να καλύπτει όλους τους τομείς, από τη γενική εκπαίδευση ενηλίκων ως τη συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση. Οι σχετικές πληροφορίες είναι διασκορπισμένες. Ακόμη και αν υπάρχει ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων που προσφέρονται από ένα αριθμό παρόχων (δημόσιων, ιδιωτικών ή εθελοντικών φορέων), δεν υπάρχει μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων διαθέσιμη για τον τομέα αυτό. Υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης, όχι μόνο αναφορικά με τα προγράμματα που πραγματοποιούνται και τα ποσοστά συμμετοχής, αλλά και την ποιοτική αποτίμηση των προγραμμάτων (π.χ. εφαρμογή των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας και επαγγελματοποίησης του προσωπικού). Maria Gravani
Συμμετοχή (Participation) Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εμπειρικά στοιχεία σχετικά με τη συμμετοχή ενηλίκων σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες είναι διαθέσιμα σε τρεις διαφορετικές έρευνες: The Adult Education Survey (AES), Labour Force Survey (LFS), Continuing Vocational Education and Training Survey (CVTS). Οι έρευνες διεξάγονται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, και παρέχουν χρήσιμα στοιχεία για τη συμμετοχή των ενηλίκων στη διά βίου μάθηση, η κάθε μία με διαφορετικό πεδίο εφαρμογής και μεθοδολογία. Οι πιο σχετικές πηγές για συλλογή πληροφοριών σχετικά με την παροχή και συμμετοχή ενήλικων σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες και προγράμματα στην Κύπρο είναι: η Στατιστική Υπηρεσία, Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, Γραφείο Προγραμματισμού και τα ίδια τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τα διαθέσιμα βασικά στοιχεία που αφορούν στη συμμετοχή σχετίζονται με το φύλο, συνθήκες εργασίας, ηλικία, κοινωνικό-οικονομικό υπόβαθρο. 15
Μέχρι πρόσφατα δεν είχαν καμία εξειδίκευση στην εκπαίδευση ενηλίκων. Αποτελούν μια μικτή ομάδα, με ευρύ φάσμα επαγγελματικών προσόντων - προσλαμβάνονται με βάση το πρώτο πτυχίο και το γνωστικό τους αντικείμενο. Ως αποτέλεσμα της απουσίας ενός ρυθμιστικού πλαισίου για την Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Κύπρο και του χαμηλού βαθμού ιδρυματοποίησης, η οποία περιορίζει τη δυνατότητα να έχουν οι εκπαιδευτές ενηλίκων κανονικές συνθήκες εργασίας (η πλειοψηφία δουλεύει σε βάση μερικής απασχόλησης), παρατηρείται χαμηλός βαθμός επαγγελματοποίησης στην περιοχή και μικρή έμφαση στην εκπαίδευση των εκπαιδευτών ενηλίκων. Maria Gravani
Δημιουργία του Δικτύου Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών (TTnet) Κύπρος (ΑνΑΔ) υπό τον συντονισμό της Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών / Cedefop. Δημιουργία ενός συστήματος για την αξιολόγηση και πιστοποίηση των συντελεστών παροχής κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτών, η οποία προωθείται από την ΑνΑΔ (Ιανουάριος 2014) Έναρξη (από το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015) νέου μεταπτυχιακού προγράμματος στη «Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» από το ΑΠΚΥ. Μεταξύ άλλων, αποσκοπεί στην συστηματική προετοιμασία του εκπαιδευτή, σχεδιαστή, συντονιστή ή αξιολογητή προγραμμάτων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης/εκπαίδευσης ενηλίκων. Maria Gravani
Συστηματοποίηση του πεδίου. Συστηματικός μηχανισμός παρακολούθησης, σε εθνικό επίπεδο, παροχής εκπαίδευσης ενηλίκων στην Κύπρο (γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων και Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση) Ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο που να ρυθμίζει το σύνολο της παρεχόμενης ΕΕ και ΕΕΚ (π.χ. Ελλάδα ν.3879/10) και την επαγγελματοποίηση των εκπαιδευτών ενηλίκων. Ολοκληρωμένη βάση δεδομένων η οποία να επικαιροποιείται σε ετήσια βάση (π.χ. από το ΓΠ), να τροφοδοτεί εκθέσεις (π.χ.προς την Ευρωπαϊκή Ένωση) και να τεκμηριώνει πολιτικές Συστηματική καταγραφή και απολογισμός των δράσεων ΔΒΜ (π.χ. έκθεση 2012 Διά Βίου Μάθηση στην Ελλάδα). Maria Gravani