Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου GI_V_AEGP_0_17096 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β. 1. Κανείς λοιπόν δε θα μπορούσε να αποδείξει ούτε ότι εγώ περιλήφθηκα στους καταλόγους από τους φυλάρχους ούτε ότι παραπέμφθηκα στους συνηγόρους του δημοσίου ούτε ότι επέστρεψα το επίδομα. Και όμως είναι εύκολο όλοι να κατανοήσουν αυτό, ό αυτούς που πήραν τα επιδόματα τι δηλαδή ήταν υποχρεωμένοι οι φύλαρχοι αν δεν παρουσίαζαν στους καταλόγους αυτούς που πήραν τα επιδόματα να τα καταβάλουν οι ίδιοι για τιμωρία τους. Επομένως μπορείτε να έχετε εμπιστοσύνη σε εκείνους τους καταλόγους πολύ πιο δίκαια παρά σε αυτές τις πινακίδες γιατί από αυτές τις πινακίδες ήταν εύκολο να σβήνει το όνομά του όποιος ήθελε σε εκείνους όμως (τους καταλόγους) ήταν υποχρεωμένοι οι φύλαρχοι να αναγράφουν αυτούς που υπηρέτησαν ως ιππείς.
Β. 2. Φυσική ευγλωττία είναι το έμφυτο χάρισμα του λόγου που έχουν μερικοί άνθρωποι από τη φύση τους. Μερικοί απ' αυτούς δεν έχουν καν τις στοιχειώδεις γραμματικές γνώσεις, και όμως διαθέτουν μια φυσική ευγλωττία που μπορεί εύκολα να γοητεύσει και να πείσει. Η Ομηρική «ἀγορή» (η συνέλευση) είναι «κυδιάνειρα», δοξάζει δηλαδή τους άνδρες όπως και η μάχη. Η «ἰσηγορία» είναι η ισότητα στο δικαίωμα του λόγου, ένα από βασικά χαρακτηριστικά του δημοκρατοκού πολιτεύματος. Η ισηγορία έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς να αξιοποιήσουν το φυσικό τους τάλαντο. Β. 3. Ήθος Μαντιθέου Ο Μαντίθεος παρουσιάζεται πάλι ως ενάρετος, ειλικρινής και έντιμος άνθρωπος. Πρόκειται για έναν αξιοπρεπή και συμπαθή Αθηναίο πολίτη. Ο Λυσίας, που γνωρίζουμε ότι προσάρμοζε τους λόγους του στους χαρακτήρες των προσώπων για τα οποία έγραφε, τον παρουσιάζει εξαιρετικά ευφυή, αφού επιλέγει ως γραμμή υπεράσπισης του απέναντι στην κατηγορία αρχικά τη μη συμμετοχή και έπειτα το υποθετικό ενδεχόμενο συμμετοχής και τη μη κακοποίηση των πολιτών. Δείχνει ότι διεκδικεί τα δικαιώματά του, ότι είναι αποφασιστικός, θαρραλέος και επιμένει στην αντιμετώπιση της δοκιμασίας. Είναι άψογος, φιλαλήθης και καλός πολίτης που δεν αδίκησε κανέναν Αθηναίο. Είναι ειλικρινής, δεν θα είχε ενδοιασμό να ομολογήσει ότι υπηρέτησε στο ιππικό αν όντως συνέβαινε κάτι τέτοιο και να προχωρήσει στη δοκιμασία. Επίσης είναι βαθύς γνώστης της ψυχολογίας των Αθηναίων αφού ξέρει πώς να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά ακράδαντα στοιχεία όπως η εγκυρότητα του καταλόγου των φυλάρχων. Αξιοποιεί την αμφιβολία ενοχής τονίζοντας πως αν είχε όντως υπάρξει ιππέας θα έπρεπε να υπάρχει κάποια μαρτυρία που να επιβεβαιώνει ότι έβλαψε κάποιον πολίτη. Παρουσιάζεται επίσης ασυμβίβαστος με οτιδήποτε είναι ψευδές και άδικο γι αυτό και νιώθει τέτοια αγανάκτηση. Τέλος είναι εφευρετικός αφού ξέρει να επιλέγει επιχειρήματα που φαίνονται ακλόνητα και αποτελεσματικά όπως η αναξιοπιστία του σανιδίου και η εγκυρότητα των καταλόγων. Ήθος κατηγόρων
Οι κατήγοροι του είναι άνθρωποι φαύλοι, ανειλικρινείς που χρησιμοποίησαν τις ψευδολογίες εναντίον του, προφανώς υποκινούμενοι από φθόνο. Οι κατήγοροι παρουσιάζονται κακοήθεις, ανήθικοι και συκοφάντες ως άνθρωποι που κινούνται από ταπεινά κίνητρα, αφού προσπαθούν να βλάψουν έναν πολίτη δημοκρατικό και ενάρετο. Είναι άνθρωποι ιδιοτελείς, καιροσκόποι και ανάξιοι εμπιστοσύνης. Επισημαίνοντας ότι το κίνητρο της κατηγορίας τους ήταν ο φθόνος, αντιπαραθέτει στο δικό του ειλικρινές ήθος το φαύλο ήθος των κατηγόρων του. Με το επίρρημα «περιφανώς» τονίζει το μέγεθος της αναξιοπιστίας τους, γιατί εφόσον ψεύδονται τόσο φανερά δεν βλάπτουν μόνο εκείνον αλλά δεν σέβονται και τη βουλή. Πρόκειται για ανθρώπους που επιδιώκουν δίκες για να σπιλώνουν την τιμή αθώων πολιτών όπως ο Μαντίθεος. Ήθος βουλευτών Στην παράγραφο 8 ο ρήτορας με τη φράση «ὁρῶ δὲ καὶ ὑμᾶς ταύτῃ τῇ γνώμῃ χρωμένους» φαίνεται ότι επιχειρεί να παρουσιάσει το ήθος και τις απόψεις του να συμφωνούν με το ήθος και τις απόψεις των βουλευτών. Όλοι αυτοί θα είναι οι χρηστοί πολίτες, ενώ οι κατήγοροι οι φαύλοι. Οι βουλευτές παρουσιάζονται σοβαροί πολίτες που δεν θεωρούν αξιοκατάκριτη την υπηρεσία στο ιππικό αλλά τη κατάχρησή της. Β. 4. Ο Μαντίθεος χρησιμοποιεί ένα επιχείρημα που στηρίζεται σε μια πολύ εύστοχη υποθετική άποψη. Τονίζει ότι ακόμα και αν βέβαια υπηρέτησε στο ιππικό δε θα έπρεπε αυτό να λειτουργήσει ανασταλτικά στην ανάληψη του αξιώματος αφού πολλοί από αυτούς που υπηρέτησαν ως ιππείς την περίοδο των Τριάκοντα, σήμερα κατέχουν αξιώματα. Το γεγονός ότι υπηρέτησε ως ιππέας την περίοδο διακυβέρνησης των Τριάκοντα θα αποτελούσε εμπόδιο εάν έβλαψε ή ζημίωσε κάποιον από τους συμπολίτες του. Ο Μαντίθεος αμβλύνει την κατηγορία του ιππέα λέγοντας ότι η θητεία του στο ιππικό, την περίοδο των Τριάκοντα δε θα αποτελούσε έγκλημα ικανό να εμποδίσει την εκλογή του στο βουλευτικό αξίωμα, εάν δε θα βρεθεί κάποιος που να ισχυριστεί ότι τον κακοποίησε, ότι τον έβλαψε ή τον ζημίωσε. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι πολλοί από τους παρόντες βουλευτές είχαν υπηρετήσει στο ιππικό και πολλοί ιππείς είχαν εκλεγεί σε ανώτερα αξιώματα, όπως το αξίωμα του ιππάρχου, του στρατηγού. την περίοδο. Αφού όμως δόθηκε τελικά αμνηστία θα ήταν παράλογο να κρίνεται η συμμετοχή κάποιου σε δημόσιο αξίωμα από το αν υπηρέτησε η όχι ως ιππέας την εποχή των Τριάκοντα. Πρόκειται για μια πολύ εύστοχη υπόθεση, που αφορά τους ίδιους τους βουλευτές. Από την στιγμή που δόθηκε αμνηστία, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, πρέπει να ισχύσει και για τον ίδιο. Μη ξεχνάμε ότι επρόκειτο για ένα αυταρχικό καθεστώς και
μπορεί πολλοί να εξαναγκάστηκαν να υπηρετήσουν τις γραμμές του. Τονίζεται εδώ η ειλικρίνεια του Μαντιθέου, ο οποίος δε θα αρνιόταν ότι υπηρέτησε τους Τριάκοντα με σκοπό να κάνει καλή εντύπωση στους βουλευτές και να πετύχει αθωωτική απόφαση. Επιπλέον επιδοκιμάζοντας την εκλογή τους επιδιώκει να κερδίσει τη συμπάθειά τους (ήθος ακροατών). Το σημαντικότερο είναι ότι δεσμεύει το ακροατήριο ώστε να καταλήξει σε μια ευνοϊκή και δίκαιη απόφαση. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι το εν λόγω επιχείρημα δεν αναλύεται από το ρήτορα όσο τα άλλα. Το προσπερνά κάπως βιαστικά γιατί η υπερβολική αναφορά στο ευαίσθητο θέμα της συμμετοχής στο σώμα των ιππέων μπορεί να έφερνε το αντίθετο αποτέλεσμα. Οπωσδήποτε είχαν εκλεγεί πολλοί ιππείς στα αξιώματα του βουλευτή, του στρατηγού και του ιππάρχου. Πρέπει όμως να τονίσουμε ξανά ότι γενικά οι ιππείς της δικτατορίας ήταν μισητοί και θύμιζαν στο λαό εκείνη τη δραματική περίοδο. Γι αυτό μπορούμε να υποθέσουμε ότι δύσκολα θα επικυρωνόταν η εκλογή του Μαντιθέου ως βουλευτή, αν αποδεικνυόταν ότι ήταν ιππέας την περίοδο της δικτατορίας εκτός αν τους έπειθε με το ανώτερο ήθος του και τη μετριοπάθειά του στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο του. Β. 5. α. δείγμα, βάθρο, δόση, βλήμα, ζημιά Β. 5. β. ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά γνῶναι -η γνώμη πεποιηκώς -ής ποιητής
ἠξίουν -μα ἀξίωμα πέπονθε -ος πάθος δοκιμάζεσθαι -ία δοκιμασία. Επιμέλεια: Καραμούζη Παπαδημητρίου Κατερίνα