ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΝΙΚΗ ΑΦΝΗ, ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης είναι κρατικό και υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισµού και Τουρισµού. Έργο του µουσείου είναι η συλλογή, µελέτη, έρευνα των υλικών τεκµηρίων του νεότερου ελληνικού λαϊκού πολιτισµού, καθώς και η συντήρηση, έκθεση και προβολή τους. Το µουσείο διαθέτει πλούσιες συλλογές έργων λαϊκής τέχνης, οι οποίες ανήκουν χρονικά στην περίοδο από 1650 έως σήµερα. Στο κεντρικό κτίριο του µουσείου, επί της οδού Κυδαθηναίων 17, στην Πλάκα, στεγάζονται οι κύριοι εκθεσιακοί χώροι. Εκτίθενται έργα κεντητικής, υφαντικής, αργυροχοΐας, µεταλλοτεχνίας, κεραµικής, ξυλογλυπτικής, λιθογλυπτικής, λαϊκής ζωγραφικής (έργα Θεόφιλου Χατζηµιχαήλ), θεάτρου Σκιών, µεταµφιέσεων, καθώς και ενδυµασίες. Στο Τζαµί, επί της οδού Άρεως 1, στην Πλατεία Μοναστηρακίου, εκτίθεται συλλογή κεραµικών που αποτελούν δωρεά του καθηγητή Β. Κυριαζόπουλου. Η συλλογή περιλαµβάνει κεραµικά που δηµιουργήθηκαν κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, έργα επώνυµων και ανώνυµων λαϊκών δηµιουργών. Το Λουτρό των Αέρηδων, επί της οδού Κυρρήστου 8, στην Πλάκα, είναι το µόνο από τα ηµόσια Λουτρά της Αθήνας που σώζεται µέχρι σήµερα. Χρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1453-1669). Λειτουργούσε, µε ενδιάµεσες διακοπές, µέχρι το 1965. Στο νέο εκθεσιακό χώρο του µουσείου, επί της οδού Πανός 22, στην Πλάκα, φιλοξενείται η συλλογή εργαλείων, δωρεά της Εταιρείας Λαογραφικών Μελετών. Η έκθεση, η οποία έχει τίτλο Άνθρωποι και εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιοµηχανική κοινωνία, παρουσιάζει τα εργαλεία της προβιοµηχανικής εποχής, καθώς και τους ανθρώπους που τα χρησιµοποίησαν, φωτίζοντας τις όψεις της εργασίας, αλλά και τους όρους µιας άλλης πραγµατικότητας πολύ κοντινής και, ταυτόχρονα, πολύ µακρινής από τη δική µας. Η εκπαιδευτική δράση του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, κατανοώντας από πολύ νωρίς τον πολλαπλό επιστηµονικό και επικοινωνιακό ρόλο του, καθώς και την αναγκαιότητα ενεργούς επαφής µε τον επισκέπτη/δέκτη της µουσειακής εµπειρίας, επεδίωξε µια δυναµική επικοινωνιακή πολιτική, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, µε την εφαρµογή µιας συστηµατικής και οργανωµένης, δηµιουργικής και ενεργητικής εκπαιδευτικής δραστηριότητας που απευθύνεται σε όλα τα είδη κοινού. Σκοπός, η δηµιουργική συνάντηση µουσείου και επισκέπτη, αλλά και η σύνδεση της µουσειακής επαφής µε ευχαρίστηση, ψυχαγωγία, γνώση και θετική εµπειρία. 1

Έτσι, στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης οργανώνονται διάφοροι τύποι εκπαιδευτικών προγραµµάτων (εκπαιδευτικά προγράµµατα για σχολικές τάξεις, εργαστήρια δηµιουργικής απασχόλησης, φορητό εκπαιδευτικό υλικό κ.ά.), τα οποία απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους, ενήλικες, καθώς και σε άτοµα µε αναπηρίες. Στόχος των προγραµµάτων αυτών είναι η γνωριµία µε τον ελληνικό λαϊκό πολιτισµό, την ελληνική παράδοση και ιστορία, µε απώτερο σκοπό την ευαισθητοποίηση των νέων για τη νεότερη πολιτιστική κληρονοµιά, καθώς και τη διαφύλαξη και προβολή της ιστορικής µνήµης. Με τη βοήθεια ποικίλου εποπτικού υλικού, µεθόδων και µέσων, τα παιδιά ανακαλύπτουν, δηµιουργούν, µαθαίνουν, παίζουν, φαντάζονται, ψυχαγωγούνται και εξοικειώνονται µε το χώρο του µουσείου, σε µια προσπάθεια αντιµετώπισης του µουσειακού υλικού ως δυναµικού στοιχείου παρόντος και µέλλοντος. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα για σχολικές οµάδες εξειδικεύονται ανάλογα µε την ηλικία των µαθητών. Παρέχουν αφενός γνώσεις για το τι είναι µουσείο και ποιοι είναι οι επαγγελµατίες που εργάζονται σε αυτό και αφετέρου επεξεργάζονται συγκεκριµένα θέµατα ή τοµείς του λαϊκού πολιτισµού, όπως για παράδειγµα την ενδυµασία, την υφαντική, την κεντητική, την αργυροχοΐα, το θέατρο Σκιών ή τον εθιµικό κύκλο, δίνοντας, µε τον τρόπο αυτό, την ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν τις συλλογές του µουσείου και τον πλούτο του νεότερου ελληνικού λαϊκού πολιτισµού. Η συµµετοχή των µαθητών στα προγράµµατα είναι ενεργή. Μέσα από επιλεγµένα εκθέµατα, τα παιδιά γνωρίζουν τους διάφορους τοµείς της λαϊκής τέχνης. Έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στις συλλογές, να συµπληρώσουν φυλλάδια εργασίας, να δραµατοποιήσουν σκηνές από λαϊκούς µύθους και παραδόσεις, να συµµετέχουν σε παιχνίδια και χειροτεχνικές δραστηριότητες. Μέσω της παρατήρησης, της σύγκρισης, των δηµιουργικών δράσεων, η επίσκεψη αποτελεί ευχάριστη και δηµιουργική εµπειρία που προδιαθέτει θετικά και για επόµενες ανάλογες εµπειρίες, γεννά την αγάπη για τα µουσεία και καλλιεργεί τη συνήθεια των επισκέψεων σ αυτά. Ειδικότερα την περίοδο των Χριστουγέννων και της Αποκριάς, διοργανώνονται στο κεντρικό κτίριο του µουσείου εδικά εκπαιδευτικά προγράµµατα για µαθητές του ηµοτικού, τα οποία είναι εµπνευσµένα από τα έθιµα των εορτών αυτών. Για µαθητές Γυµνασίου - Λυκείου, εξάλλου, διοργανώνονται δύο τύποι προγραµµάτων: στο πρώτο, µε τίτλο Γνωρίζοντας την ελληνική Λαϊκή τέχνη, οι µαθητές εξερευνούν τον πλούτο της ελληνικής χειροτεχνίας, αναζητούν τους τύπους και τις µορφές της ελληνικής λαϊκής τέχνης, ανακαλύπτουν διακοσµητικά µοτίβα, υλικά και τεχνικές κατασκευής, ενώ στο δεύτερο, µε τίτλο Πίσω από τις βιτρίνες, µε τη βοήθεια προβολής διαφανειών, συµπλήρωσης εκπαιδευτικών φυλλαδίων, επίσκεψης στα διάφορα τµήµατα του µουσείου, όπως στο Εργαστήριο Συντήρησης, το Φωτογραφικό Αρχείο, τους χώρους αποθήκευσης των 2

συλλογών, γνωρίζουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του και ανακαλύπτουν έναν ολόκληρο κόσµο πίσω από τις βιτρίνες Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα για σχολικές οµάδες πραγµατοποιούνται στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, καθώς και στα παραρτήµατά του. Εκπαιδευτικά προγράµµατα για την ελληνική λαϊκή κεραµική στο Τζαµί Στο παράρτηµα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, πραγµατοποιούνται ειδικά εκπαιδευτικά προγράµµατα για σχολικές οµάδες, µε θέµα τη νεοελληνική κεραµική. Νερό και χώµα και φωτιά είναι τα φτιαστικά µου.... Με τη βοήθεια προβολής διαφανειών, συµπλήρωσης φυλλαδίων εργασίας, παιχνιδιών, χειροτεχνικών κατασκευών, δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν τα στάδια κατασκευής των κεραµεικών, διάφορα είδη πήλινων αντικειµένων, τη χρήση τους κ.ά. Κεραµεικά µε χρώµατα! Οι µαθητές ανακαλύπτουν τον πλούτο της διακόσµησης των ελληνικών λαϊκών κεραµεικών -µε τη βοήθεια διαφανειών, εκπαιδευτικών φυλλαδίων, θεατρικού παιχνιδιού- και διακοσµούν πήλινα αντικείµενα. Εκπαιδευτικά προγράµµατα στη µόνιµη έκθεση Με αφορµή τη µόνιµη έκθεση, πραγµατοποιούνται τα εξής εκπαιδευτικά προγράµµατα: Άνθρωποι και Εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιοµηχανική κοινωνία. στο νέο εκθεσιακό χώρο του Μουσείου, πραγµατοποιούνται εκπαιδευτικά προγράµµατα για τα εργαλεία και την εργασία στην προβιοµηχανική περίοδο, για µαθητές, Ε και ΣΤ ηµοτικού, καθώς και για µαθητές Γυµνασίου και Λυκείου. Τα εργαλεία πριν τη βιοµηχανία. Ποια ήταν; Τι εξυπηρετούσαν; Ποιοι τα έφτιαχναν; Τι σχέση έχουν µε αυτά που χρησιµοποιούµε σήµερα; Μια περιήγηση στον κόσµο των παλιών εργαλείων. Η εργασία πριν τη βιοµηχανία. Ο κόσµος της προβιοµηχανικής εργασίας µέσα από την εµπειρία των ανθρώπων που ασκούσαν διάφορα επαγγέλµατα πριν τη δεκαετία του 1950. Ποιοι ήταν; Πώς ζούσαν; Πώς δούλευαν; Πώς τους έβλεπαν οι άλλοι; Πώς έβλεπαν οι ίδιοι τον εαυτό τους; Τι σχέση έχουν µε µας σήµερα; Η τέχνη µαθαίνεται. Ένα εκπαιδευτικό πρόγραµµα για τους όρους και τις συνθήκες της µαθητείας στα προβιοµηχανικά εργαστήρια. 3

Εκπαιδευτικό δανειστικό υλικό - Μουσειοσκευές Η επαφή και συνεργασία του Μουσείου µε τα σχολεία της Αθήνας και της περιφέρειας, καθώς και µε σχολεία ειδικής αγωγής ή άλλους φορείς, διευκολύνεται µε τις φορητές εκπαιδευτικές µουσειοσκευές που στοχεύουν στη γνωριµία των παιδιών µε τον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισµό. Ως µέσο προσέγγισης, χρησιµοποιείται πολύπλευρο εποπτικό υλικό, όπως έντυπα, κασέτες, διαφάνειες, αντίγραφα εκθεµάτων, παιχνίδια, κατασκευές κ.ά. Οι εκπαιδευτικοί µπορούν να δανειστούν τις µουσειοσκευές για ορισµένο χρονικό διάστηµα, προκειµένου να πραγµατοποιήσουν στην τάξη αντίστοιχο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. ιατίθενται οι εξής µουσειοσκευές: Του Μουσείου τα µιλήµατα. Η µουσειοσκευή περιέχει οπτικοακουστικό υλικό, ενηµερωτικά έντυπα, εκπαιδευτικά φυλλάδια και αντίγραφα εκθεµάτων, µε τη βοήθεια των οποίων τα παιδιά έρχονται σε µια πρώτη επαφή µε τους θησαυρούς της ελληνικής λαϊκής τέχνης. Καλησπέρα σας πέρα για πέρα! Η παράσταση αρχίζει....το εκπαιδευτικό υλικό ζωντανεύει τον κόσµο του Καραγκιόζη: την καταγωγή και την ιστορία του θεάτρου Σκιών, τους ήρωες, το ρεπερτόριο, το λόγο, την κίνηση και τη µουσική. Η µουσειοσκευή περιέχει διαφάνειες, φιγούρες, µικρογραφία µπερντέ, κασέτα ήχου µε τραγούδια και αποσπάσµατα έργων του θεάτρου Σκιών για χειροτεχνικές κατασκευές, προτάσεις για την επεξεργασία του εκπαιδευτικού υλικού. Ένα εργαλείο που το λέγαν αργαλειό. Τα παιδιά γνωρίζουν τις υφαντικές ύλες και τα στάδια επεξεργασίας έως την ύφανση, τα είδη και τη χρήση των υφαντών, καθώς και τα διακοσµητικά θέµατα των υφαντών, µέσω εντύπων για τον εκπαιδευτικό και το µαθητή, φωτογραφικό υλικό, ξύλινο τελάρο υφαντικής, νήµατα και σαΐτα, υφαντό, προτάσεις για την επεξεργασία του εκπαιδευτικού υλικού. Σφουγγάρια. Το χρυσάφι του βυθού. Τα παιδιά έρχονται σε επαφή µε το επάγγελµα του σφουγγαρά και τη σπογγαλιεία. Εισάγονται στις µεθόδους σπογγαλιείας από την αρχαιότητα ως σήµερα, τον εξοπλισµό των δυτών, τη ζωή των τολµηρών σφουγγαράδων, τους κινδύνους που αντιµετωπίζουν, τα είδη των σφουγγαριών και τα στάδια επεξεργασίας τους. Η µουσειοσκευή περιέχει έντυπα για τον εκπαιδευτικό και το µαθητή, φωτογραφικό υλικό, κασέτες βίντεο και ήχου, δείγµα φυσικού σφουγγαριού, προτάσεις για την επεξεργασία του εκπαιδευτικού υλικού. Ο κρυολόγος και η κυρά - φουφού. Η µουσειοσκευή αυτή σχεδιάστηκε µε στόχο να φέρει τα παιδιά σε επαφή µε τη νεοελληνική κεραµική, µια τέχνη µε ιδιαίτερη παράδοση στον ελληνικό χώρο, µέσα από µικρογραφικά πήλινα αντικείµενα, έντυπα, διαφάνειες, επιτραπέζια παιχνίδια, εκπαιδευτικά φυλλάδια, προτάσεις για την επεξεργασία του 4

θέµατος. Με τη βοήθεια των παραπάνω, τα παιδιά γνωρίζουν τα στάδια κατασκευής των κεραµικών, τους τύπους πήλινων αντικειµένων, τη χρήση και τα διακοσµητικά θέµατά τους. Το κέντηµα είναι γλέντηµα. Η µουσειοσκευή περιλαµβάνει ποικίλο έντυπο υλικό, όπως έντυπα, διαφάνειες, παζλ, κέντηµα, προτάσεις για την επεξεργασία του θέµατος. Κάθε αγώνισµα και µια γιορτή. Στόχος είναι η γνωριµία µε τα λαϊκά αγωνίσµατα που πραγµατοποιούνταν, και συνεχίζουν να οργανώνονται έως και σήµερα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, στο πλαίσιο εθιµικών εκδηλώσεων. Μέσω διαφανειών, ενηµερωτικού εντύπου και επιτραπέζιου παιχνιδιού, τα παιδιά προσεγγίζουν άµεσα τα αυθεντικά λαϊκά αγωνίσµατα (πάλη, άλµα, άρση βαρών, διελκυστίνδα, ιππικούς αγώνες κ.ά. Εκπαιδευτικοί φάκελοι Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης διαθέτει δύο εκπαιδευτικούς φακέλους, τους οποίους οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να δανειστούν και να επεξεργαστούν στη σχολική τάξη. Περιλαµβάνουν ενηµερωτικό και φωτογραφικό υλικό και αποτελούν συνοπτικό και εύχρηστο µέσο για µια πρώτη επαφή µε την ελληνική λαϊκή τέχνη. Οι συλλογές του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Ο φάκελος περιλαµβάνει έντυπο, στο οποίο παρουσιάζονται επιλεγµένα εκθέµατα από τις συλλογές του Μουσείου, σειρά 24 διαφανειών, ενηµερωτικά φυλλάδια και βιβλιογραφία. Προσφέρει σύντοµη και περιεκτική εισαγωγή στην ελληνική λαϊκή τέχνη και διευκολύνει την προετοιµασία των εκπαιδευτικών και των µαθητών πριν από την επίσκεψή τους στο Μουσείο. Απ όλα τα µυριστικά, το πιο µυρίζει ο φούρνος κι απ όλα τα λαλούµενα το πιο λαλεί η κανάτα. Ο εκπαιδευτικός φάκελος αναφέρεται στις διατροφικές συνήθειες του λαού µας σε σηµαντικούς µεταβατικούς σταθµούς της ζωής του ανθρώπου (γέννηση, βάπτιση, γάµος, θάνατος), καθώς και σε εορταστικές περιόδους του χρόνου, π.χ. Πρωτοχρονιά, Πάσχα, Χριστούγεννα, Απόκριες. Περιλαµβάνει έντυπο µε πληροφοριακό υλικό για το θέµα και δραστηριότητες, σειρά 35 διαφανειών, καθώς και έντυπο µε προτάσεις για τη δηµιουργική επεξεργασία του θέµατος. 5

Εκπαιδευτικά προγράµµατα για οµάδες ατόµων µε αναπηρίες Σε µια προσπάθεια για την άρση του αποκλεισµού και την ισότιµη συµµετοχή ατόµων µε αναπηρίες στη γνώση και τον πολιτισµό, το µουσείο εφαρµόζει ειδικά εκπαιδευτικά προγράµµατα, προσαρµοσµένα στις ιδιαιτερότητες της κάθε οµάδας, στο κεντρικό του κτίριο. «Ε ρε γλέντια! Γνωριµία µε τον κόσµο του Καραγκιόζη. Οι φιγούρες, τα σκηνικά, ο µπερντές, οι ρεκλάµες που εκτίθενται στο Μουσείο, δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να έρθουν σε επαφή µε τον κόσµο του Καραγκιόζη. Στα χρόνια του παππού και της γιαγιάς: µέσα από ένα κατάλληλα δοµηµένο εκπαιδευτικό πρόγραµµα, τα παιδιά προσεγγίζουν διάφορους τοµείς της λαϊκής τέχνης, µέσω επιλεγµένων εκθεµάτων, οπτικοακουστικού υλικού, χειροτεχνικών και δραστηριοτήτων. Εκπαιδευτικό δανειστικό υλικό για οµάδες Ατόµων µε Αναπηρίες Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, σε συνεργασία µε την Ελληνική Εταιρεία Καλλιτεχνικών Προγραµµάτων Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες VERY SRECIAL ARTS HELLAS και τη Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς, δηµιούργησε µουσειοσκευή για το θέατρο Σκιών, η οποία απευθύνεται σε άτοµα µε νοητική υστέρηση, προβλήµατα ακοής, όρασης και κίνησης. Εργαστήρια δηµιουργικής απασχόλησης Λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα. Τα θέµατά τους είναι εµπνευσµένα από τους ποικίλους τοµείς του ελληνικού λαϊκού πολιτισµού, όπως από τα έθιµα του κύκλου του χρόνου, τις λαϊκές τέχνες, την προφορική παράδοση, τη µουσική, το χορό κ.ά. Στη διεξαγωγή των προγραµµάτων αυτών εφαρµόζονται ποικίλες µέθοδοι και µέσα: κίνηση, λόγος, θεατρικό παιχνίδι, χειροτεχνικές κατασκευές, εκπαιδευτικά φυλλάδια κ.ά. Εργαστήρια δηµιουργικής απασχόλησης οργανώνονται για παιδιά ηµοτικού, για εφήβους και για οικογένειες. Μάλιστα, τα εργαστήρια δηµιουργικής απασχόλησης που πραγµατοποιούνται τη σχολική χρονιά 2008-2009 προσεγγίζουν περιβαλλοντικά θέµατα. Επίσης, σε µια προσπάθεια διατήρησης και προβολής λαϊκών τεχνών που χάνονται µε το χρόνο, εφαρµόζονται στο Μουσείο κύκλοι µαθηµάτων για ενήλικες, εµπνευσµένοι από διάφορους τοµείς της λαϊκής τέχνης, όπως την υφαντική, την κεραµική, την κεντητική, το κοπανέλι κ.ά. 6

ιαπολιτισµική εκπαιδευτική δράση Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, εναρµονιζόµενο στα σύγχρονα δεδοµένα µιας πολυπολιτισµικής κοινωνίας, εξελίσσει τη µουσειοπαιδαγωγική πρακτική που εφαρµόζει, προσπαθώντας να αγκαλιάσει και να αναδείξει ποικίλες κοινωνικές οµάδες, να συµβάλει στην οµαλή ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό και την ενεργό συµµετοχή τους στο κοινωνικό και πολιτισµικό γίγνεσθαι. Στο πλαίσιο αυτού του διαπολιτισµικού διαλόγου, οδηγός είναι το σταθερό στοιχείο της παράδοσης, των εθίµων και της τέχνης άλλων λαών και επιδίωξή µας η συνάντηση τους, µέσα από έναν κύκλο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που σχεδιάστηκε µε σεβασµό στα ιδιαίτερα πολιτισµικά χαρακτηριστικά της κάθε οµάδας. Εκδόσεις Όσον αφορά στην εκδοτική δραστηριότητα του µουσείου, η οποία αφορά σε παιδιά, πρέπει να σηµειωθεί ότι, κάθε µήνα, το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης εκδίδει ένα µηνιαίο έντυπο, το Λαλουσάκι, το οποίο αναφέρεται στις γιορτές, τα ήθη, τα έθιµα του κάθε µήνα και περιλαµβάνει παραµύθια, παραδόσεις, παρουσιάσεις αντικειµένων από τις συλλογές του. Μέσω του περιοδικού, τα παιδιά προτρέπονται να γίνουν µικροί λαογράφοι, να συγκεντρώσουν, δηλαδή, λαογραφικό υλικό και να αποστείλουν τις εργασίες τους στο περιοδικό για δηµοσίευση. Έτσι υπάρχει το όφελος της εµπλοκής των ίδιων των παιδιών στη διαδικασία της έρευνας, της ευαισθητοποίησής τους σε θέµατα λαϊκού πολιτισµού και της καλλιέργειας της αγάπης για την πολιτιστική µας κληρονοµιά. Το περιοδικό αποτελεί κρίκο σύνδεσης του µουσείου µε το κοινό, µε παράλληλη εµπλοκή του σχολείου και των ενηλίκων, από τους οποίους τα παιδιά αναζητούν πληροφοριακό υλικό για το παρελθόν. Με άλλα λόγια βοηθά στη δηµιουργία δικτύου επαφής µουσείου και αποδεκτών από διάφορες εθνότητες -καθόσον στις σχολικές τάξεις συνυπάρχουν πλέον παιδιά από ποικίλα πολιτισµικά περιβάλλοντα, τα οποία µας αποστέλλουν ποικίλα λαογραφικά στοιχεία. Η Νίκη άφνη είναι φιλόλογος - µουσειοπαιδαγωγός του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. 7

Εικ. 1 Κεντρικό κτίριο του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Εικ. 2 Το Τζαµί, όπου εκτίθεται συλλογή κεραµικών. 8

Εικ. 3 Το Λουτρό των Αέρηδων. Εικ. 4 Μόνιµη έκθεση Άνθρωποι και Εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιοµηχανική κοινωνία. 9

Εικ. 5 Εκπαιδευτικό πρόγραµµα για σχολικές οµάδες, µε θέµα την αρχιτεκτονική. Εικ. 6 Εκπαιδευτικό πρόγραµµα για σχολικές οµάδες, µε θέµα την ελληνική Αποκριά. 10

Εικ. 7 Εκπαιδευτικό πρόγραµµα Πίσω από τις βιτρίνες για µαθητές Γυµνασίου. Τα παιδιά γνωρίζουν το εργαστήριο συντήρησης. Εικ. 8 Ένα εργαλείο που το λέγαν αργαλειό. 11

Μουσειοσκευή µε θέµα τη νεοελληνική υφαντική. Εικ. 9 Το κέντηµα είναι γλέντηµα. Μουσειοσκευή µε θέµα τη νεοελληνική κεντητική. Εικ. 10 Εκπαιδευτικό πρόγραµµα για άτοµα µε αναπηρίες, µε θέµα τα έθιµα του Πάσχα. 12

Εικ. 11 Μουσειοσκευή για οµάδες ατόµων µε αναπηρίες, µε θέµα το θέατρο Σκιών. Εικ. 12 Εργαστήριο δηµιουργικής απασχόλησης για παιδιά, µε θέµα τη λαϊκή ζωγραφική. 13

Εικ. 13 Μαθήµατα κεραµικής για ενήλικες. Εικ. 14 Το ΜΕΛΤ συµµετείχε σε πρόγραµµα της ιεύθυνσης Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς του ΥΠΠΟΤ για Έλληνες Τσιγγάνους, µε την πραγµατοποίηση εργαστήριων δηµιουργικής απασχόλησης για παιδιά και εφήβους στην περιοχή του Ιλίου. 14