Εισαγωγή. Η υπόσταση του εγκλήματος

Η Τ Ε ΧΝ Η ΤΗ Δ ΙΑ Κ Ο Π Η ΤΗ Σ Ε Γ Κ Υ Μ Ο ΣΥ Ν Η Σ 57 Ο δ υ σ σ έα ς Ευσταθόττουλος, Δ ικ η γ ό ρ ο ς, Μ ε τ α π τ υ χ ια κ ό ς φ ο ιτ η τ ή ς τ ο υ Π α ν ε π ισ τ η μ ί ο υ Α θ η ν ώ ν σ τ ις Π ο ιν ικ έ ς Ε π ισ τή μ ε ς. Εισαγωγή Η τεχ νη τή διακοπή τη ς εγκυμοσ ύνης τ υ π ο π ο ιείτα ι σ το ά ρ θ ρο 304 το υ Π οινικού Κώ δικα και β ρ ίσ κετα ι σ το 15ο κεφ ά λα ιο α υ το ύ π ερ ί «εγκλημάτω ν κα τά τ η ς ζωής». Ο ό ρ ο ς α υ τό ς αντικα τέσ τη σ ε το ν όρο «άμβλωση», α λλά και το ν π ρ ο γενέσ τερ ο «έκτρωση», λ έ ξ ε ις που σ αφ ώ ς ενείχ α ν μ ε γ α λ ύ τερ η κοινω νική απ αξία σ υ γκρ ιτικά με α υ τέ ς που χρ ησ ιμ ο π ο ιεί ο π οινικός νομοθ έτη ς σήμερα, έτσ ι ώ στε να υποδηλώ νεται μια σ υνεχώ ς α υξα νόμενη τά σ η αποποινικο π οίη σ ηςτο υ α δικήματος αυτού. Ενώ κύριο π ρ ο σ τα τευ ό μ ενο έννομο α γα θό είνα ι κα ι π ρέπ ει να είνα ι η ζωή κα ι η υ γεία το υ εμ β ρ ύ ο υ, ο λο ένα κα ι π ερ ισ σ ό τερ ο α να γ ν ω ρ ίζετα ι το δικα ίω μ α τη ς εγκύ ο υ στην απ όφαση αν θα απ οκτήσ ει ή όχι παιδί. Το π ρ ό β λη μ α τ η ς α π οπ οινικοπ οίησ ης τω ν α μ β λώ σ εω ν έ χ ε ι α π α σ χ ο λ ή σ ει γ ια π ο λ λ ές δ ε κ α ε τ ίε ς τ ο υ ς επ ισ τη μ ο ν ικ ο ύ ς κύ κλο υ ς, τ ο υ ς κοινω νικούς, π ο λιτικο ύ ς, θ ρ η σ κ ε υ τικ ο ύ ς κα ι ά λ λ ο υ ς φ ο ρ είς, ενώ έχ ο υ ν δ ια τυ π ω θ εί δ ια μ ετρ ικ ά α ν τίθ ε τε ς απ όψ εις, που θ ίγουν θεμελιώ δη ζη τή μ α τ α ελ ε υ θ ε ρ ία ς κα ι ηθικής. Ό μω ς, τέ τ ο ιε ς σ υ ζη τή σ εις είνα ι μ ά τα ιες ενόψ ει τη ς δ ρ α μ α τικ ή ς κ ο ιν ω ν ικ ή ς π ρ α γ μ α τικ ό τη τα ς, σ ύμφω να με τη ν οπ οία κάθε χρόνο λα μ βάνουν χώ ρα εκα το ντά δ ες χιλιά δ ες π αράνομα δ ιεξα χ θ είσ ες αμβλώ σεις, ενώ πόσες ά λ λ ες δ εν βλέπουν καν το φ ω ς τη ς δ ημοσ ιό τη τα ς. Η υπόσταση του εγκλήματος Η διά τα ξη το υ άρθρου 304 το υ Π οινικού Κώ δικα ο ρ ίζει τ α εξής: «... 1. Ό π ο ιο ς χω ρ ίς τη σ υναίνεσ η τη ς εγκύ ο υ δια κόπ τει τη ν εγκυμοσ ύνη τη ς, τ ι μ ω ρ είτα ι μ ε κά θειρξη. 2α. Ό π ο ιο ς με τη σ υναίνεσ η τ η ς εγ κ ύ ου δ ια κόπ τει α νεπ ίτρ επ τα τη ν εγκυμοσ ύ νη τ η ς ή π ρ ο μ η θ εύ ει σ αυτή μέσ α γ ια τη διακοπ ή τη ς, τιμ ω ρ ε ίτα ι με φ υλάκισ η το υ λ ά χ ισ το ν έ ξ ι μηνώ ν κα ι αν ε ν ε ρ γ ε ί κατά σ υ νήθεια τ ις π ρ ά ξεις α υ τές, τιμ ω ρ είτα ι με φ υ λά κισ η το υ λ ά χ ισ το ν δύο ετών. 2β. Αν από τη ν πράξη τη ς π ροηγούμενης δ ιά τα ξη ς π ρ ο κλη θ εί β α ρ εία πάθηση το υ σ ώ μ α το ς ή τ η ς δ ιά νο ια ς τη ς εγκύ ου, επιβ ά λλετα ι φ υλά κισ η το υ λά χισ το ν δύο ετώ ν και αν π ρ οκλήθηκε ο θάνα τό ς τη ς, επιβάλλ ε τα ι κ ά θ ειρ ξη μ έχρ ι δ έκα έτη. 3. Έ γ κ υ ο ς που δ ια κό π τει ανεπ ίτρεπ τα τη ν εγκυ μ οσ ύ νη τη ς ή επ ιτρέπ ει σ ε άλλον να τη ν δια κόψ ει, τιμ ω ρ ε ίτα ι με φ υλάκισ η μ έχρ ι έν α έτο ς. 4. Δ εν είν α ι άδικη π ράξη η τεχ ν η τή δ ι ακοπή τ η ς εγκυ μ οσ ύ νη ς, που ε ν ερ γ είτα ι με τη σ υναίνεσ η τ η ς εγκύ ο υ από γ ια τρ ό μ α ιευ τή ρ α -γ υ ν α ικ ο λ ό γ ο με τη σ υμμετοχή α να ισ θ η σ ιο λό γο υ σε οργα νω μένη νοσηλ ευ τικ ή μονάδα, αν σ υ ντρ έχ ει μια από τις α κό λο υ θ ες π εριπ τώ σεις: α) Δ ε ν έ χ ο υ ν σ υ μ π λ η ρ ω θ εί δ ώ δ ε κ α εβ δ ο μ ά δ ες εγκυμοσ ύνης. β) Έ χ ουν διαπ ισ τω θεί, με τ α σ ύγχρονα μ έσ α π ρ ο γ εν ν η τικ ή ς δ ιά γνω σ η ς, ε ν δ ε ί ξ ε ις σ ο β α ρ ή ς α νω μ α λία ς το υ εμ β ρ ύ ο υ, που επ ά γο ντα ι τη γέννησ η π α θολογικού νεογνο ύ κα ι η εγκυμοσ ύνη δεν έχ ε ι δ ιά ρ κ ε ια π ε ρ ισ σ ό τε ρ ο από ε ίκ ο σ ι τέ σ σ ε ρ ις εβ δο μ ά δ ες. γ) Υπ άρχει ανα π ότρεπ τος κίνδυνος γ ια

58 Η Τ Ε ΧΝ Η ΤΗ Δ ΙΑ Κ Ο Π Η Τ Η Σ Ε ΓΚ Υ Μ Ο ΣΥ Ν Η Σ τη ζωή τ η ς εγκύου ή κίνδυνος σ ο β α ρ ή ς και δ ια ρκο ύ ς βλάβης τη ς σ ω ματικής ή ψυχ ικ ή ς υ γ εία ς τη ς. Σ την περίπ τω ση α υτή α π α ιτείτα ι σ χετική βεβαίω ση και το υ κατά π ερίπτω ση α ρ μ όδ ιου για τρ ο ύ. δ) Η εγκυμοσ ύνη είν α ι α π οτέλεσ μ α βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, α ιμ ομειξία ς ή κα τά χρ ησ η ς γυ να ίκα ς ανίκανης να αντι- σ τα θ εί και εφ ό σ ο ν δ εν έχουν συμπ ληρω θ εί δ έκα εννέα εβ δ ο μ ά δ ες εγκυμοσ ύνης. 5. Αν η έγκυος είν α ι ανήλικη, α π α ιτείτα ι και η συναίνεση εν ό ς από το υ ς γ ο ν είς ή α υ το ύ που έχει τη ν επ ιμ έλεια το υ π ροσώ που τ η ς ανήλικης...». Το ά ρ θ ρο αυτό σ το ιχ ειο θ ε τε ί τρ ία είδη εγκλημά τω ν: I) Ετεροδιακοπή της εγκυμοσύνης Δ ια κρίνετα ι σ ε εκείνη που τ ε λ ε ίτ α ι χω ρ ίς τη συναίνεση τ η ς εγκύ ο υ (άρθρο 304, παρ. 1) κα ι σε εκείνη που τ ε λ ε ίτ α ι με τη θέλησή τη ς (άρθρο 304, παρ. 2 στοιχ. α). Η ειδοπ ο ιό ς δ ια φ ο ρ ά μ ετα ξύ το υ ς είν α ι η σ υνα ίνεσ η τη ς εγ κ ύ ο υ (νομοτεχνικά πιο δ ό κιμ ο ς ό ρος είν α ι η «βούληση»), έννομο αγαθό, που π ροσβάλλετα ι επιπλέον στην πρώ τη περίπτωση, γ εγ ο ν ό ς που δ ικ α ιο λο γ ε ί τη δ ια φ ο ρ ετική ποινική αντιμετώ π ιση, αφ ού η χω ρίς τη συναίνεση ετεροδια κοπ ή τιμ ω ρ είτα ι ως κα κο ύ ρ γημα με κάθειρ ξη (5 έω ς 20 έτη), ενώ η με συναίνεση ετερ ο δ ια - κοπή τιμ ω ρ είτα ι ως π λημμέλημα με ποινή φ υ λά κισ η ς (6 μήνες έω ς 5 έτη). Γ ια τ η ν π λήρω σ η τ η ς α ν τικ ε ιμ ε ν ικ ή ς υ π ό σ τα σ η ς κα ι τω ν δ ύ ο π ερ ιπ τώ σ εω ν α π α ιτείτα ι ζω ντανό έμ β ρυο, που μπ ορεί να ε ξ ε λ ιχ θ ε ί σ ε άνθρω π ο κα ι η θανά τω ση το υ εμ β ρύου λόγω τ η ς δια κοπ ής. Η διακοπ ή τη ς εγκυμοσ ύ νη ς μπ ορεί να γ ί ν ε ι ε ίτ ε με εν έρ γ εια (επί το υ εμ β ρ ύ ο υ ή επί τη ς εγκύου), ε ίτ ε με π αράλειψ η. Στην τε λ ε υ τα ία περίπτω ση α π α ιτείτα ι ιδ ια ίτερ η νομική υποχρέωση απ οτροπ ής τ η ς ε γ κ υ μοσ ύνης και με τ έ τ ο ια β α ρ ύνοντα ι ιδίω ς ο ι γ ια τρ ο ί και οι μ α ίε ς -μ α ιε υ τέ ς, ο ι οποίοι είν α ι υπ όλογοι εφ ό σ ο ν δ ό λ ια π α ρέλειψ αν τη ν οπ οιαδήπ οτε π ρόσφ ορη και εφ ικτή σε α υ το ύ ς εν έρ γεια. Επ ιβαρυντική περίπτω ση σ υ νισ τά η κα τά σ υ νή θ εια τέλ εσ η τ έ το ιω ν π ράξεω ν (άρθρο 304, παρ. 2α εδάφ. 3) και αφ ο ρ ά άτομα, κυρίω ς για τρ ούς, που επ ανειλημμένα π ροβαίνουν σ τις εν έρ γειες α υ τές. Σ την περίπτω ση α υτή το π λαίσιο π οινής είνα ι από δύο έω ς π έντε έτη. Και σ τις δύο π α ρ α λλα γές τη ς ετερ ο δ ια - κοπ ής ν ο είτα ι ευθύνη από σ υμμετοχή. Για π α ράδειγμ α, η μαία που β οηθά το για τρ ό να τελέσ ει α νεπ ίτρ επ τη εκ το υ νόμου άμβλωση, είν α ι υπ όλογη ω ς απ λός συνεργ ό ς, ενώ αν σ υ μ μ ετέχ ει και η ίδια ενεργά, θ εω ρ είτα ι ως ά μ εσ ος σ υνεργός. Ο μόνος λ ό γ ο ς ά ρ σ ης το υ αδίκου, δηλαδή απαλλ α γ ή ς από τη ν ποινή, σ την π ροκειμένη περίπτω ση είνα ι η επίκληση τη ς κατά σ τασης α νά γκης. Α ίρ ε τα ι ο ά δ ικ ο ς χ α ρ α κ τή ρ α ς τ η ς π ράξης, αν ο υπ α ίτιος προέβη στην άμβλω ση γ ια να α π οτρ έψ ει π α ρόντα και ανα π ότρεπ το με ά λλα μ έσ α κίνδυνο, δηλα δ ή κίνδυνο γ ια τη ζωή τη ς εγκύου. Ε ιδικότερα, μόνο γ ια τη ν περίπτωση τη ς ετερ ο δ ια κο π ή ς με τη συναίνεση τη ς εγκύου, η τεχ ν η τή διακοπ ή τη ς εγκυμοσ ύνης δ εν είν α ι άδικη όταν δ ιε ν ε ρ γ είτα ι από γ ια τρ ό μ α ιευ τή ρ α -γ υ ν α ικ ο λ ό γ ο, σ υ μ μ ετέχει α να ισ θ η σ ιο λό γο ς κα ι λα μ β ά νει χώ ρα σε οργα νω μένη νο σ η λευ τική μονάδα. Σ τη ν 4η π α ρ ά γρα φ ο το υ ά ρ θ ρ ο υ 304 το υ Π.Κ. κα θιερ ώ νοντα ι τέσ σ ε ρ ις ειδ ικ ο ί λ ό γ ο ι ά ρσ ης το υ αδίκου. Καταρχήν, να μην έχο υ ν σ υμπ ληρω θεί δ ώ δ εκα εβ δ ο μ ά δ ες εγκυμοσ ύ νη ς. Το χρονικό α υτό όριο είναι μεν εύ λο γο π ρος απ οφυγή οποιοσδήποτ ε δ ια κινδ ύ νευ σ η ς τη ς υ γ εία ς τη ς εγ κ ύ ου, α λλά χ ρ ή ζει ιδ ια ίτερ ω ν επ ιφ υλάξεω ν ως π ρος τ ο α υ θ α ίρ ετο ή μη το υ ορίου α υ το ύ. Από ια τρ ικ ή ς απ όψ εω ς η τεχνη τή δ ι ακοπή είν α ι ενδ εδ ειγμ ένη, α φ ενός, ό τα ν υπ άρχουν εν δ είξεις σ οβ α ρής ανω μαλίας

Η Τ Ε ΧΝ Η ΤΗ Δ ΙΑ Κ Ο Π Η ΤΗ Σ Ε Γ Κ Υ Μ Ο ΣΥ Ν Η Σ 59 το υ εμ β ρύου, που επ ά γο ντα ι τη γέννησ η π α θολογικο ύ νεογνού και η εγκυμοσ ύνη δ εν έχ ε ι δ ιά ρ κ εια π ερ ισ σ ό τερ ο από ε ίκ ο σι τέσ σ ε ρ ις εβ δο μ ά δ ες, α φ ετέρ ο υ, ό τα ν υ π ά ρχει α να π ό τρ επ το ς κίνδ υ νο ς γ ια τη ζωή τ η ς εγκύ ο υ ή κίνδυνος σ οβαρής και δ ια ρ κ ο ύ ς βλάβης τη ς σ ω ματικής ή ψ υχική ς υ γ ε ία ς τη ς. Από η θ ικ ή ς τ έ λ ο ς άπ ο ψης, η ετερ ο δ ια κο π ή δεν μπ ορεί να αποκ λ εισ θ εί ό τα ν η εγκυμοσ ύνη είνα ι π ροϊόν ειδεχθώ ν εγκλημάτω ν, όπως το υ βιασμού, τ η ς απ οπλάνησης και γενικά εγκλημάτω ν κα τά τη ς γ εν ετή σ ια ς ελευ θ ερ ία ς. Τ α παραπάνω εγκλή μ α τα διώ κο ντα ι αυτεπ ά γ γ ελ τα και δ εν α π α ιτείτα ι η έγκλησ η το υ π α θόντος γ ια τη ν άσκηση τη ς ποινική ς δίω ξης. II) Αυτοδιακοπή της εγκυμοσύνης Μ π ορεί να τ ε λ ε υ τ ε ί με ίδια εν έρ γ εια τη ς εγκύ ο υ (άρθρο 304, παρ. 3) ή επ ιτρέπ ο ν τα ς με ανοχή τη ς τη ν π ρόκληση από τ ρ ί το. Το έγκλημα α υ τό είνα ι ιδ ια ίτερ ο αφ ού δ ρ ά σ τη ς το υ μπ ορεί να είνα ι μόνο η έγ κ υ ος, γ ε γ ο ν ό ς που δ ικ α ιο λ ο γ εί τη μειω μένη ποινή φ υ λά κισ η ς μ έχρ ι ενό ς έτο υ ς, λόγω το υ μειω μένου καταλογισ μού τη ς στην κατά σ τα σ η που βρίσ κετα ι. Ω ς π ρος το ν κατα λ ο γ ισ μ ό α π α ιτείτα ι δ ό λο ς και όχι απλά α μ έλεια, δηλαδή π ρόθεση επ έλευσ ης το υ βλαπ τικού α π ο τελέσ μ α το ς τ η ς α υ το δ ια - κοπής. I) III) Συνέργεια σε αυτοδιακοπή Η π ρ ο μ ή θ εια μ έσ ω ν από τ ρ ίτ ο σ τη ν έγκυο τυ π ο π ο ιείτα ι ως α υ το τε λ έ ς έγ κ λ η μα (ά ρ θρο 304, παρ. 2, σ τοιχ. α, εδά φ. β). Τ έ το ια μ έσ α μπ ο ρεί να ε ίν α ι εκτρ ω - τικ ά φ ά ρμακα, π ρ ό σ φ ορα να επ ιφ έρ ουν διακοπ ή εγκυμοσ ύνης. Δ ιευ κ ρ ιν ίζετα ι ό τι τ α α ντισ υλλη π τικά χάπια δεν θ εω ρ ούντα ι τ έ τ ο ια μέσα, αφ ού α φ ο ρ ο ύ ν σ την π ρόληψη τ η ς εγκυμοσ ύ νη ς και όχι στη διακοπή τ η ς ήδη υπ άρχουσας. Αποποινικοποίηση ή μη των αμβλώσεων; Η π ρ ο η γη θ είσ α συνοπ τική ανάλυση τη ς δ ιά τα ξη ς το υ ά ρ θ ρ ο υ 304 το υ Π.Κ., αν και ενδεικτική, δ εν μπ ορεί να εσ ω κλείσ ει τη ν όλη π ρ οβληματική το υ ζη τήματος. Ο π οινικός νο μ ο θ έτη ς, π α ρόλο που α φ ουγκρ ά - ζ ε τα ι τη ν κοινω νική π ρ α γ μ α τικ ό τη τα και π ρ ο σ α ρ μ ό ζετα ι με τ ις εκ ά σ το τε ε ξ ε λ ίξ ε ις σ το θ έμ α α υ τό, π ροσπ αθεί να κ ρ α τή σ ει μια ο υ δ έτερ η στάση, π ά ντοτε δ εσ μ ευ ό μ ε νο ς από τ ις α ρ χ ές το υ π οινικού δ όγμ α τος, τ ις σ υ ν τα γ μ α τικ ές επ ιτα γές, α λλά κα ι τη ν ηθική. Συνεπώ ς, κά θε ποινική π ρόβλεψ η ως προσπ άθεια π εριορισμού το υ φ α ινο μ έ νου, μ ο ιά ζει α π ρόσφορη και είνα ι κα τα δ ι κασμένη να π ερ ιπ έσ ει σ ε αχρησ ία, ενώ η απ ειλούμενη ποινή, έσ τω και ως έσ χα το μέσο, α μ φ ισ β η τείτα ι κατά πόσο μπ ορεί να λ ε ιτο υ ρ γ ή σ ε ι απ οτρεπ τικά. Η άμβλω ση ω ς επ ιλογή είνα ι ή όχι θ ε μ ιτή; Η π οινικοπ οίησ η, αν κα ι α να π ο τελ εσ μ α τικ ή, μήπω ς α π ο τελ εί τη ν έσ χα τη π ρ ο σ π ά θ εια π ερ ιο ρ ισ μ ο ύ ; Ε ίναι σω σ τό να απ οπ οινικοπ οιηθεί η άμβλω ση; Τ έτο ια ε ρ ω τή μ α τα δ ιχ ά ζο υ ν τη ν κοινή γνώ μη, τ ο υ ς ια τρ ικ ο ύ ς, νο μ ικο ύ ς, κο ινω νιο λο γικο ύ ς ή ά λλο υ ς κύκλους, ενώ διατυπ ώ νοντα ι απ όψ εις ριζοσπαστικές, α να χρ ονισ τικές, απ όψ εις α κρ α ίες, απ όλυτες. Η άμβλω ση ως λύση, επ ιλογή, διέξο δο, υ π ο κρ ύπ τει π λ είσ τα κο ινω νικά π ρ ο β λή ματα, π ρ ο βλή μ α τα σχέσεω ν, οικονομικά, ψ υχολογικά, θεσ μικά. Γ ίνετα ι π ολλές φ ο ρ ές η α ιτία εκβια σ μώ ν και η πηγή άλλω ν εγκλημάτω ν. Ο ι π ρέπ ουσ ες σ υνθήκες υ γιεινής, που επ ιβ ά λλοντα ι και το κα τά λληλα κα τα ρ τισ μ ένο ια τρ ικό προσω πικό που θα δ ιε ξ ά γ ει τη ν επ έμβαση, είνα ι το ελά χισ το που α π α ιτείτα ι. Ε π ίκεντρο όλω ν η έ γ κ υ ος, σ την οπ οία π ρέπ ει να π α ρ έχετα ι και η κατά λληλη ψ υχολογική υποστήριξη, αφ ού στη σ υνείδησή τ η ς η π ράξη α υτή μπ ορεί να φ α ν τά ζει φ όνος, ενώ ο π ερ ίγυρός τη ς

60 Η ΤΕΧΝ Η ΤΗ Δ ΙΑ Κ Ο Π Η Τ Η Σ Ε ΓΚ ΥΜ Ο ΣΥ Ν Η Σ μπ ορεί να τη ν αντιμετω π ίζει ά λλο τε ως θύτη και ά λ λ ο τε ως θύμα. Σ το λ επ τό κα ι ε υ α ίσ θ η το α υ τό θ έμ α δεν π ρέπ ει να είνα ι κανείς απ όλυτος, ιδ ί ως ε ξ α ιτία ς το υ ό τι κά θ ε π ερίπτω ση είνα ι μοναδική. Υπ άρχει έν α γενικό α ίτη μ α στη σ ύ γχρ ονη κοινω νία α π οπ οινικοπ οίησ ης. Στη νο μ ο θ εσ ία έχ ε ι α ρ χίσ ει να δ ια φ α ίνετα ι, α λλά ακόμα υπ ά ρχει δ ισ τα κτικό τη τα. Βασικό επ ιχείρημα ήταν, είνα ι και θα είνα ι η ανθρώπινη ζωή. Το ύψ ισ το α υτό έννομο α γα θό κα τα λύετα ι. Το έμβρυο, όποια άπ οψ η κα ι αν α κ ο λ ο υ θ ή σ ει κα νείς, δ εν θα ε ξ ε λ ιχ θ ε ί σε άνθρω π ο. Π ρ ο σ τα τεύ ε τ α ι τ ο δ ικα ίω μ α τ η ς εγ κ ύ ο υ να α π ο φ α σ ίσ ει η ίδια αν θα φ έ ρ ε ι σ τον κόσμο το π α ιδί τη ς, π ρ ο σ τα τεύ ετα ι ενδεχο μ ένω ς η δική τη ς ζωή και υγεία, απ οτρέπ ονται ά λ λα π ροβλήματα, που θα δ η μ ιο υ ρ γο ύ ντα ν από μια ανεπ ιθύμητη εγκυμοσ ύνη, α λλά σ ε κά θ ε π ερίπ τω σ η δ εν γ ε ν ν ιέ τ α ι έν α ς ακόμα άνθρωπος. Στη στάθμισ η α υ τή τω ν σ υμφ ερ όντω ν και τη σ ύγκρουσ η τω ν εννόμω ν αγαθώ ν, η γνώ μη το υ ίδιου το υ εμβρύου δ εν μπορ εί να λ η φ θ ε ί υπόψη, α φ ού δ εν τη ν ε κ φ ρ ά ζ ε ι κανείς. Ά ρ α γε, θ α ή θ ε λ ε τ ο ίδιο να γεννηθ εί; Π α ρ ά μ ετρ ο ι τη ς π ρ ο βλη μ α τική ς είνα ι η υπ ογεννητικότητα και το έντονο δημογραφικό πρόβλημα, που αντιμετω π ίζει η χώ ρα μας. Επιπλέον, η ελάχισ τη ενημέρω ση το υ κοινού από το υ ς κρ α τικο ύ ς φ ο ρ είς σ τον το μ έα τη ς αντισ ύλληψ ης, α λλά και γενικό τ ε ρ α η έλλειψ η μ εθ ο δ ευ μ ένης κα ι ενια ία ς κοινω νικής π ολιτικής. Ακόμα, η αλλοίω ση το υ θεσ μού τη ς ο ικ ο γ έν εια ς ή, γ ια τ ί όχι, η ανα βά θμισ η το υ ρόλου τη ς σ ύγχρ ονης γυ να ίκα ς, η οπ οία π λέον θ έτει ω ς σ τόχο τη ν επ α γγελμ α τική τ η ς κα ρ ιέρ α και α νέλιξη π α ρά τη δ η μ ιο υ ρ γία ο ικο γένεια ς. Από τη ν άλλη π λευρά ο νο μ ο θ έτη ς δεν μπ ορεί να έχει τ έ τ ο ια π α τερνα λισ τική δ ι ά θ εσ η, ώ σ τε ω ς σ ω τή ρ α ς να α υ ξή σ ει το ν π ληθυσ μό τη ς Ε λλά δα ς και ως διαπ α ιδ α γω γό ς να μας επ ιβάλει τη ν ανα τροφή τω ν π αιδιώ ν μας. Και η ποινή ως μέσο επ ιβολής, π α ρά τ ις όπ οιες ενσ τά σ εις φ ι λελ ευ θ ερ ισ μ ο ύ, είνα ι η π λέον α κα τά λλη λη κα ι απ ρόσ φ ορη να τ ο π ετύχει. Π αρά τη ν α γα θή το υ π ρόθεσ η ο νο μ ο θ έτη ς θα κα τα π α το ύ σ ε τη ν προσω πική ελ ευ θ ερ ία κα ι θα ή τα ν εντελώ ς α θ έμ ιτη η συνέχιση μ ια ς εγκυμοσ ύνης, που θα ή τα ν το προϊόν βιασ μού, ή αν α υτή θα είχ ε ως α π οτέλεσ μα τη γέννησ η ενό ς β ρ έφ ο υ ς με σοβαρ ές ανω μαλίες. Το επ ιχ είρ η μ α ό τι η μείω ση τη ς π οινική ς π ρ ο σ τα σ ία ς το υ εμβρύου ο δ η γ εί σε α ντίσ το ιχη μείω ση τ η ς α ξία ς τη ς ανθρώ π ινης ζω ής, δ εν είνα ι απ όλυτο. Τ έλος, θα μπ ορούσ ε να χ α ρ α κ τη ρ ισ τεί και ως πλασ ματική η σ ύγκρουσ η το υ ατομ ικού συμφ έ ρ ο ν το ς τη ς γυνα ίκα ς, ως δικα ίω μα στη μ η τρ ό τη τα και το υ κοινω νικού σ υ μ φ έρ ο ν το ς τ η ς έννομης τά ξη ς, ως διαιώ νιση μ έ σω α ύ ξη σ η ς το υ π ληθυσμού τη ς. Α π όρ ρ οια όλω ν τω ν παραπάνω είνα ι ό τι στο ζήτημα αυτό τω ν αμβλώσεων δεν είναι εύκολο κανείς να το π ο θετη θεί με ασ φ ά λεια και χω ρίς επ ιφ υλάξεις. Οι απ λές σκέψ εις δ ια μ ορφ ώ νουν σ υνειδήσ εις. Α νεξά ρ τη τα από τη ν άποψη και τη ν ηθική στάση το υ καθενός, τη ν τελ ικ ή απ όφαση τη ν έχει ούτω ς ή άλλω ς η υποψήφια μητέρα. Το αν θα γ εν ν η θ εί τε λ ικ ά το κυοφ ορούμενο έμβρυο ή όχι, ενα π ό κειτα ι σ την απ όλυτη κρίση και επ ιλογή τη ς. Το αν θα είνα ι τε λ ικ ά ποινικά υπ όλογη ή όχι, θεω ρώ ό τι λίγη σημασ ία έ χ ε ι και ελά χισ τα το λα μ β ά νει υπόψη κα τά τη λήψ η τη ς απ όφ ασής τη ς. Ό λ ο ι οι ά λ λ ο ι είμ α σ τε απ λοί θ εα τές, κα τα κριτές ή σ υμπ άσχοντες ενδεχομένω ς. Σ τις π εριπ τώ σ εις α υ τές ο ι κρ α τικές α ρ χ έ ς π ρ έπ ει να ελ έ γ χ ο υ ν α υ σ τη ρ ά μόνο τη ν επ έμβαση τρ ίτω ν ατόμω ν και να μ ερ ι μνούν στη δ ια φ ύ λα ξη τη ς α το μ ικό τη τα ς τ η ς εγκύ ο υ και τη ς αναπόσπ αστης κρίσ ης

Η Ε Π ΙΔ Ρ Α Σ Η ΤΟ Υ ΑΓΧΟΥΣ ΤΗ Σ ΕΓΚΥΟ Υ Σ Τ Η Ν Ψ Υ Χ Ο Σ Ω Μ Α Τ ΙΚ Η ΕΞΕΛΙΞ Η ΤΟ Υ Ε Μ Β Ρ Υ Ο Υ 61 τη ς. Ό π οια τά σ η και αν επ ικρατήσει, αποπ οινικοπ οίηση ή μη, α υ σ τη ρ ό τη τα ή επ ι είκεια, κα τα σ τολή ή δ ια κρ ιτική ευ χέρ εια, τ ο σ υμπ έρασμα θα είνα ι το ίδιο. Ό λ α ε ί ναι θέμ α σ τάθμισ ης και συνεκτίμησης, όσο κα ι αν α κ ο ύ γ ετα ι ενοχλητικό, επ ειδή α υτό που κρ ίν ετα ι είν α ι η ύπαρξη ή μη τη ς ανθρώ πινης ζωής. Ά λλω σ τε, δ εν μπ ορεί από μόνη τη ς μια π οινική δ ιά τα ξ η να επ ιλ ύ σ ει β α θ ειά κα ι έν το ν α κο ινω νικά π ρ ο β λή μ α τα, που δ ε κ α ε τίε ς μ α σ τίζουν τη χώ ρα μας. Η επίδραση του άγχους της εγκύου στην ψυχοσωματική ε Άννα Χατζημιχάλογλου, Μ α ία, Β ' Ν ο σ ο κ ο μ ε ίο υ ΙΚΑ Θ ε σ σ α λ ο ν ίκ η ς. Θ ω μαή Καλλία, Μ α ία Ιδ ιω τικ ο ύ Μ α ιε υ τ η ρ ίο υ ΓΕ Ν Ε Σ ΙΣ. Μ α ρ ία Μ π ουρουτζό γλου, Μ α ία Γ.Π.Ν.-Μ α ιε υ τη ρ ίο υ "ΕΛΕΝΑ Β Ε Ν ΙΖ Ε Λ Ο Υ. Περίληψη Η ε γ κ υ μ ο σ ύ ν η κ α ι η μ ε τ ά β α σ η σ τ η μ η τ ρ ό τ η τ α ε ίν α ι α π ό τις σ η μ α ν τ ικ ό τ ε ρ ε ς ε μ π ε ι- ρ ίε ς - σ τ α θ μ ο ύ ς σ τ η ζ ω ή τ η ς γ υ ν α ίκ α ς. Τ η ν π ε ρ ίο δ ο α υ τ ή η έ γ κ υ ο ς β ιώ ν ε ι π ρ ω τό γ ν ω ρ α κ α ι π ο ικ ίλ α σ υ ν α ισ θ ή μ α τ α, π ο υ π α ίζ ο υ ν π ο λ ύ σ η μ α ν τ ικ ό ρ ό λ ο σ τ η ν ψ υ χ ικ ή κ α ι σ ω μ α τ ικ ή α ν ά π τ υ ξ η τ ο υ ε μ β ρ ύ ο υ π ο υ κ υ ο φ ο ρ ε ί. Ιδ ια ίτ ε ρ α σ η μ α ν τ ικ ό ς ε ίν α ι ο ρ ό λ ο ς κ α ι ο ι ε π ιπ τ ώ σ ε ις τ ο υ ά γ χ ο υ ς κ α τ ά τ η ν π ε ρ ίο δ ο τ η ς κ ύ η σ η ς. Σ τ ο ά ρ θ ρ ο α υ τ ό κ α τ α γ ρ ά φ ο ν τ α ι τ α ε ρ ε υ ν η τ ικ ά δ ε δ ο μ έ ν α, π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ ις ε π ιπ τ ώ σ ε ις τ ο υ ά γ χ ο υ ς σ τ η ν έ γ κ υ ο κ α ι τ ο έ μ β ρ υ ο. Οι ψ υ χ ο σ ω μ α τικ ές μ ετα β ο λ ές κ α τά τ η διά ρ κεια τη ς κύησ η ς Η ψ υχολογική αντίδρασ η τ η ς γυνα ίκα ς απ έναντι στην εγκυμοσ ύνη εξα ρ τά τα ι από π ολλούς εν δ ο γ εν είς και εξω γενείς π αράγο ντες. Είναι η π ερίοδος πολλών αλλαγώ ν και π ροσαρμογώ ν σ το σώ μα τη ς, σ τα συ- ναισ θ ή μ α τά τη ς, στη ζωή τη ς γ ενικ ό τερ α (Μ ω ράίτου Μ., 1996). Ό σ ο κα λο δ εχο ύ μ ε ν ε ς κι αν είν α ι ο ι α λ λ α γ ές α υ τές, σ υχνά π ρ ο σ θ έτο υ ν κ α ιν ο ύ ρ γ ιο ά γχος σ τη ζωή τω ν ερ γα ζό μ ενω ν κα ι μη γυναικώ ν, που ο ι α π α ιτή σ εις σ το σ π ίτι κα ι στη δ ο υ λειά το υ ς είν α ι ήδη π ολλές. Η στάση, που δ ια μ ορφ ώ νει η έγκυος, μπ ορεί να είνα ι θ ετική, όταν έχ ει καλή ψυχική υγεία, ευ εξία και είνα ι π ροετο ιμ α σ μ ένη γ ια το ν ερχομό το υ π αιδιού τη ς (Σ υ κά κη -Δ ο ύ κα Α.,), α λλά και αρνητική από το ν αιφ νιδιασμό τη ς κύησης, ό τα ν α υ τή είν α ι ανεπ ιθύμητη ή λόγω το υ ά γχους, το υ φ όβου και τη ς αγω νίας. Σ ημαντικό ρόλο σ τη σ υμ π ερ ιφ ορ ά τη ς εγκύου παίζει η αντίληψ ή τη ς γ ια τη ν εγκυμοσύνη και το ν το κ ε τό κα ι το κα τά πόσο είνα ι επ ιρρεπ ής σ τις σ υμβουλές, δ ο ξα σ ί ε ς κα ι εμ π ειρ ίες άλλω ν γυναικώ ν το υ π ε ρ ιβ ά λλο ντο ς τη ς. Κ άθε γυ να ίκα βιώ νει δ ι α φ ο ρ ετικ ά τη ν εγκυμοσ ύνη τη ς, όπως και κάθε εγκυ μ οσ ύ νη είν α ι μοναδική και ιδ ια ί τερ η, ακόμη και γ ια τη ν ίδια γυναίκα. Β ασική π ροϋπ όθεση γ ια τη ν καλή έκβ α ση τη ς εγκυ μ ο σ ύ νη ς κα ι το υ το κ ετο ύ ε ί να ι η ψ υχολογική και σω ματική ω ριμότητα τη ς εγκύου, όπως και τ ο να γνω ρ ίζει ό τι ο ερ χ ο μ ό ς το υ π αιδιού θα α λλά ξει ριζικά τη ζωή τη ς και πως π ρέπ ει να είνα ι έτο ιμ η να