Δυναμικό Βιοενέργειας στην Ελλάδα Μυρσίνη Χρήστου Γεωπόνος Τμήμα Βιομάζας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας - ΚΑΠΕ
Περιεχόμενα Ανασκόπηση του ενεργειακού τομέα Ανασκόπηση του γεωργικού τομέα Πηγές βιομάζας Πιθανές εφαρμογές βιομάζας Οφέλη βιομάζας Συμπεράσματα
Ενεργειακός τομέας Συμμετοχή των ΑΠΕ στο Ελληνικό ισοζύγιο Ενεργειακό ισοζύγιο 2000 KTOE % Ορυκτά καύσιμα 9,0338.0 32.11 Υγρά καύσιμα 15,941.0 56.63 Αέρια 1,703.0 6.05 RESΑΠΕ 1,165.3 4.14 Ηλιακά 99.0 0.35 Αιολικά 106.0 0.38 Βιομάζα βιομηχανικού τομέα 241.0 0.86 Βιομάζα οικιακού τομέα 705.0 2.50 Μικρά υδροηλεκτρικά 14.3 0.05 Μεγάλα υδροηλεκτρικά 303.3 1.08 Σύνολο 28,150.6 100.0
Γεωργικός τομέας στην Ελλάδα 6% του ΑΕΠ και το 20% της απασχόλησης 9.2 εκ εκτάρια συμπεριλαμβανομένων των βοσκοτόπων (69% της συνολικής έκτασης της χώρας) 85% της κατανάλωσης νερού στη χώρα Αυξημένες επιδοτήσεις Πολυτεμαχισμός των αγροτεμαχίων Μικρό μέγεθος κλήρου (~4.3 εκτάρια έναντι 18.2 του αντίστοιχου Κοινοτικού μέσου όρου)
Γεωργικός τομέας στην Ελλάδα Χαμηλή τεχνική κατάρτιση των αγροτών (το 62% είναι απόφοιτοι δημοτικού ενώ το 32% δεν έχει καμμία εκπαίδευση) Δυσκολία στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών λόγω ηλικιακής σύνθεσης του αγροτικού πληθυσμού (το 60% είναι άνω των 45 ετών). Μείωση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα (από 30% το 1981 σε 20% in 2000). Η οικογενειακή απασχόληση καλύπτει το 85,5% της συνολικής απασχόλησης στο γεωργικό τομέα.
Πηγές βιομάζας Γεωργικά/δασικά υπολείμματα Υπολείμματα γεωργικών/δασικών βιομηχανιών Ζωικά/αστικά λύμματα Ενεργειακές καλλιέργειες
Πρώτες ύλες για στερεά βιοκαύσιμα
Γεωργικά υπολείμματα Σιτηρά: Άχυρο Ρύζι: Άχυρο Αραβόσιτος: Σπάδικες, στελέχη Βαμβάκι: Στελέχη Καπνός: Στελέχη, φύλλα Τεύτλα: Φύλλα Αμπέλια: Κλαδοδέματα Ροδακινιές: Κλαδοδέματα Οπωροφόρα:Κλαδοδέματα Ελιές: Κλαδοδέματα Αμυγδαλιές: Κλαδοδέματα Θεωρητικό δυναμικό : ~8.7 εκ. τόνοι ξηρής ουσίας/χρόνο Θεωρητικά διαθέσιμο δυναμικό: ~5.5 εκ. τόνοι ξηρής ουσίας/χρόνο Ενεργειακό δυναμικό: ~99 PJ/χρόνο
Θεωρητικά διαθέσιμο δυναμικό των γεωργικών υπολειμμάτων
Land Use in Greece 2000 Cultivated area Crete 1,200,000 Aegean Islands 1,000,000 Thrace (ha) 800,000 600,000 400,000 Macedonia Thessaly Epirus Ionian Islands Peloponnesus 200,000 Rest Of Central Greece and Evia Attica 0 Grain Olive trees Cotton Maize Trees Vineyards
Olive tree pruning: 995.324 t Greece 2000 - Dry Biomass Olive Kernel: 300.480 t Straw: 1.179.555 t Tree pruning 705.889 t Vineyard prunings: 320.348 t Cotton residues: 1.352.675 t Maize residues: 515,246
Υπολείμματα γεωργικών βιομηχανιών Ορυζόμυλοι: Φλοιός ρυζιού Εκκοκκιστήρια βαμβακιού: Φύλλα, άχρηστες ίνες Βιομηχανίες μεταποίησης φρούτων: Πυρήνες Σπαστήρια αμυγδάλων: Κέλυφος αμυγδάλων Πυρηνελαιουργεία: Πυρηνόξυλο Ορυζόμυλοι: Θεωρητικό δυναμικό: ~0.6 εκ τόνοι ξηρής ουσίας/χρόνο Ενεργειακό δυναμικό: ~5 PJ/χρόνο Ελαιουργεία: Ελαιοπυρήνας
Υπολείμματα γεωργικών βιομηχανιών Αρκετά εκκοκκιστήρια χρησιμοποιούν τα υπολείμματά τους για κάλυψη των θερμικών τους αναγκών (~0.4 PJ/έτος) Οι περισσότερες ποσότητες πυρηνόξυλου χρησιμοποιούνται σε τοπικές εφαρμογές (~3 PJ/έτος) Οι πυρήνες των φρούτων και τα κελύφη των αμυγδάλων χρησιμοποιούνται για θέρμανση κατοικιών (~0.01 PJ/έτος) Οι φλοιοί του ρυζιού χρησιμοποιούνται στους οριζόμυλους για παραγωγή θερμότητας (0.09 PJ/έτος) και ηλεκτρισμού σε ένα εργοστάσιο (0.44 MWe)
Παραγωγή καυσοξύλων potential in 2003 (σε τόνους ξηρής ουσίας)
Παραγωγικότητα ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα Φυτικά είδη Αποδόσεις (τόνοι ξ.ο/στρ/χρόνο) Καλάμι 2-3 Αγριαγκινάρα 1-2 Μίσχανθος 1-3 Switchgrass 1,4-2,5 Ευκάλυπτος <3,5 Ψευδακακία 0,6-1,7 Γλυκό/Ινώδες σόργο 1-4 Κενάφ 1,5 Ελαιοκράμβη 0,3-0,8
Ενεργειακές καλλιέργειες Αγριαγκινάρα (Cynara cardunculus ) Switchgrass (Panicum virgatum L.)
Ενεργειακές καλλιέργειες Μίσχανθος (Miscanthus x giganteus) Καλάμι (Arundo donax L.)
Διαθεσιμότητα βιομάζας
Πιθανές εφαρμογές βιομάζας Αγροτο-βιομηχανικές εφαρμογές: Θερμότητα ή συμπαραγωγή Σε Δήμους/Κοινότητες της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας: Τηλεθέρμανση Σύγκαυση με λιγνίτη Υβριδικά συστήματα βιομάζας και ηλιακών, π.χ. τουριστικές εγκαταστάσεις Κτίρια,π.χ. σχολεία Βελτιωμένοι καυστήρες οικιακής χρήσης, κλπ.
Πρώτεςύλεςγιαυγρά βιοκαύσιμα
Ελλάδα- Βιοντήζελ (Οδηγία 2003/30) 2005 (2%) 47,000 τόνοι 2010 (5.75%) 148,000 τόνοι Πηγές Φυτικά έλαια (βαμβακέλαιο, σογιέλαιο, κλπ.) ηλίανθος ελαιοκράμβη καπνόσπορος τοματόσπορος Δεδομένα Ανταγωνισμός με τρόφιμα Εισαγωγές από Βαλκανικές χώρες, Τουρκία, κλπ Διαθέσιμες ποσότητες στην Ελληνική αγορά Ικανοποιητική αποδοτικότητα για τον ηλίανθο και την ελαιοκράμβη
Ελλάδα- Βιοαιθανόλη (Directive 2003/30) 2005 (2%) 120,000 τόνοι 2010 (5.75%) 390,000 τόνοι Πηγές Σπόροι σιτηρών Καλαμπόκι Σακχαρότευτλα Γλυκό σόργο Δεδομένα Υψηλές επιδοτήσεις για τα σιτηρά και τον αραβόσιτο Αναθεωρημένη ΚΑΠ Βιο-διυλυστήριο στη βιομηχανία της ζάχαρης κλπ. Υψηλή παραγωγικότητα για το γλυκό σόργο
Σενάρια για την κάλυψη των στόχων της Οδηγίας για τα βιοκαύσιμα
Βιοντήζελ- Χρήσεις γης (1,000 ha) 7.000 6.000 5.000 Land required to meet 2005 target Land required to meet 2010 target Cultivated land 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Sunflow er Rapeseed Cotton seed Tomato seed Tobacco seed
Βιοντήζελ από τοπικές πηγές Biofuel production (tons) 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Target 2005 Target 2010 Sunfl. Cotton seed Tomato seed Tobacco seed
Βιοαιθανόλη- Χρήσεις γης (1,000 ha) 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Land required to meet 2005 target Land required to meet 2010 target Cultivated land Wheat Corn Sugarbeets Sw eet sorghum
Βιοαιθανόλη από τοπικές πηγές Biofuel production (tons) 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 2005 target 2010 target Wheat Corn Sugarbeets
Πρώτες ύλες για βιοαέριο
Ζωικά απόβλητα Υψηλή παραγωγή απόβλήτων (>5700 m 3 ζωικά απόβλητα από κτηνοτροφικές και πτηνοτροφικές εκμμεταλεύσεις) Υψηλή παραγωγή ενέργειας (>5.6 PJ) Οι μονάδες εκτροφής βοοειδώς εστιάζονται κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα Οι χοιροτροφικές μονάδες είναι διεσπαρμένες σε όλη σχεδόν την Ελλάδα Η πτηνοτροφία είναι ανεπτυγμένη σε τρείς κυρίως περιοχές.
Δυναμικό ημερήσιας παραγωγής ζωικών αποβλήτων στην Ελλάδα
Το βιοαέριο στην Ελλάδα Η σημερινή εγκατεστημένη ισχύς στην ελλάδα είναι περίπου 24 MW, που προέρχονται από τη αξιοποίηση της ενέργειας του βιοαερίου, το οποίο παράγεται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ) και σε Μονάδες Βιολογικού Καθαρισμού. Μέχρι τώρα έχουν υποβληθεί στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αρκετές αιτήσεις για άδειες εγκατάστασης και έχουν εγκριθεί περίπου 32 MWe, τα οποία θα παραχθούν μέχρι το 2010.
Συμπεράσματα Οι ξηροθερμικές και άγονες συνθήκες καθώς και το ευαίσθητο περιβάλλον του γεωργικού τομέα στην Ελλάδα καθιστά δύσκολη την αξιοποίηση της βιομάζας σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο το δυναμικό της παραγωγής ενέργειας απόβιομάζαείναιαρκετάενθαρρυντικό. Συνδυασμός υπολειμματικών μορφών βιομάζας και ενεργειακών καλλιεργειών για ασφαλή τροφοδοσία των μονάδων μετατροπής, τόσο από τεχνικής όσο και από οικονομικής παραγωγής. Η βιομάζα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε συνδυασμένη χρήση με τα ηλιακά και αιολικά συστήματα Η ενέργεια από βιομάζα προσφέρει σημαντικά κοινωνικοοικονομικά οφέλη σε τοπικό - περιφερειακό εθνικό επίπεδο.
Ευχαριστώ πολύ!
Για πληροφορίες: ΚΑΠΕ / Τμήμα Βιομάζας 19ο χλμ. Λεωφόρου Μαραθώνα, Πικέρμι Τηλ: 210 6603300 Fax: 210 6603301 E-mail: mchrist@cres.gr