Τράπεζα θεμάτων Αρχαία Κατεύθυνσης Β Λυκείου GI_V_AEGP_0_16792 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β. 1. Ο πατέρας μου λοιπόν πριν από την καταστροφή μας στον Ελλήσποντο, μας έστειλε (εμένα και τον αδερφό μου)στο Σάτυρο το βασιλιά του Πόντου για να ζήσουμε κοντά του και δε διαμέναμε στην πατρίδα όταν γκρεμίζονταν τα τείχη ούτε όταν άλλαξε το πολίτευμα αλλά επιστρέψαμε (στην Αθήνα) πέντε μέρες πρωτύτερα
προτού επιστρέψουν από την εξορία τους στον Πειραιά αυτοί που ήταν με το Θρασύβουλο στη Φυλή. Και πράγματι ούτε ήταν φυσικό να επιθυμούμε εμείς να συμμετέχουμε σε ξένους κινδύνους γιατί είχαμε έρθει σε τέτοια (κρίσιμη πολιτική) κατάσταση ούτε εκείνοι (οι Τριάκοντα τύραννοι) φαίνονται ότι είχαν τέτοια γνώμη, ώστε να παρέχουν αξιώματα στη διοίκηση της πολιτείας και σ αυτούς που ήταν μακριά από την πατρίδα και σ αυτούς που δε διέπραξαν κανένα αδίκημα αλλά στερούσαν τα πολιτικά δικαιώματα περισσότερο και από αυτούς που κατέλυσαν μαζί (με τους Τριάκοντα τυράννους) τη δημοκρατία. Β. 2. Ο Όμηρος θεωρεί την ευγλωττία σπάνιο θεϊκό χάρισμα όπως είναι η ομορφιά και η σύνεση. Προϊόντα του θείου αυτού δωρήματος είναι οι έξοχες αγορεύσεις των Ομηρικών ηρώων. Ο ιδανικός ήρωας έπρεπε να διαπρέπει με τον λόγο στην αγορά όπως με τα ανδραγαθήματα στον πόλεμο, να είναι δηλαδή μύθων τε ῥητήρ ἔργων τε πρηκτήρ (Ἰλ. I, 443). Είναι η Ομηρική διατύπωση ενός διαχρονικού βέβαια, όχι μόνον Ομηρικού, ιδανικού. Η Ομηρική «ἀγορή» (η συνέλευση) είναι «κυδιάνειρα», δοξάζει δηλαδή τους άνδρες όπως και η μάχη. Στους ρητορικούς αυτούς αγώνες διαπρέπουν οι ηγεμόνες των Αχαιών και των Τρώων, ιδιαίτερα δε ο γηραιός Νέστωρ, ο «λιγύς Πυλίων ἀγορητής, τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν (που απ' τη γλώσσα του έτρεχε η φωνή γλυκύτερη απ' το μέλι). Το φυσικό τάλαντο όμως δεν γνωρίζει κοινωνικές διακρίσεις «λιγύς ἀγορητής» (εύγλωττος ρήτορας) χαρακτηρίζεται και ο ασήμαντος Θερσίτης τον οποίον γελοιογραφεί ο Όμηρος στο Β της Ιλιάδος (στ. 212-277). Β. 3. Επιχειρήματα 4-5 Ο Μαντίθεος: δηλώνει ότι την εποχή των Τριάκοντα απουσίαζε στον Πόντο, κοντά στο Σάτυρο και ότι γύρισε στην Αθήνα πέντε μόλις πριν από την πτώση τους ( 4 πραγματικό) υποστηρίζει ότι στο μικρό αυτό διάστημα θα ήταν αφύσικο και παράλογο να συνεργαστεί με τους Τριάκοντα σε μια τόσο ρευστή και κρίσιμη περίοδο, ενώ
αναμενόταν η πτώση τους, συμμετέχοντας σε ξένους κινδύνους ( 5 λογικό/εικός) ισχυρίζεται ότι οι Τριάκοντα παρείχαν αξιώματα μόνο σ εκείνους τους Αθηναίους που ζούσαν στην πόλη και ήταν το ίδιο με αυτούς, πρόξενοι αδικημάτων και όχι σε όσους αποδημούσαν και δεν ήταν ανήθικοι ( 5 πραγματικό-λογικό) τονίζει ότι οι τύραννοι εχθρεύονταν ακόμη και τους παλαιούς συνεργούς τους στην κατάλυση της δημοκρατίας και τους αφαιρούσαν τα πολιτικά τους δικαιώματα, αν γίνονταν μετριοπαθείς και κατέκριναν την πολιτική τρομοκρατίας τους. Μερικοί μάλιστα τους σκότωναν όπως το Θηραμένη ( 5 πραγματικό) Επιχειρήματα 6-7 Το σανίδιο δεν αποτελεί έγκυρη απόδειξη συμμετοχής στο σώμα των ιππέων διότι πολλοί από αυτούς που ομολογούσαν ότι ήταν ιππείς δεν ήταν γραμμένοι στο σανίδιον και αναγράφονταν μερικοί που έλειπαν από την Αθήνα και ζούσαν πολύ μακριά ( 6 πραγματικό-λογικό). Υπήρχαν άλλοι κατάλογοι αξιόπιστοι, οι κατάλογοι των φυλάρχων στους οποίους αναγράφονταν όσοι Αθηναίοι υπηρέτησαν στο ιππικό και είχαν λάβει επίδομα για αυτό. Ο Μαντίθεος τονίζει ότι το δικό του όνομα δεν συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο αυτό. Οι σύνδικοι δε στράφηκαν εναντίον του για την ἀνάπραξιν. Ο ίδιος δεν επέστρεψε στο δημόσιο καμία κατάστασιν ( 7 πραγματικό-λογικό/ενθύμημα). Με την επανάληψη της άρνησης «οὔτε οὔτε οὔτε» ο Μαντίθεος θέλει να τονίσει την βεβαιότητά του ότι δεν υπάρχει κανείς που θα μπορούσε να αποδείξει ότι αναφέρθηκε το όνομά του από τους φυλάρχους, ότι παραδόθηκε στους συνδίκους και ότι επέστρεψε πίσω το επίδομα. Είναι σίγουρος για την αθωότητά του και προκαλεί έμμεσα τους βουλευτές να ερευνήσουν αν όντως ήταν ιππέας και αν οι σύνδικοι πήραν πίσω από αυτόν το χρηματικό ποσό. Δεν πείθει απόλυτα τους βουλευτές, ούτε εμάς εκτός αν η μαρτυρία που ακολουθεί αποδεικνύει ότι το όνομά του δεν ήταν στον κατάλογο. Αλλά και αυτό να συμβεί πάλι δεν αποκλείει το γεγονός ότι μπορεί να υπηρέτησε τις τελευταίες μέρες της ολιγαρχίας με δικά του έξοδα οπότε το όνομα του δεν αναγράφεται στον κατάλογο. Απαραίτητη προϋπόθεση για να έχει ισχύ το επιχείρημα αυτό είναι να διασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη των φυλάρχων. Πρόκειται λοιπόν για ένα ενθύμημα, δηλαδή βραχυλογικό συλλογισμό που θεωρεί κάτι ως δεδομένο και αξιοποιώντας το καταλήγει σε ένα πιθανό συμπέρασμα. Έτσι και εδώ το συμπέρασμα είναι πιθανό εκτός αν κάποιοι μάρτυρες επιβεβαιώσουν τα λεγόμενα του Μαντιθέου και αποκτήσει αυτόματα μεγαλύτερη ισχύ.
Β. 4. Οι αυθαιρεσίες του καθεστώτος προκάλεσαν αντιδράσεις και τους ίδιους τους συνεργάτες των Τριάκοντα. Οι Τριάκοντα είχαν ξεπεράσει τα όρια του αυταρχισμού. Συγκεκριμένα όχι μόνο δεν έδιναν αξιώματα στους αμέτοχους, αλλά δε δίσταζαν να απομακρύνουν ή να θανατώνουν και όσους δικούς τους δεν συμφωνούσαν με κάποια σημεία της πολιτικής τους. Οι τύραννοι και ιδιαίτερα ο Κριτίας, όταν ένιωσαν την απειλητική παρουσία των δημοκρατικών και του Θρασύβουλου, άρχισαν να χάνουν την υπομονή τους και να κάνουν σπασμωδικές κινήσεις τιμωρώντας όποιον θεωρούσαν επικίνδυνο για τους ίδιους, ακόμα και αυτούς που τους βοήθησαν να καταλύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα. Στο σημείο αυτό του κειμένου γίνεται λόγος για το Θηραμένη και τους οπαδούς του. Ο Θηραμένης ήταν ένας από τους Τριάκοντα, ο οποίος διαφωνούσε με τις δημεύσεις περιουσιών των πλουσίων και γι αυτό οδηγήθηκε σε δίκη για προδοσία από τον φίλο του Κριτία, επίσης μέλος των Τριάκοντα. Λόγω της μετριοπάθειάς του ο Θηραμένης ήρθε σε ρήξη με τον αδίστακτο Κριτία, ο οποίος κατόρθωσε να τον καταδικάσει τελικά σε θάνατο. Ο Θηραμένης ήπιε το δηλητήριο κώνειο στη φυλακή. Β. 5.α. ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά ἐξέπεμψε -ή πομπή ἔχοντες -μα σχῆμα μεθισταμένης -ις στάσις ἀποδημοῦσι -ία ἀποδημία μεταδιδόναι -ις δόσις
Β. 5.β. τειχίζω πολιτεύω κινδυνεύω ἀποδημέω -ῶ ἐλέγχω Επιμέλεια: Καραμούζη Παπαδημητρίου Κατερίνα