ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «Η ΤΜΒΟΛΗ ΜΙΑ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΠΑΡΔΜΒΑΗ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΞΑΣΜΙΗ ΚΑΙ ΣΗΝ ΤΓΡΟΠΟΙΗΗ ΣΗΝ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΣΧΝ ΔΞΗΓΗΔΧΝ ΣΧΝ ΜΑΘΗΣΧΝ ΣΟΤ ΓΤΜΝΑΙΟΤ»

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΥΟΛΗ ΑΝΘΡΧΠΙΣΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΣΜΗΜΑ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΑΓΧΓΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ «ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΘΔΣΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΚΑΙ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΔ ΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΗ ΔΠΙΚΟΙΝΧΝΙΑ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ: ΓΙΔΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΔΓΓΙΗ» ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ από ηελ Υξηζηίλα Αλζνύιαο (Α.Μ. 4282014003) ΘΔΜΑ: «Η ΤΜΒΟΛΗ ΜΙΑ ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΠΑΡΔΜΒΑΗ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΞΑΣΜΙΗ ΚΑΙ ΣΗΝ ΤΓΡΟΠΟΙΗΗ ΣΗΝ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΣΧΝ ΔΞΗΓΗΔΧΝ ΣΧΝ ΜΑΘΗΣΧΝ ΣΟΤ ΓΤΜΝΑΙΟΤ» ΜΔΛΗ ΔΞΔΣΑΣΙΚΗ ΔΠΙΣΡΟΠΗ Μηραήι θνπκηόο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ Δπηβιέπσλ Φξαγθίζθνο Καιαβάζεο Καζεγεηήο ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ Μέινο Αγγειηθή Γεκεηξαθνπνύινπ Καζεγήηξηα ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ Μέινο ΡΟΓΟ, 2016

Η ζγκριςθ τθσ παροφςθσ Διπλωματικισ Εργαςίασ ςτο πλαίςιο του Π.Μ.Σ. «Διδακτικι Θετικϊν Επιςτθμϊν και Τεχνολογίεσ τθσ Πλθροφορίασ και τθσ Επικοινωνίασ ςτθν Εκπαίδευςθ: Διεπιςτθμονικι Προςζγγιςθ» του Τμιματοσ Επιςτθμϊν τθσ Προςχολικισ Αγωγισ και του Εκπαιδευτικοφ Σχεδιαςμοφ του Πανεπιςτθμίου Αιγαίου δεν υποδθλϊνει αποδοχι των απόψεων τθσ ςυγγραφζωσ. 1

EΤΥΑΡΙΣΙΔ Ζ παξνχζα κεηαπηπρηαθή εξγαζία κε ηίηιν «Ζ πκβνιή κηαο Γηδαθηηθήο Παξέκβαζεο γηα ηελ Δμάηκηζε θαη ηελ Τγξνπνίεζε ζηελ Πνηφηεηα ησλ Δμεγήζεσλ ησλ Μαζεηψλ ηνπ Γπκλαζίνπ» εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο «Γηδαθηηθή Θεηηθψλ Δπηζηεκψλ θαη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ Δθπαίδεπζε - Γηεπηζηεκνληθή πξνζέγγηζε» ηνπ Σκήκαηνο Δπηζηεκψλ ηεο Πξνζρνιηθήο Αγσγήο θαη ηνπ Δθπαηδεπηηθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ. Αλακθηζβήηεηα ε παξνχζα εξγαζία δελ ζα είρε πξαγκαηνπνηεζεί κε επηηπρία αλ δελ ζπλέβαιιαλ κε ηνλ ηξφπν ηνπο κηα ζεηξά αλζξψπσλ πνπ ληψζσ ηελ αλάγθε λα ηνπο επραξηζηήζσ. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαηηέξσο ησλ Δπίθνπξν Καζεγεηή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ θ. Μηραήι θνπκηφ, επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο κεηαπηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο γηα ηε ζπζηεκαηηθή θαζνδήγεζε θαη ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε ηνπ ζε φιε ηε δηάξθεηα πξαγκαηνπνίεζεο ηεο εξγαζίαο. Δπηπξφζζεηα, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θ. Φξαγθίζθν Καιαβάζε, Καζεγεηή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ θαη ηελ θ. Αγγειηθή Γεκεηξαθνπνχινπ, Καζεγήηξηα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ, κέιε ηεο ηξηκεινχο εμεηαζηηθήο επηηξνπήο γηα ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο. Δπίζεο, επραξηζηψ πνιχ ηνλ δηεπζπληή ηνπ Γπκλαζίνπ Αξραγγέινπ Ρφδνπ γηα ηε ζπλεξγαηηθή ηνπ δηάζεζε θαζψο θαη ηνπο καζεηέο, ρσξίο ηελ βνήζεηα ησλ νπνίσλ ε παξνχζα εξγαζία δελ ζα είρε πξαγκαηνπνηεζεί. Σέινο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ην ζχδπγν κνπ Γηψξγν, ηηο θφξεο κνπ Διέλε θαη Γέζπνηλα θαη ηνπο γνλείο κνπ Ησάλλε θαη Γέζπνηλα γηα ηελ ζπκπαξάζηαζε θαη ηε ζηήξημε θαηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο εξγαζίαο. 2

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ...2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ...3 ΠΔΡΗΛΖΦΖ 6 ABSTRACT 7 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΙΑΓΧΓΗ...8 1.1 Οξηνζέηεζε ηνπ ζέκαηνο...8 1.2 Αλαγθαηφηεηα ηεο εξγαζίαο..8 1.3 θνπφο θαη εξεπλεηηθνί ζηφρνη...10 1.4 εκαζία ηεο εξγαζίαο.10 1.5 Γνκή ηεο εξγαζίαο..11 1.6 Αλαθεθαιαίσζε..12 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΔΧΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ...13 2.1 Δηζαγσγή 13 2.2 Αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα έλλνηεο θαη θαηλφκελα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ...13 2.2.1 πκπεξάζκαηα εξεπλψλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ 13 2.2.2 Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ 14 2.3 Ζ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ζηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ.16 2.3.1 Θέζεηο ηνπ επνηθνδνκεηηζκνχ γηα ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία...16 2.3.2 Ο αηνκηθφο θαη ν θνηλσληθφο επνηθνδνκεηηζκφο..17 2.3.3 Ζ θνηλσληθν-γλσζηηθή ζχγθξνπζε ζηε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ.19 2.3.4 Αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ κε βάζε ηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε γηα ηε κάζεζε: ην κνληέιν ησλ Driver θαη Oldham (1986)..21 2.4 Μάζεζε κέζα απφ ηε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ...23 2.4.1 Οη πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαη ε ζεκαζία ηνπο ζηε κάζεζε 24 2.4.2 Αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ κε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ: ην καζεζηαθφ κνληέιν 5Δ.. 29 2.5 Αλαθεθαιαίσζε. 31 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗΗ ΔΡΔΤΝΧΝ..32 3

3.1 Δηζαγσγή 32 3.2 Βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε εξεπλψλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο....32 3.3 Βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ πνπ επεμεξγάδνληαη ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο... 34 3.4 Βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε εξεπλψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο.39 3.5 πδήηεζε Πξσηνηππία εξγαζίαο.40 3.6 Αλαθεθαιαίσζε..41 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ 43 4.1 Δηζαγσγή.43 4.2 πκκεηέρνληεο.43 4.3 Δξεπλεηηθή δηαδηθαζία...43 4.4 Σν εξεπλεηηθφ εξγαιείν ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ....44 4.4.1 Σν εξσηεκαηνιφγην σο εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ 44 4.4.2 Σν εξσηεκαηνιφγην ηεο έξεπλαο...45 4.5 Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ 49 4.6 πιινγή δεδνκέλσλ 63 4.7 Αλάιπζε δεδνκέλσλ...64 4.8 Αλαθεθαιαίσζε.68 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ..69 5.1 Δηζαγσγή 69 5.2 Ζ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε..69 5.2.1 Ζ δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ..69 5.2.2 Σν πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ.77 5.2.3 Σα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ..84 5.3 Ζ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ησλ καζεηψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε 91 5.3.1 Αλαγλψξηζε επηζηεκνληθψλ εξσηεκάησλ...92 5.3.2 Έιεγρνο ησλ κεηαβιεηψλ.92 5.3.3 ρεδίαζε πεηξακάησλ...94 4

5.3.4 Δμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ....95 5.4 Αλαθεθαιαίσζε...95 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 97 6.1 Δηζαγσγή.97 6.2 Κχξηα επξήκαηα θαη ζρνιηαζκφο ηνπο...97 6.2.1 Ζ ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ...97 6.2.2 Ζ ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζην πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ..99 6.2.3 Ζ ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ..102 6.2.4 Ζ ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ησλ καζεηψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο...103 6.3 Πεξηνξηζκνί ηεο Έξεπλαο.104 6.4 Πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα 104 6.5 Αλαθεθαιαίσζε 105 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ...106 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1 (Δξσηεκαηνιφγην)..117 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 2 (Φχιια Δξγαζίαο)..124 5

ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ αλάπηπμε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ζηνπο καζεηέο ζεσξείηαη νπζηψδεο ζηφρνο ηεο εθπαίδεπζεο ηνπο ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο. Όκσο, είλαη ηδηαίηεξα πεξηνξηζκέλε ε έξεπλα πνπ κειεηά ηε ζπκβνιή δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ ζηηο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αλαπηχζζνπλ νη καζεηέο. Ζ παξνχζα εξγαζία απνζθνπεί ζηε δηεξεχλεζε ηεο ζπκβνιήο κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηηο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ησλ καζεηψλ ηνπ Γπκλαζίνπ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ θαη ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο έξεπλαο αλαπηχρζεθε εθπαηδεπηηθφ πιηθφ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο ην νπνίν βαζίζηεθε ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε γηα ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ. Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ εθαξκφζηεθε ζε 19 καζεηέο ηεο Β ηάμεο ηνπ Γπκλαζίνπ. Ζ αμηνιφγεζε ησλ καζεζηαθψλ απνηειεζκάησλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε εξσηεκαηνιφγηα πνπ ζπκπιήξσζαλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Σα δεδνκέλα ηεο έξεπλαο απεηέιεζαλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηα εξσηεκαηνιφγηα. Ζ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε θιίκαθεο δηαβαζκηζκέλσλ θξηηεξίσλ. Απφ ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πξνέθπςε φηη είλαη εθηθηή ηφζν ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, φζν θαη ε αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο απφ ηνπο καζεηέο, κέζσ ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο πνπ ζρεδηάζηεθε θαη εθαξκφζηεθε. Δηδηθφηεξα, νη καζεηέο βειηίσζαλ ζεκαληηθά ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ (ηζρπξηζκνί, απνδεηθηηθά ζηνηρεία, ζπιινγηζκνί) πνπ παξήγαγαλ. Σα απνηειέζκαηα ηεο εξγαζίαο παξέρνπλ δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζήο ηνπο ηφζν ζην πεδίν ηεο έξεπλαο φζν θαη ζην πεδίν ηεο εθπαηδεπηηθήο πξάμεο. 6

ABSTRACT The development of scientific practices to students is considered an essential aim of science education. However, the research examining the contribution of teaching interventions in the scientific practices which the students develop is particularly limited. The present study aims to investigate the contribution of a teaching intervention for the evaporation and condensation on the scientific practices of middle school students regarding the construction of explanations as well as the planning and conducting of an investigation. Instructional material was created for the phenomena of evaporation and condensation, which was based on the constructivist approach to science teaching using scientific practices. This instructional material was tested on 19 middle school students. The assessment of the learning outcomes was performed through questionnaires completed by the students before and after the teaching interventions. The survey data were the students' answers to questionnaires. Data analysis was performed with a rubric. The analysis of the data showed that not only was the improvement of the quality of students explanations for the phenomena of evaporation and condensation possible but so was the development of practices associated with the design and carry out investigations by students through teaching intervention that was designed and implemented. Specifically, the students significantly improved the structure, content and language characteristics of the components of explanations (claims, evidence, reasoning) that were produced. The results of the work provide opportunities to use them not only in the research field but also in the educational practice field. 7

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΔΙΑΓΧΓΗ 1.1 Οξηνζέηεζε ηνπ ζέκαηνο Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία πνπ έρεη ζέκα «Ζ ζπκβνιή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ηνπ Γπκλαζίνπ», εθπνλήζεθε ζην πιαίζην ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Γηδαθηηθή ησλ Θεηηθψλ Δπηζηεκψλ θαη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο ζηελ Δθπαίδεπζε: Γηεπηζηεκνληθή Πξνζέγγηζε» ηνπ Σκήκαηνο Δπηζηεκψλ ηεο Πξνζρνιηθήο Αγσγήο θαη ηνπ Δθπαηδεπηηθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ. Δηδηθφηεξα, ε εξγαζία απηή κειεηά ηε ζπκβνιή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηηο πξαθηηθέο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ πνπ παξάγνπλ θαη ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Ζ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ε αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο επηδηψθεηαη κέζα απφ κηα δηδαθηηθή παξέκβαζε πνπ βαζίδεηαη ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε γηα ηε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ. 1.2 Αλαγθαηόηεηα ηεο εξγαζίαο Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη ηεζεί σο βαζηθφο ζηφρνο ηεο εθπαίδεπζήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ε ζπγθξφηεζε ηεθκεξησκέλσλ εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο (Driver, Newton & Osborne, 2000; National Research Council [NRC], 2000, 2011; OECD, 2006, 2013). Γειαδή, επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα είλαη ηθαλνί λα ρξεζηκνπνηνχλ απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα λα ππνζηεξίμνπλ ή λα απνξξίςνπλ έλα ηζρπξηζκφ ηνπο θαη λα αλαγλσξίδνπλ θελά ή αδπλακίεο ζε έλα ηζρπξηζκφ δηθφ ηνπο ή άιισλ (National Research Council [NRC], 2011; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2014). Ζ ηθαλφηεηα λα ζπγθξνηνχλ ηεθκεξησκέλεο εμεγήζεηο δελ είλαη απαξαίηεηε κφλν ζηνπο καζεηέο πνπ ζηνρεχνπλ λα αζρνιεζνχλ κε έλα επάγγεικα πνπ έρεη ζρέζε κε θάπνην επηζηεκνληθφ πεδίν αιιά γηα φινπο ηνπο απξηαλνχο πνιίηεο (OECD, 2006, 2013). Κάζε πνιίηεο πξέπεη λα κπνξεί λα αηηηνινγεί ηεθκεξησκέλα ηε ζέζε ηνπ ζε θάπνην ζέκα πξνθεηκέλνπ λα κπνξεί λα πείζεη θαη ηνπο ππφινηπνπο γηα ηελ νξζφηεηα ηεο ζέζεο ηνπ αιιά θαη λα κπνξεί λα αμηνινγήζεη ηελ ηεθκεξίσζε κηαο άπνςεο πνπ ηνπ παξνπζηάδεηαη ζην δηαδίθηπν ή ζε θάπνην κέζν ελεκέξσζεο (Krajcik & McNeill, 2009). Ζ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ εμαξηάηαη απφ ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πεξηέρνπλ (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2014). 8

Έλαο άιινο ζηφρνο ηεο εθπαίδεπζεο ησλ καζεηψλ ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο είλαη ε αλάπηπμε απφ ηνπο καζεηέο ηεο πξαθηηθήο πνπ αθνξά ζηελ ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο (National Research Council [NRC], 2000, 2011; OECD, 2006, 2013). Γειαδή επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα είλαη ηθαλνί λα αληηιεθζνχλ θαη λα δηαηππψζνπλ έλα εξεπλεηηθφ εξψηεκα, λα αλαγλσξίζνπλ ηηο κεηαβιεηέο πνπ ππεηζέξρνληαη ζην πξφβιεκα πνπ κειεηνχλ, λα ζρεδηάζνπλ θαη λα εθηειέζνπλ κηα πεηξακαηηθή δηαδηθαζία, λα παξνπζηάζνπλ ηα δεδνκέλα κε κνξθή πίλαθα ή γξαθήκαηνο θαη λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα. Ζ αλάπηπμε πξαθηηθψλ ζρεδίαζεο θαη πξαγκαηνπνίεζεο έξεπλαο επηηξέπνπλ ζηνπο καζεηέο λα δηεμάγνπλ έξεπλα θαη εθηφο ηεο ηάμεο θαη λα θάλνπλ πην ζπλεηδεηέο επηινγέο ζε ζέκαηα ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Οη καζεηέο αλαπηχζζνπλ ηθαλφηεηα θαηαλφεζεο ηνπ θφζκνπ γχξσ ηνπο θαζψο δηεγείξεηαη θαη ηθαλνπνηείηαη ε πεξηέξγεηα θαη επεξεάδνληαη νη πξνζσπηθέο ηνπο απνθάζεηο ζηε δσή, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επεκεξία θαη ηελ επηινγή ηεο ζηαδηνδξνκίαο ηνπο. (Harler, 2013). Ζ εμάηκηζε θαη ε πγξνπνίεζε είλαη ζεκειηψδεο έλλνηεο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα ηφζν ηεο Διιάδαο φζν θαη ησλ άιισλ ρσξψλ ηφζν ζηελ πξσηνβάζκηα φζν θαη ζηελ δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε (ΓΔΠΠ-ΑΠ, 2003; Tytler et al., 2007; Paik, 2015). Δίλαη έλλνηεο κε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ αθνχ ε θαηαλφεζε ηνπο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα πνιιέο έλλνηεο πνπ δηδάζθνληαη ζηα ηειεπηαία ζηάδηα ηεο εθπαίδεπζεο (π.ρ ηάζε αηκψλ). Καζεκεξηλά νη καζεηέο έξρνληαη αληηκέησπνη κε θαηλφκελα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο έλλνηεο απηέο θαη φκσο είλαη έλλνηεο γηα ηηο νπνίεο έρνπλ ζπγθξνηήζεη αληηιήςεηο πξνηνχ ηηο δηδαρζνχλ. Μάιηζηα, έρνπλ γίλεη πνιιέο έξεπλεο ζρεηηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο (Osborne & Cosgrove, 1983; Russell, Harlen & Watt, 1989; Bar & Travis, 1991; Bar & Galili, 1994; Costu & Ayas, 2005; Canpolat, Pinarbasi & Sozbilir, 2006; Haland, 2010; Tsikalas, Stamovlasis & Papageorgiou, 2014). Οη έξεπλεο απηέο έρνπλ δείμεη φηη νη καζεηέο ηφζν ζηελ πξσηνβάζκηα, φζν θαη ζηελ δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ρξεζηκνπνηνχλ αληηιήςεηο πνπ δηαθέξνπλ απφ ηελ επηζηεκνληθή γλψζε. Όκσο νη έξεπλεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ δηδαθηηθή αληηκεηψπηζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ είλαη πεξηνξηζκέλεο (Tytler et al., 2007; Papageorgiou et al., 2008; Paik & Seoung-Hey, 2015). Οη έξεπλεο απηέο εζηηάδνπλ θπξίσο ζε καζεηέο ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Δπίζεο, απνπζηάδνπλ έξεπλεο ζηηο νπνίεο λα κειεηάηαη ε επίδξαζε κηαο δηδαζθαιίαο, ζηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο θαη ηε ζπγθξφηεζε ηεθκεξησκέλσλ εμεγήζεσλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε. Πξνθχπηεη ινηπφλ ε αλαγθαηφηεηα πξαγκαηνπνίεζεο κηαο έξεπλαο πνπ λα εζηηάδεη ζηελ βειηίσζε ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε θαη ζηελ 9

αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο απφ ηνπο καζεηέο. Ζ παξνχζα εξγαζία έρεη δηεπηζηεκνληθφ ραξαθηήξα, ν νπνίνο θαηαδεηθλχεηαη απφ ηηο επηζηεκνληθέο πεξηνρέο πνπ εκπιέθνληαη ζε απηή. Δηδηθφηεξα, εκπιέθνληαη νη Φπζηθέο Δπηζηήκεο, ε Γλσζηηθή Φπρνινγία (αθνχ ιακβάλνληαη ππφςε ζηελ δηδαζθαιία νη πξνυπάξρνπζεο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ), ε Δπηζηεκνινγία (αθνχ επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα δίλνπλ ηεθκεξησκέλεο εμεγήζεηο θαη λα ζρεδηάδνπλ θαη λα πξαγκαηνπνηνχλ έξεπλα), ηα Μαζεκαηηθά (αθνχ ηα δεδνκέλα ησλ πεηξακάησλ αλαπαξηζηάλνληαη ζε πίλαθεο θαη εξκελεχνληαη) θαη ε Γισζζνινγία (αθνχ έλαο ζηφρνο ηεο εξγαζίαο ζρεηίδεηαη κε ηε δηεξεχλεζε ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ). 1.3 θνπόο θαη εξεπλεηηθνί ζηόρνη θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε κειέηε ηεο ζπκβνιήο κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηηο πξαθηηθέο καζεηψλ γπκλαζίνπ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ θαη ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Πην ζπγθεθξηκέλα νη εξεπλεηηθνί ζηφρνη ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη νη αθφινπζνη: (α) Γηεξεχλεζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, (β) Γηεξεχλεζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζην πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, (γ) Γηεξεχλεζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, (δ) Γηεξεχλεζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. 1.4 εκαζία ηεο εξγαζίαο Ζ πξσηνηππία απηήο ηεο εξγαζίαο έγθεηηαη ζην φηη κειεηάηαη ηφζν ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε, φζν θαη ε αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηε πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο απφ καζεηέο γπκλαζίνπ, δεηήκαηα γηα ηα νπνία δελ ππάξρνπλ εξεπλεηηθά δεδνκέλα. Σα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο αλακέλεηαη λα ζπκβάιινπλ : ζηε δεκηνπξγία θαηάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε δηδαζθαιία ησλ θαηλνκέλσλ ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο έηζη ψζηε λα απνζηαζεξνπνηεζνχλ νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ 10

ζηε δεκηνπξγία θαηάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πξαθηηθήο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο ζηε δεκηνπξγία θαηάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε βειηίσζε ηεο δνκήο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, ζηελ επαλαζρεδίαζε ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ ησλ καζεκάησλ ησλ Φπζηθψλ επηζηεκψλ ζηελ δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, ζηελ ηξνπνπνίεζε ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο επηκφξθσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ ζηα λέα πξνγξάκκαηα. 1.5 Γνκή ηεο εξγαζίαο Ζ εξγαζία απηή απνηειείηαη απφ έμη θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη νξηνζέηεζε ηνπ ζέκαηνο θαη ηεθκεξηψλεηαη ε αλαγθαηφηεηα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο. Γίλεηαη αλαθνξά ζην ζθνπφ θαη ζηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο θαζψο θαη ζηε ζεκαζία ηεο εξγαζίαο θαη παξνπζηάδεηαη ε δνκή ηεο εξγαζίαο. ην δεχηεξν θεθάιαην αλαιχεηαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην ζην νπνίν ζηεξίδεηαη ε εξγαζία. ην ηξίην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, ησλ εξεπλψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηδαθηηθέο παξεκβάζεηο γηα ηελ αιιαγή ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο ζπγθεθξηκέλεο ελλνηνινγηθέο πεξηνρέο θαζψο θαη ε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο. ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο. Παξνπζηάδεηαη ην δείγκα ηεο έξεπλαο, ε εξεπλεηηθή δηαδηθαζία, ηα εξεπλεηηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ αιιά θαη ε δηαδηθαζία ζπιινγήο θαη επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ. ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμέιημε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε θαζψο θαη κε ηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. ην έθην θεθάιαην ζρνιηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα θαη εμάγνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο. Δπίζεο, ζρνιηάδεηαη ε ζπκβνιή ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο ζηε δηδαθηηθή πξάμε θαη δηαηππψλνληαη πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα. Σέινο, παξαηίζεληαη νη βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο θαη ην Παξάξηεκα. 11

1.6 Αλαθεθαιαίσζε Ζ εξγαζία απηή κειεηά ηε ζπκβνιή κηαο ζεηξάο δηδαζθαιηψλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηνλ επνηθνδνκεηηζκφ θαη ζηε κάζεζε κέζα απφ ηε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ, ζηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο θαζψο θαη ζηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο αιιά θαη κε ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ηνπο. 12

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΔΧΡΗΣΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ 2.1 Δηζαγσγή ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδεηαη ην ζεσξεηηθφ πιαίζην ηεο εξγαζίαο. Ζ πξψηε ελφηεηα αλαθέξεηαη ζηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα έλλνηεο θαη θαηλφκελα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (βι. ελφηεηα 2.2). ηε δεχηεξε ελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ζηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (βι. ελφηεηα 2.3). ηελ ηξίηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ηνπ πιαηζίνπ πνπ αθνξά ζηε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κε ηε ρξήζε επηζηεκνληθψλ πξαθηηθψλ (βι. ελφηεηα 2.4). 2.2 Αληηιήςεηο ησλ καζεηώλ γηα έλλνηεο θαη θαηλόκελα ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ Ζ ελφηεηα απηή απνηειείηαη απφ δχν ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα θαηαγξάθνληαη ζπκπεξάζκαηα, ηα νπνία πξνέθπςαλ απφ έξεπλεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε έλλνηεο θαη θαηλφκελα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηήκσλ ηα ηειεπηαία ζαξάληα ρξφληα (βι. ελφηεηα 2.2.1) θαη ζηε δεχηεξε ελφηεηα αλαιχνληαη ηα γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ γηα έλλνηεο θαη θαηλφκελα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηήκσλ (βι. ελφηεηα 2.2.2). 2.2.1 πκπεξάζκαηα εξεπλώλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηώλ Τα κπαιά ησλ καζεηώλ δελ είλαη ιεπθά ραξηηά (Driver et al., 1985). Αθφκα θαη ζε πνιχ κηθξή ειηθία ηα παηδηά έρνπλ ζρεκαηίζεη αληηιήςεηο γηα ην θπζηθφ θφζκν πνπ ηα πεξηβάιεη (Driver et al., 1985; Driver et al., 1994; Υαηδεληθήηα, 2001).Σα παηδηά ζρεκαηίδνπλ απηέο ηηο αληηιήςεηο σο απνηέιεζκα ησλ θαζεκεξηλψλ ηνπο εκπεηξηψλ, απφ ηηο ζπδεηήζεηο ηνπο κε άιια άηνκα, απφ ηα κέζα ελεκέξσζεο θαη απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο (Driver et al., 1985). Οη γλψζεηο πνπ απνθηνχλ ηα παηδηά απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπο απνηεινχλ ηελ θαζεκεξηλή βησκαηηθή γλψζε. Δηδηθφηεξα, θαηά ηε δηδαζθαιία ησλ θπζηθψλ επηζηεκψλ εκπιέθνληαη ε θπζηθφ- επηζηεκνληθή γλψζε, δειαδή ε γλψζε κε ηελ νπνία αζρνινχληαη νη επηζηήκνλεο ησλ θπζηθψλ επηζηεκψλ ζέινληαο λα ηελ πξνσζήζνπλ ή λα ηελ αιιάμνπλ, ε ζρνιηθή εθδνρή ηεο θπζηθφ-επηζηεκνληθήο γλψζεο πνπ είλαη ε γλψζε πνπ ρεηξίδεηαη ν εθπαηδεπηηθφο θαζεκεξηλά ζηελ ηάμε θαη ε θαζεκεξηλή βησκαηηθή γλψζε (Κνπιατδήο, 1994, 2001). ηελ ζρεηηθή βηβιηνγξαθία ε θαζεκεξηλή-βησκαηηθή γλψζε αλαθέξεηαη σο «πξψηεο ηδέεο», «αλαπαξαζηάζεηο», «παξαλνήζεηο», «αληηιήςεηο» θ.α. ην πιαίζην απηήο ηεο εξγαζίαο ζα ρξεζηκνπνηεζεί ν φξνο αληηιήςεηο καζεηψλ. 13

Σα ηειεπηαία ρξφληα πξαγκαηνπνηήζεθαλ πνιιέο έξεπλεο ζρεηηθέο κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηηο βαζηθφηεξεο πεξηνρέο ηεο θπζηθφ επηζηεκνληθήο γλψζεο πνπ δηδάζθεηαη ζε φιεο ηηο εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Σα θπξηφηεξα ζπκπεξάζκαηα πνπ θαηαγξάθεθαλ απφ έλα κεγάιν αξηζκφ εκπεηξηθψλ εξεπλψλ (Driver et al., 1985, Driver et al., 1994, Pfundt & Duit, 2004) είλαη ηα εμήο: Οη καζεηέο, φηαλ έξρνληαη ζην ζρνιείν, έρνπλ ήδε δηακνξθψζεη αληηιήςεηο κε βάζε ηηο εκπεηξίεο απφ ην πεξηβάιινλ ηνπο γηα έλλνηεο θαη θαηλφκελα ησλ θπζηθψλ επηζηεκψλ. πλήζσο νη αληηιήςεηο απηέο δηαθέξνπλ απφ ηηο απφςεηο ηεο επηζηεκνληθήο γλψζεο θαη ηεο ζρνιηθήο ηεο εθδνρήο.(driver et al. 1994; Kang, Scharmam & Νoh, 2004; Υαηδεληθήηα, 2001). ηε δηακφξθσζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ πνιχ ζπνπδαίν ξφιν δηαδξακαηίδεη ην πνιηηηζηηθφ πιαίζην κέζα ζην νπνίν δνπλ θαη θπξίσο ε γιψζζα κε ηελ νπνία επηθνηλσλνχλ( Driver et al., 1985; Driver et al., 1994; Κφθθνηαο, 1998; Φχιινο θ.α., 1993). πρλά νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ δελ επηηξέπνπλ ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπο θαη έηζη ηνπο αθνινπζνχλ κέρξη ηελ ελειηθίσζε ηνπο. Δπεξεάδνληαη ειάρηζηα απφ ηελ παξαδνζηαθή δηδαζθαιία θαη ζπλήζσο ην καζεζηαθφ απνηέιεζκα δηαξθεί ιίγν. (Chi, Kristensen & Roscoe, 2012; Driver et al., 1994; Hartel, 1982; Lemmer, 2013; Viennot, 1979; Υαηδεληθήηα, 2001; Φχιινο θ.α., 1993). Κάπνηεο αληηιήςεηο πνπ θαηαγξάθνληαη απφ ηελ έξεπλα είλαη αξθεηά δηαδεδνκέλεο ζηνπο καζεηέο. Παηδηά απφ δηαθνξεηηθέο ρψξεο θαη δηάθνξα πεξηβάιινληα ζρεκαηίδνπλ παξφκνηεο αληηιήςεηο.( Driver et al., 1994; Υαηδεληθήηα & Υξεζηίδνπ, 2001). ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο νη καζεηέο, κεηά ηε δηδαζθαιία, είλαη πηζαλφ λα δηαηεξνχλ ηελ εμήγεζε ηνπ δαζθάινπ απφ ηε «ζρνιηθή επηζηήκε» ή λα εμαθνινπζνχλ λα έρνπλ ηηο δηθέο ηνπο αξρηθέο αληηιήςεηο. Δίλαη επίζεο δπλαηφ λα πξνθχςεη θαη έλα είδνο ζπγρψλεπζεο ή αιιειεπίδξαζεο θαη ησλ δχν αληηιήςεσλ. (Driver et al., 1994; Υαηδεληθήηα & Υξεζηίδνπ, 2001). 2.2.2 Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηώλ Οη εκπεηξηθέο έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί αλαθνξηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ γηα κηα πιεζψξα ζεκάησλ ηεο θπζηθφ-επηζηεκνληθήο γλψζεο, θαηέδεημαλ φηη νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ έρνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά (Driver et al., 1985; 14

Driver et al., 1994; Υαηδεληθήηα & Υξεζηίδνπ, 2001), αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηφπν θαηαγσγήο θαη ηελ ειηθία ησλ καζεηψλ. Απηά ηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα κε ζπλνπηηθφ ηξφπν θαη ζπλνδεχνληαη απφ παξαδείγκαηα. Κπξηάξρεζε ηεο ζθέςεο από ηα αληηιεπηηθά δεδνκέλα. Ζ ζθέςε ησλ καζεηψλ θπξηαξρείηαη απφ δεδνκέλα πνπ αθνκνηψλνληαη κέζσ ησλ αηζζήζεσλ. Έλα παξάδεηγκα είλαη ε πεξίπησζε ζηελ νπνία ν καζεηήο πηζηεχεη φηη ε δάραξε εμαθαλίδεηαη φηαλ δηαιχεηαη ζην λεξφ(υαηδεληθήηα & Υξεζηίδνπ, 2001). Πεξηνξηζκέλε εζηίαζε. Οη καζεηέο ηείλνπλ λα επηθεληξψλνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο θαη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο κφλν νξηζκέλεο φςεηο ησλ θαηαζηάζεσλ πνπ κειεηνχλ, αγλνψληαο θάπνηεο άιιεο. Γηα παξάδεηγκα ε αληίιεςε πνπ εθδειψλνπλ ηα παηδηά, φηαλ εξσηεζνχλ γηα ηε ζεξκνθξαζία πνπ έρνπλ έλα κεγάιν θαη έλα κηθξφ παγάθη κέζα ζηελ θαηάςπμε είλαη φηη ε ζεξκνθξαζία ζηα δχν παγάθηα εμαξηάηαη απφ ην κέγεζνο ηνπο, αγλνψληαο ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν βξίζθνληαη (Skoumios & Hatzinikita, 2005). Έλλνηεο πνπ δε δηαρσξίδνληαη. Οη καζεηέο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηνχλ έλλνηεο, νη νπνίεο έρνπλ δηαθνξεηηθή ζεκαζία ζχκθσλα κε ηελ επηζηεκνληθή γλψζε, ρσξίο λα ηηο δηαθξίλνπλ. Καη κάιηζηα ε κεηάβαζε απφ ηε κηα ζεκαζία ζηελ άιιε κπνξεί λα γίλεηαη ρσξίο λα ην ζπλεηδεηνπνηνχλ. Χο παξάδεηγκα κπνξνχκε λα δψζνπκε ηηο έλλνηεο ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηεο ζεξκφηεηαο πνπ νη καζεηέο ηηο ζπγρένπλ ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2000). Δμάξηεζε αληηιήςεσλ από ην πιαίζην ρξήζεο ηνπο. Οη καζεηέο ζπρλά ελεξγνπνηνχλ δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο γηα λα εξκελεχζνπλ θαηαζηάζεηο πνπ ζεσξνχληαη ηζνδχλακεο ζχκθσλα κε ηελ επηζηεκνληθή γλψζε. Χο παξάδεηγκα κπνξεί λα αλαθεξζεί ε πεξίπησζε επαθήο δχν ζσκάησλ κε δηαθνξεηηθή ζεξκνθξαζία. Οη καζεηέο εθδειψλνπλ δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο αλάινγα κε ηε ζεξκηθή θαηάζηαζε ησλ ζσκάησλ. Έηζη, αλ έρνπκε έλα ζεξκφ ζψκα ζε επαθή κε έλα ιηγφηεξν ζεξκφ, γηα ηνπο καζεηέο ππάξρεη κεηαθνξά ζεξκφηεηαο, αλ έρνπκε έλα ςπρξφ ζψκα θαη έλα ιηγφηεξν ςπρξφ, γηα ηνπο καζεηέο ππάξρεη κεηαθνξά ςχρνπο, ελψ αλ έρνπκε έλα ζεξκφ ζψκα θαη έλα ςπρξφ γηα ηνπο καζεηέο ζπκβαίλνπλ θαη ηα δχν (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2003). Γξακκηθόο αηηηαθόο ζπιινγηζκόο. Οη καζεηέο, ιφγσ κηαο ηνπηθήο ζεψξεζεο ησλ ζπζηεκάησλ πνπ εμεηάδνληαη θαη φρη νιηθήο έρνπλ ηελ ηάζε λα πεξηγξάθνπλ θαη λα εξκελεχνπλ ηηο αιιαγέο ησλ ζπζηεκάησλ κε ηε βνήζεηα γξακκηθψλ, ρξνληθψλ ή θαη ηνπηθψλ, αηηηαθψλ ζπιινγηζκψλ, θάζε ηκήκα ησλ νπνίσλ αλαθέξεηαη ζε έλα απιφ θαηλφκελν. Χο παξάδεηγκα κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε ην καζεηή πνπ ζεσξεί φηη, επεηδή 15

έλα ζψκα είλαη ζεξκφ, εθπέκπεη ζεξκφηεηα (ρξεζηκνπνηεί ζηνηρεία ηνπ γξακκηθνχ αηηηαθνχ ζπιινγηζκνχ) (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2000), ελψ ε Φπζηθή αλαθέξεη φηη, επεηδή ππάξρεη δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ δχν ζσκάησλ, δηαδίδεηαη ζεξκφηεηα απφ ην έλα ζψκα ζην άιιν (πεξηέρεη ζηνηρεία ζπζρεηηθνχ αηηηαθνχ ζπιινγηζκνχ) (Grotzer, 2003) Οη αληηιήςεηο είλαη αλζεθηηθέο ζηελ αιιαγή. Απφ έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη ζρεηηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο γηα δηάθνξα ζέκαηα ηεο θπζηθν-επηζηεκνληθήο γλψζεο θάλεθε ε ζηαζεξφηεηα θαη ε αλζεθηηθφηεηα ηνπο. Αθφκα θαη χζηεξα απφ ηε δηδαζθαιία, νη καζεηέο δελ ηξνπνπνηνχλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο παξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ θάλεη ν δάζθαινο (Driver et al., 1985). Δπίζεο ιφγσ ηεο ζηαζεξφηεηαο θαη ηεο αλζεθηηθφηεηαο ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ ε ελλνηνινγηθή αιιαγή, φπνηε ιακβάλεη ρψξα, είλαη κηα καθξφρξνλε θαη βξαδεία δηαδηθαζία, πνπ ππεξβαίλεη ηηο ζπλεζηζκέλεο βξαρχρξνλεο ζρνιηθέο δηαδηθαζίεο κάζεζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζε έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε, ην πνζνζηφ ηνπ εξσηψκελνπ πιεζπζκνχ πνπ απάληεζε ζεηηθά ζηελ πξφηαζε: «Ο Ήιηνο πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ηε Γε» ήηαλ πάλσ απφ 30%.(Giordan & Vecchi, 1990). 2.3 Η επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ζηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ Ζ ελφηεηα απηή απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη ζέζεηο ηνπ επνηθνδνκεηηζκνχ γηα ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία (βι. ππνελφηεηα 2.3.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ αηνκηθφ θαη θνηλσληθφ επνηθνδνκεηηζκφ (βι. ππνελφηεηα 2.3.2). ηελ ηξίηε ππνελφηεηα αλαιχεηαη ε έλλνηα ηεο θνηλσληθφ γλσζηηθήο ζχγθξνπζεο ζηε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (βι. ππνελφηεηα 2.3.3). ηελ ηέηαξηε ππνελφηεηα παξνπζηάδεηαη ην κνληέιν ηεο επνηθνδνκεηηθήο δηδαζθαιίαο ησλ Driver θαη Oldham (1986) (βι. ππνελφηεηα 2.3.4). 2.3.1 Θέζεηο ηνπ επνηθνδνκεηηζκνύ γηα ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία χκθσλα κε απηή ηελ πξνζέγγηζε νη καζεηέο δε ιακβάλνπλ παζεηηθά ηε γλψζε, αιιά ε γλψζε θαηαζθεπάδεηαη απφ ηνπο καζεηέο κέζσ ηεο αιιειεπίδξαζεο βησκαηηθψλ αληηιήςεσλ, πνπ έρνπλ ήδε δεκηνπξγήζεη θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πεξηβάιινληνο (Κνιηφπνπινο, 2001). Ζ γλψζε νηθνδνκείηαη ελεξγά απφ ηα ππνθείκελα, δε κεηαβηβάδεηαη αιιά νχηε γίλεηαη απνδεθηή παζεηηθά (Driver, 1989; Wheatley, 1991). Απφ ηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία πξνθχπηνπλ νη αθφινπζεο αξρέο ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε πνπ 16

ζηεξίδεηαη ζηνλ επνηθνδνκεηηζκφ (Driver, 1989; Watts, 1994; Tobin, 1993; Duit & Treagust, 1998; Matthews, 1998; Phillips, 2000; Widolo, Duit & Muller, 2002): - Οη καζεηέο έρνπλ ήδε ζρεκαηίζεη αληηιήςεηο πξηλ απφ ηε δηδαζθαιία. - Οη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ ελεξγεηηθά ηε γλψζε θαη ε κάζεζε είλαη κηα ελεξγφο δηαδηθαζία νηθνδφκεζεο ηεο λέαο γλψζεο πνπ βαζίδεηαη ζηελ ππάξρνπζα γλψζε. - Οη καζεζηαθέο εκπεηξίεο είλαη δπλαηφλ λα πξνθαιέζνπλ γλσζηηθέο ζπγθξνχζεηο ζηνπο καζεηέο. - Ζ κάζεζε ζεσξείηαη σο κηα δηαδηθαζία αιιαγήο ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ. - Ζ δηαδηθαζία νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο επεξεάδεηαη απφ ην θνηλσληθφ πιαίζην. - Οη καζεηέο είλαη ππεχζπλνη γηα ηε κάζεζή ηνπο. 2.3.2. Ο αηνκηθόο θαη ν θνηλσληθόο επνηθνδνκεηηζκόο Ζ ππνελφηεηα απηή εζηηάδεηαη ζε δχν θαηεπζχλζεηο ηνπ επνηθνδνκεηηζκνχ, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα αλαθεξζνχλ σο αηνκηθφο θαη θνηλσληθφο επνηθνδνκεηηθφο (Leach & Scott, 2000). Ζ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ππνζηεξίδεη φηη θάζε άηνκν θαηαζθεπάδεη ηε δηθή ηνπ πξνζσπηθή γλψζε. Γειαδή εξκελεχεη ηελ πξαγκαηηθφηεηα κε έλα δηθφ ηνπ ηξφπν, ν νπνίνο εμαξηάηαη απφ ηηο αληηιήςεηο ηνπ θαη ηηο λνεηηθέο ηνπ δνκέο (Κφθθνηαο, 2001). Μάζεζε δελ είλαη ε κεηάδνζε ηεο γλψζεο απφ ην θεθάιη ηνπ δαζθάινπ ή απφ άιιε πεγή, φπσο έλα βηβιίν ή κηα ηζηνζειίδα, ζην θεθάιη ηνπ καζεηή. Οη εθπαηδεπφκελνη δεκηνπξγνχλ ελεξγά, δειαδή απφ εκπεηξίεο κε βάζε ηηο πθηζηάκελεο αληηιήςεηο. Κάζε άηνκν, φηαλ αιιάδεη αληηιήςεηο, πξέπεη λα θαηαζθεπάδεη ην δηθφ ηνπ λφεκα απφ ηηο δηθέο ηνπ εκπεηξίεο. Απηή ε άπνςε ηεο κάζεζεο νλνκάδεηαη «πξνζσπηθφο επνηθνδνκεηηζκφο» (Leach & Scott, 2000). Ζ κάζεζε κπνξεί λα πεξηγξάθεηαη είηε σο δηαδηθαζία νηθνδφκεζεο λέσλ γλσζηηθψλ ζηνηρείσλ, είηε σο δηαδηθαζία ηξνπνπνίεζεο νξηζκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γλσζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ έρνπλ ήδε νηθνδνκεζεί (Niedderer, 1997). Ο πξνζσπηθφο επνηθνδνκεηηζκφο ινηπφλ ππνζηεξίδεη φηη νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηνλ θφζκν θαη ην πσο ιεηηνπξγεί, θαηαζθεπάδνληαη θαη δε ιακβάλνληαη παζεηηθά θαη φηη απηέο νη αληηιήςεηο επεξεάδνπλ έληνλα ηε κεηέπεηηα κάζεζε ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο. Δπίζεο, ππνζηεξίδεη φηη άηνκα δηαθνξεηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο θαη θνπιηνχξαο έρνπλ παξφκνηεο αληηιήςεηο θαη φηη ε πξαγκαηηθή κάζεζε επηηπγράλεηαη, κφλν φηαλ ν καζεηήο εκπιέθεηαη ελεξγά ζε θαηάιιεια ζρεδηαζκέλεο δξαζηεξηφηεηεο (Υαιθηά, 2010α). χκθσλα κε ηνλ θνηλσληθφ επνηθνδνκεηηζκφ, ε αηνκηθή θαηαλφεζε ησλ ελλνηψλ θαη ησλ ζεσξηψλ είλαη κηα δπλακηθή δηαδηθαζία, πνπ πξνθχπηεη απφ ελέξγεηεο ζε θαηαζηάζεηο θαη 17

δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηα άιια κέιε ηεο θνηλφηεηαο (Traianou, 2006). ηα ζρνιεία νη καζεηέο ζα πξέπεη λα νηθνδνκνχλ ηηο έλλνηεο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κέζσ ηεο αιιειεπίδξαζεο ηνπο κε ηελ θνηλφηεηα ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο (Skamp, 2012). Ο δάζθαινο είλαη επίζεο κέξνο ηεο θνηλφηεηαο απηήο. Ζ κεηαβνιή ησλ αληηιήςεσλ ησλ παηδηψλ επεξεάδεηαη θαη απφ ηηο θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο ξπζκίζεηο κέζα ζηηο νπνίεο καζαίλνπλ ηα παηδηά (Skamp, 2012). ηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο, κάζεζε ζεκαίλεη αιιαγή απφ έλα θνηλσληθνπνιηηηζηηθφ πιαίζην, ζπλήζσο, ην θαζεκεξηλφ πιαίζην ηεο επηζηήκεο, ζε έλα λέν, ην πιαίζην ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ζην ζρνιείν (Duit & Treagust, 1998). Ζ κάζεζε αθφκα θαη αλ ζεσξεζεί αηνκηθή ππφζεζε ηνπ θαζελφο δελ πξαγκαηνπνηείηαη ζε πιαίζην απνκφλσζεο (Tobin & Tippins, 1993). Ζ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία δελ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζε θνηλσληθφ ή πνιηηηζκηθφ θελφ (Mercer, 1998). χκθσλα κε ηνλ Vygotsky, νη πςειφηεξεο λνεηηθέο ιεηηνπξγίεο ελφο αηφκνπ, έρνπλ ηηο θαηαβνιέο ηνπο ζε θνηλσληθέο δηαδηθαζίεο θαη δηαηεξνχλ κηα «εκη-θνηλσληθή» θχζε (Vygotsky 1978). Ζ δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο δελ είλαη θαηαλεκεκέλε θαη νξηζκέλε ζε ζπγθεθξηκέλα φξηα, αιιά ππάξρεη ελ δπλάκεη έλαο ρψξνο, κηα θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο γηα ην επφκελν ζηάδην. Ζ έλλνηα ηεο «δψλεο ηεο επηθείκελεο αλάπηπμεο» (zone of proximal development) δειψλεη απηήλ αθξηβψο ηελ αλεμεξεχλεηε πεξηνρή - ην εζσηεξηθφ δπλακηθφ θάζε καζεηή - πνπ βξίζθεηαη ελ δπλάκεη ζε κηα θαηάζηαζε εμέιημεο (Vygotsky, 1978). Ζ δψλε απηή αληηζηνηρεί ζηελ απφζηαζε αλάκεζα ζην πξαγκαηηθφ αλαπηπμηαθφ επίπεδν φπσο απηφ θαζνξίδεηαη απφ ηελ αλεμάξηεηε επίδξαζε πξνβιεκάησλ θαη ζην ελ δπλάκεη επίπεδν αλάπηπμεο, φπσο απηφ θαζνξίδεηαη απφ ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ θάησ απφ ηελ θαζνδήγεζε ησλ ελειίθσλ ή ζε ζπλεξγαζία κε πην ηθαλνχο ζπλνκειίθνπο (Vygotsky, 1978). Γηα λα πξνρσξήζνπλ νη καζεηέο ζην επφκελν ζηάδην ηεο αλάπηπμήο ηνπο ζα πξέπεη λα βνεζεζνχλ απφ άιινπο (εθπαηδεπηηθνχο, άιινπο καζεηέο θ.α.). Ζ δηδαζθαιία ζα πξέπεη λα αμηνπνηεί ην δπλακηθφ θαη ηελ εηνηκφηεηα ησλ καζεηψλ θαη λα ηνπο νδεγεί ζε έλα πην πξνρσξεκέλν ζηάδην ηθαλνηήησλ θαη νη δξαζηεξηφηεηεο ζα πξέπεη λα είλαη ηέηνηεο, ψζηε λα βνεζνχλ ηνπο καζεηέο λα νηθνδνκήζνπλ ηε γλψζε. ηηο πξψηεο θάζεηο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο, νη καζεηέο ρξεηάδνληαη αξθεηή βνήζεηα γηα λα πξαγκαηνπνηήζνπλ κηα δξαζηεξηφηεηα πνπ βξίζθεηαη ζην αλψηεξν άθξν ηεο «δψλεο ηεο επηθείκελεο αλάπηπμεο». Ύζηεξα απφ πξαθηηθή θαη εκπεηξία, ε «δψλε ηεο επηθείκελεο αλάπηπμεο» ησλ καζεηψλ κεηαηνπίδεηαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο δηδαζθαιίαο, σο απνηέιεζκα ηεο γλσζηηθήο ηνπο αλάπηπμεο. ηηο ηειεπηαίεο θάζεηο ηεο καζεζηαθήο 18

δηαδηθαζίαο, νη καζεηέο είλαη ηθαλνί λα πξαγκαηνπνηήζνπλ κφλνη ηνπο ηε δξαζηεξηφηεηα, ηελ νπνία ήηαλ αδχλαην λα πξαγκαηνπνηήζνπλ πξηλ ρσξίο βνήζεηα. Ζ κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ζην πιαίζην ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκεηηζκνχ, ζεσξείηαη σο δηαδηθαζία, φπνπ νη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ γλψζε, κέζσ αηνκηθψλ αιιά θαη θνηλσληθψλ δηαδηθαζηψλ (Driver et al., 1994). Οη καζεηέο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ειέγμνπλ λέεο αληηιήςεηο κε ηε βνήζεηα ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο θαη λα ηηο ζπλδέζνπλ κε ηελ πξνζσπηθή ηνπο εκπεηξία θαη κε ηηο πξνυπάξρνπζεο ηδέεο ηνπο (McRobbie & Tobin, 1997). χκθσλα κε ηνλ θνηλσληθφ επνηθνδνκεηηζκφ, νη καζεηέο ελζαξξχλνληαη λα εθθξάδνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο, λα ειέγρνπλ φζα έρνπλ θαηαλνήζεη καδί κε ηνπο άιινπο ζπκκαζεηέο ηνπο θαη «λα ζπλεηδεηνπνηνχλ ηηο αληηιήςεηο ησλ άιισλ ζπκκαζεηψλ ηνπο» (McRobbie & Tobin 1997, ζει.197). Οη καζεηέο κπνξνχλ λα αλαγλσξίζνπλ θαη λα ζπλζέζνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο, λα αληαιιάμνπλ αληηιήςεηο θαη λα αλαζηνραζηνχλ πάλσ ζηηο αληηιήςεηο ηφζν ησλ άιισλ ζπκκαζεηψλ ηνπο, φζν θαη ζηηο δηθέο ηνπο, θαη φπνπ είλαη απαξαίηεην, λα αλαδηνξγαλψζνπλ ηηο αληηιήςεηο θαη λα δηαπξαγκαηεπηνχλ ηηο γλψζεηο πνπ έρνπλ κνηξαζηεί κε ηνπο ππφινηπνπο ζπκκαζεηέο ηνπο (Prawat, 1993). 2.3.3. Η θνηλσληθν-γλσζηηθή ζύγθξνπζε ζηε κάζεζε ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ Οη θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο κπνξνχλ λα θαηαιήμνπλ ζε γλσζηηθή πξφνδν ζην κέηξν πνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπο δεκηνπξγείηαη θνηλσληθν-γλσζηηθή ζχγθξνπζε. Με βάζε ηελ έλλνηα απηή ε κάζεζε ζεσξείηαη σο δηαδηθαζία πξνζσπηθήο νηθνδφκεζεο κέζσ γλσζηηθψλ ζπγθξνχζεσλ θνηλσληθήο πξνέιεπζεο (Doise & Mugny, 1981). Ζ ζχγθξνπζε σο κηα αζπκθσλία αλάκεζα ζε άηνκα κε παξφκνηεο λνεηηθέο δπλαηφηεηεο γηα ηελ ιχζε ελφο πξνβιήκαηνο ζπληζηά έλα κεραληζκφ κε ηνλ νπνίν ε ζθέςε ηνπ καζεηή νδεγείηαη ζε αλψηεξνπ επηπέδνπ εμηζνξξφπεζε (Κφκεο, 2002). Γειαδή ε ζχγθξνπζε είλαη κηα δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία, ην άηνκν αληηκεησπίδνληαο έλα πξφβιεκα θάλεη κηα εθηίκεζε θαη δέρεηαη απφ ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ κηα ζπγθξνηεκέλε αληίδξαζε, πνπ ππεξαζπίδεηαη κε ζαθήλεηα αληίζεηεο απφ ηε δηθή ηνπ απφςεηο. Ο καζεηήο ινηπφλ ζπλεηδεηνπνηεί φηη, εθηφο απφ ηε δηθή ηνπ άπνςε, ππάξρνπλ θαη άιιεο θαη ε θνηλσληθν-γλσζηηθή ζχγθξνπζε ηνπ παξέρεη λέεο πιεξνθνξίεο, θαζηζηψληαο ηνλ ηθαλφ γηα δηαθνξεηηθέο απαληήζεηο (Κφκεο, 2002). Οη θνηλσληθφ-γλσζηηθέο ζπγθξνχζεηο επηηξέπνπλ ζην καζεηή λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηε ζρεηηθφηεηα ηνπ λνεηηθνχ κνληέινπ πνπ θαηέρεη θαη λα απνθηήζεη ζπλαίζζεζε ησλ αδπλακηψλ ηνπ κνληέινπ απηνχ (Skoumios, 2009). Σέηνηνπ είδνπο ζπγθξνχζεηο θαίλνληαη λα είλαη θαηαιιειφηεξεο γηα ην εθπαηδεπηηθφ έξγν -ζε ζρέζε κε ηηο απιέο θαη ηηο δηεξγαζηαθέο 19

γλσζηηθέο ζπγθξνχζεηο- θαζψο νη δηδαθηηθέο δηαδηθαζίεο πξαγκαηνπνηνχληαη ζηα πιαίζηα ζπλερνχο επηθνηλσλίαο θαη αιιειεπίδξαζεο (Ραβάλεο, 2001). Ζ θνηλσληθν-γλσζηηθή ζχγθξνπζε εκπεξηέρεη δχν είδε ζπγθξνχζεσλ: ζχγθξνπζε αλάκεζα ζηα άηνκα πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ αληίζεζε ησλ απαληήζεσλ ζην πξφβιεκα πνπ έρεη ηεζεί αιιά θαη ζχγθξνπζε ελδναηνκηθή, γλσζηηθήο θχζεο, πνπ πξαγκαηνπνηείηαη, φηαλ ην άηνκν ζπλεηδεηνπνηήζεη ηελ δηαθνξεηηθή απάληεζε, πξνθαιψληαο ην λα ακθηζβεηήζεη ηε δηθή ηνπ (Ραβάλεο, 2001). Ζ έθθξαζε θαη αληηπαξάζεζε ησλ επηρεηξεκάησλ ζηελ θνηλσληθή αιιειεπίδξαζε θάλνπλ ηε γλσζηηθή ελδναηνκηθή ζχγθξνπζε πην δπλακηθή. Ζ αληηκεηψπηζε ηεο γλσζηηθήο ελδναηνκηθήο αληζνξξνπίαο δηεπθνιχλεηαη απφ ηελ πξνζπάζεηα αλεχξεζεο θνηλήο απάληεζεο, πνπ κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ εμάιεηςε ηεο ζχγθξνπζεο αλάκεζα ζηα άηνκα (Gilly 1989). Δπνκέλσο, ε θνηλσληθφ-γλσζηηθή ζχγθξνπζε επλνεί θαη ηελ αηνκηθή γλσζηηθή δξαζηεξηφηεηα. Απφ έξεπλεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ δηαπηζηψζεθε φηη ζπρλά ν καζεηήο δελ είλαη ηθαλφο λα επηηχρεη νπζηαζηηθή ζχγθξνπζε ή λα έξζεη ζε αληηπαξάζεζε κε ηηο αληηιήςεηο ηνπ, αθφκα θαη φηαλ έξρεηαη ζε επαθή κε θαηαζηάζεηο πνπ ελέρνπλ ζχγθξνπζε (Linn, 1986; Dreyfus, Jungwirth & Eliovitch, 1990;Tsai, 2000; Kang, Scharmann & Noh, 2004). Ζ αληίθαζε αλάκεζα ζηηο αξρηθέο αληηιήςεηο ηνπ καζεηή θαη ζην απνηέιεζκα ελφο πεηξάκαηνο δε θέξλεη απηφκαηα γλσζηηθή ζχγθξνπζε. Όζν πεξηζζφηεξν νη αληηιήςεηο ηνπ καζεηή απέρνπλ απφ ηηο θαηλνχξγηεο αληηιήςεηο, ηφζν πην κεγάιε είλαη ε πηζαλφηεηα γηα ηελ απνθπγή ηεο ζχγθξνπζεο (Skoumios, 2008). Οη Chinn & Brewer (1998) θαηέγξαςαλ ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη καζεηέο αληηδξνχλ ζε θαηαζηάζεηο πνπ εκπιέθνπλ ζχγθξνπζε: (α) αγλννχλ ηα δεδνκέλα, (β) απνξξίπηνπλ ηα δεδνκέλα, (γ) εθθξάδνπλ αβεβαηφηεηα απέλαληη ζηελ αμηνπηζηία ησλ δεδνκέλσλ, (δ) απνθιείνπλ ηα δεδνκέλα, (ε) ζέηνπλ ηα δεδνκέλα ζε εθθξεκφηεηα (αλαβνιή), (ζη) εξκελεχνπλ εθ λένπ ηα δεδνκέλα, (δ) απνδέρνληαη ηα δεδνκέλα θαη πξνβαίλνπλ ζε κηα «πεξηθεξεηαθή» αιιαγή ηνπ ηξφπνπ ζθέςεο ηνπο θαη (ε) απνδέρνληαη ηα δεδνκέλα θαη ηξνπνπνηνχλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο. ε κηα θνηλσληθν-γλσζηηθή ζχγθξνπζε ν εθπαηδεπηηθφο αλαγθάδεηαη λα δεκηνπξγήζεη κηα θαηάζηαζε αληηπαξάζεζεο, απνζαθελίδνληαο ηνπο δπν φξνπο ηεο αληίζεζεο θαη ζπγρξφλσο αλαπηχζζεη κηα επλντθή αηκφζθαηξα έηζη ψζηε λα κπνξεί λα ππάξρεη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ καζεηψλ (Plé, 1997). Ο εθπαηδεπηηθφο ζπκβάιιεη ζηε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ θιίκαηνο ζηελ ηάμε επηηξέπνληαο ην δηθαίσκα ζην ιάζνο, απνδξακαηνπνηψληαο ηελ θαηάζηαζε ή αθφκα, εληζρχνληαο ζπλαηζζεκαηηθά ην καζεηή θαηά ηελ ππεξάζπηζε ηεο άπνςήο ηνπ (Plé, 1997). 20

2.3.4 Αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ κε βάζε ηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε γηα ηε κάζεζε: ην κνληέιν ησλ Driver θαη Oldham (1986) Έλα απφ ηα πξψηα κνληέια δηδαζθαιίαο πνπ πξνηάζεθαλ ζην πιαίζην ηεο επνηθνδνκεηηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ είλαη ην κνληέιν ησλ Driver θαη Oldham (1986). Σν κνληέιν απηφ πεξηιακβάλεη ηηο εμήο θάζεηο: α) ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ, β) ηεο αλάδεημεο ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ, γ) ηεο αλαδφκεζεο ησλ αληηιήςεσλ, δ) ηεο εθαξκνγήο, ε) ηεο αλαζθφπεζεο ησλ αληηιήςεσλ. Φάζε ηνπ πξνζαλαηνιηζκνύ ηε θάζε απηή γίλεηαη εηζαγσγή ζην ζέκα πνπ ζα δηαπξαγκαηεπηνχλ νη καζεηέο θαηά ηε δηδαζθαιία. Δίλαη ε παξαδνζηαθή θάζε ηεο αθφξκεζεο θαη πεξηιακβάλεη δχν ζηάδηα: ην ζηάδην ηεο δηέγεξζεο ηνπ ελδηαθέξνληνο θαη ηεο πεξηέξγεηαο ηνπ καζεηή θαη ηελ έλαξμε ηεο δηαδηθαζίαο αλαγλψξηζεο αληηιήςεσλ κε αθνξκή ην επνπηηθφ πιηθφ πνπ παξνπζηάδεηαη ζηελ ηάμε. Με ηελ έλαξμε ηνπ καζήκαηνο, ν δάζθαινο εμεγεί ζηνπο καζεηέο ηη πξφθεηηαη λα επαθνινπζήζεη, έηζη ψζηε λα είλαη ελήκεξνη θαη λα αθνζησζνχλ θαιχηεξα ζηηο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ νη ίδηνη ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ. (Κφθθνηαο, 2001) Ζ δηδαζθαιία κπνξεί λα μεθηλήζεη κε παξαηεξήζεηο, κε επίδεημε κηαο εηθφλαο, αθήγεζε κηαο ζχληνκεο ηζηνξίαο, απφζπαζκα απφ ηελ Ηζηνξία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ή κε νηηδήπνηε άιιν ζα κπνξνχζε λα θηλήζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ θαη λα ηξαβήμεη ηελ πξνζνρή ηνπο. Φάζε ηεο αλάδεημεο ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηώλ Με ηε θάζε απηή επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ πνηεο είλαη νη αληηιήςεηο ηνπο αιιά θαη λα αλαγλσξίζνπλ φηη νη ζπκκαζεηέο ηνπο είλαη δπλαηφ λα έρνπλ δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο. ηνλ εθπαηδεπηηθφ δίλεηαη ε επθαηξία λα εκβαζχλεη ζηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ (Δπαγγεινπνχινπ, 2012). Τπάξρνπλ αξθεηνί ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα γίλεη ε αλάδεημε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ. Ο πην απιφο ζα ήηαλ κε παξαθνινχζεζε απηψλ πνπ ιέλε ηα παηδηά ή κέζα απφ ην δηάινγν καδί ηνπο. Απηφ κπνξεί λα γίλεη άηππα θαηά ηε δηάξθεηα δξαζηεξηνηήησλ ζηελ ηάμε, ή πην ζπζηεκαηηθά ζε ζπδήηεζε κηθξψλ νκάδσλ. Γεληθά, ηα κέζα κε ηα νπνία γίλεηαη ε αλάδεημε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ είλαη ε εξγαζία κε ζπδήηεζε κηθξψλ νκάδσλ, νη πξαθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ. πεηξάκαηα), ηα εξσηεκαηνιφγηα, νη αηνκηθέο εξγαζίεο αιιά θαη νηηδήπνηε άιιν θαληαζηεί θάζε δάζθαινο. ηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ε ζπδήηεζε κεηαμχ κηθξψλ νκάδσλ καζεηψλ ελζαξξχλεηαη ηδηαίηεξα θαη νη καζεηέο παξνηξχλνληαη λα εθθξάζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο (Κφθθνηαο, 2001). 21

ηε θάζε απηή νη καζεηέο ρσξίδνληαη ζε κηθξέο νκάδεο θαη εξγάδνληαη αξρηθά αηνκηθά θαη ζηε ζπλέρεηα ζε επίπεδν νκάδαο. Καηαγξάθνπλ ηηο απφςεηο ηνπο, ν δάζθαινο ηηο ζπγθεληξψλεη θαη ηηο θαηεγνξηνπνηεί. Ο δάζθαινο πξέπεη λα εθθξάδεηαη ηφζν ιεθηηθά φζν θαη κε ιεθηηθά, κε ηάζεηο απνδνρήο θαη θηιηθήο ζηάζεο πξνο ηνπο καζεηέο, ρσξίο δηάζεζε εηξσλείαο ή θξηηηθήο. Φάζε ηεο αλαδόκεζεο ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηώλ ηε θάζε απηή νη καζεηέο ελζαξξχλνληαη λα ειέγμνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο, έηζη ψζηε λα ηηο επεθηείλνπλ, λα ηηο αληηθαηαζηήζνπλ κε άιιεο ή λα αλαπηχμνπλ αληηιήςεηο ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ έρνπλ άπνςε (Κφθθνηαο, 2001). Ο δηδάζθνληαο επηδηψθεη ηελ απηφβνπιε θαη νηθεηνζειή κεηαηφπηζε ησλ παηδηψλ απφ ηηο δηθέο ηνπο αληηιήςεηο ζε άιιεο αληηιήςεηο πνπ είλαη πιεζηέζηεξεο ζηηο επηζηεκνληθέο. Αλ ζε πξνεγνχκελε θάζε είρε δεηεζεί απφ ηνπο καζεηέο λα θάλνπλ πξφβιεςε γηα θάπνην πείξακα, ζηε θάζε απηή ζα εθηειέζνπλ ην πείξακα θαη ζηε ζπλέρεηα ζα πξνζπαζήζνπλ λα εξκελεχζνπλ ηα απνηειέζκαηα. Ζ θάζε απηή πξνζθέξεηαη γηα λα εξγαζηνχλ νη καζεηέο κε επηζηεκνληθφ ηξφπν, ρξεζηκνπνηψληαο αλάινγεο πξαθηηθέο. Πην ζπγθεθξηκέλα νη καζεηέο ζα ζπδεηήζνπλ ηη ζα εξεπλήζνπλ, πσο ζα ην εξεπλήζνπλ, πνηεο κεηαβιεηέο ππεηζέξρνληαη, πνηα κεηαβιεηή ζα παξακείλεη ζηαζεξή θ.α. Οη καζεηέο ζα επηιέμνπλ φξγαλα, ζα θάλνπλ ππνζέζεηο, ζα θάλνπλ κεηξήζεηο, ζα ζπγθξίλνπλ, ζα θαηαγξάςνπλ δεδνκέλα θαη ζα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα. Σέινο, ζα ζπγθξίλνπλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ πεηξάκαηνο κε ηελ πξφβιεςή ηνπο. Αλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ πεηξάκαηνο ζπκπίπηνπλ κε ηελ πξφβιεςε απηή, ηφηε έρνπλ επηβεβαηψζεη ηελ ππάξρνπζα γλψζε. ε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε, έρνπκε γλσζηηθή ζχγθξνπζε πνπ ζα νδεγήζεη ζε ελλνηνινγηθή αιιαγή θαη νη καζεηέο ζα πηνζεηήζνπλ ηηο αληηιήςεηο πνπ είλαη ζχκθσλεο κε ην επηζηεκνληθφ πξφηππν. (Κφθθνηαο, 2001) Όπσο ζε φιεο ηηο θάζεηο έηζη θαη ζε απηή, ν ξφινο ηνπ δαζθάινπ είλαη πνιχ ζεκαληηθφο. Ο δάζθαινο νξγαλψλεη ηε ζπδήηεζε θαηά ηελ νπνία νη καζεηέο αληαιιάζνπλ απφςεηο θαη ηδέεο, θξνληίδνληαο λα κελ είλαη θξηηηθφο θαη αμηνινγηθφο. Γε δηνξζψλεη ιαλζαζκέλεο απαληήζεηο αιιά ηηο αθήλεη λα ζπδεηεζνχλ. Γίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα αλαπηχμνπλ επηζηεκνληθέο πξαθηηθέο θαη λα επεθηείλνπλ ή λα κεηαβάιινπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο. (Wheatley, 1991) Φάζε ηεο εθαξκνγήο ησλ αληηιήςεσλ ηφρνο ηεο θάζεο απηήο είλαη ηα παηδηά λα ειέγμνπλ θαηά πφζν νη λέεο γλψζεηο πνπ απφθηεζαλ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θαη λα ζπζρεηηζηνχλ κε εκπεηξίεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Ζ γλψζε έρεη λφεκα φηαλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηε ιχζε πξνβιεκάησλ πνπ κέρξη ηψξα ήηαλ άιπηα. Γίλεηαη ινηπφλ ε επθαηξία ζηνπο καζεηέο λα εθαξκφζνπλ ηηο λέεο 22

αληηιήςεηο πνπ απέθηεζαλ ζηε ιχζε πξαγκαηηθψλ πξνβιεκάησλ. Υξεζηκνπνηψληαο νη καζεηέο ηηο λέεο γλψζεηο γηα ηελ εμήγεζε θαηλνκέλσλ πνπ δελ κπνξνχζαλ λα εξκελεχζνπλ κε ηηο παιηέο ηνπο αληηιήςεηο, δηαπηζηψλνπλ φηη απηέο είλαη παξαγσγηθφηεξεο θαη εξκελεχνπλ θαιχηεξα ηα φπνηα θαηλφκελα. Ζ θάζε απηή είλαη εμαηξεηηθήο ζεκαζίαο, αθνχ αλ δελ δνζεί ε επθαηξία ζην καζεηή λα ζπζρεηίζεη ηε κάζεζε κε ηηο πξνζσπηθέο ηνπ εκπεηξίεο, είλαη απίζαλν λα εθηηκήζεη ηε λέα γλψζε, αιιά θαη λα ηε δηαηεξήζεη. (Κφθθνηαο, 2001) Ο ξφινο ηνπ δαζθάινπ είλαη λα ελζαξξχλεη ηα παηδηά λα ιχλνπλ πξνβιήκαηα πνπ ηνπο δίλνληαη. Παξαθνινπζεί ηα παηδηά θαηά ηελ εθαξκνγή ησλ αληηιήςεσλ ηνπο. Σνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπδεηνχλ θαη λα αμηνινγνχλ ηηο πξνζπάζεηέο ηνπο, θαζψο θαη λα δνθηκάδνπλ αλ κπνξνχλ λα εθαξκφζνπλ ηε γλψζε θαη ηηο πξαθηηθέο πνπ απέθηεζαλ (Ollerenshaw & Ritchie, 1993). Φάζε ηεο αλαζθόπεζεο ησλ αληηιήςεσλ ηε θάζε απηή επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα αλαγλσξίζνπλ ηε ζπνπδαηφηεηα απηψλ πνπ αλαθάιπςαλ (Κφθθνηαο, 2001). Δίλαη ζεκαληηθφ λα κπνξνχλ λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα απφ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπλέιεμαλ. Να δηαπηζηψζνπλ αλ ηα απνηειέζκαηα ηνπο ππνζηεξίδνπλ ηελ αξρηθή ππφζεζε ή έξρνληαη ζε αληίζεζε κε απηή. Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζπγθξίλνπλ ηηο λέεο απφςεηο ηνπο κε απηέο πνπ είραλ ζηελ αξρή ηνπ καζήκαηνο. Έηζη θάλνπλ απηνέιεγρν θαη ζπλεηδεηνπνηνχλ ηε γλσζηηθή ηνπο πνξεία (κεηαγλψζε). ηε θάζε απηή ν δάζθαινο δίλεη ηελ επθαηξία ζε θάζε παηδί λα ζπδεηάεη κε ηνλ ίδην αιιά θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ ζρεηηθά κε ηηο ησξηλέο θαη ηηο πξνεγνχκελεο ηδέεο ηνπ. Βνεζάεη ηα παηδηά λα εθηηκήζνπλ ηελ αμία ησλ ηειηθψλ ζπκπεξαζκάησλ ζηα νπνία θαηέιεμαλ. (Κφθθνηαο, 2001) Κξηηήξηα γηα λα ραξαθηεξηζηεί ινηπφλ κηα δηδαζθαιία επνηθνδνκεηηθή είλαη ε απνζαθήληζε ησλ αληηιήςεσλ, ε δεκηνπξγία γλσζηηθήο απνζηαζεξνπνίεζεο, ε εθαξκνγή ησλ αληηιήςεσλ ζε λέεο θαηαζηάζεηο θαη ε αλαηξνθνδφηεζε, αιιά θαη ν αλαζηνραζκφο πάλσ ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο. 2.4 Μάζεζε κέζα από ηε ρξήζε πξαθηηθώλ ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ Ζ ελφηεηα απηή απνηειείηαη απφ δχν ππνελφηεηεο. Ζ πξψηε ππνελφηεηα αλαθέξεηαη ζηηο νθηψ πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαη ζηε ζεκαζία ηνπο ζηε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ. Δπίζεο, αλαιχνληαη νη πξαθηηθέο πνπ αθνξνχλ ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο θαη ζηελ ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ (βι. ππνελφηεηα 2.4.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα παξνπζηάδεηαη ην καζεζηαθφ κνληέιν 5Δ πνπ απνηειεί έλα πιαίζην γηα ηελ αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ βαζίδεηαη ζηε κάζεζε κέζα απφ ηε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (βι. ππνελφηεηα 2.4.2). 23

2.4.1 Οη πξαθηηθέο ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ θαη ε ζεκαζία ηνπο ζηε κάζεζε Ζ δηαλνεηηθή θαη πξαθηηθή εξγαζία πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ αλαζεψξεζε ησλ αληηιήςεσλ εδξάδεηαη ζηελ εκπινθή ησλ καζεηψλ κε πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (NRC, 2012). Ο φξνο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ αλαθέξεηαη ζηηο θχξηεο πξαθηηθέο, κε ηηο νπνίεο εκπιέθνληαη νη επηζηήκνλεο θαζψο κειεηνχλ θαη θαηαζθεπάδνπλ κνληέια θαη ζεσξίεο (NRC, 2012). Σα ηειεπηαία ρξφληα ν φξνο απηφο ρξεζηκνπνηείηαη αληί ηνπ φξνπ δεμηφηεηεο έξεπλαο γηα λα δψζεη έκθαζε ζην φηη ε εκπινθή κε ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα απαηηεί φρη κφλν δεμηφηεηεο αιιά θαη γλψζε γχξσ απφ θάζε πξαθηηθή πνπ αθνινπζείηαη (NRC, 2012). Γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ καζεηψλ ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο έρνπλ πξνηαζεί νη παξαθάησ πξαθηηθέο Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (NGSS, 2013): (α) ππνβνιή εξσηεκάησλ, (β) αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ, (γ) ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, (δ) αλάιπζε θαη εξκελεία δεδνκέλσλ, (ε) ρξήζε καζεκαηηθήο θαη ππνινγηζηηθήο ζθέςεο, (ζη) ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ, (δ) εκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη (ε) απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Οη καζεηέο κέζα απφ ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε απηέο ηηο πξαθηηθέο κπνξνχλ λα θαηαλνήζνπλ ηε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία αλαπηχζζεηαη ε επηζηεκνληθή γλψζε, λα νηθνδνκήζνπλ βαζηθέο ηδέεο θαη έλλνηεο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ, λα απνθηήζνπλ ηελ πεξηέξγεηα θαη ην ελδηαθέξνλ πνπ ζα ηνπο νδεγήζεη ζε επηπιένλ έξεπλα (Duschl, Schweingruber & Shouse, 2007). ηε ζπλέρεηα, αλαιχνληαη νη πξαθηηθέο πνπ αθνξνχλ ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο θαη ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ. Η πξαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο Ζ δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κε ηελ εκπινθή ησλ καζεηψλ ζε πξαθηηθέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο δελ είλαη θάηη θαηλνχξγην, αιιά ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη πξνσζεζεί αξθεηά ιφγσ ηεο δπλαηφηεηαο πνπ δίλεη ζηνπο καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ έλλνηεο, αιιά θαη λα απνθηήζνπλ ηθαλφηεηεο θαη ζηάζεηο πνπ απαηηνχληαη απφ φινπο, ζε κηα θνηλσλία πνπ βαζίδεηαη ζηελ ηερλνινγία. (Harlen, 2013) Απηφο ν ηξφπνο εθπαίδεπζεο αλαθέξζεθε αξρηθά ζηηο εξγαζίεο ησλ εξεπλεηψλ Homer Lane (1875-1925), 24

Dewey (1870-1952) θαη Montessori (1870-1952), νη νπνίνη ζηεξίρηεθαλ ζε πξνεγνχκελεο ηδέεο ησλ Rousseau (1712-1778), Pestalozzi (1746-1827) θαη Froebel (1782-1852) θαη ππνζηήξηδαλ κηα εθπαίδεπζε, ζηελ νπνία ήηαλ ζεβαζηφο ν ξφινο ηεο παηδηθήο πεξηέξγεηαο θαη θαληαζίαο κε ηα παηδηά λα παξνηξχλνληαη γηα λα αιιειεπηδξνχλ θαη λα ξσηάλε. Οη λέεο πξνζεγγίζεηο ζηε δηδαζθαιία ησλ θπζηθψλ επηζηεκψλ αλαγλσξίδνπλ ηελ έξεπλα σο νπζηαζηηθφ κέξνο ηεο δηδαζθαιίαο γηα ηε κάζεζε ησλ θπζηθψλ επηζηεκψλ (ΑΑΑS, 1993; Brown & Campione, 1994; Roth, 1995; NRC, 1996; Lunetta, 1998; Hackling, 1998; Krajcik et al., 2000). Οη έξεπλεο είλαη δηδαθηηθέο θαηαζηάζεηο, ζηηο νπνίεο νη καζεηέο πξνζπαζνχλ λα βξνπλ ηελ απάληεζε γηα έλα εξψηεκα( Jones et al., 1992). Οη καζεηέο ζε ζπλεξγαζία κε ην δηδάζθνληα ζα δηαηππψζνπλ ην εξψηεκα απηφ. ηε ζπλέρεηα, απαηηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα ζρεδηάζνπλ θαη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο απαξαίηεηεο δξαζηεξηφηεηεο θαη λα ζπιιέμνπλ ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα, ηα νπνία ζα νξγαλψζνπλ θαη ζα εξκελεχζνπλ γηα λα θαηαιήμνπλ ζε έλα ζπκπέξαζκα. (Garnett et al., 1995; Krajcik et al.,1998). Με απηφ ηνλ ηξφπν δηδαζθαιίαο νη καζεηέο εθαξκφδνπλ πξαθηηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη επηζηήκνλεο, φπσο λα δεκηνπξγνχλ εξσηήκαηα, λα ζπιιέγνπλ δεδνκέλα, λα αλαζεσξνχλ θαη λα αηηηνινγνχλ ζηνηρεία κε βάζε ηα φζα ηνπο είλαη ήδε γλσζηά, λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα θαη λα εμεηάδνπλ ηα απνηειέζκαηα (IAP, 2010). Όκσο νη καζεηέο πνπ έρνπλ ζπλεζίζεη ζηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο, ζα εκθαλίζνπλ ζεκαληηθέο δπζθνιίεο ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο (Hackling, 2005). Οπφηε ζα ρξεηαζηνχλ εμνηθείσζε θαη ππνζηήξημε. Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα βνεζήζεη ηνπο καζεηέο θαη λα ηνπο θαζνδεγήζεη ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο ηνπο κε θχιια εξγαζίαο πνπ ηνπο παξέρεη. ε φ,ηη αθνξά ηελ πνξεία δηεμαγσγήο κηαο έξεπλαο, ζπλήζσο αθνινπζείηαη κηα νξηζκέλε δηαδηθαζία ζηηο δηδαζθαιίεο. πγθεθξηκέλα, νη καζεηέο κε ηε βνήζεηα ηνπ δηδάζθνληα δηαηππψλνπλ ην εξψηεκα πνπ ζα δηεξεπλεζεί. ηε ζπλέρεηα, ζρεδηάδνπλ αηνκηθά ηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ θαη θαηαγξάθνπλ ζηα θχιια εξγαζίαο ηελ πνξεία ηεο. πδεηνχλ ηηο δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο πνπ έρνπλ πξνηαζεί αξρηθά κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα κε ηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο θαη επηιέγεηαη ε πνξεία ηεο έξεπλαο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί. Οη καζεηέο δνπιεχνληαο ζε νκάδεο εθηεινχλ ηηο πεηξακαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ζπιιέγνπλ ηα δεδνκέλα, ηα αλαιχνπλ θαη εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα. Σέινο, ζπγθξίλνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο κε ηηο αξρηθέο πξνβιέςεηο ηνπο. (Skoumios & Hatzinikita, 2004) 25

Σα θχιια εξγαζίαο πνπ παξέρεη ν εθπαηδεπηηθφο ζηνπο καζεηέο είλαη εξγαιεία πνπ ηνπο θαζνδεγνχλ θαζψο απηνί ζρεδηάδνπλ θαη εθηεινχλ ηελ έξεπλα, αλαιχνπλ ηα δεδνκέλα θαη εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα. Οξηζκέλεο εξσηήζεηο πνπ κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο ζηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 2.1 (Hackling 1998). Πίλαθαο 2.1 Δξσηήζεηο θαηάιιειεο γηα δηεμαγσγή έξεπλαο θαη ζθνπηκφηεηα ηνπο (Hackling, 1998) ΔΡΧΣΗΗ ΚΟΠΟ ΣΗ ΔΡΧΣΗΗ Ση πξφθεηηαη λα εξεπλήζσ; Οη καζεηέο εζηηάδνληαη ζην πξφβιεκα θαη ζρεκαηίδνπλ κηα εξψηεζε πνπ απαηηεί έξεπλα. Ση λνκίδσ φηη ζα ζπκβεί; Οη καζεηέο θάλνπλ κηα πξφβιεςε. Γηαηί λνκίδσ φηη ζα ζπκβεί Οη καζεηέο δηθαηνινγνχλ ηελ πξφβιεςή ηνπο απηφ; ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ππάξρνπζεο γλψζεηο ηνπο, ηηο πεπνηζήζεηο ηνπο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπο. Ση πξφθεηηαη λα θάλσ; Οη καζεηέο ζρεδηάδνπλ ηελ πνξεία ηεο έξεπλαο. Ση ζα ρξεηαζηψ; Οη καζεηέο αλαθέξνπλ ηα πιηθά θαη ηα φξγαλα πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ. Πσο ζα θάλσ ηνλ πξψην έιεγρν; Οη καζεηέο ζθέθηνληαη ην ζρέδηφ ηνπο γηα λα βεβαησζνχλ φηη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνηείλνπλ είλαη εθηθηέο θαη φηη έηζη ειέγρνπλ ηηο κεηαβιεηέο. Πνην ην απνηέιεζκα; Οη καζεηέο θαηαγξάθνπλ ηηο παξαηεξήζεηο θαη ηηο κεηξήζεηο ηνπο. Ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Οη καζεηέο ζπγθξίλνπλ ην απνηέιεζκα κε ηελ πξφβιεςή ηνπο. Δληνπίδνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ησλ πξνβιέςεσλ θαη ησλ δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ ζπιιέμεη. Γηαηί ζπλέβε απηφ; Οη καζεηέο πξνζπαζνχλ λα εμεγήζνπλ ηα δεδνκέλα ηνπο. Ση ήηαλ δχζθνιν γηα κέλα ζε απηή ηελ έξεπλα; Οη καζεηέο μαλαζθέθηνληαη ηη έθαλαλ, πσο ην έθαλαλ, ηη ήηαλ δχζθνιν γηα απηνχο θαη ίζσο ηη δελ πήγε θαιά. Πσο ζα κπνξνχζα λα Οη καζεηέο αλαγλσξίδνπλ ηηο αδπλακίεο ηεο έξεπλάο ηνπο επεθηείλσ ηελ έξεπλά κνπ; θαη πξνηείλνπλ βειηηψζεηο. Αλάινγα κε ην επίπεδν ζην νπνίν βξίζθνληαη νη καζεηέο, ζε ζρέζε κε ην ζρεδηαζκφ θαη ηε πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ηνπο παξέρεη θαη άιιε βνήζεηα ζηε δηακφξθσζε ηνπ εξσηήκαηνο ηεο έξεπλαο, αιιά θαη ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ κεηαβιεηψλ πνπ ρξεηάδεηαη λα εμεηάζνπλ. 26

Απφ κειέηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί πξνέθπςε ην ζπκπέξαζκα φηη ζε δηδαζθαιίεο, ζηηο νπνίεο ζπκκεηέρνπλ ελεξγά νη καζεηέο ζηε καζεζηαθή δηδαζθαιία κε ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε πξαθηηθέο ζρεδίαζεο θαη πξαγκαηνπνίεζεο έξεπλαο, είλαη πην πηζαλφ λα απμεζεί ε ελλνηνινγηθή θαηαλφεζε, απφ φηη ζε δηδαζθαιίεο πνπ βαζίδνληαη ζε πην παζεηηθέο ηερληθέο, νη νπνίεο είλαη ζπρλά αλαγθαίεο ζηα ζεκεξηλά ηππνπνηεκέλα εθπαηδεπηηθά πεξηβάιινληα (Minner et al.,2009) Ζ εκπεηξία πνπ απνθηνχλ νη καζεηέο κέζα απφ ηελ απηελέξγεηα έρεη νθέιε πνπ δελ κπνξνχλ λα απνθηεζνχλ κε άιινπο ηξφπνπο. Οη καζεηέο ηθαλνπνηνχληαη, αθνχ καζαίλνπλ θάηη πνπ νη ίδηνη θαη κφλν ζέινπλ λα μέξνπλ. Δπίζεο, θηλνχλ θαη ηαπηφρξνλα ηθαλνπνηνχλ ηελ πεξηέξγεηά ηνπο γηα ηνλ θφζκν γχξσ ηνπο, γηα ηνλ νπνίν αλαπηχζζνπλ ζηαδηαθά φιν θαη πην ηζρπξέο αληηιήςεηο. πλεηδεηνπνηνχλ φηη ε εθκάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πξνυπνζέηεη ηε ζπδήηεζε θαη ηε ζπλεξγαζία κε άιινπο, θαηαλνψληαο φηη ε επηζηήκε είλαη απνηέιεζκα ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο (Harlen, 2013). Η πξαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ πνπ αθνξά ζηε ζπγθξόηεζε εμεγήζεσλ Μηα βαζηθή δηάζηαζε ηνπ επηζηεκνληθνχ εγγξακκαηηζκνχ ησλ καζεηψλ ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο ζπληζηά ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ βαζηζκέλσλ ζε επηζηεκνληθά ηεθκήξηα (OECD, 2009). Δπηπιένλ, ε δεκηνπξγία εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο, πνπ βαζίδνληαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία, απνηειεί βαζηθφ ζηφρν ηεο εθπαίδεπζεο ηνπο ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο (AAAS, 1993; Driver, Newton &Osborne, 2000; NRC, 2000). Τπνζηεξίδεηαη φηη ε δηαδηθαζία ζπγθξφηεζεο εμεγήζεσλ κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο θχζεο ηεο επηζηεκνληθήο γλψζεο απφ ηνπο καζεηέο (Sandoval & Reiser, 2004), κπνξεί λα βνεζήζεη ηνπο καζεηέο λα αλαζηνραζηνχλ πάλσ ζε απηά πνπ έρνπλ κάζεη (Tishman & Perkins, 1997), λα ζθεθηνχλ θξηηηθά θαη λα νηθνδνκήζνπλ λέα γλψζε (Klein, 2004; Zohar & Nemet, 2002). Ζ ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ δελ είλαη αλαγθαία κφλν γηα ηα άηνκα πνπ ζα αζρνιεζνχλ κε θάπνην επηζηεκνληθφ πεδίν, αιιά θαη γηα φινπο ηνπο πνιίηεο. Όινη νη πνιίηεο πξέπεη λα κπνξνχλ λα αμηνινγήζνπλ δεδνκέλα πνπ ηνπο δίλνληαη ζην δηαδίθηπν, ζηηο εθεκεξίδεο ζηα πεξηνδηθά, ζηελ ηειεφξαζε ή ζην ξαδηφθσλν αιιά θαη λα δηαηππψλνπλ γξαπηά ή πξνθνξηθά ηηο απφςεηο ηνπο θαη λα ηηο αηηηνινγνχλ ηεθκεξησκέλα, έηζη ψζηε λα πείζνπλ ηνπο άιινπο γηα ηελ νξζφηεηα ησλ ζέζεσλ ηνπο. (Krajcik & McNeill, 2009) Αλ θαη ε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ θαηέρεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εθπαίδεπζε ησλ καζεηψλ, ζπρλά δελ εληάζζεηαη ζην πιαίζην ηεο δηδαζθαιίαο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηήκψλ (Kuhn, 1993; Newton, Driver & Osborne, 1999; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2013). Μηα επηζηεκνληθή εμήγεζε αλαθέξεηαη ζην πσο ή γηαηί ζπκβαίλεη έλα θαηλφκελν (Chinn & Brown, 2000). Ο φξνο εμήγεζε καζεηή αλαθέξεηαη ζηελ απάληεζε πνπ παξέρεη ν καζεηήο 27

ζε κηα εξψηεζε πνπ ηνπ ηίζεηαη θαη ζηελ αηηηνιφγεζε πνπ πξνηείλεη πξνθεηκέλνπ λα ππνζηεξίμεη ηελ απάληεζή ηνπ (McNeill & Krajcik, 2007; Songer & Gotwals, 2012; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2014). Οη καζεηέο ζα απαληήζνπλ ζε κηα εξψηεζε ή ζε έλα πξφβιεκα κε ηε ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ηνπο έρνπλ δνζεί ή κε ηα ζηνηρεία πνπ νη ίδηνη έρνπλ ζπιιέμεη. Μηα ηεθκεξησκέλε εμήγεζε παξαπέκπεη ζην κνληέιν επηρεηξεκάησλ ηνπ Toulmin (1958). χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ ηα επηρεηξήκαηα πεξηιακβάλνπλ ηζρπξηζκνχο ή ζπκπεξάζκαηα (claims), δεδνκέλα (data) πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνπο ηζρπξηζκνχο, εγγπήζεηο (warrants) πνπ απνδεηθλχνπλ γηαηί ηα δεδνκέλα ππνζηεξίδνπλ ηνπο ηζρπξηζκνχο, ππνζηεξίμεηο (backings) πνπ είλαη πιεξνθνξίεο πνπ ζηεξίδνπλ ηηο εγγπήζεηο, πηζηνπνηήζεηο (qualifiers) πνπ θαηαδεηθλχνπλ ηελ ηζρχ ησλ ζηνηρείσλ ησλ εγγπήζεσλ θαη αληηθξνχζεηο (rebuttals) πνπ ππνδεηθλχνπλ ηηο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο ηα δεδνκέλα καδί κε ηηο εγγπήζεηο δελ νδεγνχλ ζηνπο ηζρπξηζκνχο. Σν κνληέιν απηφ αλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθε αξθεηά γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ επηζηεκνληθψλ εμεγήζεσλ καζεηψλ ησλ κεγάισλ ηάμεσλ ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη θνηηεηψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ, αιιά θαη γηα ηελ ππνζηήξημή ηνπο ζηελ παξαγσγή επηζηεκνληθψλ εμεγήζεσλ, απνδείρηεθε φηη είλαη δχζθνιν λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αλάιπζε ηνπ ιφγνπ ησλ καζεηψλ (McNeill et al. 2006). Έηζη πξνηάζεθε έλα πην απινπζηεπκέλν κνληέιν απφ ηνπο McNeill, Lizotte, Krajcik θαη Marx (2006). χκθσλα κε απηφ ε επηζηεκνληθή εμήγεζε απνηειείηαη απφ ηξία ζπζηαηηθά ζηνηρεία: ηνλ ηζρπξηζκφ (claims) πνπ είλαη έλα ζπκπέξαζκα πνπ απαληά ζε κηα εξψηεζε ή ζε έλα πξφβιεκα ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία (evidence) πνπ είλαη ηα δεδνκέλα πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ θαη ην ζπιινγηζκφ (reasoning) πνπ ζπλδέεη ηνλ ηζρπξηζκφ κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη θαλεξψλεη ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν ηα δεδνκέλα ζεσξνχληαη απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ, ρξεζηκνπνηψληαο επηζηεκνληθέο αξρέο. Αξγφηεξα ζηα ηξία απηά ζηνηρεία πξνηάζεθε θαη ε πξνζζήθε ελφο αθφκα ζηνηρείνπ, ηεο αληίθξνπζεο. Ζ αληίθξνπζε αηηηνινγεί πσο ή γηαηί έλαο ελαιιαθηηθφο ηζρπξηζκφο είλαη ιαλζαζκέλνο. (McNeill & Krajcik, 2012) Ζ πνηφηεηα κηαο εμήγεζεο ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο θαζνξίδεηαη απφ ηε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ηεο (McNeill et al., 2006; Sandoval & Millwood, 2005; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2014). χκθσλα κε ηνπο θνπκηφο θαη Υαηδεληθήηα (2013), ε δνκή κηαο εμήγεζεο ζρεηίδεηαη κε ηελ χπαξμε αιιά θαη κε ηελ επάξθεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ηεο ζηνηρείσλ (ηζρπξηζκφο, απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ζπιινγηζκφο). Μηα εμήγεζε ραξαθηεξίδεηαη επαξθήο, 28

φηαλ πεξηιακβάλεη έλαλ ηζρπξηζκφ πνπ απαληά ζηελ εξψηεζε, ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ απηφλ ηνλ ηζρπξηζκφ, αιιά θαη έλα ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο θαη ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ απηφ. Σν πεξηερφκελν κηαο εμήγεζεο ζρεηίδεηαη κε ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ηεο εμήγεζεο, φηαλ απηά αμηνινγνχληαη κε βάζε ηελ επηζηεκνληθή γλψζε ή ηε ζρνιηθή ηεο εθδνρή (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα 2013). 2.4.2. Αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ κε ρξήζε πξαθηηθώλ ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ: ην καζεζηαθό κνληέιν 5Δ Έρνπλ πξνηαζεί δηάθνξα δηδαθηηθά κνληέια γηα ηε ζρεδίαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ θαη ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ νηθνδφκεζε ηδεψλ θαη ελλνηψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κέζα απφ ηε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ. ηελ θαηεγνξία απηή ζπκπεξηιακβάλνληαη (θνπκηφο & θνπκπνπξδή, 2015): ν καζεζηαθφο θχθινο ησλ White et al. (1999), ηα καζεζηαθά κνληέια 5Δ ηνπ Bybee (1997) θαη 7Δ ηνπ Eisenkraft (2003), ην δηδαθηηθφ πιαίζην EIMA ησλ Schwarz θαη Gwekwerere (2007), ην κνληέιν 4EX2 ησλ Marshall et al. (2009) θαη ην πιαίζην ησλ Minner et al. (2010). Παξά ηηο δηαθνξνπνηήζεηο ηνπο ηα κνληέια απηά απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ππνζηεξίδνπλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη νξγαλψλνπλ ηε δηδαθηηθή αθνινπζία ψζηε νη καζεηέο λα έρνπλ πνιιαπιέο επθαηξίεο λα θαηαλνήζνπλ ηηο ηδέεο θαη ηηο έλλνηεο κέζσ ηεο πξαθηηθήο, ηεο αλαηξνθνδφηεζεο, ηεο αλαζεψξεζεο θαη ηνπ αλαζηνραζκνχ (θνπκηφο & θνπκπνπξδή, 2015). ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδεηαη ην καζεζηαθφ κνληέιν 5Δ ηνπ Bybee (1997, 2006) ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηηο αθφινπζεο πέληε θάζεηο: θάζε ελεξγνπνίεζεο (Engage), θάζε εμεξεχλεζεο (Explore), θάζε εμήγεζεο (Explan), θάζε εθαξκνγήο (Elaborate), θάζε αμηνιφγεζεο (Evaluate). Φάζε Ελεξγνπνίεζεο Ζ θάζε απηή επηδηψθεη ηελ πξφθιεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ καζεηψλ, ηελ αλάδεημε ησλ αξρηθψλ ηνπο αληηιήςεσλ, ηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ κεηαμχ ηνπο δηαθσληψλ θαη ηε δηαηχπσζε ησλ εξσηεκάησλ γηα έξεπλα (Bybee et al., 2006). ηε θάζε απηή ν δάζθαινο κέζα απφ θαηάιιεια εξσηήκαηα πξνθαιεί ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ πεξηέξγεηα ησλ καζεηψλ. Απαληψληαο ζηηο εξσηήζεηο νη καζεηέο δίλνπλ ηελ επθαηξία ζηνλ δάζθαιν λα εληνπίζεη ηηο αληηιήςεηο ηνπο. Οη καζεηέο ζπδεηψληαο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο δηαπηζηψλνπλ φηη δελ έρνπλ φινη ηελ ίδηα άπνςε νπφηε εληνπίδνπλ έλα πξφβιεκα γηα ιχζε (Bybee et al., 2006). 29

Φάζε Εμεξεύλεζεο Ζ θάζε απηή απνζθνπεί ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο απφ ηνπο καζεηέο κε απψηεξν ζηφρν ηε δεκηνπξγία γλσζηηθήο απνζηαζεξνπνίεζεο ησλ αξρηθψλ ηνπο αληηιήςεσλ (ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ ζπλάδνπλ κε ηε ζρνιηθή γλψζε) θαη ηελ νηθνδφκεζε λέσλ αληηιήςεσλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο (Bybee, 1997). ηε θάζε απηή νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο. Αθνχ αλαγλσξίζνπλ ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα, θάλνπλ ππνζέζεηο, ζρεδηάδνπλ θαη πξαγκαηνπνηνχλ έξεπλα, ζπιιέγνπλ δεδνκέλα θαη ηα επεμεξγάδνληαη γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη λα δηεπθνιχλεη θαη λα ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο (Bybee, 1997). Φάζε Εμήγεζεο ηε θάζε απηή επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα ζπγθξνηήζνπλ ηεθκεξησκέλεο εμεγήζεηο (εμεγήζεηο βαζηζκέλεο ζηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ζπλέιεμαλ) (Bybee 1997). Καηά ηε θάζε ηεο εμήγεζεο, νη καζεηέο ζπγθξίλνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο απφ ηελ έξεπλα κε ηηο αξρηθέο ηνπο πξνβιέςεηο θαη ζπγθξνηνχλ εμεγήζεηο. Ο δάζθαινο ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ απνδεηθηηθά ζηνηρεία ζηηο εμεγήζεηο ηνπο θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο παξαηεξήζεηο θαη ηηο δηαπηζηψζεηο απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλαλ. ηε θάζε απηή ν καζεηήο επηδηψθεηαη λα αθνχζεη θαη λα θξίλεη ηελ εμήγεζε θάπνηνπ ζπκκαζεηή ηνπ ή θαη ηνπ δαζθάινπ. (Bybee, 1997). Φάζε Εθαξκνγήο ηε θάζε απηή νη καζεηέο θαινχληαη λα εθαξκφζνπλ θαη λα αμηνπνηήζνπλ ηηο γλψζεηο πνπ έρνπλ απνθηήζεη ζε λέεο θαηαζηάζεηο, έηζη ψζηε λα εκβαζχλνπλ ζηε λέα γλψζε θαη λα ηελ θαηαλνήζνπλ θαιχηεξα. (Bybee 1997). Καηά ηε θάζε ηεο εθαξκνγήο, νη καζεηέο επεμεξγάδνληαη πξνβιήκαηα δηαθνξεηηθά ζε ζρέζε κε απηά πνπ είραλ αξρηθά δηαπξαγκαηεπηεί. Σνπο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα εθαξκφζνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε λέα γλψζε ζηηο εμεγήζεηο ηνπο (Bybee 1997). Φάζε Αμηνιόγεζεο ηε θάζε απηή επηδηψθεηαη νη καζεηέο λα αμηνινγήζνπλ ηηο γλψζεηο πνπ απέθηεζαλ θαη λα ηηο γεληθεχζνπλ θαη ν εθπαηδεπηηθφο λα αμηνινγήζεη θαηά πφζν πέηπρε ηνπο δηδαθηηθνχο ηνπ ζηφρνπο (Bybee et al., 2006). ηε θάζε ηεο αμηνιφγεζεο, νη καζεηέο αθνχ απαληήζνπλ εθ λένπ ζε εξσηήζεηο ηηο νπνίεο είραλ ήδε απαληήζεη ζηε θάζε ηεο ελεξγνπνίεζεο, ηνπο δεηείηαη λα ζπγθξίλνπλ ηηο αξρηθέο ηνπο απαληήζεηο κε ηηο ηξέρνπζεο απαληήζεηο ηνπο. Σέινο ηνπο δεηείηαη λα αλαινγηζηνχλ, ηη ηνπο είρε δπζθνιέςεη, ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο εκπφδηδε λα θαηαιάβνπλ θαη ηη ηνπο βνήζεζε 30

ηειηθά λα αιιάμνπλ αληηιήςεηο. Ο δάζθαινο παξαηεξεί πσο ν καζεηήο ρξεζηκνπνηεί ηε λέα γλψζε θαη ηελ αιιαγή ζηνλ ηξφπν ζθέςεο ηνπ (Bybee et al., 2006). 2.5 Αλαθεθαιαίσζε Οη καζεηέο έξρνληαη ζην ζρνιείν έρνληαο ζρεκαηίζεη αληηιήςεηο γηα έλλνηεο θαη θαηλφκελα πνπ ζα δηδαρζνχλ. Οη αληηιήςεηο απηέο επεξεάδνπλ έληνλα ηε κεηέπεηηα κάζεζε ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο θαη γηα απηφ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. χκθσλα κε ηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ε κάζεζε ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ είλαη κηα δηεξγαζία, φπνπ νη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ ηε γλψζε κφλνη ηνπο, ζπκκεηέρνληαο ελεξγά ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη δελ επηηπγράλεηαη κε ηνλ εθπαηδεπφκελν σο παζεηηθφ δέθηε. Δπίζεο, έρεη απνδεηρηεί φηη ε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαηά ηε δηδαζθαιία κπνξεί λα βειηηψζεη ηα καζεζηαθά απνηειέζκαηα. Ζ ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζε πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ ζρεηίδνληαη ηφζν κε ηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, φζν θαη κε ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ηνπο κπνξεί λα ζπκβάιιεη, εθηφο ησλ άιισλ, ζηελ αλάπηπμε ελεξγψλ πνιηηψλ πνπ ζα είλαη ηθαλνί λα αληαπεμέξζνπλ εθηφο ηεο ζρνιηθήο ηάμεο, ζε πξνβιήκαηα ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. πλεπψο, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ είλαη αλαγθαίν λα παξέρεη επθαηξίεο ζηνπο καζεηέο λα εκπιαθνχλ θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ απηέο ηηο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ. 31

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗΗ ΔΡΔΤΝΧΝ 3.1 Δηζαγσγή ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδεηαη ε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ πνπ είλαη ζρεηηθέο κε ην ζέκα ηεο εξγαζίαο. Σν θεθάιαην απηφ απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο ελφηεηεο. ηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα εξεπλεηηθά δεδνκέλα γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε (βι. ελφηεηα 3.2). ηε δεχηεξε ελφηεηα πξαγκαηνπνηείηαη βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ πνπ αθνξνχλ ζε δηδαθηηθέο παξεκβάζεηο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαη επεμεξγάδνληαη ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο (βι. ελφηεηα 3.3). Αληηθείκελν ηεο ηξίηεο ελφηεηαο απνηειεί ε παξνπζίαζε ησλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ πνπ ζπγθξνηνχλ νη καζεηέο (βι. ελφηεηα 3.4). ηελ ηέηαξηε ελφηεηα ζρνιηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθφπεζεο θαη ηεθκεξηψλεηαη ε πξσηνηππία ηεο εξγαζίαο απηήο (βι. ελφηεηα 3.5). 3.2 Βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε εξεπλώλ γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηώλ ζρεηηθά κε ηα θαηλόκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο Μηα ζεηξά απφ έξεπλεο έρνπλ γίλεη ηα ηειεπηαία ζαξάληα ρξφληα γηα ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ δηαθνξεηηθψλ ειηθηψλ ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο. Μηα απφ ηηο πξψηεο έξεπλεο ήηαλ ησλ Osborne θαη Cosgrove (1983). Οη Osborne θαη Cosgrove (1983), έθαλαλ έξεπλα κε ζθνπφ λα δηεξεπλήζνπλ ηηο αληηιήςεηο ησλ παηδηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηνπ βξαζκνχ, ηεο εμάηκηζεο, ηεο πγξνπνίεζεο θαη ηεο ηήμεο ηνπ πάγνπ. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 43 καζεηέο ειηθίαο 8-17 εηψλ. Χο κέζν ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζπλέληεπμε. ρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε, πξνέθπςε φηη αξθεηά παηδηά θαη θπξίσο ηα παηδηά κεγάιεο ειηθίαο πηζηεχνπλ φηη ην λεξφ δηαζπάηαη ζε πδξνγφλν θαη νμπγφλν. Αλαθνξηθά κε ηελ πγξνπνίεζε δηαπηζηψζεθε φηη θαη κεηά απφ ηε δηδαζθαιία ησλ θαηλνκέλσλ αθφκα θαη ηα κεγαιχηεξα παηδηά ζπλέρηδαλ λα πηζηεχνπλ φηη θξχν έξρεηαη κέζα απφ έλα πνηήξη πνπ πεξηέρεη πάγν γηα λα γίλεη πγξνπνίεζε ζην εμσηεξηθφ ηνπ. Οη Russell, Harlen θαη Watt (1989) πξαγκαηνπνίεζαλ έξεπλα γηα ηηο αληηιήςεηο καζεηψλ γηα ην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο. Ζ έξεπλα απηή εληάζζεηαη ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο SPACE, ην νπνίν είρε σο ζηφρν ηε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ γηα ην θπζηθφ θφζκν πνπ ηνπο πεξηβάιεη θαη ηελ θαηαγξαθή ηνπο έηζη ψζηε λα ζρεδηαζηνχλ νη θαηάιιειεο παξεκβάζεηο γηα ηελ ηξνπνπνίεζε απηψλ ησλ αληηιήςεσλ. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 400 καζεηέο ειηθίαο 5εψο 11 εηψλ. Χο κέζν ζπιινγήο δεδνκέλσλ 32

ρξεζηκνπνηήζεθε ε αηνκηθή ζπλέληεπμε. ηελ εξψηεζε ηη ζπκβαίλεη φηαλ ην λεξφ απφ κηα δεμακελή εμαηκίδεηαη, κεξηθέο απφ ηηο απαληήζεηο πνπ έδσζαλ νη καζεηέο ήηαλ φηη ην λεξφ: α) κεηαθέξεηαη ζε άιιε ζέζε, β) ην ξνπθάεη ν ήιηνο, γ) θηλείηαη ρσξίο λα αιιάμεη κνξθή, πάεη ζηα ζχλλεθα, ην έιθεη ν ήιηνο. ηελ εξψηεζε πνπ πάεη ην λεξφ απφ ηα βξεγκέλα ξνχρα, κεξηθέο απφ ηηο απαληήζεηο πνπ έδσζαλ νη καζεηέο ήηαλ : α) απνκαθξχλεηαη κε ην ζηχςηκν, β) πάεη ζην έδαθνο ιφγσ ηεο βαξχηεηαο, γ) απνξξνθάηαη απφ ην χθαζκα, δ) εμαηκίδεηαη. Δλψ ζηελ εξψηεζε πνπ πάεη ην λεξφ απφ έλα κίγκα θαθέ-δάραξεο-λεξνχ θάπνηνη καζεηέο απάληεζαλ φηη ην λεξφ απνξξνθήζεθε απφ ην πηαηάθη ελψ θάπνηνη άιινη φηη απνξξνθήζεθε απφ ηελ δάραξε θαη ζηεξενπνηήζεθε ην κίγκα. Οη Bar θαη Galili (1994) πξαγκαηνπνίεζαλ έξεπλα κε ζηφρν ηε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ παηδηψλ γηα ηε δηαδηθαζία ηεο εμάηκηζεο θαη ηε κειέηε ηεο εμέιημεο απηψλ ησλ αληηιήςεσλ κε ηελ αχμεζε ηεο ειηθίαο ησλ παηδηψλ. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ καζεηέο ειηθίαο απφ 5 έσο 14 εηψλ. Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ έγηλε κε ζπλεληεχμεηο. Ηζρπξίδνληαη φηη εληφπηζαλ ηέζζεξηο δηαθξηηέο θάζεηο ζηελ εμέιημε ηεο θαηαλφεζεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο εμάηκηζεο απφ ηα παηδηά. Σα κηθξφηεξα παηδηά είραλ ηελ άπνςε φηη ην λεξφ εμαθαλίδεηαη. ηελ ειηθία ησλ επηά εηψλ πεξίπνπ εκθαλίδεηαη ε άπνςε φηη ην λεξφ απνξξνθάηαη απφ ηηο επηθάλεηεο. ηελ ειηθία ησλ ελλέα επηθξαηεί ε άπνςε φηη ην λεξφ κεηαθέξεηαη ζε κηα άιιε ζέζε, φπσο ηνλ νπξαλφ, ηα ζχλλεθα, ηελ νξνθή ή ηνλ αέξα. Δλψ ζηελ ειηθία ησλ δεθαηξηψλ θπξηαξρεί ε άπνςε φηη ην λεξφ δηαζπείξεηαη ζηνλ αέξα. Άξα ε θαηαλφεζε θαη ε εξκελεία ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο εμάηκηζεο εμειίζζεηαη κε ηελ ειηθία. Οη Costu θαη Ayas (2005) έθαλαλ έξεπλα κε ζηφρν λα κειεηήζνπλ πψο νη καζεηέο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαηαλννχλ ην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο. Καηέγξαςαλ ηηο αληηιήςεηο 313 καζεηψλ ιπθείνπ ρξεζηκνπνηψληαο ηεζη αιιά θαη ζπλεληεχμεηο είηε αηνκηθέο είηε νκαδηθέο. Γηαπίζησζαλ φηη νη καζεηέο ζπλδένπλ ηελ εμάηκηζε κε ην δεζηφ πεξηβάιινλ. Σν ίδην δηαπίζησζαλ θαη νη Kirikkaya θαη Gullu (2008) φηαλ κειέηεζε ηηο αληηιήςεηο καζεηψλ ηεο πέκπηεο δεκνηηθνχ. Παξφκνηα αληίιεςε, φηη γηα λα ζπκβεί εμάηκηζε πξέπεη λα ππάξρεη δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ ηνπ πγξνχ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο, είραλ εληνπίζεη θαη νη Gopal, Kleinsmidt, Case θαη Musonge (2004) νη νπνίνη θαηέγξαςαλ κε ζπλεληεχμεηο ηηο αληηιήςεηο 15 θνηηεηψλ ηεο ζρνιήο Υεκηθψλ Μεραληθψλ ζηε Νφηηα Αθξηθή. Οη Canpolat, Pinarbasi θαη Sozbilir (2006) πξαγκαηνπνίεζαλ έξεπλα κε ζηφρν λα εληνπίζνπλ ηηο αληηιήςεηο ηξηηνεηψλ θνηηεηψλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ ηάζε αηκψλ. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 70 ηξηηνεηήο θνηηεηέο (ππνςήθηνη δάζθαινη). Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ έγηλε κε αλνηρηέο δηαγλσζηηθέο εξσηήζεηο θαη εκη-δνκεκέλεο ζπλεληεχμεηο. ρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε δηαπίζησζαλ φηη ππήξρε ε αληίιεςε φηη έλα πγξφ πξέπεη λα 33

ζεξκαλζεί σο ην ζεκείν βξαζκνχ γηα λα εμαηκηζζεί. Παξφκνηα αλαθνξά θάλνπλ νη Bar θαη Travis (1991) ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε πιεηνςεθία ησλ κηθξψλ παηδηψλ ειηθίαο 6-7 εηψλ πηζηεχνπλ φηη ην λεξφ κπνξεί λα γίλεη αέξην κφλν κέζσ ηνπ βξαζκνχ θαη φρη κέζσ ηεο εμάηκηζεο ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ. Οη Tsikalas, Stamovlasis θαη Papageorgiou (2014) πξαγκαηνπνίεζαλ έξεπλα κε ζηφρν ηε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ γηα ην βξαζκφ θαη ηελ εμάηκηζε αιιά θαη ηνπ πσο ζπλδένληαη νη αληηιήςεηο απηέο κε ηε ζπγθιίλνπζα θαη ηελ απνθιίλνπζα ζθέςε. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 375 καζεηέο έθηεο δεκνηηθνχ. Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε εξσηεκαηνιφγηα αιιά θαη κε ζπλεληεχμεηο. Οη καζεηέο θιήζεθαλ λα ζπκπιεξψζνπλ ηα εξσηεκαηνιφγηα έλα ρξφλν κεηά ηε δηδαζθαιία ηεο αληίζηνηρεο χιεο. Κάπνηεο απφ ηηο αληηιήςεηο πνπ θαηέγξαςαλ ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε ήηαλ φηη ην λεξφ δελ ππάξρεη κεηά ηελ εμάηκηζε θαη φηη ην αιθνφι δε κπνξεί λα εμαηκηζζεί. Ο Haland (2010) πξαγκαηνπνίεζε έξεπλα κε ζηφρν ηε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ θνηηεηψλ γηα ηε δηαδηθαζία ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 31 θνηηεηέο (ππνςήθηνη δάζθαινη). Χο κέζν ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε εκη-δνκεκέλε ζπλέληεπμε. ρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε πξνέθπςε φηη ελψ φινη απάληεζαλ φηη ην λεξφ απφ έλα πηάην εμαηκίδεηαη ππήξραλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ηνπο γηα ην πνπ πάεη ην λεξφ πνπ εμαηκίδεηαη θαη ηη γίλεηαη ην λεξφ πνπ εμαηκίδεηαη. Αλαθνξηθά κε ηελ πγξνπνίεζε, φινη νη θνηηεηέο κίιεζαλ γηα ην θαηλφκελν ηεο πγξνπνίεζεο φηαλ ζηαγνλίδηα δεκηνπξγνχληαη ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα πνηεξηνχ πνπ πεξηέρεη λεξφ κε παγάθηα. Όκσο 9 ζηνπο 31 θνηηεηέο δελ πηζηεχνπλ φηη ην λεξφ ππάξρεη ζηνλ αέξα, 3 ζηνπο 31 θνηηεηέο πηζηεχνπλ φηη είλαη ζεξκφηεηα πνπ κεηαηξέπεηαη ζε λεξφ, φηαλ ζεξκφηεηα ζπλαληά ην θξχν γπαιί ηφηε κεηαηξέπεηαη ζε λεξφ ελψ 2 ζηνπο 31 θνηηεηέο πηζηεχνπλ φηη εκπιέθεηαη ην νμπγφλν πνπ ππάξρεη ζηελ αηκφζθαηξα. 3.3 Βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε δηδαθηηθώλ παξεκβάζεσλ πνπ επεμεξγάδνληαη ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηώλ ζρεηηθά κε ηα θαηλόκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο ηελ ελφηεηα απηή παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ησλ δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαη νη νπνίεο επεμεξγάδνληαη ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο. ηφρνο ηεο έξεπλαο ησλ Papageorgiou, Johnson θαη Fotiades (2008) ήηαλ ε ζρεδίαζε θαη ε εθαξκνγή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο πνπ αθνξά ζηελ θαηαλφεζε ηεο εμήγεζε ησλ θαηλνκέλσλ ηεο ηήμεο θαη ηεο εμάηκηζεο θάησ απφ ην ζεκείν βξαζκνχ. Πην ζπγθεθξηκέλα, κειεηήζεθε ε επίδξαζε ηεο ρξήζεο ελφο ινγηζκηθνχ πξνζνκνίσζεο ζηελ θαηαλφεζε ησλ 34

θαηλνκέλσλ ηεο ηήμεο θαη ηεο εμάηκηζεο απφ ηνπο καζεηέο. ηελ θεληξηθή νζφλε ηνπ ινγηζκηθνχ ππάξρνπλ θσηνγξαθίεο ηνπ λεξνχ ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα θαηάζηαζε. Δπηιέγνληαο κηα θσηνγξαθία εκθαλίδεηαη ζηελ νζφλε κηα καθξνζθνπηθή εηθφλα ηεο θαηάζηαζεο καδί κε έλα θνπκπί κεγέζπλζεο. Δπαλαιακβαλφκελα θιηθ ζην θνπκπί δίλνπλ κηα αίζζεζε πξννδεπηηθήο κεγέζπλζεο θαη ζηε ζπλέρεηα εκθαλίδεηαη ζηελ νζφλε ην κήλπκα: «Αλ κπνξνχζακε λα κεγεζχλνπκε πνιιέο θνξέο ηφηε.» θαη κε έλα επηπιένλ θιηθ εκθαλίδεηαη κηα πξνζνκνίσζε ζσκαηηδίσλ πνπ δείρλεη ηηο θηλήζεηο θαη ηηο ζρεηηθέο απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο. Δπηπιένλ έλα ζεξκφκεηξν δείρλεη ηε ζεξκνθξαζία θαη δχν κπάξεο δείρλνπλ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο γηα ηελ ελέξγεηα ησλ ζσκαηηδίσλ θαη ηελ δχλακε πνπ ηα ζπγθξαηεί. Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζε έλα δεκνηηθφ ζρνιείν ζηελ Διιάδα, φπνπ δχν ηάμεηο έθηεο δεκνηηθνχ, κε 16 θαη 19 παηδηά αληίζηνηρα, ζπκκεηείραλ ζε κηα παξέκβαζε έμη σξηαίσλ καζεκάησλ. Οη καζεηέο ησλ δχν ηάμεσλ δηδάρηεθαλ ηα ίδηα θαηλφκελα, ε κηα ηάμε (S) κε ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη ε άιιε (Σ) ρξεζηκνπνίεζε πην παξαδνζηαθέο ζηαηηθέο αλαπαξαζηάζεηο. ηελ ηάμε S νη καζεηέο ρξεζηκνπνίεζαλ ην ινγηζκηθφ ζε νκάδεο ησλ δχν θαη ησλ ηξηψλ αηφκσλ. Ζ δηδαθηηθή παξέκβαζε ήηαλ βαζηζκέλε ζην κνληέιν Πξφβιεςε- Παξαηήξεζε-Δμήγεζε (POE) πνπ πεξηγξάθηεθε απφ ηνπο Tao θαη Gunstone(1999) ζηελ εξγαζία ηνπο «Γχλακε θαη θίλεζε ζηνλ κηθξφθνζκν». Αξρηθά δεηήζεθε απφ ηνπο καζεηέο λα θάλνπλ πξνβιέςεηο γηα ηελ θίλεζε ησλ ζσκαηηδίσλ, γηα ηε κεηαμχ ηνπο απφζηαζε θαη ηηο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ηνπο γηα κηα θαηάζηαζε ή έλα θαηλφκελν. Μεηά ηελ αλαπαξαγσγή ηεο θαηάιιειεο πξνζνκνίσζεο, φπνπ ζηελ νζφλε εκθαλίδνληαη εθπαηδεπηηθέο νδεγίεο αιιά θαη κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ νη καζεηέο έθαλαλ παξαηεξήζεηο ζρεηηθά κε ηε ζπκπεξηθνξά ησλ ζσκαηηδίσλ. Αθνχ ζπδήηεζαλ ηηο παξαηεξήζεηο ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο αθνινχζεζε ζπδήηεζε ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο κε ζπληνληζηή ηνλ εθπαηδεπηηθφ φπνπ απαληήζεθαλ νη εξσηήζεηο θαη εμεγήζεθαλ. Δθηφο απφ ηηο πξνζνκνηψζεηο (κία κε δχν ζε κηα δηδαθηηθή ψξα) ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη γηα ηηο δχν νκάδεο πεηξάκαηα επίδεημεο φπσο ε εμάηκηζε κηαο ζηαγφλαο λεξνχ απφ ην ηξαπέδη. Ζ δηδαζθαιία θαη ζηηο δχν ηάμεηο πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ηνλ ίδην εθπαηδεπηηθφ. Σα δεδνκέλα ζπιιέρηεθαλ απφ ζπλεληεχμεηο πνπ έδσζαλ έλα δείγκα δψδεθα καζεηψλ απφ θάζε ηάμε, αηνκηθά, κηα εβδνκάδα πξηλ ηελ παξέκβαζε θαη έλα κήλα κεηά. Ζ ζπλέληεπμε ήηαλ ε ίδηα ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο. Ζ δηάξθεηα ηεο ζπλέληεπμεο πξηλ ηελ παξέκβαζε ήηαλ πνιχ κηθξφηεξε απφ ηε δηάξθεηα ηεο κεηά ηελ παξέκβαζε αθνχ πξηλ ηελ παξέκβαζε νη αληηιήςεηο πνπ είραλ ηα παηδηά ζρεηηθά κε ηα ζσκαηίδηα ηεο νπζίαο ήηαλ 35

πεξηνξηζκέλεο. Ζ ζπλέληεπμε κεηά ηελ παξέκβαζε θαζπζηέξεζε έηζη ψζηε νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ λα αληαλαθινχλ ηηο αιιαγέο ζηελ ελλνηνινγηθή θαηαλφεζε θαη λα κελ πξνέξρνληαη απφ παπαγαιία. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη θαη νη δχν νκάδεο παηδηψλ ζεκείσζαλ πξφνδν κεηά ηελ παξέκβαζε αιιά ζηελ πεξίπησζε ηεο εμάηκηζεο ην ινγηζκηθφ βνήζεζε πεξηζζφηεξν. Πεξηζζφηεξνη καζεηέο ηεο ηάμεο S έδσζαλ κεηά ηελ παξέκβαζε πιήξεο εμεγήζεηο γηα ην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο ζε ζρέζε κε ηνπο καζεηέο ηεο ηάμεο Σ. Άξα νη ζπγγξαθείο ηζρπξίδνληαη φηη ην ινγηζκηθφ δε θαίλεηαη λα έθαλε θάπνηα δεκηά αληηζέησο ήηαλ επσθειέο. Οπφηε ηα ζπγθεθξηκέλν ινγηζκηθφ ζα κπνξνχζε λα αλαπηπρζεί πεξαηηέξσ θαη νη εθπαηδεπηηθνί ζα κπνξνχζαλ λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ παξάιιεια κε άιιεο δηδαθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Οη Tytler Prain θαη Peterson (2007) έθαλαλ έξεπλα κε ζθνπφ λα κειεηήζνπλ αλ κηα ζεηξά δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ, ζηηο νπνίεο εκπιέθνληαη πνιιαπινί ηξφπνη αλαπαξάζηαζεο ησλ θαηλνκέλσλ ηεο εμάηκηζεο, ηεο πγξνπνίεζεο θαη ηνπ βξαζκνχ, κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ θαιχηεξα ηα θαηλφκελα. ηελ έξεπλα απηή έγηλε κηα πνηνηηθή αλάιπζε ησλ απαληήζεσλ ελφο παηδηνχ (11 ρξφλσλ), σο κέξνο κηαο κεγαιχηεξεο κειέηεο ελλέα καζεηψλ, ζε κηα αιιεινπρία καζεκάησλ γηα ηελ εμάηκηζε. Δπηλνήζεθαλ κηα ζεηξά απφ δξαζηεξηφηεηεο ζηηο νπνίεο νη ηδέεο ησλ παηδηψλ πξνάγνληαη θαη ακθηζβεηνχληαη. Αξρηθά νη καζεηέο ζπκπιήξσζαλ έλα εξσηεκαηνιφγην ζην νπνίν γηα λα εμεγήζνπλ κηα ζεηξά θαηλφκελα ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε ρξεζηκνπνίεζαλ ζρέδηα θαη ζρφιηα. ηε ζπλέρεηα, νη εξεπλεηέο παξνπζίαζαλ ζηνπο καζεηέο έλα ζθεχνο κε λεξφ πνπ βξάδεη. Μεηά απφ απηφ, έλαο απφ ηνπο εξεπλεηέο παξνπζίαζε ζηνπο καζεηέο έλα κνληέιν απφ πιαζηηθά ζθαηξίδηα. Έγηλε κηα ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε θαη ζην κνληέιν ηα κφξηα ηνπ λεξνχ (ζθαηξίδηα) θάλεθαλ λα μεθεχγνπλ απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ πγξνχ θαη λα εηζέξρνληαη ζηνλ αέξα. ηε ζπλέρεηα θαηαζθεπάζηεθε έλα ζρέδην ζην νπνίν ηα κφξηα ηνπ λεξνχ δηαζθνξπίδνληαη θαη κεηαβαίλνπλ ζηελ αέξηα θάζε. Μεηά απφ απηφ νη καζεηέο εξγάζηεθαλ ζε νκάδεο θαη πξαγκαηνπνίεζαλ θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο γχξσ απφ ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο ζπκπχθλσζεο. Γηα θάζε δξαζηεξηφηεηα νη καζεηέο θιήζεθαλ λα γξάςνπλ ζε έλα θχιιν εξγαζίαο κηα εμήγεζε γηα ην ηη ζπκβαίλεη. Γηα θάζε καζεηή νη πνιιαπιέο αλαπαξαζηάζεηο ήηαλ παξαγσγηθέο δειαδή επέηξεςαλ λα επηηχρεη ν καζεηήο πην ζπλεθηηθέο εμεγήζεηο. Ο καζεηήο πνπ κειεηήζεθε, ν νπνίνο έδεηρλε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο αθφκα θαη πξηλ μεθηλήζεη ην ζρνιείν, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κειέηεο κεηαηφπηζε ηηο αληηιήςεηο ηνπ ζρεηηθά κε ηελ εμάηκηζε πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηνπ επηζηεκνληθνχ πξνηχπνπ. 36

Απφ ηε κειέηε πξνθχπηεη φηη ππήξρε κηα ζεηξά απφ πξνθιήζεηο γηα ηνπο καζεηέο λα εκπιαθνχλ κε επηηπρία ζηε ζσκαηηδηαθή ζεσξία ηεο εμάηκηζεο. Σα επξήκαηα ππνδεηθλχνπλ φηη κε ηηο πνιιαπιέο αλαπαξαζηάζεηο κπνξεί λα πξνθχςεη εκπινπηηζκέλε κάζεζε πνπ επηηξέπεη ηφζν ζηελ πην πινχζηα ελλνηνινγηθή θαηαλφεζε απφ ηνπο καζεηέο φζν θαη ζηελ πην εληζρπκέλε άπνςε ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηε ζθέςε ησλ καζεηψλ. Δπίζεο ην ζσκαηηδηαθφ κνληέιν δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα θαληαζηνχλ ηη ζπκβαίλεη θαηά ηελ εμάηκηζε. Ζ θαληαζίσζε απηή εκπιέθεη ηνπο καζεηέο ζηελ αλάπηπμε θαηάιιεισλ αλαπαξαζηάζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζσκαηηδηαθή θχζε. Οη Costu, Ayas θαη Niaz (2009) κε ηελ έξεπλα ηνπο είραλ σο ζηφρν ηε ζρεδίαζε θαη ηελ εθαξκνγή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηε επίηεπμε ηεο ελλνηνινγηθήο αιιαγήο θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ζηελ θαηαλφεζε ηεο πγξνπνίεζεο. Σν δείγκα ηεο έξεπλαο ήηαλ 52 πξσηνεηήο θνηηεηέο θαη ε δηδαθηηθή παξέκβαζε βαζίζηεθε ζηε ζηξαηεγηθή δηδαζθαιίαο PDEODE. Απηή ε ζηξαηεγηθή δηδαζθαιίαο απνηειείηαη απφ έμη βήκαηα: Πξφβιεςε (P) - πδήηεζε (D) - Δμήγεζε (Δ) - Παξαηήξεζε (Ο) - πδήηεζε (D) - Δμήγεζε (Δ). ην πξψην ζηάδην (Ρ: Πξφβιεςε), ν θαζεγεηήο παξνπζίαζε έλα θαηλφκελν ζρεηηθά κε ηελ πγξνπνίεζε ζηνπο θνηηεηέο ρξεζηκνπνηψληαο έλα θχιιν εξγαζίαο θαη ηνπο δήηεζε λα θάλνπλ κηα πξφβιεςε αηνκηθά σο πξνο ην ηη ζα ζπκβεί, θαη λα ηελ δηθαηνινγήζνπλ. ην δεχηεξν βήκα (D: πδήηεζε), ε πξφζεζε ήηαλ νη θνηηεηέο λα ζπδεηήζνπλ θαη λα κνηξαζηνχλ ηηο απφςεηο ηνπο ζηηο νκάδεο ηνπο. ην ηξίην ζηάδην (Δ: Δμήγεζε), νη θνηηεηέο ζε θάζε νκάδα θιήζεθαλ λα θαηαιήμνπλ ζε ζπλαίλεζε, λα βγάινπλ ζπκπέξαζκα ζρεηηθά κε ην θαηλφκελν, θαη λα παξνπζηάζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο ζηηο άιιεο νκάδεο κέζσ ζπδεηήζεσλ ζε φιε ηελ ηάμε. ηε ζπλέρεηα, νη θνηηεηέο εξγάζηεθαλ θαη πάιη ζε νκάδεο γηα λα εθηειέζνπλ έλα πείξακα θαη αηνκηθά θαηέγξαςαλ ηηο παξαηεξήζεηο ηνπο ζρεηηθά κε ην ηη ζπλέβε. ε απηφ ην ζηάδην (O: Παξαηήξεζε), νη θνηηεηέο παξαηεξνχζαλ ην θαηλφκελν θαη ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο νδεγνχζε λα επηθεληξσζνχλ ζηηο παξαηεξήζεηο πνπ ήηαλ ζρεηηθέο κε ην ζηφρν. ην πέκπην βήκα (D: πδήηεζε), νη θνηηεηέο θιήζεθαλ λα ζπκθηιηψζνπλ ηηο πξνβιέςεηο ηνπο κε ηηο πξαγκαηηθέο παξαηεξήζεηο πνπ έγηλαλ ζην πξνεγνχκελν βήκα. Δδψ, νη θνηηεηέο θιήζεθαλ λα αλαιχζνπλ θαη λα ζπγθξίλνπλ ζηηο νκάδεο ηνπο. ην ηειεπηαίν βήκα (Δ: Δμήγεζε), νη θνηηεηέο εληνπίδνπλ φιεο ηηο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ παξαηεξήζεσλ θαη ησλ πξνβιέςεσλ θαη πξνζπαζνχλ λα επηιχζνπλ ηπρφλ αληηθάζεηο. Σν θχιιν εξγαζίαο πνπ δφζεθε ζηνπο θνηηεηέο πεξηείρε ηξεηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ε θάζε κηα είρε ηα έμη βήκαηα πνπ παξνπζηάζηεθαλ παξαπάλσ. Πξηλ απφ ηηο ηξεηο απηέο δξαζηεξηφηεηεο παξνπζηάζηεθε ζηνπο θνηηεηέο έλα πξφβιεκα γηα λα επηζηήζεη ηελ πξνζνρή ηνπο ζηελ θεληξηθή ηδέα ηεο παξέκβαζεο δειαδή ζηελ πγξνπνίεζε. Μεηά ηελ 37

νινθιήξσζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ νη θνηηεηέο απάληεζαλ εθ λένπ ζην πξφβιεκα απηφ γηα λα εληνπηζηεί αλ θαηαλφεζαλ ζσζηά ηελ έλλνηα. Ο εθπαηδεπηηθφο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξέκβαζεο αιιειεπηδξνχζε κε ηηο νκάδεο, εηδηθά ζηηο θάζεηο ηεο ζπδήηεζεο. Με άιια ιφγηα, νη ζπδεηήζεηο νινθιεξψζεθαλ ππφ ηελ θαζνδήγεζε ηνπ δαζθάινπ. Δλψ νη καζεηέο ζπδεηνχλ ζηηο νκάδεο ηνπο, ν δάζθαινο επηζθεπηφηαλ φιεο ηηο νκάδεο θαη κε θάπνηεο εξσηήζεηο ηηο θαζνδεγνχζε πξνο ηελ θαηάιιειε θαηεχζπλζε. Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε εξσηεκαηνιφγην πνπ δφζεθε ζηνπο 52 θνηηεηέο ζε ηξείο θάζεηο: α) έλα κήλα πξηλ ηελ παξέκβαζε (pre-test), β) έλα κήλα κεηά ηελ παξέκβαζε (post-test) θαη γ) ηξεηο κήλεο κεηά ηελ παξέκβαζεο (delayed post-test). Δπίζεο έγηλαλ εκη-δνκεκέλεο ζπλεληεχμεηο ακέζσο κεηά ηελ παξέκβαζε ζε ηξεηο θνηηεηέο δηαθνξεηηθνχ επίπεδνπ πνπ ε επηινγή ηνπο έγηλε κε βάζε ηηο βαζκνινγίεο ηνπο ζην pre-test. χκθσλα κε ηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο ε ζηξαηεγηθή δηδαζθαιίαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη έλα απνηειεζκαηηθφ κέζν γηα ηε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ελαιιαθηηθψλ αληηιήςεσλ ησλ θνηηεηψλ γχξσ απφ ηελ πγξνπνίεζε. Οη ελαιιαθηηθέο αληηιήςεηο ησλ θνηηεηψλ κεηψζεθαλ απφ ην pre- test ζην post-ηεζη. Απφ ηε ζπλέληεπμε δηαπηζηψζεθε φηη νη θνηηεηέο θαη ησλ ηξηψλ επηπέδσλ θαηαλφεζαλ θαιχηεξα ηελ πγξνπνίεζε. Οη θνηηεηέο πνπ ήηαλ πάλσ ηνπ κέζνπ φξνπ θαη δελ είραλ ελαιιαθηηθέο αληηιήςεηο ζην pre-test έδεημαλ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο πγξνπνίεζεο θαη κπφξεζαλ λα εμεγήζνπλ γεγνλφηα ηεο θαζεκεξηλήο δσήο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζέκα. Γελ έιεηςαλ φκσο θαη νη καζεηέο πνπ δηαηήξεζαλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο. Όζν γηα ηε δηαηήξεζε ηεο λεναπνθηεζείζαο γλψζεο απφ ηνπο θνηηεηέο ε έξεπλα έδεημε, κεηά ηελ επεμεξγαζία ησλ post-test πνπ ηνπο δφζεθαλ ηξείο κήλεο κεηά ηελ παξέκβαζε, φηη νη θνηηεηέο δηαηήξεζαλ ηηο λέεο αληηιήςεηο πνπ απέθηεζαλ ζηελ καθξνπξφζεζκε κλήκε ηνπο. Γηαπηζηψζεθε ινηπφλ ζε γεληθέο γξακκέο ε επηηπρία ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αθνχ νη θνηηεηέο θαηάθεξαλ λα απνθηήζνπλ αληηιήςεηο ζπκβαηέο κε ην επηζηεκνληθφ πξφηππν θαη λα ηηο δηαηεξήζνπλ. ηφρνο ηεο έξεπλαο ηνπ Paik (2015) ήηαλ λα κειεηήζεη πσο κηα δηδαθηηθή παξέκβαζε ζηελ νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη παξαδείγκαηα (πεηξάκαηα επίδεημεο) δηαθνξεηηθά απφ απηά πνπ ππάξρνπλ ζηα ζρνιηθά βηβιία ηεο Κνξέαο κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηνλ βξαζκφ. Αξρηθά κειεηήζεθαλ νη αληηιήςεηο καζεηψλ ηεο ηεηάξηεο, πέκπηεο θαη έθηεο δεκνηηθνχ απφ δηάθνξα ζρνιεία ηεο Κνξέαο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηνλ βξαζκφ κε ηε ρξήζε εξσηεκαηνινγίνπ. Γηαπηζηψζεθε φηη νη καζεηέο κεηά ηε δηδαζθαιία πνπ ζηεξίρηεθε ζην ζρνιηθφ βηβιίν εθδήισλαλ αληηιήςεηο δηαθνξεηηθέο απφ ηε ζρνιηθή γλψζε. Δηδηθφηεξα, 38

ζπλέδεαλ ην θαηλφκελν ηνπ βξαζκνχ κε ηε ζέξκαλζε (ζεσξνχζαλ φηη πάληα φηαλ ζεξκαίλεηαη έλα πγξφ ππάξρεη βξαζκφο). Δπίζεο, είραλ ηελ αληίιεςε φηη εμάηκηζε ζπκβαίλεη κφλν φηαλ ην πγξφ εμαεξψλεηαη ρσξίο ηελ χπαξμε πξνθαλήο πεγήο ζεξκφηεηαο. Οη αληηιήςεηο απηέο εκθαλίδνληαλ ζε φιεο ηηο ηάμεηο. ηε ζπλέρεηα επηιέρηεθαλ 16 καζεηέο ηεο ηεηάξηεο ηάμεο ζηνπο νπνίνπο παξνπζηάζηεθαλ θάπνηα παξαδείγκαηα (πεηξάκαηα) δηαθνξεηηθά απφ απηά ηνπ ζρνιηθνχ βηβιίνπ. Μεηά ηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο, κε εξσηεκαηνιφγην θαη κε ζπλεληεχμεηο πξνζδηνξίζηεθαλ νη αιιαγέο ζηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ. Γηαπηζηψζεθε φηη ε θαηαλφεζε ησλ επηζηεκνληθψλ ελλνηψλ δελ εκθαλίδεηαη απηφκαηα. Ζ δηδαζθαιία αθεξεκέλσλ ελλνηψλ ζε λένπο καζεηέο κπνξεί λα γίλεη κε ην ζρεδηαζκφ απνηειεζκαηηθψλ πεηξακάησλ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Όια ηα πεηξάκαηα πνπ νη εθπαηδεπηηθνί παξνπζηάδνπλ ζηελ ηάμε δελ είλαη απνηειεζκαηηθά. Σα πεηξάκαηα πξέπεη λα είλαη ηέηνηα πνπ λα κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο λα μεπεξάζνπλ ηηο δπζθνιίεο πνπ έρνπλ θαηά ηελ εθκάζεζε ησλ επηζηεκνληθψλ ελλνηψλ. Οη καζεηέο ηεηάξηεο δεκνηηθνχ κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ επηζηεκνληθέο αληηιήςεηο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ην βξαζκφ κέζα απφ ηε ζχγθξηζε θαη ηελ επέθηαζε θαηάιιεισλ καθξνζθνπηθψλ παξαδεηγκάησλ. 3.4. Βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε εξεπλώλ πνπ αθνξνύλ ζηε ζπγθξόηεζε εμεγήζεσλ από ηνπο καζεηέο Ζ έξεπλα πνπ εμεηάδεη ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ πνπ ζπγθξνηνχλ νη καζεηέο είλαη πεξηνξηζκέλε. Έρεη απνδεηρζεί φηη καζεηέο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο έρνπλ δπζθνιία ζηελ παξαγσγή επηζηεκνληθψλ εμεγήζεσλ πςειήο πνηφηεηαο. Οη καζεηέο ζπλεζίδνπλ λα πξνηείλνπλ ηζρπξηζκνχο ρσξίο λα ηνπο αηηηνινγνχλ (Jimenez-Aleixandre, Rodriguez & Duschl, 2000). Ο Sandoval (2003) έδεημε φηη νη καζεηέο δελ θαηαλννχλ ηε ζεκαζία ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ. Έρνπλ δπζθνιία ζην λα πξνηείλνπλ θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα λα ηεθκεξηψζνπλ ηνπο ηζρπξηζκνχο ηνπο (Lehrer & Schauble, 2010; McNeill & Krajcik, 2007; Sandoval, 2003; Songer & Gotwals, 2012). Αθφκα θαη φηαλ πξνηείλνπλ απνδεηθηηθά ζηνηρεία ζηηο εμεγήζεηο ηνπο απηά δελ είλαη επαξθή (Sandoval & Millwood, 2005). Οη Ruiz- Primo, Li, Tsai θαη Schneider (2010) δηαπίζησζαλ φηη νη γξαπηέο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ ζπρλά δε δηέζεηαλ θαη ηα ηξία ζηνηρεία κηαο εμήγεζεο, δειαδή ηνλ ηζρπξηζκφ, ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ην ζπιινγηζκφ. Ο ζπιινγηζκφο είλαη ην ζπζηαηηθφ ηεο εμήγεζεο κε ην νπνίν νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ εκθαλίδνπλ ηε κεγαιχηεξε δπζθνιία (Lizotte, Harris, McNeill, Marx & Krajcik, 2003; McNeill et al., 2003). Δηδηθφηεξα, νη καζεηέο έρνπλ δπζθνιία ζην λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηηο εμεγήζεηο ηνπο ζπιινγηζκνχο πνπ ζπλδένπλ ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνπο ηζρπξηζκνχο 39

(Bell & Linn, 2000; Jiménez-Aleixandre, Rodríguez & Duschl, 2000; Kuhn, 1993; McNeill & Krajcik, 2006; Sandoval & Reiser, 1997; Songer, Kelcey, & Gotwals, 2009). Οη καζεηέο πνπ ζπλδένπλ ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, ζπρλά δελ πξνηείλνπλ ηηο επηζηεκνληθέο αξρέο πνπ ππνζηεξίδνπλ απηή ηε ζχλδεζε (McNeill & Krajcik, 2007). Οη θνπκηφο θαη Υαηδεληθήηα (2013) δηαπίζησζαλ φηη νη γξαπηέο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ ηνπ Γεκνηηθνχ ζρνιείνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειήο πνηφηεηαο ηζρπξηζκνχο θαη ρακειήο πνηφηεηαο απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ζπιινγηζκνχο. Ζ ζπγθξφηεζε ηεθκεξησκέλσλ εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο εμαξηάηαη απφ ηελ ηθαλφηεηα ζπιινγηζκνχ θαη ηελ θαηαλφεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (Metz, 2000; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2013). Έλαο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν νη καζεηέο δπζθνιεχνληαη λα ζπγθξνηήζνπλ πνηνηηθέο εμεγήζεηο είλαη ην φηη νη καζεηέο ζπάληα ππνζηεξίδνληαη, ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα ζπγθξνηήζνπλ εμεγήζεηο, απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαηά ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (Newton, Driver & Osborne, 1999). Έρεη επηζεκαλζεί φηη είλαη αλαγθαία ε δεκηνπξγία ελφο πιαηζίνπ πνπ λα ππνζηεξίδεη εθπαηδεπηηθνχο θαη καζεηέο ζε απηή ηε δηαδηθαζία θαη λα βνεζά ηνπο καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ ηε δηαδηθαζία ππνζηήξημεο ελφο ηζρπξηζκνχ (Berland & McNeill, 2010; Krajcik & McNeill, 2009; Kyza, Constantinou & Spanoudis, 2011; Sampson, Grooms & Walker, 2011; Songer & Gotwals, 2012). 3.5 πδήηεζε - Πξσηνηππία εξγαζίαο Απφ ηε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ πνπ κειεηνχλ ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ γηα ηελ εμάηκηζε πξνθχπηεη φηη καζεηέο αθφκα θαη ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο έρνπλ θαη ρξεζηκνπνηνχλ αληηιήςεηο πνπ ζπλήζσο δηαθέξνπλ απφ ηελ επηζηεκνληθή γλψζε θαη ηε ζρνιηθή ηεο εθδνρή. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη καζεηέο: (α) αλαθέξνπλ φηη ην λεξφ εμαηκίδεηαη φηαλ κέλεη γηα θάπνην ρξφλν ζε έλα ρψξν αιιά δε κπνξνχλ λα πξνζδηνξίζνπλ πνπ πάεη. Άιινη ζεσξνχλ φηη ην λεξφ εμαθαλίδεηαη, άιινη φηη θάπνηνο ην αιιάδεη ζέζε θαη άιινη φηη ην λεξφ απνξξνθάηαη απφ ηελ επηθάλεηα πάλσ ζηελ νπνία βξίζθεηαη, (β) ζεσξνχλ φηη ην λεξφ θαηά ηελ εμάηκηζε δηαζπάηαη ζε πδξνγφλν θαη νμπγφλν, (γ) ζεσξνχλ φηη γηα λα ππάξρεη εμάηκηζε πξέπεη λα ππάξρεη ζέξκαλζε θαη πνιινί ζεσξνχλ φηη πξέπεη ην πγξφ λα ζεξκαλζεί σο ην ζεκείν βξαζκνχ ηνπ, (δ) ζεσξνχλ φηη κφλν ην λεξφ εμαηκίδεηαη. 40

Όζνλ αθνξά ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ πγξνπνίεζε πξνθχπηεη φηη νη καζεηέο ζεσξνχλ φηη ηα ζηαγνλίδηα πνπ δεκηνπξγνχληαη ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ελφο δνρείνπ πνπ πεξηέρεη παγσκέλν πγξφ: (α) είλαη ζεξκφηεηα πνπ κεηαηξέπεηαη ζε λεξφ, (β) είλαη θξχν πνπ πξνέξρεηαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ πνηεξηνχ, (γ) ζρεηίδνληαη κε ην νμπγφλν πνπ ππάξρεη ζηελ αηκφζθαηξα. Πξνθχπηεη ινηπφλ φηη έρνπλ κειεηεζεί απφ πνιινχο νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε. Μνινλφηη φκσο έρνπλ κειεηεζεί αξθεηά νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε είλαη πεξηνξηζκέλε ε έξεπλα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζπκβνιή δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ ζηελ αιιαγή απηψλ ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο έξεπλεο απηέο αλαθέξνληαη ζε καζεηέο δεκνηηθνχ ζρνιείνπ (Papageorgiou et al., 2008; Tytler et al., 2007; Paik, 2005) θαη κηα ζε καζεηέο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ( Costu et al., 2009) ελψ δελ ππάξρεη έξεπλα πνπ λα αλαθέξεηαη ζε καζεηέο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Οη έξεπλεο απηέο εζηηάδνπλ ζηελ θαηαλφεζε ηνπ κεραληζκνχ ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο. Κακία απφ ηηο έξεπλεο απηέο δελ εζηηάδεη ζηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ηαρχηεηα εμάηκηζεο ελφο πγξνχ. Οη δηδαθηηθέο παξεκβάζεηο ζηηο έξεπλεο απηέο βαζίδνληαη ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε, φκσο, δελ ππάξρνπλ έξεπλεο πνπ λα κειεηνχλ ηε ζπκβνιή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Δπίζεο, έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ειάρηζηεο έξεπλεο πνπ κειεηνχλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. Όκσο, δελ ππάξρνπλ έξεπλεο πνπ λα κειεηνχλ ηε ζπκβνιή κηαο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. Ζ παξνχζα εξγαζία επηδηψθεη λα θαιχςεη απηφ ην εξεπλεηηθφ θελφ. Ζ πξσηνηππία ινηπφλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ζπληζηάηαη ζην φηη απηή κειεηά ηε ζπκβνιή δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε ηφζν ζηελ πξαθηηθή πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο φζν θαη ζηελ πξαθηηθή πνπ αθνξά ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. 3.6 Αλαθεθαιαίσζε ην θεθάιαην απηφ θαηαρσξήζεθε ε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ησλ εξεπλψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γχξσ απφ ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο 41

πγξνπνίεζεο, ησλ εξεπλψλ πνπ κειεηνχλ δηδαθηηθέο παξεκβάζεηο πνπ επεμεξγάδνληαη αληηιήςεηο γχξσ απφ ηα θαηλφκελα απηά θαζψο θαη ησλ εξεπλψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο, ζχκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. ηελ ηειεπηαία ελφηεηα παξνπζηάζηεθε ε ζπδήηεζε ησλ εξεπλεηηθψλ απνηειεζκάησλ θαη ηεθκεξηψζεθε ε πξσηνηππία ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. 42

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 4.1 Δηζαγσγή ην θεθάιαην απηφ πεξηγξάθεηαη ε κεζνδνινγία ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Σν θεθάιαην ζπγθξνηείηαη απφ νθηψ ελφηεηεο. ηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη ζπκκεηέρνληεο ηεο έξεπλαο (βι. ελφηεηα 4.2). ηε δεχηεξε ελφηεηα πεξηγξάθνληαη νη θάζεηο ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ αθνινπζήζεθε (βι. ελφηεηα 4.3). ηελ ηξίηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα εξεπλεηηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ (βι. ελφηεηα 4.4) θαη ζηελ ηέηαξηε ην δηδαθηηθφ πιηθφ πνπ ζρεδηάζηεθε (βι. ελφηεηα 4.5). ηελ πέκπηε ελφηεηα παξνπζηάδεηαη ε κέζνδνο ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ (βι. ελφηεηα 4.6) θαη ζηελ έθηε ε κέζνδνο αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ έξεπλα (βι. ελφηεηα 4.7). 4.2 πκκεηέρνληεο ηελ παξνχζα έξεπλα ζπκκεηείραλ νη 19 καζεηέο (6 αγφξηα θαη 13 θνξίηζηα) ελφο ηκήκαηνο ηεο Β Γπκλαζίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ Αξραγγέινπ Ρφδνπ. Σν θνηλσληθννηθνλνκηθφ επίπεδν ησλ παηδηψλ ήηαλ ρακειφ ιακβάλνληαο ππφςε ηελ επαγγεικαηηθή θαη νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ γνληψλ. Απφ ηνπο 19 καζεηέο νη 14 είραλ ειιεληθή ππεθνφηεηα, νη 3 αιβαληθή θαη 1 βνπιγαξηθή. Οη επηδφζεηο ησλ καζεηψλ ζηα καζήκαηα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαη ηεο Γιψζζαο ήηαλ κέηξηεο ζχκθσλα κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ δίδαζθαλ ζην ηκήκα ηα ζπγθεθξηκέλα καζήκαηα. ηα καζήκαηα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ επηά καζεηέο είραλ απφ 18 έσο 20, ηέζζεξηο καζεηέο απφ 15 έσο 18 θαη νρηψ καζεηέο απφ 10 έσο 15. 4.3 Δξεπλεηηθή δηαδηθαζία Ζ παξνχζα εξγαζία πξαγκαηνπνηήζεθε ζε ηξεηο θάζεηο. ηελ πξψηε θάζε ζρεδηάζηεθαλ ην εξσηεκαηνιφγην θαη ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ. Σν πξψην κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ δηεξεπλνχζε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο αιιά θαη ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ην δεχηεξν κέξνο εμέηαδε ηηο πξαθηηθέο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ πνπ ζπγθξνηήζεθε είρε ζαλ ζθνπφ ηε δηδαθηηθή επεμεξγαζία ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, ηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ πνπ αθνξνχλ ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. 43

ηε δεχηεξε θάζε δφζεθε ζηνπο καζεηέο ην αξρηθφ εξσηεκαηνιφγην. Σν εξσηεκαηνιφγην ζπκπιεξψζεθε ζηελ ηάμε δχν κέξεο πξηλ ηελ έλαξμε ηεο εθαξκνγήο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, κε ηελ παξνπζία ηεο εθπαηδεπηηθνχ-εξεπλήηξηαο ε νπνία έδσζε ηηο απαξαίηεηεο νδεγίεο θαη ηφληζε ζηνπο καζεηέο φηη ην εξσηεκαηνιφγην ήηαλ αλψλπκν θαη δε ζα βαζκνινγνχληαλ γηα ηηο απαληήζεηο πνπ ζα έδηλαλ έηζη ψζηε λα εθθξαζηνχλ ειεχζεξα. Ζ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ δηήξθεζε πεξίπνπ κία δηδαθηηθή ψξα. ηε ζπλέρεηα αθνινχζεζε ε εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ε νπνία δηήξθεζε πεξίπνπ ελάκηζε κήλα (Οθηψβξε-Ννέκβξε 2015). Μεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ κνηξάζηεθε μαλά θαη ζπκπιεξψζεθε απφ ηνπο καζεηέο ην αξρηθφ εξσηεκαηνιφγην (ηειηθφ εξσηεκαηνιφγην). ηελ ηξίηε θάζε έγηλε ε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ ζπιιέρηεθαλ απφ ηα εξσηεκαηνιφγηα (αξρηθφ θαη ηειηθφ) θαη ε εμαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ. 4.4 Σν εξεπλεηηθό εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ Ζ ελφηεηα απηή ρσξίδεηαη ζε δχν ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη ιφγνη επηινγήο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ σο εξγαιείνπ ζπιινγήο δεδνκέλσλ (βι. ππνελφηεηα 4.4.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα πεξηγξάθεηαη ην εξσηεκαηνιφγην πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνχζα εξγαζία (βι. ππνελφηεηα 4.4.2). 4.4.1 Σν εξσηεκαηνιόγην σο εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ Οη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο πξηλ θαη κεηά ηηο παξεκβάζεηο εληνπίζηεθαλ κε ηε ρξήζε εξσηεκαηνινγίνπ. Σν εξσηεκαηνιφγην ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηηο έξεπλεο αθνχ είλαη έλα εχθνιν εξγαιείν ζπιινγήο δεδνκέλσλ. Με ην εξσηεκαηνιφγην κπνξνχλ λα εξσηεζνχλ ηαπηφρξνλα πνιιά άηνκα γηα έλα ζέκα. Οη απαληήζεηο ηνπο κπνξνχλ εχθνια λα νκαδνπνηεζνχλ ζε πίλαθεο θαη λα πνζνηηθνπνηεζνχλ. Δπίζεο ζεσξείηαη αμηφπηζην επεηδή ελζαξξχλεη κηα πην εηιηθξηλή έθθξαζε ησλ ζθέςεσλ ησλ καζεηψλ θαη επηπιένλ επηηξέπεη ηελ θαηαγξαθή πνιιψλ παξαηεξήζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ ζε πνιχ ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα (Cohen & Manion, 1997). Τπάξρνπλ αξθεηά είδε εξσηήζεσλ θαη κνξθψλ απάληεζεο ζηα εξσηεκαηνιφγηα. Οη θιεηζηνχ ηχπνπ εξσηήζεηο πεξηνξίδνπλ ηνλ ζπκκεηέρνληα ζηελ έξεπλα θαζψο ηνπ πξνζθέξνπλ κηα ζεηξά απαληήζεηο απφ ηηο νπνίεο ζα πξέπεη λα επηιέμεη, ρσξίο λα ηνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα δηθαηνινγήζεη ηελ απάληεζε ηνπ ή λα πξνζζέζεη ζρφιηα. Όκσο νη εξσηήζεηο απηέο απαληψληαη εχθνια θαη επίζεο είλαη εχθνιε ε θσδηθνπνίεζε ηνπο (Wilson & McLean, 1994). Αληίζεηα νη εξσηήζεηο αλνηρηνχ ηχπνπ επηηξέπνπλ ζηνπο ζπκκεηέρνληεο λα απαληήζνπλ ειεχζεξα, δηαηππψλνληαο ηελ άπνςε ηνπο θαη δηθαηνινγψληαο ηελ ρσξίο ηνλ 44

πεξηνξηζκφ ησλ θαζνξηζκέλσλ απαληήζεσλ πνπ ππάξρνπλ ζηηο εξσηήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ (Cohen, Manion & Morrison, 2000). Όζνλ αθνξά ηε δηαηχπσζε ησλ εξσηήζεσλ πξέπεη λα απνθεχγνληαη νη εξσηήζεηο πςεινχ επηπέδνπ θαη νη πεξίπινθεο εξσηήζεηο. Ο ηξφπνο δηαηχπσζεο ησλ εξσηήζεσλ είλαη πνιχ ζεκαληηθφο θαη ν πξνθαηαξηηθφο έιεγρνο έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ επηηπρία ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ (Cohen, Manion & Morrison, 2000). Ζ πηινηηθή ρξήζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ βνεζά ζηελ αχμεζε ηεο εγθπξφηεηαο θαη ηεο πξαθηηθφηεηαο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Δμππεξεηεί εθηφο ησλ άιισλ: ζηνλ έιεγρν ηεο ζαθήλεηαο ησλ εξσηήζεσλ ζηελ εμάιεηςε αδπλακηψλ ζηελ δηαηχπσζε ζηνλ έιεγρν ηνπ ρξφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηε ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ ζηνλ έιεγρν ηεο ειθπζηηθφηεηαο θαη ηεο δπζθνιίαο ηνπ (Cohen, Manion & Morrison, 2000) 4.4.2 Σν εξσηεκαηνιόγην ηεο έξεπλαο Σν εξσηεκαηνιφγην (αξρηθφ - ηειηθφ ) ζπληάρζεθε απφ ηελ εξεπλήηξηα γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ο ζρεδηαζκφο ηνπ ζηεξίρζεθε ζηνπο ζηφρνπο ηεο έξεπλαο θαη απνηειείηαη απφ δχν κέξε. ην πξψην κέξνο (εξσηήζεηο 1 έσο 6) γίλεηαη αλίρλεπζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο θαη κειέηε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. Οη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζε έλαλ πξνβιεκαηηζκφ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ θαζεκεξηλή δσή θαη ζηε ζπλέρεηα λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Σα πξνβιήκαηα δηαηππψζεθαλ έηζη ψζηε λα είλαη ζαθείο θαη λα παξέρνπλ ζηνπο καζεηέο ηα απαξαίηεηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα ηελ ζπγθξφηεζε ησλ εμεγήζεσλ ηνπο. Οη εξσηήζεηο 1 έσο 5 αθνξνχλ ην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο θαη ε εξψηεζε 6 ην θαηλφκελν ηεο πγξνπνίεζεο θαη ηα εξσηήκαηα ζρεηίδνληαη κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ φπσο θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα 4.1. 45

Πίλαθαο 4.1: Φαηλφκελα πξνο έξεπλα, αληηιήςεηο πνπ ζπλδένληαη κε απηά θαη αληίζηνηρεο εξσηήζεηο Φαηλφκελν έξεπλαο Αληηιήςεηο καζεηψλ Δξσηήζεηο Σν λεξφ ζε έλα δνρείν απνξξνθάηαη απφ ην 1 δνρείν ή εμαθαλίδεηαη. Μφλν ην λεξφ εμαηκίδεηαη. 2 Δμάηκηζε Μφλν ην δεζηφ λεξφ εμαηκίδεηαη. 3 Ζ αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ δελ 4 επεξεάδεη ηνλ ξπζκφ εμάηκηζεο. Ζ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ δελ 5 επεξεάδεη ην ξπζκφ εμάηκηζεο. Τγξνπνίεζε Οη θπζαιίδεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ελφο παγσκέλνπ δνρείνπ πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ δνρείνπ 6 Οη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πεξηγξάθνληαη παξαθάησ: Δξώηεζε 1: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη φιν ην βξάδη έβξερε φπνηε ην πξσί πνπ ε ζεξκνθξαζία ήηαλ 16 o C ν δξφκνο ήηαλ πνιχ βξεγκέλνο. Καζψο πεξλνχζε ν ρξφλνο θαη ε ζεξκνθξαζία απμάλνληαλ ν δξφκνο ζηέγλσλε κέρξη ηηο 10:00 πνπ ε ζεξκνθξαζία είρε θηάζεη ζηνπο 24 o C θαη ν δξφκνο είρε ζρεδφλ ζηεγλψζεη. Δπίζεο δίλνληαη ζηνπο καζεηέο νη απφςεηο δχν παηδηψλ πνπ δηαθσλνχλ γηα ην ηη έγηλε ην λεξφ πνπ ππήξρε ζην δξφκν: ην έλα πηζηεχεη φηη ην λεξφ απνξξνθήζεθε απφ ην δξφκν ελψ ην άιιν ζεσξεί φηη ην λεξφ εμαθαλίζηεθε. Οη καζεηέο θαινχληαη λα εθθξάζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε γηα ην ηη έγηλε ην λεξφ θαη λα ηελ δηθαηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Δξώηεζε 2: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη δχν θνξίηζηα έπιπλαλ ηα ρέξηα ηνπο ε κία κε λεξφ θαη ε άιιε κε νηλφπλεπκα. Υξεζηκνπνίεζαλ ηελ ίδηα πνζφηεηα πγξνχ ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο θαη νη δχν θαη αθνχ ηίλαμαλ ηα ρέξηα ηνπο κε ηνλ ίδην ηξφπν πεξηκέλνπλ λα ζηεγλψζνπλ. Σα δχν θνξίηζηα δηαθσλνχλ γηα ην πνηαο ηα ρέξηα ζα ζηεγλψζνπλ πην γξήγνξα. Ζ κία ππνζηεξίδεη φηη ηα ρέξηα ηνπο ζα ζηεγλψζνπλ ζηνλ ίδην ρξφλν, ελψ ε άιιε φηη ηα ρέξηα ηεο πνπ ηα έπιπλε κε λεξφ ζα ζηεγλψζνπλ γξεγνξφηεξα. Οη καζεηέο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηελ δηθή ηνπο άπνςε θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Δξώηεζε 3: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη δχν θνξίηζηα έπιπλαλ ηα ίδηα θαλειάθηα ηνπο ε κία κε δεζηφ λεξφ(60 ν C) θαη ε άιιε κε θξχν(20 ν C). Αθνχ έζηπςαλ ηα 46

θαλειάθηα πνιχ θαιά ηα άπισζαλ κε ηνλ ίδην ηξφπν δίπια δίπια. Σα θνξίηζηα δηαθσλνχλ γηα ην πνην θαλειάθη ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Ζ κία ππνζηεξίδεη φηη ηα θαλειάθηα ζα ζηεγλψζνπλ ζηνλ ίδην ρξφλν, ελψ ε άιιε φηη ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα ην θαλειάθη πνπ πιχζεθε κε ην λεξφ ησλ 20 ν C. Οη καζεηέο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Δξώηεζε 4: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη κηα θνπέια έπιπλε έλα κέξνο ηεο κπινχδαο ηεο πνπ ήηαλ ιεξσκέλν κε λεξφ θαη άπισζε ηελ κπινχδα ζε κηα θαξέθια γηα λα ζηεγλψζεη. Ζ κεηέξα ηεο ππνζηεξίδεη πσο αλ αλνίμεη ηνλ αλεκηζηήξα θαη ηνλ πιεζηάζεη ζηελ κπινχδα απηή ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Μηα θίιε ηεο θνπέιαο δηαθσλεί θαη ιέεη φηη ε κπινχδα ζα ζηεγλψζεη ζηνλ ίδην ρξφλν είηε ρξεζηκνπνηήζεη αλεκηζηήξα είηε φρη. Οη καζεηέο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Δξώηεζε 5: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη ζε δχν αιπθέο ζηηο 10:00 ην πξσί ππάξρεη ε ίδηα πνζφηεηα λεξνχ, ηεο ίδηαο ζχζηαζεο θαη ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο. Ζ κία αιπθή έρεη κεγαιχηεξε επηθάλεηα απφ ηελ άιιε. Μεηά απφ κία ψξα νη δχν αιπθέο έρνπλ αθφκα λεξφ. Γχν παηδηά δηαθσλνχλ γηα ηηο πνζφηεηεο ηνπ λεξνχ πνπ ζα ππάξρνπλ ζηηο αιπθέο. Σν έλα ππνζηεξίδεη φηη θαη νη δχν αιπθέο ζα έρνπλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ ελψ ην άιιν φηη ε αιπθή κε ηελ κεγαιχηεξε επηθάλεηα ζα έρεη πεξηζζφηεξε πνζφηεηα λεξνχ. Οη καζεηέο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Δξώηεζε 6: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη ζε έλα πνηήξη πνπ πεξηείρε παγσκέλε κπχξα θαη έκεηλε ζην ηξαπέδη γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα δεκηνπξγήζεθαλ ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ζηαγφλεο. Γχν θχξηνη δηαθσλνχλ γηα ηελ πξνέιεπζε ησλ ζηαγφλσλ. Ο έλαο ππνζηεξίδεη φηη πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ πνηεξηνχ, ελψ ν άιινο δηαθσλεί ρσξίο λα κπνξεί λα δψζεη κηα άιιε απάληεζε. Οη καζεηέο θαινχληαη λα δηαηππψζνπλ ηε δηθή ηνπο άπνςε θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Σν δεχηεξν κέξνο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ (εξσηήζεηο 7 έσο 12) έρεη ζηφρν ηε κειέηε ησλ πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. ηνπο καζεηέο δίλεηαη έλα εηζαγσγηθφ θείκελν ζην νπνίν δχν παηδηά δηαθσλνχλ γηα έλα ζέκα ηηο θαζεκεξηλήο δσήο. Απνθαζίδνπλ ινηπφλ λα θάλνπλ κηα έξεπλα γηα λα δηαπηζηψζνπλ πνηνο έρεη δίθαην. Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζρεδηάζνπλ ηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηα παηδηά, δειαδή, λα εληνπίζνπλ ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα, λα αλαγλσξίζνπλ θαη λα ειέγμνπλ ηηο κεηαβιεηέο, λα πεξηγξάςνπλ ην πείξακα θαη λα 47

εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα απφ δεδνκέλα (κεηξήζεηο) πνπ ηνπο δίλνληαη απφ θάπνην άιιν πείξακα. Πίλαθαο 4.2: Αληηζηνίρηζε εξσηήζεσλ κε ηηο επηκέξνπο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ ζηηο νπνίεο αληηζηνηρνχλ Δπηκέξνπο πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ Δξσηήζεηο Αλαγλψξηζε εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο 7 Αλαγλψξηζε θαη έιεγρνο ησλ κεηαβιεηψλ 8, 9, 10 Πεξηγξαθή πεηξακαηηθήο δηαδηθαζίαο 11 Δπεμεξγαζία δεδνκέλσλ θαη εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ 12 Πξηλ απφ ηελ εξψηεζε 7 δφζεθε ζηνπο καζεηέο έλα εηζαγσγηθφ θείκελν ζην νπνίν ηνπο δίλεηαη ε πιεξνθνξία : ε Μαξία πηζηεχεη φηη κηα πνζφηεηα δάραξεο δηαιχεηαη επθνιφηεξα ζην δεζηφ απφ φηη ζην θξχν λεξφ ελψ ν Παλαγηψηεο πηζηεχεη φηη ε δάραξε δηαιχεηαη ην ίδην εχθνια θαη ζην δεζηφ θαη ζην θξχν λεξφ. Μεηά απφ απηή ηε δηαθσλία ηα παηδηά απνθάζηζαλ λα θάλνπλ κηα έξεπλα γηα λα δηαπηζηψζνπλ πνηνο έρεη δίθαην. ηε ζπλέρεηα δίλνληαη εξσηήζεηο ζηνπο καζεηέο ζρεηηθέο κε ηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ ηα παηδηά. Οη εξσηήζεηο 7,8,9,10,12 είλαη πνιιαπιήο επηινγήο. ε θάπνηεο απφ απηέο νη καζεηέο κπνξνχλ λα δηαιέμνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα επηινγέο. Ζ εξψηεζε 11 είλαη αλνηρηνχ ηχπνπ. Δξώηεζε 7: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηελ πξφηαζε ζηελ νπνία δηαηππψλεηαη ζσζηά ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα ηεο έξεπλαο πνπ ζα γίλεη. Δξώηεζε 8: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηη ζα πξέπεη λα αιιάδεη (πνζφηεηα δάραξεο, πνζφηεηα λεξνχ, ζεξκνθξαζία λεξνχ, ηξφπνο αλάδεπζεο) ζηελ έξεπλα πνπ ζα γίλεη. Θα πξέπεη δειαδή λα εληνπίζνπλ ηελ αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ηεο έξεπλαο. Δξώηεζε 9: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηη δε ζα πξέπεη λα αιιάδεη (πνζφηεηα δάραξεο, πνζφηεηα λεξνχ, ζεξκνθξαζία λεξνχ, ηξφπν αλάδεπζεο)ζηελ έξεπλα πνπ ζα γίλεη. Θα πξέπεη δειαδή λα εληνπίζνπλ ηηο ζηαζεξέο κεηαβιεηέο ηεο έξεπλαο. Δξώηεζε 10: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηη ζα κεηξεζεί (πνζφηεηα δάραξεο, πνζφηεηα λεξνχ, ζεξκνθξαζία λεξνχ, ρξφλν δηάιπζεο ηεο δάραξεο ζην λεξφ)ζηελ έξεπλα πνπ ζα γίλεη. Θα πξέπεη δειαδή λα εληνπίζνπλ ηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή ηεο έξεπλαο. Δξώηεζε 11: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα πεξηγξάςνπλ ηελ πεηξακαηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζεζεί ζηελ έξεπλα πνπ ζα γίλεη. 48

Δξώηεζε 12: Γίλεηαη ζηνπο καζεηέο έλαο πίλαθαο κε πεηξακαηηθά δεδνκέλα ( κάδα πάγνπ ζε gr ζηε κία ζηήιε θαη ρξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ ηήμε ηνπ πάγνπ ζηελ άιιε ζηήιε )θαη δεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηελ πξφηαζε πνπ εμεγεί ζσζηά ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα. Ζ θαηαζθεπή ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ έγηλε ζε δχν θάζεηο. ηελ πξψηε θάζε ζρεδηάζηεθε ην εξσηεκαηνιφγην θαη κνηξάζηεθε ζε 4-5 καζεηέο πνπ δελ ήηαλ ζηελ νκάδα ηεο έξεπλαο έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί ην πφζν επαλάγλσζην θαη θαηαλνεηφ είλαη. Δπίζεο δφζεθε ζε εθπαηδεπηηθνχο θαη εξεπλεηέο ηεο Γηδαθηηθήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ έηζη ψζηε λα ειεγρζεί σο πξνο ηελ πιεξφηεηα θαη ζαθήλεηα ηνπ. Μεηά ηηο παξαηεξήζεηο έγηλαλ νη απαηηνχκελεο δηνξζψζεηο θαη ην εξσηεκαηνιφγην πήξε ηελ ηειηθή ηνπ κνξθή. 4.5 Σν εθπαηδεπηηθό πιηθό Α. Ο ζρεδηαζκόο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ ζρεδηάζηεθε απφ ηελ εξεπλήηξηα γηα ηηο αλάγθεο ηεο έξεπλαο. θνπφο ηνπ ήηαλ ε ηξνπνπνίεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ηνπο θαη ε αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλα. Αξρηθά δφζεθε ζε εθπαηδεπηηθνχο θαη εξεπλεηέο ηεο Γηδαθηηθήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ γηα λα ειεγρζεί σο πξνο ηελ πιεξφηεηα θαη ηελ ζαθήλεηα ηνπ. Μεηά ηηο παξαηεξήζεηο έγηλαλ νη απαηηνχκελεο δηνξζψζεηο θαη έηζη πήξε ηελ ηειηθή ηνπ κνξθή. Σν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ είλαη βαζηζκέλν ζηηο αξρέο ηεο επνηθνδνκεηηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηελ Γηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κε ρξήζε πξαθηηθψλ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαη απνηειείηαη απφ νθηψ θχιια εξγαζίαο (ΦΔ). Σν δηδαθηηθφ κνληέιν πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηελ αλάπηπμε απηνχ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ήηαλ ην κνληέιν 5Δ ησλ Bybee et al. (2006). Σα επηά πξψηα θχιια εξγαζίαο αλαθέξνληαη ζην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο θαη ην φγδνν ζην θαηλφκελν ηεο πγξνπνίεζεο. ηνλ Πίλαθα 4.3 παξνπζηάδνληαη, αλά ελφηεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, νη θάζεηο δηδαζθαιίαο, νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαπηχρζεθαλ ζε θάζε κηα απφ απηέο θαη νη πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ εκπιέθνληαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο. 49

Πίλαθαο 4.3: Οη δξαζηεξηφηεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε θάζε θάζε δηδαζθαιίαο θαη νη πξαθηηθέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ εκπιέθνληαη ζε απηέο αλά ελφηεηα (εμάηκηζε θαη Δμάηκηζε πγξνπνίεζε). Δλόηεηεο Φάζεηο δηδαζθαιίαο Γξαζηεξηόηεηεο Πξαθηηθέο Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ Πξφβιεκα 1 (ΦΔ1) Τπνβνιή εξσηεκάησλ. Πξφβιεκα 1 (ΦΔ2) Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ. Δλεξγνπνίεζε Πξφβιεκα 1 (ΦΔ3) Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή Πξφβιεκα 1 (ΦΔ4) πιεξνθνξηψλ. Πξφβιεκα 1 (ΦΔ5) Δμεξεχλεζε Δμήγεζε Έξεπλα (ΦΔ1) Έξεπλα (ΦΔ2) Έξεπλα (ΦΔ3) Έξεπλα (ΦΔ4) Έξεπλα (ΦΔ5) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ1) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ2) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ3) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ4) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ5 ρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Αλάιπζε θαη εξκελεία δεδνκέλσλ. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ. Υξήζε καζεκαηηθήο θαη ππνινγηζηηθήο ζθέςεο. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. πγθξφηεζε εμεγήζεσλ. Δκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. πγθξφηεζε εμεγήζεσλ. Δκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Δθαξκνγή Πξφβιεκα 1 (ΦΔ6) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ6) Πξφβιεκα 3 (ΦΔ6) Πξφβιεκα 4 (ΦΔ6) Πξφβιεκα 5 (ΦΔ6) Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. πγθξφηεζε εμεγήζεσλ Δκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Τγξνπνίεζε Αμηνιφγεζε Δλεξγνπνίεζε Δμεξεχλεζε Δμήγεζε Δθαξκνγή Αμηνιφγεζε Πξφβιεκα 1 (ΦΔ7) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ7) Πξφβιεκα 3 (ΦΔ7) Πξφβιεκα 5 (ΦΔ8) Πξφβιεκα 1 (ΦΔ8) Έξεπλα (ΦΔ8) Πξφβιεκα 2 (ΦΔ8) Πξφβιεκα 3 (ΦΔ8) Πξφβιεκα 4 (ΦΔ8) Πξφβιεκα 5 (ΦΔ8) Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ. Τπνβνιή εξσηεκάησλ. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. ρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Αλάιπζε θαη εξκελεία δεδνκέλσλ. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ. Υξήζε καζεκαηηθήο θαη ππνινγηζηηθήο ζθέςεο. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Αλάπηπμε θαη ρξήζε κνληέισλ πγθξφηεζε εμεγήζεσλ. Δκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. πγθξφηεζε εμεγήζεσλ. Δκπινθή ζε επηρεηξεκαηνινγία πνπ εδξάδεηαη ζε απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Απφθηεζε, αμηνιφγεζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ. 50

Απφ ηα επηά θχιια εξγαζίαο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ εμάηκηζε ζηα πξψηα πέληε κεηά ηε θάζε ηελ ελεξγνπνίεζε ησλ καζεηψλ, νη καζεηέο πξαγκαηνπνηνχλ έξεπλα κε ζηφρν ηνλ έιεγρν ησλ αληηιήςεσλ ηνπο θαη ηελ νηθνδφκεζε λέσλ αληηιήςεσλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο θαη ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη επεμεξγαζία ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. ην έθην θχιιν εξγαζίαο γίλεηαη εθαξκνγή ησλ λέσλ αληηιήςεσλ πνπ απέθηεζαλ νη καζεηέο απφ ηελ εθαξκνγή ησλ πέληε πξψησλ θχιισλ θαη ζην έβδνκν γίλεηαη αμηνιφγεζε ησλ γλψζεσλ πνπ απέθηεζαλ. Σν φγδνν θχιιν εξγαζίαο πνπ αλαθέξεηαη ζηελ πγξνπνίεζε, αθνινπζεί ηελ ίδηα πνξεία: Δλεξγνπνίεζε, Δμεξεχλεζε, Δμήγεζε, Δθαξκνγή θαη Αμηνιφγεζε ησλ λέσλ γλψζεσλ. Σα θχιια εξγαζίαο έλα έσο πέληε θαη ην φγδνν επεμεξγάδνληαη ηηο αληηιήςεηο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ Πίλαθα 4.3. Πίλαθαο 4.3: Σα θχιια εξγαζίαο θαη νη αληηιήςεηο πνπ επεμεξγάδνληαη Φχιια εξγαζίαο καζεηψλ Αληηιήςεηο πξνο δηδαθηηθή επεμεξγαζία 1 Σν λεξφ ζε έλα δνρείν απνξξνθάηαη απφ ην δνρείν ή εμαθαλίδεηαη. 2 Μφλν ην λεξφ εμαηκίδεηαη. 3 Μφλν ην δεζηφ λεξφ εμαηκίδεηαη. 4 Ζ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ δελ επεξεάδεη ην ξπζκφ εμάηκηζεο. 5 Ζ αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ δελ επεξεάδεη ηνλ ξπζκφ εμάηκηζεο. 8 Οη ζηαγφλεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ελφο παγσκέλνπ δνρείνπ πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ δνρείνπ Καζέλα απφ ηα παξαπάλσ θχιια εξγαζίαο (1 έσο 5) μεθηλάεη κε έλα πξφβιεκα πνπ έρεη σο ζθνπφ ηελ πξφθιεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ καζεηψλ θαη ηελ αλάδεημε ησλ αξρηθψλ ηνπο αληηιήςεσλ (Δλεξγνπνίεζε). Οη καζεηέο αξρηθά απαληνχλ αηνκηθά θαη αηηηνινγνχλ ηελ απάληεζε ηνπο αιιά ζρεδηάδνπλ θαη έλα κνληέιν κε ην νπνίν αλαπαξηζηάλνπλ ηελ άπνςε ηνπο, ζηε ζπλέρεηα ζπδεηνχλ ηηο απαληήζεηο ηνπο κε ηα κέιε ηεο νκάδαο ηνπο πξνζπαζψληαο ν θαζέλαο λα πείζεη ηνπο άιινπο γηα ηηο απφςεηο ηνπ. Αθνχ νκαδνπνηεζνχλ νη απφςεηο (κνληέια) ηεο νκάδαο παξνπζηάδνληαη ζηελ ηάμε φπνπ κεηά απφ ζπδήηεζε πξνθχπηεη ην 51

εξεπλεηηθφ εξψηεκα πνπ ζα κειεηεζεί. ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο ζρεδηάδνπλ νκαδηθά θαη πξαγκαηνπνηνχλ έξεπλα, ζπιιέγνπλ δεδνκέλα θαη ηα επεμεξγάδνληαη γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ (Δμεξεχλεζε). πγθξίλνπλ ηα απνηειέζκαηα κε ηηο αξρηθέο ηνπο αληηιήςεηο έηζη ψζηε λα νδεγεζνχλ ζε γλσζηηθή ζχγθξνπζε θαη λα είλαη επηηπρήο ε ελλνηνινγηθή αιιαγή ησλ αληηιήςεσλ. Μεηά ηελ έξεπλα νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ μαλά ζην αξρηθφ πξφβιεκα θαη λα δηθαηνινγήζνπλ ηελ άπνςε ηνπο (Δμήγεζε). ηελ επφκελε θάζε γίλεηαη αμηνιφγεζε ηεο εμήγεζεο πνπ έδσζαλ είηε απφ ηνπο ίδηνπο είηε απφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο θαη κεηά ηελ αμηνιφγεζε απαληνχλ μαλά ζην πξφβιεκα έηζη ψζηε ε απάληεζε ηνπο λα γίλεη πην πιήξεο. ην θχιιν εξγαζίαο 6 νη καζεηέο θαινχληαη λα εθαξκφζνπλ ηηο λεναπνθηεζείζεο αληηιήςεηο ηνπο ζε πέληε λέα πξνβιήκαηα (Δθαξκνγή). Οη καζεηέο ζα δνπιέςνπλ αηνκηθά θαη αθνχ απαληήζνπλ θαη δηθαηνινγήζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ ζα ζπδεηήζνπλ ηηο απαληήζεηο ηνπο αξρηθά ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. ην θχιιν εξγαζίαο 7 νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζε θάπνηα απφ ηα αξρηθά εξσηήκαηα, λα θηηάμνπλ κνληέια θαη λα ηα ζπγθξίλνπλ κε ηα αξρηθά πνπ είραλ θηηάμεη, ή ηνπο δίλνληαη δχν κνληέια φπνπ νη καζεηέο επηιέγνπλ κε πνην απφ απηά έκνηαδε ην κνληέιν πνπ θαηαζθεχαζαλ αξρηθά θαη πνην απφ απηά κνηάδεη κε ηηο απφςεηο πνπ ζρεκάηηζαλ κε ηελ δηδαζθαιία. ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο ζπγθξίλνπλ ηηο αξρηθέο ηνπο απφςεηο κε ηηο απφςεηο ηνπο κεηά ηε δηδαζθαιία θαη πξνζπαζνχλ λα εληνπίζνπλ πνπ νθείινληαη νη δηαθνξέο θαη κε πνην ηξφπν απνθηήζεθε ε λέα γλψζε (Αμηνιφγεζε). Σν θχιιν εξγαζίαο 8 πεξηέρεη φιεο ηηο παξαπάλσ θάζεηο γηα ην θαηλφκελν ηεο πγξνπνίεζεο. Γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, ρξεζηκνπνηήζεθε έλα θχιιν εξγαζίαο κε ζπγθξηκέλε δνκή ην νπνίν θαζνδεγνχζε ηνπο καζεηέο ζηε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο θαη πινπνίεζεο ηεο έξεπλαο (βι. ρήκα 4.1). 52

ρήκα 4.1: πλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ θχιινπ εξγαζίαο ησλ καζεηψλ γηα ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζεο κηαο έξεπλαο Γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ θχιια εξγαζίαο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνπο καζεηέο ζηε δηαδηθαζία ζπγθξφηεζεο κηαο εμήγεζεο (βι. ρήκα 4.2) θαη ζηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ησλ εμεγήζεψλ ηνπο (βι. ρήκα 4.3). 53

ρήκα 4.2: Φχιιν ππνζηήξημεηο ησλ καζεηψλ ζηε δηαδηθαζία ζπγθξφηεζεο κηαο εμήγεζεο ρήκα 4.3: Φχιιν ππνζηήξημεο ησλ καζεηψλ ζηελ αμηνιφγεζε ησλ εμεγήζεσλ ηνπο Β. Οη δξαζηεξηόηεηεο ησλ θύιισλ εξγαζίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ ηελ ελφηεηα απηή πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά νη δξαζηεξηφηεηεο ησλ θχιισλ εξγαζίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 1 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Σν λεξφ ζε έλα δνρείν απνξξνθάηαη απφ ην δνρείν ή εμαθαλίδεηαη. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Σν λεξφ εμαηκίδεηαη δειαδή κεηαηξέπεηαη ζε αηκφ θαη δηαθεχγεη ζηελ αηκφζθαηξα. Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε αλ αθφξκεζε δίλεηαη κηα θσηνγξαθία κε αιπθέο θαη δεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα αλαγλσξίζνπλ ηη είλαη απηφ πνπ βιέπνπλ. Σνπο δίλεηαη ε πιεξνθνξία φηη ελψ ην λεξφ είλαη αξθεηφ κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ ε πνζφηεηα ηνπ κεηψλεηαη κέρξη πνπ κεδελίδεηαη φπνηε ζπιιέγεηαη ην αιάηη. Οη καζεηέο θαινχληαη λα πξνβιέςνπλ αηνκηθά ηη ζπκβαίλεη κε ην λεξφ θαη λα δηθαηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ1). ηε ζπλέρεηα ηνπο 54

δεηείηαη λα θηηάμνπλ έλα κνληέιν πνπ ζα απνηππψλεη ηελ άπνςε ηνπο. ην επφκελν βήκα νη καζεηέο ζπδεηνχλ ζηελ νκάδα ηνπο. πγθξίλνπλ ηα κνληέια ηνπο θαη ν θαζέλαο πξνζπαζεί λα πείζεη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεη θαηαζθεπάζεη. Αθνχ ε νκάδα θαηαιήμεη ζε θάπνηα κνληέια νη αληηπξφζσπνη ησλ νκάδσλ παξνπζηάδνπλ ηα κνληέια ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. Οη δηαθνξεηηθέο απφςεηο ησλ καζεηψλ θαηαγξάθνληαη ζηνλ πίλαθα. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε ηφρνο ηεο θαζνδεγνχκελεο έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ νη καζεηέο είλαη λα απνθιείζνπλ θάπνηεο ιαλζαζκέλεο αληηιήςεηο πνπ έρνπλ γηα ην ηη γίλεηαη ην λεξφ ζηηο αιπθέο(βι. Έξεπλα, ΦΔ 1). ηφρνο ηνπ πξψηνπ πεηξάκαηνο είλαη λα απνθιεηζηεί ην ελδερφκελν φηη ην λεξφ απνξξνθάηαη απφ ην έδαθνο θαη ηνπ δεχηεξνπ ην ελδερφκελν φηη ην λεξφ εμαθαλίδεηαη. Αθνχ νη καζεηέο πξνβιέςνπλ ηη ζα ζπκβεί ζην θάζε πείξακα, παξαηεξνχλ ηη ηειηθά ζπκβαίλεη θαη εμεγνχλ πνπ κπνξεί λα νθείιεηε απηφ πνπ παξαηήξεζαλ. πδεηνχλ ζηελ νκάδα ηνπο θαη πξνζπαζνχλ λα πείζνπλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο γηα ηελ άπνςε ηνπο. Αθνχ θαηαιήμνπλ ζε κηα άπνςε παξνπζηάδνληαη νη απφςεηο ησλ νκάδσλ ζηελ ηάμε, γίλεηαη ζπδήηεζε θαη πξνθχπηεη ε δηαπίζησζε ησλ πεηξακάησλ. ηε ζπλέρεηα κε θαηάιιειεο εξσηήζεηο ζπγθξίλνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπο. Φάζε 3: Δμήγεζε Υξεζηκνπνηψληαο ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο απφ ηα πεηξάκαηα νη καζεηέο θαινχληαη λα ζρεδηάζνπλ μαλά ην κνληέιν πνπ ζα απνηππψλεη ηελ άπνςε ηνπο ζρεηηθά κε ην ηη έγηλε ην λεξφ ζηηο αιπθέο(βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 1) Σν ζπδεηνχλ ζηελ νκάδα ηνπο, ην ζπγθξίλνπλ κε απηά ηνλ ζπκκαζεηψλ ηνπο. Αιιάδνπλ θάηη αλ θάπνηνο απφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ηνπο έρεη πείζεη φηη θάηη δελ είλαη ζσζηφ θαη αθνχ νκαδνπνηήζνπλ ηα ηειηθά κνληέια ηνπο ν αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο ηα παξνπζηάδεη ζηελ ηάμε. Γίλεηαη ζπδήηεζε φπνπ ν εθπαηδεπηηθφο παξνηξχλεη ηνπο καζεηέο λα δηθαηνινγήζνπλ ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν ζρεδίαζαλ απηφ ην κνληέιν ρξεζηκνπνηψληαο απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη θαηάιιειν ζπιινγηζκφ πνπ ζα εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζα ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε απηφ πνπ ζρεδίαζαλ. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 2 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Μφλν ην λεξφ εμαηκίδεηαη. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Όια ηα πγξά εμαηκίδνληαη αιιά κε δηαθνξεηηθή ηαρχηεηα ζηελ ίδηα ζεξκνθξαζία. Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε Γίλεηαη ε πιεξνθνξία ζηνπο καζεηέο φηη δχν ίδηα δνρεία πνπ πεξηέρνπλ ηελ ίδηα πνζφηεηα πγξνχ, ην έλα νηλφπλεπκα θαη ην άιιν λεξφ, αθήλνληαη ζηνλ ίδην ρψξν. Γχν παηδηά ζα 55

παξαηεξήζνπλ ηη ζα ζπκβεί ζηε ζηάζκε ηνπ πγξνχ κεηά απφ ηξεηο ψξεο. Γηαθσλνχλ κεηαμχ ηνπο γηα ην ηη ζα ζπκβεί. Σν έλα παηδί ππνζηεξίδεη φηη ζην δνρείν κε ην λεξφ ε ζηάζκε ζα πέζεη πεξηζζφηεξν απφ φηη ζην δνρείν κε ην νηλφπλεπκα. Σν άιιν ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ηνπ πγξνχ ζα πέζεη ην ίδην θαη ζηα δπν δνρεία. Οη καζεηέο θαινχληαη αηνκηθά λα παξνπζηάζνπλ ηελ άπνςε ηνπο θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πνην αλαιπηηθά κπνξνχλ (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ 2). Δπίζεο ηνπο δεηείηαη λα θαηαζθεπάζνπλ έλα κνληέιν πνπ ζα απνηππψλεη ηελ άπνςε ηνπο. ηε ζπλέρεηα ζα παξνπζηάζνπλ ηα κνληέια ηνπο ζηελ νκάδα, ζα εληνπίζνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο, ζα πξνζπαζήζνπλ λα πείζνπλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο,ή κπνξεί θαη λα πεηζηνχλ απηνί απφ ηηο απφςεηο ησλ άιισλ. Σειηθά ζα νκαδνπνηήζνπλ ηα κνληέια ζηα νπνία θαηέιεμαλ θαη ν αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο ζα ηα παξνπζηάζεη ζηελ ηάμε. Με ηε ζπδήηεζε πνπ ζα γίλεη κε ηελ βνήζεηα ηνπ θαζεγεηή ζα πξνθχςεη ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε Οη καζεηέο αθνχ δηαηππψζνπλ ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα ζρεδηάδνπλ ηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ θχιινπ εξγαζίαο (βι. Έξεπλα, ΦΔ 2). Δπηιέγνπλ ηηο νπζίεο, ηα ζθεχε θαη ηα φξγαλα κέηξεζεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ γηα λα δηαπηζηψζνπλ αλ ν φγθνο ηνπ πγξνχ πνπ εμαηκίδεηαη εμαξηάηαη απφ ηελ ζχζηαζε ηνπ πγξνχ. Αθνχ πεξηγξάςνπλ ηελ πνξεία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ, ηελ πξαγκαηνπνηνχλ. Καηαγξάθνπλ ηηο κεηξήζεηο ηνπο θαη εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα. ηε ζπλέρεηα ζπγθξίλνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπο θαη πξνζπαζνχλ λα εληνπίζνπλ πηζαλέο δπζθνιίεο πνπ αληηκεηψπηζαλ θαη λα ζθεθηνχλ πσο ζα κπνξνχζαλ λα βειηηψζνπλ ηελ έξεπλα ηνπο. Φάζε 3: Δμήγεζε Μεηά ηηο δηαπηζηψζεηο πνπ έθαλαλ νη καζεηέο απφ ηελ έξεπλα ηνπο ζα απαληήζνπλ μαλά ζην Πξφβιεκα 1 ηνπ ΦΔ 2 θαη ζα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πνην αλαιπηηθά κπνξνχλ (βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 2). Θα αθνινπζήζεη κηα παξνπζίαζε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ φπνην γξάθεηαη κηα επηζηεκνληθή εμήγεζε (βι. πζηαηηθά κηαο εμήγεζεο, ΦΔ 2). ηε ζπλέρεηα κε ζπδήηεζε θαη κε ηε ζπκκεηνρή φισλ ζα απαληεζεί μαλά ην Πξφβιεκα 1 θαη ζα δνζεί κηα πιήξε εμήγεζε πνπ ζα πεξηέρεη ηνλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ, επαξθή θαη θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία αιιά θαη έλα ζπιινγηζκφ πνπ ζα εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζα ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ. Οη καζεηέο πξνηξέπνληαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή, λα ρξεζηκνπνηήζνπλ εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην θαη λα κελ θάλνπλ γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο. 56

Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 3 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Μφλν ην δεζηφ λεξφ εμαηκίδεηαη. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Ζ εμάηκηζε γίλεηαη ζε νπνηαδήπνηε ζεξκνθξαζία αιιά ε ηαρχηεηα εμάηκηζεο εμαξηάηαη απφ ηε ζεξκνθξαζία Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζθεθηνχλ θαη λα απαληήζνπλ αλ ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζε δχν δνρεία πνπ πεξηέρνπλ λεξφ δηαθνξεηηθήο ζεξκνθξαζίαο θαη βξίζθνληαη ζην ίδην ρψξν ζα πέζεη ην ίδην ή αλ ζα πέζεη κφλν ε ζηάζκε ηνπ δεζηνχ λεξνχ. Θα εθθξάζνπλ αηνκηθά ηελ άπνςε ηνπο θαη ζα ηελ δηθαηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ 3). Σελ άπνςε ηνπο ζα ηελ απνδψζνπλ θαηαζθεπάδνληαο θαη έλα κνληέιν ην νπνίν ζα ην ζπγθξίλνπλ κε ην αληίζηνηρν ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζα ην βειηηψζνπλ, ζα ην δηαηεξήζνπλ ή ζα ην αιιάμνπλ κεηά απφ ηε ζπδήηεζε πνπ ζα θάλνπλ. Σειηθά ζα νκαδνπνηήζνπλ ηα κνληέια ηεο νκάδαο θαη ν αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο ζα ηα παξνπζηάζεη ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. Θα γίλεη ζπδήηεζε κε ζπληνληζηή ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ζα πξνθχςεη ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε Αθνχ δηαηππψζνπλ ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα ζπλεξγάδνληαη ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζρεδηάδνπλ ηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ γηα λα δηαπηζηψζνπλ αλ ε ζεξκνθξαζία ηνπ πγξνχ επεξεάδεη ηνλ ρξφλν εμάηκηζεο ηνπ. Δπηιέγνπλ ηα ζθεχε, ηα φξγαλα θαη ηηο νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ θαη πεξηγξάθνπλ ηελ πνξεία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ (βι. Έξεπλα, ΦΔ 3). Αθνχ θάλνπλ ηηο κεηξήζεηο ηνπο θαηαγξάθνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο θαη ηηο ζπγθξίλνπλ κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπο. Καηαγξάθνπλ πηζαλέο δπζθνιίεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ θαηά ηελ έξεπλα θαη ηξφπνπο βειηίσζεο ηεο θαζψο θαη ηη ζα κπνξνχζαλ πεξαηηέξσ λα εξεπλήζνπλ. Φάζε 3: Δμήγεζε ε απηή ηε θάζε νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ μαλά ζην Πξφβιεκα 1 ηνπ ΦΔ 3 ζην νπνίν δεηείηαη λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ, γηα απηφ ηνπο δίλεηαη έλαο πίλαθαο ζηνλ νπνίν θαίλνληαη ηα κέξε απφ ηα νπνία πξέπεη λα απνηειείηαη ε εμήγεζε ηνπο (Ηζρπξηζκφο, Απνδεηθηηθά ζηνηρεία, πιινγηζκφο) (βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 3). Αθνχ ζπκπιεξψζνπλ ηνλ πίλαθα ηνπο δίλεηαη έλα θχιιν ζην νπνίν πεξηέρεηαη έλαο πίλαθαο πνπ ζα ηνπο βνεζήζεη λα αμηνινγήζνπλ ηελ εμήγεζε ηνπο σο πξνο ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά (βι. Αμηνιφγεζε ηεο εμήγεζεο, ΦΔ 3). Μεηά ηελ αμηνιφγεζε ζα απαληήζνπλ ζην ίδην πξφβιεκα μαλά δίλνληαο κηα πιήξε 57

εμήγεζε θαη ζα παξνπζηάζνπλ ηηο απαληήζεηο ηνπο αξρηθά ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα ζηελ ηάμε γηα ζπδήηεζε. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 4 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Ζ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ δελ επεξεάδεη ην ξπζκφ εμάηκηζεο. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Ζ αχμεζε ηεο ειεχζεξεο επηθάλεηαο ηνπ πγξνχ απμάλεη ηελ ηαρχηεηα ηεο εμάηκηζεο. Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε Γίλεηαη ζηνπο καζεηέο έλα πξφβιεκα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή ζην νπνίν θαινχληαη αξρηθά λα απαληήζνπλ αηνκηθά. πγθεθξηκέλα νη καζεηέο πξέπεη λα βνεζήζνπλ ηελ κεηέξα ελφο παηδηνχ πνπ πξνβιεκαηίδεηαη γηα ην πνην ζθεχνο κε λεξφ ζα πξέπεη λα ηνπνζεηήζεη πάλσ ζην θαινξηθέξ έηζη ψζηε ε πγξαζία ζην δσκάηην λα απμεζεί γξεγνξφηεξα. Οη καζεηέο αθνχ απαληήζνπλ ζα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ 4). Δπίζεο ζα θαηαζθεπάζνπλ έλα κνληέιν πνπ ζα απνηππψλεη ηελ άπνςε ηνπο. ηε ζπλέρεηα ζα ζπγθξίλνπλ ηα κνληέια ηνπο κε ηα κνληέια ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζα πξνζπαζήζνπλ λα ηνπο πείζνπλ γηα ηελ άπνςε πνπ έρνπλ. Μεηά ηελ ζπδήηεζε ζα απνθαζίζνπλ αλ ζα θάλνπλ αιιαγέο ζην κνληέιν ηνπο ή αλ ζα ην δηαηεξήζνπλ. Θα νκαδνπνηήζνπλ ηα κνληέια ηνπο θαη ν αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο ζα παξνπζηάζεη ηα κνληέια ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. Θα αθνινπζήζεη ζπδήηεζε θαηά ηελ νπνία ζα δηαηππσζεί ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε Μεηά ηε δηαηχπσζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο νη καζεηέο ζρεδηάδνπλ νκαδηθά ηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ γηα λα δηαπηζηψζνπλ αλ ε ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ επεξεάδεη ηνλ ρξφλν εμάηκηζεο. Δπηιέγνπλ ηα φξγαλα, ηα ζθεχε θαη ηηο νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ θαη πεξηγξάθνπλ ηελ πνξεία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ(βι. Έξεπλα, ΦΔ 4). Αθνχ θάλνπλ ηηο κεηξήζεηο ηνπο, γξάθνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο θαη ηηο ζπγθξίλνπλ κε ηηο αξρηθέο ηνπο πξνβιέςεηο. Καηαγξάθνπλ ηηο δπζθνιίεο πνπ ζπλάληεζαλ ζηελ έξεπλα πνπ έθαλαλ θαη αλαδεηνχλ ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζαλ λα ηελ βειηηψζνπλ. Δπίζεο θαηαγξάθνπλ ηη ζα ήζειαλ επηπιένλ λα κειεηήζνπλ. Φάζε 3: Δμήγεζε Μεηά ηηο δηαπηζηψζεηο ηεο έξεπλαο νη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ μαλά ζην Πξφβιεκα 1 ηνπ ΦΔ 4 θαη λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. ηνπο καζεηέο δίλεηαη θαη πάιη ν πίλαθαο πνπ πεξηέρεη ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία κηαο εμήγεζεο (βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 4). Αθνχ απαληήζνπλ αληαιιάζνπλ ηηο απαληήζεηο ηνπο, γηα λα 58

αμηνινγήζνπλ ν έλαο ηελ απάληεζε ηνπ άιινπ κε ηε βνήζεηα ηνπ θχιινπ αμηνιφγεζεο πνπ ζα ηνπο δνζεί (βι. Αμηνιφγεζε ηεο εμήγεζεο, ΦΔ 4). Ζ αμηνιφγεζε ζα ηνπο βνεζήζεη λα δψζνπλ κηα νινθιεξσκέλε απάληεζε, κε ηνλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ, ηα θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ηνλ ζπιινγηζκφ πνπ ζα εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζα ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, ηελ νπνία ζα ζπδεηήζνπλ αξρηθά ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζηελ ζπλέρεηα ζα παξνπζηάζνπλ ηηο απαληήζεηο ηεο νκάδα ηνπο ζηελ ηάμε γηα ζπδήηεζε. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 5 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Σα ξεχκαηα αέξα δελ επεξεάδνπλ ην ξπζκφ εμάηκηζεο. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Ζ ηαρχηεηα ηνπ αέξα επεξεάδεη ηελ ηαρχηεηα εμάηκηζεο ηνπ πγξνχ. Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε Οη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζε έλα πξφβιεκα αξρηθά αηνκηθά. ηε ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα ηνπο πεξηγξάθεηε κηα ζθελή απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή ζχκθσλα κε ηελ νπνία έλα παηδί καδί κε ηελ κεηέξα ηνπ ζθνπγγαξίδνπλ δχν ίδηα δσκάηηα απιψλνληαο ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ πνπ παίξλνπλ απφ ηνλ ίδην θνπβά. ηε ζπλέρεηα δεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα πξνβιέςνπλ πνην δσκάηην ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα, εθείλν ζην νπνίν ην παξάζπξν είλαη αλνηρηφ ή εθείλν ζην νπνίν ην παξάζπξν είλαη θιεηζηφ (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ 5). Αθνχ απαληήζνπλ ζα αηηηνινγήζνπλ ηελ άπνςε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. ηε ζπλέρεηα ζα πξέπεη λα ζρεδηάζνπλ ην κνληέιν πνπ πεξηγξάθεη ηελ άπνςε ηνπο. Θα ζπγθξίλνπλ ηα κνληέια ηνπο κε ηα κνληέια πνπ θαηαζθεχαζαλ νη ζπκκαζεηέο ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζα πξνζπαζήζεη ν θαζέλαο απφ απηνχο λα πείζεη ηνπο άιινπο φηη ην δηθφ ηνπ κνληέιν είλαη ην ζσζηφ. Μεηά ηε ζπδήηεζε ζα νκαδνπνηήζνπλ ηα κνληέια ηνπο θαη ν αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο ζα ηα παξνπζηάζεη ζηελ ηάμε. Θα αθνινπζήζεη ζπδήηεζε απφ ηελ νπνία ζα πξνθχςεη ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε Οη καζεηέο ζα ζπλεξγαζηνχλ ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζα ζρεδηάζνπλ ηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ γηα λα δηαπηζηψζνπλ αλ ηα ξεχκαηα αέξα επεξεάδνπλ ηνλ ρξφλν εμάηκηζεο ελφο πγξνχ. Θα θαηαγξάςνπλ ηα ζθεχε, ηα φξγαλα κέηξεζεο θαη ηηο νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ(βι. έξεπλα, ΦΔ 5). Αθνχ πεξηγξάςνπλ ηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ ζα ηελ πξαγκαηνπνηήζνπλ θαη ζα θαηαγξάςνπλ ηηο κεηξήζεηο ηνπο. Θα δηαηππψζνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπο απφ ηελ έξεπλα θαη ζα ηηο ζπγθξίλνπλ κε ηηο αξρηθέο ηνπο αληηιήςεηο. Θα εληνπίζνπλ πηζαλέο δπζθνιίεο πνπ ζπλάληεζαλ θαηά ηελ έξεπλα θαη ζα πξνηείλνπλ ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζαλ λα βειηηψζνπλ ηελ έξεπλα απηή. 59

Φάζε 3: Δμήγεζε ηε ζπλέρεηα νη καζεηέο ζα επεμεξγαζηνχλ μαλά ην πξφβιεκα 1 ηνπ ΦΔ 5 θαη ζα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο ηψξα κε ηε βνήζεηα ελφο πην απινχ πίλαθα (βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 5). Θα αληαιιάμνπλ ηηο απαληήζεηο ηνπο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη ζα ηηο αμηνινγήζνπλ κε ηελ βνήζεηα ηνπ πίλαθα αμηνιφγεζεο πνπ ηνπο δίλεηαη (βι. Αμηνιφγεζε ηεο εμήγεζεο, ΦΔ 5). Μεηά ηελ αμηνιφγεζε ζα απαληήζνπλ μαλά ζην πξφβιεκα θαη ζα παξνπζηαζηνχλ θάπνηεο απαληήζεηο επηιεθηηθά γηα ζπδήηεζε. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 6 ε απηφ ην θχιιν εξγαζίαο νη καζεηέο ζα εθαξκφζνπλ απηά πνπ έκαζαλ. Θα επεμεξγαζηνχλ 5 πξνβιήκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή δηαθνξεηηθά απφ απηά πνπ είραλ αξρηθά δηαπξαγκαηεπηεί έηζη ψζηε λα εθαξκφζνπλ ηηο αληηιήςεηο πνπ απέθηεζαλ ζε λέεο θαηαζηάζεηο θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε λέα γλψζε ζηηο εμεγήζεηο ηνπο. Οη καζεηέο επηδηψθεηαη λα ζπγθξνηήζνπλ ηεθκεξησκέλεο εμεγήζεηο δειαδή εμεγήζεηο βαζηζκέλεο ζηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ζπλέιεμαλ. Πξφβιεκα 1: Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζθεθηνχλ θαη λα απαληήζνπλ ηη ζπκβαίλεη κε ην λεξφ φηαλ ζηεγλψλεη ε δσγξαθηά ελφο παηδηνχ πνπ δσγξάθηζε κε λεξνκπνγηέο. Αθνχ απαληήζνπλ ζα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Πξφβιεκα 2: Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζθεθηνχλ θαη λα απαληήζνπλ ζε πνην πηαηάθη γιάζηξαο ζα ππάξρεη πεξηζζφηεξν λεξφ δχν ψξεο κεηά ην πφηηζκα. ε απηφ πνπ βξίζθεηαη ζε ζεκείν πνπ πέθηεη ν ήιηνο ή ζε απηφ πνπ βξίζθεηαη ζηε ζθηά. Σα πηαηάθηα είλαη ηα ίδηα θαη έρνπλ γεκίζεη κε λεξφ θαηά ην πφηηζκα. Αθνχ απαληήζνπλ νη καζεηέο ζα πξέπεη λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε ηνπο φζν πην αλαιπηηθά γίλεηαη. Πξφβιεκα 3: Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζθεθηνχλ θαη λα απαληήζνπλ ηη ζα ζπκβεί κε ηελ ζηάζκε ηνπ πγξνχ ζε δχν δνρεία πνπ ην έλα είλαη γεκάην κε λεξφ θαη ην άιιν κε βελδίλε, αλ κείλνπλ αλνηρηά ζηνλ ίδην ρψξν γηα ην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα. Θα πξέπεη λα αηηηνινγήζνπλ ηελ απάληεζε φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Πξφβιεκα 4: Οη καζεηέο θαινχληαη λα αλαινγηζηνχλ πφηε ζα ζηεγλψζνπλ πην γξήγνξά ηα ξνχρα φηαλ απισζνχλ ηελησκέλα ή φηαλ απισζνχλ δαξσκέλα. Σα ξνχρα πιχζεθαλ ζηελ ίδηα πιχζε θαη απιψζεθαλ ζηνλ ίδην ρψξν. Οη καζεηέο θαινχληαη λα εθθξάζνπλ ηελ άπνςε ηνπο θαη λα ηελ αηηηνινγήζνπλ φζν πην αλαιπηηθά κπνξνχλ. Πξφβιεκα 5: Οη καζεηέο θαινχληαη λα αλαινγηζηνχλ αλ ηα ξνχρα ζα ζηεγλψζνπλ πην γξήγνξα φηαλ θπζάεη αεξάθη. Σα ξνχρα έρνπλ πιπζεί κε ηνλ ίδην ηξφπν θαη έρνπλ απισζεί 60

ζηνλ ίδην ρψξν. Γίλνληαη φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα λα απαληήζνπλ θαη λα αηηηνινγήζνπλ ηελ άπνςε ηνπο αλαιπηηθά. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 7 ε απηφ ην θχιιν εξγαζίαο νη καζεηέο ζα επεμεξγαζηνχλ εθ λένπ θάπνηα απφ ηα πξνβιήκαηα ζηα νπνία έδσζαλ απαληήζεηο ζηα πξνεγνχκελα θχιια εξγαζίαο ζηεξηδφκελνη ζηηο αξρηθέο ηνπο αληηιήςεηο. Θα ζπγθξίλνπλ ηηο λέεο αληηιήςεηο κε ηηο αξρηθέο ηνπο θαη ζα αλαινγηζηνχλ ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο έθαλε λα αιιάμνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο. πγθεθξηκέλα: Πξφβιεκα 1: Εεηείηαη απφ ηνπο καζεηέο λα θαηαζθεπάζνπλ έλα κνληέιν ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ηνπο γηα ην ηη ζπκβαίλεη θαηά ηε κείσζε ηνπ λεξνχ ζηηο αιπθέο. ηε ζπλέρεηα ζα ζπγθξίλνπλ ην κνληέιν πνπ ζα θηηάμνπλ κε απηφ πνπ έθηηαμαλ ζην θχιιν εξγαζίαο 1 θαη ζα αλαινγηζηνχλ ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο έθαλε λα αιιάμνπλ αληηιήςεηο. Πξφβιεκα 2: ηνπο καζεηέο δίλεηαη ην πξφβιεκα ηνπ Φχιινπ Δξγαζίαο 2, ζην νπνίν δχν ίδηα πνηήξηα πεξηέρνπλ ηηο ίδηεο πνζφηεηεο λεξνχ θαη νηλνπλεχκαηνο αληίζηνηρα θαη βξίζθνληαη ζηνλ ίδην ρψξν. Οη καζεηέο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζε πνην απφ ηα δχν δνρεία ε ζηάζκε ζα πέζεη πεξηζζφηεξν επηιέγνληαο πνην ηα δχν κνληέια πνπ ηνπο δίλνληαη ζπκθσλεί πεξηζζφηεξν κε ηελ άπνςε ηνπο. Δπίζεο ζα επηιέμνπλ πνην απφ ηα δχν κνληέια ηαηξηάδεη κε ην κνληέιν πνπ είραλ θαηαζθεπάζεη ζην Φχιιν Δξγαζίαο 2. Αλ ην αξρηθφ κνληέιν πνπ έθηηαμαλ δηαθέξεη απφ απηφ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηψξα ζα αλαινγηζηνχλ ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο έθαλε λα αιιάμνπλ γλψκε. Πξφβιεκα 3: Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζπγθξίλνπλ ηηο απφςεηο ηνπο γηα ην αλ ε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ ζα επεξεάζεη ην ξπζκφ αχμεζεο ηεο πγξαζίαο ζην δσκάηην κε ηηο αξρηθέο ηνπο αληηιήςεηο. Ζ ζχγθξηζε γίλεηαη κε ηνλ ίδην ηξφπν πνπ έγηλε θαη ζην Πξφβιεκα 2. Πεξηγξαθή δξαζηεξηνηήησλ ηνπ Φύιινπ Δξγαζίαο 8 Αληίιεςε πξνο επεμεξγαζία: Οη ζηαγφλεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ελφο παγσκέλνπ δνρείνπ πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ δνρείνπ. Επηδησθόκελνο ζηόρνο: Οη ζηαγφλεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ελφο παγσκέλνπ δνρείνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ πγξνπνίεζε ησλ πδξαηκψλ ηεο αηκφζθαηξαο. Φάζε 1: Δλεξγνπνίεζε Αξρηθά νη καζεηέο θαινχληαη λα αλαινγηζηνχλ απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζηε εμσηεξηθή επηθάλεηα ελφο θνπηηνχ απφ παγσκέλν αλαςπθηηθφ φηαλ ε ζεξκνθξαζία ζην πεξηβάιινλ είλαη 28 ν C (βι. Πξφβιεκα 1, ΦΔ 8). Αθνχ απαληήζνπλ αηνκηθά θαη δηθαηνινγήζνπλ ηελ άπνςε ηνπο θαηαζθεπάδνπλ έλα κνληέιν πνπ απνηππψλεη απηή ηελ άπνςε. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνπλ ηα κνληέια ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο θαη αθνινπζεί ζπδήηεζε ζηελ νπνία ν θαζέλαο παξνπζηάδεη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο 61

θαηαζθεχαζε ην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν θαη πξνζπαζεί λα πείζεη ηνπο ππφινηπνπο γηα λα δερηνχλ ην δηθφ ηνπ κνληέιν. Μεηά ηε ζπδήηεζε δηνξζψλνπλ ηα κνληέια ηνπο αλ ρξεηάδεηαη, ηα νκαδνπνηνχλ θαη ηα παξνπζηάδνπλ ζηελ ηάμε. Φάζε 2: Δμεξεύλεζε ηφρνο ηεο θαζνδεγνχκελεο έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ νη καζεηέο είλαη λα απνθιείζνπλ θάπνηεο ιαλζαζκέλεο αληηιήςεηο (βι. Έξεπλα, ΦΔ 8). ηφρνο ηνπ πξψηνπ θαη ηνπ δεχηεξνπ πεηξάκαηνο είλαη λα απνθιεηζηεί ην ελδερφκελν φηη νη ζηαγφλεο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ δνρείνπ πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ. ηφρνο ηνπ ηξίηνπ πεηξάκαηνο είλαη λα αληηιεθζνχλ νη καζεηέο φηη γηα λα δεκηνπξγεζνχλ ζηαγνλίδηα ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ πνηεξηνχ πξέπεη λα έξρεηαη ζε επαθή κε ηνλ αέξα θαη ζηφρνο ηνπ ηέηαξηνπ πεηξάκαηνο είλαη λα αληηιεθζνχλ νη καζεηέο φηη νη ζηαγφλεο δεκηνπξγνχληαη κφλν φηαλ ηα ηνηρψκαηα ηνπ δνρείνπ είλαη παγσκέλα. Αθνχ νη καζεηέο πξνβιέςνπλ ηη ζα ζπκβεί ζην θάζε πείξακα, παξαηεξνχλ ηη ηειηθά ζπκβαίλεη. Φάζε 3: Δμήγεζε Οη καζεηέο πξνζπαζνχλ λα εμεγήζνπλ πνπ κπνξεί λα νθείιεηε απηφ πνπ παξαηήξεζαλ. Σειηθά θαηαγξάθνπλ ηηο δηαπηζηψζεηο απφ ηελ έξεπλα θαη ηηο ζπγθξίλνπλ κε ηηο αξρηθέο ηνπο πξνβιέςεηο. Δπίζεο επηζηξέθνπλ ζην κνληέιν πνπ είραλ θαηαζθεπάζεη ζηελ πξνεγνχκελε θάζε θαη θάλνπλ ηξνπνπνηήζεηο αλ ρξεηάδνληαη (βι. Πξφβιεκα 2, ΦΔ 8). πδεηνχλ ηα κνληέια ηνπο ζηε νκάδα ηνπο θαη πξνζπαζνχλ λα εμεγήζνπλ ζηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο γηαηί ην θαηαζθεχαζαλ έηζη. Μεηά ηε ζπδήηεζε θαη ηηο αιιαγέο πνπ πηζαλφλ λα ρξεηαζηνχλ λα θάλνπλ ζηα κνληέια ηνπο, ηα νκαδνπνηνχλ θαη ηα παξνπζηάδνπλ ζηελ ηάμε. Φάζε 4: Δθαξκνγή ησλ αληηιήςεσλ ην ζεκείν απηφ νη καζεηέο επεμεξγάδνληαη έλα δηαθνξεηηθφ πξφβιεκα ζην νπνίν θαινχληαη λα απαληήζνπλ απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο πνπ παξαηεξεί ν νδεγφο ην πξσί ζηα ηδάκηα ηνπ απηνθηλήηνπ ηνπ αθνχ δελ έβξεμε απιψο ε λχρηα ήηαλ δξνζεξή. Ζ απάληεζε ηνπο πξέπεη λα πεξηέρεη κηα πιήξε επηζηεκνληθή εμήγεζε (βι. Πξφβιεκα 3, ΦΔ 8). Φάζε 5: Αμηνιόγεζε Δθ λένπ επεμεξγαζία εξσηήκαηνο ηε θάζε απηή νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπγθξίλνπλ ηηο αξρηθέο ηνπο απαληήζεηο, γηα ηελ εξψηεζε απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ελφο παγσκέλνπ θνπηηνχ αλαςπθηηθνχ, κε ηηο λέεο αληηιήςεηο πνπ απνθφκηζαλ απφ ηελ πεηξακαηηθή δηαδηθαζία (βι. Πξφβιεκα 4, ΦΔ 8). Δπίζεο ηνπο δεηείηαη λα αλαινγηζηνχλ ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο έθαλε λα αιιάμνπλ αληηιήςεηο. 62

ρεδίαζε δηδαζθαιίαο απφ ηνπο καζεηέο Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζρεδηάζνπλ καζήκαηα κε ηα νπνία ζα δηδάμνπλ ζε θάπνηα άιιε ηάμε γηα ηελ εμάηκηζε ηνπ λεξνχ θαη ηε κεηαθνξά ηνπ ζηελ αηκφζθαηξα, αιιά θαη γηα ηελ πγξνπνίεζε ησλ πδξαηκψλ ηεο αηκφζθαηξαο. Οη καζεηέο θαινχληαη λα αλαινγηζηνχλ ηηο δηθέο ηνπο αξρηθέο αληηιήςεηο γηα ηα θαηλφκελα απηά, ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο εκπφδηδε λα θαηαιάβνπλ, ηη ήηαλ απηφ πνπ ηνπο βνήζεζε λα θαηαιάβνπλ θαη έηζη λα πξνηείλνπλ πεηξακαηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ζα βνεζήζνπλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο λα μεπεξάζνπλ απηέο ηηο δπζθνιίεο (βι. Πξφβιεκα 5, ΦΔ 8) 4.6 πιινγή Γεδνκέλσλ Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ έγηλε κε ηε ρξήζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Σν αξρηθφ εξσηεκαηνιφγην δφζεθε ζηνπο καζεηέο δχν κέξεο πξηλ ηελ έλαξμε ηεο εθαξκνγήο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Ο ρξφλνο ζπκπιήξσζεο ηνπ ήηαλ πεξίπνπ κία δηδαθηηθή ψξα. Μεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ άξρηζε ε εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζηνπο 19 καζεηέο ελφο ηκήκαηνο ηεο Β Γπκλαζίνπ ηνπ Γπκλαζίνπ Αξραγγέιινπ. Ζ εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε 16 δηδαθηηθέ ψξεο (5/11/2015-19/12/2015). Γηα λα νινθιεξσζεί ε εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε κηθξφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ψξεο άιισλ καζεκάησλ. Δπεηδή ν ρψξνο ηνπ εξγαζηεξίνπ ήηαλ πεξηνξηζκέλνο ε δηεμαγσγή ησλ δηδαζθαιηψλ έιαβε ρψξα ζηε ζρνιηθή ηάμε. Οη καζεηέο εξγάδνληαλ θπξίσο ζε ηεηξακειήο νκάδεο (ππήξμε θαη κία ηξηκειήο νκάδα). Αξρηθά νη καζεηέο εξγάδνληαλ αηνκηθά θαηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ζηε ζπλέρεηα ζπδεηνχζαλ ηηο απφςεηο ηνπο ζηελ νκάδα ηνπο. ε φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθαξκνγήο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ν εθπαηδεπηηθφο είρε ην ξφιν ηνπ ζπληνληζηή, νξγάλσλε ηε ζπδήηεζε, αιιά δελ είρε ην ξφιν ηνπ θξηηή ηνπ «ζσζηνχ- ιάζνπο». Δπίζεο ελζάξξπλε ηνπο καζεηέο λα ζπκκεηέρνπλ ζηε ζπδήηεζε θαη λα εθθξάδνπλ ηηο απφςεηο ηνπο ρσξίο δηζηαγκφ. Μεηά ην ηέινο ησλ δηδαζθαιηψλ δφζεθε θαη πάιη ζηνπο καζεηέο ην εξσηεκαηνιφγην πνπ ηνπο είρε δνζεί πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζην αξρηθφ θαη ηειηθφ εξσηεκαηνιφγην απνηέιεζαλ ηα δεδνκέλα ηεο παξνχζαο έξεπλαο. 63

4.7 Αλάιπζε Γεδνκέλσλ Γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο κειεηήζεθαλ πξνζεθηηθά νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηα αξρηθά θαη ηειηθά εξσηεκαηνιφγηα, Πην ζπγθεθξηκέλα, ε αμηνιφγεζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο επηθεληξψζεθε: ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ησλ καζεηψλ ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην εξγαιείν πνπ πξνηάζεθε απφ ηνπο θνπκηφ θαη Υαηδεληθήηα (2014). ε απηφ αμηνινγνχληαη ε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. ε φηη αθνξά ηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ, αξρηθά εμεηάδεηαη ε χπαξμε θαη ζηε ζπλέρεηα ε επάξθεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ κηαο εμήγεζεο (ηζρπξηζκφο, απνδεηθηηθά ζηνηρεία, ζπιινγηζκφο θαη αληίθξνπζε) αλεμάξηεηα απφ ην ελλνηνινγηθφ ηνπο πεξηερφκελν. Δπαξθήο ραξαθηεξίδεηαη κηα εμήγεζε φηαλ πεξηιακβάλεη: (α) έλαλ ηζρπξηζκφ πνπ απαληά ζηελ εξψηεζε, (β) φια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηζρπξηζκφ, (γ) έλα ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο θαη ζπλδέεη -κέζσ ησλ αξρψλ- ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ θαη (δ) κηα αληίθξνπζε κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ζπιινγηζκφ. ρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ, εμεηάδεηαη ε θαηαιιειφηεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ φηαλ απηά αμηνινγνχληαη κε βάζε ηελ επηζηεκνληθή γλψζε (ή ηε ζρνιηθή ηεο εθδνρή), αλεμάξηεηα απφ ηελ επάξθεηά ηνπο. Καηάιιειε ραξαθηεξίδεηαη κηα εμήγεζε φηαλ πεξηιακβάλεη: (α) έλα θαηάιιειν ηζρπξηζκφ, (β) θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, (γ) ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ θαη (δ) αληίθξνπζε κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ζπιινγηζκφ. Αλαθνξηθά κε ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ, εμεηάδνληαη ε ζπγθξφηεζε ησλ πξνηάζεσλ, ην ιεμηιφγην, θαζψο επίζεο θαη ε νξζφηεηα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ (γξακκαηηθνί, ζπληαθηηθνί θαλφλεο θαη θαλφλεο ζηίμεο). χκθσλα κε ην εξγαιείν απηφ νη εμεγήζεηο θαηαηάζζνληαη ζε δηάθνξα επίπεδα σο πξν ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά. Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο δνκήο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ πξνηάζεθαλ ηα επίπεδα πνπ θαίλνληαη ζηνλ Πίλαθα 4.4. 64

Πίλαθα 4.4 Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ησλ πζηαηηθά ζηνηρεία εμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Αληίθξνπζε εμεγήζεσλ (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα 2014) Δπίπεδα πνπ αθνξνχλ ηε δνκή ηεο εμήγεζεο Δπίπεδν 0 Δπίπεδν 1 Δπίπεδν 2 Γελ πξνηείλεη ηζρπξηζκφ Γελ πξνηείλεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία Γελ πξνηείλεη ζπιινγηζκφ Γελ πξνηείλεη αληίθξνπζε Πξνηείλεη έλα κε επαξθή ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία Πξνηείλεη ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο ή ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη κε επαξθή αληίθξνπζε Πξνηείλεη έλα επαξθή ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία Πξνηείλεη ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο θαη ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη επαξθή αληίθξνπζε Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ ελλνηνινγηθνχ πεξηερνκέλνπ ηεο επηζηεκνληθήο εμήγεζεο εμεηάδεηαη ε θαηαιιειφηεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ηεο εμήγεζεο (δειαδή ε ζπλάθεηά ηνπο κε ηε ζρνιηθή επηζηεκνληθή γλψζε) αλεμάξηεηα απφ ηελ επάξθεηα ηνπο. Σα επίπεδα πνπ πξνηάζεθαλ θαίλνληαη ζηνλ Πίλαθα 4.5. 65

Πίλαθα 4.5 Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηεο εμήγεζεο (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα 2014) πζηαηηθά Δπίπεδα πνπ αθνξνχλ ην πεξηερφκελν ηεο εμήγεζεο ζηνηρεία εμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Αληίθξνπζε Δπίπεδν 0 Δπίπεδν 1 Δπίπεδν 2 Γελ πξνηείλεη ηζρπξηζκφ ή πξνηείλεη έλα αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ Γελ πξνηείλεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία ή πξνηείλεη αθαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία Γελ πξνηείλεη ζπιινγηζκφ ή πξνηείλεη έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ Γελ πξνηείλεη αληίθξνπζε ή πξνηείλεη αθαηάιιειε αληίθξνπζε Πξνηείλεη έλα κεξηθψο θαηάιιειν ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη κεξηθψο θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μπνξεί λα ππάξρνπλ θαη κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία Πξνηείλεη ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη κεξηθψο θαηάιιειε αληίθξνπζε Πξνηείλεη έλα θαηάιιειν ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία Πξνηείλεη ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ Πξνηείλεη θαηάιιειε αληίθξνπζε Γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ πξνηάζεθαλ ηα επίπεδα πνπ θαίλνληαη ζηνλ Πίλαθα 4.6. Πίλαθα 4.6 Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο εμήγεζεο (θνπκηφο & Υαηδεληθήηα 2014) Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα πνπ αθνξνχλ ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο εμήγεζεο Δπίπεδν 0 Δπίπεδν 1 Δπίπεδν 2 Υξεζηκνπνηεί αηειήο πξνηάζεηο Κάλεη εζθαικέλε ρξήζε ιέμεσλ Έρεη πεξηζζφηεξα απφ ηξία ιάζε Υξεζηκνπνηεί πξνηάζεηο κε απιή δνκή Υξεζηκνπνηεί πεξηνξηζκέλν ιεμηιφγην Έρεη έσο ηξία ιάζε Υξεζηκνπνηεί πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή Υξεζηκνπνηεί εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην Γελ έρεη ιάζε 66

Οη εξσηήζεηο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ πξαθηηθή ζρεδίαζεο θαη πξαγκαηνπνίεζεο έξεπλαο θαηεγνξηνπνηήζεθαλ κε βάζε ηα παξαθάησ. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξνχζε ηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο θαηεγνξηνπνηήζεθαλ φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 4.7. Πίλαθα 4.7: Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο Δπίπεδα Πεξηγξαθή Δπίπεδν 0 Ο καζεηήο δελ πξνηείλεη έλα εξψηεκα Δπίπεδν 1 Ο καζεηήο πξνηείλεη έλα κε ζρεηηθφ εξψηεκα. Δπίπεδν 3 Ο καζεηήο πξνηείλεη έλα ζρεηηθφ εξψηεκα. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηελ κεηαβιεηή πνπ πξέπεη λα αιιάδεη (αλεμάξηεηε κεηαβιεηή) θαηά ηελ πνξεία ηεο έξεπλαο πνπ ηνπο δεηήζεθε λα θάλνπλ θαη ηελ κεηαβιεηή πνπ πξέπεη λα κεηξάλε (εμαξηεκέλε κεηαβιεηή) θαηεγνξηνπνηήζεθαλ φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 4.8. Πίλαθα 4.8: Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ αλεμάξηεηε/ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή Δπίπεδα Πεξηγξαθή Δπίπεδν 0 Ο καζεηήο δελ πξνηείλεη ηελ αλεμάξηεηε /εμαξηεκέλε κεηαβιεηή. Δπίπεδν 1 Ο καζεηήο πξνηείλεη κηα κε ζρεηηθή αλεμάξηεηε /εμαξηεκέλε κεηαβιεηή. Δπίπεδν 2 Ο καζεηήο πξνηείλεη ηελ αλεμάξηεηε /εμαξηεκέλε κεηαβιεηή. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξνχζε ηηο κεηαβιεηέο πνπ πξέπεη λα παξακέλνπλ ζηαζεξέο θαηά ηελ πνξεία ηεο έξεπλαο πνπ ηνπο δεηήζεθε λα θάλνπλ θαηεγνξηνπνηήζεθαλ φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 4.9. Πίλαθα 4.9: Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηηο κεηαβιεηέο πνπ πξέπεη λα παξακείλνπλ ζηαζεξέο ζηελ έξεπλα Δπίπεδα Δπίπεδν 0 Δπίπεδν 1 Δπίπεδν 2 Πεξηγξαθή Ο καζεηήο δελ πξνηείλεη κεηαβιεηέο. Ο καζεηήο πξνηείλεη κία ή δχν θαηάιιειεο κεηαβιεηέο. Ο καζεηήο πξνηείλεη πεξηζζφηεξεο απφ δχν θαηάιιειεο κεηαβιεηέο. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξνχζε ηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο θαηεγνξηνπνηήζεθαλ φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 4.10. 67

Πίλαθα 4.10: Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο Δπίπεδα Πεξηγξαθή Δπίπεδν 0 Ο καζεηήο δελ πξνηείλεη πεηξακαηηθή δηαδηθαζία ή πξνηείλεη κε ζρεηηθή πεηξακαηηθή δηαδηθαζία Δπίπεδν 1 Ο καζεηήο πξνηείλεη πεηξακαηηθή δηαδηθαζία θαη θάλεη ζαθή αλαθνξά ζε 1 έσο 3 απφ ηα παξαθάησ: ζηελ αλεμάξηεηε κεηαβιεηή, ζηηο κεηαβιεηέο ειέγρνπ, ζηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή θαη ζην φξγαλν κέηξεζεο. Δπίπεδν 2 Ο καζεηήο πξνηείλεη πεηξακαηηθή δηαδηθαζία θαη θάλεη ζαθήο αλαθνξά ζηελ αλεμάξηεηε κεηαβιεηή, ζηηο κεηαβιεηέο ειέγρνπ, ζηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή θαη ζην φξγαλν κέηξεζεο. Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξνχζε ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ θαηεγνξηνπνηεζήθαλ φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ πίλαθα 4.11. Πίλαθα 4.11: Δπίπεδα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ Δπίπεδα Πεξηγξαθή Δπίπεδν 0 Ο καζεηήο δελ πξνηείλεη θάπνην ζπκπέξαζκα Δπίπεδν 1 Ο καζεηήο πξνηείλεη αθαηάιιειν ζπκπέξαζκα Δπίπεδν 2 Ο καζεηήο πξνηείλεη ην θαηάιιειν ζπκπέξαζκα.. Αθνχ θαηεγνξηνπνηεζήθαλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πξνζδηνξίζηεθαλ νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ. Γηα ηε ζχγθξηζε ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ρξεζηκνπνηήζεθε ην t-test. 4.8 Αλαθεθαιαίσζε ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάζηεθε ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε. Πην ζπγθεθξηκέλα παξνπζηάζηεθαλ, ην δείγκα ηεο έξεπλαο, ε εξεπλεηηθή δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε, ηα εξεπλεηηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηηο παξεκβάζεηο θαη ν ηξφπνο ζπιινγήο θαη αλάιπζεο ησλ δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο. 68

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ 5.1 Δηζαγσγή Σν θεθάιαην απηφ πεξηιακβάλεη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ζε πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε (βι. ελφηεηα 5.2). ηε δεχηεξε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (βι. ελφηεηα 5.3). 5.2 Η πνηόηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ πνπ αθνξνύλ ηα θαηλόκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε Οη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχζαλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ηνπο ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο ζηα αξρηθά (Πξν-ηεζη) θαη ηειηθά εξσηεκαηνιφγηα (Μεηά-ηεζη) κειεηήζεθαλ σο πξνο ηε δνκή, ην πεξηερφκελν θαη ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Ζ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηξεηο ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα απφ ηε κειέηε ηεο δνκήο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (βι. ππνελφηεηα 5.2.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα απφ ηε κειέηε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (βι. ππνελφηεηα 5.2.2). ηελ ηξίηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα απφ ηε κειέηε ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο (βι. ππνελφηεηα 5.2.3). 5.2.1 Η δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ ηνλ Πίλαθα 5.1 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν, σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 1 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηε δηαδηθαζία ηεο εμάηκηζεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ην πνπ πάεη ην λεξφ απφ ην βξεγκέλν δξφκν κεηά απφ θάπνηα ψξα πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 69

Πίλαθαο 5.1:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 1: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 1 5,3 0 0,0 3 15,8 3 15,8 18 94,7 9 47,35 Δπίπεδν 1 0 0,0 0 0,0 16 84,2 7 36,8 0 0,0 9 47,35 Δπίπεδν 2 18 94,7 19 100 0 0,0 9 47,4 1 5,3 1 5,3 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.1 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (94,7%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (100%) πξφηεηλε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 1. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-1, p=0,330565. ε φηη αθνξά ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε επαξθή (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ρεηηθά κε ην ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (94,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,5%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο ή ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ηνλ Πίλαθα 5.2 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηε Δξψηεζε 2 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ην είδνο ηνπ πγξνχ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 70

Πίλαθαο 5.2:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 2: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 4 21 1 5,3 5 26,3 0 0,0 16 84,2 10 52,6 Δπίπεδν 1 0 0,0 0 0,0 14 73,7 4 21 2 10,5 8 42,1 Δπίπεδν 2 15 79 18 94,7 0 0 15 79 1 5,3 1 5,3 Απφ ην Πίλαθα 5.2 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε (79%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (94,7%) πξφηεηλε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 2. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-1,84, p=0,082319. ρεηηθά κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (73,7%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (79%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-20, p<0,0001. ε φηη αθνξά ηνλ ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) πξνηείλεη εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (42,1%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο ή ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,88, p=0,009966. ηνλ Πίλαθα 5.3 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 3 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηε ζεξκνθξαζία, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 71

Πίλαθαο 5.3:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 3: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 1 5,3 0 0,0 6 31,6 0 0,0 16 84,2 13 68,4 Δπίπεδν 1 0 0,0 0 0,0 12 63,1 6 31,6 3 15,8 3 15,8 Δπίπεδν 2 18 94,7 19 100 1 5,3 13 68,4 0 0,0 3 15,8 Απφ ην Πίλαθα 5.3 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε (94,7%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (100%) πξφηεηλε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 3. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-1, p= 0,330565. ρεηηθά κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,1%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (68,4%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-18, p<0,0001. ε φηη αθνξά ηνλ ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) πξνηείλεη εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κηθξφηεξν κέξνο ησλ καζεηψλ (68,4%) πξνηείλεη εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)= -2,88, p=0,009966. ηνλ Πίλαθα 5.4 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 4 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηα ξεχκαηα αέξα, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 72

Πίλαθαο 5.4:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 4: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 4 21 2 10,5 10 52,6 1 5,2 19 100,0 10 52,6 Δπίπεδν 1 1 5,3 0 0,0 9 47,4 9 47,4 0 0,0 6 31,6 Δπίπεδν 2 14 73,7 17 89,5 0 0,0 9 47,4 0 0,0 3 15,8 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.4 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε (73,7%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (89,5%) πξνηείλεη έλα επαξθή ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 4. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-1,76, p=0,095391. ε φηη αθνξά ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζην επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-18, p<0,0001. ρεηηθά κε ην ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φινη νη καζεηέο (100%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ ζηα επίπεδα 1 θαη 2. Μάιηζηα. δηαπηζηψλεηαη ε χπαξμε κηαο ζηαηηζηηθά ζεκαληηθήο δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,62, p= 0,001958. ηνλ Πίλαθα 5.5 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 5 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ πγξνχ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 73

Πίλαθαο 5.5:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 5: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 6 31,6 1 5,3 14 73,7 2 10,5 17 89,5 10 52,6 Δπίπεδν 1 6 31,6 3 15,8 5 26,3 5 26,3 2 10,5 5 26,3 Δπίπεδν 2 7 36,8 15 78,9 0 0,0 12 63,2 0 0,0 4 21,1 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.5 πξνθχπηεη φηη, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (36,8%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (78,9%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 5. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,44, p= 0,000316. ρεηηθά κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (73,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,2%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-8,43, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (89,5%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε νη καζεηέο πνπ πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ήηαλ ηθαλνπνηεηηθά ιηγφηεξνη (52,6%). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,64, p=0,001873. ηνλ Πίλαθα 5.6 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 6 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ηελ ζπκπχθλσζε ησλ πδξαηκψλ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 74

Πίλαθαο 5.6:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 6: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 3 15,8 1 5,3 10 52,6 2 10,5 18 94,7 11 57,9 Δπίπεδν 1 6 31,6 0 0,0 6 31,6 8 42,1 1 5,3 4 21,05 Δπίπεδν 2 10 52,6 18 94,7 3 15,8 9 47,4 0 0,0 4 21,05 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.6 πξνθχπηεη φηη ελψ θαη πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ήηαλ αξθεηνί νη καζεηέο (52,6%) πνπ πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζρεδφλ φινη νη καζεηέο (94,7%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-3,29, p=0,004070. ε φηη αθνξά ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ(47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-7,1, p<0,0001. ρεηηθά κε ην ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (94,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (42,1%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ ζηα επίπεδα 1 θαη 2. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,28, p=0,004161. Γνκή εμεγήζεσλ: ζύλνςε ησλ απνηειεζκάησλ ηνλ Πίλαθα 5.7 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ηε δνκή ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. 75

Πίλαθαο 5.7:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε δνκή ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 19 16,7 5 4,4 48 42,1 8 7,0 104 91,2 63 55,3 Δπίπεδν 1 13 11,4 3 2,6 62 54,4 39 34,2 8 7,0 35 30,7 Δπίπεδν 2 82 71,9 106 93,0 4 3,5 67 58,8 2 1,8 16 14,0 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.7 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (71,9%), φζν θα κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (93,0%) πεξηείρε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ. Όκσο κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην κέξνο ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ πεξηείρε έλα επαξθή ηζρπξηζκφ ήηαλ πνιχ κεγαιχηεξν απφ φηη πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,5526, SD=0,7619) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,8859, SD=0,4344), t(226)=-3,98, p<0,0001. ρεηηθά κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζηελ πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (54,4%) ππήξραλ εμεγήζεηο κε κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (58,8%) πεξηείρε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Δπίζεο, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,6140, SD=0,5542) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,5175, SD=0,6245), t(226)=-11,55, p<0,0001. ε φηη αθνξά ηνλ ζπιινγηζκφ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (91,2%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (55,3%) ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ δελ πεξηείρε ζπιινγηζκφ. Όκσο κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε απμήζεθε ζεκαληηθά ην πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ πεξηείραλ ζπιινγηζκφ. Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,1052, SD=0,3595) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,5877, SD=0,7231), t(226)=-6,37, p<0,0001. 76

5.2.2 Σν πεξηερόκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ ηνλ Πίλαθα 5.8 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 1 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.8:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 1: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 6 31,6 1 5,3 18 94,7 17 89,4 19 100 10 52,6 Δπίπεδν 1 0 0,0 0 0,0 1 5,3 1 5,3 0 0,0 9 47,4 Δπίπεδν 2 13 68,4 18 94,7 0 0,0 1 5,3 0 0,0 0 0,0 Απφ ηνλ πίλαθα 5.8 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (68,4%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζρεδφλ φινη νη καζεηέο (94,7%) πξφηεηλαλ έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 1. Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε παξέκβαζε, t(18)=-2,54, p=0,020524. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (94,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κέξνο ησλ καζεηψλ (10,6%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε απνδεηθηηθά ζηνηρεηά πνπ ην πεξηερφκελν ηνπο εληάζζεηαη ζηα επίπεδα 1 θαη 2. Γηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-1,46, p=0,161524. Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φινη νη καζεηέο (100%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (47,4%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε 77

αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ηνλ Πίλαθα 5.9 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 2 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε Πίλαθαο 5.9:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 2: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 9 47,4 2 10,5 13 68,4 1 5,3 18 94,7 11 57,9 Δπίπεδν 1 2 10,5 0 0,0 1 5,3 6 31,6 1 5,3 8 42,1 Δπίπεδν 2 8 42,1 17 89,5 5 26,3 12 63,1 0 0,0 0 0,0 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.9 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) δελ πξφηεηλε ηζρπξηζκφ ή πξφηεηλε έλα αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (89,5%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 2. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-3,83, p=0,001227. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (68,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,1%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-5,34, p<0,0001. Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φινη νη καζεηέο (100%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (42,1%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε 78

αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,24, p=0,004544. ηνλ Πίλαθα 5.10 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 3 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε Πίλαθαο 5.10:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 3: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 5 26,3 5 26,3 7 36,8 4 21,0 16 84,2 10 52,6 Δπίπεδν 1 4 21,1 2 10,5 4 21,1 1 5,3 3 15,8 6 31,6 Δπίπεδν 2 10 52,6 12 63,2 8 42,1 14 73,7 0 0,0 3 15,8 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.10 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (52,6%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (63,2%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 3. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-1,46, p=0,161524. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν κέξνο ησλ καζεηψλ (42,1%) πξφηεηλε εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην κέξνο ησλ καζεηψλ απηψλ απμήζεθε ζεκαληηθά (73,7%). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,96, p=0,008383. Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (31,6%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1) θαη θάπνηνη καζεηέο (15,8%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή 79

δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ηνλ Πίλαθα 5.11 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 4 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.11:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 4: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 6 31,6 1 5,3 11 57,9 2 10,5 19 100,0 10 52,6 Δπίπεδν 1 1 5,3 0 0,0 1 5,3 1 5,3 0 0,0 7 36,8 Δπίπεδν 2 12 63,1 18 94,7 7 36,8 16 84,2 0 0,0 2 10,6 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.11 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (63,1%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (94,7%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 4. Όκσο, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-2,8, p=0,011837. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (57,9%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία ή κε αθαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,26, p=0,000471. Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φινη νη καζεηέο (100%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (36,8%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1) θαη θάπνηνη καζεηέο (10,6%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ 80

ηζρπξηζκφ. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,64, p=0,001873. ηνλ Πίλαθα 5.12 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 5 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.12:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 5: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 16 84,2 6 31,6 15 79 2 10,5 18 94,7 11 57,9 Δπίπεδν 1 2 10,5 1 5,3 2 10,5 3 15,8 1 5,3 3 15,8 Δπίπεδν 2 1 5,3 12 63,1 2 10,5 14 73,7 0 0,0 5 26,3 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.12 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (84,2%) δελ πξφηεηλε ηζρπξηζκφ ή πξφηεηλε έλα αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,1%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 5. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-5,14, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (79%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία ή κε αθαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (73,7%) πξνηείλεη εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-6,99, p<0,0001. Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (94,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (26,3%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα 81

απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 2) θαη θάπνηνη καζεηέο (15,8%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,31, p=0,003894. ηνλ Πίλαθα 5.13 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 6 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.13:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 6: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 17 89,4 5 26,3 10 52,6 4 21,0 19 100,0 13 68,4 Δπίπεδν 1 1 5,3 1 5,3 9 47,4 9 47,4 0 0,0 1 5,3 Δπίπεδν 2 1 5,3 13 68,4 0 0,0 6 31,6 0 0,0 5 26,3 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.13 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (89,4%) δελ πξφηεηλε ηζρπξηζκφ ή πξφηεηλε έλα αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (68,4%) πξφηεηλε έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ γηα ηελ Δξψηεζε 6. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε, t(18)=-5,9, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρσξίο απνδεηθηηθά ζηνηρεία ή κε αθαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη θαλέλαο καζεηήο δελ πξφηεηλε εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (31,6%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-5,55, p<0,0001. 82

Αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φινη νη καζεηέο (100,0%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκφ ή κε έλαλ αθαηάιιειν ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε αξθεηνί καζεηέο (26,3%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 2) θαη θάπνηνη καζεηέο (5,3%) πξφηεηλαλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ (επίπεδν 1). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,8, p=0,011837. Πεξηερόκελν ησλ εμεγήζεσλ: ζύλνςε ησλ απνηειεζκάησλ ηνλ Πίλαθα 5.14 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.14:Σα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά πζηαηηθά ηνηρεία Δμήγεζεο Ηζρπξηζκφο Απνδεηθηηθά ζηνηρεία πιινγηζκφο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 59 51,7 20 17,5 74 64,9 30 26,3 109 95,6 65 57,0 Δπίπεδν 1 10 8,8 4 3,5 18 15,8 21 18,4 5 4,4 34 29,8 Δπίπεδν 2 45 39,5 90 79,0 22 19,3 63 55,3 0 0,0 15 13,2 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.14 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (51,7%) δελ πεξηείρε ηζρπξηζκφ ή πεξηείρε έλα αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πεξηείρε έλα θαηάιιειν ηζρπξηζκφ (79,0%). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,8771, SD=0,9472) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,6140, SD=0,7667), t(226)=-6,45, p<0,0001. 83

ρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζηελ πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (64,9%) ππήξραλ εμεγήζεηο ρσξίο θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία (επίπεδν 0), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (55,3%) πεξηείρε εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Δπίζεο, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,5438, SD=0,7962) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,2894, SD=0,8555), t(226)=-6,81, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην πεξηερφκελν ηνπ ζπιινγηζκνχ, ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (95,6%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (57,0%) ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ δελ πεξηείρε ζπιινγηζκφ ή πεξηείρε έλαλ αθαηάιιειν ηζρπξηζκφ. Όκσο κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε απμήζεθε ζεκαληηθά ην πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (29,8%) πνπ πεξηείραλ ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, αιιά θαη ην πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (13,2%) πνπ πεξηείραλ ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο θαη ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ. Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ ζπιινγηζκψλ πνπ πξνηείλνπλ νη καζεηέο σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,0438, SD=0,2047) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,5614, SD=0,7137), t(226)=-7,44, p<0,0001. 5.2.3 Σα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ ηνλ Πίλαθα 5.15 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 1 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.15 :Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 1: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 4 21 4 21 2 10,5 0 0,0 1 5,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 15 79 6 31,6 16 84,2 10 52,6 13 68,4 10 52,6 Δπίπεδν 2 0 0,0 9 47,4 1 5,3 9 47,4 5 26,3 9 47,4 84

Απφ ηνλ Πίλαθα 5.15 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (79%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πξνηάζεηο κε απιή δνκή (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) ζηελ Δξψηεζε 1. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε κεηνςεθία ησλ καζεηψλ (5,3%) ρξεζηκνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ηνπ εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην απμήζεθε αξθεηά (47,4%). Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=- 2,54, p=0,020524. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κφλν έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (26,3%) έδσζε απαληήζεηο ρσξίο γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ έδσζε απαληήζεηο ρσξίο ιάζε απμήζεθε αξθεηά (47,4%). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,54, p=0,020524. ηνλ Πίλαθα 5.16 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 2 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.16 :Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 2: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 5 26,3 2 10,5 0 0,0 0 0,0 2 10,5 0 0,0 Δπίπεδν 1 9 47,4 7 36,8 17 89,5 15 78,9 7 36,9 9 47,4 Δπίπεδν 2 5 26,3 10 52,6 2 10,5 4 21,1 10 52,6 10 52,6 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.16 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πξνηάζεηο κε απιή δνκή (επίπεδν 1), 85

κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) ζηελ Δξψηεζε 2. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,62, p=0,001958. ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (89,5%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (78,9%) ρξεζηκνπνίεζε πεξηνξηζκέλν ιεμηιφγην. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-1,46, p=0,161524. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο, ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (52,6%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (52,6%) έδσζε απαληήζεηο ρσξίο γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επηπέδνπ 2). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=- 1,46, p=0,161524. ηνλ Πίλαθα 5.17 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 3 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.17 :Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 3: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 12 63,2 0 0,0 3 15,8 0 0,0 1 5,2 0 0,0 Δπίπεδν 1 2 10,5 7 36,8 15 78,9 16 84,2 9 47,4 10 52,6 Δπίπεδν 2 5 26,3 12 63,2 1 5,3 3 15,8 9 47,4 9 47,4 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.17 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,2%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο αηειήο πξνηάζεηο (επίπεδν 0), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (63,2%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) ζηελ Δξψηεζε 3. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα 86

ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-5,85, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε κεηνςεθία ησλ καζεηψλ (5,3%) ρξεζηκνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ηνπ εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην απμήζεθε (15,8%). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,54, p=0,020524. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (5,2%) έδσζε απαληήζεηο κε πεξηζζφηεξα απφ δχν γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 0), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε θαλέλαο καζεηήο (0,0%) δελ έδσζε απαληήζεηο ζην επίπεδν 0. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-1, p=0,330565. ηνλ Πίλαθα 5.18 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 4 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.18 :Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 4: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 6 31,6 2 10,5 6 31,6 0 0,0 4 21 0 0,0 Δπίπεδν 1 13 68,4 7 36,8 13 68,4 14 73,7 9 47,4 8 42,1 Δπίπεδν 2 0 0,0 10 52,7 0 0,0 5 26,3 6 31,6 11 57,9 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.18 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (68,4%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πξνηάζεηο κε απιή δνκή (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) ζηελ Δξψηεζε 4. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-7,1, p< 0,0001. 87

ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (31,6%) έθαλε εζθαικέλε ρξήζε ιέμεσλ ζηηο απαληήζεηο ηνπ (επίπεδν 0), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε θαλέλαο καζεηήο (0,0%) δελ έθαλε εζθαικέλε ρξήζε ιέμεσλ. Μάιηζηα δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,97, p<0,0001. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (47,4%) έδσζε απαληήζεηο πνπ πεξηείραλ έσο ηξία γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (57,9%) έδσζε απαληήζεηο ρσξίο ιάζε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. ηνλ Πίλαθα 5.19 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 5 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.19:Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 5: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 8 42,1 0 0,0 5 26,3 1 0,0 5 26,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 11 57,9 11 57,9 14 73,7 11 57,9 11 57,9 9 47,4 Δπίπεδν 2 0 0,0 8 42,1 0 0,0 7 36,8 3 15,8 10 52,6 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.19 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (42,1%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο αηειήο πξνηάζεηο (επίπεδν 0) θαη θαλέλαο καζεηήο (0,0%) δε ρξεζηκνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ηνπ πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (42,1%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) θαη θαλέλαο καζεηήο (0,0%) δε έδσζε απαληήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο αηειήο πξνηάζεηο ζηελ Δξψηεζε 5. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-9,8, p<0,0001. 88

ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε θαλέλαο καζεηήο (0,0%) δε ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην (επίπεδν 2) ζηηο απαληήζεηο ηνπ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (36,8%) ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,97, p<0,0001. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (57,9%) έδσζε απαληήζεηο πνπ πεξηείραλ έσο ηξία γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) έδσζε απαληήζεηο ρσξίο ιάζε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-5,55, p<0,0001. ηνλ Πίλαθα 5.20 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ζηελ Δξψηεζε 6 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.20:Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηελ Δξψηεζε 6: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 8 42,1 0 0,0 1 5,3 0 0,0 1 5,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 11 57,9 9 47,3 16 84,2 11 57,9 9 47,35 8 42,1 Δπίπεδν 2 0 0,0 10 52,7 2 10,5 8 42,1 9 47,35 11 57,9 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.20 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (57,9%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πξνηάζεηο κε απιή δνκή (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,7%) πξφηεηλε εμεγήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2) ζηελ Δξψηεζε 5. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-18, p<0,0001. ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (10,5%) ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην (επίπεδν 2) ζηηο απαληήζεηο ηνπ, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα 89

κεγάιν πνζνζηφ ησλ καζεηψλ (42,1%) ρξεζηκνπνίεζε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε,t(18)=- 3,24, p<0,0001. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (47,35%) φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (57,9%) έδσζε απαληήζεηο ρσξίο γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 2). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-1,84, p=0,082319. Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ: ζύλνςε ησλ απνηειεζκάησλ ηνλ Πίλαθα 5.21 παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ γξαπηψλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν γηα ην ζχλνιν ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηελ παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.21:Σα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε γηα ηηο έμη εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχλ ηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά εμήγεζεο πγθξφηεζε πξνηάζεσλ Λεμηιφγην Γισζζηθέο ζπκβάζεηο Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % f % f % f % f % Δπίπεδν 0 43 37,7 8 7,0 17 14,9 1 0,9 14 12,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 61 53,5 47 41,2 91 79,8 77 67,5 58 50,9 54 47,4 Δπίπεδν 2 10 8,8 59 51,8 6 5,3 36 31,6 42 36,8 60 52,6 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.21 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε νη καζεηέο ζηελ πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ηνπο (53,5%) ρξεζηκνπνίεζαλ πξνηάζεηο κε απιή δνκή (επίπεδν 1), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε νη καζεηέο ζηελ πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ηνπο (51,8%) ρξεζηκνπνίεζαλ πιήξεο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή (επίπεδν 2). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ πξνηάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,7105, SD=0,6173) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,4473, SD=0,6225), t(226)=-8,97, p<0,0001. 90

ε φηη αθνξά ην ιεμηιφγην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζηηο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (5,3%) πεξηείρε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην (επίπεδν 2), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (31,6%) πεξηείρε εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ηνπ ιεμηινγίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=0,9035, SD=0,4386) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,3070, SD=0,4798), t(226)=-6,62, p<0,0001. ρεηηθά κε ηηο γισζζηθέο ζπκβάζεηο πξνθχπηεη φηη, ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (50,9%) πεξηείρε έσο ηξία γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ (52,6%) δελ πεξηείρε γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο (επίπεδν 2). Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,2456, SD=0,6564) θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (M=1,5263, SD=0,4993), t(226)=-3,63, p=0,0003. 5.3 Η πξαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ ησλ καζεηώλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηε ζπγθεθξηκέλε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα απφ ηε κειέηε ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο ζηα αξρηθά (Πξν-ηεζη) θαη ηειηθά (Μεηά-ηεζη) εξσηεκαηνιφγηα. Ζ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηέζζεξηο ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ αλαγλψξηζε ησλ επηζηεκνληθψλ εξσηεκάησλ (βι. ππνελφηεηα 5.3.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηνλ έιεγρν ησλ κεηαβιεηψλ (βι. ππνελφηεηα 5.3.2). ηελ ηξίηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζρεδίαζε ησλ πεηξακάησλ (βι. ππνελφηεηα 5.3.3) θαη ζηελ ηέηαξηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ (βι. ππνελφηεηα 5.3.4). 91

5.3.1 Αλαγλώξηζε επηζηεκνληθώλ εξσηεκάησλ ηνλ Πίλαθα 5.22 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 7 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.22: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο (Δξψηεζε 7), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 1 5,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 3 15,8 0 0,0 Δπίπεδν 2 15 78,9 19 100 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.22 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (78,9%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (100%) πξφηεηλε ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα πνπ ήηαλ ζρεηηθφ κε ην πξφβιεκα πνπ ηνπο δφζεθε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη δελ ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,04, p=0,056302. 5.3.2 Έιεγρνο ησλ κεηαβιεηώλ α. Αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ηνλ Πίλαθα 5.23 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 8 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηεο κεηαβιεηήο πνπ πξέπεη λα αιιάδεη, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.23: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηεο αλεμάξηεηεο κεηαβιεηήο (Δξψηεζε 8), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 1 5,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 4 21 0 0,0 Δπίπεδν 2 14 73,7 19 100 92

Απφ ηνλ Πίλαθα 5.23 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (73,7%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (100%) πξφηεηλε ηε ζσζηή αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ζην πξφβιεκα πνπ ηνπο δφζεθε. Όκσο, ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ πξφηεηλαλ ηε ζσζηή αλεμάξηεηε κεηαβιεηή απμήζεθε αξθεηά κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη κηα ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,36, p=0,029767. β. Μεηαβιεηέο ειέγρνπ ηνλ Πίλαθα 5.24 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 9 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ησλ κεηαβιεηψλ ειέγρνπ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.24: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ησλ κεηαβιεηψλ ειέγρνπ (Δξψηεζε 9), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 4 21,0 0 0,0 Δπίπεδν 1 14 73,7 14 73,7 Δπίπεδν 2 1 5,3 5 26,3 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.24 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (73,7%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (73,7%) πξφηεηλε κία ή δχν θαηάιιειεο κεηαβιεηέο ειέγρνπ. Όκσο ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ πξφηεηλαλ πεξηζζφηεξεο απφ δχν θαηάιιειεο κεηαβιεηέο ειέγρνπ (επίπεδνπ 2) απμήζεθε πξηλ (5,3%) θαη κεηά (26,3%) ηελ δηδαθηηθή παξέκβαζε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ησλ κεηαβιεηψλ ειέγρνπ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,62, p=0,001958. γ. Δμαξηεκέλε κεηαβιεηή ηνλ Πίλαθα 5.25 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 10 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηεο εμαξηεκέλεο κεηαβιεηήο ηεο έξεπλαο πνπ ζα θάλνπλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. 93

Πίλαθαο 5.25: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηεο εμαξηεκέλεο κεηαβιεηήο (Δξψηεζε 10), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 1 5,3 0 0,0 Δπίπεδν 1 8 42,1 2 10,5 Δπίπεδν 2 10 52,6 17 89,5 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.25 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (52,6%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (89,5%) αλαγλψξηζε ηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή ηεο έξεπλαο. Όκσο ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ πξφηεηλε ηε ζσζηή εμαξηεκέλε κεηαβιεηή ζην πξφβιεκα πνπ ηνπο δφζεθε απμήζεθε ζεκαληηθά. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηεο εμαξηεκέλεο κεηαβιεηήο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-3,62, p=0,001958). 5.3.3 ρεδίαζε πεηξακάησλ ηνλ Πίλαθα 5.26 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 11 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ γηα λα απαληήζνπλ ζην πξφβιεκα πνπ ηνπο δίλεηαη, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.26: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο (Δξψηεζε 11), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 10 52,6 4 21,05 Δπίπεδν 1 8 42,1 11 57,9 Δπίπεδν 2 1 5,3 4 21,05 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.26 πξνθχπηεη φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (52,6%) δελ πξνηείλεη πεηξακαηηθή δηαδηθαζία ή πξνηείλεη κε ζρεηηθή πεηξακαηηθή δηαδηθαζία (επίπεδν 0), κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ (57,9%) πξνηείλεη πεηξακαηηθή δηαδηθαζία θαη θάλεη ζαθή αλαθνξά ζε έλα έσο ηξία απφ ηα παξαθάησ: ζηελ αλεμάξηεηε κεηαβιεηή, ζηηο κεηαβιεηέο πνπ πξέπεη λα παξακείλνπλ 94

ζηαζεξέο, ζηελ αλεμάξηεηε κεηαβιεηή θαη ζην φξγαλν κέηξεζεο. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-4,02, p=0,000803. 5.3.4 Δμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ηνλ Πίλαθα 5.27 παξνπζηάδνληαη, νη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ αλά επίπεδν ζηελ Δξψηεζε 12 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξά ζηελ επεμεξγαζία κεηξήζεσλ θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Πίλαθαο 5.27: Σα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ (Δξψηεζε 12), πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε: ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά Δπίπεδα Πξν-ηεζη Μεηά-ηεζη f % f % Δπίπεδν 0 5 26,3 2 10,5 Δπίπεδν 1 6 31,6 6 31,6 Δπίπεδν 2 8 42,1 11 57,9 Απφ ηνλ Πίλαθα 5.27 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ηφζν πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (42,1%), φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε (57,9%) πξφηεηλε ην ζσζηφ ζπκπέξαζκα. Όκσο ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ πξφηεηλε ην ζσζηφ ζπκπέξαζκα απμήζεθε ζεκαληηθά πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Μάιηζηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηα επίπεδα ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, t(18)=-2,88, p=0,009966. πλνςίδνληαο ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, δηαπηζηψλεηαη φηη ε δηδαθηηθή παξέκβαζε βειηίσζε ηελ ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ λα ζρεδηάδνπλ θαη λα πξαγκαηνπνηνχλ έξεπλα. 5.4 Αλαθεθαιαίσζε ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάζηεθαλ ηα απνηειέζκαηα ηεο εξγαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα παξνπζηάζηεθαλ ηα απνηειέζκαηα ησλ αξρηθψλ (Πξν-ηεζη) θαη ηειηθψλ (Μεηά-ηεζη) εξσηεκαηνινγίσλ πνπ αθνξνχζαλ ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα 95

θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο ζπκπχθλσζεο θαη ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. 96

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6 : ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 6.1 Δηζαγσγή Ζ εξγαζία απηή επεδίσθε ηελ βειηίσζε ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηελ πγξνπνίεζε θαη ηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο απφ ηνπο καζεηέο. ην θεθάιαην απηφ παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δηδηθφηεξα, ζηελ πξψηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη θαη ζρνιηάδνληαη ηα θχξηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο (βι. ελφηεηα 6.2). ηε δεχηεξε ελφηεηα αλαιχνληαη νη πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο (βι. ελφηεηα 6.3) θαη ζηελ ηξίηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα (βι. ελφηεηα 6.4). 6.2 Κύξηα επξήκαηα θαη ζρνιηαζκόο ηνπο Σα θχξηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη ζε ηέζζεξηο ππνελφηεηεο. ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδεηαη ε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ (βι. ππνελφηεηα 6.2.1). ηε δεχηεξε ππνελφηεηα απνηππψλεηαη ε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζην πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ (βι. ππνελφηεηα 6.2.2). ηελ ηξίηε ππνελφηεηα παξνπζηάδεηαη ε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ (βι. ππνελφηεηα 6.2.3) θαη ζηελ ηέηαξηε ππνελφηεηα παξνπζηάδεηαη ε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πξαθηηθή ησ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο (βι. ππνελφηεηα 6.2.4). 6.2.1 Η ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ Σα ηξία ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηεο εμήγεζεο πνπ κειεηήζεθαλ είλαη ν ηζρπξηζκφο, ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ν ζπιινγηζκφο. ρεηηθά κε ηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, εμεηάζηεθε ε χπαξμε θαη ε επάξθεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπο αλεμάξηεηα απφ ην ελλνηνινγηθφ ηνπο πεξηερφκελν. Όζνλ αθνξά ηνλ ηζρπξηζκφ δηαπηζηψζεθε φηη ηφζν πξηλ φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ καζεηψλ πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ αθνξνχζαλ ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ ηφζν πξηλ φζν θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Μηα δηαθνξνπνίεζε παξαηεξήζεθε ζηελ Δξψηεζε 5 πνπ αθνξνχζε 97

ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ πγξνχ, φπνπ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κφλν έλα κηθξφ κέξνο ησλ καζεηψλ πξφηεηλε εμήγεζε κε επαξθή ηζρπξηζκφ ελψ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή ηζρπξηζκφ. Σα απνηειέζκαηα απηά ζπλάδνπλ κε ηα απνηειέζκαηα άιισλ εξεπλψλ απφ ηηο νπνίεο πξνέθπςε φηη νη καζεηέο ζπλεζίδνπλ λα πξνηείλνπλ επαξθείο ηζρπξηζκνχο (Jimenez- Aleixandre, Rodriguez & Duschl, 2000; θνπκηφο, Υαηδεληθήηα, 2013). Αλαθνξηθά κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πεξηείρε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Παξφκνηα ήηαλ ηα απνηειέζκαηα παιηφηεξσλ εξεπλψλ ζχκθσλα κε ηα νπνία νη καζεηέο ζπλεζίδνπλ λα πξνηείλνπλ ηζρπξηζκνχο ρσξίο λα ηνπο αηηηνινγνχλ (Jimenez-Aleixandre, Rodriguez & Duschl, 2000), νη καζεηέο πξνηείλνπλ αθαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία (McNeill & Krajcik, 2008). Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ αθνχ ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξφηεηλε εμεγήζεηο κε επαξθή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. ε φηη αθνξά ην ζπιινγηζκφ, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πεξηείρε εμεγήζεηο ρσξίο ζπιινγηζκνχο. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ηα απνηειέζκαηα απηά είλαη ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα παιηφηεξσλ εξεπλψλ, ζχκθσλα κε ηα νπνία ν ηζρπξηζκφο είλαη ην ζπζηαηηθφ ηεο εμήγεζεο κε ην νπνίν νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ εκθαλίδνπλ ηε κεγαιχηεξε δπζθνιία (Lizotte, Harris, McNeill, Marx & Krajcik, 2003; McNeill et al., 2003). Δηδηθφηεξα, νη καζεηέο έρνπλ δπζθνιία ζην λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηηο εμεγήζεηο ηνπο ζπιινγηζκνχο πνπ ζπλδένπλ ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνπο ηζρπξηζκνχο (Bell & Linn, 2000; Jiménez-Aleixandre, Rodríguez & Duschl, 2000; Kuhn, 1993; McNeill & Krajcik, 2006; Sandoval & Reiser, 1997; Songer, Kelcey, & Gotwals, 2009). Χζηφζν κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ήηαλ αξθεηέο νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ (30,7%) πνπ πεξηείραλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ είηε εκπιέθεη αξρέο ή ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ θαη ιηγφηεξεο νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ πεξηείραλ εμεγήζεηο κε ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη αξρέο θαη ζπλδέεη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ. Δμεηάδνληαο ζπλνιηθά ηε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε δνκή ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ζπλάγεηαη φηη νη καζεηέο δπζθνιεχηεθαλ ζηε ζπγθξφηεζε πνηνηηθψλ εμεγήζεσλ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, ελψ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε βειηίσζαλ ζεκαληηθά ηηο εμεγήζεηο ηνπο σο πξνο ηε δνκή ηνπο. πλεπψο, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δνκήο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ κέζσ ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο πνπ εθαξκφζηεθε αλαδείρζεθε εθηθηή. 98

Έλαο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν νη καζεηέο δπζθνιεχνληαη λα ζπγθξνηήζνπλ πνηνηηθέο εμεγήζεηο σο πξνο ηε δνκή ηνπο είλαη ην φηη δελ ππνζηεξίδνληαη ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα ζπγθξνηήζνπλ εμεγήζεηο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, θαηά ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ φπσο ππνζηεξίδνπλ θαη νη Newton, Driver θαη Osborne (1999). Ζ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δνκήο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κπνξεί λα απνδνζεί ζην φηη νη καζεηέο κε ηελ εθαξκνγή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο απέθηεζαλ γλψζεηο γηα ην πνηα είλαη ε δνκή κηαο επηζηεκνληθήο εμήγεζεο θαη εηδηθφηεξα πνηα ζηνηρεία ππνζηεξίδνπλ έλα ηζρπξηζκφ (απνδεηθηηθά ζηνηρεία, ζπιινγηζκφο). Δπίζεο, κπνξεί λα απνδνζεί ζην φηη δφζεθαλ επθαηξίεο ζηνπο καζεηέο λα ζπγθξνηήζνπλ εμεγήζεηο θαη λα ηηο αμηνινγήζνπλ φρη κφλν σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπο αιιά θαη σο πξνο ηε δνκή ηνπο. Ζ ζπζηεκαηηθή εκπινθή ησλ καζεηψλ κε δηαδηθαζίεο ζπγθξφηεζεο ηεθκεξησκέλσλ εμεγήζεσλ ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεψλ ηνπο (Krajcik & McNeill, 2009; Sampson, Grooms, & Walker, 2011; Songer, & Gotwals, 2012). 6.2.2 Η ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζην πεξηερόκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ ρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, εμεηάζηεθε ε θαηαιιειφηεηα ησλ ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπο (ηζρπξηζκνί, απνδεηθηηθά ζηνηρεία, ζπιινγηζκνί) αλεμάξηεηα απφ ηελ επάξθεηα ηνπο. Ζ κειέηε ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε είρε ζαλ απνηέιεζκα θαη ηνλ εληνπηζκφ ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο. ρεηηθά κε ην θαηλφκελν ηεο εμάηκηζεο δηαπηζηψζεθε φηη αξθεηά κεγάιν κέξνο ησλ καζεηψλ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε εθδήισλε αληηιήςεηο δηαθνξεηηθέο ηεο ζρνιηθήο γλψζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ εξψηεζε γηα ην πνπ πάεη ην λεξφ απφ ην βξεγκέλν δξφκν αξθεηνί καζεηέο εθδήισλαλ ηελ αληίιεςε φηη ην λεξφ απνξξνθήζεθε απφ ην δξφκν. Παξφκνηα αληίιεςε είραλ εληνπίζεη ζε παηδηά ειηθίαο επηά εηψλ ζε έξεπλα νη Bar θαη Galili (1994). Δπίζεο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ απάληεζε φηη ην λεξφ εμαηκίζζεθε γηαηί απμήζεθε ε ζεξκνθξαζία. Παξφκνηα ήηαλ ηα απνηειέζκαηα παιαηφηεξσλ εξεπλψλ ησλ Kirikkaya θαη Gullu (2008) αιιά θαη ησλ Gopal, Kleinsmidt, Case θαη Musonge (2004) ζχκθσλα κε ηα νπνία νη καζεηέο θαη νη θνηηεηέο αληίζηνηρα ζπλδένπλ ηελ εμάηκηζε κε ην δεζηφ πεξηβάιινλ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο αθνχ φινη ζρεδφλ νη καζεηέο εμέθξαζαλ ηελ αληίιεςε φηη ην λεξφ απφ ην δξφκν εμαηκίδεηαη θαη πην 99

ζπγθεθξηκέλα φηη ην λεξφ κεηαηξέπεηαη ζε πδξαηκνχο πνπ δηαζθνξπίδνληαη ζηελ αηκφζθαηξα. Όκσο ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ ζπλέρηζαλ λα ππνζηεξίδνπλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε φηη ε εμάηκηζε ζπλδέεηαη κε ην δεζηφ πεξηβάιινλ. Άξα ε αληίιεςε φηη ε εμάηκηζε ζπλδέεηαη κε ην δεζηφ πεξηβάιινλ είλαη κηα αληίιεςε αλζεθηηθή ζηελ αιιαγή. ε φηη αθνξά ηε ζρέζε ηεο εμάηκηζεο κε ηε ζχζηαζε ηνπ πγξνχ, αξθεηνί καζεηέο πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε εμέθξαζαλ ηελ αληίιεςε φηη ην λεξφ θαη ην νηλφπλεπκα ζα εμαηκηζζνχλ ζηνλ ίδην ρξφλν αθνχ βξίζθνληαη ζην ίδην πεξηβάιινλ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο αθνχ ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ εθδήισλε ηελ αληίιεςε φηη ίδηεο πνζφηεηεο νηλνπλεχκαηνο θαη λεξνχ εμαηκίδνληαη ζην ίδην πεξηβάιινλ ζε δηαθνξεηηθφ ρξνληθφ δηάζηεκα θαη κάιηζηα ην νηλφπλεπκα εμαηκίδεηαη γξεγνξφηεξα απφ ην λεξφ. Αλαθνξηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηε ζεξκνθξαζία, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ήηαλ αξθεηνί νη καζεηέο πνπ εθδήισλαλ ηελ αληίιεςε φηη ην δεζηφ λεξφ εμαηκίδεηαη γξεγνξφηεξα απφ ην θξχν αιιά ππήξραλ θαη καζεηέο πνπ εμέθξαζαλ ηελ αληίιεςε φηη ην δεζηφ θαη ην θξχν λεξφ αθνχ βξίζθνληαη ζηνλ ίδην ρψξν θαη νη πνζφηεηεο ηνπο είλαη νη ίδηεο ζα εμαηκηζζνχλ ζηνλ ίδην ρξφλν. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ην πνζνζηφ ησλ καζεηψλ πνπ εμέθξαζαλ ηελ αληίιεςε φηη ην δεζηφ λεξφ εμαηκίδεηαη γξεγνξφηεξα απμήζεθε ε φηη αθνξά ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηα ξεχκαηα αέξα, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κεγάιν κέξνο ησλ καζεηψλ εμέθξαζε ηελ αληίιεςε φηη ηα ξεχκαηα αέξα απμάλνπλ ηελ ηαρχηεηα εμάηκηζεο ησλ πγξψλ, ππήξραλ φκσο θαη νη καζεηέο πνπ εθδήισζαλ ηελ αληίιεςε φηη ηα ξεχκαηα αέξα δε ζα επεξεάζνπλ ηελ ηαρχηεηα εμάηκηζεο ηνπ πγξνχ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζρεδφλ φινη νη καζεηέο εμέθξαζαλ ηελ αληίιεςε φηη ηα ξεχκαηα αέξα απμάλνπλ ηελ ηαρχηεηα ηεο εμάηκηζεο ρεηηθά κε ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο εμάηκηζεο απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ πγξνχ δηαπηζηψζεθε φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε εθδήισλε ηελ αληίιεςε φηη ε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ δελ επεξεάδεη ην ρξφλν εμάηκηζεο αιιά ν ρξφλνο εμάηκηζεο εμαξηάηαη κφλν απφ ηελ πνζφηεηα ηνπ πγξνχ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ εμέθξαζε ηελ αληίιεςε φηη πεξηζζφηεξν λεξφ ζα εμαηκηζζεί ζηελ αιπθή κε ηε κεγαιχηεξε επηθάλεηα ζε ζρέζε κε ηελ αιπθή κε ηε κηθξή επηθάλεηα ζηνλ ίδην ρξφλν. Γειαδή ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο. ε φηη αθνξά ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηελ πγξνπνίεζε δηαπηζηψζεθε φηη ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε εθδήισλε αληηιήςεηο δηαθνξεηηθέο 100

απφ ηε ζρνιηθή γλψζε. Πην ζπγθεθξηκέλα ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε εμέθξαζε ηελ αληίιεςε φηη νη ζηαγφλεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ελφο πνηεξηνχ πνπ πεξηέρεη παγσκέλν πγξφ πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ πνηεξηνχ. Παξφκνηα απνηειέζκαηα πξνέθπςαλ απφ παιαηφηεξε έξεπλα ησλ Osborne θαη Cosgrove (1983) ζχκθσλα κε ηα νπνία αθφκα θαη κεηά ηε δηδαζθαιία ηα παηδηά ζπλέρηζαλ λα δηαηεξνχλ ηελ αληίιεςε φηη θξχν έξρεηαη κέζα απφ έλα πνηήξη πνπ πεξηέρεη πάγν γηα λα γίλεη ζπκπχθλσζε ζην εμσηεξηθφ ηνπ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο αθνχ ε πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ εθδήισζε ηελ αληίιεςε φηη νη ζηαγφλεο ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηα ηνπ πνηεξηνχ πνπ πεξηέρεη παγσκέλν πγξφ πξνέξρνληαη απφ ηνπο πδξαηκνχο ηεο αηκφζθαηξαο νη νπνίνη αθνπκπψληαο ζηα παγσκέλα ηνηρψκαηα ηνπ πνηεξηνχ πγξνπνηνχληαη. Πέξαλ φκσο ησλ ηζρπξηζκψλ πνπ θαηαδεηθλχνπλ ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ, ε παξνχζα εξγαζία εμέηαζε θαη ην πεξηερφκελν ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ ζπιινγηζκψλ ησλ καζεηψλ. Πξνέθπςε φηη ελψ πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε νη απαληήζεηο ησλ πεξηζζφηεξσλ καζεηψλ δελ πεξηείραλ θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη θαηάιιεινπο ζπιινγηζκνχο, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα απνηειέζκαηα δηαθνξνπνηήζεθαλ αθνχ ε πιεηνςεθία ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πεξηείρε εμεγήζεηο κε θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Όζνλ αθνξά ην ζπιινγηζκφ κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ήηαλ αξθεηέο νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ πεξηείραλ ζπιινγηζκφ πνπ εκπιέθεη θαηάιιειεο αξρέο ή ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ. Δμεηάδνληαο ζπλνιηθά ηε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε βειηίσζε ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπο ζρεηηθά κε ηα θαηλφκελα ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, ζπλάγεηαη φηη ηφζν ε δηδαθηηθή επεμεξγαζία ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ φζν θαη ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπο θαηαδείρζεθαλ εθηθηέο, αθνχ κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζεκαληηθά κεγαιχηεξν κέξνο ησλ καζεηψλ ελεξγνπνίεζε αληηιήςεηο πξνο ηε θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο θαη κπφξεζε λα ζπγθξνηήζεη θαηάιιεια ηεθκεξησκέλεο εμεγήζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε νη απαληήζεηο ησλ πεξηζζφηεξσλ καζεηψλ πεξηείραλ έλαλ θαηάιιειν ηζρπξηζκφ πεξηείραλ θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ζπιινγηζκφ. Ζ ρακειή πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπο, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, κπνξεί λα εξκελεπζεί σο ειιηπή θαηαλφεζε ησλ θαηλνκέλσλ ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο, αιιά θαη ζην φηη δελ ππνζηεξίδνληαη ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα ζπγθξνηήζνπλ εμεγήζεηο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαηά ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ 101

Δπηζηεκψλ (Newton, Driver & Osborne 1999). Αληίζεηα, ε ζεκαληηθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπο, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, ζα κπνξνχζε λα απνδνζεί ζηελ αιιαγή ησλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο. Δπίζεο, ζα κπνξνχζε λα απνδνζεί θαη ζηελ θαηαλφεζε ηεο δηαδηθαζίαο ππνζηήξημεο ελφο ηζρπξηζκνχ απφ ηνπο καζεηέο θαη ζηελ εθαξκνγή απηήο ηεο γλψζεο ζε πξαθηηθφ επίπεδν. Έρεη επηζεκαλζεί φηη ε ζπγθξφηεζε ηεθκεξησκέλσλ εμεγήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο εμαξηάηαη απφ ηελ ηθαλφηεηα ζπιινγηζκνχ θαη ηελ θαηαλφεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (Metz, 2000; θνπκηφο & Υαηδεληθήηα, 2013) 6.2.3 Η ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηώλ ρεηηθά κε ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ, εμεηάζηεθε ε ζπγθξφηεζε πξνηάζεσλ, ην ιεμηιφγην πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο θαη ε νξζφηεηα ησλ γισζζηθψλ ζπκβάζεσλ (γξακκαηηθνί, ζπληαθηηθνί θαλφλεο θαη θαλφλεο ζηίμεο). Γηαπηζηψζεθε φηη ε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζπλέβαιε ζηε βειηίσζε ησλ γισζζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ. Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ πνπ πεξηείραλ πιήξεηο πξνηάζεηο κε ζχλζεηε δνκή, εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην θαη πνπ δελ είραλ γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο απμήζεθαλ ζεκαληηθά. Ζ ρακειή πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά, πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε κπνξεί λα εξκελεπζεί σο ειιηπήο γλψζε γξακκαηηθψλ θαη ζπληαθηηθψλ θαηλνκέλσλ (νξζνγξαθηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο), σο ειιηπήο θαηαλφεζε ησλ θαηλνκέλσλ ηεο εμάηκηζεο θαη ηεο πγξνπνίεζεο (πεξηνξηζκέλν ιεμηιφγην) θαη σο έιιεηςε γλψζεο ηεο δνκήο ηεο επηζηεκνληθήο εμήγεζεο (πξνηάζεηο κε απιή δνκή). Ζ ζεκαληηθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ σο πξνο ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζα κπνξνχζε λα απνδνζεί ζην φηη δφζεθαλ επθαηξίεο ζηνπο καζεηέο λα αμηνινγήζνπλ, σο πξνο ηα γισζζηθά ραξαθηεξηζηηθά (δνκή πξνηάζεσλ, ιεμηιφγην, γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά θαη ιάζε ζηίμεο), ηηο εμεγήζεηο ηηο δηθέο ηνπο θαη ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο. Δπίζεο, ζην φηη νη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ δηαθνξνπνηήζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζρνιηθήο γλψζεο, αιιά θαη ζηελ θαηαλφεζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ. 102

6.2.4 Η ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Δπηζηεκώλ ησλ καζεηώλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο Μειεηψληαο ζπλνιηθά ηελ επίδξαζε ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο δηαπηζηψζεθε φηη ε αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο απηήο κέζσ ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο πνπ εθαξκφζηεθε είλαη εθηθηή. Πην ζπγθεθξηκέλα, ελψ ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο δελ παξαηεξείηαη ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ αλαγλψξηζε ηεο αλεμάξηεηεο κεηαβιεηήο, ηεο εμαξηεκέλεο κεηαβιεηήο θαζψο θαη ησλ κεηαβιεηψλ ειέγρνπ αιιά θαη ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο θαη ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ, παξαηεξείηαη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πξηλ θαη κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε. Οη καζεηέο δπζθνιεχηεθαλ αξρηθά (πξηλ ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε) θπξίσο ζην λα αλαγλσξίζνπλ φιεο ηηο κεηαβιεηέο ειέγρνπ, ζηελ πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο θαη ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη ζην φηη νη καζεηέο δελ είλαη εμνηθεησκέλνη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, αθνχ θαηά ηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ δελ εκπιέθνληαη ζηελ πξαθηηθή απηή. Σα απνηειέζκαηα απηά ζπλάδνπλ κε ηα απνηειέζκαηα εξεπλψλ απφ ηηο νπνίεο πξνέθπςε φηη νη καζεηέο εκθαλίδνπλ ζεκαληηθέο δπζθνιίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε αλαγλψξηζε επηζηεκνληθψλ εξσηεκάησλ, ηνλ έιεγρν ησλ κεηαβιεηψλ θαη ηελ επηλφεζε θαη πεξηγξαθή ηεο πεηξακαηηθήο δηαδηθαζία πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ (Chen & Klahr, 1999; Duggan & Gott, 2000; Khishfe & Lederman, 2006; Lederman, 2007). Μεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ν αξηζκφο ησλ καζεηψλ πνπ επέιεμαλ ηηο ζσζηέο κεηαβιεηέο ειέγρνπ γηα ηελ έξεπλα, πνπ πεξηέγξαςαλ ζσζηά ην πείξακα θαη έβγαιαλ ηα ζσζηά ζπκπεξάζκαηα απμήζεθε ζεκαληηθά. Σα παξαπάλσ επξήκαηα ζπλάδνπλ µε ηα απνηειέζκαηα εξεπλψλ πνπ κειεηνχλ ηελ εμέιημε απηψλ ησλ δεμηνηήησλ ησλ καζεηψλ (Klahr & Nigam, 2004; Kyriazi, & Constantinou, 2005; Μνπηδνχξε & θνπκηφο, 2015; Schneider et al., 2002; Zion et al., 2004). Ζ ζεκαληηθή βειηίσζε ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο, κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε ζα κπνξνχζε λα απνδνζεί ζηελ εμνηθείσζε ησλ καζεηψλ κε ηελ πξαθηηθή απηή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο. 103

6.3 Πεξηνξηζκνί ηεο Έξεπλαο Πεξηνξηζκφ ηεο παξνχζαο έξεπλαο απνηειεί ην δείγκα ηεο. Σφζν ην κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο ηεο έξεπλαο (19 καζεηέο), φζν θαη ε πεξηνρή ηνπ Γπκλαζίνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ σο πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο. Αλ ε έξεπλα πξαγκαηνπνηνχληαλ κε πεξηζζφηεξνπο καζεηέο απφ δηάθνξεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο, ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζε κηα πιεξέζηεξε γλψζε ηεο ζπκβνιήο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηε πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ζηελ πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Έλαο άιινο πεξηνξηζκφ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε απνθιεηζηηθή ρξήζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ γηα ηελ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ. Ζ ρξήζε ηεο ζπλέληεπμεο ή ν ζπλδπαζκφο εξσηεκαηνινγίνπ θαη ζπλέληεπμεο ζα κπνξνχζε πηζαλφλ λα δψζεη αζθαιέζηεξα απνηειέζκαηα φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ αιιά θαη ηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. 6.4 Πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα Μεηά ηελ αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηελ θαηαγξαθή ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο πξνθχπηνπλ θάπνηεο πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα: Τινπνίεζε ηεο ίδηαο έξεπλαο ζε κεγαιχηεξν δείγκα καζεηψλ ηεο ίδηαο ειηθίαο θαη ζε Γπκλάζηα απφ δηάθνξεο πεξηνρέο ηε Διιάδαο, ψζηε λα δηεξεπλεζεί αλ ηα απνηειέζκαηα κπνξνχλ λα γεληθεπηνχλ. Πξαγκαηνπνίεζε ηεο ίδηαο έξεπλαο, κε ην ίδην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ (πνηφηεηα εμεγήζεσλ, αλάπηπμε πξαθηηθήο πνπ αθνξά ζηε ζρεδίαζε θαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο) ηφζν πξηλ φζν θαη κεξηθνχο κήλεο κεηά ηε δηδαθηηθή παξέκβαζε, ψζηε λα δηεξεπλεζεί ην αλ ηα απνηειέζκαηα παξακέλνπλ ακεηάβιεηα ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο κε ηε ρξήζε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ λα βαζίδεηαη ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε θαη λα ππνζηεξίδεη ηνπο καζεηέο ζηελ ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ αιιά γηα άιιεο ελλνηνινγηθέο πεξηνρέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ, ψζηε λα δηεξεπλεζεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηέηνησλ δηδαθηηθψλ παξεκβάζεσλ. Τινπνίεζε έξεπλαο κε ηε ρξήζε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ λα βαζίδεηαη ζηελ επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε θαη λα ππνζηεξίδεη ηνπο καζεηέο ζηελ ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ γηα ελλνηνινγηθέο πεξηνρέο ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ θαη ζε καζεηέο 104

δεκνηηθνχ ζρνιείνπ θαη Λπθείνπ, ψζηε λα δηεξεπλεζεί αλ δηαθνξνπνηνχληαη ηα απνηειέζκαηα αλάινγα κε ηελ ειηθία ησλ καζεηψλ ή ηελ ελλνηνινγηθή πεξηνρή. 6.5 Αλαθεθαιαίσζε ηελ ηειεπηαία ελφηεηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο παξνπζηάζηεθαλ θαη ζρνιηάζηεθαλ ηα θπξηφηεξα επξήκαηα ηεο έξεπλαο πνπ αθνξνχζαλ ζηε ζπκβνιή ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο ζηελ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο πξαθηηθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε ζρεδίαζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Δληνπίζηεθαλ θάπνηνη πεξηνξηζκνί ηεο εξγαζίαο θαη δφζεθαλ πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα. Γηαπηζηψζεθε φηη είλαη εθηθηή ε αλάπηπμε ησλ πξαθηηθψλ πνπ αθνξνχλ ζηε ζπγθξφηεζε εμεγήζεσλ θαη ζηε ζρεδίαζε θαη πξαγκαηνπνίεζε έξεπλαο. Καηαδεηθλχεηαη επνκέλσο ε αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο πιαηζίνπ, πνπ λα ππνζηεξίδεη εθπαηδεπηηθνχο θαη καζεηέο ζηε δηαδηθαζία ρξήζεο θαη αλάπηπμεο ησλ επηζηεκνληθψλ πξαθηηθψλ. Ζ παξνχζα εξγαζία κε ηα επξήκαηά ηεο ζπλεηζθέξεη πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. 105

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΔΝΟΓΛΧΗ American Association for the Advancement of Science. (1993). Benchmarks for science literacy. New York: Oxford University Press. Bar, V., & Galili, I. (1994). Stages of children s views about evaporation. International Journal of Science Education, 16 (2), 157 174. Bar, V. & Travis, A. S. (1991) Children s views concerning phase changes, Journal of Research in Science Teaching, 28 (4), 363 382. Bell, P., & Linn, M. (2000). Scientific arguments as learning artifacts: Designing for learning from the Web with KIE. International Journal of Science Education, 22 (8), 797 817. Berland, L. K. & McNeill, K. L. (2010). A learning progression for scientific argumentation: Understanding student work and designing supportive instructional contexts. Science Education, 94(5), 765-793. Brown, A. L., & Campione, J. C. (1994). Guided discovery in a community of learners. In K. McGilly (Ed.), Classroom lessons: Integrating cognitive theory and classroom practice (pp. 229-270). Cambridge, MA: MIT Press/ Bradford Books. Bybee, R. W. (1997). Achieving scientific literacy: From purposes to practices. Portsmouth, NH: Heinemann. Bybee R., Taylor J., Gardner A., Van Scotter P., Powell J. C., Westbrook A., & Landes N. (2006). The BSCS 5E Instructional Model: Origins and Effectiveness. Colorado Springs: BSCS. Canpolat, N., Pinarbasi, T., & Sözbilir, M. (2006). Prospective teachers' misconceptions of vaporization and vapor pressure. Journal Chemistry Education, 83(8), 1237. Chi, M.T.H., Kristensen, A.K., & Roscoe, R. 2012. Misunderstanding emergent causal mechanism in natural selection. In K. Rosengren, S. Brem, & G. Sinatra (Eds.), Evolution Challegens: Integrating Research and Practice in Teaching and Learning about Evolution (pp. 145-173). Oxford University Press. Chinn, C. A., & Brewer, W. F. (1998). An empirical test of a taxonomy of responses to anomalous data in science. Journal of Research in Science Teaching, 35(6), 623 654. Chinn, C., & Brown, D. E. (2000). Learning in science: A comparison of deep and surface approaches. Journal of Research in Science Teaching, 37(2), 109 138. Chen, Z., & Klahr, D. (1999): All Other Things Equal: Acquisition and Transfer of the Control of Variables Strategy. Child Development, 70 (5), 1098-1120. 106

Cohen, L., Manion, L. and Morrison K. (2000). Research Methods in Education. NY: RoutledgeFalmers. Coştu, B., & Ayas, A. (2005). Evaporation in different liquids: Secondary students conceptions. Research in Science & Technological Education, 23(1), 75-97. Coştu, B., Ayas, A., & Niaz, M. (2012). Investigating the effectiveness of a POE-based teaching activity on students understanding of condensation. Instructional Science, 40(1), 47-67. Doise, W. & Mugny, G. (1981). Le développement social de l'intelligence. Paris: Intereditions. Dreyfus, A., Jungwirth, E. & Eliovitch, R. (1990) Applying the 'Cognitive Conflict' strategy for conceptual change - some implications, difficulties and problems. Science Education, 74 (5), 555-569 Driver, R., Guesne, E. & Tiberghien, A. (l985). Children s ideas in science. Milton Keynes. Open University Press. Driver, R. & Oldham, V. (1986). "A constructivist approach to curriculum development in science," Studies in Science Εducation, 13(1), 105-122. Driver, R. (1989). Changing Conceptions. ην P. ADEY (ed.). Adolescent Development and School Science, The Falmer Press. Driver, R., Squires, A., Rushworth, P. & Wood-Robinson, V. (1994). Making sense of secondary science research into children s ideas. London: Routledge. Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84(3), 287 312. Duit, R. & Treagust, D.F. (1998).Learning in science- from behaviourism towards social constructivism and beyond. In B. Fraser and K Tobin (Eds.), International handbook of science education, Part 1. (pp. 3-25). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer. Duggan, S., & Gott, R. (2000). Intermediate general national vocational qualification (GNVQ) science: A missed opportunity for a focus on procedural understanding? Research in Science and Technological Education, 18(2), 201 214. Duschl, R. A., Schweingruber, H. A., & Shouse, A. W. (2007). Taking science to school: Learning and teaching science in grades K-8. Washington, DC: National Academies Press. Garnett P.J., Garnett, P. J., and Hackling, M. W. (1995). Students alternative conceptions in chemistry: a review of research and implications for teaching and learning, Studies in Science Education, 25(1), 69-95. Gilly, M. (1989). A propos de la théorie du conflit socio-cognitif et des mécanismes psychosociaux des constructions cognitives: perspectives actuelles et modéles expicatifs. In N. 107

Bednarz & C. Garnier (Eds.), (1989), Construction des savoirs, obstacles et conflits. Ottawa: Girade / Agence d Arc Inc. Giordan, A. & De Vecchi, (1987), Les origines du savoir. Des conceptions des apprenants aux concepts scientifiques. Neuchâtel: Delachaux et Niestlé. Gopal, H., Kleinsmidt, J., Case, J., & Musonge, P. (2004). An investigation of tertiary students' understanding of evaporation, condensation and vapour pressure. International Journal of Science Education, 26(13), 1597-1620. Grotzer, T.A. (2003). Learning to understand the forms of causality implicit in scientific explanations. Studies in Science Education, 39 (1), 1-74. Hackling, M. W. (1998). Working scientifically' Implementing and assessing open investigation work in science. Perth: Education Department of Western Australia Hackling, M.W (2005). Working Scientifically: Implementing and Assessing Open Investigation Work in Science. Department of Education and Training, Western Australia. A resource book for primary and secondary teachers of Science, prepared for the Department of Education and Training, Western Australia. Håland, B. (2010). Student teacher conceptions of matter and substances evaporation and dew formation. Nordic Studies in Science Education, 6(2), 109-124. Harlen, W. (2013). Inquiry-based learning in science and mathematics. Review of science, mathematics and ICT education 7(2), 9-33. Härtel, H. (1982). The electric circuit as a system: A new approach. European Journal of Science Education, 4(1), 45-55. IAP (2010). Taking Inquiry-Based Science Education into Secondary Education. Report of a global conference, (http://www.sazu.si/files/file-147.pdf). Jiménez-Aleixandre, M. P., Rodríguez, A. B., & Duschl, R. A. (2000). Doing the lesson or doing science : Argument in high school genetics. Science Education, 84(6), 757 792. Jones, D. T., Taylor, W. R., & Thornton, J. M. (1992). A new approach to protein fold recognition. Nature, 358 (6381), 86-89. Κang S., Scharmann L,.Noh,., T., (2004), Rexaming the role of cognitive conflict in science concept learning, Reasearch in Science Education, 34(1), 71-96. Khishfe, R., & Lederman, N. (2006). Teaching nature of science within a controversial topic: Integrated versus nonintegrated. Journal of Research in Science Teaching, 43(4), 395 418. Kirikkaya, E. B., & Gullu, D. (2008). Fifth grade students misconceptions about heattemperature and evaporation boiling. Elementary Education Online, 7(1), 15-27. 108

Klahr, D., & Nigam, M. (2004): The Equivalence of Learning Paths in Early Science Instruction. Effects of Direct Instruction and Discovery Learning. Psychological Science, 15(10), 661-667. Klein, P. D. (2004). Constructing scientific explanation through writing. Instructional Science, 32(3), 191-231. Krajcik, J., Soloway, E., Blumenfeld, P., & Marx, R. (1998). Scaffolded technology tools to promote teaching and learning in science. In C. Dede (Ed.), ASCD 1998 yearbook: Learning with technology (pp. 31-45). Alexandria, VA: ASCD. Krajcik, J., Blumenfeld, P., Marx, R., & Soloway, E. (2000). Instructional, curricular, and technological supports for inquiry in science classrooms. In J. Minstrell & E. H. van Zee (Eds.), Inquiry into inquiry: Science learning and teaching (pp. 283-315). Washington, DC: American Association for the Advancement of Science Press. Krajcik, J., & McNeill, K. (2009). Designing Instructional Materials to Support Students in Writing Scientific Explanations: Using Evidence and Reasoning Across the Middle School Years. Paper Presented at the annual meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Hyatt Regency Orange County, Garden Grove, CA. Kuhn, D. (1993). Science as argument: Implications for teaching and learning scientific thinking. Science Education, 77(3), 319 337. Kyriazi, E. & Constantinou, C. (2005). The Science Fair as a Means for Developing Graphing Skills in Elementary School, In P. Michaelides, & A. Margetousaki, (edits). Proceedings of the 2nd International Conference on Hands on Science: Science in a Changing Education, 359-368, Rethymno: The Laboratory for Science Teaching, Department of Education, 13th 16th July 2005. University of Crete Kyza, E.., Constantinou, C. P. & Spanoudis, G., (2011). Sixth graders co-construction of explanations of a disturbance in an ecosystem: exploring relationships between grouping, reflective scaffolding and evidencebased explanations. International Journal of Science Education, 33 (18), 2489-2525. Leach, J. & Scott, P. (2000). The concept of learning demand as a tool for designing teaching sequences. Paper presented at the meeting Research-based teaching sequences, Universite Paris VII, November. France, Lederman, N. G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. In S. K. Abell, & N. G. Lederman, (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 831 879). Mahwah, NJ: Erlbaum. 109

Lehrer, R., & Schauble, L. (2010). What kind of explanation is a model? In M. K. Stein, & L. Kucan, (Eds.), Instructional explanations in the disciplines (pp. 9 22.) New York, NY: Springer. Lemmer, M. 2013. Nature, Cause and Effect of Students' Intuitive Conceptions Regarding Changes in Velocity. International Journal of Science Education 35(2), 239-261. Matthews, M.R. (eds). (1998). "Constructivism in Science Education: A Philosophical Examination. Dordrecht: Kluwer Linn, M. C. (1986). Science. In R. Dillon & R. J. Sternberg (Eds.), Cognition and instruction (pp. 155 204). New York: Academic Press. Lizotte, D. J., Harris, C. J., McNeill, K. L., Marx, R. W., & Krajcik, J. (2003, April). Usable assessments aligned with curriculum materials: Measuring explanation as a scientific way of knowing. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Chicago, IL. Lunetta V.N., (1998). The school science laboratory: historical perspectives and centers for contemporary teaching. In P. Fensham (Ed.). Developments and dilemmas in science education (pp 169-188), London, Falmer Press. McNeill, K. L., Lizotte, D. J., Harris, C. J., Scott, L. A., Krajcik, J., & Marx, R. W. (2003). Using backward design to create standards-based middle-school inquiry-oriented chemistry curriculum and assessment materials. Paper presented at the annual meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Philadelphia, PA. McNeill, K. L., & Krajcik, J. (2006). Supporting students construction of scientific explanation through generic versus context-specific written scaffolds. In annual meeting of the American educational research association, San Francisco. McNeill, K. L. & Krajcik, J. (2007). Middle school students' use of appropriate and inappropriate evidence in writing scientific explanations. In M. Lovett, & P. Shah, (Eds.), Thinking with data (pp. 233-265). New York, NY: Taylor & Francis Group, LLC. McNeill, K. L. & Krajcik, J. (2008). Assessing middle school students content knowledge and reasoning through written scientific explanations. In J. Coffey, R. Douglas, & C. Stearns, (Eds.), Assessing science learning: Perspectives from research and practice (pp. 101-116). Arlington, VA: National Science Teachers Association Press. McNeill, K. L., Lizotte, D. J, Krajcik, J., & Marx, R. W. (2006). Supporting students construction of scientific explanations by fading scaffolds in instructional materials. The Journal of the Learning Sciences, 15(2), 153-191. 110

McRobbie, C. & Tobin, K. (1997) A social constructivism perspective on learning environments. International Journal of Science Education, 19 (2), 193 208. Mercer, N. (1998) Development through dialogue: a socio-cultural perspective on the process of being educated. In A. Quelhas, & F. Pereira's (Eds.), Cognition and Context. Lisboa: Instituto Superior de Psicologia Aplicada. Metz, K. E. (2000). Young children s inquiry in biology: Building the knowledge bases to empower independent inquiry. In J. Minstrell, & E. H. van Zee (eds.), Inquiry into inquiry learning and teaching in science (pp. 371-404). Washington, DC: American Association for the Advancement of Science. Minner, D. D., Levy, A. J. & Century, J. (2010). Inquiry-based science instruction what is it and does it matter? Results from a research synthesis years 1984-2002. Journal of Research in Science Teaching, 47(4), 474-496. National Research Council (1996). National science education standards: Observe, interact, change, learn. Washington, D.C.: National Academy Press. National Research Council (NRC). (2000). Inquiry and the national science education standards: A guide for teaching and learning. Washington, DC: National Academy Press. National Research Council (NRC). (2012). A Framework for K 12 Science Education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. Washington, DC: National Academies Press. Newton, P., Driver, R., & Osborne, J. (1999). The place of argumentation in the pedagogy of school science. International Journal of Science Education, 21(5), 553 576. NGSS Lead States. (2013). Next Generation Science Standards: For States, By States. Washington, DC: The National Academies Press. Niedderer, H., (1997) Learning process studies in physics: a review of concepts and results. Paper presented at the 1997 AERA Annual Meeting, Chicago, IL. OECD (2006). Assessing Scientific, Reading and Mathematical Literacy: A framework for PISA 2006. Paris: OECD Publishing. OECD, (2009) PISA 2009 Assessment Framework: Key Competencies in Reading, Mathematics and Science. Paris: OECD Publishing. OECD (2013). PISA 2015 Draft Science Framework. Retrieved from http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/draft%20pisa%202015%20science%20framework %20.pdf. Ollerenshaw, C., Ritchie, R. (1993). Primary Science: Making it Work. David Fulton Publishers, London 111

Osborne, R.J. & Cosgrove, M.M. (1983). Children's conceptions of the changes of state of water. Journal of Research in Science Teaching 20 (9), 825-838 Paik, S. H. (2015). Exploring the role of a discrepant event in changing the conceptions of evaporation and boiling in elementary school students. Chemistry Education Research and Practice, 16(3), 670-679. Papageorgiou, G., Johnson, P., & Fotiades, F. (2008). Explaining melting and evaporation below boiling point. Can software help with particle ideas?. Research in Science & Technological Education, 26(2), 165-183. Pfundt, H. & Duit, R. (2004). Bibliography: Students and teachers conceptions and science education. Kiel: IPN. Plé, E. (1997), Transformation de la matiére à l'école élémentaire: des dispositifs flexibles pour franchir des obstacles, Aster, 24, 203-229. Prawat, R. (1993). The value of ideas: Problems versus possibilities in learning. Educational Researcher, 22 (6), 5 12. Roth, W.M. (1995). Authentic school science. Dordrecht, The Netherlands: Kluwer. Ruiz-Primo, M. A., Li, M., Tsai, S., & Schneider, J. (2010). Testing one premise of scientific inquiry in science classrooms: A study that examines students scientific explanations. Journal of Research in Science Teaching, 47(5), 583-608. Russell, T., Harlen, W., & Watt, D. (1989). Children's ideas about evaporation. International Journal of Science Education, 11(5), 566-576. Sampson, V., Grooms, J., & Walker, J. (2011). Argument-Driven Inquiry as a way to help students learn how to participate in scientific argumentation and craft written arguments: An exploratory study. Science Education, 95(2), 217-257. Sandoval, W. A. & Reiser, B. J. (1997). Evolving explanations in high school biology. A paper presented at the Annual Meeting of the American Education Research Association, Chicago Sandoval, W. (2003). Conceptual and epistemic aspects of students scientific explanations. The Journal of the Learning Sciences, 12(1), 5 51. Sandoval, W. A., & Reiser, B. J. (2004). Explanation-driven inquiry: Integrating conceptual and epistemic scaffolds for scientific inquiry. Science Education, 88(3), 345 372. Sandoval, W. A., & Millwood, K. A. (2005). The quality of students use of evidence in written scientific explanations. Cognition and Instruction, 23(1), 23 55. Scamp, K. (2012). Teaching Primary Science Constructively (4th ed.). South Melbourne: Cengage Learning Australia 112

Schneider, R. M., Krajcik, J., Marx, R.W., & Soloway, E. (2002). Performance of Students in Project-Based Science Classrooms on a National Measure of Science Achievement. Journal of Research in Science Teaching, 39(5), 410 422. Skoumios, M. & Hatzinikita, V. (2004). Dealing with obstacles regarding heat and temperature. In D. Koliopoulos & A. Vavouraki (Eds.), Science Education at Cross Roads: Meeting the Challenges of the 21th Century (pp. 107-118), Association for Science Education, Athens. Skoumios, M. & Hatzinikita, V. (2005). The role of cognitive conflict in science concept learning, International Journal of Learning, 12 (7), p. 185-194. Skoumios, M. (2008). Sociocognitive conflict processes in science learning: benefits and limits, Journal of Baltic Science Education, 7 (3), 165-174. Skoumios, M. (2009) The effect of sociocognitive conflict on students dialogic argumentation about floating and sinking. International Journal of Environmental and Science Education, 4 (4), 381-399. Songer, N. B., Kelcey, B., & Gotwals, A. W. (2009). How and when does complex reasoning occur? Empirically driven development of a learning progression focused on complex reasoning about biodiversity. Journal of Research in Science Teaching, 46(6), 610-631. Songer, N. B. & Gotwals, A. W. (2012). Guiding explanation construction by children at the entry points of learning progressions. Journal of Research in Science Teaching, 49(2), 141-165. Tishman, S., & Perkins, D. (1997). The language of thinking. Phi Delta Kappan, 78, 368-374. Tobin, K. (Ed.). 1993, The Practice of Constructivism in Science and Mathematics Education, AAAS Press, Washington DC. Tobin, K. & Tippins, D. (1993). Constructivism as a referent for teaching and learning. In K. Tobin (Ed.), The practice of constructivism in science education (pp. 3 21). Hilldale, NJ: Lawrence Erlbaum. Toulmin, S. (1958). The uses of argument. Cambridge, England: Cambridge University Press. Traianou, A. (2006). Teachers adequacy of subject knowledge in primary science: Assessing constructivist approaches from a sociocultural perspective. International Journal of Science Education, 28 (8), 827 42. Tsai, C-C. (2000). Enhancing science instruction: The use of conflict maps. International Journal of Science Education, 22 (3), 285-302. Tsikalas, T., Stamovlasis, D., & Papageorgiou, G. (2014). Mental representations of 12 year-old children about boiling and evaporation: A probabilistic association with convergent and divergent thinking. Preschool and Primary Education, 2(1), 17-26. 113

Tytler, R., Prain, V. & Peterson, S. (2007). Representational issues in students learning about evaporation. Research in Science Education, 37(3), 313-331. Viennot, L. (1979). Spontaneous reasoning in elementary dynamics. European Journal of Science Education, 1(2), 205 221. Vygotsky, L. (1978). Mind in society: The Development of Higher Psychological Processes, Cambridge: Harvard University Press. Watts, M. (1994). Constructivism, Re-constructivism and Task-orientated Problem-solving. In Peter J. Fensham, Richard F. Gunstone, Richard T. White (Eds)., The Content of Science: A Constructivist Approach to its Teaching and Learning (pp. 39-59): London: Falmer Press Wheatley,G. (1991). Constructivist Perspectives in Science and Mathematics Learning. Science Education, 75(1), 9-21 Widolo, A., Duit, R. & Muller, C. (2002). Constructivist views of teaching and learning in practice: teachers views and classroom behavior, Paper presented at the Annual meeting of the national Association for Research in Science Teaching, New Orleans Wilson, N. and McLean, S. (1994) Questionnaire Design: a Practical Introduction. Newtown Abbey: University of Ulster Press. Zion, M., Slezak, M., Shapira, D.; Link, E.; Bashan, N.; Brumer, M.; Orian, T.; Nussinowitz, R.; Court, D.; Agrest, B.; Mendelovici, R., & Valanides, N. (2004). Dynamic, Open Inquiry in Biology Learning. Science Education, 88(5), 875-894. Zohar, A., & Nemet, F. (2002). Fostering students knowledge and argumentation skills through dilemmas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35 62. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΛΛΗΝΟΓΛΧΗ Δπαγγεινπνχινπ, Α. (2012). Αληηιήςεηο ησλ Μαζεηώλ ηεο Α Λπθείνπ γηα ηελ έλλνηα ηεο ηξηβήο, ηνπο λόκνπο ηεο θαη ην ξόιν ηεο ζηε ζρεηηθή κεηαθνξηθή θαη πεξηζηξνθηθή θίλεζε. Πξόηαζε γηα επνηθνδνκεηηθή δηδαθηηθή παξέκβαζε ζε έλα ζπλεξγαηηθό πεξηβάιινλ κάζεζεο θαη δηδαζθαιίαο. Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή ζην Δζληθφ Αξρείν Γηδαθηνξηθψλ Γηαηξηβψλ, Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο (ΓΠΘ), Παηδαγσγηθφ Σκήκα Γεκνηηθήο Δθπαίδεπζεο, Αιεμαλδξνχπνιε. Cohen, L. & Manion, L. (1997). Μεζνδνινγία εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο. Αζήλα: Έθθξαζε. Κφθθνηαο Π. (1998). Σύγρξνλεο πξνζεγγίζεηο ζηε δηδαζθαιία ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ. Η επνηθνδνκεηηθή πξνζέγγηζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο. Αζήλα. Κφθθνηαο, Π. (2001). Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ (4 ε εθδ.). Αζήλα : Δθδφζεηο Γξεγφξεο 114

Κνιηφπνπινο, Γ. (2001). ρεδηαζκφο δηδαθηηθνχ πιηθνχ γηα ηελ έλλνηα ηεο ελέξγεηαο, ην: Κνιηφπνπινο, Γ., Κνπιατδήο, Β., Σζαηζαξψλε, Α., Υαηδεληθήηα, Β., Υξεζηίδνπ, Β. & Ogborn, J. (Δπηκ.), Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ (Tφκνο B, ζ. 367-409). Πάηξα: Διιεληθφ Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην. Κφκεο, Β. (2002). Δξεπλεηηθνί άμνλεο θαη κεζνδνινγηθά δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηε ζχγθξνπζε ηνπ εξεπλεηηθνχ πεδίνπ ηεο Γηδαθηηθήο ηεο Πιεξνθνξηθήο. ηα πξαθηηθά ηνπ 3 νπ Παλειιήληνπ ζπλεδξίνπ κε δηεζλή ζπκκεηνρή «Οη ηερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Επηθνηλσλίαο ζηελ Εθπαίδεπζε».(ζζ. 219-229). Ρφδνο: Δθδ. Καζηαληψηε. Κνπιατδήο, Β., (1994). Δπηζηεκνινγία θαη θαηαζθεπή Αλαιπηηθψλ Πξνγξακκάησλ: Ζ επηινγή πεξηερνκέλνπ γηα ηελ δηδαζθαιία ησλ ΦΔ. Σύγρξνλε Εθπαίδεπζε, 75, 22-29. Κνπιατδήο, Β., (2001). Γηδαθηηθή ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ: αληηθείκελν θαη αλαγθαηφηεηα. ην Β. Κνπιατδήο (επηζη. επζ.), Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ, (ηφκνο Α, ζει. 25-50). Πάηξα : Διιεληθφ Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην, Μνπηδνχξε, Γ. & θνπκηφο, Μ. (2015). Ζ ζπκβνιή ελφο εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ γηα ηηο αιιαγέο θαηάζηαζεο θαη ηε ζεξκνθξαζία ζηελ αλάπηπμε επηζηεκνληθψλ πξαθηηθψλ ζε καζεηέο ηεο Δ ηάμεο ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ. ην Υ. θνπκπνπξδή, Μ. θνπκηφο (Δπηκ.), 1 ν Παλειιήλην Σπλέδξην κε Δηεζλή Σπκκεηνρή «Αλάπηπμε Εθπαηδεπηηθνύ Υιηθνύ ζηα Μαζεκαηηθά θαη ηηο Φπζηθέο Επηζηήκεο», 17-18 Οθησβξίνπ 2014 (ζζ. 275-294). Ρφδνο Ραβάλεο, Κ. (2001), Ζ γλσζηηθή ζχγθξνπζε σο δηδαθηηθφ εξγαιείν, ην Β. Κνπιατδήο (επηζη. επζ.), Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ, (ηφκνο Α, ζζ. 253 275). Πάηξα: Διεχζεξν Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην, θνπκηφο, Μ. & Υαηδεληθήηα, Β. (2000). Μνληέια καζεηψλ γηα ζεξκφηεηα, ζεξκνθξαζία θαη ζεξκηθά θαηλφκελα, Επηζεώξεζε Φπζηθήο, 31, ζει. 58-71. θνπκηφο, Μ., & Υαηδεληθήηα, Β. (2003). Δπηπηψζεηο παξαγφλησλ ηνπ πιαηζίνπ ζηηο αληηιήςεηο καζεηψλ γηα ηε ζεξκφηεηα. ην: Π. Κφθθνηαο, Η. Βιάρνο, Π. Πήιηνπξαο & Α. Πιαθίηζε (επηκ.), Πξαθηηθά 1νπ παλειιήληνπ ζπλεδξίνπ κε δηεζλή ζπκκεηνρή θαη ζέκα: Η δηδαζθαιία ησλ θπζηθώλ επηζηεκώλ ζηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο (ζ. 743-747). Αζήλα: Γξεγφξεο. θνπκηφο, Μ. & Υαηδεληθήηα, Β. (2013). Ζ πνηφηεηα ησλ εμεγήζεσλ ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο. ην: Πηεξξάηνο, Θ., Αξηέκε,., Πνιάηνγινπ, Υ. & Κνπκαξάο, Π. (επηκ.), Πξαθηηθά Παλειιελίνπ πλεδξίνπ: «Πνηα Φπζηθή έρεη λόεκα λα δηδάζθνληαη ηα παηδηά καο ζήκεξα;» (ζ. 323-330). Παηδαγσγηθφ Σκήκα Γεκνηηθήο Δθπαίδεπζεο θαη Σκήκα Φπζηθήο, Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο, Θεζζαινλίθε, sapth2013.web.auth.gr. 115

θνπκηφο, Μ. & Υαηδεληθήηα, Β. (2014). Αμηνινγψληαο ηηο γξαπηέο εμεγήζεηο ησλ καζεηψλ ζηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο. Φπζηθέο Επηζηήκεο ζηελ Εθπαίδεπζε, 3, 9-19 θνπκηφο, Μ. & θνπκπνπξδή, Υ. (2015). Αλάπηπμε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζηα Μαζεκαηηθά θαη ηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο. ην Υ. θνπκπνπξδή, Μ. θνπκηφο (Δπηκ.), 1 ν Παλειιήλην Σπλέδξην κε Δηεζλή Σπκκεηνρή «Αλάπηπμε Εθπαηδεπηηθνύ Υιηθνύ ζηα Μαζεκαηηθά θαη ηηο Φπζηθέο Επηζηήκεο», 17-18 Οθησβξίνπ 2014 (ζζ.14-38). Ρφδνο Υαιθηά, Κ. (2010α). Δηδάζθνληαο Φπζηθέο Επηζηήκεο. Θεσξεηηθά δεηήκαηα, πξνβιεκαηηζκνί, πξνηάζεηο (Σφκνο Α ). Αζήλα : Δθδφζεηο Παηάθε Υαηδεληθήηα, Β. (2001). Δπηζηεκνληθή θαη θαζεκεξηλή γλψζε: Σν επηζηεκνινγηθφ εκπφδην. ην: J. Bliss, G. Cooper, Γ. Κνιηφπνπινο, Β. Κνπιατδήο, Κ. Ραβάλεο, J. Solomon, Α. Σζαηζαξψλε, Β. Υαηδεληθήηα & Β. Υξεζηίδνπ, Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ. Τόκνο Α (ζει. 99-127). Πάηξα: Δ.Α.Π., Υαηδεληθήηα, Β. & Υξεζηίδνπ Β. (2001). Πξαθηηθν-βησκαηηθή γλψζε ησλ καζεηψλ: Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά. ην: J. Bliss, G. Cooper, Γ. Κνιηφπνπινο, Β. Κνπιατδήο, Κ. Ραβάλεο, J. Solomon, Α. Σζαηζαξψλε, Β. Υαηδεληθήηα, Β. Υξεζηίδνπ. (Δπηκ.). Δηδαθηηθή ησλ Φπζηθώλ Επηζηεκώλ. Τόκνο Α (ζει.153-178). Πάηξα: ΔΑΠ. Φχιινο, Γ., Κνπκάξαο, Π. & Καξηψηνγινπ, Π. (1993). Δπνηθνδφκεζε ηεο γλψζεο ζηελ ηάμε κε ζπλέξεπλα δαζθάινπ θαη καζεηή. Σύγρξνλε Εθπαίδεπζε, 70, 34-42. 116

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 1 117

Εξσηεκαηνιόγην 1. Έβξερε απφ ην βξάδη κέρξη ηελ άιιε εκέξα ην πξσί. ηηο 8:00 ζηακάηεζε ε βξνρή. Ζ ζεξκνθξαζία εθείλε ηε ζηηγκή ήηαλ 16 ν C θαη ν αζθαιηνζηξσκέλνο δξφκνο ήηαλ αξθεηά βξεγκέλνο. Άξρηζε λα βγαίλεη ν ήιηνο θαη λα απμάλεηαη ε ζεξκνθξαζία. ηηο 9:00 ε ζεξκνθξαζία ήηαλ 19 ν C θαη ν δξφκνο ήηαλ ιηγφηεξν βξεγκέλνο. ηηο 10:00 ε ζεξκνθξαζία ήηαλ 24 ν C θαη ν δξφκνο είρε ζηεγλψλεη. Γχν παηδηά, ε Έιελα θαη ν Μάξηνο έρνπλ δηαθνξεηηθέο απφςεηο γηα ην ηη έγηλε ην λεξφ πνπ ππήξρε ζην δξφκν. Ζ Έιελα πηζηεχεη φηη ην λεξφ απνξξνθήζεθε απφ ην δξφκν ελψ ν Μάξηνο ζεσξεί φηη ην λεξφ εμαθαλίζηεθε. ην εξψηεκα «ηη έγηλε κε ην λεξφ;», πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςή ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 2. Ζ Μαξία έπιπλε ηα ρέξηα ηεο κε λεξφ ελψ ε Γεσξγία ζέιεζε λα ηα απνιπκάλεη θαη ηα έπιπλε κε ηελ ίδηα πνζφηεηα νηλφπλεπκα κε απηήλ ηνπ λεξνχ πνπ ρξεζηκνπνίεζε ε Μαξία. Σα δχν πγξά έρνπλ ηελ ίδηα ζεξκνθξαζία. Γελ έρνπλ πεηζέηα γηα λα ζθνππίζνπλ ηα ρέξηα ηνπο, νπφηε ηα ηηλάδνπλ κε ηνλ ίδην ηξφπν θαη νη δχν θαη πεξηκέλνπλ λα ζηεγλψζνπλ. Ζ Μαξία ππνζηεξίδεη φηη ηα ρέξηα ηεο ζα ζηεγλψζνπλ πην γξήγνξα απφ ηεο Γεσξγίαο. Ζ Γεσξγία πηζηεχεη φηη ηα ρέξηα ηεο ζα ζηεγλψζνπλ ζηνλ ίδην ρξφλν κε απηφλ ηεο Μαξίαο. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ απάληεζε ζνπ φζν θαιχηεξα κπνξείο. 118

3. Ζ Μαξία θαη ε Γήκεηξα έρνπλ δχν θαλειάθηα αθξηβψο ηα ίδηα. Ζ Μαξία έπιπλε ην δηθφ ηεο κε δεζηφ λεξφ (60 ν C) ελψ ε Γήκεηξα κε θξχν λεξφ (20 ν C). Σα θνξίηζηα αθνχ έζηπςαλ ηα θαλειάθηα πνιχ θαιά ηα άπισζαλ δίπια δίπια κε ηνλ ίδην ηξφπν. Ζ Γήκεηξα ππνζηεξίδεη φηη ζα ζηεγλψζεη πξψηα ην δηθφ ηεο θαλειάθη. Ζ Μαξία ππνζηεξίδεη φηη ηα θαλειάθηα ζα ζηεγλψζνπλ ζηνλ ίδην ρξφλν. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 60 ο C 20 o C 119

4. Ζ Γεσξγία ζέιεη λα βγεη έμσ κε ηηο θίιεο ηεο θαη ε κπινχδα πνπ ηεο αξέζεη είλαη ιεξσκέλε ζε έλα ζεκείν. Απνθάζηζε ηειεπηαία ζηηγκή λα πιχλεη εθείλν ην ζεκείν πνπ είλαη ν ιεθέο πξνζεθηηθά. ηε ζπλέρεηα απιψλεη ηελ κπινχδα ζε κηα θαξέθια γηα λα ζηεγλψζεη. Ζ κεηέξα ηεο ππνζηεξίδεη πσο αλ αλνίμεη ηνλ αλεκηζηήξα θαη ηνλ πιεζηάζεη ζηελ κπινχδα, απηή ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Ζ Μαξία, κηα θίιε ηεο Γεσξγίαο, δηαθσλεί θαη ιέεη φηη ε κπινχδα ζα ζηεγλψζεη ζηνλ ίδην ρξφλν είηε ρξεζηκνπνηήζεη αλεκηζηήξα είηε φρη. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν θαιχηεξα κπνξείο. 5. Γχν αιπθέο ζηα βξάρηα ηεο Καιιηζέαο πεξηέρνπλ ίζεο πνζφηεηεο ζαιαζζηλνχ λεξνχ ηεο ίδηαο ζχζηαζεο θαη ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο. Ζ αιπθή Α έρεη κεγαιχηεξε επηθάλεηα απφ ηελ αιπθή Β. Γχν παηδηά, ν Γηψξγνο θαη ε Καηεξίλα επηζθέθηεθαλ ηηο αιπθέο ζηηο 10:00 κηα εκέξα. Μεηά απφ κηα ψξα παξαηήξεζαλ φηη θαη νη δχν αιπθέο είραλ αθφκα λεξφ. Όκσο, ηα δχν παηδηά δελ είραλ ηελ ίδηα άπνςε γηα ηηο πνζφηεηεο ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ πνπ είραλ ηψξα νη αιπθέο. Ο Γηψξγνο ζεσξεί φηη ε αιπθή Α ζα έρεη πεξηζζφηεξν ζαιαζζηλφ λεξφ απφ ηελ αιπθή Β. Ζ Καηεξίλα πηζηεχεη φηη νη αιπθέο ζα έρνπλ ίζεο πνζφηεηεο ζαιαζζηλνχ λεξνχ. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςή ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 120

6. Κάλεη πνιιή δέζηε θαη ν Γηψξγνο, ν Μαλψιεο θαη ε παξέα ηνπο απνθάζηζαλ λα πηνπλ κηα παγσκέλε κπχξα κε ην θνιαηζηφ ηνπο. Όηαλ ν ζεξβηηφξνο έθεξε ηηο κπχξεο ν Γηψξγνο θαη ν Μαλψιεο είραλ πάεη λα πιχλνπλ ηα ρέξηα ηνπο. Όηαλ γχξηζαλ παξαηήξεζαλ φηη εμσηεξηθά ζηα πνηήξηα είραλ ζρεκαηηζηεί ζηαγφλεο. Ο Μαλψιεο ππνζηεξίδεη φηη νη ζηαγφλεο πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ πνηεξηνχ. Ο Γηψξγνο δηαθσλεί αιιά δε κπνξεί λα δψζεη κηα άιιε απάληεζε. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 121

Ζ Μαξία πηζηεχεη φηη κηα πνζφηεηα δάραξεο δηαιχεηαη επθνιφηεξα ζην δεζηφ λεξφ απφ φηη ζην θξχν. Ο Παλαγηψηεο πηζηεχεη φηη ε δάραξε δηαιχεηαη ην ίδην εχθνια θαη ζην δεζηφ θαη ζην θξχν λεξφ. Μεηά απφ απηή ηελ δηαθσλία απνθάζηζαλ λα θάλνπλ κηα έξεπλα γηα λα δηαπηζηψζνπλ πνηνο έρεη δίθαην. Απαληήζηε ζηηο εξσηήζεηο 7-13 πνπ αλαθέξνληαη ζηελ έξεπλα πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηα παηδηά. 7. Σν εξψηεκα πνπ ζα εξεπλήζνπλ ηα παηδηά ζηελ έξεπλα ηνπο είλαη: Α. Ζ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ επεξεάδεη ην ρξφλν δηάιπζεο ηεο δάραξεο; Β. Ζ πνζφηεηα ηεο δάραξεο επεξεάδεη ην ρξφλν δηάιπζεο ηεο ζην λεξφ; Γ. Ο ηξφπνο αλάδεπζεο επεξεάδεη ην ρξφλν δηάιπζεο ηεο δάραξεο ζην λεξφ; Γ. Ζ ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνχ επεξεάδεη ην ρξφλν δηάιπζεο ηεο δάραξεο; 8. Ση ζα αιιάμνπλ ζηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ; Α. Σελ πνζφηεηα ηεο δάραξεο. Β. Σελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ. Γ. Σε ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνχ. Γ. Σνλ ηξφπν αλάδεπζεο. 9. Πνηα απφ ηα παξαθάησ δε ζα αιιάμνπλ ζηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ; Α. Σελ πνζφηεηα ηεο δάραξεο. Β. Σελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ. Γ. Σε ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνχ. Γ. Σνλ ηξφπν αλάδεπζεο. 10. Ση ζα κεηξήζνπλ ζηελ έξεπλα πνπ ζα θάλνπλ; Α. Σελ πνζφηεηα ηεο δάραξεο. Β. Σελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ. Γ. Σε ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνχ. Γ. Σν ρξφλν δηάιπζεο ηεο δάραξεο ζην λεξφ. 11. Πνηα πεηξακαηηθή δηαδηθαζία ζα αθνινπζήζνπλ; (λα πεξηγξάςεηο φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο ηε πεηξακαηηθή δηαδηθαζία.) 122

.. 12. Σα παηδηά θάλνληαο κηα άιιε έξεπλα είραλ πάξεη ηηο κεηξήζεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζηνλ παξαθάησ Πίλαθα. Μάδα πάγνπ (ζε g) Υξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ ηήμε ηνπ πάγνπ (ζε min) 20 5 40 11 50 16 60 22 Σν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ παξαπάλσ έξεπλα είλαη: Α. Ζ πνζφηεηα ηνπ πάγνπ δελ επεξεάδεη ην ρξφλν ηήμεο ηνπ. Β. Ζ πνζφηεηα ηνπ πάγνπ επεξεάδεη ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ηήμε ηνπ θαη κάιηζηα φζν απμάλεηαη ε πνζφηεηα ηνπ πάγνπ κεηψλεηαη ν ρξφλνο ηήμεο. Γ. Ζ πνζφηεηα ηνπ πάγνπ επεξεάδεη ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ηήμε ηνπ θαη κάιηζηα φζν απμάλεηαη ε πνζφηεηα ηνπ πάγνπ απμάλεηαη ν ρξφλνο ηήμεο. Γ. Ζ πνζφηεηα ηνπ πάγνπ επεξεάδεη ηε ζεξκνθξαζία ζηελ νπνία ηήθεηαη. 123 ε επραξηζηψ.

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 2 124

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 1 Ση βιέπεηε ζηελ εηθφλα ; Κάπνηα ζηηγκή ην λεξφ είλαη αξθεηφ αιιά κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ ε πνζφηεηα ηνπ λεξνχ κεηψλεηαη κέρξη πνπ κεδελίδεηαη νπφηε ζπιιέγεηαη ην αιάηη. Ση έγηλε ην λεξφ; Γηθαηνιφγεζε ηελ απάληεζή ζνπ.. Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη έγηλε ην λεξφ) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. 125

πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο;. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί; Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 126

Έξεπλα Τιηθά: Βαδάθηα κε ζθέπαζκα, πνηήξη δέζεσο, γπαιί, λεξφ. Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 1: ε δχν ίδηα βαδάθηα βάδνπκε ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ θαη ζεκεηψλνπκε ην χςνο ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία. θεπάδνπκε ην έλα βάδν θαη ην άιιν ην αθήλνπκε αλνηρηφ. Θα ηνπνζεηήζνπκε ηα δχν βαδάθηα δίπια ζην παξάζπξν γηα κηα εβδνκάδα. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί κε ηελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ ζηα δχν βαδάθηα; Γηαηί; Ση παξαηεξείο ζρεηηθά κε ηελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη; πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηεο νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; 127

Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 2: ε έλα δνρείν βάδνπκε λεξφ πνπ ην έρνπκε δεζηάλεη ιίγν. θεπάδνπκε ην δνρείν κε έλα γπαιί θαη ην αθήλνπκε γηα 5 ιεπηά. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί ζηελ θάησ επηθάλεηα ηνπ γπαιηνχ;.. Ση παξαηεξείο ζηελ θάησ επηθάλεηα ηνπ γπαιηνχ; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη;.. πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; 128

Δηαπηζηώζεηο: Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππφςε ζνπ ηηο δηαπηζηψζεηο ζνπ απφ ηα παξαπάλσ πεηξάκαηα μαλαθνίηαμε ην κνληέιν πνπ θαηαζθεχαζεο ζην πξψην θχιιν εξγαζίαο γηα λα εμεγήζεηο πνπ πάεη ην λεξφ ζηηο αιπθέο κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ θαη ηξνπνπνίεζε ην αλ λνκίδεηο φηη ρξεηάδεηαη. πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο;. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. 129

Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί;. Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 130

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 2 Γχν ίδηα δνρεία πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν πγξψλ (20ml). Σα πγξά έρνπλ ίζεο ζεξκνθξαζίεο (20 ν C). Σν Α δνρείν πεξηέρεη λεξφ θαη ην Β νηλφπλεπκα. Σα ηνπνζεηνχκε δίπια δίπια ζηνλ πάγθν ηεο θνπδίλαο. Σελ επφκελε κέξα πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηα δχν πγξά. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ηελ επφκελε κέξα ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζην δνρείν Α ζα βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηε ζηάζκε ηνπ νηλνπλεχκαηνο ζην δνρείν Β. Ο Γεκήηξεο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ησλ πγξψλ ζα πέζεη ην ίδην θαη ζηα δχν δνρεία. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. νερό οινόπνευμα... Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη ζα γίλεη κε ην λεξφ θαη ην νηλφπλεπκα ζηα δχν δνρεία) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. 131

πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο;. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί;.. Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 132

Έξεπλα ρεδίαζε έξεπλαο Δξεπλεηηθφ εξψηεκα:. επεξεάδεη.. Τπφζεζε:.. Ση αιιάδσ ; Ση θξαηάσ ζηαζεξά; Ση κεηξάσ; Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο : θεχε θαη νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζσ; θεύε Όξγαλα κέηξεζεο Οπζίεο Πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζσ: 133

.... Μεηξήζεηο :. Δηαπηζηώζεηο Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Ση δπζθνιίεο ζπλάληεζα ζε απηή ηελ έξεπλα; Πσο κπνξψ λα βειηηψζσ ηελ έξεπλα απηή; 134

Ση άιιν ζέισ λα εξεπλήζσ;. Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππόςε ηηο δηαπηζηώζεηο ηεο έξεπλαο αο απαληήζνπκε μαλά ζην πξόβιεκα 1 Γχν ίδηα δνρεία πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν πγξψλ (20ml). Σα πγξά έρνπλ ίζεο ζεξκνθξαζίεο (20 ν C). Σν Α δνρείν πεξηέρεη λεξφ θαη ην Β νηλφπλεπκα. Σα ηνπνζεηνχκε δίπια δίπια ζηνλ πάγθν ηεο θνπδίλαο. Σελ επφκελε κέξα πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηα δχν πγξά. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ηελ επφκελε κέξα ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζην δνρείν Α ζα βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηε ζηάζκε ηνπ νηλνπλεχκαηνο ζην δνρείν Β. Ο Γεκήηξεο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ησλ πγξψλ ζα πέζεη ην ίδην θαη ζηα δχν δνρεία. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο... 135

πζηαηηθά κηαο εμήγεζεο Μηα επηζηεκνληθή εμήγεζε πεξηέρεη ηξία ζηνηρεία: 1. Ιςχυριςμόσ Συμπζραςμα που απαντά ςτθν ερϊτθςθ ι ςτο πρόβλθμα. 2. Αποδεικτικά ςτοιχεία Δεδομζνα που υποςτθρίηουν τον ιςχυριςμό. 3. Συλλογιςμόσ Συνδζει τον ιςχυριςμό με τισ αποδείξεισ με τθ βοικεια επιςτθμονικϊν αρχϊν και φανερϊνει το λόγο για τον οποίο τα δεδομζνα κεωροφνται ωσ αποδεικτικά ςτοιχεία που υποςτθρίηουν τον ιςχυριςμό. 136

Αο δνύκε ινηπόλ πσο ζα γξάθακε μαλά ηελ εμήγεζε ηνπ εξσηήκαηνο : Γχν ίδηα δνρεία πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν πγξψλ (20ml). Σα πγξά έρνπλ ίζεο ζεξκνθξαζίεο (20 ν C). Σν Α δνρείν πεξηέρεη λεξφ θαη ην Β νηλφπλεπκα. Σα ηνπνζεηνχκε δίπια δίπια ζηνλ πάγθν ηεο θνπδίλαο. Σελ επφκελε κέξα πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηα δχν πγξά. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ηελ επφκελε κέξα ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζην δνρείν Α ζα βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηε ζηάζκε ηνπ νηλνπλεχκαηνο ζην δνρείν Β. Ο Γεκήηξεο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ησλ πγξψλ ζα πέζεη ην ίδην θαη ζηα δχν δνρεία. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 1. Ιςχυριςμόσ 2. Αποδεικτικά ςτοιχεία 3. Συλλογιςμό 137

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 3 Γχν ίδηα πνηήξηα πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν λεξνχ (200ml). Σν λεξφ ζην Α δνρείν έρεη ζεξκνθξαζία 25 ν C ελψ ζην Β δνρείν ην λεξφ έρεη ζεξκνθξαζία 80 ν C. Σα πνηήξηα ηνπνζεηνχληαη ζηνλ ίδην δεζηφ ρψξν. Μεηά απφ ηξεηο ψξεο πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία. Ζ Μαξία πηζηεχεη φηη κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη κφλν ζην Β δνρείν. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη θαη ζηα δχν δνρεία θαη κάιηζηα κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία ζα έρεη πέζεη ην ίδην. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 25 ο 80 ο C... Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη ζα γίλεη κε ην λεξφ ζηα δχν δνρεία) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. 138

πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε αο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο; Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα αο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί; Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 139

Έξεπλα ρεδίαζε έξεπλαο Δξεπλεηηθφ εξψηεκα:. επεξεάδεη Τπφζεζε: Ση αιιάδσ ; Ση θξαηάσ ζηαζεξά; Ση κεηξάσ; Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο : θεχε θαη νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζσ; θεύε Όξγαλα κέηξεζεο Οπζίεο Πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζσ: 140

Μεηξήζεηο :. Δηαπηζηώζεηο Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Ση δπζθνιίεο ζπλάληεζα ζε απηή ηελ έξεπλα; 141

Πσο κπνξψ λα βειηηψζσ ηελ έξεπλα απηή; Ση άιιν ζέισ λα εξεπλήζσ; 142

Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππόςε ηηο δηαπηζηώζεηο ηεο έξεπλαο αο απαληήζνπκε μαλά ζην πξόβιεκα 1. Γχν ίδηα πνηήξηα πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν λεξνχ (200ml). Σν λεξφ ζην Α δνρείν έρεη ζεξκνθξαζία 25 ν C ελψ ζην Β δνρείν ην λεξφ έρεη ζεξκνθξαζία 80 ν C. Σα πνηήξηα ηνπνζεηνχληαη ζηνλ ίδην δεζηφ ρψξν. Μεηά απφ ηξεηο ψξεο πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία. Ζ Μαξία πηζηεχεη φηη κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη κφλν ζην Β δνρείν. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη θαη ζηα δχν δνρεία θαη κάιηζηα κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία ζα έρεη πέζεη ην ίδην. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Ιζρπξηζκόο: 1 ν ζηνηρείν 2 ν ζηνηρείν 3 ν ζηνηρείν Απνδεηθηηθά ζηνηρεία: 4 ν ζηνηρείν 5 ν ζηνηρείν 6 ν ζηνηρείν πιινγηζκόο: 143

Αμηνιόγεζε ηεο εμήγεζεο Ήξζε ε ώξα λα αμηνινγήζεηε ηελ εμήγεζε πνπ δώζαηε. 1. Έρεηο γξάςεη έλαλ ηζρπξηζκφ; 2. Θεσξείο φηη ν ηζρπξηζκφο είλαη επαξθήο (δειαδή ν ηζρπξηζκφο απαληά ζε απηφ πνπ δεηά ην εξψηεκα κε ζαθήλεηα); 3. Έρεηο γξάςεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 4. Πξνηείλεηο έλα κφλν απνδεηθηηθφ ζηνηρείν; 5. Δίλαη ηα απνδεηθηηθά ζνπ ζηνηρεία φζα ρξεηάδνληαη γηα λα ππνζηεξίμεηο ηνλ ηζρπξηζκφ (δειαδή πξνηείλεηο 6 απνδεηθηηθά ζηνηρεία); 6. Έρεηο γξάςεη ζπιινγηζκφ; 7. Πεξηιακβάλεη ν ζπιινγηζκφο ζνπ κηα επηζηεκνληθή αξρή; 8. Ο ζπιινγηζκφο ζνπ ζπλδέεη ηνλ ηζρπξηζκφ κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 9. ηνλ ηζρπξηζκφ πνπ έγξαςεο αλαθέξεηο φηη κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα είλαη πην θάησ ζην δνρείν Β. 10. Σα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ ζνπ είλαη ηα εμήο: Α) Ζ ζηαγφλα ηνπ πγξνχ ησλ 25 ν C εμαηκίζζεθε ζε., ελψ ε ζηαγφλα ηνπ δεζηνχ πγξνχ εμαηκίζζεθε ζε Β) Σα δνρεία είλαη ηα ίδηα. Γ) Ζ ζχζηαζε ηνπ πγξνχ είλαη ε ίδηα ζηα δχν δνρεία(λεξφ). Γ) Σα δνρεία ηνπνζεηνχληαη ζην ίδην πεξηβάιινλ γηα ην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα. Δ) Σα πγξά ζηα δχν δνρεία έρνπλ δηαθνξεηηθή ζεξκνθξαζία. η) ηα δχν δνρεία αξρηθά πεξηέρνληαη ίζνη φγθνη πγξψλ(200ml). ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ έγξαςεο πεξηιακβάλνληαη ηα παξαπάλσ; 11. Μηα επηζηεκνληθή αξρή πνπ ππνζηεξίδεη ηνλ ηζρπξηζκφ ζνπ είλαη ε παξαθάησ: O ρξφλνο εμάηκηζεο εμαξηάηαη απφ ηε ζεξκνθξαζία ηνπ πγξνχ, φηαλ ε ζχζηαζε θαη ν αξρηθφο φγθνο ηνπ πγξνχ είλαη ζηαζεξά. Σν πγξφ κε ηε κεγαιχηεξε ζεξκνθξαζία εμαηκίδεηαη γξεγνξφηεξα. ην ζπιινγηζκφ πνπ έγξαςεο έρεηο αλαθέξεη κηα ηέηνηα αξρή; 12. ην ζπιινγηζκφ πνπ έγξαςεο ζπλδέεηο θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, κέζσ ηεο επηζηεκνληθήο αξρήο; Γειαδή αλαθέξεηο φηη ζηα δνρεία Α θαη Β ππάξρνπλ πγξά πνπ έρνπλ ηνλ ίδην φγθν θαη ηελ ίδηα ζχζηαζε θαη επεηδή ην Β δνρείν πεξηέρεη λεξφ κεγαιχηεξεο ζεξκνθξαζίαο απφ ην δνρείν Α, ην λεξφ ζην δνρείν Β ζα εμαηκίδεηαη πην γξήγνξα θαη θαηά ζπλέπεηα ε ζηάζκε ηνπ πγξνχ ζα είλαη πην θάησ ζην δνρείν Β; 13. ηελ εμήγεζε ζνπ ππάξρνπλ πιήξεο πξνηάζεηο ; 14. ηελ εμήγεζε ζνπ ππάξρεη εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην(π.ρ. ζχζηαζε πγξνχ, εμάηκηζε πγξνχ ); 15. ηελ εμήγεζε εληνπίδνληαη γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά ιάζε θαζψο θαη ιάζε ζηίμεο; Ναη Όρη 144

Αο απαληήζνπκε μαλά ζηελ εξψηεζε: Γχν ίδηα πνηήξηα πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν λεξνχ (200ml). Σν λεξφ ζην Α δνρείν έρεη ζεξκνθξαζία 25 ν C ελψ ζην Β δνρείν ην λεξφ έρεη ζεξκνθξαζία 80 ν C. Σα πνηήξηα ηνπνζεηνχληαη ζηνλ ίδην δεζηφ ρψξν. Μεηά απφ ηξεηο ψξεο πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία. Ζ Μαξία πηζηεχεη φηη κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη κφλν ζην Β δνρείν. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζα πέζεη θαη ζηα δχν δνρεία θαη κάιηζηα κεηά απφ ηξεηο ψξεο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζηα δχν δνρεία ζα έρεη πέζεη ην ίδην. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 145

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 4 Ζ Μαξία έρεη ιαξπγγίηηδα θαη ν γηαηξφο είπε πσο πξέπεη λα απμεζεί ε πγξαζία ζην δσκάηην ηεο. Θα βάινπλ έλα δνρείν κε λεξφ πάλσ ζην θαινξηθέξ. Ζ κεηέξα ηεο πξνβιεκαηίδεηαη γηα ην δνρείν πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Να ρξεζηκνπνηήζεη έλα πνηήξη ή έλα πιαηχ δνρείν (κε κεγάιν άλνηγκα). Καη ζηα δχν δνρεία ζα βάιεη ηνλ ίδην φγθν λεξνχ(300ml) ζεξκνθξαζίαο 20 ν C; Ση ζα ηεο πξφηεηλεο; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο.... Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη ζα γίλεη κε ην λεξφ ζηα δχν δνρεία) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ 146

πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο; Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί;. Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 147

Έξεπλα ρεδίαζε έξεπλαο Δξεπλεηηθφ εξψηεκα:. επεξεάδεη Τπφζεζε: Ση αιιάδσ ; Ση θξαηάσ ζηαζεξό; Ση κεηξάσ; Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο : θεχε θαη νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζσ; θεύε Όξγαλα κέηξεζεο Οπζίεο Πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζσ: 148

Μεηξήζεηο :. Δηαπηζηώζεηο Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα;. Ση δπζθνιίεο ζπλάληεζα ζε απηή ηελ έξεπλα; Πσο κπνξψ λα βειηηψζσ ηελ έξεπλα απηή; Ση άιιν ζέισ λα εξεπλήζσ;. 149

Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππόςε ηηο δηαπηζηώζεηο ηεο έξεπλαο αο απαληήζνπκε μαλά ζην πξόβιεκα 1. Ζ Μαξία έρεη ιαξπγγίηηδα θαη ν γηαηξφο είπε πσο πξέπεη λα απμεζεί ε πγξαζία ζην δσκάηην ηεο. Θα βάινπλ έλα δνρείν κε λεξφ πάλσ ζην θαινξηθέξ. Ζ κεηέξα ηεο πξνβιεκαηίδεηαη γηα ην δνρείν πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Να ρξεζηκνπνηήζεη έλα πνηήξη ή έλα πιαηχ δνρείν( κε κεγάιν άλνηγκα). Καη ζηα δχν δνρεία ζα βάιεη ηνλ ίδην φγθν λεξνχ(300ml) ζεξκνθξαζίαο 20 ν C; Ση ζα ηεο πξφηεηλεο; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Ιζρπξηζκόο: 1 ν ζηνηρείν 2 ν ζηνηρείν 3 ν ζηνηρείν Απνδεηθηηθά ζηνηρεία: 4 ν ζηνηρείν 5 ν ζηνηρείν 6 ν ζηνηρείν πιινγηζκόο: Αληαιιάμηε ηηο απαληήζεηο ζαο κε άιια άηνκα ηεο νκάδαο ζαο γηα λα ηηο αμηνινγήζεηε. 150

Αμηνιόγεζε ηεο εμήγεζεο 1. Έρεη γξάςεη έλαλ ηζρπξηζκφ; 2. Θεσξείο φηη ν ηζρπξηζκφο είλαη επαξθήο (δειαδή ν ηζρπξηζκφο απαληά ζε απηφ πνπ δεηά ην εξψηεκα κε ζαθήλεηα); 3. Έρεη γξάςεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 4. Πξνηείλεη έλα κφλν απνδεηθηηθφ ζηνηρείν; 5. Δίλαη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία φζα ρξεηάδνληαη γηα λα ππνζηεξίμεη ηνλ ηζρπξηζκφ (δειαδή πξνηείλεη 6 απνδεηθηηθά ζηνηρεία); 6. Έρεη γξάςεη ζπιινγηζκφ; 7. Πεξηιακβάλεη ν ζπιινγηζκφο κηα επηζηεκνληθή αξρή; 8. Ο ζπιινγηζκφο ζπλδέεη ηνλ ηζρπξηζκφ κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 9. ηνλ ηζρπξηζκφ αλαθέξεη φηη ε κεηέξα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ην πιαηχ δνρείν ; 10. Σα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ είλαη ηα εμήο: Α)ην αλνηρηφ δνρείν ην λεξφ εμαηκίζζεθε ζε, ελψ ζην ζηελφ ην λεξφ εμαηκίζζεθε ζε... Β) Σα δχν δνρεία πεξηέρνπλ ην ίδην πγξφ (λεξφ). Γ) Σα πγξά έρνπλ ηελ ίδηα ζεξκνθξαζία. Γ) Σα δνρεία ηνπνζεηνχληαη ζην ίδην πεξηβάιινλ. Δ) Αξρηθά ν φγθνο ηνπ λεξνχ είλαη ν ίδηνο ζηα δχν δνρεία. η) Ζ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ είλαη δηαθνξεηηθή ζηα δχν δνρεία. ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πεξηιακβάλνληαη ηα παξαπάλσ; 11. Μηα επηζηεκνληθή αξρή πνπ ππνζηεξίδεη ηνλ ηζρπξηζκφ είλαη ε παξαθάησ : O ρξφλνο εμάηκηζεο εμαξηάηαη απφ ηελ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ, φηαλ ε ζχζηαζε, ε ζεξκνθξαζία θαη ν αξρηθφο φγθνο ηνπ πγξνχ είλαη ζηαζεξά. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ ηφζν γξεγνξφηεξα εμαηκίδεηαη. ην ζπιινγηζκφ έρεη αλαθέξεη κηα ηέηνηα αξρή; 12. ην ζπιινγηζκφ ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, κέζσ ηεο επηζηεκνληθήο αξρήο; Γειαδή αλαθέξεη φηη : ηα δχν δνρεία ζα ππάξρεη ν ίδηνο φγθνο λεξνχ ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο θαη επεηδή ζην πιαηχ δνρείν ην λεξφ έρεη κεγαιχηεξε ειεχζεξε επηθάλεηα ζα εμαηκηζζεί πην γξήγνξα θαη ε πγξαζία ζην δσκάηην ζα απμεζεί γξεγνξφηεξα. Άξα είλαη θαιχηεξν λα ρξεζηκνπνηήζεη ην πιαηχ δνρείν. 13. ηελ εμήγεζε ππάξρνπλ πιήξεο πξνηάζεηο ; 14. ηελ εμήγεζε ππάξρεη εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην(π.ρ. ζχζηαζε πγξνχ, εμάηκηζε πγξνχ ); 15. ηελ εμήγεζε εληνπίδνληαη γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά ιάζε θαζψο θαη ιάζε ζηίμεο; Ναη Όρη 151

Αο απαληήζνπκε μαλά ζηελ εξψηεζε: Ζ Μαξία έρεη ιαξπγγίηηδα θαη ν γηαηξφο είπε πσο πξέπεη λα απμεζεί ε πγξαζία ζην δσκάηην ηεο. Θα βάινπλ έλα δνρείν κε λεξφ πάλσ ζην θαινξηθέξ. Ζ κεηέξα ηεο πξνβιεκαηίδεηαη γηα ην δνρείν πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Να ρξεζηκνπνηήζεη έλα πνηήξη ή έλα πιαηχ δνρείν( κε κεγάιν άλνηγκα). Καη ζηα δχν δνρεία ζα βάιεη ηνλ ίδην φγθν λεξνχ(300ml) ζεξκνθξαζίαο 20 ν C; Ση ζα ηεο πξφηεηλεο; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 152

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 5 Ζ Κσλζηαληίλα θαη ε κακά ηεο ζθνπγγάξηζαλ ην ζπίηη καδί. Υξεζηκνπνίεζαλ δχν ίδηεο ζθνπγγαξίζηξεο (απνξξνθνχλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ), νπφηε άπισζαλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ θαη ηνλ ίδην θνπβά κε λεξφ ζεξκνθξαζίαο 50 ν C. Ζ Κσλζηαληίλα ζθνπγγάξηζε ην δσκάηην ηεο ελψ ε κεηέξα ηεο ζθνπγγάξηδε ηαπηφρξνλα ην δσκάηην ηνπ αδειθνχ ηεο ηνπ Πέηξνπ πνπ είλαη αθξηβψο ην ίδην. Ζ κεηέξα ηεο Κσλζηαληίλαο άλνημε ηα παξάζπξα ζην δσκάηην γηαηί πηζηεχεη φηη έηζη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Ζ Κσλζηαληίλα πηζηεχεη φηη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα κε ηα παξάζπξα θιεηζηά. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο.......... Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη ζα γίλεη κε ην λεξφ ζηα δχν δσκάηηα) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. 153

πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο; Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί; Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 154

Έξεπλα ρεδίαζε έξεπλαο Δξεπλεηηθφ εξψηεκα:. επεξεάδεη. Τπφζεζε:. Ση αιιάδσ ; Ση θξαηάσ ζηαζεξό; Ση κεηξάσ; Πξαγκαηνπνίεζε ηεο έξεπλαο : θεχε θαη νπζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζσ; θεύε Όξγαλα κέηξεζεο Οπζίεο Πεξηγξαθή ηνπ πεηξάκαηνο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζσ:.... 155

Μεηξήζεηο :. Δηαπηζηώζεηο Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Ση δπζθνιίεο ζπλάληεζα ζε απηή ηελ έξεπλα; Πσο κπνξψ λα βειηηψζσ ηελ έξεπλα απηή; Ση άιιν ζέισ λα εξεπλήζσ; 156

Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππόςε ηηο δηαπηζηώζεηο ηεο έξεπλαο αο απαληήζνπκε μαλά ζην πξόβιεκα 1 Ζ Κσλζηαληίλα θαη ε κακά ηεο ζθνπγγάξηζαλ ην ζπίηη καδί. Υξεζηκνπνίεζαλ δχν ίδηεο ζθνπγγαξίζηξεο (απνξξνθνχλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ), νπφηε άπισζαλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ θαη ηνλ ίδην θνπβά κε λεξφ ζεξκνθξαζίαο 50 ν C. Ζ Κσλζηαληίλα ζθνπγγάξηζε ην δσκάηην ηεο ελψ ε κεηέξα ηεο ζθνπγγάξηδε ηαπηφρξνλα ην δσκάηην ηνπ αδειθνχ ηεο ηνπ Πέηξνπ πνπ είλαη αθξηβψο ην ίδην. Ζ κεηέξα ηεο Κσλζηαληίλαο άλνημε ηα παξάζπξα ζην δσκάηην γηαηί πηζηεχεη φηη έηζη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Ζ Κσλζηαληίλα πηζηεχεη φηη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα κε ηα παξάζπξα θιεηζηά. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Ιζρπξηζκόο: Απνδεηθηηθά ζηνηρεία: πιινγηζκόο: 157

Αληαιιάμηε ηηο απαληήζεηο ζαο κε άιια άηνκα ηεο νκάδαο ζαο γηα λα ηηο αμηνινγήζεηε. 1. Έρεη γξάςεη έλαλ ηζρπξηζκφ; Αμηνιόγεζε ηεο εμήγεζεο 2. Θεσξείο φηη ν ηζρπξηζκφο είλαη επαξθήο (δειαδή ν ηζρπξηζκφο απαληά ζε απηφ πνπ δεηά ην εξψηεκα κε ζαθήλεηα); 3. Έρεη γξάςεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 4. Πξνηείλεη έλα κφλν απνδεηθηηθφ ζηνηρείν; 5. Δίλαη ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία φζα ρξεηάδνληαη γηα λα ππνζηεξίμεη ηνλ ηζρπξηζκφ (δειαδή πξνηείλεη 6 απνδεηθηηθά ζηνηρεία); 6. Έρεη γξάςεη ζπιινγηζκφ; 7. Πεξηιακβάλεη ν ζπιινγηζκφο κηα επηζηεκνληθή αξρή; 8. Ο ζπιινγηζκφο ζπλδέεη ηνλ ηζρπξηζκφ κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία; 9. ηνλ ηζρπξηζκφ αλαθέξεη φηη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα ζην δσκάηην κε ηα αλνηρηά παξάζπξα; 10. Σα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ είλαη ηα εμήο: Α) Σα λεξφ πνπ βξηζθφηαλ ζην πεξηβάιινλ κε ηα ξεχκαηα αέξα εμαηκίζζεθε ζε, ελψ ζην πεξηβάιινλ ρσξίο ηα ξεχκαηα αέξα ηα λεξφ εμαηκίζζεθε ζε Β)Σν πγξφ έρεη ηελ ίδηα ζχζηαζε. Γ) Σν πγξφ αιιά θαη ην πεξηβάιινλ έρνπλ ηελ ίδηα ζεξκνθξαζία. Γ) ηα δχν δσκάηηα απιψλεηαη ε ίδηα πνζφηεηα λεξνχ. Δ) Ζ ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ είλαη ε ίδηα. η) Σα ξεχκαηα αέξα είλαη δηαθνξεηηθά ζηα δχν δσκάηηα. ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πεξηιακβάλνληαη ηα παξαπάλσ; 11. Μηα επηζηεκνληθή αξρή πνπ ππνζηεξίδεη ηνλ ηζρπξηζκφ είλαη ε παξαθάησ: O ρξφλνο εμάηκηζεο εμαξηάηαη απφ ηα ξεχκαηα αέξα, φηαλ ε ζχζηαζε, ε ζεξκνθξαζία,ε πνζφηεηα θαη ε ειεχζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνχ είλαη ζηαζεξά. Αλ ζην ρψξν πνπ βξίζθεηαη ην πγξφ ππάξρνπλ ξεχκαηα αέξα ην πγξφ εμαηκίδεηαη γξεγνξφηεξα. ην ζπιινγηζκφ έρεη αλαθέξεη κηα ηέηνηα αξρή; 12. ην ζπιινγηζκφ ζπλδέεη θαηάιιεια ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία κε ηνλ ηζρπξηζκφ, κέζσ ηεο επηζηεκνληθήο αξρήο; Γειαδή αλαθέξεη φηη ζηα δχν δσκάηηα ζα ππάξρεη ε ίδηα πνζφηεηα λεξνχ ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο, πνπ έρεη ηελ ίδηα ειεχζεξε επηθάλεηα. Δπεηδή ζην δσκάηην ηνπ Πέηξνπ ππάξρνπλ ξεχκαηα αέξα ελψ ζην δσκάηην ηεο Κσλζηαληίλαο φρη, ην λεξφ ζα εμαηκηζζεί γξεγνξφηεξα ζην δσκάηην ηνπ Πέηξνπ θαη θαηά ζπλέπεηα ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα ζην δσκάηην κε ηα αλνηρηά παξάζπξα. 13. ηελ εμήγεζε ππάξρνπλ πιήξεο πξνηάζεηο ; 14. ηελ εμήγεζε ππάξρεη εμεηδηθεπκέλν ιεμηιφγην(π.ρ. ζχζηαζε πγξνχ, εμάηκηζε πγξνχ ); 15. ηελ εμήγεζε δελ εληνπίδνληαη γξακκαηηθά, ζπληαθηηθά ιάζε θαζψο θαη ιάζε ζηίμεο; Ναη Όρη 158

Αο απαληήζνπκε μαλά ζηελ εξψηεζε: Ζ Κσλζηαληίλα θαη ε κακά ηεο ζθνπγγάξηζαλ ην ζπίηη καδί. Υξεζηκνπνίεζαλ δχν ίδηεο ζθνπγγαξίζηξεο (απνξξνθνχλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ), νπφηε άπισζαλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ θαη ηνλ ίδην θνπβά κε λεξφ ζεξκνθξαζίαο 50 ν C. Ζ Κσλζηαληίλα ζθνπγγάξηζε ην δσκάηην ηεο ελψ ε κεηέξα ηεο ζθνπγγάξηδε ηαπηφρξνλα ην δσκάηην ηνπ αδειθνχ ηεο, ηνπ Πέηξνπ, πνπ είλαη αθξηβψο ην ίδην. Ζ κεηέξα ηεο Κσλζηαληίλαο άλνημε ηα παξάζπξα ζην δσκάηην γηαηί πηζηεχεη φηη έηζη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα. Ζ Κσλζηαληίλα πηζηεχεη φηη ην πάησκα ζα ζηεγλψζεη γξεγνξφηεξα κε ηα παξάζπξα θιεηζηά. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 159

ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 6 Πξόβιεκα 1 Σα παηδηά δσγξάθηζαλ κε λεξνκπνγηέο. Όηαλ ηειείσζαλ άθεζαλ ηηο δσγξαθηέο ηνπο λα ζηεγλψζνπλ ζην δσκάηην πνπ ε ζεξκνθξαζία ήηαλ 32 ν. Όηαλ μαλαείδαλ ηηο δσγξαθηέο κεηά απφ δέθα ιεπηά ήηαλ ζηεγλέο. Ση έγηλε κε ην λεξφ; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Πξόβιεκα 2 Ζ Μαξία θαη ε Γέζπνηλα πφηηζαλ ηα ινπινχδηα ζηηο 9:00 ην πξσί θαη ηα πηαηάθηα ζηηο γιάζηξεο γέκηζαλ λεξφ. ε δχν γιάζηξεο ηα πηαηάθηα είλαη ίδηα. Ζ κηα γιάζηξα (Α) είλαη ζε ζεκείν πνπ πέθηεη ν ήιηνο θαη ε άιιε (Β) είλαη ζηε ζθηά φιε ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο. ηηο 11:00 ηα θνξίηζηα ζα παξαηεξήζνπλ πάιη ηα πηαηάθηα. Σα δχν θνξίηζηα δελ είραλ ηελ ίδηα άπνςε γηα ηηο πνζφηεηεο ηνπ λεξνχ πνπ ζα ππάξρνπλ ζηα δχν πηαηάθηα. Ζ Μαξία πηζηεχεη φηη ην πηαηάθη ηεο Α γιάζηξαο ζα έρεη πεξηζζφηεξν λεξφ ελψ ε Γέζπνηλα πηζηεχεη φηη θαη ηα δχν πηαηάθηα ζα έρνπλ ηελ ίδηα πνζφηεηα λεξνχ. Πνηα είλαη ε δηθηά ζνπ άπνςε; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 160

Πξόβιεκα 3 ην γθαξάδ ηνπ απηνθηλήηνπ μεράζηεθαλ αλνηρηά δχν ίδηα κπηηφληα ην έλα γεκάην κε απνζηαγκέλν λεξφ γηα ην ςπγείν ηνπ απηνθηλήηνπ, θαη ην άιιν γεκάην κε βελδίλε. Σα κπηηφληα ήηαλ ην έλα δίπια ζην άιιν. Ο Γηψξγνο ζπκήζεθε φηη μέραζε ηα κπηηφληα αλνηρηά κεηά απφ δέθα κέξεο. Ση πηζηεχεηο φηη ζα ζπκβαίλεη κε ηελ ζηάζκε ηνπ πγξνχ ζηα δχν δνρεία φηαλ ζα πάεη ν Γηψξγνο γηα λα ηα θιείζεη; Ζ ζηάζκε ζηα δχν δνρεία ζα έρεη πέζεη ην ίδην ή φρη; Πνηα είλαη ε άπνςε ζνπ; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. νερό βενηίνθ 161

Πξόβιεκα 4 Ζ Μαξία βνεζάεη ηε κεηέξα ηεο ζην άπισκα ησλ ξνχρσλ. Όια ηα ξνχρα πιχζεθαλ ζηελ ίδηα πιχζε. Ζ Μαξία απιψλεη ηα ξνχρα έηζη φπσο ηα παίξλεη απφ ηε ιεθάλε ρσξίο λα ηα ηεληψλεη. Ζ κακά ηεο απιψλεη ηα ξνχρα ηελησκέλα γηαηί ππνζηεξίδεη φηη έηζη ηα ξνχρα ζα ζηεγλψζνπλ γξεγνξφηεξα. Πνηα είλαη ε δηθηά ζνπ άπνςε; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Πξόβιεκα 5 Ζ κακά ηεο Μαξίαο έπιπλε ηα ξνχρα ηεο δνπιεηάο ηεο κε ηνλ ίδην ηξφπν πνπ ηα πιέλεη θάζε κέξα (ίδην πξφγξακκα πιχζεο). Όηαλ άπισζε ηα ξνχρα ζρνιίαζε φηη ζήκεξα ζα ζηεγλψζνπλ γξεγνξφηεξα απφ ρζεο αθνχ ζήκεξα θπζάεη αεξάθη. Ζ Μαξία δηαθσλεί θαη ιέεη πσο αθνχ ε ζεξκνθξαζία είλαη ε ίδηα θαη ηα ξνχρα ηα άπισζε κε ηνλ ίδην ηξφπν θαη ζην ίδην κέξνο ηα ξνχρα ζα θάλνπλ ηνλ ίδην ρξφλν λα ζηεγλψζνπλ. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 162

Πξόβιεκα 1 ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 7 Κάπνηα ζηηγκή ην πξσί ην λεξφ ζηηο αιπθέο είλαη αξθεηφ αιιά κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ ε πνζφηεηα ηνπ λεξνχ κεηψλεηαη κέρξη πνπ κεδελίδεηαη νπφηε ζπιιέγεηαη ην αιάηη. Ση έγηλε ην λεξφ; Γηθαηνιφγεζε ηελ απάληεζή ζνπ. Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν (δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά ηη έγηλε ην λεξφ) ην νπνίν λα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. 163

χγθξηλε ην κε ην κνληέιν πνπ είρεο θηηάμεη ζην Φχιιν Δξγαζίαο 1. Αλ είλαη δηαθνξεηηθφ ηη πηζηεχεηο φηη ήηαλ απηφ πνπ ζε έθαλε λα αιιάμεηο γλψκεο;. Πξόβιεκα 2 Γχν ίδηα δνρεία πεξηέρνπλ ηνλ ίδην φγθν πγξψλ (20ml). Σα πγξά έρνπλ ίζεο ζεξκνθξαζίεο (20 ν C). Σν Α δνρείν πεξηέρεη λεξφ θαη ην Β νηλφπλεπκα. Σα ηνπνζεηνχκε δίπια δίπια ζηνλ πάγθν ηεο θνπδίλαο. Σελ επφκελε κέξα πξφθεηηαη λα παξαηεξήζνπκε ηα δχν πγξά. Ο Γηψξγνο ππνζηεξίδεη φηη ηελ επφκελε κέξα ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ ζην δνρείν Α ζα βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηε ζηάζκε ηνπ νηλνπλεχκαηνο ζην δνρείν Β. Ο Γεκήηξεο ππνζηεξίδεη φηη ε ζηάζκε ησλ πγξψλ ζα πέζεη ην ίδην θαη ζηα δχν δνρεία. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε. Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. νερό οινόπνευμα Πνην απφ ηα δχν παξαθάησ κνληέια ηαηξηάδεη κε ην κνληέιν πνπ θαηαζθεχαζεο ζην θχιιν εξγαζίαο 2; 164

Μνληέιν 1 Μνληέιν 2 Πνην απφ ηα παξαπάλσ κνληέια ζπκθσλεί κε ηελ άπνςε πνπ έρεηο ηψξα; Αλ ην κνληέιν πνπ έθηηαμεο αξρηθά είλαη δηαθνξεηηθφ απφ απηφ κε ην νπνίν ηαηξηάδεη ε άπνςε πνπ έρεηο ηψξα ηη πηζηεχεηο φηη ζε έθαλε λα αιιάμεηο γλψκε; Πξόβιεκα 3 Ζ Μαξία έρεη ιαξπγγίηηδα θαη ν γηαηξφο είπε πσο πξέπεη λα απμεζεί ε πγξαζία ζην δσκάηην ηεο. Θα βάινπλ έλα δνρείν κε λεξφ πάλσ ζην θαινξηθέξ. Ζ κεηέξα ηεο πξνβιεκαηίδεηαη γηα ην δνρείν πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Να ρξεζηκνπνηήζεη έλα πνηήξη ή έλα πιαηχ δνρείν (κε κεγάιν άλνηγκα). Καη ζηα δχν δνρεία ζα βάιεη ηνλ ίδην φγθν λεξνχ(300ml) ζεξκνθξαζίαο 20 ν C; Ση ζα ηεο πξφηεηλεο; Να αηηηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. 165

Πνην απφ ηα δχν παξαθάησ κνληέια ηαηξηάδεη κε ην κνληέιν πνπ θαηαζθεχαζεο ζην θχιιν εξγαζίαο 4 ; Μνληέιν 3 Μνληέιν 4 Πνην απφ ηα παξαπάλσ κνληέια ζπκθσλεί κε ηελ άπνςε πνπ έρεηο ηψξα; Αλ ην κνληέιν πνπ έθηηαμεο αξρηθά είλαη δηαθνξεηηθφ απφ απηφ κε ην νπνίν ηαηξηάδεη ε άπνςε πνπ έρεηο ηψξα ηη πηζηεχεηο φηη ζε έθαλε λα αιιάμεηο γλψκε; 166

ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 8 Πξόβιεκα 1 Ζ Μαξία δηςάεη πνιχ, πήξε απφ ην ςπγείν έλα πνιχ παγσκέλν αλαςπθηηθφ γηα λα πηεί. Ζ ζεξκνθξαζία ζην πεξηβάιινλ είλαη 28 ν C. Μεηά απφ ιίγν παξαηήξεζε φηη δεκηνπξγήζεθαλ ζηαγφλεο εμσηεξηθά ζην θνπηί ηνπ αλαςπθηηθνχ. Ζ Μαξία ππνζηεξίδεη φηη νη ζηαγφλεο πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ θνπηηνχ. Ο Γηψξγνο ζεσξεί φηη απηφ είλαη αδχλαην, αιιά δε κπνξεί λα βξεη απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Καηαζθεχαζε έλα κνληέιν ( δειαδή έλα ζρέδην πνπ λα αλαπαξηζηά απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο) ην νπνίν ζα απνηππψλεη ηελ άπνςε ζνπ. πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο; 167

Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί; Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 168

Έξεπλα Τιηθά: Έλα κπνπθάιη κε πνιχ παγσκέλν λεξφ, 2 πνηήξηα,παγάθηα, λεξφ, δηαθαλή πιαζηηθή ζαθνχια. Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 1: Αθήζηε ην θιεηζηφ κπνπθάιη κε ην παγσκέλν λεξφ θαη έλα πνηήξη κε λεξφ θαη παγάθηα πάλσ ζηνλ πάγθν γηα 5 ιεπηά. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν δνρείσλ; Γηαηί; Ση παξαηεξείο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν δνρείσλ; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη; πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηεο νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. 169

Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 2: Έλα πνηήξη κε πνιχ παγσκέλν λεξφ δπγίζηε ην θαη αθήζηε ην γηα πέληε ιεπηά ζηνλ πάγθν. ηε ζπλέρεηα δπγίζηε ην μαλά. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί ζηελ κάδα ηνπ ; Γηαηί; Ση παξαηεξείο απφ ηελ δχγηζε πνπ θάλεηο; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη; πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηεο νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; 170

Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 3: Γχν ίδηα πνηήξηα κε λεξφ θαη παγάθηα ηνπνζεηήζηε ηα πάλσ ζηνλ πάγθν αθνχ ην έλα απφ ηα δχν ην θιείζεηε γξήγνξα κέζα ζε κηα δηαθαλή ζαθνχια. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν πνηεξηψλ ; Γηαηί; Ση παξαηεξείο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν πνηεξηψλ; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη; πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηεο νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; 171

Πεηξακαηηθή δηαδηθαζία 4: Αθήζηε έλα πνηήξη κε λεξφ ζεξκνθξαζίαο 20 ν C θαη έλα πνηήξη κε λεξφ θαη παγάθηα πάλσ ζηνλ πάγθν. Ση πξνβιέπεηο φηη ζα ζπκβεί ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν δνρείσλ; Γηαηί; Ση παξαηεξείο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ δχν δνρείσλ; Πσο εμεγείο απηφ πνπ έρεηο παξαηεξήζεη; πδήηεζε ηελ απάληεζή ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηεο νκάδαο ζνπ. Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ, ππνζηεξίδεηο ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί;. 172

Δηαπηζηώζεηο: Ση δηαπίζησζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έθαλα; Απηφ πνπ δηαπίζησζα ήηαλ απηφ πνπ πεξίκελα; Πξόβιεκα 2 Λακβάλνληαο ππφςε ζνπ ηηο δηαπηζηψζεηο ζνπ απφ ηα παξαπάλσ πεηξάκαηα μαλαθνίηαμε ην κνληέιν πνπ θαηαζθεχαζεο αξρηθά γηα λα εμεγήζεηο απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο ζηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ θνπηηνχ κε ην πνιχ παγσκέλν αλαςπθηηθφ θαη ηξνπνπνίεζε ην αλ λνκίδεηο φηη ρξεηάδεηαη. πδήηεζε ην κνληέιν ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Τπάξρνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα κνληέια πνπ έρεηε ζρεδηάζεη; Αλ λαη πνηεο είλαη απηέο;. 173

Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην κνληέιν πνπ έρεηο πξνηείλεη. Παξνπζίαζε ζηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηε δηθή ζνπ άπνςε. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ππνζηεξίδεηο αθφκα ην ίδην κνληέιν πνπ είρεο πξνηείλεη; Γηαηί;. Οκαδνπνηήζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηα κνληέια ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 174

Πξόβιεκα 3 Ο Γηάλλεο κπαίλεη ζην απηνθίλεην ην πξσί θαη παξαηεξεί φηη ηα ηδάκηα ηνπ απηνθηλήηνπ είλαη γεκάηα κε ζηαγφλεο. Ζ λχρηα ήηαλ δξνζεξή αιιά δελ έβξεμε. Αλαξσηηέηαη απφ πνχ πξνήιζαλ νη ζηαγφλεο. Μπνξείο λα ηνπ εμεγήζεηο; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο,, δειαδή λα γξάςεηο έλαλ ηζρπξηζκφ, ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ηνλ ππνζηεξίδνπλ θαη έλα ζπιινγηζκφ πνπ λα πεξηέρεη κηα επηζηεκνληθή αξρή πνπ λα ζπλδέεη ηνλ ηζρπξηζκφ κε ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη λα θαλεξψλεη ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν ηα δεδνκέλα ζεσξνχληαη σο απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηζρπξηζκφ. 175

πδήηεζε ηελ απάληεζε ζνπ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ ζηελ νκάδα ζνπ. Έρεηε φινη ηελ ίδηα άπνςε ή ππάξρνπλ δηαθσλίεο; Πξνζπάζεζε λα πείζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ηελ απάληεζε πνπ επέιεμεο. Παξνπζίαζε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ππνζηεξίδεηο ηελ άπνςε ζνπ. Μεηά ηε ζπδήηεζε πνπ έθαλεο κε ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ έρεηο αθφκα ηελ ίδηα άπνςε; Γηαηί; Οκαδνπνίεζε ησλ απφςεσλ ηεο νκάδαο. Παξνπζηάζηε ηηο απφςεηο ηεο νκάδαο ζαο ζηελ ηάμε. 176

Πξόβιεκα 4 Λακβάλνληαο ππόςε ηηο δηαπηζηώζεηο ηεο έξεπλαο αο απαληήζνπκε μαλά ζην εξώηεκα ηνπ πξνβιήκαηνο 1. Ζ Μαξία δηςάεη πνιχ, πήξε απφ ην ςπγείν έλα πνιχ παγσκέλν αλαςπθηηθφ γηα λα πηεί. Ζ ζεξκνθξαζία ζην πεξηβάιινλ είλαη 28 ν C. Μεηά απφ ιίγν παξαηήξεζε φηη δεκηνπξγήζεθαλ ζηαγφλεο εμσηεξηθά ζην θνπηί ηνπ αλαςπθηηθνχ. Ζ Μαξία ππνζηεξίδεη φηη νη ζηαγφλεο πξνέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ θνπηηνχ. Ο Γηψξγνο ζεσξεί φηη απηφ είλαη αδχλαην, αιιά δε κπνξεί λα βξεη απφ πνχ πξνέξρνληαη νη ζηαγφλεο. Πνηα είλαη ε δηθή ζνπ άπνςε; Να δηθαηνινγήζεηο ηελ άπνςε ζνπ φζν πην αλαιπηηθά κπνξείο. Ση απάληεζε είρεο δψζεη ζην πξφβιεκα 1; πκθσλνχλ νη ηδέεο ζνπ κε ηηο αξρηθέο ζνπ ηδέεο; Αλ φρη ηη ζε βνήζεζε λα αιιάμεηο ηηο ηδέεο ζνπ; 177

Πξόβιεκα 5 Πείηε φηη έρεηε λα δηδάμεηε ζε θάπνηα άιιε ηάμε απηά πνπ κάζαηε γηα ηελ εμάηκηζε θαη ηε ζπκπχθλσζε. θεθηείηε ηηο ηδέεο πνπ είραηε θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληήζαηε. Δίλαη πνιχ πηζαλφλ νη ζπκκαζεηέο ζαο λα έρνπλ ηηο ίδηεο ηδέεο θαη λα ζπλαληήζνπλ ηα ίδηα πξνβιήκαηα. Οη παξαθάησ εξσηήζεηο ζα ζαο βνεζήζνπλ λα ζρεδηάζεηε ηα καζήκαηα. Απαληήζηε φζν πην αλαιπηηθά κπνξείηε. Ση λνκίδεηε φηη ζα πηζηεχνπλ νη ζπκκαζεηέο ζαο γηα ην πγξφ ηνπ νπνίνπ ε πνζφηεηα κεηψλεηαη φηαλ κείλεη γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα ζε αλνηρηφ δνρείν; Να πξνηείλεηε δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο ζα βνεζήζνπλ ηνπο «καζεηέο» ζαο λα μεπεξάζνπλ απηή ηε δπζθνιία. Ση λνκίδεηε φηη ζα πηζηεχνπλ νη ζπκκαζεηέο ζαο γηα ηηο ζηαγφλεο πνπ ζρεκαηίδνληαη ζηα παγσκέλα αληηθείκελα; 178