Γηα Βίνπ Μάζεζε θαη ρνιείν

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΓΤΣΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΗ ΥΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΣΜΗΜΑ ΓΗΜΟΣΙΚΗ ΔΚΠΑΙΔΤΗ Γηα Βίνπ Μάζεζε θαη ρνιείν ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΖ ΑΝΣΧΝΗΟΤ ΜΑΡΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΠΟΚΣΖΖ ΣΟΤ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟΤ ΣΗΣΛΟΤ ηηο «Δπηζηήκεο ηεο Αγσγήο» κε εηδίθεπζε «Παηδαγσγηθή θαη Νέεο Σερλνινγίεο» ΦΛΧΡΗΝΑ ΗΟΤΝΗΟ 2016

2 Φχιιν Δμέηαζεο 1. Δπφπηεο: Θσίδεο Ησάλλεο Βαζκφο: Τπνγξαθή: Ζκεξνκελία: 2. Γεχηεξνο Βαζκνινγεηήο: Πλεπκαηηθφο Γεκήηξηνο Βαζκφο: Τπνγξαθή: Ζκεξνκελία: 3. Σξίηνο Βαζκνινγεηήο: Παπαδνπνχινπ Βαζηιηθή Βαζκφο: Τπνγξαθή: Ζκεξνκελία: Γεληθφο Βαζκφο: Ζ ζπγγξαθέαο Αλησλίνπ Μαξία βεβαηψλεη φηη ην πεξηερφκελν ηνπ παξφληνο έξγνπ είλαη απνηέιεζκα πξνζσπηθήο εξγαζίαο θαη φηη έρεη γίλεη ε θαηάιιειε αλαθνξά ζηηο εξγαζίεο ηξίησλ, φπνπ θάηη ηέηνην ήηαλ απαξαίηεην, ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηεο αθαδεκατθήο δενληνινγίαο. Τπνγξαθή: Ζκεξνκελία: 1

3 Πεξηερόκελα Πεξίιεςε... 6 Abstract & Keywords... 7 Δηζαγσγή Γηα Βίνπ Μάζεζε Οη λέεο δηαζηάζεηο ηεο κάζεζεο Σν ζρνιείν ζε λέν πεξηβάιινλ κάζεζεο Σν ζρνιείν αλνίγεη θαη ζπλαληά ηελ θνηλσλία Μαζεηήο θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε Σα θίλεηξα κάζεζεο ζηελ παηδηθή ειηθία θαη ε ζεκαζία ηνπο γηα ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε Απφ ηελ απιή γλψζε ζηηο δεμηφηεηεο θαη νη βαζηθέο δεμηφηεηεο ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο (Key Competencies) Ζ Γηα Βίνπ Μάζεζε σο κηα λέα πξφθιεζε γηα ηελ ειιεληθή εθπαίδεπζε Μαζαίλσ πψο λα καζαίλσ Ζ παξνχζα έξεπλα πκκεηέρνληεο Μέζα ζπιινγήο δεδνκέλσλ Γηαδηθαζία Απνηειέζκαηα Δθπαηδεπηηθνί Ζ Γεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» Οη παξάγνληεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» ηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ Σξφπνη κειέηεο ησλ παηδηψλ απφ ηε ζθνπηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ

4 Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο κε βάζε ηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ απφ ηε ζθνπηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ πλεξγαζία ζρνιείνπ - θνηλσλίαο Ζ Γηδαζθαιία Μαζεηέο ηάζεηο απέλαληη ζηε κάζεζε Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο Σξφπνη κειέηεο πλήζεηεο Μειέηεο Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο Παξαθίλεζε Αμηνιφγεζε πκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ρέζε καζεηψλ- εθπαηδεπηηθψλ πλεξγαζία ζρνιείνπ θαη θνηλσλίαο Ζ Γηδαζθαιία Δθπαηδεπηηθνί- καζεηέο Μάζεζε Λφγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο πλεξγαζία ζρνιείνπ θαη θνηλσλίαο Ζ Γηδαζθαιία πδήηεζε Δθπαηδεπηηθνί Μαζεηέο

5 5.3. Δθπαηδεπηηθνί- καζεηέο Βηβιηνγξαθία Παξάξηεκα

6 5

7 Πεξίιεςε Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ππάξρεη έληνλν ελδηαθέξνλ φζνλ αθνξά ηε Γηα βίνπ κάζεζε θαη ηηο δεμηφηεηεο πνπ πξνυπνζέηεη, ηφζν φζνλ αθνξά ηνπο ελήιηθεο αιιά θαη ηνπο καζεηέο. Ζ παξνχζα έξεπλα είρε σο θχξην ζθνπφ ηε δηεξεχλεζε ηεο ζρέζεο ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο κε ην ζρνιείν. Πην ζπγθεθξηκέλα ε έξεπλα εζηηάδεη ζηελ εμέηαζε ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ», πνπ απνηειεί κηα απφ ηηο νρηψ δεμηφηεηεο ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο, φπσο απηέο έρνπλ νξηζηεί απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ ζηελ θνηλσλία θαη ζηε ζχλδεζε ζρνιηθήο θαη εμσζρνιηθήο δσήο. Σν δείγκα ζπγθξνηνχλ καζεηέο ηεο πέκπηεο- έθηεο δεκνηηθνχ θαη ηξίηεο γπκλαζίνπ (580 καζεηέο), φπσο επίζεο θαη εθπαηδεπηηθνί πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο (107 εθπαηδεπηηθνί). Οη ζεκαηηθνί άμνλεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ αθνξνχλ ηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ γηα ηε κάζεζε, ηηο ζηάζεηο ηνπο γηα ηε δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ», ηνπο ιφγνπο πνπ κειεηνχλ νη καζεηέο θαη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ, ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηδαζθαιία θαη ηηο ζρέζεηο ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία. Σα δεδνκέλα ηεο έξεπλαο νδεγνχλ ζηε δηαπίζησζε φηη ππάξρεη ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε Γηα Βίνπ Μάζεζε θαη ηελ δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ ηφζν απφ ηε κεξηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ φζν θαη ησλ καζεηψλ. Γεληθφηεξα ην ζρνιείν ζηξέθεηαη πξνο απηή, θπξίσο ην δεκνηηθφ, ζπλερίδνπλ φκσο λα εθαξκφδνληαη θάπνηεο πξαθηηθέο νη νπνίεο δπζρεξαίλνπλ ηελ εδξαίσζή ηεο. Λέμεηο θιεηδηά Μαζαίλσ πψο λα καζαίλσ, Γηα Βίνπ Μάζεζε, άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ, δεμηφηεηεο. 6

8 Abstract & Keywords In recent decades there is intense interest in the Lifelong learning and its competences, for both adults and students. The main objective of this research is to investigate the relationship between the Lifelong Learning and the school. In particular, the research focuses on the examination of the key competence "learning to learn", which is one of the eight skills of Lifelong Learning, as it is defined by the European Commission. Specifically emphasis is given to the opening of the school in the society and the connection of school and extracurricular life. The sample was composed of students of fifth and sixth grade of primary school and of the third grade of high school (8 primary schools, 4 high schools), as well as primary and secondary school teachers (107 teachers). The modules of the questionnaire are related to the views of teachers and students for learning, the competence "learning to learn", the reasons for which pupils study, the ways they study and elements associated with teaching and the relationship of the school with society. The survey data leads to the conclusion that there is a positive attitude toward lifelong learning and its competences learning to learn both on the part of teachers and students. Generally speaking school turns to this, especially in elementary school, but still are applied some practices that impede the consolidation. Key words Learning to learn, Lifelong Learning, the school opening, Key competences 7

9 Δηζαγσγή Οη ζεκεξηλνί καζεηέο θαη πνιίηεο ηνπ αχξην θαινχληαη λα δήζνπλ ζε κηα επνρή, φπνπ ν πιαλήηεο ραξαθηεξίδεηαη σο «παγθφζκην ρσξηφ» θαη ε ηερλνινγηθή αλάπηπμε είλαη ζπλερήο. Δμαηηίαο, απηήο ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο δηαξθνχο αλαλέσζεο ησλ γλψζεσλ, νη γλψζεηο πνπ απνθηνχλ ηα άηνκα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ππνρξεσηηθήο αιιά θαη ηεο κεηέπεηηα εθπαίδεπζήο ηνπο δελ αξθνχλ θαη απνηεινχλ μεπεξαζκέλε γλψζε, κε απνηειέζκα λα θαζίζηαηαη αλαγθαία ε αλαλέσζε ηνπο θαη ε επαλεθπαίδεπζε γηα ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζή ηνπ αηφκνπ. Σα άηνκα ζα πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε ζέζε λα πξνζαξκφδνπλ ηηο γλψζεηο θαη ηηο ηθαλφηεηέο ηνπο ζηηο εθάζηνηε πεξηζηάζεηο. Απηφ κπνξνχλ λα ην επηηχρνπλ κφλν εάλ είλαη Γηα Βίνπ Μαζεηέο. Έλα απφ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Γηα Βίνπ Μαζεηή είλαη ε ηθαλφηεηά/ δεμηφηεηά ηνπ λα «καζαίλεη πψο λα καζαίλεη», θαζψο ε δεμηφηεηα απηή πεξηιακβάλεη ηε δηάζεζε θαη ηελ ηθαλφηεηα λα νξγαλψλεη θαη λα ξπζκίδεη θάπνηνο ηε κάζεζή ηνπ ηφζν αηνκηθά φζν θαη ζε νκάδεο. Γηα απηφ ην ιφγν ην ζρνιείν αιιά θαη γεληθφηεξα ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα αιιάμεη. Ο καζεηήο θαη νη αλάγθεο ηνπ πξέπεη λα βξίζθνληαη ζην επίθεληξν ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη κέζνδνη νη νπνίεο πξνσζνχλ ηε Γηα Βίνπ κάζεζε, φπσο γηα παξάδεηγκα νκαδνζπλεξγαηηθέο κνξθέο δηδαζθαιίαο θαη άιια. Πνιχ ζεκαληηθφ είλαη θαη ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξνο ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ησλ καζεηψλ θαη ε ζπλεξγαζία ηνπ κε ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. Σν ζρνιείν ινηπφλ είλαη απηφ πνπ ζα ζέζεη ηα ζεκέιηα ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο, δηφηη κέζσ απηνχ νη καζεηέο ζα κπνξέζνπλ λα απνθηήζνπλ απηέο ηηο δεμηφηεηεο πνπ ζα ηνπο θάλνπλ δηα βίνπ καζεηέο, θαζψο φπσο ζεκείσζε θαη ν John Dewey ζην έξγν ηνπ Democracy and Education (1916) ε εθπαίδεπζε ζπληζηά κηα αδηάιεηπηε δηαδηθαζία αλάπηπμεο, ζε θάζε ζηάδην ηεο νπνίαο ην άηνκν θπξίσο κέζσ ηεο εκπεηξίαο εληζρχεη ην γλσζηηθφ θαη πλεπκαηηθφ ηνπ επίπεδν (Bosco, 2007). 8

10 1.1.Γηα Βίνπ Μάζεζε Ζ Γηα Βίνπ κάζεζε είλαη κηα καζεζηαθή δηαδηθαζία πνπ δηαξθεί ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ αηφκνπ (Boshier, 2002). χκθσλα κε ην πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Ηνχληνο ηνπ 2002) ε Γηα Βίνπ Μάζεζε νξίδεηαη σο: «ε κάζεζε πνπ ιακβάλεη ρψξα απφ ηελ πξνζρνιηθή ειηθία έσο ηελ πεξίνδν κεηά ηε ζπληαμηνδφηεζε, θαζψο θαη φιν ην θάζκα ησλ επίζεκσλ, ησλ αλεπίζεκσλ θαη ησλ άηππσλ κνξθψλ κάζεζεο σο δηα βίνπ κάζεζε πξέπεη λα λνεζεί θάζε δξαζηεξηφηεηα κάζεζεο πνπ αλαιακβάλεηαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο, κε ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ γλψζεσλ, ησλ δεμηνηήησλ θαη ησλ ηθαλνηήησλ ζε κηα πξννπηηθή αλάπηπμεο ηνπ αηφκνπ, ηνπ πνιίηε, θαζψο θαη ζε θνηλσληθή ή θαη ζπλδεφκελε κε ηελ απαζρφιεζε πξννπηηθή ζηε ζπλάξηεζε απηή πξέπεη λα αθνινπζνχληαη νη αθφινπζεο αξρέο: ην άηνκν σο ππνθείκελν κάζεζεο, επηζεκαίλνληαο ηε ζεκαζία κηαο γλήζηαο ηζφηεηαο επθαηξηψλ, θαη ε πνηφηεηα ηεο κάζεζεο (ΔΔΔΚ 2002/C163/1)». Ζ Γεληθή Γξακκαηεία Γηα Βίνπ Μάζεζεο (2012) νξίδεη ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε σο ηε κάζεζε πνπ «πεξηιακβάλεη θάζε είδνπο καζεζηαθή δξαζηεξηφηεηα -ηππηθή, κε ηππηθή ή άηππε- ε νπνία έρεη ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ, πξαγκαηνπνηείηαη ζε ζπλερηδφκελε βάζε θαη έρεη ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο γλψζεο, ησλ πξνζφλησλ, ησλ ηθαλνηήησλ θαη ησλ δεμηνηήησλ. Ζ Γηα Βίνπ Μάζεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηείηαη ζε δηάθνξα πεξηβάιινληα, εληφο ή εθηφο ησλ ηππηθψλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο. Ζ Γηα Βίνπ Μάζεζε επελδχεη ζηνλ άλζξσπν θαη ζηε γλψζε, πξνάγεη ηελ απφθηεζε βαζηθψλ ηθαλνηήησλ θαη δεμηνηήησλ, πεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ςεθηαθνχ γξακκαηηζκνχ, θαη δηεπξχλεη ηηο επθαηξίεο γηα θαηλνηφκεο θαη επέιηθηεο κνξθέο κάζεζεο». Γηαρσξηζκφο σζηφζν πξέπεη λα γίλεη αλάκεζα ζηνπο φξνπο κάζεζε θαη εθπαίδεπζε. Ζ εθπαίδεπζε βαζίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλεο δνκέο θαη πξαγκαηνπνηείηαη ζε ζπγθεθξηκέλα πιαίζηα. Ζ κάζεζε ζε αληίζεζε κε ηελ εθπαίδεπζε δελ πεξηιακβάλεη κφλν ηα ζρνιεία θαη ηνπο δαζθάινπο, αιιά θαη φιεο εθείλεο ηηο γλψζεηο, δεμηφηεηεο θ.α πνπ απνθηά ην άηνκν κέζα απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπ θαη εμαξηάηαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηε ζέιεζε ηνπ καζεηή παξά απφ ην δάζθαιν (Field, 2000). Δηδηθφηεξα, ε Γηα Βίνπ Μάζεζε είλαη α) κηα δηαδηθαζία πνπ πεξηιακβάλεη φια ηα είδε κάζεζεο (ηππηθή, κε ηππηθή θαη άηππε), β) ιακβάλεη ρψξα ζε δηαθνξεηηθά καζεζηαθά πεξηβάιινληα (π.ρ. ζην ζπίηη, ηελ εθθιεζία θ.α.), γ) ζρεηίδεηαη ιηγφηεξν κε πηπρία, 9

11 δηπιψκαηα, πηζηνπνηεηηθά θαη πνιχ πεξηζζφηεξν κε δεμηφηεηεο, ηθαλφηεηεο, αμίεο θαη δεζκεχζεηο δ) εμαξηάηαη απφ ηε ζέιεζε ηνπ ίδηνπ ηνπ αηφκνπ (απηνξξπζκηδφκελε κάζεζε) θαη ε) επεθηείλεηαη ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ αλζξψπνπ απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα γελλεζεί κέρξη θαη ηελ ψξα πνπ ζα θχγεη απφ ηε δσή (Commission of the European Communities, 2000, Longworth, 2003, Bund-Länder Commission for Educational Planning and Research Promotion, 2004, Bosco, 2007, Demirel, 2009, Field, 2000). Παξαδείγκαηα Γηα Βίνπ Μάζεζεο απνηεινχλ ην βξέθνο πνπ καζαίλεη λα πεξπαηάεη, νη καζεηέο νη νπνίνη καζαίλνπλ ηηο ζπλήζεηεο ηνπ ζρνιείνπ ηνπο, έλαο ελήιηθαο πνπ καζαίλεη λα ρξεζηκνπνηεί ηα λέα ηερλνινγηθά κέζα. Ζ αλαγθαηφηεηα ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο έγθεηηαη ζην γεγνλφο πσο ππάξρεη ζπλερήο εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο, ε νπνία πξνηξέπεη ηφζν ηα άηνκα λεαξήο ειηθίαο φζν θαη ηνπο κεγαιχηεξνπο λα απνθηνχλ θαη λα αλαλεψλνπλ κέζσ δηαθφξσλ πεγψλ ηηο γλψζεηο ηνπο. Ζ Γηα Βίνπ Μάζεζε βνεζάεη ζηελ αλάπηπμε θαη νινθιήξσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ αηφκνπ, δηφηη κέζσ απηήο απνθηά γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ θνηλσλία, ηηο ηέρλεο, ηνλ πνιηηηζκφ θαη νηηδήπνηε άιιν ην ελδηαθέξεη. Καιιηεξγεί ηα πξνζσπηθά ηνπ ελδηαθέξνληα, νξηνζεηεί ζηφρνπο θαη θηινδνμίεο θαη απνιακβάλεη ηε δσή ηνπ (Κπξίηζεο, 2011). πκβάιεη ζηελ θνηλσληθή δηθαηνζχλε θαη ζπλνρή, θαζψο ην άηνκν αζρνιείηαη κε ηα θνηλά θαη δξαζηεξηνπνηείηαη ζεηηθά ζηελ θνηλσλία ηελ νπνία δεη. Μαζαίλεη λα ζπλεξγάδεηαη θαη εμνηθεηψλεηαη κε ην δηαθνξεηηθφ. ε κία θνηλσλία φπσο ε δηθή καο πνπ έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο είλαη ε πνιππνιηηηζκηθφηεηα θαη ζε κία επνρή φπνπ νιφθιεξνο ν πιαλήηεο λνείηαη σο έλα παγθφζκην ρσξηφ, είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο ηα άηνκα λα κπνξνχλ λα δέρνληαη θαη λα ζπλεξγάδνληαη κε άηνκα πνπ είλαη δηαθνξεηηθά. Ζ αλαγθαηφηεηα ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο ινηπφλ δελ έγθεηηαη κνλάρα ζην γεγνλφο φηη βνεζάεη ζηελ επαγγεικαηηθή εμέιημε θαη ζηαδηνδξνκία ηνπ αηφκνπ αιιά πξνρσξά βαζχηεξα. πληειεί ζηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ αλζξψπνπ, ζηε δεκηνπξγία ελεξγψλ πνιηηψλ, νη νπνίνη αζρνινχληαη κε ηα θνηλά, ζηελ άκβιπλζε ησλ αληζνηήησλ παξέρνληαο ίζεο επθαηξίεο κάζεζεο ζε φινπο. Κξίλεηαη ινηπφλ αλαγθαίν νη καζεηέο, λα απνθηήζνπλ ήδε απφ ηελ παηδηθή ειηθία ηηο γλψζεηο, ζηάζεηο θαη πεπνηζήζεηο, ψζηε λα γίλνπλ Γηα Βίνπ Μαζεηέο. 10

12 Οη λέεο δηαζηάζεηο ηεο κάζεζεο Ζ Γηα Βίνπ Μάζεζε πεξηιακβάλεη φια ηα είδε κάζεζεο ηελ ηππηθή, ηε κε ηππηθή θαη ηελ άηππε (Council of the European Union, 2002). Ζ ηππηθή κάζεζε (formal learning) έρεη άκεζε ζρέζε κε νξγαλσκέλεο δνκέο κάζεζεο θαη ηελ απφθηεζε πηπρίσλ θαη δηπισκάησλ, απνηειείηαη απφ κάζεζε πνπ ιακβάλεη ρψξα κέζα ζε έλα «νξγαλσκέλν θαη δνκεκέλν πιαίζην (ηππηθή εθπαίδεπζε, ελδνεπηρεηξεζηαθή θαηάξηηζε), θαη έρεη απιά ζρεδηαζηεί σο κάζεζε (Tissot, 2000). Ζ ηππηθή κάζεζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε Γηα Βίνπ κάζεζε κπνξεί λα νξηζηεί σο "δηαβαζκηζκέλε σο πξνο ηελ ειηθία, ηεξαξρηθά νξγαλσκέλε, ηκήκα ελφο επίζεκνπ ζπζηήκαηνο... κε πξνγξάκκαηα πνπ πηζηνπνηνχλ ηηο ηθαλφηεηεο θάπνηνπ κε ηελ έλαξμε ηεο ελήιηθεο δσήο ηνπ» (Livingstone, 1999), ελψ ε ηππηθή Γηα βίνπ Μάζεζε πνπ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε ελειίθσλ πνιιέο θνξέο αλαθέξεηαη θαη σο ζπλερηδφκελε εθπαίδεπζε. Ζ κε ηππηθή κάζεζε (non formal learning) ελψ παξέρεηαη ζε νξγαλσκέλα ηδξχκαηα θαη νξγαληζκνχο δελ νδεγεί ζηελ απφθηεζε πηζηνπνηεηηθψλ θαη πηπρίσλ. Σέηνηνπ είδνπο κάζεζε είλαη απηή πνπ παξέρεηαη ζηα θξνληηζηήξηα αιιά θαη νη νξγαλσκέλεο αζιεηηθέο θαη θαιιηηερληθέο νκάδεο. Ζ κε ηππηθή κάζεζε απνηειείηαη απφ κάζεζε πνπ ελζσκαηψλεηαη ζε πξνγξακκαηηζκέλεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ δελ ραξαθηεξίδνληαη ξεηά σο κάζεζε, αιιά νη νπνίεο πεξηέρνπλ ζεκαληηθά ζηνηρεία ηεο κάζεζεο (Colardyn, Bjornavold, 2005). Καηά ζπλέπεηα, είλαη δνκεκέλε κε πξνζσπηθνχο καζεζηαθνχο ζηφρνπο, ρξφλνπο κάζεζεο ή δηδαθηηθήο ππνζηήξημεο θαη είλαη ζθφπηκε απφ ηελ πιεπξά ηνπ εθπαηδεπφκελνπ. Σν ηξίην είδνο κάζεζεο ε άηππε (informal) είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία θάζε άηνκν, ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ, καζαίλεη θαη απνθηά ζηάζεηο, αμίεο, ηθαλφηεηεο δεμηφηεηεο θαη γλψζεηο, απφ ηελ θαζεκεξηλή εκπεηξία θαη ηηο επηδξάζεηο πνπ δέρεηαη απφ ην πεξηβάιινλ ηνπ (εξγαζία, νηθνγέλεηα, γεηηνληά, ζρνιείν, ειεχζεξεο αζρνιίεο, βηβιηνζήθεο, κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο θ.ά.) (Jeffs, Smith, 1990). Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο άηππεο κάζεζεο είλαη πσο δελ νδεγεί ζηελ απφθηεζε πηπρίσλ θαη πηζηνπνηεηηθψλ, ελψ νξηζκέλεο θνξέο ελδέρεηαη νχηε ην ίδην ην άηνκν λα αληηιακβάλεηαη πσο απηή ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε ησλ γλψζεσλ θαη ησλ δεμηνηήησλ ηνπ. Αλ θαη νη ηξεηο κνξθέο κάζεζεο πεξηιακβάλνληαη ζηε Γηα Βίνπ Μάζεζε ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ άηππε κάζεζε, θαζψο κπνξεί λα ιάβεη ρψξα ζε νπνηνλδήπνηε ρψξν θαη ηφπν θαη δελ 11

13 πεξηνξίδεηαη ζηα ζηελά φξηα ησλ ζρνιηθψλ ή φρη θηηξίσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Πέξαλ φκσο απηψλ ησλ ηξηψλ κνξθψλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηα βίνπ κάζεζε παίδεη θαη ε ζηάζε ηνπ καλζάλνληα φζνλ αθνξά ηελ δηαδηθαζία κάζεζεο. Ζ απην-ξπζκηδφκελε κάζεζε (Self Regulated Learning) είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ βνεζά ηνπο καζεηέο λα δηαρεηξίδνληαη ηηο ζθέςεηο ηνπο, ηηο ζπκπεξηθνξέο ηνπο θαη ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο κε ζθνπφ λα πεξηεγεζνχλ κε επηηπρία ζηηο καζεζηαθέο ηνπο εκπεηξίεο. Απηή ε δηαδηθαζία ζπκβαίλεη φηαλ νη ζθφπηκεο ελέξγεηεο θαη νη δηαδηθαζίεο ελφο καζεηή θαηεπζχλνληαη πξνο ηελ απφθηεζε πιεξνθνξηψλ ή δεμηνηήησλ (Zumbrunn, Tadlock, Roberts, 2011). ηελ απηνξξπζκηδφκελε κάζεζε ηνλ θπξίαξρν ξφιν θαηέρεη ην ίδην ην άηνκν γηα ηε δηεμαγσγή ηεο πάξα ν δάζθαινο, νη γνλείο θαη γεληθφηεξα ην πεξηβάιινλ ηνπ αηφκνπ. Ζ απηνξξπζκηδφκελε κάζεζε έρεη θαζνξηζηηθή ζεκαζία ηφζν γηα ηε Γηα βίνπ Μάζεζε φζν θαη γηα ηε ζρνιηθή κάζεζε. Όζνλ αθνξά ηε ζρέζε ηεο κε ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε ε Έθζεζε West νξίδεη ηνλ δηα βίνπ καζεηή σο ην άηνκν πνπ αλαιακβάλεη ηελ επζχλε γηα ηε δηθή ηνπ κάζεζε θαη ν νπνίνο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα επελδχζεη ρξφλν, ρξήκα θαη πξνζπάζεηα ζηελ εθπαίδεπζε ή ηελ θαηάξηηζή ηνπ ζε ζπλερή βάζε (West, 1998), ελψ ζρεηηθά κε ηε ζρνιηθή κάζεζε νη καζεηέο ελδείθλπηαη λα είλαη ζε ζέζε λα ειέγρνπλ κε επνηθνδνκεηηθφ ηξφπν ηα ρξνλνδηαγξάκκαηα ζπνπδψλ ηνπο θαη λα πξνζεγγίδνπλ κε πην αξκφδσλ ηξφπν ηε κειέηε θαη ηε κάζεζή ηνπο Τν ζρνιείν ζε λέν πεξηβάιινλ κάζεζεο Σν ζρνιείν απνηειεί έλαλ απφ ηνπο θχξηνπο θνξείο εθπαίδεπζεο θαη θνηλσληθνπνίεζεο ησλ αηφκσλ. Ζ επηηπρία ή ε απνηπρία ησλ παηδηψλ ζε απηφ ζέηεη ην πιαίζην γηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν αιιειεπηδξνχλ κε ηηο επθαηξίεο κάζεζεο ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπο (Field, 2003). Ζ έθζεζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη πκβνπιίνπ γηα ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε (2006), πξνηξέπεη φια ηα θξάηε κέιε ηεο λα αλαγλσξίζνπλ ηε ζεκαζία ηνπ ζρνιείνπ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο πνιηηηθήο πνπ ζα έρεη σο ζηφρν ηεο ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε θαη ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη ην εμήο: ε αξρηθή εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε πξνζθέξεη ζε όινπο ηνπο λένπο ηα κέζα γηα λα αλαπηύμνπλ ηηο βαζηθέο ηθαλόηεηεο ζε επίπεδν ηέηνην πνπ λα ηνπο εθνδηάδεη γηα ηελ ελήιηθε δσή θαη λα 12

14 δηακνξθώλεη ηε βάζε γηα ηελ πεξαηηέξσ κάζεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή δσή. Γηα λα κπνξέζεη ην ζρνιείν λα πξνάγεη ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε ζα πξέπεη λα ζηνρεχεη ζηε δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο ζηε ζρνιηθή ηάμε πνπ ζα θαιιηεξγεί ηελ αγάπε ησλ καζεηψλ πξνο ηε κάζεζε. Απηφ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί αλ ζην επίθεληξν ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο βξίζθεηαη ν καζεηήο θαη νη αλάγθεο ηνπ, δίλεηαη έκθαζε ζηελ απηνθαηεπζπλφκελε κάζεζε θαη ζηε δεμηφηεηα ηνπ «καζαίλσ πσο λα καζαίλσ» θαη ππάξρεη κηα καθξνπξφζεζκε πξννπηηθή πνπ πεξηιακβάλεη ηνλ θχθιν ηεο δσήο (Longworth, 1999). Βαξχηεηα ζα πξέπεη λα δνζεί θαη ζηε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ εθπαηδεπηηθψλ ζηξαηεγηθψλ, θαζψο νη καζεηέο καζαίλνπλ κε πνηθίινπο ηξφπνπο, ζηνλ ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο, ηελ εθαξκνγή θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο, ζηηο αλαηξνθνδνηήζεηο πνπ δίλνληαη ζηνπο καζεηέο, νη νπνίεο ζα πξέπεη λα έρνπλ λφεκα θαη λα παξέρνπλ θίλεηξα θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα επηηξέπνπλ ζηνπο καζεηέο λα αλαζεσξήζνπλ ηα δηθά ηνπο ιάζε, λα κειεηήζνπλ θαη λα μαλαζθεθηνχλ. ηελ εθαξκνγή ησλ γλψζεσλ πνπ απνθηήζεθαλ ζην ζρνιείν θαη έμσ απφ ηελ ηάμε (Helterbran, 2005). Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε γιψζζα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη δηφηη ην ιεμηιφγην ηνλίδεη ζπλήζσο ηελ νινθιήξσζε ησλ εξγαζηψλ, θαη ζρεηηθά παξακειεί ηηο ζπλήζεηεο ηνπ κπαινχ, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη εμαζθνχληαη κέζσ απηψλ δξαζηεξηνηήησλ π.ρ ηελ θξηηηθή ζθέςε. εκαληηθή είλαη θαη ε δχλακε ηνπ παξαδείγκαηνο, θαζψο είλαη γλσζηφ πσο ηα παηδηά καζαίλνπλ «θάλνληαο φηη θάλσ» θαη φρη «θάλνληαο φηη ιέσ». Οη εθπαηδεπηηθνί ζα πξέπεη λα θαζνδεγνχλ ηνπο καζεηέο γηα λα απνθηήζνπλ ηηο ηθαλφηεηεο θαη αξεηέο λα αμηνινγνχλ θαη λα βειηηψλνπλ ην δηθφ ηνπο έξγν ψζηε λα κπνξνχλ λα δψζνπλ θαη λα ιάβνπλ αλαηξνθνδφηεζε απφ άιινπο. (Claxton, Lucas, 2009). Δθηφο απφ ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ην θιίκα ηεο ηάμεο θαη ηε δηδαζθαιία θαζνξηζηηθά γηα ηε κεηαηξνπή ηνπ ζρνιείνπ ζε απηφ πνπ ζα πξνάγεη ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε είλαη θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ αθνξνχλ ην γεληθφηεξν πιαίζην ηνπ ζρνιείνπ. Μέζσ ηνπ ζρνιείνπ ζα πξέπεη λα επηδηψθεηαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ αιιά θαη κειψλ ηεο θνηλσλίαο ζε απηφ. Σν πεξηβάιινλ ηνπ ζρνιείνπ δελ πξέπεη λα είλαη απνιχησο δνκεκέλν, ψζηε λα κπνξνχλ λα ιακβάλνπλ θαη νη καζεηέο ππεπζπλφηεηεο. Απαξαίηεην είλαη θαη ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξνο ηελ θνηλσλία φπσο θαη ε ζπκκεηνρή φισλ ησλ θνηλσληθψλ 13

15 θνξέσλ. Οη δηεπζπληέο πξέπεη λα είλαη πξφηππα πνπ ζπλδπάδνπλ ηελ αγάπε γηα ηε κάζεζε θαη πξαγκαηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηηο δηαδηθαζίεο ηεο κάζεζεο (Claxton, Lucas, 2009). Σν ζρνιείν πνπ πξεζβεχεη ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε είλαη έλα ζρνιείν πνπ πξνπάλησλ έρεη ζην επίθεληξν ηνπ ηνλ καζεηή θαη ηηο αλάγθεο ηνπ. Οη εκπεηξίεο ηνπ καζεηή θαηέρνπλ πξσηεχνπζα ζέζε ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ θαη ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, αθνχ κέζσ απηψλ νη λέεο γλψζεηο κπνξνχλ λα γίλνπλ επθνιφηεξα θαηαλνεηέο, αιιά ηαπηνρξφλσο θαη ρξήζηκεο γηα ηελ κεηέπεηηα δσή. Ζ ρξήζε δηαθφξσλ ζηξαηεγηθψλ θαη κεζφδσλ κάζεζεο είλαη απηά πνπ ζα ζπκβάιινπλ θαηά θχξην ιφγν ζηε δεκηνπξγία ζεηηθνχ καζεζηαθνχ θιίκαηνο. εκαληηθφ ζε απηή ηελ θαηεχζπλζε ζεσξείηαη ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ ηφζν πξνο ηα κέζα φζν θαη πξνο ηα έμσ. Ζ ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηηο νηθνγέλεηεο ησλ καζεηψλ αιιά θαη κε νιφθιεξε ηελ θνηλσλία είλαη θαζνξηζηηθή γηα ηε κεηαηξνπή ηνπ ζρνιείνπ ζε έλα ζρνιείν πνπ πξνάγεη ηε δηα βίνπ κάζεζε Τν ζρνιείν αλνίγεη θαη ζπλαληά ηελ θνηλσλία Ο παξαδνζηαθφο ηχπνο ζρνιείνπ πνπ επηθξαηεί ζηελ επνρή καο ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ιεηηνπξγεί αξλεηηθά ζε ζρέζε κε ηε δηα βίνπ κάζεζε, ραξαθηεξίδεηαη (Υαξαιάκπνπο, 2005) απφ ηελ κεησπηθή δηδαζθαιία θαη ηελ θπξηαξρία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, κε απνηέιεζκα ν καζεηήο λα παξαθνινπζεί σο παζεηηθφο δέθηεο. Σαπηνρξφλσο παξακειείηαη ν ξφινο ηνπ ζπκκαζεηή, δηφηη παξαγθσλίδεηαη ε ζπλεξγαζία, ελψ επδνθηκνχλ ηα αηζζήκαηα αληαγσληζκνχ θαη αηνκηθηζκνχ. Γεληθφηεξα ππνζηεξίδεηαη φηη ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα παξακέλεη πξνζθνιιεκέλν ζηελ πνζφηεηα ηεο χιεο θαη φρη ζηελ πνηφηεηά ηεο, ελζαξξχλνληαο ηελ απνζηήζηζε θαη ηνλ βεξκπαιηζκφ, παξακειψληαο σζηφζν ηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ καζεηή θαη ηελ θξηηηθή ηνπ ζθέςε, πξνσζψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ηε γλσζηηθή αλάπηπμε, κνινλφηη ε ζπλαηζζεκαηηθή θαη θνηλσληθή κέλνπλ ζηάζηκεο. Έλα αθφκα ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ παξαδνζηαθνχ ζρνιείνπ είλαη ε νκνηνκνξθία πνπ παξνπζηάδεη. ε κηα επνρή φκσο πνπ ε θνηλσλία είλαη πνιππνιηηηζκηθή ε νκνηνκνξθία δελ 14

16 ρσξά θαη ηελ ζέζε ηεο πξέπεη λα θαηαιάβεη ν ζεβαζκφο ηεο εηεξφηεηαο θαη ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο. Σα Αλαιπηηθά Πξνγξάκκαηα δελ είλαη επέιηθηα θαη δελ ιακβάλνπλ ππφςε ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ θαη ηεο θνηλσλίαο, ελψ ηαπηφρξνλα ην ζρνιείν εμαθνινπζεί ζε κεγάιν βαζκφ λα παξακέλεη θιεηζηφ (Υαξαιάκπνπο, 2005). Σν άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηε κεηαθνξά απφ ην παξαδνζηαθφ ζρνιείν ζε απηφ πνπ ζα πξνάγεη ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε, θαζψο επεξεάδεη πνιινχο ηνκείο ηεο ζρνιηθήο δσήο. Σν άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πεξηιακβάλεη ηξεηο δηαζηάζεηο (Θσίδεο, 2004): Άλνηγκα θαη δηακφξθσζε ηνπ ζρνιείνπ σο ρψξνπ δσήο θαη εκπεηξίαο. Άλνηγκα πξνο ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Άλνηγκα ηεο δηδαζθαιίαο. Σν άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ σο ρψξνπ δσήο θαη εκπεηξίαο κπνξεί λα γίλεη είηε πξνο ηα κέζα είηε πξνο ηα έμσ. Όηαλ αλαθεξφκαζηε ζην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξνο ηα κέζα ελλννχκε ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ πεξηερνκέλσλ δηδαζθαιίαο θαη ηε ζχλδεζε ηεο ζρνιηθήο δσήο κε εμσζρνιηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ψζηε νη γλψζεηο πνπ θαηαθηνχλ νη καζεηέο λα κελ θαίλνληαη απνθνκκέλεο απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο. Απφ ηελ άιιε κεξηά ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξνο ην έμσ ζεκαίλεη πσο ην ζρνιείν ζπλεξγάδεηαη κε άιια ηδξχκαηα, εηδηθνχο θαη κε θαη θπξίσο κε ηνπο γνλείο ησλ καζεηψλ νη νπνίνη ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηε δηακφξθσζε ηεο ζρνιηθήο δσήο. Ζ δεχηεξε δηάζηαζε ηνπ αλνίγκαηνο ηνπ ζρνιείνπ πξνο ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ έρεη άκεζε ζρέζε κε ηε ζχλδεζε ηεο ζρνιηθήο δσήο θαη ηνπ θνηλσληθνχ πεξίγπξνπ. Σν ζρνιείν ζπκκεηέρεη ελεξγά ζηα δξψκελα ηεο θνηλφηεηαο ζε γηνξηέο, εθδειψζεηο θαη ηα ινηπά, φπσο επίζεο θαη ε θνηλφηεηα παξέρεη εξεζίζκαηα θαη δπλαηφηεηεο ζην ζρνιείν γηα ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα ρξήζεο ησλ πφξσλ θαη ησλ ππνδνκψλ ηνπ ζρνιείνπ απφ ηελ ηνπηθή θνηλσλία γηα ηηο αλάγθεο ησλ θαηνίθσλ νη νπνίεο κπνξεί λα αθνξνχλ ηελ εθπαίδεπζε ελειίθσλ, πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο θαη άιια. Θα ραξαθηεξίδακε ινηπφλ ηε ζρέζε ζρνιείνπ- θνηλσλίαο ακθίδξνκε. Σν άλνηγκα ηεο δηδαζθαιίαο πεξηιακβάλεη δηάθνξεο κεζφδνπο θαη κνξθέο δηδαζθαιίαο. Ζ καζεηέο ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, δηφηη κπνξνχλ 15

17 λα επηιέγνπλ ηα αληηθείκελα δηδαζθαιίαο, ελψ ην σξνιφγην πξφγξακκα κεηαηξέπεηαη ζε εχθακπην απφ ην άθακπην πνπ είλαη ηψξα. Πξαγκαηνπνηείηαη κηα αιιαγή θαηεχζπλζεο απφ ηηο δαζθαινθεληξηθέο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο ζηηο καζεηνθεληξηθέο. Γεληθά ζα κπνξνχζακε λα ηζρπξηζηνχκε πσο κέζσ ηνπ αλνίγκαηνο ηνπ ζρνιείνπ γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα ζχλδεζεο ησλ ζεσξεηηθψλ καζεκάησλ κε βησκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ πινπνηνχληαη είηε κέζα ζην ρψξνπ ηνπ ζρνιείνπ είηε έμσ απφ απηφλ, φπσο είλαη νη επηζθέςεηο ζε ρψξνπο κε πνιηηηζκηθφ ή νηθνινγηθφ ελδηαθέξνλ θαη ε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ κέζα απφ δηάθνξα κέζα. Απνηέιεζκα απηήο ηεο ζχλδεζεο είλαη ε ζπλεηδεηνπνίεζε απφ κέξνπο ησλ καζεηψλ ηεο αιιειεμάξηεζεο ησλ πξαγκάησλ, ε ζθαηξηθή άπνςε πνπ απνθηνχλ γηα ηνλ θφζκν θαη ε ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή. Σν θιίκα κάζεζεο δηέπεηαη απφ πλεχκα αλαδήηεζεο, ειεχζεξεο έθθξαζεο, ελζάξξπλζεο ηεο θξηηηθήο ζθέςεο, δεκηνπξγηθφηεηαο θαη ελίζρπζεο ηεο πξσηνβνπιίαο, ψζηε ν καζεηήο λα απνθηήζεη θίλεηξν ζπκκεηνρήο θαη λα αηζζάλεηαη ππεχζπλνο γηα ηελ πξφνδφ ηνπ. Παξαηεξνχκε ινηπφλ πσο ν καζεηήο βξίζθεηαη ζην επίθεληξν φισλ ησλ πξαθηηθψλ θαη ην ζρνιηθφ θηίξην κεηαηξέπεηαη ζε έλα επράξηζην, ειθπζηηθφ, ιεηηνπξγηθφ ρψξν πνπ παξέρεη πνηθίιεο δπλαηφηεηεο ρξήζεο ηφζν ζηνπο καζεηέο φζν θαη ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Μηα απφ ηηο πηπρέο ηνπ αλνίγκαηνο ηνπ ζρνιείνπ είλαη ε ζχλδεζή ηνπ κε ηηο νηθνγέλεηεο ηελ καζεηψλ. Μέρξη πξνζθάησο ην ζρνιείν θαη ε νηθνγέλεηα απνηεινχζαλ δπν απνθιίλνληα πεδία, φπνπ ε επηθνηλσλία θαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο ήηαλ κεδακηλή. Ζ ηάζε απηή άξρηζε λα αιιάδεη θαη πνιιέο έξεπλεο επηβεβαηψλνπλ ην γεγνλφο πσο ην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ επεξεάδεη ηε κάζεζε ησλ παηδηψλ. Ζ ζπλεξγαζία απηή ζπκβάιιεη θαη ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε κάζεζε ησλ παηδηψλ θπξίσο ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Παξά ην γεγνλφο φηη ε ζπλεξγαζία νηθνγέλεηαο- ζρνιείνπ κπνξεί λα απνβεί σθέιηκε γηα ηα παηδηά πνιιέο θνξέο παίξλεη ηε κνξθή ηππηθψλ ζρέζεσλ. Οη γνλείο ζπλαληνχλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θπξίσο ηηο εκέξεο πνπ παίξλνπλ ηνπο βαζκνχο ησλ παηδηψλ ηνπο ή ζε πξνθαζνξηζκέλεο ζπλαληήζεηο κε απηνχο, ελψ πνιιέο θνξέο πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ θαη νίθνλ εξγαζηψλ. Ζ εκπινθή ησλ γνλέσλ ζηα δξψκελα ηνπ ζρνιείνπ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαίλεηαη πσο πεξηνξίδεηαη δξακαηηθά ζε ζρέζε κε ηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε, ρσξίο φκσο απηφ λα ηελ θαζηζηά ιηγφηεξν σθέιηκε. 16

18 ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ζπρλά ρξεζηκνπνηνχληαη νη φξνη «γνλετθή εκπινθή» θαη «γνλετθή ζπκκεηνρή» γηα λα πεξηγξάςνπλ ηηο πνηθίιεο κνξθέο ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη κεηαμχ γνλέσλ θαη ζρνιείνπ. Ο πξψηνο φξνο πεξηιακβάλεη δηαδηθαζίεο νη νπνίεο είλαη πξνθαζνξηζκέλεο, ζπλήζσο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, θαη πεξηνξίδνπλ ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηα δξψκελα ηνπ ζρνιείνπ θαζηζηψληαο ηνπο απινχο «ζεαηέο» (πκενχ, 2003). Παξαδείγκαηα απηήο ηεο ζπκκεηνρήο απνηεινχλ ε ζπλεηζθνξά ησλ γνλέσλ ζε εξάλνπο πνπ δηνξγαλψλεη ην ζρνιείν θαη ε παξαθνινχζεζε ζρνιηθψλ αγψλσλ θαη εθδειψζεσλ. Απφ ηελ άιιε κεξηά κηιψληαο γηα ηνλ φξν «γνλετθή ζπκκεηνρή» αλαθεξφκαζηε ζηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε ζρνιηθή δσή, νη νπνίνη κνηξάδνληαη επζχλεο κε ην εθπαηδεπηηθφ πξνζσπηθφ θαη ιακβάλνπλ απφ θνηλνχ απνθάζεηο. Χζηφζν, γηα λα ιεηηνπξγήζεη απηφ πξνο φθεινο ησλ καζεηψλ ζα πξέπεη λα ππάξρεη έλαο μεθάζαξνο θαζνξηζκφο ησλ αξκνδηνηήησλ θάζε πιεπξάο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απηήο ηεο πξαθηηθήο είλαη ε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε δηνξγάλσζε κηαο παξάζηαζεο αλαιακβάλνληαο επζχλεο γηα ηελ δηεθπεξαίσζή ηεο θαη φρη κφλν ε παξαθνινχζεζή ηεο. Έρνληαο πάληα σο ζηφρν ηελ θαιχηεξε παξνρή παηδείαο ζηνπο καζεηέο, νη βαζηθέο πεξηνρέο ζπλεξγαζίαο γνλέσλ- εθπαηδεπηηθψλ ή θαη γεληθφηεξα ζρνιείνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπλνςηζηνχλ ζε ηξεηο πξνηάζεηο: α) ζπλεξγαζία εθπαηδεπηηθψλ θαη γνλέσλ, β) ζπκβνιή ησλ γνλέσλ ζηε δηεμαγσγή ηνπ καζήκαηνο θαη γ) ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε ιήςε απνθάζεσλ (Νφβα-Καιηζνχλε, 2010) Μαζεηήο θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε Σν ζρνιείν παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηε Γηα Βίνπ κάζεζε, θαζψο κέζσ ησλ πξαθηηθψλ πνπ εθαξκφδεη αλαπηχζζεη ή φρη ζηνπο καζεηέο απηνχ ηνπ είδνπο ηηο δεμηφηεηεο θαη ηθαλφηεηεο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ψζηε λα γίλνπλ δηα βίνπ καζεηέο. Απηφ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα πιαίζηα ελφο πεξηβάιινληνο κάζεζεο φπνπ ην ιάζνο δελ είλαη θαηαδηθαζηέν αιιά απνηειεί ηε βάζε γηα ηελ εμεξεχλεζε ηπρφλ δπζθνιηψλ πνπ αληηκεησπίδεη ν καζεηήο. ην θέληξν ηνπ ζρνιείνπ απηνχ βξίζθεηαη ν καζεηήο θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπ. Σα παηδηά έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ζέηνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο 17

19 καζεζηαθνχο ζηφρνπο θαη λα παίξλνπλ ξίζθα, κε απνηέιεζκα ε κάζεζε λα είλαη κηα ελεξγεηηθή δηαδηθαζία, φπνπ ε νηθνδφκεζε ησλ γλψζεσλ γίλεηαη κε επράξηζην ηξφπν. Ο δάζθαινο θαηέρεη θπξίαξρε ζέζε ζηελ θαηάθηεζε ησλ γλψζεσλ απφ ηνπο καζεηέο, θαζψο ν ίδηνο απνηειεί πξφηππν γηα ηνπο καζεηέο ηνπ θαη δεκηνπξγεί έλα επράξηζην πεξηβάιινλ κάζεζεο, φπνπ νη καζεηέο ζπλεξγάδνληαη θαη αιιειεπηδξνχλ. Βνεζάεη ηα παηδηά λα αλαπηχμνπλ ηε δεμηφηεηα ηεο απηνξξχζκηζεο θαη δίλεη ρξφλν γηα αλαηξνθνδφηεζε, κε ζθνπφ νη ίδηνη νη καζεηέο λα αληηιακβάλνληαη ην ζηάδην ζην νπνίν βξίζθνληαη. Έλα βαζηθφ ζηνηρείν πνπ δελ πξέπεη λα παξαιεθζεί είλαη ην γεγνλφο πσο νη καζεηέο πξέπεη λα θαηαλννχλ ην ζθνπφ απηψλ πνπ καζαίλνπλ θαη ηε ρξεζηκφηεηά ηνπο ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Με απηφ ηνλ ηξφπν ζα κπνξέζνπλ νη καζεηέο λα αλαπηχμνπλ απηέο ηηο δεμηφηεηεο πνπ ζα ηνπο θάλνπλ Γηα Βίνπ καζεηέο. Ο δηα βίνπ καζεηήο ραξαθηεξίδεηαη (Bryce, et al. 2000, Claxton, Lucas, 2009) απφ ηελ αγάπε γηα ηε κάζεζε, ηελ αλνηρηφηεηα ζε λέεο ηερληθέο κάζεζεο, ηελ πεξηέξγεηα γηα αλαδήηεζε λέσλ ελδηαθεξφλησλ θαη πξννπηηθψλ, ηελ απηνπεπνίζεζε λα παξαδερηεί πσο δελ γλσξίδεη θάηη θαη ηελ επηκνλή ζηηο δπζθνιίεο, ηε θαληαζία δηφηη κπνξεί λα κπεη εχθνια ζηε ζέζε ηνπ άιινπ, είλαη θαιφο ζηηο λνεηηθέο αλαπαξαζηάζεηο θαη ρξεζηκνπνηεί θαληαζία, αλαινγία θαη κεηαθνξέο ζηνλ ηξφπν ζθέςεο ηνπ. Ζ αλαγλψξηζε ηεο δηαθνξάο κεηαμχ ηεο ηξέρνπζαο θαηάζηαζεο ηεο κάζεζεο ηνπ θαη ην ζηφρν ηνπ, ψζηε λα θαηαιάβεη πσο ζα γεκίζεη ην θελφ είλαη έλα αθφκε ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ δηα βίνπ καζεηή. Μπνξεί λα ζέηεη ξεαιηζηηθνχο ζηφρνπο γηα ηελ πξνζσπηθή ηνπ κάζεζε. Αλαζηνράδεηαη, αλαδεηά θαη λα ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο, επηδηψθεη λα δνθηκάδεη λέα πξάγκαηα, λα ζπληνλίδεη ηα πξάγκαηα, λα ξπζκίδεη ηηο ηθαλφηεηέο ηνπ θαη λα βειηηψλεηαη. θέθηεηαη απζηεξά αθνινπζψληαο κηα δνκή θαη είλαη κεζνδνινγηθφο. Γλσξίδεη πψο λα ρξεζηκνπνηεί θαιά ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ ψζηε λα απνθηήζεη γλψζεηο. Παξαηεξνχκε πσο ηα ζεκέιηα γηα ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Γηα Βίνπ Μαζεηή ζέηνληαη θαηά ηελ παηδηθή ειηθία θαη ζπλερίδνπλ λα θαιιηεξγνχληαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο. Ο Γηα Βίνπ Μαζεηήο δηαθαηέρεηαη απφ αγάπε γηα ηε κάζεζε, είλαη πεξίεξγνο, εξεπλά, αλαζηνράδεηαη θαη ζε γεληθέο γξακκέο δελ είλαη έλαο παζεηηθφο δέθηεο πιεξνθνξηψλ αιιά ελεξγφο ζε φιεο ηηο πεξηζηάζεηο κάζεζεο. 18

20 Τα θίλεηξα κάζεζεο ζηελ παηδηθή ειηθία θαη ε ζεκαζία ηνπο γηα ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε Έλαο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ζεκαληηθά ηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο είλαη ηα θίλεηξα. Απηά επεξεάδνπλ ην ηη, πφηε θαη πψο ζα κάζνπκε θάηη (Μαθξήο Πλεπκαηηθφο, 2010) θαη εάλ απηφ πνπ ζα κάζνπκε ζα είλαη απνηειεζκαηηθφ ή φρη. χκθσλα κε ηελ Κσζηαξίδνπ Δπθιείδε Α. (1999) ηα θίλεηξα είλαη ηφζν νη εζσηεξηθέο αηηίεο ηεο ζπκπεξηθνξάο, φπσο ηα έλζηηθηα, νη νξκέο, νη ζθνπνί, νη επηζπκίεο ή νη πξνζέζεηο, ηα ζπλαηζζήκαηα, νη δηάθνξεο ζπγθηλεζηαθέο θαηαζηάζεηο, φζν θαη εμσηεξηθέο αηηίεο φπσο νη ακνηβέο, ηα ζέιγεηξα ή θφβεηξα, ή νη απσζεηηθνί εξεζηζκνί. Σα θίλεηξα ινηπφλ είλαη απηά πνπ σζνχλ έλα άηνκν ζε κία ζπγθεθξηκέλε ζπκπεξηθνξά γηα ηελ επίηεπμε ελφο ζηφρνπ. Σα θίλεηξα δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο ηα εζσηεξηθά ή ελδνγελή θαη ηα εμσηεξηθά ή εμσγελή. Σα εζσηεξηθά θίλεηξα είλαη απηά πνπ ελππάξρνπλ ήδε κέζα ζην άηνκν θαη ην σζνχλ λα εθπιεξψζεη έλαλ δηθφ ηνπ ζηφρν θαη ζθνπφ. Έλα άηνκν έρεη εζσηεξηθφ θίλεηξν λα επηηειέζεη κηα δξαζηεξηφηεηα αλ ηελ αλαιακβάλεη κφλν θαη κφλν γηα λα επηηειέζεη ηε δξαζηεξηφηεηα απηή θαζ απηή θαη φρη γηα λα επηηχρεη θάπνηα εμσηεξηθή ακνηβή (Κσζηαξίδνπ Δπθιείδε, 1999). Σα εζσηεξηθά θίλεηξα είλαη νη ηζρπξέο δπλάκεηο, νη νπνίεο παξσζνχλ ηνπο καζεηέο ζηε κάζεζε, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί έλαο εζσηεξηθφο ζθνπφο, πνπ πνιιέο θνξέο είλαη ε απφθηεζε ηεο ίδηαο ηεο γλψζεο (Φξάγθνπ, 2002). Σα εμσηεξηθά θίλεηξα ή εμσγελή έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηνπ αηφκνπ θαη ζα κπνξνχζαλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο βξαρππξφζεζκα, θαζψο ε επηξξνή πνπ αζθνχλ ζην άηνκν δηαξθεί γηα ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Δηδηθφηεξα, ηα εμσηεξηθά θίλεηξα είλαη νη ζεηηθέο ή νη αξλεηηθέο εληζρχζεηο πνπ δέρεηαη έλα άηνκν θαη ην παξαθηλνχλ ζε κία ζπγθεθξηκέλε δξάζε. Ζ δξάζε ή αληίδξαζε αιιά θαη ε παξψζεζε ηνπ αηφκνπ είλαη θαηεπζπλφκελεο, αθνχ ην άηνκν, ζπλήζσο δελ αληιεί πξνζσπηθή επραξίζηεζε απφ ηελ πξάμε απηή θαζ απηή (βνξσλνχ- Εσγξάθνπ, 2007). Σέηνηνπ είδνπο θίλεηξα είλαη ν έπαηλνο, νη βαζκνί, νη πνηλέο, ε απνδνθηκαζία ή ε επηδνθηκαζία, νη έιεγρνη θαη ηα θξηηηθά ζρφιηα. Καη νη δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο θηλήηξσλ, εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά, θαηέρνπλ ζεκαίλνπζα ζέζε ζηε κάζεζε. Χζηφζν, ηα εζσηεξηθά θίλεηξα είλαη απηά πνπ ζπκβάιινπλ θπξίσο ζηε Γηα Βίνπ Μάζεζε. Όηαλ νη καζεηέο πεηπραίλνπλ ηνπο ζηφρνπο 19

21 πνπ έρνπλ ζέζεη ζπλεηδεηνπνηνχλ πσο έρνπλ θαηαθηήζεη απηφ πνπ επηζπκνχζαλ θαη έηζη ζέηνπλ λένπο πην πξνθιεηηθνχο ζηφρνπο θαη κε απηφ ηνλ ηξφπν απνθηνχλ κηα εζσηεξηθή θηλεηνπνίεζεο πνπ ηνπο σζεί λα ζπλερίζνπλ ηε κάζεζή ηνπο (Μαθξήο Πλεπκαηηθφο, 2010). Μφλνλ εάλ ην άηνκν δηαθαηέρεηαη απφ ηε δηθή ηνπ ζέιεζε γηα κάζεζε ζα κπνξέζεη λα γίλεη δηα βίνπ καζεηήο. Δθηφο φκσο απφ ηα θίλεηξα ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ καζεηψλ παίδεη ε ελζάξξπλζε δηφηη ηα παηδηά ζήκεξα είλαη εθηεζεηκέλα ζε κηα ζεηξά απφ απνζαξξπληηθέο εκπεηξίεο. Ζ ελζάξξπλζε είλαη νπζηψδεο γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο. Σν παηδί δελ ζπκκεηέρεη νχηε παξαθνινπζεί ηε δηδαζθαιία φηαλ αηζζάλεηαη πσο ζα απνηχρεη ζε νπνηαδήπνηε δξαζηεξηφηεηα θαη λα αλαιάβεη θαη πξνπάλησλ φηαλ δελ έρεη εκπηζηνζχλε ζηνλ εαπηφ ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ νη εθπαηδεπηηθνί αιιά θαη νη γνλείο ησλ καζεηψλ πξέπεη λα ηνπο δείρλνπλ εκπηζηνζχλε, ψζηε θαη νη ίδηνη λα απνθηήζνπλ πίζηε ζηνλ εαπηφ ηνπο. Γηαηί αλ δελ ππάξρεη πίζηε θαη εκπηζηνζχλε νη πξνζπάζεηεο ελζαξξχλζεσο δελ ζα απνδψζνπλ θαξπνχο. Ζ ηαθηηθή ησλ εθπαηδεπηηθψλ νη νπνίνη επηθεληξψλνληαη ζηα ιάζε θαη παξακεινχλ ηα ζεηηθά γλσξίζκαηα ησλ καζεηψλ ηνπο πξέπεη θαη είλαη αλαγθαίν λα αιιάμεη. Οη παηδαγσγνί νθείινπλ λα ηνλίδνπλ ηα ζεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ ηνπο θαη λα αληηιακβάλνληαη ηα ιάζε σο κηα επθαηξία γηα κάζεζε ε νπνία ζα ζπκβάιιεη ζηελ εμεξεχλεζε ησλ αηηηψλ πνπ δεκηνχξγεζαλ ην ιάζνο. Άιισζηε, ην ιάζνο ραξαθηεξίδεη ηελ πξάμε θαη φρη ην άηνκν. Μέζσ ηεο ελζαξξχλζεσο ην παηδί απνθηά ζάξξνο, ππεπζπλφηεηα, ζέιεζε γηα εξγαζία θαη θπξίσο εκπηζηνζχλε ζηνλ εαπηφ ηνπ. 20

22 1.2. Από ηελ απιή γλώζε ζηηο δεμηόηεηεο θαη νη βαζηθέο δεμηόηεηεο ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο (Key Competencies) Ζ παγθνζκηνπνίεζε πνπ απνηειεί ην βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζχγρξνλνπ θφζκνπ έρεη δεκηνπξγήζεη ηελ αλάγθε γηα ηελ αλάπηπμε ελφο ζπλφινπ δεμηνηήησλ, πνπ ρξεηάδεηαη λα απνθηήζεη ην άηνκν, ψζηε λα κπνξεί λα αληαπεμέιζεη κε επειημία ζηηο απαηηήζεηο ηνπ ζπλερψο κεηαβαιιφκελνπ θφζκνπ (OECD, 2005). Πέξαλ ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ε αληαγσληζηηθφηεηα, ε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο, ε ίδηα ε θνηλσλία πνπ βαζίδεηαη ζηηο γλψζεηο, ε ηθαλνπνίεζε απφ ηελ εξγαζία θαη ηα εζσηεξηθά θίλεηξα νδεγνχλ ζηελ απφθηεζε απηψλ ησλ δεμηνηήησλ (European Commission, 2008). Ζ εθπαίδεπζε κε ην δηπιφ ηεο ξφιν θαηέρεη πνιχ ζεκαληηθή ζέζε ζηελ απφθηεζε απηψλ ησλ δεμηνηήησλ, νη νπνίεο απαηηείηαη λα παξέρνληαη ζε φινπο αλεμαηξέησο. Με βάζε ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε πσο ε Γηα Βίνπ Μάζεζε έρεη θαηαζηεί αλαγθαία γηα φια ηα άηνκα κηαο θνηλσλίαο. «Oη άλζξσπνη ρξεηάδεηαη λα αλαπηχμνπλ ηηο δηθέο ηνπο πξνζσπηθέο, θνηλσληθέο θαη επαγγεικαηηθέο δεμηφηεηεο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπο. Σα ζεκέιηα ηεο Γηα Βίνπ Μάζεζεο ηνπνζεηνχληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο βαζηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο θαη πξέπεη λα παξέρνληαη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο κέζσ ησλ βαζηθψλ δεμηνηήησλ, νη νπνίεο ζα ηνπο πξνεηνηκάζνπλ γηα κηα δσή ζηνλ ζχγρξνλν θφζκν θαη ζα ηνπο νξίζνπλ ην δξφκν πξνο ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε. Όζνλ αθνξά ηα ζπζηήκαηα, απηφ ζεκαίλεη ηελ ελζσκάησζε ηεο παξνρήο απξφζθνπηα ηφζν απφ ηε Γηα Βίνπ (απφ ηελ θνχληα ζηνλ ηάθν) φζν θαη απφ κηα γεληθφηεξε άπνςε γηα ηε δσή (ηππηθή, κε ηππηθή θαη άηππε κάζεζε)» (European Commission, 2008). Χο δεμηφηεηεο/ηθαλφηεηεο νξίδεηαη ν ζπλδπαζκφο γλψζεσλ, δεμηνηήησλ θαη απφςεσλ πνπ είλαη θαηάιιειεο γηα έλα πιαίζην. Οη βαζηθέο δεμηφηεηεο (Key Competencies) είλαη απηέο πνπ φια ηα άηνκα ρξεηάδνληαη γηα ηελ πξνζσπηθή ηνπο νινθιήξσζε θαη αλάπηπμε, ηελ ελεξγή ηνπο ζπκκεηνρή ζηα θνηλά, ηελ θνηλσληθή ηνπο έληαμε θαη ηελ εξγαζία (European Commission, 2007). ρεηηθά κε ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε ην πιαίζην αλαθνξάο νξίδεη νθηψ βαζηθέο δεμηφηεηεο: 1. Δπηθνηλσλία ζηε κεηξηθή γιψζζα. 2. Δπηθνηλσλία ζε μέλεο γιψζζεο. 3. Μαζεκαηηθή δεμηφηεηα θαη βαζηθέο δεμηφηεηεο ζηελ επηζηήκε θαη ηελ ηερλνινγία. 21

23 4. Φεθηαθή δεμηφηεηα. 5. Μαζαίλσ πψο λα καζαίλσ. 6. Κνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο δεμηφηεηεο. 7. Πξσηνβνπιία θαη επηρεηξεκαηηθφηεηα. 8. Πνιηηηζκηθή ζπλείδεζε θαη έθθξαζε. Οη νρηψ παξαπάλσ δεμηφηεηεο ζεσξνχληαη εμίζνπ ζεκαληηθέο, θαζψο φιεο ζπκβάιινπλ ζηε δεκηνπξγία νινθιεξσκέλσλ πξνζσπηθνηήησλ, ελψ παξάιιεια αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο εληζρχνληαο ε κία ηελ άιιε. Καη νη νρηψ δεμηφηεηεο πεξηιακβάλνπλ νξηζκέλα θνηλά ζηνηρεία. Απηά είλαη ε θξηηηθή ζθέςε, ε δεκηνπξγηθφηεηα, ε πξσηνβνπιία, ε επίιπζε πξνβιεκάησλ, ε αμηνιφγεζε ησλ θηλδχλσλ, ε ιήςε απνθάζεσλ θαη ε επνηθνδνκεηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ. Ζ επηθνηλσλία ζηε κεηξηθή γιψζζα είλαη ε ηθαλφηεηα πνπ έρεη ην άηνκν λα εθθξάδεηαη θαη λα εξκελεχεη γεγνλφηα, απφςεηο, ζπλαηζζήκαηα άιια θαη λα αιιειεπηδξά γισζζηθά κε θαηάιιειν θαη δεκηνπξγηθφ ηξφπν. Απηή ε δεμηφηεηα απαηηεί γλψζεηο ιεμηινγίνπ, γξακκαηηθήο θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο γιψζζαο, φπσο επίζεο θαη ηελ ηθαλφηεηα λα πξνζαξκφδεηαη ην άηνκν ζηηο πεξηζηάζεηο επηθνηλσλίαο. Ζ δεμηφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο ζε μέλεο γιψζζεο, φπσο θαη ε επηθνηλσλία ζηε κεηξηθή γιψζζα, πεξηιακβάλεη ηελ ηθαλφηεηα ηεο νξζήο ρξήζεο ηνπ γξαπηνχ θαη πξνθνξηθνχ ιφγνπ ζε έλα θαηάιιειν επηθνηλσληαθφ πεξηβάιινλ. Απαξαίηεηεο είλαη ε δηακεζνιάβεζε, ε δηαπνιηηηζκηθή θαηαλφεζε θαη ε γλψζε ηνπ ιεμηινγίνπ θαη ηεο γξακκαηηθήο ηεο μέλεο γιψζζαο. Ζ καζεκαηηθή δεμηφηεηα είλαη ε ηθαλφηεηα πνπ έρεη θάπνηνο λα αλαπηχζζεη θαη λα εθαξκφδεη καζεκαηηθή ζθέςε κε ζθνπφ λα ιχζεη πξνβιήκαηα ηεο θαζεκεξηλφηεηαο. Ζ έκθαζε εδψ δίλεηαη ηφζν ζηε δηαδηθαζία φζν θαη ζηηο γλψζεηο. Σν άηνκν ρξεηάδεηαη λα γλσξίδεη ηηο βαζηθέο καζεκαηηθέο αξρέο, ψζηε λα κπνξεί λα ηηο εθαξκφδεη ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπ. Ζ δεμηφηεηα ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηερλνινγίαο πεξηιακβάλεη κηα γεληθφηεξε θαηαλφεζε ησλ αιιαγψλ πνπ έρεη επηθέξεη ν άλζξσπνο θαη ηελ επζχλε πνπ έρεη ν θαζέλαο σο πνιίηεο κηαο ρψξαο. Ζ ηέηαξηε δεμηφηεηα ε ςεθηαθή πεξηιακβάλεη ηελ θξηηηθή ρξήζε ηεο Κνηλσλίαο ηεο Σερλνινγίαο θαη Πιεξνθνξηθήο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο δσήο ελφο αλζξψπνπ. ηεξίδεηαη ζηελ νξζή ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ, ζηελ εχξεζε θαη 22

24 απνζήθεπζε πιεξνθνξηψλ, ζηε ζπκκεηνρή ζηα ζπλεξγαηηθά δίθηπα κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαη πνιιά άιια. Ζ δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ ζρεηίδεηαη κε ην άηνκν ην νπνίν επηδηψθεη θαη επηκέλεη ζην λα κάζεη, νξγαλψλεη ηε δηθή ηνπ κάζεζε, εληνπίδεη ηηο δπζθνιίεο ηνπ ψζηε λα ηηο μεπεξάζεη θαη ζηεξίδεη ηηο λέεο γλψζεηο ζηηο πξνυπάξρνπζεο. Δπηπξφζζεηα, ζέηεη ηνπο δηθνχο ηνπ ζηφρνπο, ρξεζηκνπνηεί ηνλ αλαζηνραζκφ θαη ηελ θξηηηθή ηνπ ζθέςε θαη θπξίσο νξγαλψλεη ηνλ ηξφπν κάζεζήο ηνπ. Απφ ηελ άιιε ε θνηλσληθή θαη πνιηηηθή δεμηφηεηα εκπεξηέρεη πξνζσπηθέο, δηαπξνζσπηθέο θαη δηαπνιηηηζκηθέο ηθαλφηεηεο κε ζθνπφ ην άηνκν λα ζπκκεηέρεη κε επνηθνδνκεηηθφ ηξφπν ζε φιεο ηηο πηπρέο ηεο δσήο ηνπ θαη λα γίλεη ελεξγφο πνιίηεο. Ζ δεμηφηεηα ηεο πξσηνβνπιίαο θαη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο αλαθέξεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ αηφκνπ λα κεηαηξέπεη ηηο ηδέεο ηνπ ζε δξάζε. Πεξηθιείεη ηηο ηθαλφηεηεο ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο, ηεο θαηλνηνκίαο, ηεο αλάιεςεο θηλδχλσλ, ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη δηαρείξηζεο έξγσλ πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί έλαο ζηφρνο. Βαζηθή είλαη ε ζπκβνιή απηήο ηεο δεμηφηεηαο ζηνλ εξγαζηαθφ ηνκέα. Σειεπηαία αιιά φρη ιηγφηεξν ζεκαληηθή είλαη ε δεμηφηεηα ηεο πνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο θαη έθθξαζεο, ε νπνία έρεη άκεζε ζρέζε κε ηελ εθηίκεζε ηεο δεκηνπξγηθήο έθθξαζεο ησλ ηδεψλ, ηηο εκπεηξίεο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα απφ κηα πνηθηιία κέζσλ, πεξηιακβαλνκέλσλ ηεο κνπζηθήο, ηνπ ζεάηξνπ, ηεο ινγνηερλίαο θαη ησλ εηθαζηηθψλ ηερλψλ Η Γηα Βίνπ Μάζεζε σο κηα λέα πξόθιεζε γηα ηελ ειιεληθή εθπαίδεπζε Ο φξνο ησλ Βαζηθψλ Γεμηνηήησλ ηεο Γηα Βίνπ κάζεζεο δελ ρξεζηκνπνηείηαη απηνχζηνο νχηε ζηα λνκνζεηηθά θείκελα νχηε ζε ζρεηηθά πνιηηηθά έγγξαθα ηεο Διιάδαο. Ο φξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη απηφο ησλ δπλαηνηήησλ ηφζν ησλ πλεπκαηηθψλ φζν θαη ησλ ζσκαηηθψλ (Eurydice, 2002). ην ηέινο ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο νη καζεηέο ζα πξέπεη λα έρνπλ απνθηήζεη απηέο ηηο δεμηφηεηεο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηε Γηα Βίνπ Μάζεζε. Οη βαζηθνί ζηφρνη ηεο εθπαίδεπζεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζρεδφλ ζε φια ηεο ηα επίπεδα ζα κπνξνχζαλ λα 23

25 ηαμηλνκεζνχλ ζε ηξεηο θχξηεο θαηεγνξίεο: α) γλψζε θαη κεζνδνινγία, πνπ είλαη νη δεμηφηεηεο κεζνδνινγηθήο θχζεο, δηαλνεηηθέο θαη επηρεηξεζηαθέο δεμηφηεηεο, β) ζπλεξγαζία θαη επηθνηλσλία, αλαθέξεηαη ζε θνηλσληθέο θαη επηθνηλσληαθέο δεμηφηεηεο θαη γ) ζχλδεζε ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηέρλεο κε ηελ θαζεκεξηλή δσή (Eurydice, 2002). Ζ απφθηεζε ησλ βαζηθψλ δεμηνηήησλ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κέζσ δηαθφξσλ ηξφπσλ. Πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζε απηφ θαηέρεη ε ζηξαηεγηθή δηδαζθαιίαο πνπ επηιέγεη ν εθπαηδεπηηθφο. Σέζζεξεηο είλαη νη θπξηφηεξεο ζηξαηεγηθέο πνπ πξνσζνχλ ηηο δεμηφηεηεο: α) ε κάζεζε κέζσ εμεξεχλεζεο, β) επηζθέςεηο ζε δηάθνξα πεξηβάιινληα, γ) ν δηάινγνο αλάκεζα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηνπο καζεηέο θαη δ) ε αθήγεζε (Eurydice, 2002). Οη καζεηέο πέξαλ απφ ην λα απνθηνχλ ηηο γλψζεηο πξέπεη λα θαηαλννχλ θαη ηνλ ηξφπν απφθηεζήο ηνπο. Γελ αξθνχλ δειαδή κνλάρα νη ζηείξεο γλψζεηο, αιιά απαηηείηαη ν καζεηέο λα κάζνπλ πψο λα καζαίλνπλ. εκαληηθή είλαη θαη ε ζπκβνιή ηεο αμηνιφγεζεο, ε νπνία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε βειηίσζε ηεο δηδαζθαιίαο, ηελ αμηνιφγεζε ησλ βαζηθψλ δεμηνηήησλ θαη ηελ απφθηεζή ηνπο. Σα ηειεπηαία ρξφληα γίλνληαη δηάθνξεο πξνζπάζεηεο ζηελ Διιάδα, νη νπνίεο ζηνρεχνπλ ζηηο βαζηθέο δεμηφηεηεο. Σν 2003 εηζήρζε ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ην ΓΔΠΠ (Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ). θνπφο ηνπ ΓΔΠΠ είλαη ε ζχλδεζε φισλ ησλ αληηθεηκέλσλ ηεο δηδαζθαιίαο, ελψ νη έμη επηκέξνπο ζηφρνη ηνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε ηνπ αηφκνπ, ηελ παξνρή πξφζβαζεο ζηε Γηα Βίνπ Μάζεζε, ηελ αλάπηπμε θξηηηθήο ζθέςεο, ηελ δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ηηο ίζεο επθαηξίεο ζε φινπο, ηελ αλάπηπμε επξσπατθήο ζπλείδεζεο θαη ηελ πξνψζεζε πλεχκαηνο ζπλεξγαζίαο (Gordon et al, 2009). ην Γεκνηηθφ ζρνιείν θαη ην Γπκλάζην κέζσ ηνπ ΓΔΠΠ έρεη εηζαρζεί ην «κάζεκα» ηεο Δπέιηθηεο Εψλεο, ψζηε λα πξναρζνχλ ε ζπλεξγαζία, ε θξηηηθή ζθέςε θαη ε πξσηνβνπιία ζην δεκνηηθφ, ελψ ζην γπκλάζην επηδηψθεηαη ε αλάπηπμε επηθνηλσληαθψλ δεμηνηήησλ, δεμηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ηε καζεκαηηθή θαη θξηηηθή ζθέςε, ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ, ηελ έθθξαζε ζπλαηζζεκάησλ, ηε δηαρείξηζε πεγψλ, ηηο θνηλσληθέο ζρέζεηο θαη ηελ πξνζσπηθή πγηεηλή. Παξφκνηνη ζηφρνη κε ηνπο πξνεγνχκελνπο ηίζεληαη θαη κε ην κάζεκα ηεο ρνιηθήο θαη Κνηλσληθήο Εσήο, ελψ κε ην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο επηδηψθεηαη ν ηερλνινγηθφο αιθαβεηηζκφο ησλ καζεηψλ (Eurydice, 2002). 24

26 Μαζαίλσ πώο λα καζαίλσ Μηα απφ ηηο νρηψ βαζηθέο δεμηφηεηεο πνπ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε θαη πεξαηηέξσ κε ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ είλαη ην καζαίλσ πψο λα καζαίλσ. χκθσλα κε ηηο Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο (European Commission, 2007) ην καζαίλσ πψο λα καζαίλσ είλαη ε ηθαλφηεηα επηδίσμεο θαη επηκνλήο ζηε κάζεζε, λα νξγαλψλεη θάπνηνο ηε κάζεζή ηνπ, πεξηιακβάλνληαο ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ θαη ησλ πιεξνθνξηψλ, ηφζν αηνκηθά φζν θαη ζε νκάδεο. Απηή ε δεμηφηεηα πεξηθιείεη ηελ επίγλσζε ηεο δηαδηθαζίαο κάζεζεο θαη ηηο αλάγθεο, πξνζδηνξίδνληαο ηηο δηαζέζηκεο επθαηξίεο, θαζψο θαη ηε δπλαηφηεηα λα μεπεξλνχλ ηα άηνκα ηα εκπφδηα, πξνθεηκέλνπ λα κάζνπλ κε επηηπρία. Σν άηνκν κέζσ ηεο δεμηφηεηαο καζαίλσ πψο λα καζαίλσ απνθηά, επεμεξγάδεηαη θαη αθνκνηψλεη ηηο λέεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο, θαζψο θαη αλαδεηά θαη ρξεζηκνπνηεί ηελ θαζνδήγεζε. Σν καζαίλσ πψο λα καζαίλσ εκπιέθεη ηνπο καζεηέο λα νηθνδνκήζνπλ ζηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο θαη εκπεηξίεο κε ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ ηηο γλψζεηο απηέο ζε κηα πνηθηιία πιαηζίσλ: ζην ζπίηη, ζηε δνπιεηά, ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ θαηάξηηζε. Σα θίλεηξα θαη ε απηνπεπνίζεζε είλαη ζεκαληηθά γηα ηε δεμηφηεηα απηή ελφο αηφκνπ. ηνλ παξαπάλσ νξηζκφ ζεκεηψλνληαη νη δχν θχξηεο δηαζηάζεηο απηήο ηεο δεμηφηεηαο πνπ είλαη ε ζπλαηζζεκαηηθή θαη ε γλσζηηθή δηάζηαζε. Απφ ηε κία πιεπξά φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηε ζπλαηζζεκαηηθή δηάζηαζε ελλννχκε θπξίσο ηηο θνηλσληθέο δεμηφηεηεο ελφο αηφκνπ. Οη θνηλσληθέο δεμηφηεηεο πνπ κλεκνλεχνληαη ζηνλ νξηζκφ είλαη ηα θίλεηξα, ε απηνπεπνίζεζε, νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κειεηνχλ νη καζεηέο, νη καζεζηαθέο ζρέζεηο, ε νξγάλσζε ηεο κάζεζεο θαη ε δηαρείξηζε ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηνπ ρξφλνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά ε γλσζηηθή δηάζηαζε ζπλδέεηαη θπξίσο κε ηελ επεμεξγαζία θαη αθνκνίσζε ησλ γλψζεσλ αιιά θαη κε ηελ ηθαλφηεηα ρεηξηζκνχ ησλ εκπνδίσλ. Ο νξηζκφο ππνγξακκίδεη θαη ηελ νηθνδφκεζε ησλ γλψζεσλ αιιά θαη ηνλ ζπλδπαζκφ ησλ δεμηνηήησλ θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο ζε δηάθνξα πιαίζηα φπσο είλαη ε εθπαίδεπζε, ε δνπιεηά θαη άιια (Hoskins - Fredriksson, 2008). Όζνλ αθνξά ηελ Διιάδα απ φζν γλσξίδνπκε δελ ππάξρνπλ έξεπλεο νη νπνίεο λα αζρνινχληαη θαη απνθιεηζηηθφηεηα κε απηφ ηνλ ηνκέα. Χζηφζν ζηα δπηηθά Βαιθάληα ππφ ηελ αηγίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Ηδξχκαηνο Μάζεζεο (European 25

27 Training Foundation) έρεη πξαγκαηνπνηεζεί κηα ζεηξά εξεπλψλ ε νπνία κειεηά ηηο δεμηφηεηεο Μαζαίλσ πψο λα Μαζαίλσ θαη ηελ Δπηρεηξεκαηηθφηεηα. Ζ έξεπλα ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο (Αιβαλία, Μνληελέγθξν, εξβία, Γηνπγθνζιαβία) επηθεληξψζεθε ζε δεπηεξνβάζκηα ζρνιεία. ηελ Κξναηία σζηφζν δφζεθε βάζε ζηα ζρνιεία ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο (Key competences- Learning to learn and Entrepreneurship in Croatian Elementary education). χκθσλα κε απηή ηελ έξεπλα νη καζεηέο ησλ κηθξψλ ηάμεσλ παξαθηλνχληαη θπξίσο απφ εζσηεξηθά θίλεηξα γεγνλφο φκσο πνπ αιιάδεη θαζψο νη καζεηέο κεγαιψλνπλ, φπνπ ηα εμσηεξηθά θίλεηξα θαίλεηαη λα θπξηαξρνχλ. Οη καζεηέο ησλ κηθξφηεξσλ ηάμεσλ έρνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε ζε αληίζεζε κε ηνπο καζεηέο ησλ κεγαιχηεξσλ ηάμεσλ νη νπνίνη είλαη αξλεηηθνί θαη ζεσξνχλ ηε κάζεζε δχζθνιε, βαξεηή θαη ιηγφηεξν ελδηαθέξνπζα. Παξφκνηα άπνςε έρνπλ θαη νη εθπαηδεπηηθνί. Ζ επηθνηλσλία γνλέσλεθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ εθπαηδεπηηθψλ δελ είλαη πνιχ θαιή. Οη καζεηέο δελ έρνπλ πξφγξακκα θαη ζπζηεκαηηθφηεηα θαηά ηε κειέηε ηνπο, ελψ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο νη εθπαηδεπηηθνί επηθεληξψλνληαη ζε κεζφδνπο πνπ δελ πξνάγνπλ ηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ. Οη γνλείο ησλ καζεηψλ εζηηάδνπλ θπξίσο ζηηο αθαδεκατθέο επηδφζεηο ησλ παηδηψλ ηνπο θαη ε βνήζεηα πνπ παξέρνπλ είλαη αλεπαξθήο. Οη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ πσο ε δεμηφηεηα απηή πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία θαη ζα πξέπεη λα δηδάζθεηαη κέζσ φισλ ησλ καζεκάησλ. 26

28 1.3. Η παξνύζα έξεπλα θνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη ε δηεξεχλεζε ησλ αληηιήςεσλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ γηα ηε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ κε ηε δηα βίνπ κάζεζε. Δηδηθφηεξα, νη επηκέξνπο ζηφρνη ηεο έξεπλαο ήηαλ: α) λα δηεξεπλεζνχλ νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ, β) λα δηεξεπλεζνχλ νη απφςεηο θαη νη ζηάζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ γηα ηε κάζεζε, γ) λα δηεξεπλεζνχλ νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο κειεηνχλ νη καζεηέο, δ) λα δηεξεπλεζνχλ νη κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο θαηά ηε κειέηε ηνπο, ε) λα δηεξεπλεζεί ε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ, ζη) λα δηεξεπλεζεί ε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία θαη δ) λα δηεξεπλεζνχλ νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηηο πξαθηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο. Με βάζε ηελ επηζθφπεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο θαη ηεο έξεπλαο πνπ πξνεγήζεθε, δηαηππψζεθαλ ηα αθφινπζα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα: 1. Πνηα είλαη ε ζηάζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απέλαληη ζηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ; (Δ) 2. Τπάξρεη ζρέζε αλάκεζα ζηε ζηάζε (ζεηηθή/ αξλεηηθή) πνπ έρνπλ νη καζεηέο απέλαληη ζηε κάζεζε θαη ηε ζρνιηθή βαζκίδα ζηελ νπνία θνηηνχλ; (Δ, Μ) 3. Τπάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο θαηά ηε κειέηε ηνπο; (Δ, Μ) 4. Τπάξρεη ζρέζε αλάκεζα ζηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο κειεηνχλ νη καζεηέο θαη ηε ζρνιηθή βαζκίδα ζηελ νπνία θνηηνχλ; (Δ, Μ) 5. Τπάξρεη ζπλεξγαζία αλάκεζα ζην ζρνιείν θαη ηελ ηνπηθή θνηλσλία; (Δ, Μ) 6. Καηά ηε δηδαζθαιία ιακβάλνπλ ρψξα κέζνδνη πνπ παξαθηλνχλ ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε; (Δ, Μ) Με βάζε ηα παξαπάλσ εξεπλεηηθά εξσηήκαηα δηαηππψζεθαλ νη αθφινπζεο εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο: 1. Αλακέλεηαη νη εθπαηδεπηηθνί λα έρνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ. (Δ) 2. Αλακέλεηαη νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ λα έρνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε ελψ νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ λα έρνπλ αξλεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε. (Δ, Μ) 27

29 3. Αλακέλεηαη νη καζεηέο λα κελ ρξεζηκνπνηνχλ ζπγθεθξηκέλεο κεζφδνπο θαηά ηε κειέηε ηνπο. (Δ, Μ) 4. Αλακέλεηαη νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ λα παξαθηλνχληαη απφ εζσηεξηθά θίλεηξα ελψ νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ απφ εμσηεξηθά θίλεηξα. (Δ, Μ) 5. Αλακέλεηαη λα ππάξρεη κηθξή ζπλεξγαζία ζρνιείνπ θαη θνηλσλίαο. (Δ, Μ) 6. Αλακέλεηαη θαηά ηε δηδαζθαιία λα ιακβάλνπλ ρψξα πξαθηηθέο νη νπνίεο δελ πξνάγνπλ ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε. (Δ, Μ) 28

30 2. Μέζνδνο Σπκκεηέρνληεο ηελ παξνχζα έξεπλα ζπκκεηείραλ 27 ηκήκαηα ηεο Δ, η Γεκνηηθνχ θαη ηεο Γ Γπκλαζίνπ 12 ζρνιείσλ (8 Γεκνηηθά θαη 4 Γπκλάζηα) ησλ Ννκψλ ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (Γξεβελψλ, Καζηνξηάο, Κνδάλεο, Φιψξηλαο). πγθεθξηκέλα έιαβαλ κέξνο 8 ηκήκαηα ηεο Δ Γεκνηηθνχ, 8 ηκήκαηα ηεο η δεκνηηθνχ θαη 11 ηκήκαηα ηεο Γ Γπκλαζίνπ. Γηα ηελ ζπκκεηνρή ησλ ζρνιείσλ ζηελ έξεπλα εθδφζεθαλ νη κε αξηζκφ Πξσηνθφιινπ Φ15/620/82988/Γ1/ θαη 80122/Γ2/ άδεηεο ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ, Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ. Αλαιπηηθά, ηα εξσηεκαηνιφγηα ζπκπιεξψζεθαλ απφ 107 εθπαηδεπηηθνχο ηεο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη 580 καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ θαη ηνπ γπκλαζίνπ (βι. πίλαθα 1). Απφ ην ζχλνιν ησλ εθπαηδεπηηθψλ ην 56% (60) είλαη δάζθαινη, ελψ ην 44% (47) θαζεγεηέο γπκλαζίνπ. Όζνλ αθνξά ην θχιν ησλ εθπαηδεπηηθψλ ην 40% (43) είλαη άλδξεο θαη ην 60% (64) γπλαίθεο. Σν 8% (8) έρεη εξγαζηεί ιηγφηεξν απφ 5 ρξφληα, ην 22% (24) απφ 5 έσο 10 ρξφληα, ην 33% (35) απφ 10 έσο 20 ρξφληα θαη ην 37% (40) πεξηζζφηεξν απφ 20 ρξφληα. Απφ ηνπο θαζεγεηέο ηνπ γπκλαζίνπ ην 67% (31) δηδάζθεη καζήκαηα πνπ αλήθνπλ ζηνλ θιάδν ησλ Αλζξσπηζηηθψλ Δπηζηεκψλ θαη ην 33% (15) δηδάζθεη καζήκαηα πνπ αλήθνπλ ζηηο Θεηηθέο Δπηζηήκεο. Απφ ηνπο καζεηέο, ζηελ Δ Γεκνηηθνχ θνηηά ην 31% (181), ζηε η ην 29% (167) θαη ζηε Γ Γπκλαζίνπ ην 40% (232). Σν 44% (256) είλαη αγφξηα ελψ ην 56% (324) θνξίηζηα. ρεηηθά κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ γνλέσλ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ηξεηο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ κφξθσζή ηνπο. ηελ θαηεγνξία ρακεινχ επηπέδνπ αλήθνπλ φζνη γνλείο έρνπλ θνηηήζεη ζην Γεκνηηθφ θαη ην Γπκλάζην, ζηελ θαηεγνξία κεζαίνπ επηπέδνπ αλήθνπλ απηνί πνπ θνίηεζαλ ζην Λχθεην ή ζε θάπνηα Σερληθή ρνιή, ελψ ζην πςειφ επίπεδν αλήθνπλ απηνί πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη ζπνπδέο ζην Παλεπηζηήκην ή ζε ΑΣΔΗ. Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ παηέξα ζε πνζνζηφ 51% (295) είλαη κεζαίνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ, πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ είλαη ην 36% (204) θαη κφιηο ην 13% (74) είλαη ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ κεηέξσλ παξαηεξνχκε πσο κνηξάδεηαη κεηαμχ ηνπ κεζαίνπ θαη 29

31 ηνπ πςεινχ θπξίσο, θαζψο ην 46% (261) είλαη κεζαίνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ, ην 42% (244) είλαη πςεινχ θαη κφλν ην 12% (67) είλαη ρακεινχ. Πίλαθαο 1: Αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ππνθεηκέλσλ ηνπ δείγκαηνο ΜΔΣΑΒΛΗΣΔ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ Ν % ΜΑΘΗΣΔ Φχιν Αγφξη % Κνξίηζη % Σάμε Δ Γεκνηηθνχ % η Γεκνηηθνχ % Γ Γπκλαζίνπ % Μνξθσηηθφ Δπίπεδν Παηέξα Τςειφ % Μεζαίν % Υακειφ 74 13% Μνξθσηηθφ Δπίπεδν Μεηέξαο Τςειφ % Μεζαίν % Υακειφ 67 12% ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟΙ Φχιν Άλδξαο 43 40% Γπλαίθα 64 60% Σχπνο ζρνιείνπ Γεκνηηθφ 60 56% Γπκλάζην 47 44% Υξφληα Τπεξεζίαο <5 8 8% % % > % 30

32 2.2. Μέζα ζπιινγήο δεδνκέλσλ Γηα ηελ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ επηιέρζεθε σο εξγαιείν έλα γξαπηφ δνκεκέλν εξσηεκαηνιφγην, πνπ πεξηιάκβαλε εξσηήζεηο θιεηζηνχ ηχπνπ θαη ην νπνίν ζπκπιεξψζεθε αηνκηθά απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο (πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο) θαη ηνπο καζεηέο (δεκνηηθνχ- γπκλαζίνπ). Σν εξσηεκαηνιφγην βαζίζηεθε ζε κηα έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε πέληε ρψξεο ησλ Βαιθαλίσλ αιιά θπξίσο ζε απηή πνπ αθνξνχζε ηελ Κξναηία ππφ ηελ αηγίδα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ππφ ηνλ ηίηιν «Key competences- Learning to learn and Entrepreneurship in Croatian Elementary education». Σν εξσηεκαηνιφγην ησλ εθπαηδεπηηθψλ πεξηιάκβαλε 76 εξσηήζεηο ζηηο νπνίεο θαινχληαλ λα απαληήζνπλ κε ηε βνήζεηα κηαο πεληάβαζκεο θιίκαθαο Likert (δηαθσλψ απφιπηα δηαθσλψ- δελ έρσ άπνςε- ζπκθσλψ- ζπκθσλψ απφιπηα) (πνηέ- ζπάληακεξηθέο θνξέο- ζπρλά- πάληα). Αλαιπηηθά νη εξσηήζεηο ήηαλ ηαμηλνκεκέλεο ζε 9 ελφηεηεο. ηελ πξψηε ελφηεηα νη εθπαηδεπηηθνί έπξεπε λα εθθξάζνπλ ηε γλψκε ηνπο γηα ηελ δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ», ζηελ δεχηεξε ελφηεηα αμηνινγνχζαλ ηνπο παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο απηήο, ζηελ ηξίηε ελφηεηα δεηήζεθε ε γλψκε ηνπο γηα ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο ηνπο, ζηελ ηέηαξηε ελφηεηα έπξεπε λα πνπλ ηη πηζηεχνπλ γηα ην πσο αηζζάλνληαη νη καζεηέο ηνπο γηα ηε κάζεζε θαη ζηελ πέκπηε ελφηεηα πνηνπο ηξφπνπο κειέηεο ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο ηνπο. ηελ έθηε ελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηε ζρέζε γνλέσλ- παηδηψλ θαη ζηελ έβδνκε ζηε δηδαζθαιία. ηελ φγδνε θαη έλαηε ελφηεηα δίλεηαη έκθαζε ζηνλ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ζηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία. Σν εξσηεκαηνιφγην ησλ καζεηψλ πεξηιάκβαλε 90 εξσηήζεηο θαηεγνξηνπνηεκέλεο ζε 11 ελφηεηεο ζηηο νπνίεο απάληεζαλ νη καζεηέο, φπσο θαη νη εθπαηδεπηηθνί, κε ηε βνήζεηα κηαο πεληάβαζκεο θιίκαθαο Likert(δηαθσλψ απφιπηα δηαθσλψ- δελ έρσ άπνςεζπκθσλψ- ζπκθσλψ απφιπηα) (πνηέ- ζπάληα- κεξηθέο θνξέο- ζπρλά- πάληα). ηηο πξψηεο ηξεηο ελφηεηεο νη καζεηέο ξσηήζεθαλ γηα ηελ κάζεζε γεληθά, ηη ζεκαζία πνπ έρεη γηα απηνχο αιιά θαη γηα ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ. ηηο επφκελεο ηξεηο ελφηεηεο δεηήζεθε απφ ηνπο καζεηέο λα πνπλ ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο παξαθηλνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο φηαλ ην κάζεκα είλαη βαξεηφ ή δχζθνιν, λα ζεκεηψζνπλ ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο κειεηνχλ θαη θάπνηεο ζπλήζεηεο κειέηεο. Ζ έβδνκε ελφηεηα αθνξνχζε ηνλ ηξφπν αμηνιφγεζήο ηνπο, ελψ ε φγδνε θαη ε έλαηε ζρεηίδνληαλ κε ηελ ζρέζε γνλέσλ - 31

33 παηδηψλ θαη ηελ ζρέζε εθπαηδεπηηθψλ- καζεηψλ. ηε δέθαηε θαη ελδέθαηε ελφηεηα έγηλε γίλεηαη αλαθνξά ζε δείθηεο πνπ αθνξνχλ ηε δηδαζθαιία θαη ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία Γηαδηθαζία Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζε Γεκνηηθά ζρνιεία θαη Γπκλάζηα ησλ λνκψλ Γξεβελψλ, Καζηνξηάο, Κνδάλεο θαη Φιψξηλαο. Οη καζεηέο πνπ ζπκκεηείραλ θνηηνχζαλ ζηελ Πέκπηε θαη Έθηε Γεκνηηθνχ θαη ζηελ Σξίηε Γπκλαζίνπ. Ζ ρξνληθή δηάξθεηα ηεο έξεπλαο ήηαλ δχν κήλεο (Μάηνο- Ηνχληνο 2015) θαη ηα εξσηεκαηνιφγηα κνηξάζηεθαλ ζηα ππνθείκελα ηεο έξεπλαο απφ ηελ ίδηα ηελ εξεπλήηξηα. Ζ επηινγή ησλ ζρνιείσλ έγηλε κε βάζε ηε κέζνδν ηεο πζηεκαηηθήο Γεηγκαηνιεςίαο, ε νπνία είλαη κία ηξνπνπνηεκέλε κνξθή ηεο απιήο ηπραίαο δεηγκαηνιεςίαο. Γηα λα απνθαζηζηεί ε ζπρλφηεηα ηεο ζπζηεκαηηθήο δεηγκαηνιεςίαο ρξεηάδεηαη έλαο απιφο ζηαηηζηηθφο ππνινγηζκφο, δειαδή ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ηνπ δείγκαηνο δηαηξεκέλνο κε ηνλ αξηζκφ ηνπ δείγκαηνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ έξεπλα (Cohen L, Manion L, Morrison K, 2008). Γηα λα κπνξέζνπλ σζηφζν λα επηιερζνχλ νη ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα πξέπεη ηνπνζεηήζεθαλ ηπραία ζε έλαλ θαηάινγν. Δθηφο φκσο απφ ηελ ηπραία ηνπνζέηεζε ζηνλ θαηάινγν, ηπραίν είλαη θαη ην ζεκείν απφ ην νπνίν μεθίλεζε ε επηινγή ηνπ δείγκαηνο. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε ήηαλ ε εμήο: 1. Όια ηα κέιε ηνπ πιεζπζκνχ απαξηζκήζεθαλ θαη θαηαρσξήζεθαλ ζε έλα ππνινγηζηηθφ θχιιν ηνπ Excel κε ηπραία ζεηξά. 2. Δπηιέρζεθε έλα ηπραίν ζεκείν θαη αξρίζακε κε κεηξάκε αλά Ζ ζπρλφηεηα πνπ έγηλε ε δεηγκαηνιεςία ήηαλ αλάινγε ηνπ αξηζκνχ ησλ δεκνηηθψλ ζρνιείσλ θαη ησλ γπκλαζίσλ (12 ζηνλ αξηζκφ). Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο έξεπλαο δεηήζεθε άδεηα απφ ην Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ, Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, ε νπνία θαη εγθξίζεθε κε ηηο ππ αξηζκφ Πξσηνθφιινπ Φ15/620/82988/Γ1/ θαη 80122/Γ2/ απνθάζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ. 32

34 4. Απνηειέζκαηα 4.1. Δθπαηδεπηηθνί Η Γεμηόηεηα «καζαίλσ πώο λα καζαίλσ» Σν πξψην εξψηεκα πνπ ηέζεθε ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο αλαθέξεηαη ζε έμη δείθηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ». Απφ απηνχο ηνλ πςειφηεξν κέζν φξν θαηέρεη ν δείθηεο πσο ε δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία βαζηθήο εθπαίδεπζεο (Μ.Ο.= 4.18, Σ.Α.=.68). ηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα καζήκαηα (Μ.Ο.= 3.94, Σ.Α.=.84), πξέπεη λα εθαξκνζηεί σο κηα δξαζηεξηφηεηα εθηφο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο π.ρ. κέζσ εξγαζηψλ (Μ.Ο.= 3.44, Σ.Α.= 1.11), φηη γίλεηαη πξνζπάζεηα εθαξκνγήο ηεο ήδε απφ πνιινχο εθπαηδεπηηθνχο (Μ.Ο.= 3.39, Σ.Α.=.87) θαη φηη ε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ ππάξρεη ήδε ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα (Μ.Ο.= 2.99, Σ.Α.= 1.10). Σνλ ρακειφηεξν κέζν φξν έρεη ε απάληεζε πσο πξέπεη λα εθαξκνζηεί κέζσ ελφο θαηλνχξηνπ καζήκαηνο (Μ.Ο.= 2.88, Σ.Α.= 1.17). Πίλαθαο 2: Πνηα είλαη ε γλώκε ζαο γηα ηε δεμηόηεηα «καζαίλσ πώο λα καζαίλσ»; N Μ.Ο. Σ.Α. Πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία βαζηθήο εθπαίδεπζεο Πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα καζήκαηα Πξέπεη λα εθαξκνζηεί σο κηα δξαζηεξηφηεηα εθηφο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο π.ρ. κέζσ εξγαζηψλ Γίλεηαη πξνζπάζεηα εθαξκνγήο ηεο ήδε απφ πνιινχο εθπαηδεπηηθνχο Ζ δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» ππάξρεη ήδε ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα Πξέπεη λα εθαξκνζηεί κέζσ ελφο θαηλνχξηνπ καζήκαηνο Γηα λα εξεπλήζνπκε θαηά πφζν δηαθνξνπνηνχληαη νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηε δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» πξαγκαηνπνηήζεθαλ ν έιεγρνο T- TEST θαη ε αλάιπζε δηαθχκαλζεο (ANOVA). Όζνλ αθνξά ηελ δηεξεχλεζε δηαθνξνπνηήζεσλ ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηελ ζρνιηθή βαζκίδα ζηελ νπνία ππεξεηνχλ (δεκνηηθφ- γπκλάζην) εθαξκφζζεθε ν έιεγρνο T-Test, ν νπνίνο έδεημε 33

35 πσο νη εθπαηδεπηηθνί ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 4.53, Σ.Α. =.56) ζεσξνχλ ζεκαληηθφηεξε ηελ ελίζρπζε ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» ζηα ζρνιεία βαζηθήο εθπαίδεπζεο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.90, Σ.Α. =.65) (t = , df = 105, p =.000). Σν ίδην ηζρχεη θαη κε ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο απηήο ζε φια ηα καζήκαηα (t = , df = 105, p =.013), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο.= 4.17, Σ.Α. =.81) ηε ζεσξνχλ πην ζεκαληηθή απφ ηνπο δαζθάινπο (Μ.Ο. = 3.77, Σ.Α. =.83). Οη δάζθαινη ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν κε ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο απηήο σο κηαο δξαζηεξηφηεηαο εθηφο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο (Μ.Ο. = 3.65, Σ.Α. = 1.05) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο = 3.17, Σ.Α. = 1.14) ( t = , df = 104, p =.028). Οη δάζθαινη ζπκθσλνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ πσο γίλεηαη πξνζπάζεηα εθαξκνγήο ηεο δεμηφηεηαο απηήο απφ πνιινχο εθπαηδεπηηθνχο ήδε (Μ.Ο. = 3.58, Σ.Α. =.72) ζε ζρέζε κε ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.13, Σ.Α.= 1.00) (t = , df = 104, p =.008). Οη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ κε ηελ χπαξμε ηεο δεμηφηεηαο απηήο ήδε ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα είλαη πεξηζζφηεξνη (Μ.Ο. = 3.26, Σ.Α. = 1.08) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. = 1.03) (t = , df = 102, p =.005). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε δηαθνξνπνίεζε σο πξνο ηα ρξφληα ππεξεζίαο ζην δείθηε πσο ε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ πξέπεη λα εθαξκνζηεί κέζσ ελφο θαηλνχξηνπ καζήκαηνο (F = 5.54, df = 103, p =.006), θαζψο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζαλ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ έρνπλ εξγαζηεί πέληε ρξφληα (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 1.28) θαη αθνινπζνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κε 5-10 έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 3.39, Σ.Α. = 1.03), νη εθπαηδεπηηθνί κε ρξφληα ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. = 1.25) θαη ηέινο απηνί κε παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα εξγαζίαο (Μ.Ο. = 2.62, Σ.Α. = 1.01). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο απηήο ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε δχν δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο. πγθεθξηκέλα α) κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ πσο ε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ «Πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία» θαη πσο «Πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα καζήκαηα» (r =.556**, p =.000) θαη β) φηη «Ζ δεμηφηεηα «καζαίλσ 34

36 πψο λα καζαίλσ» ππάξρεη ήδε ζηα Α.Π.» θαη «Γίλεηαη πξνζπάζεηα εθαξκνγήο ηεο ήδε.» (r =.502**, p =.000) (βι. πίλαθα 37) Οη παξάγνληεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηόηεηαο «καζαίλσ πώο λα καζαίλσ» Απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ην αζθπθηηθφ αλαιπηηθφ πξφγξακκα (Μ.Ο. = 4.10, Σ.Α. = 0.84), έπεηηα αθνινπζνχλ ην ζπγθεληξσηηθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα (Μ.Ο. = 3.98, Σ.Α. = 0.84), ν κεγάινο αξηζκφο ησλ καζεηψλ αλά ηάμε (Μ.Ο. = 3.97, Σ.Α. = 1.00), ε απνπζία απηήο ηεο ζεκαηηθήο απφ ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο. = 3.86, Σ.Α. =.94), ε έιιεηςε δηδαθηηθνχ ρξφλνπ (Μ.Ο. = 3.83, Σ.Α. = 1.01), ε κε επαξθήο απηνλνκία ζηνλ ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο (Μ.Ο. = 3.72, Σ.Α. =.99), νη δηαθνξεηηθέο ηθαλφηεηεο ηνπ θάζε καζεηή (Μ.Ο. = 3.65, Σ.Α. = 1.02), ε έιιεηςε δηδαθηηθψλ πιηθψλ θαη πφξσλ π.ρ. αίζνπζεο (Μ.Ο. = 3.56, Σ.Α. = 1.04), ε απνπζία ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» απφ ηε ζηνρνζεζία ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ (Μ.Ο. = 3.37, Σ.Α. =.96) θαη ηέινο ε έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ (Μ.Ο. = 3.36, Σ.Α. = 1.23). Πίλαθαο 3: Πνηνη πηζηεύεηε πσο είλαη νη παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ N Μ.Ο. Σ.Α. εθαξκνγή ηνπ «καζαίλσ πώο λα καζαίλσ» Αζθπθηηθφ αλαιπηηθφ πξφγξακκα πγθεληξσηηθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα Μεγάινο αξηζκφο καζεηψλ αλά ηάμε Απνπζία απηήο ηεο ζεκαηηθήο απφ ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ Έιιεηςε δηδαθηηθνχ ρξφλνπ γηα ηέηνηα ζέκαηα Με επαξθήο απηνλνκία ζην ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο Ο θάζε καζεηήο έρεη δηαθνξεηηθέο ηθαλφηεηεο Έιιεηςε δηδαθηηθψλ πιηθψλ θαη πφξσλ π.ρ. αίζνπζεο Ζ δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε ζηνρνζεζία ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ Έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ

37 Γηα λα δηεξεπλήζνπκε αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ πξαγκαηνπνηήζεθε ν έιεγρνο Mann- Whitney, ν νπνίνο εθαξκφζηεθε θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο έδεημε ζηαηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά σο πξνο ην θχιν ζηνλ δείθηε ησλ δηαθνξεηηθψλ ηθαλνηήησλ ησλ καζεηψλ, φπνπ νη γπλαίθεο εθπαηδεπηηθνί ζπκθσλνχζαλ πεξηζζφηεξν (Μ.Ο. = 3.84, Σ.Α. =.93) απφ ηνπο άλδξεο εθπαηδεπηηθνχο (Μ.Ο. = 3.37, Σ.Α. = 1.11)( U = 1062, Z = , p =.027). Όζνλ αθνξά ηε ζρνιηθή βαζκίδα εθαξκφζζεθε ν έιεγρνο T-Test ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξέο αλάκεζα ζηνπο δαζθάινπο θαη ηνπο θαζεγεηέο ζηνλ παξάγνληα «έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ», φπνπ νη δάζθαινη ηνλ ζεσξνχλ πην ζεκαληηθφ (Μ.Ο. = 3.57, Σ.Α. = 1.22) απ φηη νη θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.11, Σ.Α. = 1.20). Ο ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε εθηά δεχγε κε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο φζνλ αθνξά ηνπο παξάγνληαο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ». Αλαιπηηθά ηα δεχγε είλαη «ε έιιεηςε δηδαθηηθνχ ρξφλνπ» θαη «ν κεγάινο αξηζκφο καζεηψλ αλά ηάμε» (r =.574**, p =.000), «ην ζπγθεληξσηηθφ Α.Π.» θαη «ην αζθπθηηθφ Α.Π.» (r =.492**, p =.000), «ην αζθπθηηθφ Α.Π.» θαη ην γεγνλφο πσο «ε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε ζηνρνζεζία ησλ Α.Π.» (r =.485**, p =.000), «ην ζπγθεληξσηηθφ Α.Π.» θαη «ε απνπζία απηήο ηεο ζεκαηηθήο απφ ηελ εθ/ζε θαη επηκφξθσζε ησλ εθ/θψλ» (r =.467**, p =.000), «ην αζθπθηηθφ Α.Π.» θαη «ε απνπζία απηήο ηεο ζεκαηηθήο απφ ηελ εθ/ζε θαη επηκφξθσζε ησλ εθ/θψλ» (r =.447**, p =.000), «ε έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ» θαη «ν κεγάινο αξηζκφο καζεηψλ αλά ηάμε» (r =.440**, p =.000), «ε απνπζία απηήο ηεο ζεκαηηθήο απφ ηελ εθ/ζε θαη επηκφξθσζε ησλ εθ/θψλ» θαη ην γεγνλφο πσο «ε δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε ζηνρνζεζία ησλ Α.Π.» (r =.434**, p =.000) (βι. πίλαθα 38). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηηο πεπνηζήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηνπο παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 66.57% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ 36

38 γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Οη παξάγνληεο πνπ αλαδείρζεθαλ απφ ηελ αλάιπζε είλαη νη εμήο ηξεηο: Ο πξψηνο παξάγνληαο Π1, πνπ εμεγεί ην 26.25% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 12, 14, 15 θαη 16 νη νπνίεο αθνξνχλ ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα (π.ρ ε έιιεηςε απηήο ηεο δεμηφηεηαο απφ ηε ζηνρνζεζία ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ). Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε Αλαιπηηθό Πξόγξακκα θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα ήηαλ αξθεηά πςειφο (α = 0.70). ηνλ δεχηεξν παξάγνληα Π2, πνπ εμεγεί ην 20.74% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θνξηώλνπλ νη εξσηήζεηο 8 θαη 9, νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζε ζηνηρεία ηεο δηδαζθαιίαο θαη γηα ην ιφγν απηφ ν παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε πλζήθεο Γηδαζθαιίαο. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα ηνπ παξάγνληα είλαη θαη απηή πςειή (α =.72). Ο ηξίηνο παξάγνληα Π3, πνπ εμεγεί ην 19.57% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 7 θαη 10. Ο παξάγνληαο Π3 αλαθέξεηαη ζε πιηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο πφξνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηδαθηηθή πξάμε θαη γη απηφ νλνκάζηεθε Πόξνη. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα είλαη α =.60. Πίλαθαο 4: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηνπο παξάγνληεο πνπ ζπζρεξαίλνπλ ηελ εθαξκνγή ηεο δεμηφηεηαο καζαίλσ πψο λα καζαίλσ Δξσηήζεηο Παξάγνληεο Αλαζηαιηηθνί Παξάγνληεο Αζθπθηηθφ αλαιπηηθφ πξφγξακκα Ζ δεμηφηεηα «καζαίλσ πψο λα καζαίλσ» δελ πεξηιακβάλεηαη ζηε ζηνρνζεζία ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ πγθεληξσηηθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα Με επαξθήο απηνλνκία ζην ζρεδηαζκφ ηεο δηδαζθαιίαο Μεγάινο αξηζκφο καζεηψλ αλά ηάμε Έιιεηςε δηδαθηηθνχ ρξφλνπ γηα ηέηνηα ζέκαηα Έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ Έιιεηςε δηδαθηηθψλ πιηθψλ θαη πφξσλ π.ρ. αίζνπζεο.795 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 26.25% 20.74% 19.5% Ηδηνηηκή

39 Σηάζεηο ησλ καζεηώλ απέλαληη ζηε κάζεζε ζύκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ην εξψηεκα γηα ην ηη πηζηεχνπλ νη εθπαηδεπηηθνί πσο αηζζάλνληαη νη καζεηέο ηνπο γηα ηε κάζεζε ε απάληεζε πσο ε κάζεζε είλαη βαξεηή (Μ.Ο. = 3.73, Σ.Α. =.90) βξέζεθε ζηελ πξψηε ζέζε κε ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν. ηε δεχηεξε ζέζε είλαη ε άπνςε πσο ε κάζεζε είλαη δχζθνιή/ θνπξαζηηθή (Μ.Ο. = 3.62, Σ.Α. =.96) θαη αθνινπζνχλ νη απαληήζεηο πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή (Μ.Ο. = 3.36, Σ.Α. = 1.00), ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή ηνπο δσή (Μ.Ο. = 3.31, Σ.Α. = 1.14), ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπο (Μ.Ο. = 3.13, Σ.Α. = 1.15), ελδηαθέξνπζα (Μ.Ο. = 3.11, Σ.Α. =.98), θαη δηαζθεδαζηηθή (Μ.Ο. = 2.55, Σ.Α. =.96). Πίλαθαο 6: Ση λνκίδεηε όηη αηζζάλνληαη νη καζεηέο ζαο γηα ηε κάζεζε; N Μ.Ο. Σ.Α. Δίλαη βαξεηή Δίλαη δχζθνιε/ θνπξαζηηθή Δίλαη δηαζθεδαζηηθή Δίλαη ζεκαληηθή Δίλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή ηνπο Δίλαη ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο Δίλαη ελδηαθέξνπζα Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρεη δηαθνξά ζηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ εθαξκφζηεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο απηφο έδεημε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά ζηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή (U = 876, Z = -3.55, p =.000) φπνπ νη θαζεγεηέο ζπκθσλνχζαλ πεξηζζφηεξν (Μ.Ο. = 3.74, Σ.Α. =. 89) απφ ηνπο δαζθάινπο (Μ.Ο. = 2.97, Σ.Α. = 1.21). Γηαθνξά εκθαλίζηεθε θαη ζηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε είλαη θνπξαζηηθή/ δχζθνιε (U = 863, Z = -3.64, p =.000) θαζψο πεξηζζφηεξνί θαζεγεηέο ζπκθσλνχζαλ (Μ.Ο. = 4.02, Σ.Α. =.64) παξά δάζθαινη (Μ.Ο. = 3.32, Σ.Α. = 1.04). Όζνλ αθνξά ηε δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλάινγα κε ηα ρξφληα ππεξεζίαο γηα ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε εθαξκφζηεθε ε 38

40 αλάιπζε δηαθχκαλζεο (ANOVA), ε νπνία παξνπζίαζε δηαθνξά ζηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή ηνπ δσή ησλ καζεηψλ (F = 4.50, df = 105, p =.005), φπνπ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν ζπγθέληξσζαλ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ έρνπλ εξγαζηεί απφ ρξφληα (Μ.Ο. = 3.74, Σ.Α. =.85) έπνληαη απηνί πνπ εξγάδνληαη παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα (Μ.Ο. = 3.21, Σ.Α. = 1.15) θαη κε ίζν κέζν φξν νη εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη 5-10 (Μ.Ο. = 3.21, Σ.Α. = 1.25) θαη ζηελ ηέηαξηε ζέζε βξίζθνληαη νη εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη ιηγφηεξν απφ 5 ρξφληα (Μ.Ο. = 2.25, Σ.Α. = 1.28). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε επηά δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο. πγθεθξηκέλα ζηνπο δείθηεο πσο ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή» θαη φηη είλαη «ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηα» (r =.577**, p =.000), φηη ε κάζεζε είλαη «δηαζθεδαζηηθή» θαη ε κάζεζε είλαη «ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηα» (r =.552**, p =.000), ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή» θαη ε κάζεζε είλαη «ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηα» (r =.545**, p =.000), ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή» θαη ε κάζεζε είλαη «ελδηαθέξνπζα» (r =.541**, p =.000), ε κάζεζε είλαη «δηαζθεδαζηηθή» θαη ε κάζεζε είλαη «ελδηαθέξνπζα» (r =.459**, p =.000), ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή» θαη ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή» (r =.431**, p =.000), ε κάζεζε είλαη «ελδηαθέξνπζα» θαη ε κάζεζε είλαη «ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή» (r =.430**, p =.000) (βι. πίλαθα 40). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 73.20% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Αλαιπηηθά ν πξψηνο παξάγνληαο Π1, πνπ εμεγεί ην 29.96% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 24, 25 θαη 30 κέζσ ησλ νπνίσλ δηαθαίλνληαη απφςεηο ησλ καζεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επραξίζηεζε πνπ παίξλνπλ νη καζεηέο κέζσ ηεο κάζεζεο (π.ρ. ε κάζεζε είλαη επράξηζηε). Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε Δπραξίζηεζε/ εκαληηθόηεηα θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα ήηαλ αξθεηά πςειφο (α = 0.72). 39

41 ηνλ δεχηεξν παξάγνληα Π2, πνπ εμεγεί ην 26.10% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θνξηώλνπλ νη εξσηήζεηο 26 θαη 27, νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζηε ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο θαη γηα ην ιφγν απηφ ν παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Υξεζηκόηεηα. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα ηνπ παξάγνληα είλαη θαη απηή πςειή (α =.73). Ο ηξίηνο παξάγνληα Π3, πνπ εμεγεί ην 17.15% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 28 θαη 29. Ο παξάγνληαο Π3 αλαθέξεηαη ζηε δπζθνιία ηεο κάζεζεο θαη γη απηφ νλνκάζηεθε Γπζθνιία. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα είλαη α =.33 Πίλαθαο 7: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε Δξσηήζεηο Παξάγνληεο ηάζεηο ησλ καζεηώλ γηα ηε κάζεζε Δίλαη ελδηαθέξνπζα Δίλαη δηαζθεδαζηηθή Δίλαη ζεκαληηθή Δίλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή ηνπο Δίλαη ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο Δίλαη βαξεηή Δίλαη δχζθνιε/ θνπξαζηηθή.668 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 29.96% 26.10% 17.15% Ηδηνηηκή Τξόπνη κειέηεο ησλ παηδηώλ από ηε ζθνπηά ησλ εθπαηδεπηηθώλ Οη ηξφπνη κειέηεο ησλ καζεηψλ, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, μεθηλψληαο απφ απηφλ πνπ έρεη ηνλ πςειφηεξν κέζν φξν πξνο απηφλ πνπ έρεη ηνλ κηθξφηεξν κέζν φξν είλαη νη εμήο: νη καζεηέο ιέλε κε δηθά ηνπο ιφγηα ην πεξηερφκελν ησλ καζεκάησλ (Μ.Ο.= 3.37, Σ.Α.=.93), ρξεζηκνπνηνχλ απνηειεζκαηηθά ηα εγρεηξίδηα θαη ηηο ζεκεηψζεηο (Μ.Ο.= 3.03, Σ.Α.=.91), δελ παξαηηνχληαη φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα (Μ.Ο.= 3.01, Σ.Α.= 1.14), ζπγθεληξψλνληαη ζην κάζεκα (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α.= 1.06), μερσξίδνπλ ηηο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ θεηκέλνπ (Μ.Ο. = 2.79, Σ.Α.=.97), θξαηνχλ ζεκεηψζεηο (Μ.Ο. = 2.72, Σ.Α.=.97), αμηνινγνχλ ξεαιηζηηθά ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 2.66, Σ.Α. = 1.02), αμηνινγνχλ νπζηαζηηθά ηηο καζεζηαθέο ηνπο δπλαηφηεηεο (Μ.Ο. = 2.48, Σ.Α. =.75) θαη ζέηνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο (Μ.Ο. = 2.28, Σ.Α. =.86). 40

42 Πίλαθαο 8: ηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνύλ νη καζεηέο N Μ.Ο. Σ.Α. Λέλε κε δηθά ηνπο ιφγηα ην πεξηερφκελν ησλ καζεκάησλ Υξεζηκνπνηνχλ απνηειεζκαηηθά ηα εγρεηξίδηα θαη ηηο ζεκεηψζεηο Γελ παξαηηνχληαη φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα πγθεληξψλνληαη ζην κάζεκα Ξερσξίδνπλ ηηο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ θεηκέλνπ Γηαρεηξίδνληαη ζσζηά ηνλ ρξφλν ηνπο Κξαηνχλ ζεκεηψζεηο Αμηνινγνχλ ξεαιηζηηθά ηελ πξφνδφ ηνπο Αμηνινγνχλ νπζηαζηηθά ηηο καζεζηαθέο ηνπο δπλαηφηεηεο Θέηνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο Γηα λα δηεξεπλήζνπκε αλ δηαθνξνπνηνχληαη νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ φζνλ αθνξά ηνπο ηξφπνπο κειέηεο ησλ καζεηψλ, αλάινγα κε ηελ ζρνιηθή βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ, ρξεζηκνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο απηφο έδεημε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζε ηξεηο δείθηεο. Οη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ πσο νη καζεηέο δηαρεηξίδνληαη ζσζηά ηνλ ρξφλν ηνπο (Μ.Ο. = 3.02, Σ.Α. = 1.21) είλαη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.48, Σ.Α. =.72) (U = 1003, Z= -2.51, p =.012). ηνλ δείθηε πσο νη καζεηέο δελ παξαηηνχληαη φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα (U = 555.5, Z = -5.39, p =.000) νη δάζθαινη θαίλεηαη πσο εκθαλίδνπλ κεγαιχηεξν βαζκφ ζπκθσλίαο (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. = 1.17) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.31, Σ.Α. =.63). Τςειφηεξνο είλαη ν αξηζκφο ησλ δαζθάισλ (Μ.Ο. = 2.48, Σ.Α. =.83) απφ απηφλ ησλ θαζεγεηψλ (Μ.Ο. = 2.00, Σ.Α. =.82) πνπ ζπκθσλνχλ φηη νη καζεηέο ζέηνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο (U = 898.5, Z = -3.15, p =.002). Γηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηνπο ηξφπνπο κειέηεο ησλ καζεηψλ παξνπζηάζηεθαλ θαη ζηα ρξφληα ππεξεζίαο ηνπο φπσο εκθάληζε ε αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA. ηνλ δείθηε πσο νη καζεηέο αμηνινγνχλ ξεαιηζηηθά ηελ πξφνδφ ηνπο (F = 2.87, df = 105, p =.040), ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν ζπκθσλίαο εκθάληζαλ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη απφ 10 έσο 20 ρξφληα (Μ.Ο. = 2.97, Σ.Α. = 1.07), έπνληαη απηνί πνπ εξγάδνληαη παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα (Μ.Ο. = 2.68, Σ.Α. =.97), νη 41

43 εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη 5-10 (Μ.Ο. = 2.39, Σ.Α. = 1.03) θαη ηνλ κηθξφηεξν κέζν φξν έρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη ιηγφηεξν απφ 5 ρξφληα (Μ.Ο. = 2.00, Σ.Α. =.53). Απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ζπκθσλνχλ πσο νη καζεηέο δηαρεηξίδνληαη ζσζηά ηνλ ρξφλν ηνπο (F = 3.47, df = 105, p =.019), ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ έρνπλ εξγαζηεί 5 ρξφληα είλαη ν κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. = 1.35), θαη αθνινπζνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κε 5-10 έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 2.78, Σ.Α. = 1.16), νη εθπαηδεπηηθνί κε ρξφληα ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 2.74, Σ.Α. = 1.03) θαη ηνλ κηθξφηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ απηνί κε παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα εξγαζίαο (Μ.Ο. = 2.60, Σ.Α. =.84). Γηαθνξά παξαηεξείηαη θαη ζηε κε παξαίηεζή ησλ καζεηψλ φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα (F= 3.07, df = 104, p =.031) θαζψο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν παξνπζηάδνπλ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ εξγάδνληαη ιηγφηεξν απφ 5 ρξφληα (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. = 1.12) θαη αθνινπζνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κε 10 έσο 20 έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 3.03, Σ.Α. = 1.11), νη εθπαηδεπηηθνί κε πεξηζζφηεξα απφ 20 ρξφληα εξγαζίαο (Μ.Ο. = 2.88, Σ.Α. = 1.11), ελψ ηνλ κηθξφηεξν κέζν φξν θαηέρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί κε 5 έσο 10 έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 2.83, Σ.Α. = 1.11). Ο ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε αξθεηά δεχγε κε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο φζνλ αθνξά ηνπο ηξφπνπο κειέηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο κε βάζε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Αλαιπηηθφηεξα, ζπζρέηηζε ππάξρεη αλάκεζα ζηελ νπζηαζηηθή αμηνιφγεζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ καζεηψλ θαη ηνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο πνπ ζέηνπλ (r =.532**, p =.000), ζηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ ηνπο θαη ζηε κε παξαίηεζή ηνπο φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα (r =.477**, p =.000), ζηε ξεαιηζηηθή αμηνιφγεζε ηεο πξνφδνπ ηνπο θαη ηελ νπζηαζηηθή αμηνιφγεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο (r =.470**, p =.000), ζηελ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ εγρεηξηδίσλ θαη ησλ ζεκεηψζεσλ απφ ηνπο καζεηέο θαη ηε ξεαιηζηηθή αμηνιφγεζε ηεο πξνφδνπ ηνπο (r =.445**, p =.000), ζηελ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ εγρεηξηδίσλ θαη ησλ ζεκεηψζεσλ θαη ην γεγνλφο πσο νη καζεηέο ιέλε κε δηθά ηνπο ιφγηα ην κάζεκα (r =.435**, p =.000), ζηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ θαη ζηνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο πνπ ζέηνπλ (r =.429**, p =.000), ζην φηη νη καζεηέο ιέλε κε δηθά ηνπο ιφγηα ην κάζεκα θαη μερσξίδνπλ ηηο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ θεηκέλνπ (r =.428**, p =.000), ζηελ νπζηαζηηθή αμηνιφγεζε ησλ καζεζηαθψλ ηνπο δπλαηνηήησλ θαη ζηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ ρξφλνπ ηνπο (r =.427**, p =.000) (βι. πίλαθα 41). 42

44 Όζνλ αθνξά ηνπο ηξφπνπο κειέηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο κε βάζε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θχξησλ ζπληζησζψλ αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο πάλσ απφ ην έλα, νη νπνίνη εμεγνχλ ην 62.65% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο. ηε ζπλέρεηα, γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ησλ παξαγφλησλ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο ηξηψλ παξαγφλησλ κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή ησλ αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Ο πξψηνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 25.18% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θαη πεξηιακβάλεη φιεο ηηο πξνηάζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηελ ζπζηεκαηηθφηεηα θαη ηελ επηκέιεηα ησλ καζεηψλ. Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε πζηεκαηηθόηεηα- Δπηκέιεηα θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα είλαη αξθεηά πςειή (α =.72). Ο δεχηεξνο παξάγνληαο, πνπ εμεγεί ην 21.76% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο, θνξηψλνπλ νη εξσηήζεηο 35, 38 θαη 40, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ λα ρεηξίδνληαη ηε κειέηε ηνπο. Ο παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Γηαρείξηζε- Απηνξξύζκηζε. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα απηνχ ηνπ παξάγνληα είλαη αξθεηά πςειή (α =. 70). Ο ηξίηνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 17.15% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θαη πεξηιάκβαλε ηηο πξνηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαλ κε ηελ πξνζπάζεηα θαη ηελ επηκνλή ησλ καζεηψλ θαη γηα ην ιφγν απηφ ν παξάγνληαο Π3 νλνκάζηεθε Πξνζπάζεηα- Δπηκνλή. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο ην Π3 είλαη ηθαλνπνηεηηθφο (α =.50). Πίλαθαο 9: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηηο ηξαηεγηθέο κάζεζεο ησλ καζεηψλ Δξσηήζεηο Παξάγνληεο ηξαηεγηθέο κάζεζεο ησλ καζεηώλ Υξεζηκνπνηνχλ απνηειεζκαηηθά ηα εγρεηξίδηα θαη ηηο ζεκεηψζεηο Λέλε κε δηθά ηνπο ιφγηα ην πεξηερφκελν ησλ καζεκάησλ Ξερσξίδνπλ ηηο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ θεηκέλνπ Αμηνινγνχλ ξεαιηζηηθά ηελ πξφνδφ ηνπο Κξαηνχλ ζεκεηψζεηο Αμηνινγνχλ νπζηαζηηθά ηηο καζεζηαθέο ηνπο δπλαηφηεηεο Θέηνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο Γηαρεηξίδνληαη ζσζηά ηνλ ρξφλν ηνπο Γελ παξαηηνχληαη φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα πγθεληξψλνληαη ζην κάζεκα.696 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 25.18% 21.76% 15.73% Ηδηνηηκή

45 Οη ιόγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο κε βάζε ηηο απόςεηο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ην εξψηεκα γηα πνηνπο ιφγνπο ζεσξνχλ νη εθπαηδεπηηθνί πσο δηαβάδνπλ νη καζεηέο ηνπο απφ ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν θαηέιαβε ν δείθηεο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη (Μ.Ο. = 4.14, Σ.Α. =.81) ελψ αθνινχζεζαλ νη απαληήζεηο πσο θίλεηξν ησλ παηδηψλ είλαη νη θαινί βαζκνί (Μ.Ο. = 4.12, Σ.Α. =.70), επεηδή ην πεξηκέλνπλ νη άιινη απφ απηνχο (Μ.Ο. = 3.89, Σ.Α. = 0.85), γηαηί ζέινπλ ηα ίδηα λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (Μ.Ο. = 3.54, Σ.Α. =.94), ε θαιή εληχπσζε πνπ ζέινπλ λα θάλνπλ ζηνπο άιινπο (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. = 1.03), επεηδή ηνπο αξέζεη ην δηάβαζκα (Μ.Ο.= 2.52, Σ.Α.=.94) θαη γηαηί ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (Μ.Ο. = 2.46, Σ.Α. =.98). Πίλαθαο 4: Γηα πνην ιόγν, λνκίδεηε όηη δηαβάδνπλ νη καζεηέο ζαο; N Μ.Ο. Σ.Α. Δπεηδή πξέπεη Θέινπλ λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο Δπεηδή ην πεξηκέλνπλ νη άιινη απφ απηνχο Θέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην Δπεηδή ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο Δπεηδή ηνπο αξέζεη λα δηαβάδνπλ Δπεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ Γηα λα δηεξεπλήζνπκε αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ν έιεγρνο T-Test, ν νπνίνο εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο δαζθάινπο θαη ηνπο θαζεγεηέο ζηελ ζέιεζε ησλ καζεηψλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (t = 3.154, df = 104, p =.002), θαζψο νη δάζθαινη (Μ.Ο. = 3.78, Σ.Α. =.84) ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.20, Σ.Α. =.97) θαη ζην γεγνλφο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (t = 2.280, df = 104, p =.025), φπνπ νη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ είλαη πεξηζζφηεξνη (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. =.97) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.22, Σ.Α. =.96). 44

46 Γηα λα δηαπηζησζεί αλ νη κεηαβιεηέο απηήο ηεο εξψηεζεο ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε δχν δεχγε κεηαβιεηψλ, α) ζην «δηάβαζκα πνπ είλαη δηαζθεδαζηηθφ» θαη ζην γεγνλφο πσο «ζηνπο καζεηέο αξέζεη ην δηάβαζκα» (r =.447**, p =.000), β) ζην γεγνλφο πσο «νη καζεηέο ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην» θαη ζην φηη «ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ» (r =.420, p =.000) (βι. πίλαθα 39). Πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζνπκε εάλ νη εθηηκήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηνπο ιφγνπο πνπ δηαβάδνπλ νη καζεηέο ηνπο ππαγνξεχνληαη απφ θάπνηνπο ιαλζάλνληεο παξάγνληεο, πξαγκαηνπνηήζεθε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θχξησλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε δχν παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο πάλσ απφ έλα, νη νπνίνη εμεγνχζαλ ην 59.89% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο. Ο πξψηνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 32.73% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θαη πεξηιάκβαλε ηηο εξσηήζεηο 17, 20 θαη 21 πνπ είραλ λα θάλνπλ κε ηα εζσηεξηθά θίλεηξα ησλ καζεηψλ θαη γηα απηφ νλνκάζηεθε Δζσηεξηθά Κίλεηξα. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα ηνπ Παξάγνληα 1 (cronbach's alpha) ήηαλ ίζε κε.72. Ο Π2 εξκήλεπζε ην 27.15% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θαη πεξηιάκβαλε ηηο απαληήζεηο 18, 19, 22 πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα εμσηεξηθά θίλεηξα ησλ καζεηψλ θαη γηα ην ιφγν απηφ νλνκάζηεθε Δμσηεξηθά Κίλεηξα. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα είλαη α =.51. Πίλαθαο 5: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηνπο ιφγνπο πνπ δηαβάδνπλ νη καζεηέο Δξσηήζεηο Παξάγνληεο Κίλεηξα Μάζεζεο Δπεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ Θέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην Δπεηδή ηνπο αξέζεη λα δηαβάδνπλ Θέινπλ λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο Δπεηδή πξέπεη Δπεηδή ην πεξηκέλνπλ νη άιινη απφ απηνχο.607 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 32.73% Ηδηνηηκή

47 Γηα λα δηεξεπλήζνπκε αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ φζνλ αθνξά ηνπο παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ ρξεζηκνπνηήζεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T-Test ν νπνίνο έδεημε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο δαζθάινπο θαη ηνπο θαζεγεηέο ζηνλ παξάγνληα «εζσηεξηθά θίλεηξα» (t = 2.176, df = 105, p =.032), θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ δαζθάισλ (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α. =.71) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θαζεγεηψλ (Μ.Ο. = 2.66, Σ.Α. =.80) Ο ξόινο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ην εξψηεκα γηα ην πνηα ζηνηρεία ζπλζέηνπλ ηνλ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρεη ν δείθηεο πσο έρνπλ ηελ αίζζεζε ηεο ππεπζπλφηεηαο (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.56) θαη έπεηηα ε πξνζπάζεηα ελζάξξπλζεο ηεο θξηηηθήο ζθέςεο ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.58). Αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο νη εθπαηδεπηηθνί ελζαξξχλνπλ ηελ απηνπεπνίζεζε ησλ καζεηψλ ηνπο (Μ.Ο. = 4.39, Σ.Α. =.56), ηελ δεκηνπξγηθφηεηά ηνπο (Μ.Ο. = 4.38, Σ.Α. =.57), βνεζνχλ ηνπο καζεηέο ηνπο λα αλαπηχμνπλ ηελ ππεπζπλφηεηά ηνπο (Μ.Ο. = 4.36, Σ.Α. =.57), ελζαξξχλνπλ ηελ κάζεζή ηνπο (Μ.Ο. = 4.35, Σ.Α. =.55) θαη ηέινο πσο ε ππνζηήξημε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο δελ έρεη ζεκαληηθά απνηειέζκαηα ζην παηδί, αλ απηφ δελ ζηεξίδεηαη απφ ηνπο γνλείο ηνπ (Μ.Ο. = 4.07, Σ.Α. =.96). Πίλαθαο 10: Πνηα ζηνηρεία ζπλζέηνπλ ηνλ ξόιν ζαο σο εθπαηδεπηηθνύ; N Μ.Ο. Σ.Α. Αηζζάλεζηε ππεχζπλνο Δλζαξξχλεηε ηελ θξηηηθή ζθέςε ησλ καζεηψλ ζαο Δλζαξξχλεηε ηελ απηνπεπνίζεζε ησλ καζεηψλ ζαο Δλζαξξχλεηε ηε δεκηνπξγηθφηεηα ησλ καζεηψλ ζαο Βνεζάηε ηνπο καζεηέο ζαο λα αλαπηχμνπλ ππεπζπλφηεηα Δλζαξξχλεηε ηε κάζεζε ησλ καζεηψλ ζαο Ζ ππνζηήξημε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο δελ έρεη ζεκαληηθά απνηειέζκαηα ζην παηδί, αλ απηφ δελ ζηεξίδεηαη απφ ηνπο γνλείο ηνπ Γηαθνξνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηνλ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, ζε αληηζηνηρία κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ, παξαηεξείηαη ζχκθσλα κε ηνλ έιεγρν T-Test ζηελ ππεπζπλφηεηα πνπ αηζζάλεηαη ν εθπαηδεπηηθφο θάζε βαζκίδαο (t = , df = 104, p =.003). Ο έιεγρνο έδεημε πσο νη θαζεγεηέο αηζζάλνληαη πεξηζζφηεξν ππεχζπλνη (Μ.Ο. = 4.59, Σ.Α. =.57) απφ ηνπο δαζθάινπο (Μ.Ο. = 4.27, Σ.Α. =.57). 46

48 Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA έδεημε πσο ηα ρξφληα ππεξεζίαο δηαθνξνπνηνχλ ηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηελ ελζάξξπλζε ησλ καζεηψλ γηα ηε κάζεζε (F = 1.32, df = 105, p =.006), φπνπ ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ έρνπλ εξγαζηεί παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα είλαη ν κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 4.58, Σ.Α.=.54), θαη αθνινπζνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κε ιηγφηεξα απφ 5 έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 4.38, Σ.Α. =.51), νη εθπαηδεπηηθνί κε 5-10 ρξφληα ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 4.26, Σ.Α. =.54) θαη ζηελ ηέηαξηε ζέζε βξίζθνληαη νη εθπαηδεπηηθνί κε ρξφληα εξγαζίαο (Μ.Ο. = 4.14, Σ.Α. =.49). Όζνλ αθνξά ηνλ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε κέηξηεο θαη ηζρπξέο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο κεηαμχ φισλ ησλ κεηαβιεηψλ εμαηξνπκέλεο κηαο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο εξψηεζεο 68 «Ζ ππνζηήξημε απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο δελ έρεη ζεκαληηθά απνηειέζκαηα ζην παηδί, αλ απηφ δελ ζηεξίδεηαη απφ ηνπο γνλείο ηνπ». πγθεθξηκέλα, ζεηηθέο, ηζρπξέο ζπζρεηίζεηο ππάξρνπλ κεηαμχ ηεο ελζάξξπλζεο ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο ησλ καζεηψλ θαη ηεο ελζάξξπλζεο ηεο θξηηηθήο ζθέςεο ησλ καζεηψλ (r =.791**, p =.000), ηεο ελζάξξπλζεο ηεο κάζεζεο ησλ καζεηψλ θαη ηεο ελζάξξπλζεο ηεο απηνπεπνίζεζεο ησλ καζεηψλ (r =.787**, p =.000), ηεο ελζάξξπλζεο ηεο απηνπεπνίζεζεο ησλ καζεηψλ θαη ηεο ελζάξξπλζεο ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο ησλ καζεηψλ (r =.714**, p =.000), ηεο ελζάξξπλζεο ηεο κάζεζεο ησλ καζεηψλ θαη ηεο βνήζεηαο γηα αλάπηπμε ππεπζπλφηεηαο απφ κέξνπο ησλ καζεηψλ (r =.677**, p =.000) θαη ηεο αίζζεζεο ηεο ππεπζπλφηεηαο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ηεο βνήζεηαο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πξνο ηνπο καζεηέο γηα ηελ αλάπηπμε ππεπζπλφηεηαο απφ ηνπο δεχηεξνπο (r =.676**, p =.000) (βι. πίλαθα 43). Όζνλ αθνξά ηνλ ξφιν ησλ εθπαηδεπηηθψλ ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θχξησλ ζπληζησζψλ αλέδεημε ηελ χπαξμε δχν παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο πάλσ απφ ην έλα, νη νπνίνη εμεγνχλ ην 81.39% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο. ηε ζπλέρεηα, γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ησλ παξαγφλησλ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο ηξηψλ παξαγφλησλ κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή ησλ αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Σνλ πξψην παξάγνληα, πνπ εξκήλεπζε ην 44.79% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θνξηψλνπλ νη εξσηήζεηο 62, 63, 64 θαη 67, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ ππνζηήξημε πνπ παξέρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί ζηνπο καζεηέο ηνπο. Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε Δλζάξξπλζε θαη ε εζσηεξηθή ζπλέπεηα απηνχ ήηαλ πνιχ πςειή (α =.89). Ο δεχηεξνο παξάγνληαο, πνπ εμεγεί ην 36.59% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη 47

49 πξνηάζεηο πνπ αθνξνχλ ηε ζπλεξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ θαηά ηε δηδαζθαιία θαη γηα απηφ ην ιφγν ν παξάγνληαο απηφο νλνκάζηεθε πλεξγαζία εθπαηδεπηηθώλ- καζεηώλ. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο ηνπ παξάγνληα είλαη επίζεο πςειφο (α =.88). Πίλαθαο 11: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηνλ ξφιν ησλ εθπαηδεπηηθψλ Δξσηήζεηο Παξάγνληεο Ο ξόινο ησλ εθπαηδεπηηθώλ Βνεζάηε ηνπο καζεηέο ζαο λα αλαπηχμνπλ ππεπζπλφηεηα Αηζζάλεζηε ππεχζπλνο Δλζαξξχλεηε ηε κάζεζε ησλ καζεηψλ ζαο Δλζαξξχλεηε ηελ απηνπεπνίζεζε ησλ καζεηψλ ζαο Δλζαξξχλεηε ηε δεκηνπξγηθφηεηα ησλ καζεηψλ ζαο Δλζαξξχλεηε ηελ θξηηηθή ζθέςε ησλ καζεηψλ ζαο.871 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 44.79% 36.59% Ηδηνηηκή Σπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηώλ από ηε ζθνπηά ησλ εθπαηδεπηηθώλ Οη γνλείο ησλ καζεηψλ κέζα απφ ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαίλεηαη λα ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηνπο βαζκνχο ησλ παηδηψλ ηνπο (Μ.Ο. = 4.36, Σ.Α. = 0.73) θαη έπεηηα γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.94, Σ.Α. =.68). Παξαθηλνχλ ηα παηδηά ηνπο κε πιηθά αγαζά (Μ.Ο. = 3.65, Σ.Α. =.90) ελψ ζρεηηθά κε ηελ επηθνηλσλία ησλ γνλέσλ θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ ν κέζνο φξνο είλαη κφιηο 3.49 (Σ.Α.=.70). Παξφκνην κέζν φξν εκθαλίδεη θαη ε δήισζε φηη νη γνλείο ξσηνχλ γηα ην πψο κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηελ καζεζηαθή ηθαλφηεηα ησλ παηδηψλ ηνπο (Μ.Ο. = 3.49, Σ.Α. =.84), ελψ ζηελ ηειεπηαία ζέζε βξίζθεηαη πξνζπάζεηα ησλ γνλέσλ λα δείμνπλ ζηα παηδηά ηε ζεκαζία ηεο κάζεζεο κε κέζν φξν 3.02 (Σ.Α. =.77). Πίλαθαο 12: Ση πηζηεύεηε γηα ηε ζηάζε ησλ γνλέσλ ησλ καζεηώλ ζαο; N Μ.Ο. Σ.Α. Οη γνλείο ελδηαθέξνληαη γηα ηνπο βαζκνχο ησλ παηδηψλ ηνπο Οη γνλείο ελδηαθέξνληαη γηα ηελ πξφνδν ησλ παηδηψλ ηνπο

50 Οη γνλείο παξαθηλνχλ ηα παηδηά ηνπο κε πιηθά θίλεηξα Ζ επηθνηλσλία εθπαηδεπηηθψλ - γνλέσλ είλαη ζπρλή Οη γνλείο ξσηνχλ γηα ην πψο κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηελ καζεζηαθή ηθαλφηεηα ησλ παηδηψλ ηνπο Οη γνλείο δείρλνπλ ζηα παηδηά ηε ζεκαζία ηεο κάζεζεο Γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηε ζηάζε ησλ γνλέσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, ν νπνίνο εθαξκφζηεθε θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά, αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο δαζθάισλ- θαζεγεηψλ, θαζψο νη θαζεγεηέο ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν (Μ.Ο. = 4.60, Σ.Α. =.53) πσο νη γνλείο ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηνπο βαζκνχο ησλ παηδηψλ ηνπο (U = 1022, Z = -2.69, p =.007) απφ ηνπο δαζθάινπο (Μ.Ο. = 4.18, Σ.Α. =.81). Οη θαζεγεηέο ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν (Μ.Ο. = 4.19, Σ.Α.=.064) απφ ηνπο δαζθάινπο (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 0.65) πσο νη γνλείο ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηελ πξφνδν ησλ παηδηψλ ηνπο (U = 917, Z = -3.50, p =.000). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε δηαθνξά αλάινγα κε ηα ρξφληα ππεξεζίαο ζηε ζπρλή επηθνηλσλία εθπαηδεπηηθψλ- γνλέσλ (F = 2.79, df = 106, p =.044) δηφηη νη εθπαηδεπηηθνί πνπ έρνπλ εξγαζηεί 5 ρξφληα εκθαλίδνπλ κεγαιχηεξν κέζν φξν (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. =.64) θαη αθνινπζνχλ νη εθπαηδεπηηθνί κε έηε ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 3.57, Σ.Α. =.73), νη εθπαηδεπηηθνί κε παξαπάλσ απφ 20 ρξφληα ππεξεζίαο (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. =.64) θαη ηέινο απηνί κε 5-10 ρξφληα εξγαζίαο (Μ.Ο. = 3.17, Σ.Α. =.70) Σπλεξγαζία ζρνιείνπ - θνηλσλίαο Όζνλ αθνξά ηα ζηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία ζηελ πξψηε ζέζε βξίζθεηαη ε ζπδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν (Μ.Ο. = 4.18, Σ.Α.=.87). Έπνληαη ε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ απφ ηνπο καζεηέο γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο (Μ.Ο. = 3.92, Σ.Α. =.66), ε εξγαζία ζε νκάδεο (Μ.Ο. = 3.80, Σ.Α. =.87), ε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ (Μ.Ο.= 3.64, Σ.Α. =.89), ε ζπκκεηνρή ηνπ ζρνιείνπ ζε εθδειψζεηο ηεο 49

51 θνηλφηεηαο (Μ.Ο. = 3.45, Σ.Α. =.90), ε επίζθεςε ρψξσλ εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ (Μ.Ο. = 3.21, Σ.Α. = 1.08), ε ρξήζε ηνπ ζρνιείνπ απφ ηα άηνκα ηεο θνηλσλίαο θαηά ηηο απνγεπκαηηλέο ψξεο (Μ.Ο. = 2.97, Σ.Α. = 1.09) θαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε βξίζθεηαη ε επίζθεςε εηδηθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο (Μ.Ο. = 2.72, Σ.Α. = 1.08). Πίλαθαο 13: Πνηα είλαη ε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία; N Μ.Ο. Σ.Α. πδεηάηε θαη πξνεηνηκάδεζηε ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν Οη καζεηέο αλαδεηνχλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο θ.η.ι Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο Οη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ π.ρ. γηνξηέο Σν ζρνιείνπ ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ επηζθέπηεζηε ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ π.ρ. κνπζεία, βηβιηνζήθεο Σα απνγεχκαηα ην ζρνιείν ρξεζηκνπνηείηαη απφ άηνκα ηεο θνηλσλίαο π.ρ. γηα εθπαίδεπζε ελειίθσλ Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ έξρνληαη εηδηθνί γηα λα θάλνπλ κάζεκα π.ρ. ν αξηνπνηφο γηα ηελ παξαζθεπή ςσκηνχ Γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ δαζθάισλ θαη ησλ θαζεγεηψλ σο πξνο ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ ζηελ θνηλσλία εθαξκφζηεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο Σ-test ν νπνίνο έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ζπρλφηεξα ζην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.10, Σ.Α. = 1.05) θαη ιηγφηεξν ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.23, Σ.Α. =.91) έξρνληαη εηδηθνί γηα λα θάλνπλ κάζεκα (t = , df = 105, p =.000). Οη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ πσο ην ζρνιείν ηα απνγεχκαηα ρξεζηκνπνηείηαη απφ άηνκα ηεο θνηλσλίαο είλαη πην πνιινί (Μ.Ο. = 3.33, Σ.Α. = 1.03) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.44, Σ.Α. =.95) (t = 4.404, df = 105, p =.000). ην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 4.43, Σ.Α. =.69) ζπγθξηηηθά κε ην γπκλάζην (Μ.Ο. = 3.84, Σ.Α. =.97) γίλεηαη ζπρλφηεξα πξνεηνηκαζία θαη ζπδήηεζε ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν (t = 3.620, df = 101, p =.000). ηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή εθαξκφζηεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann-Whitney. Ο έιεγρνο απηφο 50

52 έδεημε πσο φζνλ αθνξά ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ (U = 718.5, Z = -4.72, p =.000) νη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. =.66) είλαη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.17, Σ.Α. =.94). Πην πνιινί είλαη νη δάζθαινη (Μ.Ο. = 3.85, Σ.Α. =.65) πνπ ζπκθσλνχλ πσο ην ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο (U = 599, Z = -5.12, p =.000) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 2.91, Σ.Α. =.91). Μεγαιχηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ δαζθάισλ πνπ δειψλεη πσο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ πξαγκαηνπνηνχληαη επηζθέςεηο εθηφο ζρνιείνπ (Μ.Ο. = 3.65, Σ.Α. =.91) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θαζεγεηψλ (Μ.Ο. = 2.66, Σ.Α. = 1.08) (U = 700.5, Z = -4.64, p =.000). ην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 4.07, Σ.Α. =.71) νη καζεηέο εξγάδνληαη ζπρλφηεξα ζε νκάδεο (U = 921, Z= -3.34, p =.001) απ φηη ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 3.47, Σ.Α. =.95). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο πνπ αθνξά ηε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε πέληε δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο θαη ζεκαληηθέο, ηζρπξέο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε δχν δεχγε κεηαβιεηψλ. πγθεθξηκέλα νη ηζρπξέο, ζεηηθέο, ζπζρεηίζεηο εκθαλίδνληαη κεηαμχ ηεο επίζθεςεο ρψξσλ εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ θαη ζηελ επίζθεςε εηδηθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ ψζηε λα θάλνπλ κάζεκα (r =.714**, p =.000) θαη ζηε ζπκκεηνρή ηνπ ζρνιείνπ ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο θαη ηελ επίζθεςε ρψξσλ εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ (r =.668**, p =.000) (βι. πίλαθα 44). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ κε ην επξχηεξν θνηλσληθφ πεξηβάιινλ εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 70.37% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Αλαιπηηθά ν πξψηνο παξάγνληαο, πνπ εμεγεί ην 28.11% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη πξνηάζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ηελ ζρέζε πνπ έρεη ην ζρνιείν κε ηελ θνηλσλία. Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε ρέζε κε ηελ θνηλσλία θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα είλαη αξθεηά πςειή (α =.76). Σνλ δεχηεξν παξάγνληα, πνπ 51

53 εξκήλεπζε ην 21.59% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο, θνξηψλνπλ πξνηάζεηο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηνλ ξφιν ησλ καζεηψλ. Ο παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Ρόινο ησλ καζεηώλ. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο ηνπ παξάγνληα είλαη ηθαλνπνηεηηθφο (α =.61). Ο ηξίηνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 20.67% θαη πεξηιακβάλεη πξνηάζεηο πνπ αθνξνχλ ηηο ζρέζεηο ηνπο ζρνιείνπ κε ηνπο γνλείο ησλ καζεηψλ. Ο παξάγνληαο απηφο νλνκάζηεθε Ρόινο ησλ γνλέσλ θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα είλαη αξθεηά πςειή (α =. 74). Πίλαθαο 14: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία Δξσηήζεηο Παξάγνληεο πλεξγαζία ζρνιείνπ- θνηλσλίαο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ έξρνληαη εηδηθνί γηα λα θάλνπλ κάζεκα Σα απνγεχκαηα ην ζρνιείν ρξεζηκνπνηείηαη απφ άηνκα ηεο θνηλσλίαο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ επηζθέπηεζηε ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο πδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν Οη καζεηέο αλαδεηνχλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο θ.η.ι Οη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ Σν ζρνιείνπ ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο.672 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 28.11% 21.59% 20.67% Ηδηνηηκή Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο πξαγκαηνπνηήζεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T-Test, ν νπνίνο εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο δαζθάινπο θαη ηνπο θαζεγεηέο ζηνλ παξάγνληα «ρέζε κε ηελ θνηλσλία» (t = 6.14, df = 105, p =.000), θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ δαζθάισλ (Μ.Ο. = 3.36, Σ.Α. =.81) είλαη πςειφηεξνο απφ απηφλ ησλ θαζεγεηψλ (Μ.Ο. = 2.41, Σ.Α. = 2.77). 52

54 Η Γηδαζθαιία ην εξψηεκα γηα ην πνηεο κεζφδνπο/ ζηξαηεγηθέο ρξεζηκνπνηνχλ νη ίδηνη νη εθπαηδεπηηθνί αιιά θαη νη καζεηέο ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο νη εθπαηδεπηηθνί εμεγνχλ ζηνπο καζεηέο ηνπο ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ ην θάζε κάζεκα (Μ.Ο. = 4.50, Σ.Α. =.57). ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο νη καζεηέο ζπλδένπλ ηηο λέεο γλψζεηο κε γλψζεηο πνπ ππάξρνπλ ήδε (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.68). Αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο νη καζεηέο ρξεζηκνπνηνχλ παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή (Μ.Ο. = 4.36, Σ.Α. =.70), νη εθπαηδεπηηθνί επαηλνχλ ηνπο καζεηέο ηνπο (Μ.Ο. = 4.34, Σ.Α. =.61), εμεγνχλ κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγνχλ ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 4.06, Σ.Α. =.96), ζπλδένπλ ηηο αθεξεκέλεο έλλνηεο κε ζπγθεθξηκέλεο (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. =.81), δίλνπλ πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. =.84) θαη δείρλνπλ φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο (Μ.Ο. = 4.04, Σ.Α. =.86). ηε ζπλέρεηα θαη κε κέζν φξν κηθξφηεξν ηνπ ηέζζεξα αιιά κεγαιχηεξν ηνπ 2,5 αθνινπζνχλ νη εμήο νρηψ ζηξαηεγηθέο: νη εθπαηδεπηηθνί ππνζηεξίδνπλ ηνπο καζεηέο ψζηε λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο (Μ.Ο. = 3.84, Σ.Α. =.92), δείρλνπλ δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηνπο καζεηέο γηα λα κειεηνχλ (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. =.80), νη καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο (Μ.Ο. = 3.56, Σ.Α. = 1.01), δίλνπλ δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ (Μ.Ο. = 3.39, Σ.Α. = 1.12), νη εθπαηδεπηηθνί θαη νη καζεηέο ζπλεξγάδνληαη ζην ζρεδηαζκφ ηνπ καζήκαηνο (Μ.Ο. = 3.20, Σ.Α. = 1.09), νη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο (Μ.Ο. = 3.09, Σ.Α. = 1.13) θαη νη καζεηέο αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο. = 3.08, Σ.Α. = 1.21). Πίλαθαο 15: Καηά ηε δηδαζθαιία N Μ.Ο. Σ.Α. Δμεγείηε ζηνπο καζεηέο ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ ην θάζε κάζεκα πλδέεηε ηηο λέεο γλψζεηο κε γλψζεηο πνπ ππάξρνπλ ήδε Υξεζηκνπνηείηε παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή Δπαηλείηε ηνπο καζεηέο ζαο Δμεγείηε κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγείηε ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ

55 πλδέεηε ηηο αθεξεκέλεο έλλνηεο κε ζπγθεθξηκέλεο Γίλεηε πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο Γείρλεηε φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο Τπνζηεξίδεηε ηνπο καζεηέο ψζηε λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο Γείρλεηε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηνπο καζεηέο γηα λα κειεηνχλ Οη καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο Γίλεηε δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πλεξγάδεζηε κε ηνπο καζεηέο ζαο γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ Οη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο Οη καζεηέο ζαο αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ζαο Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηηο ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη εθπαηδεπηηθνί θαη νη καζεηέο κέζα ζηελ ηάμε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, ν νπνίνο εθαξκφζηεθε επεηδή νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο άλδξεο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηηο γπλαίθεο ζηελ ρξήζε παξαδεηγκάησλ απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή (U = 1001, Z = -2.63, p =.008) θαη ηελ ππφδεημε δηαθφξσλ ηξφπσλ κειέηεο ζηνπο καζεηέο (U = 1080, Z = -2.03, p =.042). Δηδηθφηεξα, ζηε ρξήζε παξαδεηγκάησλ απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή πεξηζζφηεξνη είλαη νη άλδξεο εθπαηδεπηηθνί (Μ.Ο. = 4.60, Σ.Α. = 0.49) απφ ηηο γπλαίθεο εθπαηδεπηηθνχο (Μ.Ο. = 4.20, Σ.Α. = 0.78). Μεγαιχηεξνο αξηζκφο αλδξψλ εθπαηδεπηηθψλ ππνδεηθλχεη δηάθνξνπο ηξφπνπο κειέηεο ζηνπο καζεηέο (Μ.Ο. = 3.98, Σ.Α. = 0.77) απ φηη γπλαηθψλ (Μ.Ο. = 3.70, Σ.Α. = 0.81). Ο παξακεηξηθφο έιεγρνο T-Test αλέδεημε ζε εθηά απφ ηνπο δείθηεο δηαθνξνπνίεζε ζηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλάινγα κε ηελ βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ. Δηδηθφηεξα, ζηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (t = 4.609, df = 104, p =.000) νη δάζθαινη πνπ ζπκθσλνχλ είλαη πεξηζζφηεξνη (Μ.Ο. = 4.35, Σ.Α. =.68) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.65, Σ.Α. =.87). Οη δάζθαινη (Μ.Ο. = 4.23, Σ.Α. =.76) ππνδεηθλχνπλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ δηάθνξεο ιχζεηο γηα έλα πξφβιεκα (t = , df = 103, p =.007) ζπγθξηηηθά κε ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.78, Σ.Α. =.92). Γηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο (t = 5.789, df = 102, p =.000) ηνπ παξέρνληαη ζπρλφηεξα ζην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. =.89) παξά ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.76, Σ.Α. = 1.09). 54

56 Οη εθπαηδεπηηθνί πξσηνβάζκηαο (Μ.Ο. = 4.24, Σ.Α. =.77) εμεγνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηα θξηηήξηα βαζκνιφγεζεο (t = 2.197, df = 103, p =.03) ησλ καζεηψλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο (Μ.Ο. = 3.38, Σ.Α. = 1.14). Οη δάζθαινη ππνδεηθλχνπλ ζπρλφηεξα δηάθνξνπο ηξφπνπο κειέηεο (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. =.75) απφ ηνπο θαζεγεηέο (Μ.Ο. = 3.57, Σ.Α. =.80) (t = 2.809, df = 105, p =.006). ην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. = 1.01) ππάξρεη κεγαιχηεξε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηνπο καζεηέο θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ (t = 3.810, df = 104, p =.000) απ φηη ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.76, Σ.Α. = 1.05). ην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.33, Σ.Α. = 1.18) γίλεηαη ζπρλφηεξα αμηνιφγεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απφ ηνπο καζεηέο (t = 2.468, df = 104, p =.015) απφ ην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.76, Σ.Α. = 1.17). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο πνπ αθνξά ηε δηδαζθαιία ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε είθνζη έμη δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο θαη ζε έλα δεχγνο εκθάληζε ηζρπξή, ζεηηθή ζπζρέηηζε. Ηζρπξή ζεηηθή ζπζρέηηζε ππάξρεη κεηαμχ ηεο ππνζηήξημεο πνπ παξέρεη ν εθπαηδεπηηθφο ζηνπο καζεηέο ψζηε λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο θαη ζηελ επεμήγεζε ησλ θξηηεξίσλ κε ηα νπνία ν εθπαηδεπηηθφο αμηνινγεί ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ (r =.696**, p =.000) (βι. πίλαθα 42). Ζ δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θχξησλ ζπληζησζψλ ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ αθνξνχζαλ ηε δηδαζθαιία αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο πάλσ απφ ην έλα, νη νπνίνη εμεγνχλ ην 59.65% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο. ηε ζπλέρεηα, γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ησλ παξαγφλησλ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο ηξηψλ παξαγφλησλ κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή ησλ αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Σνλ πξψην παξάγνληα, πνπ εμεγεί ην 32.36% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο, θνξηψλνπλ νη εξσηήζεηο 51, 52, 53, 54, 55, 56, 59 θαη 60, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηελ δηαθνξνπνίεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηελ αλαηξνθνδφηεζε πνπ παξέρεη ν εθπαηδεπηηθφο ζηνπο καζεηέο (π.ρ. ν εθπαηδεπηηθφο δίλεη πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο). Ο παξάγνληαο απηφο νλνκάζηεθε Γηαθνξνπνίεζε/ Αλαηξνθνδόηεζε θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα είλαη πνιχ πςειή (α =.87). Ο δεχηεξνο παξάγνληαο πνπ εξκήλεπζε ην 14.07% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θνξηψλνπλ πξνηάζεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ γεληθφηεξν ξφιν ησλ καζεηψλ θαηά ηελ δηάξθεηα 55

57 ηεο δηδαζθαιίαο φπσο ην αλ θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηεο δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο. Ο δεχηεξνο παξάγνληαο νλνκάζηεθε Ρόινο ησλ καζεηώλ θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα ήηαλ ηθαλνπνηεηηθή (α =.58).Ο ηξίηνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 13.22% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θαη πεξηιακβάλεη θπξίσο πξνηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε κηα απφ ηηο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο ζχλδεζεο ησλ θαηλνχξησλ γλψζεσλ κε γλψζεηο πνπ πξνυπάξρνπλ ήδε ή ζρεηίδνληαη κε ηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ καζεηψλ. Ο παξάγνληαο Π3 νλνκάζηεθε ύλδεζε κε ηε δσή. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα απηνχ ηνπ παξάγνληα ήηαλ επίζεο ηθαλνπνηεηηθή (α =.61). Πίλαθαο 16: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηε δηδαζθαιία Δξσηήζεηο Παξάγνληεο Γηδαζθαιία Τπνζηεξίδεηε ηνπο καζεηέο ψζηε λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο Δμεγείηε κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγείηε ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ Γείρλεηε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηνπο καζεηέο γηα λα κειεηνχλ Γείρλεηε φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο Γίλεηε δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πλεξγάδεζηε κε ηνπο καζεηέο ζαο γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ Δμεγείηε ζηνπο καζεηέο ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ ην θάζε κάζεκα Οη καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο Οη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο Οη καζεηέο ζαο αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ζαο πλδέεηε ηηο αθεξεκέλεο έλλνηεο κε ζπγθεθξηκέλεο Υξεζηκνπνηείηε παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή πλδέεηε ηηο λέεο γλψζεηο κε γλψζεηο πνπ ππάξρνπλ ήδε.649 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 32.36% 14.06% 13.21% Ηδηνηηκή

58 4.2. Μαζεηέο Σηάζεηο απέλαληη ζηε κάζεζε ην εξψηεκα ηη πηζηεχνπλ νη καζεηέο γηα ηε κάζεζε ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηελ κειινληηθή ηνπο δσή (Μ.Ο. = 4.48, Σ.Α. = 0.83). Σνλ δεχηεξν κεγαιχηεξν κέζν φξν έρεη ν δείθηεο πσο ε κάζεζε είλαη ρξήζηκε ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο (Μ.Ο. = 4.33, Σ.Α. = 0.83). Μηθξφηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο πσο ε κάζεζε είλαη γεληθψο ζεκαληηθή (Μ.Ο. = 4.28, Σ.Α. = 0.89), ελδηαθέξνπζα (Μ.Ο. = 3.83, Σ.Α. = 0.88), δχζθνιε/ θνπξαζηηθή (Μ.Ο. = 3.34, Σ.Α. = 1.14), δηαζθεδαζηηθή (Μ.Ο. = 3.28, Σ.Α. = 1.10) θαη βαξεηή ( Μ.Ο. = 2.91, Σ.Α. = 1.22). Πίλαθαο 17: Η κάζεζε είλαη N Μ.Ο. Σ.Α. εκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή κνπ Υξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλή κνπ δσή εκαληηθή Δλδηαθέξνπζα Γχζθνιε/ θνπξαζηηθή Γηαζθεδαζηηθή Βαξεηή Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ γηα ηε κάζεζε ρξεζηκνπνηήζεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο Σ-TEST ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξέο σο πξνο ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ βξίζθνπλ πεξηζζφηεξν δηαζθεδαζηηθή ηε κάζεζε (Μ.Ο. = 3.55, Σ.Α. = 1.04) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.88, Σ.Α. = 1.07) (t = 7.51, df = 578, p =.000), ελψ αληίζεηα νη καζεηέο γπκλαζίνπ βξίζθνπλ πην βαξεηή ηε κάζεζε (Μ.Ο. = 3.25, Σ.Α. = 1.21) απφ ηνπο καζεηέο δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.68, Σ.Α. = 1.17) (t = -5.63, df = 578, p =.000). ηνπο δείθηεο φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, πξαγκαηνπνηήζεθε ν έιεγρνο Mann- Whitney, ν νπνίνο αλέδεημε πσο νη καζεηέο γπκλαζίνπ ζεσξνχλ ηε κάζεζε πην ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή ηνπο δσή (Μ.Ο. = 4.65, Σ.Α. =.72) απφ ηνπ καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 4.38, Σ.Α. =.89) (U = 33438, Z = -4.00, p =.000) θαη πσο νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ βξίζθνπλ ηε κάζεζε πεξηζζφηεξν 57

59 δχζθνιε/θνπξαζηηθή (Μ.Ο. = 3.84, Σ.Α. =.96) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.01, Σ.Α. = 1.13) (U = 23694, Z = -8.69, p =.000). Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ηε κφξθσζε ηνπ παηέξα ρξεζηκνπνηήζεθε ε αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA. Οη καζεηέο πνπ νη παηεξάδεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. =.93) εκθάληζαλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν ζηελ άπνςε πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή (F = 3.35, df = 570, p =.036) θαη ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχζαλ απηνί πνπ έρνπλ παηέξα κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.85, Σ.Α. =.80) θαη κεηά νη καζεηέο κε παηέξα κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. = 1.03). ηε ζεκαληηθφηεηα ηεο κάζεζεο (F = 3.48, df = 572, p =.031) ηνλ πςειφηεξν κέζν φξν παξνπζίαζαλ νη καζεηέο πνπ ν παηέξαο ηνπο έρεη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.83) θαη ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχζαλ απηνί πνπ έρνπλ παηέξα κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.21, Σ.Α. =.90) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε νη καζεηέο κε παηέξα ρακεινχ επηπέδνπ κίξθσζεο (Μ.Ο. = 4.16, Σ.Α. = 1.02). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εθαξκφζηεθε θαη γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο. Γηαθνξά ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εκθαλίζηεθε ζηε ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο ζηελ θαζεκεξηλή δσή (F = 4.45, df = 569, p =.012) θαζψο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη ηφζν ρακειφ (Μ.Ο. = 4.42, Σ.Α. =.76) φζν θαη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.42, Σ.Α. =.82) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.21, Σ.Α. =.86). ηε ζεκαληηθφηεηα ηεο κάζεζεο (F = 6.69, df = 571, p =.001) ηνλ πςειφηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ ηα παηδηά πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.83) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.37, Σ.Α. =.75) θαη απηνί κε κεηέξεο κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. =.96). Όζνλ αθνξά ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο ζηνπο δείθηεο φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, πξαγκαηνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο ησλ Kruskal Wallis. ηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά ππάξρεη ζηηο απφςεηο πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή (x 2 = 4.43, df = 2, p = 58

60 .000) φπνπ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ (Μ.Ο. = 4.61, Σ.Α. =.80) θαη αθνινπζνχλ απηνί πνπ έρνπλ κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.55, Σ.Α. =.72) θαη κεηά κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.34, Σ.Α. =.88). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο πνπ αθνξά ηηο αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε πέληε δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο. Αλαιπηηθά, ζεκαληηθέο ζπζρεηίζεηο παξνπζηάζηεθαλ αλάκεζα ζηε ζεκαληηθφηεηα ηεο κάζεζεο γηα ηε κειινληηθή δσή θαη ηελ ζεκαληηθφηεηά ηεο γεληθφηεξα (r =.607**, p =.000), ζηελ ρξεζηκφηεηά ηεο γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή θαη ηελ ζεκαληηθφηεηά ηεο γηα ηε κειινληηθή δσή (r =.594**, p =.000), ζηε ρξεζηκφηεηά ηεο γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή θαη ηελ ζεκαληηθφηεηά ηεο (r =.540**, p =.000), ζην γεγνλφο πσο ε κάζεζε είλαη «δχζθνιε/ θνπξαζηηθή» θαη «βαξεηή» (r =.540**, p =.000) θαη ζηηο κεηαβιεηέο πσο ε κάζεζε είλαη «ελδηαθέξνπζα» θαη «δηαζθεδαζηηθή» (r =.419**, p =.000) (βι. πίλαθα 45). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηηο πεπνηζήζεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηε κάζεζε εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 74.49% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Ο πξψηνο παξάγνληαο Π1, πνπ εμεγεί ην 32.30% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 4, 7 θαη 3 νη νπνίεο αθνξνχλ ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ρξεζηκφηεηα πνπ έρεη ε κάζεζε ηφζν γηα ηελ ησξηλή δσή ησλ καζεηψλ φζν θαη ζηελ κειινληηθή ηνπο δσή. Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε Αμία/ Υξεζηκόηεηα θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα ήηαλ πνιχ πςειφο (α =.80). ηνλ δεχηεξν παξάγνληα Π2, πνπ εμεγεί ην 22.15% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θνξηώλνπλ νη εξσηήζεηο 5 θαη 6, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηελ θνχξαζε πνπ πξνθαιεί ε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο ζηνπο καζεηέο θαη γηα ηνλ ιφγν απηφ ν παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Κνπξαζηηθή/ Βαξεηή. Ζ εζσηεξηθή ζπλέπεηα ηνπ παξάγνληα είλαη αξθεηά πςειή (α =.70). Ο ηξίηνο παξάγνληα Π3, πνπ εμεγεί ην 20.04% ηεο ζπλνιηθήο 59

61 κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 2 θαη 1. Ο παξάγνληαο Π3 αλαθέξεηαη ζηελ επραξίζηεζε πνπ πξνζθέξεη ε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο ζηνπο καζεηέο θαη γη απηφ νλνκάζηεθε Δπραξίζηεζε. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα είλαη α =.58. Πίλαθαο 18: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηηο ζηάζεηο ησλ παηδηψλ σο πξνο ηε κάζεζε Δξσηήζεηο Παξάγνληεο ηάζεηο απέλαληη ζηε κάζεζε εκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή κνπ εκαληηθή Υξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλή κνπ δσή Γχζθνιε/ θνπξαζηηθή Βαξεηή Γηαζθεδαζηηθή Δλδηαθέξνπζα.722 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 32.30% 22.14% 20.04% Ηδηνηηκή Γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο αλάκεζα ζηνπο παξάγνληεο πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηφζν παξακεηξηθνί φζν θαη κε παξακεηξηθνί έιεγρνη. Όζνλ αθνξά ην θχιν εθαξκφζηεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο απηφο έδεημε πσο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ αγνξηψλ θαη ησλ θνξηηζηψλ ζηνλ παξάγνληα Αμία/ Υξεζηκόηεηα (U = 36334, Z = -2.63, p =.008) θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 4.44, Σ.Α. =.67) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 4.27, Σ.Α. =.78). Ο παξακεηξηθφο έιεγρνο Σ-TEST εκθάληζε δηαθνξέο φζνλ αθνξά ηνπο παξάγνληεο Κνπξαζηηθή/ Βαξεηή (t = -8.39, df = 578, p =.000) θαη Δπραξίζηεζε (t = 5.10, df = 578, p =.000) σο πξνο ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ νη καζεηέο. ηνλ παξάγνληα Κνπξαζηηθή/Βαξεηή ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.55, Σ.Α. =.93) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.85, Σ.Α. = 60

62 1.01), αληίζεηα ζηνλ παξάγνληα Δπραξίζηεζε ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.69, Σ.Α. =.85) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.34, Σ.Α. =.77). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε επίζεο δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζηνλ παξάγνληα Αμία/ Υξεζηκόηεηα σο πξνο ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ παηέξα (F = 4.30, df = 572, p =.017) φπνπ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο πνπ ν παηέξαο ηνπ είλαη πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.47, Σ.Α. =.64), αθνινπζνχλ απηνί πνπ ν παηέξαο είλαη κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.31, Σ.Α. =.73) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη απηνί πνπ νη παηεξάδεο ηνπο είλαη ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.25, Σ.Α. =.90). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εθαξκφζηεθε θαη γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο. Γηαθνξά ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εκθαλίζηεθε ζηνπο παξάγνληεο Αμία/ Υξεζηκόηεηα (F = 8.25, df = 571, p =.000) θαη Βαξεηή/ Κνπξαζηηθή (F = 3.39, df = 571, p =.043). ηνλ πξψην παξάγνληα ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.48, Σ.Α. =.66) αθνινπζνχλ απηέο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.45, Σ.Α. =.60) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.23, Σ.Α. =.79). ηνλ δεχηεξν παξάγνληα ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.17, Σ.Α. =.88) αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.16, Σ.Α. = 1.01) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.83, Σ.Α. =.99) Η ρξεζηκόηεηα ηεο κάζεζεο Όζνλ αθνξά ηνλ βαζκφ ζπκθσλίαο ή δηαθσλίαο κε θάπνηεο πεπνηζήζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε κάζεζε ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ε απάληεζε πσο ε κάζεζε ζα ηνπο βνεζήζεη λα θάλνπλ ην επάγγεικα πνπ ηνπο αξέζεη (Μ.Ο. = 4.31, Σ.Α. =.96). ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο ε κάζεζε ζπλερίδεηαη ζε φιε ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ 61

63 (Μ.Ο. = 4.12, Σ.Α. = 1.06). Αθνινπζνχλ νη απαληήζεηο πσο ε κάζεζε ζα ηνπο βνεζήζεη λα απνθηήζνπλ λέεο ηδέεο (Μ.Ο. = 4.03, Σ.Α. =.89), φηη απμάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ μέξνπλ ήδε (Μ.Ο. = 4.02, Σ.Α. =.98), ηνπο βνεζάεη λα απνθηήζνπλ λέεο ηδέεο (Μ.Ο. = 3.78, Σ.Α. =.98) θαη λα θαηαιάβνπλ ηνλ θφζκν (Μ.Ο. = 3.78, Σ.Α. = 1.02). Μηθξφηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη απφςεηο πσο ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (Μ.Ο. = 2.69, Σ.Α. = 1.23), πσο πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν (Μ.Ο. = 2.26, Σ.Α. = 1.17), φηη ζα ζηακαηήζεη φηαλ ηειεηψζνπλ νη καζεηέο ην ζρνιείν (Μ.Ο. = 2.16, Σ.Α. = 1.19) θαη πσο είλαη ράζηκν ρξφλνπ (Μ.Ο. = 2.10, Σ.Α. = 1.15). Πίλαθαο 19: Γηα θαζέλαλ από εκάο ε κάζεζε έρεη δηαθνξεηηθή ζεκαζία ή N Μ.Ο. Σ.Α. καζαίλνπκε γηα δηαθνξεηηθό ιόγν. Θα κε βνεζήζεη λα θάλσ ην επάγγεικα πνπ κνπ αξέζεη πλερίδεηαη ζε φιε ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ Με βνεζάεη λα απνθηήζσ λέεο ηδέεο Απμάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ μέξσ ήδε Με βνεζά λα θαηαιάβσ ηνλ θφζκν Με βνεζά λα γλσξίδσ ηνλ εαπηφ κνπ θαη λα δηακνξθψζσ ηνλ ραξαθηήξα κνπ Δίλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (καζαίλσ απ έμσ) Πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν Θα ζηακαηήζεη φηαλ ηειεηψζσ ην ζρνιείν Δίλαη ράζηκν ρξφλνπ Γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην θχιν ηνπο εθαξκφζηεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο απηφο έδεημε πσο ηα αγφξηα ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν (Μ.Ο. = 2.79, Σ.Α. = 1.13) κε ηελ άπνςε φηη ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (U = 36136, Z = -2.52, p =.012) απφ ηα θνξίηζηα (Μ.Ο. = 2.62, Σ.Α. = 1.16). Πεξηζζφηεξα είλαη ηα αγφξηα (Μ.Ο. = 2.24, Σ.Α. = 1.22) πνπ πηζηεχνπλ πσο ε κάζεζε είλαη ράζηκν ρξφλνπ (U = 33762, Z = -3.75, p =.000) ζε ζρέζε κε ηα θνξίηζηα (Μ.Ο. = 1.98, Σ.Α. = 1.09). Μεγαιχηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 2.47, Σ.Α. = 1.24) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.09, Σ.Α. = 62

64 1.09) πνπ ζεσξνχλ πσο ε κάζεζε πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν (U = 36078, Z = , p =.006). Ο έιεγρνο Σ-TEST έδεημε ζηαηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά ζηηο απαληήζεηο ησλ παηδηψλ αλάινγα κε ηελ ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ σο πξνο ηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (t = 5.27, df = 574, p =.000) θαζψο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ ζπκθσλνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ (Μ.Ο. = 2.91, Σ.Α. = 1.20) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.37, Σ.Α. = 1.20). Ο κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, πνπ εθαξκφζηεθε εθεί φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ πηζηεχεη πσο ε κάζεζε ζα ζηακαηήζεη φηαλ ηειεηψζεη ην ζρνιείν (Μ.Ο. = 2.43, Σ.Α. = 1.20) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 1.91, Σ.Α. = 1.14) (U = 31698, Z = -4.51, p =.000), ελψ αληηζέησο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 4.30, Σ.Α. =.94) πνπ πηζηεχνπλ φηη ε κάζεζε ζπλερίδεηαη ζε φιε ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ (U = 34433, Z = -3.17, p =.002) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 4.01, Σ.Α. = 1.11). Χο πξνο ηε κφξθσζε ηνπ παηέξα ε αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε δηαθνξνπνίεζε ζε θάπνηεο απφ ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ. ηελ αχμεζε ησλ πιεξνθνξηψλ κέζσ ηεο κάζεζεο πνπ ήδε γλσξίδνπλ νη καζεηέο (F = 4.32, df = 571, p =.014) ηνλ πην κεγάιν κέζν φξν έρνπλ νη καζεηέο πνπ νη παηεξάδεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.17, Σ.Α. =.93) θαη ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχζαλ νη καζεηέο πνπ ν παηέξαο ηνπο έρεη ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.04, Σ.Α. =.95) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη νη καζεηέο πνπ ν παηέξαο ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.90, Σ.Α. = 1.01). ηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (F = 3.38, df = 568, p =.034) κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη καζεηέο πνπ ν παηέξαο ηνπο έρεη ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.94, Σ.Α. = 1.37) θαη έπνληαη απηνί κε παηεξάδεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.75, Σ.Α. = 1.18) θαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε βξίζθνληαη ηα παηδηά πνπ ν παηέξαο ηνπο έρεη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.54, Σ.Α. = 1.23). ηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν (F = 3.30, df = 571, p =.018) κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζαλ νη καζεηέο πνπ νη παηεξάδεο ηνπο έρνπλ ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο 63

65 (Μ.Ο. = 2.59, Σ.Α. = 1.30) ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ απηνί κε παηεξάδεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.27, Σ.Α. = 1.13) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε ηα παηδηά κε παηέξα πνπ έρεη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.13, Σ.Α. = 1.18). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA ρξεζηκνπνηήζεθε θαη γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ σο πξνο ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο. ηνλ δείθηε πσο ε κάζεζε βνεζάεη ηνπο καζεηέο λα απνθηήζνπλ λέεο ηδέεο (F = 6.62, df = 571, p =.001) ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ (Μ.Ο. = 4.16, Σ.Α. =.83) θαη αθνινπζνχλ απηνί πνπ έρνπλ κεηέξα κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.10, Σ.Α. =.76) θαη κεηά νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.69, Σ.Α. = 1.00). Όζνλ αθνξά ηε ζρέζε ηεο κάζεζεο κε ηελ θαηαλφεζε ηνπ θφζκνπ (F = 3.12, df = 569, p =.045) νη καζεηέο κε κεηέξεο ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.92, Σ.Α. =.99) εκθάληζαλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν θαη αθνινπζνχζαλ απηνί κε κεηέξεο πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.86, Σ.Α. = 1.03) θαη κεηά νη καζεηέο κε κεηέξεο κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.66, Σ.Α. =1.01). ηελ άπνςε πσο ε κάζεζε απμάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ήδε μέξνπλ (F = 11.2, df = 570, p =.040) εκθαλίδνπλ κεγαιχηεξν κέζν φξν νη καζεηέο πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν (Μ.Ο. = 4.21, Σ.Α. =.93) θαη αθνινπζνχλ απηνί πνπ έρνπλ κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο.= 4.12, Σ.Α.=.95) θαη κεηά κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. =.99). ηε ζπλέρηζε ηεο κάζεζεο ζε φιε ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ (F = 4.57, df = 2, p =.011) κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.27, Σ.Α. =.96) θαη ζηε ζπλέρεηα κε παξφκνην κέζν φξν αθνινπζνχλ νη καζεηέο κε κεηέξεο ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. = 1.20) θαη κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. = 1.09). Γηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ηε κφξθσζε ηεο κεηέξαο εκθάληζε θαη ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο ησλ Kruskal Wallis, ν νπνίνο εθαξκφζηεθε φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο δείθηεο ζηνλ νπνίν παξνπζηάζηεθε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά είλαη πσο ε κάζεζε ζηακαηά φηαλ ηειεηψζεη ην ζρνιείν (x 2 = 15.9, df = 2, p =.000), θαζψο νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.33, Σ.Α. = 1.27) εκθαλίδνπλ ηνλ 64

66 κεγαιχηεξν κέζν φξν θαη ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.22, Σ.Α. = 1.26) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε νη καζεηέο κε κεηέξεο πνπ έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 1.96, Σ.Α. = 1.08). Όζνλ αθνξά ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε 14 δεχγε ηεο εξψηεζεο (βι. πίλαθα 46). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε δχν παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 57.52% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Αλαιπηηθά ν πξψηνο παξάγνληαο Π1, πνπ εμεγεί ην 32.33% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηηο εξσηήζεηο 9, 8, 10, 11 θαη 17 κέζσ ησλ νπνίσλ δηαθαίλεηαη ε ζεηηθή ζηάζε ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε π.ρ. κε βνεζάεη λα δηακνξθψζσ ηνλ εαπηφ κνπ. Ο παξάγνληαο Π1 νλνκάζηεθε Θεηηθή ηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (αμηνπηζηίαο) Cronbach s alpha ηνπ παξάγνληα ήηαλ πνιχ πςειφο (α = 0.80). Ο δεχηεξνο παξάγνληαο Π2 εξκελεχεη ην 25.47% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θαη πεξηιακβάλεη πξνηάζεηο πνπ παξνπζηάδνπλ αξλεηηθέο ζηάζεηο απέλαληη ζηε κάζεζε φπσο γηα παξάδεηγκα φηη ε κάζεζε είλαη «ράζηκν ρξφλνπ». Ο παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Αξλεηηθή ηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε. Ο δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο ηνπ παξάγνληα απηνχ είλαη αξθεηά πςειφο (α =.74). Πίλαθαο 20: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηε ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο Ερωτήσεις Παράγοντες Η ρξεζηκόηεηα ηεο κάζεζεο Με βνεζάεη λα απνθηήζσ λέεο ηδέεο Με βνεζά λα γλσξίδσ ηνλ εαπηφ κνπ θαη λα δηακνξθψζσ ηνλ ραξαθηήξα κνπ Με βνεζά λα θαηαιάβσ ηνλ θφζκν Θα κε βνεζήζεη λα θάλσ ην επάγγεικα πνπ κνπ αξέζεη πλερίδεηαη ζε φιε ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ Πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν

67 16. Θα ζηακαηήζεη φηαλ ηειεηψζσ ην ζρνιείν Δίλαη ράζηκν ρξφλνπ Δίλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε (καζαίλσ απ έμσ) Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 32.33% 25.47% Ηδηνηηκή Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο ρξεζηκνπνηήζεθε πξαγκαηνπνηήζεθε ν έιεγρνο Mann- Whitney θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο έδεημε πσο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ θαη δεκνηηθνχ ζηνλ παξάγνληα Αξλεηηθή ζηάζε (U = 32235, Z = -4.13, p =.000) θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.42, Σ.Α. =.90) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.12, Σ.Α. =.85). Ο παξαπάλσ έιεγρνο έδεημε πσο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ αγνξηψλ θαη ησλ θνξηηζηψλ ζηνλ παξάγνληα Αξλεηηθή ζηάζε (U = 33873, Z = -3.81, p =.000) θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 2.46, Σ.Α. =.93) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.18, Σ.Α. =.84). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εθαξκφζηεθε θαη γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο ζρεηηθά κε ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο. Γηαθνξά ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εκθαλίζηεθε ζηνπο παξάγνληεο Θεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε (F = 6.15, df = 571, p =.002) θαη Αξλεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε (F = 6.77, df = 571, p =.001). ηνλ πξψην παξάγνληα ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.11, Σ.Α. =.67) αθνινπζνχλ νη κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.06, Σ.Α. =.58) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. =.80). ηνλ δεχηεξν παξάγνληα ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.42, Σ.Α. =.93) αθνινπζνχλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.41, Σ.Α. =.89) θαη ηέινο νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 2.15, Σ.Α. =.82). 66

68 Τξόπνη κειέηεο Όζνλ αθνξά ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο κειεηνχλ νη καζεηέο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο νη καζεηέο φηαλ δελ θαηαιαβαίλνπλ απηφ πνπ δηαβάδνπλ ζηακαηνχλ θαη ην μαλαδηαβάδνπλ (Μ.Ο.= 4.12, Σ.Α.= 1.98). ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο νη καζεηέο ιέλε ην κάζεκα κε δηθά ηνπο ιφγηα (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 1.18). ηελ ηξίηε ζέζε βξίζθεηαη ε πξνζπάζεηα ησλ καζεηψλ λα θαηαιάβνπλ πνηεο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα ηνπο είλαη ρξήζηκεο ζηελ θαζεκεξηλή δσή ηνπο (Μ.Ο. = 3.52, Σ.Α. = 1.18). ηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο νη καζεηέο ππνγξακκίδνπλ ην θείκελν (Μ.Ο. = 3.18, Σ.Α. = 1.24), θξαηνχλ ζεκεηψζεηο (Μ.Ο. = 3.07, Σ.Α. = 1.31), πξνζπαζνχλ λα κάζνπλ ην θαηλνχξην κάζεκα ζπλδένληαο ην κε θάηη πνπ ήδε γλσξίδνπλ (Μ.Ο. = 3.01, Σ.Α. = 1.13), καζαίλνπλ ην κάζεκά ηνπο απνζηεζίδνληάο ην (Μ.Ο. = 2.87, Σ.Α. = 1.28) θαη ζρεδηάδνπλ ηνλ ηξφπν πνπ ζα δηαβάζνπλ (Μ.Ο. = 2.77, Σ.Α. = 1.41). Πίλαθαο 21: Σα άηνκα κειεηνύλ κε δηάθνξνπο ηξόπνπο. Δζύ πνηνλ από ηνπο N Μ.Ο. Σ.Α. παξαθάησ ηξόπνπο ρξεζηκνπνηείο; Όηαλ δελ θαηαιαβαίλσ απηφ πνπ δηαβάδσ ζηακαηάσ θαη ην μαλαδηαβάδσ Όηαλ δηαβάδσ ιέσ ην κάζεκα κε δηθά κνπ ιφγηα Πξνζπαζψ λα θαηαιάβσ πψο θάπνηεο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα κνπ είλαη ρξήζηκεο ζηελ θαζεκεξηλή δσή κνπ Τπνγξακκίδσ ην θείκελν Κξαηάσ ζεκεηψζεηο Πξνζπαζψ λα κάζσ ην θαηλνχξην κάζεκα ζπλδένληαο ην κε θάηη πνπ ήδε γλσξίδσ Μαζαίλσ κε απνζηήζηζε (απ έμσ) Πξηλ μεθηλήζσ ζρεδηάδσ ηνλ ηξφπν πνπ ζα δηαβάζσ Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απφςεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηνπο ηξφπνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ φηαλ κειεηνχλ ν έιεγρνο Σ-TEST εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά ζε έλαλ δείθηε αλάκεζα ζηηο απφςεηο ησλ αγνξηψλ θαη ησλ θνξηηζηψλ, θαζψο ηα θνξίηζηα (Μ.Ο. = 3.35, Σ.Α. = 1.22) ππνγξακκίδνπλ ζπρλφηεξα ην θείκελν (t = , df = 578, p =.000) απφ ηα αγφξηα (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α. = 1.24). 67

69 Ο παξαπάλσ έιεγρνο εκθάληζε δηαθνξέο ζε ηξεηο δείθηεο αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ θαη ηνπ γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.68, Σ.Α. = 1.16) πξνζπαζνχλ λα θαηαιάβνπλ πσο θάπνηεο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα είλαη ρξήζηκεο ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσή (t = 3.96, df = 577, p =.000) ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.28, Σ.Α. = 1.18). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.07, Σ.Α. = 1.23) πνπ ρξεζηκνπνηεί ηελ απνζηήζηζε (t = 4.74, df = 575, p =.000) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.56, Σ.Α. = 1.29). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ πξνζπαζεί λα κάζεη ην κάζεκα ζπλδένληάο ην κε θάηη πνπ ήδε γλσξίδεη (Μ.Ο. = 3.09, Σ.Α. = 1.12) είλαη κεγαιχηεξνο απφ απηφλ ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.87, Σ.Α. = 1.13) (t = 2.30, df = 577, p =.022). Ο ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε έλα δεχγνο κε κέηξηα, ζεηηθή ζπζρέηηζε ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηνπο ηξφπνπο κειέηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο. πγθεθξηκέλα ε ζπζρέηηζε παξνπζηάζηεθε κεηαμχ ηεο ζχλδεζεο ηνπ καζήκαηνο κε θάηη πνπ ήδε μέξνπλ νη καζεηέο θαη ηεο πξνζπάζεηαο ηνπο λα θαηαιάβνπλ πσο θάπνηεο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα ηνπο είλαη ρξήζηκεο ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσή (r =.449**, p =.000) (βι. πίλαθα 49) Σπλήζεηεο Μειέηεο Όζνλ αθνξά ηε κειέηε ησλ καζεηψλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρεη ε απάληεζε πσο νη καζεηέο ζρεδφλ πάληα δηαβάδνπλ πξηλ απφ θάζε ηεζη (Μ.Ο.= 4.27, Σ.Α.= 1.12) θαη αθνινπζνχλ νη απαληήζεηο πσο δηαβάδνπλ θάζε κέξα (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. = 1.11), έρνπλ δηθφ ηνπο ρψξν γηα δηάβαζκα ζην ζπίηη (Μ.Ο.= 4.04, Σ.Α.= 1.18), αληηγξάθνπλ απφ ζπκκαζεηέο ηνπο ηηο αζθήζεηο (Μ.Ο.= 3.33, Σ.Α.= 1.49), δηαβάδνπλ εμσζρνιηθά βηβιία (Μ.Ο.= 3.30, Σ.Α.= 1.28), δηαβάδνπλ ζην θξνληηζηήξην (Μ.Ο.= 3.17, Σ.Α.= 1.67), δηαβάδνπλ φηαλ θάλνπλ ηδηαίηεξα καζήκαηα (Μ.Ο.= 3.00, Σ.Α.= 1.70), δηαβάδνπλ κφλν φζν ρξεηάδεηαη γηα λα είλαη θαινί καζεηέο (Μ.Ο.= 2.57, Σ.Α.= 1.40), δηαβάδνπλ κε έλαλ απφ ηνπο γνλείο ηνπο (Μ.Ο. = 2.38, Σ.Α.= 1.26) θαη δηαβάδνπλ κε έλαλ ζπκκαζεηή ηνπο (Μ.Ο.= 2.12, Σ.Α.= 1.11). 68

70 Πίλαθαο 22: πλήζσο N Μ.Ο. Σ.Α. Γηαβάδσ πξηλ απφ θάζε ηεζη Γηαβάδσ θάζε κέξα Έρσ δηθφ κνπ ρψξν γηα δηάβαζκα ζην ζπίηη Αληηγξάθσ απφ ζπκκαζεηέο κνπ ηηο αζθήζεηο Γηαβάδσ εμσζρνιηθά βηβιία Γηαβάδσ ζην θξνληηζηήξην Γηαβάδσ φηαλ θάλσ ηδηαίηεξα καζήκαηα Γηαβάδσ φζν ρξεηάδεηαη γηα λα είκαη θαιφο καζεηήο Γηαβάδσ κε έλαλ απφ ηνπο γνλείο κνπ Γηαβάδσ κε θάπνηνλ ζπκκαζεηή κνπ Γηα λα εξεπλήζνπκε αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε κειέηε ηνπο εθαξκφζηεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T-Test πνπ εκθάληζε δηαθνξέο ζε δχν δείθηεο σο πξνο ην θχιν ησλ καζεηψλ. Ο κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 4.19, Σ.Α. = 1.04) πνπ δηαβάδνπλ θαζεκεξηλά (t = -3.40, df = 577, p =.001) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. = 1.17). Τςειφηεξνο είλαη θαη ν κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ πνπ δηαβάδεη εμσζρνιηθά βηβιία (Μ.Ο. = 3.50, Σ.Α. = 1.20) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 3.05, Σ.Α. = 1.33) (t = -4.24, df = 578, p =.000). Ο παξαπάλσ έιεγρνο εκθάληζε δηαθνξέο θαη αλάκεζα ζηηο δχν ζρνιηθέο βαζκίδεο θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδεη κε έλαλ ζπκκαζεηή ηνπ (Μ.Ο. = 2.28, Σ.Α. = 1.10) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 1.89, Σ.Α. = 1.08) (t = 4.14, df = 573, p =.000). Τςειφηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ πνπ δηαβάδεη φζν ρξεηάδεηαη γηα λα είλαη θαιφο καζεηήο (Μ.Ο. = 3.48, Σ.Α. = 1.22) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 1.96, Σ.Α. =1.16) (t = 15.0, df = 574, p =.000). Ο κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, πνπ εθαξκφζηεθε εθεί φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ πνπ θξαηά ζεκεηψζεηο (Μ.Ο. = 3.28, Σ.Α. = 1.37) είλαη 69

71 κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.93, Σ.Α. = 1.24) (U = 33929, Z = -3.19, p =.001), ελψ ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδεη θάζε κέξα (Μ.Ο. = 4.20, Σ.Α. =.93) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. = 1.30) (U = , Z = -2.94, p =.003). Πην κεγάινο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδνπλ κε έλαλ απφ ηνπο γνλείο (Μ.Ο. = 2.69, Σ.Α. = 1.22) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 1.92, Σ.Α. = 1.17) (U = 25640, Z = -7.54, p =.000). Τςειφηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. = 1.05) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.90, Σ.Α. = 1.35) πνπ έρνπλ δηθφ ηνπο ρψξν ζην ζπίηη γηα δηάβαζκα (U = 11445, Z = -14.9, p =.000). Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ έρνπλ κεγαιχηεξν κέζν φξν (Μ.Ο. = 3.51, Σ.Α. =1.16) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.99, Σ.Α. = 1.38) ζην δηάβαζκα εμσζρνιηθψλ βηβιίσλ (U = 31823, Z = -4.43, p =.003). Γηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ηελ κφξθσζε ηεο κεηέξαο εκθάληζε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Kruskal Wallis ζηνλ δείθηε πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ θάζε κέξα (x 2 = 16.5, df = 2, p =.000). Ο έιεγρνο απηφο εθαξκφζηεθε θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο έδεημε πσο νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.27, Σ.Α. =.99) έρνπλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν θαη έπνληαη νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.89, Σ.Α. = 1.16) θαη ηνλ ρακειφηεξν κέζν φξν έρνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.85, Σ.Α. = 1.18) ρεηηθά κε ηελ κειέηε ησλ καζεηψλ ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε ζεκαληηθέο, κέηξηεο ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ηξηψλ δεπγψλ κεηαβιεηψλ. πγθεθξηκέλα, ζεκαληηθή ζπζρέηηζε ππάξρεη κεηαμχ ησλ καζεηψλ πνπ δηαβάδνπλ ζην θξνληηζηήξην θαη απηψλ πνπ δηαβάδνπλ φηαλ θάλνπλ ηδηαίηεξν κάζεκα (r =.625**, p =.000), ησλ καζεηψλ πνπ δηαβάδνπλ θάζε κέξα θαη απηψλ πνπ δηαβάδνπλ πξηλ απφ θάζε ηεζη (r =.495**, p =.000), ησλ καζεηψλ πνπ δηαβάδνπλ θάζε κέξα θαη απηψλ πνπ έρνπλ δηθφ ηνπο ρψξν ζην ζπίηη γηα δηάβαζκα (r =.421**, p =.000) (βι. πίλαθα 50). 70

72 Οη ιόγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο Όζνλ αθνξά ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο δηαβάδνπλ γηαηί κέζσ ηεο κάζεζεο απνθηνχλ θαηλνχξηεο γλψζεηο (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. =.98). ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. =.93). Σνλ ηξίην κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.71, Σ.Α. = 1.08) θαη έπνληαη νη απαληήζεηο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη (Μ.Ο. = 3.40, Σ.Α. = 1.20), επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α. = 1.20), γηαηί ζέινπλ λα πάξνπλ θάπνηα αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο ηνπο (Μ.Ο. = 2.51, Σ.Α. = 1.30) θαη γηαηί ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο (Μ.Ο. = 2.42, Σ.Α = 1.25). Πίλαθαο 23: Γηαηί δηαβάδεηο; N Μ.Ο. Σ.Α. Γηαηί κέζσ ηεο κάζεζεο απνθηψ θαηλνχξηεο γλψζεηο Θέισ λα κάζσ θάηη θαηλνχξην Θέισ λα έρσ θαινχο βαζκνχο Δπεηδή πξέπεη Δπεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ Δπεηδή ζα έρσ αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο κνπ Δπεηδή ζέισ λα θάλσ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο Γηα λα κπνξέζνπκε λα δηαπηζηψζνπκε αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ εθαξκφζηεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T-TEST, ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξέο αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο ησλ θνξηηζηψλ θαη ησλ αγνξηψλ. Ο κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ δηαβάδεη επεηδή πξέπεη (Μ.Ο. = 3.54, Σ.Α. = 1.19) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 3.28, Σ.Α. = 1.19) (t = 2.57, df = 575, p=.010). Ο κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 4.20, Σ.Α. =.90) πνπ δηαβάδεη επεηδή κέζσ ηεο κάζεζεο ζα απνθηήζεη θαηλνχξηεο γλψζεηο (t = -2.05, df = 577, p =.040) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 4.04, Σ.Α. = 1.05). Σα αγφξηα ζπκθσλνχλ (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. = 1.31) ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηα θνξίηζηα (Μ.Ο. = 2.40, Σ.Α. = 1.28) πσο δηαβάδνπλ επεηδή ζα 71

73 έρνπλ θάπνηα αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο ηνπο (t = 2.37, df = 575, p =.018), παξνκνίσο ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 2.62, Σ.Α. = 1.25) πνπ δηαβάδεη επεηδή ζέιεη λα θάλεη θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο είλαη κεγαιχηεξνο απφ απηφλ ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.27, Σ.Α. = 1.22) (t = 3.41, df = 577, p =.001). Ο έιεγρνο T-TEST εκθάληζε δηαθνξέο αλάκεζα ζηνπ καζεηέο δεκνηηθνχ θαη γπκλαζίνπ σο πξνο ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη (Μ.Ο. = 3.50, Σ.Α. = 1.21) είλαη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο καζεηέο γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.25, Σ.Α. = 1.16) (t = 2.439, df = 575, p =.015). Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.37, Σ.Α. = 1.09) πνπ πηζηεχνπλ πσο ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (t = 10.2, df = 576, p =.000) είλαη πην πνιινί απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.40, Σ.Α. = 1.12). Ο αξηζκφο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. = 1.31) πνπ δέρεηαη αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο ηνπ γνλείο (t = 3.10, df = 575, p =.002) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ αξηζκφ ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.31, Σ.Α. = 1.25). Μεγαιχηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδεη επεηδή ζέιεη λα θάλεη θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο (Μ.Ο. = 2.61, Σ.Α. = 1.27) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.15, Σ.Α. =1.17) (t = 4.34, df = 577, p =.000). ε δείθηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο, εθαξκφζηεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann-Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο εκθάληζε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην κέζσ ηεο κάζεζεο (Μ.Ο. = 4.07, Σ.Α. =.97) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλάζηνπ (Μ.Ο. = 3.91, Σ.Α. =.85) (U = 34726, Z = , p =.003). Τςειφηεξνο είλαη θαη κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δηαβάδεη επεηδή ζέιεη λα έρεη θαινχο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.90, Σ.Α. = 1.02) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.42, Σ.Α. = 1.12) (U = 30762, Z = -5.01, p =.006). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο «ANOVA» εκθάληζε δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο. Γηαθνξά ππάξρεη ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζην φηη δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (F = 3.56, df = 570, p =.027) αθνχ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. =.95) θαηαιακβάλνπλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν, έπνληαη νη καζεηέο κε 72

74 κεηέξεο κε πςειφ (Μ.Ο. = 4.08, Σ.Α. =.91) θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.88, Σ.Α. =.93). ηελ απφθηεζε θαηλνχξησλ γλψζεσλ κέζσ ηεο κάζεζεο (F = 6.93, df = 570, p =.001) ζπκθσλνχλ θπξίσο νη καζεηέο πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.26, Σ.Α. =.88) θαη έπνληαη νη καζεηέο κε κεηέξεο κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 4.25, Σ.Α. =.95) θαη ηνλ ρακειφηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.95, Σ.Α. = 1.04). Ο ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε 4 δεχγε κε κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηα θίλεηξα κάζεζεο ησλ καζεηψλ. Αλαιπηηθά, ν έιεγρνο έδεημε ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ηεο αληακνηβήο απφ ηνπο γνλείο θαη ηελ θαιή εληχπσζε πνπ ζέινπλ λα θάλνπλ νη καζεηέο ζηνπο άιινπο (r =.617**, p =.000), ζηελ απφθηεζε θαηλνχξησλ γλψζεσλ απφ ηε κάζεζε θαη ην φηη ζέινπλ νη καζεηέο λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (r =.545**, p =.000), ζην γεγνλφο πσο ην κάζεκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ θαη ζην φηη νη καζεηέο ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (r =.414**, p =.000 θαη αλάκεζα ζηνπο θαινχο βαζκνχο θαη φηη νη καζεηέο ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (r =.403**, p =.000) (βι. πίλαθα 47). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηα θίλεηξα κάζεζεο ησλ καζεηψλ εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε δχν παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 61.25% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Δηδηθφηεξα ηνλ πξψην παξάγνληα Π1, πνπ εμεγεί ην 30.72% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο, θνξηψλνπλ θπξίσο πξνηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο πνπ σζνχλ ηνπο καζεηέο ζηε κάζεζε παξαδείγκαηνο ράξηλ νη βαζκνί. Ο παξάγνληαο απηνχο νλνκάζηεθε Δμσηεξηθά Κίλεηξα θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο ήηαλ επίζεο ηθαλνπνηεηηθφο (α =.64). Ο δεχηεξνο παξάγνληαο εξκήλεπζε ην 30.52% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θαη πεξηιακβάλεη πξνηάζεηο πνπ αθνξνχλ ηα εζσηεξηθά θίλεηξα πνπ σζνχλ ηνπο καζεηέο ζηε κάζεζε φπσο γηα παξάδεηγκα φηη δηαβάδνπλ επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ. Ο παξάγνληαο Π2 νλνκάζηεθε Δζσηεξηθά Κίλεηξα θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα είλαη ηθαλνπνηεηηθή (α =.66). 73

75 Πίλαθαο 25: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηα θίλεηξα ησλ καζεηψλ Δξσηήζεηο Παξάγνληεο Κίλεηξα Μάζεζεο Δπεηδή ζέισ λα θάλσ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο Δπεηδή ζα έρσ αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο κνπ Δπεηδή πξέπεη Θέισ λα κάζσ θάηη θαηλνχξην Γηαηί κέζσ ηεο κάζεζεο απνθηψ θαηλνχξηεο γλψζεηο Δπεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ..638 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 30.72% 30.52% Ηδηνηηκή Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο αλάκεζα ζηνπο παξάγνληεο πξαγκαηνπνηήζεθε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T-TEST ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξέο ζηνλ παξάγνληα Δζσηεξηθά θίλεηξα αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ ηα παηδηά (t = 6.16, df = 578, p =.000) θαζψο ν έιεγρνο έδεημε πσο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ παξαθηλνχληαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ εζσηεξηθά θίλεηξα (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. =.80) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.46, Σ.Α. =.76). ηνπο δείθηεο φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, πξαγκαηνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney ν νπνίνο έδεημε πσο ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ θαη δεκνηηθνχ ζηνλ παξάγνληα Δμσηεξηθά θίλεηξα (U = 31873, Z = -4.32, p =.000) θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.92, Σ.Α. =.98) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.57, Σ.Α. =.87). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εθαξκφζηεθε θαη γηα λα δηεξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο. Γηαθνξά ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εκθαλίζηεθε ζηνλ παξάγνληα Δζσηεξηθά θίλεηξα (F = 3.10, df = 571, p =.046) θαζψο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. =.72) αθνινπζνχλ νη κεηέξεο κε πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.74, Σ.Α. = 74

76 .80) θαη ηνλ ρακειφηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.62, Σ.Α. =.83) Παξαθίλεζε ην εξψηεκα πνπ ηέζεθε ζηνπο καζεηέο κε πνηνπο ηξφπνπο παξαθηλνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο φηαλ δπζθνιεχνληαη ή βξίζθνπλ βαξεηφ ην κάζεκα ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο ςάρλνπλ έλα ήζπρν κέξνο γηα λα δηαβάζνπλ (Μ.Ο. = 3.93, Σ.Α. = 1.14). ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο ζθέθηνληαη πσο πξέπεη λα κάζνπλ φζα πην πνιιά κπνξνχλ (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 1.15), ζηελ ηξίηε πσο ζπλδένπλ ην λέν κάζεκα κε θάηη πνπ μέξνπλ ήδε (Μ.Ο. = 3.38, Σ.Α. = 1.71). αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο νη καζεηέο ιέλε ζηνλ εαπηφ ηνπο «κπνξψ λα ην θάλσ» (Μ.Ο. = 3.41, Σ.Α. = 1.30), ζπλδένπλ ην λέν κάζεκα κε θάηη πνπ ηνπο αξέζεη ή είλαη ελδηαθέξνλ (Μ.Ο. = 3.31, Σ.Α. = 1.20), ζθέθηνληαη πσο δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζνπλ ηνπο γνλείο ηνπο (Μ.Ο. = 3.28, Σ.Α. = 1.29), πσο είλαη ζεκαληηθφ λα πάξνπλ θαινχο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.22, Σ.Α. = 1.19), δίλνπλ θάηη ζηνλ εαπηφ ηνπο σο δψξν κφιηο ηειεηψζνπλ ην δηάβαζκα (Μ.Ο. = 2.48, Σ.Α. = 1.37) θαη δηαβάδνπλ κφλν απηφ πνπ βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ (Μ.Ο. = 2.46, Σ.Α. = 1.36). Πίλαθαο 26: Όηαλ κειεηάο θαη είλαη δύζθνιν ή βαξεηό ην κάζεκα πώο παξαθηλείο ηνλ εαπηό ζνπ; Πνηεο από ηηο παξαθάησ κεζόδνπο ρξεζηκνπνηείο; N Μ.Ο. Σ.Α. Φάρλσ έλα ήζπρν κέξνο γηα λα δηαβάζσ θέθηνκαη πσο πξέπεη λα κάζσ φζα πεξηζζφηεξα κπνξψ Όηαλ δπζθνιεχνκαη ιέσ ζηνλ εαπηφ κνπ «κπνξείο λα ην θάλεηο» πλδέσ ην λέν κάζεκα κε θάηη πνπ μέξσ ήδε πλδέσ ην λέν κάζεκα κε θάηη πνπ κνπ αξέζεη ή είλαη ελδηαθέξνλ θέθηνκαη πσο δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζσ ηνπο γνλείο κνπ θέθηνκαη πσο είλαη ζεκαληηθφ λα πάξσ θαινχο βαζκνχο Γίλσ θάηη ζηνλ εαπηφ κνπ σο δψξν κφιηο ηειεηψζσ ην δηάβαζκα Γηαβάδσ κφλν απηφ πνπ βξίζθσ ελδηαθέξνλ

77 Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζρεηηθά κε ηνπο ηξφπνπ πνπ παξαθηλνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο φηαλ δπζθνιεχνληαη ζηε κειέηε ηνπο εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο T-TEST, πνπ εκθάληζε δηαθνξέο αλάινγα κε ην θχιν ησλ καζεηψλ. Ο κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ ζθέθηεηαη πσο δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζεη ηνπο γνλείο ηνπ (Μ.Ο. = 3.46, Σ.Α. = 1.27) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 3.14, Σ.Α. = 1.30) (t = 2.91, df = 578, p =.004). Μεγαιχηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ δίλεη θάηη ζηνλ εαπηφ ηνπ σο δψξν κφιηο ηειεηψζεη ην δηάβαζκα (Μ.Ο. = 2.67, Σ.Α. = 1.40) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.33, Σ.Α. = 1.32) (t = 3.01, df = 577, p =.003), φπσο επίζεο πην κεγάινο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 2.66, Σ.Α. =1.38) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.29, Σ.Α. = 1.32) πνπ δηαβάδεη κφλν απηφ πνπ βξίζθεη ελδηαθέξνλ (t = -2.77, df = 577, p =.006). Αληίζεηα ν κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ πνπ ςάρλεη έλα ήζπρν κέξνο γηα λα δηαβάζεη (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. = 1.08) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 3.79, Σ.Α. = 1.20) (t = 3.27, df = 578, p =.001). Ο έιεγρνο T-TEST εθαξκφζηεθε θαη γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηνπ καζεηέο δεκνηηθνχ θαη γπκλαζίνπ ζηνπο ηξφπνπο παξαθίλεζεο πνπ επηιέγνπλ. Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ φηαλ δπζθνιεχεηαη ιέεη ζηνλ εαπηφ ηνπο «κπνξείο λα ην θάλεηο» είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.51, Σ.Α. = 1.28) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.27, Σ.Α. = 1.33) (t = 2.22, df = 577 p =.027). Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δίλνπλ θάηη ζηνλ εαπηφ ηνπο σο δψξν κφιηο ηειεηψζνπλ ην δηάβαζκα είλαη πεξηζζφηεξνη (Μ.Ο. = 2.64, Σ.Α. = 1.36) απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.24, Σ.Α. = 1.35) (t = 3.46, df = 577, p =.001). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ πνπ δηαβάδεη κφλν απηφ πνπ βξίζθεη ελδηαθέξνλ (Μ.Ο. = 2.70, Σ.Α. = 1.39) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.29, Σ.Α. = 1.32) (t = -3.57, df = 578, p =.000). Όζνλ αθνξά ηελ παξαθίλεζε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann-Whitney πνπ εθαξκφζηεθε φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζθέθηεηαη πσο είλαη ζεκαληηθφ λα πάξεη θαινχο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.47, Σ.Α. = 1.17) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.86, Σ.Α. = 1.14) (U = 2886, Z = -5.98, p =.000). Ο 76

78 κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ ζηελ κεηαβιεηή πσο ζθέθηνληαη πσο δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζνπλ ηνπο γνλείο ηνπ (Μ.Ο. = 3.44, Σ.Α. = 1.30) είλαη πην κεγάινο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.05, Σ.Α. = 1.25) (U = 33292, Z = -3.66, p =.000), φπσο επίζεο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζθέθηεηαη πσο πξέπεη λα κάζεη φζα πεξηζζφηεξα κπνξεί (Μ.Ο. = 3.97, Σ.Α. = 1.09) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.43, Σ.Α. = 1.16) (U = 29451, Z = -5.75, p =.000). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο, θαζψο ν κεγαιχηεξνο κέζν φξνο ησλ καζεηψλ πνπ φηαλ δηαβάδνπλ θαη δπζθνιεχνληαη ζθέθηνληαη πσο πξέπεη λα κάζνπλ φζα πεξηζζφηεξα κπνξνχλ (F= 4.67, df = 571, p =.010) είλαη νη καζεηέο πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.48, Σ.Α. = 1.24) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.23, Σ.Α. = 1.24) θαη ηνλ πην ρακειφ κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.13, Σ.Α. = 1.12). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο, πνπ αθνξά ηνπο ηξφπνπο παξαθίλεζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη καζεηέο, ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε ηξία δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο. πγθεθξηκέλα, ζπζρέηηζε ππάξρεη κεηαμχ ησλ δεηθηψλ πσο νη καζεηέο πξέπεη λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο θαη ζην φηη δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζνπλ ηνπο γνλείο ηνπο (r =.579**, p =.000), ησλ κεηαβιεηψλ πσο πξέπεη λα κάζνπλ φζα πεξηζζφηεξα κπνξνχλ θαη πσο φηαλ δπζθνιεχνληαη ιέλε ζηνλ εαπηφ ηνπο πσο κπνξνχλ λα ην θάλνπλ (r =.417**, p =.000) θαη πσο ζπλδένπλ ην κάζεκα κε θάηη πνπ ήδε μέξνπλ θαη ζπλδένπλ ην κάζεκα κε θάηη πνπ ηνπο αξέζεη ή είλαη ελδηαθέξνλ (r =.407**, p =.000) (βι. πίλαθα 48) Αμηνιόγεζε Όζνλ αθνξά ηνλ ηξφπν αμηνιφγεζεο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εκθάληζε ν δείθηεο πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο ιέεη ηα ιάζε 77

79 ηνπο θαη ηα εμεγεί (Μ.Ο.= 4.07, Σ.Α.= 1.13), ζηε δεχηεξε ζέζε βξίζθεηαη ν δείθηεο πσο ε βαζκνινγία ηνπο είλαη δίθαηε (Μ.Ο.= 3.97, Σ.Α.= 1.06), ζηελ ηξίηε ζέζε πσο ν δάζθαινο/ θαζεγεηήο ηνπο ηνπο επαηλεί γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 1.16) θαη ζηελ ηέηαξηε πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο εμεγεί γηα πνην ιφγν παίξλνπλ ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.62, Σ.Α. = 1.35). Πίλαθαο 27: Ση πηζηεύεηο γηα ηνλ ηξόπν αμηνιόγεζήο ζνπ; N Μ.Ο. Σ.Α. Ο δάζθαιφο κνπ καο ιέεη ηα ιάζε καο θαη καο ηα εμεγεί Πηζηεχσ πσο ε βαζκνινγία κνπ ζηα καζήκαηα είλαη δίθαηε Ο δάζθαιφο κνπ καο επαηλεί γηα ηελ πξφνδφ καο Ο δάζθαιφο κνπ εμεγεί γηα πνην ιφγν παίξλσ ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο βαζκνχο Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ εθαξκφζηεθεο ν έιεγρνο T-TEST πνπ έδεημε δηαθνξά αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ ηα παηδηά σο πξνο ηνλ ηξφπν πνπ αληηιακβάλνληαη ηελ αμηνιφγεζε ηνπο αθνχ ν κέζνο φξνο ηνλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζπκθσλεί πσο ν εθπαηδεπηηθφο εμεγεί γηα πνην ιφγν παίξλνπλ ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο βαζκνχο (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. = 1.29) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ην κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.23, Σ.Α. = 1.34) (t = 5.76, df = 576, p =.000). ηνπο δείθηεο φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο Mann-Whitney, ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξά ζε δχν παξάγνληεο ηεο αμηνιφγεζεο. Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ηζρπξίδεηαη πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο επαηλεί γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.98, Σ.Α. = 1.07) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.40, Σ.Α. = 1.21) (U = 28897, Z = -5.88, p =.000). Τςειφηεξνο είλαη θαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ππνζηεξίδεη πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ιέεη ηα ιάζε ηνπο θαη ηνπο ηα εμεγεί (Μ.Ο. = 4.34, Σ.Α. =.94) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.67, Σ.Α. = 1.28) (U = 27872, Z = -6.74, p =.000). 78

80 Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο απηήο ζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ. εκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο παξαηεξήζεθαλ ζε φια ζρεδφλ ηα δεχγε κεηαβιεηψλ (βι. πίλαθα 51) Σπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηώλ ην εξψηεκα πνπ αθνξνχζε ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ, ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ε απάληεζε πσο νη γνλείο ηνλίδνπλ πσο ε κάζεζε θαη ε εθπαίδεπζε είλαη ζεκαληηθέο (Μ.Ο.= 4.45, Σ.Α.=.82). ηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ νη δείθηεο πσο νη γνλείο ξσηνχλ ηα παηδηά γηα ην πψο πέξαζαλ ηε κέξα ηνπο (Μ.Ο.= 4.44, Σ.Α.=.90), νη καζεηέο ζπδεηνχλ κε ηνπο γνλείο ηνπο γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ ηνπο απαζρνινχλ (Μ.Ο.= 3.92, Σ.Α.= 1.18), νη γνλείο έρνπλ κεγάιεο απαηηήζεηο απφ ηα παηδηά (Μ.Ο.= 3.09, Σ.Α.= 1.31), νη γνλείο βνεζνχλ ηα παηδηά γηα ηηο εξγαζίεο ηνπ ζρνιείνπ (Μ.Ο.= 3.09, Σ.Α.= 1.29) θαη ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο ηνπο (Μ.Ο.= 3.01, Σ.Α.= 1.47). Πίλαθαο 28: Πνηα είλαη ε ζρέζε κε ηνπο γνλείο ζνπ; N Μ.Ο. Σ.Α. Οη γνλείο κνπ ιέλε πσο ε κάζεζε θαη ε εθπαίδεπζε είλαη ζεκαληηθέο Οη γνλείο κνπ κε ξσηνχλ γηα ην πψο πέξαζα ηε κέξα κνπ πδεηάσ κε ηνπο γνλείο κνπ γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ κε απαζρνινχλ Οη γνλείο κνπ κε βνεζνχλ γηα ηηο εξγαζίεο πνπ έρσ γηα ην ζρνιείν Οη γνλείο κνπ έρνπλ κεγάιεο απαηηήζεηο απφ κέλα Οη γνλείο κνπ ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο πνπ έρσ γηα ην ζρνιείν Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ηνπο εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο T-TEST ν νπνίνο έδεημε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή ζπλάθεηα κεηαμχ ηνπ θχινπ θαη ησλ απαληήζεσλ ησλ καζεηψλ. Ο κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ απάληεζε πσο νη γνλείο ηνπο 79

81 ηνπο βνεζνχλ κε ηηο εξγαζίεο πνπ έρνπλ γηα ην ζρνιείν (Μ.Ο. = 3.26, Σ.Α. = 1.33) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.96, Σ.Α. = 1.25) (t = 2.79, df = 576, p =.005). Ο κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ πνπ ζπδεηνχλ κε ηνπο γνλείο ηνπο γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ ηνπο απαζρνινχλ είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 4.02, Σ.Α. = 1.14) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 3.79, Σ.Α. = 1.22) (t = -2.29, df = 578, p =.022). Ο κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ ζπκθσλνχλ πσο νη γνλείο ηνπο έρνπλ κεγάιεο απαηηήζεηο απφ απηά (Μ.Ο. = 3.35, Σ.Α. = 1.27) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.88, Σ.Α. = 1.31) (t = 4.38, df = 577, p =.000). Δπηπιένλ, ν κέζνο φξνο ησλ αγνξηψλ πνπ ζπκθσλνχλ πσο νη γνλείο ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο πνπ έρνπλ γηα ην ζρνιείν (Μ.Ο. = 3.25, Σ.Α. = 1.48) είλαη πην κεγάινο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ θνξηηζηψλ (Μ.Ο. = 2.81, Σ.Α. = 1.43) (t = 3.59, df = 576, p =.000). Ο έιεγρνο T-TEST πξαγκαηνπνηήζεθε γηα λα δηαπηζησζεί εάλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηνπο κέζνπο φξνπο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα (γπκλάζην- δεκνηηθφ) έδεημε φηη ν κέζνο φξνο ησλ παηδηψλ πνπ θνηηά ζην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.29, Σ.Α. = 1.26) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.78, Σ.Α. = 1.29) φζνλ αθνξά ηελ παξνρή βνήζεηαο απφ ηνπο γνλείο γηα ηηο εξγαζίεο πνπ έρνπλ γηα ην ζρνιείν (t = 4.71, df = 576, p =.000). Σν ίδην ηζρχεη θαη κε ηνλ έιεγρν ησλ εξγαζηψλ πνπ έρνπλ νη καζεηέο γηα ην ζπίηη, θαζψο ν κέζνο φξνο ζην δεκνηηθφ είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.59, Σ.Α. = 1.24) απφ ην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.12, Σ.Α. = 1.34) (t = 13.4, df = 577, p =.000). Ο κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, πνπ εθαξκφζηεθε φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή, εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ θαη ηνπ γπκλαζίνπ φζνλ αθνξά ηε ζρέζε κε ηνπο γνλείο ηνπο. Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ηζρπξίδεηαη πσο νη γνλείο ηνπο ηνπο ξσηνχλ ζπρλά γηα ην πψο πέξαζαλ ηε κέξα ηνπο (Μ.Ο. = 4.56, Σ.Α. =.74) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ηνλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 4.25, Σ.Α. = 1.07) (U = 34992, Z = , p =.001). Μεγαιχηεξνο είλαη θαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 4.13, Σ.Α. = 1.02) πνπ ζπδεηά κε ηνπο γνλείο ηνπ γηα ηα ζέκαηα πνπ ηνπο απαζρνινχλ απφ ηνλ αληίζηνηρν κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.59, Σ.Α. = 1.33) (U = , Z = -4.73, p =.000). 80

82 ηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηηο ζρέζεηο ησλ καζεηψλ κε ηνπο γνλείο ηνπο ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο ζπζρεηίζεηο ζε δχν δεχγε κεηαβιεηψλ. Δηδηθφηεξα, κεηαμχ ηνπ ειέγρνπ ησλ εξγαζηψλ γηα ην ζρνιείν απφ ηνπο γνλείο θαη ηελ παξνρή βνήζεηαο απφ ηνπο γνλείο πξνο ηνπο καζεηέο γηα ηηο εξγαζίεο πνπ έρνπλ γηα ην ζρνιείν (r =.492**, p =.000), ηεο ζπδήηεζεο κεηαμχ γνλέσλ θαη καζεηψλ γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ απαζρνινχλ ηα παηδηά θαη ην ελδηαθέξνλ ησλ γνλέσλ γηα ην πψο πέξαζαλ ηα παηδηά ηνπο ζην ζρνιείν (r =.424**, p =.000) (βι. πίλαθα 52). Γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηε ζρέζε ησλ καζεηψλ κε ηνπο γνλείο ηνπο εθαξκφζηεθε ε δηεξεπλεηηθή αλάιπζε θπξίσλ ζπληζησζψλ. Ζ αλάιπζε αλέδεημε ηελ χπαξμε ηξηψλ παξαγφλησλ κε ηδηνηηκέο (eigenvalue) πάλσ απφ έλα (>1). Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ εμεγνχλ ην 73.48% ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο, ελψ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαιχζεηο κε νξζνγψληα πεξηζηξνθή αμφλσλ ηχπνπ Varimax. Αλαιπηηθά ν πξψηνο παξάγνληαο Π1, πνπ εμεγεί ην 29.17%, πεξηιακβάλεη πξνηάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ελζάξξπλζε θαη παξαθίλεζε πνπ παξέρνπλ νη γνλείο ζηα παηδηά ηνπο σο πξνο ηε κάζεζε. Ο παξάγνληαο απηφο νλνκάζηεθε Παξαθίλεζε θαη ε εζσηεξηθή ηνπ ζπλέπεηα ήηαλ ηθαλνπνηεηηθή (α =.66). Σνλ δεχηεξν παξάγνληα πνπ εμεγεί ην 26.32% ηεο ζπλνιηθήο κεηαβιεηφηεηαο θνξηψλνπλ νη εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ηε βνήζεηα θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κειέηε ησλ καζεηψλ. Ο δεχηεξνο παξάγνληαο νλνκάζηεθε πκκεηνρή ησλ γνλέσλ θαη ν δείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο είλαη επίζεο ηθαλνπνηεηηθφο (α =.55). Σνλ ηξίην παξάγνληα πνπ εξκελεχεη ην 17.98% ηεο ζπλνιηθήο δηαθχκαλζεο θνξηψλεη κηα εξψηεζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ πίεζε πνπ αζθνχλ νη γνλείο ζηνπο καζεηέο φζνλ αθνξά ηε κάζεζε. Ο παξάγνληαο απηφο νλνκάζηεθε Πίεζε. Ο Γείθηεο εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο δελ ειέγρζεθε θαζψο ν παξάγνληαο απνηειείηαη απφ κία πξφηαζε. Πίλαθαο 29: Οη παξάγνληεο πνπ πξνέθπςαλ φζνλ αθνξά ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ Δξσηήζεηο Παξάγνληεο ρέζεηο γνλέσλ- καζεηώλ Οη γνλείο κνπ κε βνεζνχλ γηα ηηο εξγαζίεο πνπ έρσ γηα ην.842 ζρνιείν. 61. Οη γνλείο κνπ ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο πνπ έρσ γηα ην.811 ζρνιείν. 81

83 59. πδεηάσ κε ηνπο γνλείο κνπ γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ κε απαζρνινχλ Οη γνλείο κνπ ιέλε πσο ε κάζεζε θαη ε εθπαίδεπζε είλαη ζεκαληηθέο Οη γνλείο κνπ κε ξσηνχλ γηα ην πψο πέξαζα ηε κέξα κνπ Οη γνλείο κνπ έρνπλ κεγάιεο απαηηήζεηο απφ κέλα..937 Πνζνζηφ εμεγνχκελεο δηαθχκαλζεο 29.17% 26.32% 17.98% Ηδηνηηκή Όζνλ αθνξά ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεη ησλ καζεηψλ εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο T-TEST ν νπνίνο εκθάληζε δηαθνξέο αλάκεζα ζηα αγφξηα θαη ηα θνξίηζηα ζηνλ παξάγνληα «παξαθίλεζε» (t = 1.97, df = 578, p=.049), ηα αγφξηα δέρνληαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ παξαθίλεζε (Μ.Ο. = 3.43, Σ.Α.= 1.08) απφ ηα θνξίηζηα (Μ.Ο. = 3.26, Σ.Α. =.97). Ζ αλάιπζε δηαθχκαλζεο ANOVA εκθάληζε δηαθνξνπνίεζε ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηνπ παηέξα, θαζψο ν κεγαιχηεξνο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ δέρνληαη παξαθίλεζε απφ ηνπο γνλείο ηνπο (F = 3.20, df = 572, p =.041) είλαη νη καζεηέο πνπ νη παηεξάδεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.40, Σ.Α. =.97) θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο κε παηεξάδεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.37, Σ.Α. = 1.01) θαη ηνλ ρακειφηεξν κέζν φξν έρνπλ νη καζεηέο κε παηέξα ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο (Μ.Ο. = 3.06, Σ.Α. = 1.18) Σρέζε καζεηώλ- εθπαηδεπηηθώλ ην εξψηεκα πνπ αθνξνχζε ηε ζρέζε ησλ καζεηψλ κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπο ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ν δείθηεο πσο ζπρλά ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο βνεζά λα θαηαιάβνπλ ην κάζεκα (Μ.Ο. = 3.94, Σ.Α. = 1.14) θαη ζηε δεχηεξε ζέζε είλαη νη απάληεζε πσο νη καζεηέο δεηνχλ βνήζεηα απφ ην δάζθαιφ/ θαζεγεηή ηνπο γηα ηα καζήκαηα (Μ.Ο.= 2.85, Σ.Α.= 1.30). 82

84 Πίλαθαο 30: Πνηα είλαη ε ζρέζε ζνπ κε ηνπο θαζεγεηέο ζνπ/ δάζθαιό ζνπ; N Μ.Ο. Σ.Α. Ο δάζθαιφο/ θαζεγεηήο κνπ κε βνεζά λα θαηαιάβσ ην κάζεκα Εεηάσ βνήζεηα απφ ηνλ δάζθαιφ/ θαζεγεηή κνπ γηα ηα καζήκαηά κνπ Γηα λα εξεπλεζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνίεζεο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηε ζρέζε ηνπο κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπο πξαγκαηνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann-Whitney θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή, ν νπνίνο έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ θνξηηζηψλ πνπ ζπκθσλνχλ πσο ν εθπαηδεπηηθφο βνεζάεη ηνπο καζεηέο (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. = 1.06) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ αγνξηψλ (Μ.Ο. = 3.80, Σ.Α. = 1.23) (U = 37140, Z = -2.20, p =.028). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 4.27, Σ.Α. =.99) πνπ δειψλεη πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο βνεζά λα θαηαιάβνπλ ην κάζεκα είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ πνπ ζπκθσλεί κε απηή ηε δήισζε (Μ.Ο. = 3.46, Σ.Α. = 1.19) (U = , Z = -8.65, p =.000) Σπλεξγαζία ζρνιείνπ θαη θνηλσλίαο Όζνλ αθνξά ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθάληζε ε ζπδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν (Μ.Ο. = 3.38, Σ.Α. = 1.32), ζηε ζπλέρεηα αθνινπζνχλ ε άπνςε πσο ε κάζεζε γίλεηαη πεξηζζφηεξν ελδηαθέξνπζα φηαλ ην κάζεκα πξαγκαηνπνηείηαη εθηφο ζρνιείνπ (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. = 1.01), ε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ απφ κέξνπο ησλ καζεηψλ γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο θιπ. (Μ.Ο. = 3.61, Σ.Α. = 1.12), νη επηζθέςεηο ζε ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ (Μ.Ο. = 3.36, Σ.Α. = 1.17), ε ζπρλή επηθνηλσλία γνλέσλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο. = 3.26, Σ.Α. = 1.07), ε εξγαζία ζε νκάδεο ηελ ψξα ηεο δηδαζθαιίαο (Μ.Ο. = 3.22, Σ.Α. = 1.12), ε ζπκκεηνρή ηνπ ζρνιείνπ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ δήκνπ (Μ.Ο. = 3.00, Σ.Α. = 1.26), ε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ (Μ.Ο. = 2.97, Σ.Α. = 1.33), ε επίζθεςε εηδηθψλ θαηά ηε 83

85 δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ ψζηε λα δηδάμνπλ (Μ.Ο. = 2.65, Σ.Α. = 1.22). Δλψ ζηελ ηειεπηαία ζέζε βξίζθεηαη ε άπνςε πσο φηαλ ην κάζεκα γίλεηαη εθηφο ηάμεο νη καζεηέο δελ καζαίλνπλ θάηη (Μ.Ο. = 2.10, Σ.Α. = 1.06). Πίλαθαο 31: Πνηα είλαη ε ζρέζε ηνπ ζρνιείνπ ζνπ κε ηελ θνηλσλία πνπ δεηο; N Μ.Ο. Σ.Α. Όηαλ θάλνπκε κάζεκα εθηφο ηάμεο ε κάζεζε γίλεηαη πεξηζζφηεξν ελδηαθέξνπζα Αλαδεηψ πιεξνθνξίεο γηα ηηο εξγαζίεο κνπ ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο θ.η.ι πδεηάκε θαη πξνεηνηκαδφκαζηε ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ επηζθεπηφκαζηε θαη ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ π.ρ. κνπζεία, βηβιηνζήθεο Οη γνλείο κνπ επηθνηλσλνχλ ζπρλά κε ηνλ δάζθαιφ κνπ Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ εξγαδφκαζηε ζε νκάδεο Σν ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηνπ δήκνπ κνπ π.ρ θαζαξηζκφο ηεο πφιεο Οη γνλείο κνπ ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ π.ρ. γηνξηέο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ έξρνληαη εηδηθνί γηα λα καο θάλνπλ κάζεκα π.ρ. ππξνζβέζηεο, αζηπλνκηθφο θ.α Όηαλ θάλνπκε κάζεκα εθηφο ηάμεο δελ καζαίλσ θάηη Γηα λα εξεπλήζνπκε αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο φζνλ αθνξά ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ γηα ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία ν έιεγρνο T-TEST εκθάληζε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηνπο καζεηέο ησλ δχν βαζκίδσλ. ην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.45, Σ.Α. = 1.22) εκθαλίζηεθε πσο νη γνλείο ζπκκεηέρνπλ πεξηζζφηεξν ζηηο εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ (t = 11.8, df = 575, p =.000) απ φηη ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.25, Σ.Α. = 1.17). Σν δεκνηηθφ ζρνιείν (Μ.Ο. = 3.27, Σ.Α. = 1.23) ζπκκεηέρεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ δήκνπ απφ ην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.61, Σ.Α. = 1.20) (t = 6.36, df = 575, p =.000). ην δεκνηηθφ ζρνιείν (Μ.Ο. = 2.76, Σ.Α. = 1.22) ζπκκεηέρνπλ ζπρλφηεξα εηδηθή ζηε δηδαζθαιία (t = 2.69, df = 574, p =.007) απ φηη ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.48, Σ.Α. 1.20). Οη καζεηέο ζην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.47, Σ.Α. = 1.11) εξγάδνληαη ζπρλφηεξα ζε νκάδεο (t = 6.86, df = 575, p =.000) απ φηη ζην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.84, Σ.Α. = 1.02). Τςειφηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζπκθψλεζε πσο ζπδεηνχλ θαη πξνεηνηκάδνληαη ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν (Μ.Ο. = 3.75, Σ.Α. = 1.22) 84

86 απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.82, Σ.Α. = 1.26) (t = 8.74, df = 570, p =.000). ηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή πξαγκαηνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann-Whitney, ν νπνίνο ην δεκνηηθφ ζρνιείν (Μ.Ο.= 3.64, Σ.Α.= 1.04) ζπγθξηηηθά κε ην γπκλάζην (Μ.Ο. = 2.93, Σ.Α. = 1.23) επηζθέπηεηαη ζπρλφηεξα ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ (U = 26606, Z = p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζεσξεί πσο φηαλ θάλνπλ κάζεκα εθηφο ηάμεο δελ καζαίλνπλ θάηη (Μ.Ο. = 2.19, Σ.Α. = 1.10) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 1.97, Σ.Α. = 1.00) (U = 35572, Z = -2.31, p =.021). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δειψλεη πσο νη γνλείο ηνπ επηθνηλσλνχλ κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο είλαη κεγαιχηεξνο (Μ.Ο. = 3.37, Σ.Α. =.99) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ πνπ ζπκθσλεί (Μ.Ο. = 3.08, Σ.Α. = 1.15) (U = 34323, Z = -3.00, p =.003). ρεηηθά κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r εκθάληζε ζεκαληηθέο, κέηξηεο ζπζρεηίζεηο ζε δχν δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο. Αλαιπηηθφηεξα, ζεκαληηθή ζπζρέηηζε εκθαλίζηεθε αλάκεζα ζηε ζπκκεηνρή ηνπ ζρνιείνπ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ δήκνπ θαη ηελ επίζθεςε ρψξσλ εθηφο ζρνιείνπ θαηά ηε δηάξθεηα καζεκάησλ (r =.505**, p =.000) θαη κεηαμχ ηεο επίζθεςεο ρψξσλ εθηφο ζρνιείνπ θαη ηελ επίζθεςε εηδηθψλ ζηα ζρνιεία γηα λα θάλνπλ κάζεκα (r =.444**, p =.000) (βι. πίλαθα 54) Η Γηδαζθαιία Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο ιακβάλνπλ ρψξα δηάθνξεο ζηξαηεγηθέο θαη κέζνδνη δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ηφζν απφ κέξνπο ησλ καζεηψλ φζν θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη ζε θζίλνπζα ζεηξά θάπνηεο απφ απηέο. Ο εθπαηδεπηηθφο δείρλεη πσο θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο (Μ.Ο. = 3.97, Σ.Α. = 1.02), νη καζεηέο κπνξνχλ εχθνια λα ξσηνχλ αλ δελ θαηαιαβαίλνπλ θάηη (Μ.Ο. = 3.87, Σ.Α. = 1.07), ν εθπαηδεπηηθφο ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα απφ ηελ 85

87 θαζεκεξηλή δσή (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. =.96), εμεγεί ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ θάζε κάζεκα γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.77, Σ.Α. = 1.08), ζπλδέεη ηηο λέεο γλψζεηο κε πξνεγνχκελα καζήκαηα (Μ.Ο. = 3.76, Σ.Α. =.90), δείρλεη αδπλακία ζε θάπνηνπο καζεηέο (Μ.Ο. = 3.76, Σ.Α. = 1.15), δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.60, Σ.Α. = 1.05), πξνζπαζεί λα πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ γηα ην κάζεκα (Μ.Ο. = 3.57, Σ.Α. = 1.13), δείρλεη δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηνπο καζεηέο γηα λα δηαβάδνπλ (Μ.Ο. = 3.54, Σ.Α. = 1.17), ηνπο βνεζά λα αμηνινγήζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.32, Σ.Α. = 1.13), ηνπο εμεγεί κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγεί ηηο εξγαζίεο ηνπο (Μ.Ο. = 3.24, Σ.Α. = 1.15), πξνζπαζεί λα ηνπο ελζαξξχλεη (Μ.Ο. = 3.15, Σ.Α. = 1.30). Όζνλ αθνξά ηνπο καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο (Μ.Ο. = 3.03, Σ.Α. = 1.32), αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ηνπ δαζθάινπ/ θαζεγεηή ηνπο (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α. = 1.30), νη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο (Μ.Ο. = 2.95, Σ.Α. = 1.30) θαη ζπλεξγάδνληαη κε ηνλ δάζθαιν/ θαζεγεηή ηνπο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ (Μ.Ο. = 2.82, Σ.Α. = 1.22). Πίλαθαο 32: Καηά ηε δηδαζθαιία ηη από ηα παξαθάησ ζπκβαίλεη; N Μ.Ο. Σ.Α. Ο εθπαηδεπηηθφο καο δείρλεη φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο Μπνξψ λα ξσηάσ εχθνια ηνλ δάζθαιφ/ θαζεγεηή κνπ αλ δελ θαηαιαβαίλσ θάηη Ο εθπαηδεπηηθφο ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή Ο εθπαηδεπηηθφο καο εμεγεί ηη πξέπεη λα μέξνπκε απφ ην θάζε κάζεκα γηα ηελ πξφνδφ καο Ο εθπαηδεπηηθφο δείρλεη αδπλακία ζε θάπνηνπο καζεηέο Ο εθπαηδεπηηθφο ζπλδέεη ηηο λέεο γλψζεηο κε πξνεγνχκελα καζήκαηα Ο εθπαηδεπηηθφο καο δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξφνδφ καο Ο εθπαηδεπηηθφο πξνζπαζεί λα πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ καο γηα ην κάζεκα Ο εθπαηδεπηηθφο καο δείρλεη δηάθνξνπο ηξφπνπο γηα λα δηαβάζνπκε Ο εθπαηδεπηηθφο καο βνεζά λα αμηνινγνχκε ηνπο εαπηνχο καο Ο εθπαηδεπηηθφο καο εμεγεί κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγεί ηηο εξγαζίεο καο Ο εθπαηδεπηηθφο πξνζπαζεί λα καο ελζαξξχλεη Κξαηάσ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ Δγψ θαη νη ζπκκαζεηέο κνπ αμηνινγνχκε ηε δνπιεηά ηνπ δαζθάινπ κνπ

88 Αμηνινγψ ηνπο ζπκκαζεηέο κνπ πλεξγαδφκαζηε κε ηνλ δάζθαιφ/ θαζεγεηή κνπ γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ Ο εθπαηδεπηηθφο δίλεη δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά θάπνηεο πξαθηηθέο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο ν έιεγρνο T-Test εκθάληζε ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ηελ ζρνιηθή βαζκίδα πνπ θνηηνχλ. Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ ζπκθσλεί πσο ν εθπαηδεπηηθφο ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή είλαη πςειφηεξνο (Μ.Ο. = 3.89, Σ.Α. =.92) απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.70, Σ.Α. =.99) (t = 2.36, df = 575, p =.019). Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.73, Σ.Α. = 1.01) ζπκθσλνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.40, Σ.Α. = 1.07) πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (t = 3.64, df = 573, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ απάληεζε πσο ν δάζθαιφο ηνπο ηνπο δείρλεη φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο (Μ.Ο. = 4.16, Σ.Α. =.97) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.69, Σ.Α. = 1.04) (t = 5.52, df = 572, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ πνπ θξαηά ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο (Μ.Ο. = 3.47, Σ.Α. = 1.30) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.73, Σ.Α. = 1.26) (t = -6.79, df = 571, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.19, Σ.Α. = 1.24) πνπ δειψλεη πσο αμηνινγεί ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.59, Σ.Α. = 1.31) (t = 5.48, df = 568, p =.000). Γηαθνξέο ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε ζρνιηθή βαζκίδα παξνπζίαζε θαη ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney ν νπνίνο εθαξκφζηεθε εθεί φπνπ νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηεο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή. Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ηνπο εμεγεί ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ θάζε κάζεκα γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 3.96, Σ.Α. = 1.00) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.49, Σ.Α. = 1.15) (U = 30813, Z = -4.94, p = 87

89 .000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ δειψλεη πσο ν δάζθαιφο ηνπο ηνπο βνεζάεη λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο (Μ.Ο. = 3.42, Σ.Α. = 1.07) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ πνπ έρνπλ ηελ ίδηα γλψκε (Μ.Ο. = 3.17, Σ.Α. = 1.19) (U = 35052, Z = -2.27, p =.023). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.45, Σ.Α. = 1.11) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 2.95, Σ.Α. = 1.37) φζνλ αθνξά ηελ πξνζπάζεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ λα ηνπο ελζαξξχλνπλ (U = 25188, Z = -7.62, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ πνπ πηζηεχεη πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο δείρλεη αδπλακία ζε θάπνηνπο καζεηέο (Μ.Ο. = 3.89, Σ.Α. = 1.03) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.56, Σ.Α. = 1.29) (U = 30678, Z = , p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ θνηηνχλ ζην δεκνηηθφ (Μ.Ο. = 3.98, Σ.Α. = 1.02) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 3.70, Σ.Α. = 1.12) φζνλ αθνξά ηελ επθνιία λα ξσηνχλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπο αλ δελ θαηαιαβαίλνπλ θάηη (U = 34089, Z = -3.04, p =.002). Δπίζεο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηνπ δεκνηηθνχ (Μ.Ο. = 3.01, Σ.Α. = 1.18) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ ηνπ γπκλαζίνπ (Μ.Ο. = 2.53, Σ.Α. = 1.22) ζηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ (U = 30756, Z = -4.74, p =.000). Γηα λα δηαπηζησζεί εάλ νη κεηαβιεηέο ηεο εξψηεζεο πνπ αθνξά ηε δηδαζθαιία ζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο, ρξεζηκνπνηήζεθε ν ζπληειεζηήο ζπζρέηηζεο Pearson r. Ο έιεγρνο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε ζεκαληηθέο, κέηξηεο, ζεηηθέο ζπζρεηίζεηο ζε είθνζη δεχγε κεηαβιεηψλ ηεο εξψηεζεο (βι. πίλαθα 53). 88

90 4.3. Δθπαηδεπηηθνί- καζεηέο Μάζεζε Όζνλ αθνξά ηηο απφςεηο ησλ καζεηψλ γηα ηε κάζεζε θαη ηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ην πψο βιέπνπλ νη καζεηέο ηνπο ηε κάζεζε ν παξακεηξηθφο έιεγρνο T- TEST έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ ζεσξνχλ πσο ε κάζεζε είλαη δηαζθεδαζηηθή (Μ.Ο.= 3.28, Σ.Α.= 1.10) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλνχλ κε απηφ (Μ.Ο.= 2.55, Σ.Α.=.961) (t= , df= 683, p=.000). Ο κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, πνπ εθαξκφζηεθε επεηδή νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ δειψλεη πσο ε κάζεζε είλαη ελδηαθέξνπζα (Μ.Ο.= 3.83, Σ.Α.=.887) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ πηζηεχεη πσο νη καζεηέο ηνπο βξίζθνπλ ηε κάζεζε ελδηαθέξνπζα (Μ.Ο.= 3.11, Σ.Α.=.984) (U= 1863, Z= -6.76, p=.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ πηζηεχνπλ πσο ε κάζεζε είλαη ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο (Μ.Ο.= 4.33, Σ.Α.=.838) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο.= 3.13, Σ.Α.= 1.15) (U= 12925, Z= -10.1, p=.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή ηνπο δσή (Μ.Ο.= 4.48, Σ.Α.=.839) ) είλαη πην κεγάινο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο.= 3.31, Σ.Α.= 1.14) (U= , Z= -11.3, p=.000). Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζεσξνχλ πσο νη καζεηέο ηνπο βξίζθνπλ ηε κάζεζε δχζθνιε/ θνπξαζηηθή (Μ.Ο.= 3.62, Σ.Α.=.961) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ έδσζαλ απηή ηελ απάληεζε (Μ.Ο.= 3.34, Σ.Α.= 1.14) (U= 26524, Z= -2.32, p=.020). Τςειφηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ πηζηεχεη πσο ε κάζεζε είλαη βαξεηή γηα ηνπο καζεηέο (Μ.Ο.= 3.73, Σ.Α.=.900), απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ κε απηφ (Μ.Ο.= 2.91, Σ.Α.= 1.22) (U= 18687, Z= -6.60, p=.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ δειψλεη πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή (Μ.Ο.= 4.28, Σ.Α.=.899) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο.= 3.36, Σ.Α.= 1.00) (U= , Z= -9.14, p=.000). 89

91 Δθπαηδεπηηθνί Μαζεηέο Πίλαθαο 33: Η κάζεζε είλαη N Μ.Ο. Σ.Α. N Μ.Ο. Σ.Α. Δίλαη βαξεηή Δίλαη δχζθνιε/ θνπξαζηηθή Δίλαη δηαζθεδαζηηθή Δίλαη ζεκαληηθή Δίλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή ηνπο Δίλαη ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπο Δίλαη ελδηαθέξνπζα Γξάθεκα 1: H Μάζεζε Λόγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο Γηα λα δηεξεπλήζνπκε αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο Mann- Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο έιεγρνο έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ δειψλνπλ πσο δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην (Μ.Ο. = 4.00, Σ.Α. =.932) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ 90

92 εθπαηδεπηηθψλ πνπ πηζηεχνπλ πσο νη καζεηέο ηνπο δηαβάδνπλ γηα ηνλ παξαπάλσ ιφγν (Μ.Ο. = 3.54, Σ.Α. =.944) (U = 21720, Z = -4.93, p =.000). Αληίζεηα ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλεη πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ θαινχο βαζκνχο (Μ.Ο. = 4.12, Σ.Α. =.700) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.71, Σ.Α. = 1.08) (U = 24537, Z = -3.47, p =.001). Παξφκνηα απνηειέζκαηα εκθαλίδεη θαη ν δείθηεο πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη, θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Μ.Ο. = 4.14, Σ.Α. =.810) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.40, Σ.Α. = 1.20) (U = 19712, Z = , p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ δειψλνπλ πσο δηαβάδνπλ επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (Μ.Ο. = 2.98, Σ.Α. = 1.20), είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλνπλ πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ (Μ.Ο. = 2.46, Σ.Α. =.987) (U = 22762, Z = -4.32, p =.000). Δπίζεο ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζεκεηψλεη πσο νη καζεηέο δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο (Μ.Ο. = 3.53, Σ.Α. = 1.03) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 2.42, Σ.Α. = 1.25) (U = 15734, Z = -8.19, p =.000). Δθπαηδεπηηθνί Μαζεηέο Πίλαθαο 34: Λόγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο N Μ.Ο. Σ.Α. N Μ.Ο. Σ.Α. Δπεηδή πξέπεη Οη καζεηέο ζέινπλ λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο Οη καζεηέο ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην Οη καζεηέο ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο Δπεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ

93 Γξάθεκα 2: Λφγνη γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο Επειδή πρζπει Επειδή το διάβαςμα είναι διαςκεδαςτικ ό Οι μαθητζσ θζλουν να κάνουν καλή εντφπωςη ςτουσ άλλουσ. Οι μαθητζσ θζλουν να ζχουν καλοφσ βαθμοφσ Οι μαθητζσ θζλουν να μάθουν κάτι καινοφριο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Σπλεξγαζία ζρνιείνπ θαη θνηλσλίαο Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε αλάκεζα ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ν κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, θαζψο νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή. Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί πσο νη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ (Μ.Ο. = 3.64, Σ.Α. =.894) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 2.97, Σ.Α. = 1.33) (U = 22173, Z = , p =.000). Τςειφηεξνο είλαη θαη ν κέζνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί πσο ην ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο (Μ.Ο. = 3.45, Σ.Α. =.902) ζε ζρέζε κε ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.00, Σ.Α. = 1.26) (U = 23866, Z = -3.41, p =.001). Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ πηζηεχεη πσο νη καζεηέο αλαδεηνχλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, ζε βηβιηνζήθεο θιπ (Μ.Ο. = 3.92, Σ.Α. =.660) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ δειψλνπλ πσο ρξεζηκνπνηνχλ απηή ηελ πξαθηηθή (Μ.Ο. = 3.61, Σ.Α. = 1.12) (U = 27206, Z = -2.07, p =.038). ρεηηθά κε ηελ εξγαζία ησλ καζεηψλ ζε νκάδεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο (U = 21603, Z = -5.12, p =.000) ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί (Μ.Ο. = 3.80, Σ.Α. =.874) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.22, Σ.Α. = 1.12). Τςειφηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί πσο πξηλ απφ θάζε έμνδν γίλεηαη ζπδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία ζηελ ηάμε (Μ.Ο. = 4.18, Σ.Α. =.872) ζε 92

94 ζρέζε κε ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.38, Σ.Α. = 1.32) (U = 19370, Z = -5.70, p =.000). Δθπαηδεπηηθνί Μαζεηέο Πίλαθαο 35: πλεξγαζία ζρνιείνπ- θνηλσλίαο N Μ.Ο. Σ.Α. N Μ.Ο. Σ.Α. πδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν Οη καζεηέο αλαδεηνχλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο εξγαζίεο ηνπο ζην δηαδίθηπν, βηβιηνζήθεο θ.η.ι Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο Οη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ π.ρ. γηνξηέο Σν ζρνιείνπ ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ επηζθέπηεζηε ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ π.ρ. κνπζεία, βηβιηνζήθεο Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ έξρνληαη εηδηθνί γηα λα θάλνπλ κάζεκα π.ρ. ν αξηνπνηφο γηα ηελ παξαζθεπή ςσκηνχ Γξάθεκα 3: πλεξγαζία ζρνιείνπ- θνηλσλίαο 93

95 Η Γηδαζθαιία Γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρνπλ δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ σο πξνο ηηο πξαθηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο εθαξκφζηεθε ν έιεγρνο T-TEST ν νπνίνο έδεημε πσο ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλεη πσο θαηά ηε δηδαζθαιία ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή (Μ.Ο. = 4.36, Σ.Α. =.706) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ δειψλεη πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. =.960) (t = , df = 680, p =.000). Δπίζεο κεγαιχηεξνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλεη πσο ζηε δηδαζθαιία ζπλδέεη ηηο λέεο γλψζεηο κε ηηο ήδε ππάξρνπζεο (Μ.Ο. = 4.41, Σ.Α. =.689), ελψ ν κέζνο φξνο ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλεί πσο ν εθπαηδεπηηθφο ηνπο ζπλδέεη ηηο λέεο γλψζεηο κε ηηο ήδε ππάξρνπζεο είλαη κηθξφηεξνο (Μ.Ο. = 3.76, Σ.Α. =.907) (t = 5.686, df = 682, p =.000). Όζνλ αθνξά ηηο δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο πνπ αλαηίζεληαη ζε θάζε καζεηή αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί (Μ.Ο. = 3.39, Σ.Α. = 1.12) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 2.23, Σ.Α. = 1.27) (t = 8.679, df =677, p =.000). Σν ίδην ηζρχεη γηα ηε ζπλεξγαζία εθπαηδεπηηθψλ- καζεηψλ θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ, αθνχ ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί (Μ.Ο. = 3.20, Σ.Α. = 1.09) είλαη πςειφηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 2.82, Σ.Α. = 1.22) (t = 2.972, df = 680, p =.003). Ο κε παξακεηξηθφο έιεγρνο Mann- Whitney, πνπ εθαξκφζηεθε επεηδή νη δηαθπκάλζεηο δελ παξνπζίαδαλ νκνηνγέλεηα (έιεγρνο Levene) θαη νη ηηκέο ηηο θάζε κεηαβιεηήο δελ ηθαλνπνηνχζαλ ηελ απαίηεζε γηα θαλνληθή θαηαλνκή, έδεημε φηη ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλεη πσο παξέρεη εμεγήζεηο ζηνπο καζεηέο γηα ην ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ θάζε κάζεκα (Μ.Ο. = 4.50, Σ.Α. =.573) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ κε απηφλ ηνλ δείθηε (Μ.Ο. = 3.76, Σ.Α. = 1.08) (U = 18818, Z = -6.79, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί πσο νη εθπαηδεπηηθνί δίλνπλ πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο ηνπο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο (Μ.Ο. = 4.05, Σ.Α. =.844), είλαη πην κεγάινο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ (Μ.Ο. = 3.60, Σ.Α. = 1.05) (U = 23244, Z = -4.09, p =.000). Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δειψλεη πσο εμεγεί ηα θξηηήξηα κε ηα νπνία βαζκνινγνχλ ηνπο καζεηέο ηνπο (Μ.Ο. = 4.06, Σ.Α. =.969) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ πνπ ζπκθσλνχλ κε απηφ (Μ.Ο. = 3.24, Σ.Α. = 1.15) (U = 17876, Z = -6.91, p =.000). Γηαθνξά παξαηεξείηαη θαη ζηελ ππνζηήξημε πνπ παξέρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί ζηνπο καζεηέο ψζηε νη δεχηεξνη λα 94

96 αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπ (U = 22771, Z = -4.39, p =.000), θαζψο ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλεί (Μ.Ο. = 3.84, Σ.Α. =.923) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 3.32, Σ.Α. = 1.13). Σν ίδην ηζρχεη θαη ζηελ ππφδεημε δηαθφξσλ ηξφπσλ κειέηεο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πξνο ηνπο καζεηέο (U = 19012, Z = -6.34, p =.000), φπνπ ν κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκθσλνχλ (Μ.Ο. = 3.81, Σ.Α. =.802) είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηνλ κέζν φξν ησλ καζεηψλ (Μ.Ο. = 2.95, Σ.Α. = 1.30). Δθπαηδεπηηθνί Μαζεηέο Πίλαθαο 36: Καηά ηε δηδαζθαιία N Μ.Ο. Σ.Α. N Μ.Ο. Σ.Α. Οη εθ/θνί εμεγνχλ ζηνπο καζεηέο ηη πξέπεη λα μέξνπλ απφ ην θάζε κάζεκα Οη εθ/θνί ρξεζηκνπνηνχλ παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή Οη εθ/θνί εμεγνχλ κε πνηα θξηηήξηα βαζκνινγείηε ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ Οη εθ/θνί δίλνπλ πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο Οη εθ/θνί δείρλνπλ φηη θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο Οη εθ/θνί ππνζηεξίδνπλ ηνπο καζεηέο ψζηε λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο Οη εθ/θνί δείρλνπλ δηάθνξνπο ηξφπνπο ζηνπο καζεηέο γηα λα κειεηνχλ Οη καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο Οη εθ/θνί δίλνπλ δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ πλεξγαζία καζεηψλ- εθπαηδεπηηθψλ γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ Οη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο Οη καζεηέο αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ησλ εθ/θσλ

97 Γξάθεκα 4: Ζ Γηδαζθαιία 96

98 5. πδήηεζε 5.1. Δθπαηδεπηηθνί Αλαθνξηθά κε ηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ, νη εθπαηδεπηηθνί θαίλεηαη πσο έρνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζε απηή, θαζψο νη δείθηεο «πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία βαζηθήο εθπαίδεπζεο», «πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα καζήκαηα», «πξέπεη λα εθαξκνζηεί σο κηα δξαζηεξηφηεηα εθηφο Αλαιπηηθνχ Πξνγξάκκαηνο», «γίλεηαη πξνζπάζεηα εθαξκνγήο ηεο ήδε απφ πνιινχο εθπαηδεπηηθνχο» έρνπλ πςειφ κέζν φξν, δειαδή πάλσ απφ 3. Ζ πξψηε ππφζεζε ινηπφλ θαίλεηαη πσο επαιεζεχεηαη. Γηαθνξνπνίεζε ππάξρεη ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ θαη ηα ρξφληα ππεξεζίαο. Οη εθπαηδεπηηθνί ηνπ γπκλαζίνπ εζηηάδνπλ ζην ηη πξέπεη λα γίλεη θαη δειψλνπλ φηη ζα πξέπεη λα εληζρπζεί ζηα ζρνιεία βαζηθήο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα καζήκαηα, ελψ νη δάζθαινη δειψλνπλ πσο εθαξκφδεηαη ήδε, πσο ππάξρεη ήδε ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα θαη πσο πξέπεη λα εθαξκνζηεί παξαπέξα σο δξαζηεξηφηεηα εθηφο ηνπ Α.Π. Γηαθνξνπνίεζε παξαηεξείηαη θαη σο πξνο ηα ρξφληα ππεξεζίαο. Οη λεφηεξνη εθπαηδεπηηθνί ππνζηεξίδνπλ ηελ εηζαγσγή ελφο θαηλνχξηνπ καζήκαηνο γηα ηελ εθκάζεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δεμηφηεηαο. Όζνλ αθνξά ηελ δεχηεξε ππφζεζε, ε νπνία επαιεζεχεηαη, παξαηεξνχκε πσο κέζσ ησλ απαληήζεσλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ έρνπλ αξλεηηθφηεξε ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε απφ ηνπο καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ. Οη θαζεγεηέο δειψλνπλ πσο ε κάζεζε είλαη θνπξαζηηθή- δχζθνιε γηα ηνπο καζεηέο αιιά ηνλίδνπλ θαη ηε ζεκαληηθφηεηά ηεο γηα ην κέιινλ ησλ παηδηψλ. Αλαθνξηθά κε ηνπο ηξφπνπο κειέηεο ησλ καζεηψλ νη κέζνη φξνη είλαη ζρεηηθά ρακεινί. Χζηφζν νη εθπαηδεπηηθνί ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζε ζπκθσλνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ κε ηηο δειψζεηο «νη καζεηέο δηαρεηξίδνληαη ζσζηά ηνλ ρξφλν ηνπο», «δελ παξαηηνχληαη φηαλ ζπλαληνχλ πξνβιήκαηα» θαη «ζέηνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο», νπφηε θαη πξνθχπηεη πσο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ έρνπλ θάπνην πξφγξακκα κειέηεο. Σν απνηέιεζκα απηφ επηβεβαηψλεη ηελ ππφζεζή καο ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη καζεηέο δελ αθνινπζνχλ θάπνην ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα θαηά ηε κειέηε ηνπο. 97

99 ε ζρέζε κε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο νη δάζθαινη δειψλνπλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ζπγθξηηηθά κε ηνπο θαζεγεηέο φηη πσο νη καζεηέο ηνπο παξαθηλνχληαη απφ εζσηεξηθά θίλεηξα θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ε ππφζεζε επαιεζεχεηαη. ε ζρέζε κε ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ζχκθσλα κε ηηο δειψζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαίλεηαη πσο νη γνλείο ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηνπο βαζκνχο ησλ παηδηψλ ηνπο, αθνχ απφ ηνπο δείθηεο πνπ αθνξνχζαλ ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ν δείθηεο απηφο είρε ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν. Αλάκεζα ζηηο δχν ζρνιηθέο βαζκίδεο θαίλεηαη πσο απηφο ζπκβαίλεη θπξίσο ζην γπκλάζην φπνπ νη γνλείο ελδηαθέξνληαη γηα ηνπο βαζκνχο θαη ηελ πξφνδν ησλ παηδηψλ ηνπο πεξηζζφηεξν απ φηη ζην δεκνηηθφ. Οη ζρέζεηο ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία θαη ηδηαίηεξα ην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ ζην εμσηεξηθφ πεξίγπξν ζχκθσλα κε ηηο δειψζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ είλαη πην θαιέο ζην δεκνηηθφ απ φηη ζην γπκλάζην. Οη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ, ην ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζε εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ καζεκάησλ πξαγκαηνπνηνχληαη επηζθέςεηο εθηφο ζρνιείνπ, έξρνληαη εηδηθνί λα πξνζθέξνπλ καζήκαηα ζην ζρνιείν, ην ζρνιείν ηα απνγεχκαηα ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ θνηλφηεηα θαη γίλεηαη πξνεηνηκαζία θαη ζπδήηεζε ζηελ ηάμε πξηλ απφ θάζε έμνδν. Ζ ππφζεζε καο δελ επαιεζεχεηαη θαζψο ππάξρεη ζπλεξγαζία ζρνιείνπ- θνηλσλίαο θαη εηδηθφηεξα ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ. Ζ έθηε ππφζεζε δελ επαιεζεχεηαη, δηφηη ζχκθσλα κε ηνπο κέζνπο φξνπο ησλ δεηθηψλ πνπ αθνξνχλ ηε δηδαζθαιία εκθαλίδεηαη πσο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο εθαξκφδνληαη πξαθηηθέο πνπ πξνάγνπλ ηε δηα βίνπ κάζεζε. Γηαθνξέο αλάκεζα ζηηο κνξθέο δηδαζθαιίαο θαη ζηηο πξαθηηθέο πνπ αθνξνχλ ηε δηδαζθαιία παξαηεξνχληαη ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλάινγα κε ηε ζρνιηθή βαζκίδα πνπ ππεξεηνχλ. Οη δάζθαινη εκθαλίδνληαη λα ρξεζηκνπνηνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ πξαθηηθέο νη νπνίεο πξνάγνπλ ηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ ( π.ρ. παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ζηνπο καζεηέο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο, δείρλνπλ δηάθνξεο ιχζεηο γηα έλα πξφβιεκα, δίλνπλ δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί, επεμεγνχλ ηα θξηηήξηα βαζκνιφγεζε, ππνδεηθλχνπλ δηάθνξνπο ηξφπνπο κειέηεο, ζπλεξγάδνληαη κε ηνπο καζεηέο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ θαη νη καζεηέο αμηνινγνχλ ηε δνπιεηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ). 98

100 5.2. Μαζεηέο Οη καζεηέο γεληθφηεξα έρνπλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε, επαιεζεχνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηελ δεχηεξε ππφζεζε. Χζηφζν, ε βαζκίδα ηεο εθπαίδεπζεο θαίλεηαη λα παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ζηάζε ησλ καζεηψλ απέλαληη ζηε κάζεζε. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ εκθαλίδνληαη πην ζεηηθνί θαζψο ηε βξίζθνπλ δηαζθεδαζηηθή θαη επράξηζηε, ελψ νη καζεηέο γπκλαζίνπ εκθαλίδνληαη πεξηζζφηεξν αξλεηηθνί αθνχ βξίζθνπλ ηε κάζεζε βαξεηή, δχζθνιε- θνπξαζηηθή αιιά σζηφζν αλαγλσξίδνπλ ην γεγνλφο πσο ζα είλαη ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή ηνπο δσή. Όζνλ αθνξά ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε ζηάζε ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε κάζεζε παξαηεξνχληαη δηαθνξέο σο πξνο ην θχιν, θαζψο ηα θνξίηζηα ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν κε ηελ αμία- ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο. Γηαθνξέο παξαηεξνχληαη θαη ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ζε ζρέζε κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ησλ γνλέσλ. Οη καζεηέο πνπ ν παηέξαο θαη ε κεηέξα ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν κε ηελ άπνςε πσο ε κάζεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηελ κειινληηθή ηνπο δσή. Παξφκνηα δηαθνξνπνίεζε παξαηεξείηαη θαη ζηε γεληθφηεξε ζεκαληηθφηεηα ηεο κάζεζεο αθνχ νη καζεηέο πνπ έρνπλ παηέξα θαη κεηέξα πςεινχ κνξθσηηθνχ ζεσξνχλ ηε κάζεζε ζεκαληηθφηεξε. Αθνινπζνχλ απηνί κε γνλείο κεζαίνπ θαη ρακεινχ επηπέδνπ. Σν ίδην παξαηεξείηαη θαη σο πξνο ηνλ παξάγνληα Αμία/ ρξεζηκφηεηα φπνπ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο πνπ νη γνλείο ηνπο είλαη πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο αθνινπζνχλ απηνί πνπ νη γνλείο είλαη κεζαίνπ επηπέδνπ κφξθσζεο θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη απηνί πνπ νη γνλείο ηνπο είλαη ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο. ηε ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο ζηελ θαζεκεξηλή δσή ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ ηφζν ρακειφ φζν θαη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο θαη αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο. ηνλ παξάγνληα Βαξεηή/ Κνπξαζηηθή ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν έρνπλ νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ πνπ νη κεηέξεο ηνπο έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο, αθνινπζνχλ νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο θαη ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθνληαη νη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο. Αλαθνξηθά κε ηε ρξεζηκφηεηα ηεο κάζεζεο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ εκθαλίδνπλ αξλεηηθή ζηάζε απέλαληί ηεο αθνχ ηελ ηαπηίδνπλ κε ηελ απνζηήζηζε θαη πηζηεχνπλ πσο ζα ζηακαηήζεη φηαλ ηειεηψζνπλ ην ζρνιείν. Αληίζεηα νη καζεηέο ηνπο γπκλαζίνπ 99

101 δειψλνπλ πσο ε κάζεζε ζπλερίδεηαη ζε φιε ηνπο ηε δσή. Σα αγφξηα έρνπλ αξλεηηθφηεξε ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε, αθνχ πηζηεχνπλ πσο ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε, πσο είλαη ράζηκν ρξφλνπ θαη πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν. Γηαθνξέο παξαηεξνχληαη φζνλ αθνξά ηε κφξθσζε ησλ γνλέσλ ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ. Οη καζεηέο πνπ ν παηέξαο θαη ε κεηέξα έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν κε ηελ άπνςε πσο ε κάζεζε ζην ζρνιείν απμάλεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ήδε μέξνπλ. Γηαθνξνπνίεζε παξαηεξείηαη θαη ζηηο απφςεηο πσο ε κάζεζε πξαγκαηνπνηείηαη κφλν ζην ζρνιείν θαη φηη ε κάζεζε είλαη ην ίδην κε ηελ απνζηήζηζε αθνχ νη καζεηέο κε παηέξα ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν θαη έπνληαη νη καζεηέο κε παηέξα κεζαίνπ θαη πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. ηελ απφθηεζε λέσλ ηδεψλ κέζσ ηεο κάζεζεο θαη ηε ζπλέρηζή ηεο ζε φιε ηε δσή ηνπ αηφκνπ ηνλ κεγαιχηεξν κέζν φξν εκθαλίδνπλ νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη αθνινπζνχλ απηνί πνπ έρνπλ κεηέξα κε ρακειφ επίπεδν κφξθσζεο θαη κεηά νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο. Οη καζεηέο κε κεηέξα ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν πσο ε κάζεζε βνεζάεη ζηελ θαηαλφεζε ηνπ θφζκνπ θαη αθνινπζνχλ απηνί κε κεηέξεο πςεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο θαη κεηά νη καζεηέο κε κεηέξεο κεζαίνπ επηπέδνπ. Με ηελ άπνςε πσο ε κάζεζε ζηακαηά φηαλ ηειεηψζεη ην ζρνιείν ζπκθσλνχλ πεξηζζφηεξν νη καζεηέο κε κεηέξεο κε κεζαίν επίπεδν κφξθσζεο θαη ιηγφηεξν νη καζεηέο κε κεηέξεο πνπ έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο. Παξαηεξνχκε ινηπφλ πσο νη καζεηέο κε γνλείο πνπ έρνπλ πςειφ επίπεδν κφξθσζεο εκθαλίδνπλ ζεηηθφηεξε ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε. Αλαθνξηθά κε ηνπο ηξφπνπο κειέηεο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ εκθαλίδνπλ πςειφηεξνπο κέζνπο φξνπο ζηνπο δείθηεο «φηαλ δηαβάδσ πξνζπαζψ λα ζπλδέσ ην κάζεκα κε θάηη πνπ ήδε μέξσ», «πξνζπαζψ λα κάζσ ην κάζεκα κε απνζηήζηζε θαη πηζηεχσ πσο νη πιεξνθνξίεο πνπ απνθηψ είλαη ρξήζηκεο γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή». Παξαηεξνχκε ινηπφλ πσο ρξεζηκνπνηνχλ νξηζκέλεο θνξέο κεζφδνπο πνπ πξνάγνπλ ηε δηα βίνπ κάζεζε αιιά φρη πάληα, επαιεζεχνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ησλ ηξίηε ππφζεζε. ρεηηθά κε ηηο ζπλήζεηεο θαηά ηε κειέηε ηνπο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ θαίλεηαη πσο έρνπλ πεξηζζφηεξν αλαπηπγκέλεο ηηο ζπλήζεηεο πνπ ζα ηνπο βνεζήζνπλ λα γίλνπλ δηα βίνπ καζεηέο απφ ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ δηαβάδνπλ ζπρλά κε ζπκκαζεηέο ηνπο, δηαβάδνπλ θάζε κέξα, δηαβάδνπλ κε έλαλ γνληφ θαη δηαβάδνπλ 100

102 εμσζρνιηθά βηβιία. Δλψ νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ δηαβάδνπλ φζν ρξεηάδεηαη θαη θξαηνχλ ζεκεηψζεηο. Σα θνξίηζηα ζε ζρέζε κε ηα αγφξηα θαίλεηαη πσο έρνπλ αλαπηχμεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηηο ζπλήζεηεο πνπ πξνάγνπλ ηε δηα βίνπ κάζεζε πεξηζζφηεξν αθνχ δηαβάδνπλ θάζε κέξα γηα ην ζρνιείν θαη ηαπηφρξνλα εμσζρνιηθά βηβιία. ρέζε παξαηεξείηαη θαη ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ αλάινγα κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο θαζψο νη καζεηέο κε κεηέξεο πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ δηαβάδνπλ θάζε κέξα ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηνπο καζεηέο κε κεηέξεο ρακειφηεξνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. Αλαθνξηθά κε ηα θίλεηξα κάζεζεο νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ ζπγθξηηηθά κε ηνπο καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ θαίλεηαη λα παξαθηλνχληαη ηφζν απφ εζσηεξηθά φζν θαη απφ εμσηεξηθά θίλεηξα. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη, δηαβάδνπλ επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ, δηαβάδνπλ επεηδή ζα έρνπλ αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο, δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο, δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην, δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα έρνπλ θαινχο βαζκνχο. Ζ ππφζεζε καο γηα ηα θίλεηξα κάζεζεο ησλ παηδηψλ δελ επαιεζεχεηαη απφ ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ, αθνχ νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ παξαθηλνχληαη θαη απφ εζσηεξηθά θαη απφ εμσηεξηθά θίλεηξα. Όζνλ αθνξά ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο παξαηεξείηαη δηαθνξά ζηηο δειψζεηο αλάινγα κε ην θχιν ησλ παηδηψλ. Σα αγφξηα έρνπλ θπξίσο εμσηεξηθά θίλεηξα δηαβάδνπλ επεηδή πξέπεη, επεηδή ζα έρνπλ αληακνηβή απφ ηνπο γνλείο θαη γηα λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο. Αληίζεηα ηα θνξίηζηα δηαβάδνπλ γηα λα απνθηήζνπλ λέεο γλψζεηο. Γηαθνξέο παξαηεξνχληαη ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ θαη σο πξνο ην κνξθσηηθφ επίπεδν ηεο κεηέξαο θαζψο νη καζεηέο κε κεηέξεο ρακεινχ επηπέδνπ κφξθσζεο έρνπλ πεξηζζφηεξν αλεπηπγκέλα ηα εζσηεξηθά θίλεηξα απφ ηνπο ππφινηπνπο καζεηέο. Οη καζεηέο απηνί δηαβάδνπλ επεηδή ζέινπλ λα κάζνπλ θάηη θαηλνχξην. Οη καζεηέο πνπ ε κεηέξα ηνπο έρεη πςειφ επίπεδν κφξθσζεο δειψλνπλ πσο δηαβάδνπλ γηαηί ζέινπλ λαλ απνθηήζνπλ θαηλνχξηεο γλψζεηο. ε ζρέζε κε ηελ παξαθίλεζε πνπ παξέρνπλ νη καζεηέο ζηνλ εαπηφ ηνπο φηαλ δπζθνιεχνληαη, νη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ θαίλεηαη πσο παξαθηλνχλ πεξηζζφηεξν ηνλ εαπηφ ηνπο; απφ απηνχο ηνπ γπκλαζίνπ. Οη καζεηέο ηνπ δεκνηηθνχ φηαλ δπζθνιεχνληαη ζην δηάβαζκα ζθέθηνληαη πσο κπνξνχλ λα ηα θαηαθέξνπλ, ζθέθηνληαη πσο δελ πξέπεη λα 101

103 απνγνεηεχζνπλ ηνπο γνλείο ηνπο θαη ζθέθηνληαη πσο πξέπεη λα κάζνπλ φζα πεξηζζφηεξα κπνξνχλ. Δλψ νη καζεηέο ηνπ γπκλαζίνπ δηαβάδνπλ κφλν φηη βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ. Σν θχιν θαίλεηαη πσο επεξεάδεη ηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ. Σα αγφξηα ζθέθηνληαη πσο δελ πξέπεη λα απνγνεηεχζνπλ ηνπο γνλείο ηνπο, δίλνπλ θάηη ζηνλ εαπηφ ηνπο σο δψξν θαη δηαβάδνπλ φηη βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ. Σα θνξίηζηα απφ ηελ άιιε ςάρλνπλ έλα ήζπρν κέξνο γηα λα δηαβάζνπλ. Αλαθνξηθά κε ηε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ζην δεκνηηθφ είλαη πην ζπρλή απ φηη ζην γπκλάζην. Οη γνλείο παξέρνπλ βνήζεηα γηα ηηο εξγαζίεο πνπ έρνπλ ζην ζρνιείν, νη γνλείο ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο, νη γνλείο ξσηνχλ πσο πέξαζαλ ηε κέξα ηνπο θαη νη γνλείο ζπδεηνχλ γηα ηα ζέκαηα πνπ ηνπο απαζρνινχλ. Γεληθφηεξα νη γνλείο ηνλίδνπλ ηε ζεκαληηθφηεηα ηεο κάζεζεο θαη ηεο εθπαίδεπζεο. ρεηηθά κε ην θχιν ησλ καζεηψλ νη γνλείο παξέρνπλ κεγαιχηεξε βνήζεηα ζηα αγφξηα παξά ζηα θνξίηζηα. Όζνλ αθνξά ηα αγφξηα νη γνλείο ηα βνεζνχλ ζηηο εξγαζίεο, νη γνλείο ηνπο έρνπλ κεγάιεο απαηηήζεηο θαη νη γνλείο ηνπο ειέγρνπλ ηηο εξγαζίεο θαη γεληθφηεξα ηα παξαθηλνχλ. Σα θνξίηζηα ζπδεηνχλ κε ηνπο γνλείο γηα ηα ζέκαηα ηνπ ζρνιείνπ πνπ ηνπο απαζρνινχλ. Γηαθνξνπνίεζε ππάξρεη ζηηο απαληήζεηο ησλ καζεηψλ φζνλ αθνξά ηε ζπλεξγαζία ηνπ ζρνιείνπ κε ηελ θνηλσλία θαζψο ην δεκνηηθφ έρεη θαιχηεξε ζρέζε απφ ην γπκλάζην, νπφηε θαη ε ππφζεζε δελ επαιεζεχεηαη. ην δεκνηηθφ νη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζε εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ, ην ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζε εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο, εηδηθνί έξρνληαη λα θάλνπλ κάζεκα, νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο, γίλεηαη ζπδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία πξηλ απφ θάζε έμνδν, γίλνληαη επηζθέςεηο ζε ρψξνπο εθηφο ζρνιείνπ θαη νη γνλείο επηθνηλσλνχλ ζπρλφηεξα κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Αλαθνξηθά κε ηε δηδαζθαιία νη πξαθηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη ζην δεκνηηθφ είλαη πην θνληά ζε απηέο πνπ πξνάγνπλ ηε δηα βίνπ κάζεζε, νπφηε θαη ε ηειεπηαία ππφζεζε δελ επαιεζεχεηαη. Ο εθπαηδεπηηθφο ρξεζηκνπνηεί παξαδείγκαηα απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή, παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξφνδφ ηνπο, δείρλεη πσο θάζε πξφβιεκα κπνξεί λα ιπζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, νη καζεηέο αμηνινγνχλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο, νη εθπαηδεπηηθνί εμεγνχλ ζηνπο καζεηέο ηη πξέπεη λα μέξνπλ, ν εθπαηδεπηηθφο βνεζά ηνπο καζεηέο λα αμηνινγνχλ ηνπο εαπηνχο ηνπο, ν εθπαηδεπηηθφο δείρλεη αδπλακία ζε θάπνηνπο καζεηέο, νη καζεηέο ξσηνχλ εχθνια ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη νη καζεηέο ζπλεξγάδνληαη κε ηνλ 102

104 εθπαηδεπηηθφ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ καζήκαηνο. ην γπκλάζην νη καζεηέο θξαηνχλ ζεκεηψζεηο θαη νη εθπαηδεπηηθνί πξνζπαζνχλ λα ηνπο ελζαξξχλνπλ Δθπαηδεπηηθνί- καζεηέο Όζνλ αθνξά ηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ σο πξνο ηε ζηάζε πνπ έρνπλ νη καζεηέο απέλαληη ζηε κάζεζε, ελψ νη καζεηέο κέζσ ησλ απαληήζεσλ ηνπο θαίλεηαη πσο έρνπλ ζεηηθή ζηάζε ( ε κάζεζε είλαη δηαζθεδαζηηθή, ελδηαθέξνπζα, ρξήζηκε γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή, ζεκαληηθή γηα ηε κειινληηθή δσή, ζεκαληηθή), νη εθπαηδεπηηθνί θαίλεηαη πσο πηζηεχνπλ φηη νη καζεηέο ηνπο έρνπλ αξλεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηε κάζεζε (ε κάζεζε είλαη δχζθνιε/ θνπξαζηηθή, βαξεηή). ρεηηθά κε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο δηαβάδνπλ νη καζεηέο νη εθπαηδεπηηθνί δειψλνπλ πσο νη καζεηέο ηνπο παξαθηλνχληαη απφ εμσηεξηθά θίλεηξα (θαινί βαζκνί, επεηδή πξέπεη, επεηδή ζέινπλ λα θάλνπλ θαιή εληχπσζε ζηνπο άιινπο), ελψ νη καζεηέο δειψλνπλ πσο παξαθηλνχληαη απφ εζσηεξηθά θίλεηξα (δηαβάδσ επεηδή ζέισ λα κάζσ θάηη θαηλνχξην, επεηδή ην δηάβαζκα είλαη δηαζθεδαζηηθφ). Γηαθνξνπνίεζε ππάξρεη ζηηο απαληήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ καζεηψλ ζην άλνηγκα ηνπ ζρνιείνπ πξνο ηελ θνηλσλία. Οη εθπαηδεπηηθνί ζπκθσλνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηνπο καζεηέο πσο νη γνλείο ζπκκεηέρνπλ ζηηο εθδειψζεηο ηνπ ζρνιείνπ, πσο ην ζρνιείν ζπκκεηέρεη ζηηο εθδειψζεηο ηεο θνηλφηεηαο, πσο νη καζεηέο αλαδεηνχλ πιεξνθνξίεο ζην δηαδίθηπν, πσο νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε νκάδεο θαη πσο γίλεηαη ζπδήηεζε θαη πξνεηνηκαζία πξηλ απφ θάζε έμνδν ζηελ ηάμε. Χο πξνο ηε δηδαζθαιία νη εθπαηδεπηηθνί δειψλνπλ πσο εθαξκφδνπλ πξαθηηθέο νη νπνίεο πξνσζνχλ ηε δεμηφηεηα καζαίλσ πψο λα καζαίλσ. Γεγνλφο κε ην νπνίν δελ θαίλεηαη λα ζπκθσλνχλ νη καζεηέο. Οη πξαθηηθέο πνπ εκθαλίδεηαη λα εθαξκφδνληαη ζηελ ηάμε είλαη ε ρξήζε παξαδεηγκάησλ απφ ηελ θαζεκεξηλή δσή απφ κέξνπο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ε ζχλδεζε ησλ λέσλ γλψζεσλ κε ππάξρνπζεο, νη δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε θάζε παηδί, ε ζπλεξγαζία εθπαηδεπηηθψλ- καζεηψλ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ καζήκαηνο, ε επεμήγεζε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ γηα ην ηη πξέπεη λα μέξνπλ νη καζεηέο, νη πιεξνθνξίεο 103

105 γηα ηελ πξφνδν ησλ καζεηψλ, ε επεμήγεζε ησλ θξηηεξίσλ βαζκνιφγεζεο, ε αμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ θαη ε ππφδεημε δηαθφξσλ ηξφπσλ κειέηεο. 104

106 Βηβιηνγξαθία Ξελόγισζζε Βηβιηνγξαθία Bosco, J. (2007). Lifelong Learning: What? Why? How?. Western Michigan University Leningrad State University n. a. A. S. Pushkin. Bryce, J., & Withers, G. (2003). Engaging secondary school students in lifelong learning. Camberwell: Australian Council for Educational Research. Bund-Länder Commission for Educational Planning and Research Promotion. (2004). Strategy for Lifelong Learning in the Federal Republic of Germany. Bonn. Claxton, G. and Lucas, B. (2009). School as a Foundation for Lifelong Learning: The Implications of a Lifelong Learning Perspective for the Re- Imagining of School- Age Education. Leicester: NIACE (National Institute of Adult Continuing Education) Demirel M. (2009). Lifelong learning and schools in the twenty-first century. Proceedings of World Conference on Educational Sciences Ankara, Turkey. (Πξνζπειάζηεθε 20/04/2016) Colardyn, D., & Bjornavold, J. (2005). The learning continuity: European Inventory on validating non-formal learning. National Policies and practices in validating nonformal and informal learning. CEDEFOP Panorama Series, 117. Luxembourg: Publications of the European Communities. Commission of the European Communities. (2000). Commission staff working paper. A memorandum on lifelong learning. Brussels, Belgium: European Commission. Eurydice. (2002). Key Competencies A developing concept in general compulsory education. (Πξνζπειάζηεθε 18/12/2014) European Commission. (2008). EDUCATION AND TRAINING 2010 WORK PROGRAMME Cluster Key Competences Curriculum Reform Synthesis Report on Peer Learning Activities in (Πξνζπειάζηεθε 18/11/2014) 105

107 European Commission and the Member States. (2007). Key Competences for Lifelong Learning. European Reference Framework. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. European Training Foundation (ETF). (2007). Learning to Learn and Entrepreneurship Learning Competencies in vet and Higher education in Albania. (πξνζπειάζηεθε 8/11/2014) European Training Foundation (ETF). (2006). Key Competences- Learning to Learn and Entrepreneurship in Croatian elementary education. (πξνζπειάζηεθε 8/11/2014) European Training Foundation (ETF). (2007). Key Competences- Learning to Learn and Entrepreneurship final report of the former Yogoslav Republic of Macedonia. (πξνζπειάζηεθε 8/11/2014) European Training Foundation (ETF). (2006). Key Competences for Lifelong Learning- Development of Key Competences in the Montenegrin education system. (πξνζπειάζηεθε 8/11/2014) European Training Foundation (ETF). (2007). Final report Key Competences for Lifelong Learning in Serbia. (πξνζπειάζηεθε 8/11/2014) Field, J. (2000). Lifelong Learning and the New Educational Order. Stoke on Trent: Trentham Books. Field, J. (2003). Researching lifelong learning trends and perspectives in the Englishspeaking world. (πξνζπειάζηεθε 13/5/2015) Gordon, J. et al. (2009). Key competences in Europe: Opening doors for lifelong learners across the school curriculum and teacher education. Warsaw: CASE Center for Social and Economic Research. Helterbran, V.R. (2005). Lifelong or school-long learning a daily choice. The Clearing House, 78(6), Hoskins, B., Fredriksson, U. (2008). Learning to Learn: What is it and can it be measured? Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. 106

108 Jeffs T. and Smith M. (1990). Using Informal Education. Buckingham: Open University Press. Livingstone, D. W. (1999). Exploring the icebergs of adult learning: Findings of the first Canadian survey of inf Pormal learning practices. The Canadian Journal for the Study of Adult Education, 13, Longworth, N. (2003). Lifelong learning in action : transforming education for the 21th century. United States: Kogan Page. UNESCO, C., Ohsako, T. and Mauch, W. (2001). Revisiting Lifelong Learning for the Twenty-first Century. Institute for Education:Hamburg. UNESCO. (2002). Integrating Lifelong Learning Perspectives. Hamburg: Institute for Education. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2005). Definition and selection of key competencies: executive summary. Paris, France: OECD. (πξνζπειάζηεθε 5/12/2015) Otten, H & Ohana, Y. (2009). The eight key competencies for lifelong learning: an appropriate framework within which to develop the competence of trainers in the field of European youth work or just plain politics?. (πξνζπειάζηεθε 1/12/2014) Tissot, P. (2000). Glossary on identification, assessment and recognition of qualifications and competences and transparency and transferability of qualifications. In J. Bjornavold (Ed.), Making learning visible: Identification, assessment and recognition of non-formal learning in Europe. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. West, R. (1998). Learning for Life. Review of Higher Education Financing and Policy. Final Report, April. AGPS. Zumbrunn, S. Tadlock, J. Roberts, ED. (2011). Encouraging self-regulated learning in the classroom: A review of the literature. Journal Metropolitan Educational Research Consortium (MERC), Virginia Commonwealth University. 107

109 Διιελόγισζζε Βηβιηνγξαθία Γεληθή Γξακκαηεία Γηα Βίνπ Μάζεζεο. (2012). Έθζεζε 2012 γηα ηε Γηα Βίνπ Μάζεζε ζηελ Διιάδα. ΔΔΔΚ. (2002). Φήθηζκα ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε δηα βίνπ κάζεζε (2002/C163/1). Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην. (2006). χζηαζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 18 εο Γεθεκβξίνπ 2006 ζρεηηθά κε ηηο βαζηθέο ηθαλφηεηαο ηεο δηα βίνπ κάζεζεο (2006/962/ΔΚ). (πξνζπειάζηεθε 15/2/2016) Θσίδεο, Η. (2011). Οινήκεξν ζρνιείν, θνηλνηηθό ζρνιείν, νινήκεξε εθπαίδεπζή: Αληαγσληζηηθή ή ζπκπιεξσκαηηθή ζρέζε; ην Ν. Παπαδάθεο, & Ν. Υαλησηάθεο (επηκ), Δθπαίδεπζε Κνηλσλία Πνιηηηθή. Σηκεηηθόο ηόκνο γηα ηνλ θαζεγεηή Ισάλλε Ππξγησηάθε. Αζήλα: Πεδίν. Θσίδεο, Η. (2004). Οινήκεξν: Έλα ζρνιείν αλνηρηφ πξνο ηα κέζα θαη ξνο ηα έμσ. ην ΜΑΚΔΓΝΟΝ, η.12, Κνιηάδεο Δ. (1991). Θεσξίεο κάζεζεο θαη εθπαηδεπηηθή πξάμε, πκπεξηθνξηζηηθέο ζεσξίεο. Αζήλα: Αζαλαζφπνπινο. Παπαδάκεο. θαη ΗΑ Δ.Δ Καξαβάθνπ, Β. (2011). Γηα βίνπ κάζεζε: δηεπηζηεκνληθέο πξνζεγγίζεηο. Γηεζλέο πλέδξην Γηα βίνπ κάζεζε Θεζζαινλίθε Διιάδα. Κπξίηζεο: Η Γηα Βίνπ Μάζεζε σο θνηλσληθή αλαγθαηόηεηα. Θεζζαινλίθε: Δθδφζεηο Παλεπηζηεκίνπ Μαθεδνλίαο. Κσζηαξίδνπ Δπθιείδε, Α. (1999). Φπρνινγία θηλήηξσλ. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Μπισλάθνπ- Κεθέ, Ζ. (2009). πλεξγαζία ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο θαη θνηλόηεηαο: ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη πξαθηηθέο εθαξκνγέο. Αζήλα :Παπαδήζε. Νηθνιάθε, Δ. & Κνπηζνχκπα, Μ. (2013). Ζ απην- ξπζκηδφκελε κάζεζε ζηελ εμαδ. The Journal for Open and Distance Education and Educational Technology Volume 9, Number 1, Section one. Νφβα Καιηζνχλε Υξ. (2010). Κνηλσληνινγία ηεο Δθπαίδεπζεο. Αζήλα: Gutenberg. Οξθαλφο,. Φαηζέα, Α. Σφγηα, Κ. (2005). Σν εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηνπ ζρνιείνπ θαη ε επίδξαζή ηνπ ζηε δηακφξθσζε θαη επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ. Πξαθηηθά 2νπ Παλειιελίνπ πλεδξίνπ «Θεσξεηηθέο θαη εξεπλεηηθέο πξνζεγγίζεηο ζηελ εθπαηδεπηηθή πξαγκαηηθόηεηα», Δηαηξεία Δπηζηεκψλ Αγσγήο Γξάκαο. 108

110 βνξψλνπ Εσγξάθνπ Ά. (2007). Φπρνπαηδαγσγηθή πξνζέγγηζε ηεο δηδαζθαιίαο. Αζήλα: Έλσζε Διιήλσλ Φπζηθψλ. πκενχ, Λ. (2003). ρέζεηο ζρνιείνπ-νηθνγέλεηαο: έλλνηεο, κνξθέο θαη εθπαηδεπηηθέο ζπλεπαγσγέο. Παηδαγσγηθή Δπηζεψξεζε, 36, Φξάγθνπ Υ. (2000). Φπρνπαηδαγσγηθή. Θέκαηα παηδαγσγηθήο ςπρνινγίαο, παηδείαο, δηδαθηηθήο θαη κάζεζεο. Αζήλα: Gutenberg-Παηδαγσγηθή ζεηξά Υαξαιάκπνπο, Ν. (2005). Από ην Παξαδνζηαθό ζην πλεξγαηηθό ζρνιείν. Σν άξζξν δεκνζηεύηεθε ζηνλ ηηκεηηθό ηόκν γηα ην Βύξσλα Γ. Μαζζηάια ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΑ ΑΝΑΛΔΚΣΑ, εθδ. Αηξαπφο. Υαηδεγεσξγίνπ, Γ. (2001). Γλώζη ην Curriculum. Αζήλα: Αηξαπφο Goehlich, M. (2003). Παηδνθεληξηθή δηάζηαζε ζηε κάζεζε : αλνηρηό ζρνιείν, ελαιιαθηηθό ζρνιείν, ζρνιείν ηεο θνηλσλίαο, ζρνιείν ηνπ Reggio. Αζήλα: Σππσζήησ. Schunk, D.H., Pintrich, P. R., Meece, J. L., κεηάθξαζε Μ. Κνπιεληηαλνχ, επηκέιεηα Ν. Μαξθήο - Γ. Πλεπκαηηθφο (2010). Σα θίλεηξα ζηελ εθπαίδεπζε. Αζήλα :Gutenberg. UNESCO, (1999). Δθπαίδεπζε : ν ζεζαπξόο πνπ θξύβεη κέζα ηεο : έθζεζε ηεο Γηεζλνύο Δπηηξνπήο γηα ηελ Δθπαίδεπζε ζηνλ 21ν αηώλα, ππό ηελ Πξνεδξία ηνπ Jacques Delors. Αζήλα :Gutenberg. 109

111 Παξάξηεκα Παξάζηεκα Ι: Άδεηεο Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνύ Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ 110

112 111

113 112

114 113

115 114

116 Παξάξηεκα ΙΙ: Δξσηεκαηνιόγηα εθπαηδεπηηθώλ- καζεηώλ 115

117 116

118 117

119 118

120 119

121 120

122 121

123 122

124 123

125 124

126 125

127 126