Προστασία των αρπακτικών πουλιών του δάσους αδιάς

Προστασία των αρπακτικών πουλιών του δάσους αδιάς Αρ. Προγ. LIFE02NAT/GR/8497 Πρώτη Ετήσια Αναφορά Προόδου Περίοδος Αναφοράς: 1 Ιανουαρίου 31 εκεµβρίου 2002 Συντάκτης αναφοράς: Κωνσταντίνος Λιαρίκος Συντονιστής Προγράµµατος WWF Ελλάς Φιλελλήνων 26 10554 Αθήνα c.liarikos@wwf.gr

Πρόλογος Το πρόγραµµα LIFE «Προστασία των αρπακτικών πουλιών του δάσους αδιάς», εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2002, µε αναδροµική εφαρµογή από τον Ιανουάριο του ίδιου χρόνου, µε σκοπό την υλοποίηση µέτρων διαχείρισης, παρακολούθησης και προστασίας για τα αρπακτικά πουλιά της προστατευόµενης περιοχής του δάσους αδιάς Λευκίµης Σουφλίου. Ο σχεδιασµός του προγράµµατος, βάσει της υποβληθείσας πρότασης, αφορά την υλοποίηση τριών κατηγοριών δράσεων: - ήπιες παρεµβάσεις βελτίωσης του βιοτόπου στην περιοχή αυστηρής προστασίας, - παρακολούθηση των αρπακτικών πουλιών και των βιοτόπων τους - ενηµέρωση / ευαισθητοποίηση των κατοίκων της περιοχής και διάχυση των αποτελεσµάτων του προγράµµατος Το τρίπτυχο αυτό δράσεων, συµπληρώνει µια ολοκληρωµένη προσέγγιση στο ζήτηµα της προστασίας και διαχείρισης των αρπακτικών πουλιών και, όπως καταδεικνύει η εκτεταµένη εµπειρία του WWF Ελλάς από την περιοχή, πληροί τις προϋποθέσεις µίας ουσιαστικής συνεισφοράς στη διατήρηση των οικολογικών αξιών της περιοχής. Σε ότι αφορά αυτές τις τελευταίες, αξίζει να τονιστεί ότι η αδιά είναι ένας από τους πλέον αξιόλογους βιότοπους αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης, καθώς φιλοξενεί την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών ειδών, ενώ αποτελεί το τελευταίο σηµαντικό βαλκανικό καταφύγιο του Μαυρόγυπα (Aegypius monachus).

Περιεχόµενα: Εισαγωγή 4 Γενικές παρατηρήσεις από την πρόοδο του προγράµµατος. 5 Αναφορά δράσεων που προβλέπονταν στο χρονοδιάγραµµα 9 ράσεις που η ολοκλήρωσή τους προβλεπόταν για την περίοδο αναφοράς.9 Πίνακας 1: ράσεις που η ολοκλήρωσή τους προβλεπόταν για το 2002 10 ράσεις που η υλοποίησή τους ξεκίνησε κατά την περίοδο αναφοράς. 10 Πίνακας 2: ράσεις που η υλοποίησή τους ξεκίνησε µέσα στο 2002 11 Πίνακας 3: ηµοσιοποίηση / Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης. 11 Προπαρασκευαστικές δράσεις. 12 Πίνακας 4: Προπαρασκευαστικές δράσεις. 13 ράσεις δικτύωσης 13 Πίνακας 5: ράσεις δικτύωσης 13 Παραδοτέα και Ορόσηµα 14 Πίνακας 6: Παραδοτέα 15 Περιγραφή 15 Πίνακας 7: Ορόσηµα 15 Οικονοµικά στοιχεία 15 Πίνακας 8: Οικονοµικά στοιχεία 16 Η επόµενη περίοδος 16

Εισαγωγή Το 2002 αποτέλεσε τον πρώτο χρόνο εφαρµογής του προγράµµατος LIFE02NAT/GR/8497 Conservation of birds of prey in the Dadia Forest Reserve (Προστασία των αρπακτικών πουλιών του δάσους αδιάς) και συνεπώς την πρώτη περίοδο αναφοράς για την εξέλιξη του προγράµµατος. Η παρούσα αναφορά θα παρουσιάσει εν συντοµία την εξέλιξη του προγράµµατος κατά την περίοδο Ιανουάριος εκέµβριος 2002. Συγκεκριµένα, παρουσιάζεται η πρόοδος όλων των δράσεων που προβλεπόταν να ολοκληρωθούν ή/και να ξεκινήσουν κατά την περίοδο. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε ενέργειες που ήταν προπαρασκευαστικές για δράσεις των επόµενων περιόδων, καθώς η περίοδος αναφοράς υπήρξε εν πολλοίς µία περίοδος προετοιµασίας για τη µελλοντική εξέλιξη του προγράµµατος. Αναφορά γίνεται επίσης σε διάφορες δράσεις δικτύωσης µε άλλα προγράµµατα και φορείς, οι οποίες αν και δεν αποτελούν ξεκάθαρο µέρος του προγράµµατος συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων του καθώς και στην ανάδειξη του. Η οµάδα έργου για αυτή την περίοδο απαρτιζόταν από τους: Λιαρίκος Κωνσταντίνος, συντονιστής προγράµµατος Σκαρτσή Θεοδώρα, τοπική υπεύθυνη προγράµµατος Ποϊραζίδης Κωνσταντίνος, επιστηµονικός υπεύθυνος προγράµµατος Eastham Chris, ερευνητής πεδίου Κακαλής Ελευθέριος, ερευνητής πεδίου Ιωάννα Αραµπατζή, βοηθός προγράµµατος

Γενικές παρατηρήσεις από την πρόοδο του προγράµµατος. Η πρώτη περίοδος αναφοράς (Ιαν- εκ 2002) επικεντρώθηκε στην οργάνωση του προγράµµατος και την προπαρασκευή για δράσεις επόµενων περιόδων. Επίσης ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ετήσια παρακολούθηση των επικρατειών των αρπακτικών πουλιών, των αναπαραγωγικών δραστηριοτήτων και του πληθυσµού του Μαυρόγυπα και των ανθρώπινων παραγόντων σύµφωνα µε το Σχέδιο Συστηµατικής Παρακολούθησης του δάσους αδιάς. Σε αυτό το πλαίσιο προσελήφθη το αναγκαίο πρόσθετο προσωπικό και συγκεκριµένα ο συντονιστής του προγράµµατος, ενώ πραγµατοποιήθηκε η αναγκαία προετοιµασία για την πρόσληψη νέου βοηθού και ερευνητών πεδίου µε έναρξη απασχόλησης το 2003. Επίσης, καθορίστηκαν οι διαχειριστικές διαδικασίες που θεωρούνται απαραίτητες για την ορθή εφαρµογή και παρακολούθηση των προβλεπόµενων δράσεων, ενώ, µέσα από µελέτη του σχετικού θεσµικού πλαισίου και πολλαπλές συναντήσεις µε σχετικούς φορείς, καθορίσθηκε το πλαίσιο συνεργασίας µε τις αρµόδιες αρχές για την υλοποίηση των παρεµβάσεων στην περιοχή αυστηρής προστασίας. Στο επίπεδο της επιστηµονικής προετοιµασίας, ολοκληρώθηκε το «διαχειριστικό σχέδιο για τον Μαυρόγυπα» -το οποίο αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα υλοποιηθούν και θα αξιολογηθούν οι δράσεις παρέµβασης στην περιοχή αυστηρής προστασίας, καθώς και οι δράσεις παρακολούθησης του είδους. Πέραν των παραπάνω, αναλήφθηκε µία σειρά δράσεων δικτύωσης και προβολής του προγράµµατος, οι οποίες περιελάµβαναν την παρουσία στα µέσα ενηµέρωσης (τοπικά και εθνικά), σειρά ενηµερωτικών συναντήσεων µε φορείς, ανταλλαγή επισκέψεων µε άλλα προγράµµατα, συµµετοχή σε συναντήσεις κ.ο.κ. Τέλος προετοιµάστηκε το πλαίσιο λειτουργίας της επιστηµονικής επιτροπής και προσκλήθηκαν τα µέλη, έτσι ώστε η επιτροπή να είναι έτοιµη για µία πρώτη συνάντηση µέσα στο 2003. Σε γενικές γραµµές, µε την εξαίρεση του ενηµερωτικού δελτίου η έκδοση του οποίου αναβλήθηκε για φάση µεταγενέστερη των δηµοτικών και νοµαρχιακών εκλογών - η εφαρµογή του προγράµµατος προχώρησε σύµφωνα µε το εγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα και µε τρόπο που να διασφαλίζει την εφαρµογή των

προβλεπόµενων δράσεων της επόµενης περιόδου. Η απορρόφηση των εγκεκριµένων κονδυλίων προχώρησε, επίσης, µε ικανοποιητικό τρόπο και σε αντιστοιχία µε την εφαρµογή των δράσεων. Για την επόµενη περίοδο αναφοράς (2003) προβλέπεται οµαλή εξέλιξη του προγράµµατος µε την πλήρη εφαρµογή των δράσεων παρακολούθησης, την ολοκλήρωση των µελετών για τις παρεµβάσεις στην περιοχή αυστηρής προστασίας και την ολοκλήρωση των έργων βελτίωσης της διαθεσιµότητας νερού και της δηµιουργίας νέων σηµείων τροφικής ενίσχυσης. Επίσης προβλέπεται η δηµιουργία της ιστοσελίδας του προγράµµατος και η ανάληψη σειράς επικοινωνιακών δράσεων, µεταξύ των οποίων και η εκστρατεία κατά της χρήσης δηλητηριασµένων δολωµάτων.

General remarks concerning the project development The first reporting period (Jan-Dec 2002) has concentrated on the administrative organisation of the project and on the conclusion of preparatory actions for actions planned for the next reporting period. Furthermore, the annual monitoring of raptor s territories, of the Black Vulture s breeding activities and the human factor s parameters has been completed. In this context, all the necessary new staff, including the project coordinator, has been hired. In addition, preparatory work for hiring new field researchers and project assistant has been concluded and the new staff will be hired in the beginning of 2003. Furthermore the framework of procedures for the proper management of the project has been prepared. Also, through elaborate study of the relevant legal framework and a series of meetings and discussions with the forest and prefectural authorities the framework of cooperation with public authorities for the implementation of non-recurring management actions, has been determined. In preparing for research and conservation actions, the Management Plan for the Black Vulture which constitutes the cornerstone for the implementation of the monitoring and management actions- has been prepared. Furthermore, a series of networking actions and actions for the promotion of the project s aims, including media work, meetings with authorities, participation in conferences, exchange of visits with other conservation programmes, etc, have taken place. Finally, the terms of reference for the operation of the scientific committee have been prepared and invitations have been sent to the potential members, so that the committee will be ready to commence its operations during the next project period. In general, and with the exception of the newsletter whose publication has been postponed for after the elections at the local authority level, with the aim of increasing its impact, the implementation of the project has progressed as planned and in accordance with the approved timetable. The absorption of the approved funds has also been on satisfactory levels and in perfect accordance with the progress of the project s actions.

For the next reporting period (2003), the progress of the project can be anticipated as smooth, since no problems were encountered during the preparatory phase. The monitoring actions will be implemented as planned, the studies for the management interventions in the strictly protected zone will be prepared on time and the works for the improvement of water availability are expected to be concluded by December 2003. Furthermore, the project website will be launched and a series of communication actions including the campaign against the use of poisoned baitswill commence.

Αναφορά δράσεων που προβλέπονταν στο χρονοδιάγραµµα Οι δράσεις που πραγµατοποιήθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς θα παρουσιασθούν εδώ σε τρεις διαφορετικές ενότητες. Αρχικά, θα παρουσιασθούν οι δράσεις οι οποίες προβλεπόταν να ολοκληρωθούν κατά το πρώτο έτος εφαρµογής. Στη δεύτερη ενότητα περιγράφεται η πρόοδος των δράσεων που προβλεπόταν να ξεκινήσουν αλλά όχι να ολοκληρωθούν- µέσα στην περίοδο αναφοράς. Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται δράσεις που αφορούν στην προετοιµασία για την έναρξη εφαρµογής κάποιων δράσεων κατά τις επόµενες περιόδους. ράσεις που η ολοκλήρωσή τους προβλεπόταν για την περίοδο αναφοράς. Για την περίοδο αναφοράς το χρονοδιάγραµµα εφαρµογής προέβλεπε την ολοκλήρωση των δράσεων Α2 ( ιαχειριστικό σχέδιο για τον Μαυρόγυπα) και την έκδοση του πρώτου ενηµερωτικού δελτίου (δράση Ε3). Η δράση Α2 ολοκληρώθηκε κανονικά και µέσα στους επόµενους µήνες αναµένεται να ολοκληρωθεί και η διανοµή του τεύχους του διαχειριστικού σχεδίου σε όλους τους σχετιζόµενους φορείς (φορείς δηµοσίου, πανεπιστηµιακοί, κλπ). Η δράση Ε3 καθυστέρησε και θα ολοκληρωθεί µέσα στους πρώτους µήνες του 2003. Η καθυστέρηση οφείλεται στο ότι η εν λόγω δράση έχει προγραµµατισθεί έτσι ώστε να συνδυαστεί µε µια γενικότερη δράση ενηµέρωσης των τοπικών φορέων και των κατοίκων, σχετικά µε το πρόγραµµα. Οι εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση επέφεραν δραστικές αλλαγές, όχι µόνο στους εκλεγµένους εκπροσώπους των φορέων, αλλά και στα επιτελεία διαφόρων σχετικών υπηρεσιών µε αποτέλεσµα να δυσχεραίνεται εξαιρετικά η οργάνωση µίας ολοκληρωµένης δράσης ενηµέρωσης. Γι αυτό αποφασίστηκε να µεταφερθεί η πρώτη ενηµερωτική δράση (εκδηλώσεις, ενηµερωτικό έντυπο) για αργότερα οπότε η εκλογική διαδικασία θα είχε πλήρως ολοκληρωθεί και η επίδραση της δράσης θα µπορούσε να είναι σηµαντική. Η δράση θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2003.

Πίνακας 1: ράσεις που η ολοκλήρωσή τους προβλεπόταν για το 2002 ράση Τίτλος Προβλεπόµενη Ηµεροµηνία παράδοσης Κατάσταση Σχόλια A2 E3 ιαχειριστικό σχέδιο για τον Μαυρόγυπα Πρώτο ετήσιο ενηµερωτικό δελτίο 31/12/2002 Ολοκληρώθηκε Το σχέδιο ολοκληρώθηκε εντός προθεσµίας κατά τους επόµενους µήνες θα γίνει η διανοµή του. 31/12/2002 Καθυστέρησε Η ολοκλήρωση της δράσης καθυστέρησε και θα ολοκληρωθεί µέσα στον Μάρτιο του 2003. ράσεις που η υλοποίησή τους ξεκίνησε κατά την περίοδο αναφοράς. Εκτός από τις δράσεις των οποίων η ολοκλήρωση προβλεπόταν για την περίοδο αναφοράς, υπάρχουν και εκείνες των οποίων η εφαρµογή ξεκίνησε κατά το 2002. Η πρόοδος αυτών των δράσεων εξελίχθηκε ως εξής: ράση D1: Παρακολούθηση της προστατευόµενης περιοχής δάσους αδιάς. Η δράση ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2002 και εφαρµόζεται βάσει του «Σχεδίου παρακολούθησης του άσους αδιάς» το οποίο ολοκληρώθηκε τον προηγούµενο χρόνο. Από το 2003, η επιστηµονική οµάδα θα ενισχυθεί µε τρεις ερευνητές πεδίου και έτσι κατά την επόµενη περίοδο αναφοράς το πρόγραµµα παρακολούθησης θα αποκτήσει πλήρη δυναµική. ράση Ε6: Μέσα µαζικής ενηµέρωσης. Η δράση ξεκίνησε κανονικά µε σκοπό την δηµοσιοποίηση του προγράµµατος σε τοπικό και εθνικό πεδίο. Ήδη έχουν αναληφθεί µία σειρά ενεργειών, όπως αναφέρεται στον πίνακα 3. ράση F1: ιαχείριση Προγράµµατος. Η δράση ξεκίνησε και εξελίσσεται κανονικά. Έχει προσληφθεί ο υπεύθυνος συντονιστής και έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες για την, από το 2003, πρόσληψη του βοηθού προγράµµατος για την τοπική οµάδα. ράση F2: Επιστηµονική επιτροπή. Η δράση ξεκίνησε κανονικά µε την προετοιµασία του πλαισίου λειτουργίας της επιτροπής (terms of reference) και την αποστολή προσκλήσεων σε πιθανά µέλη. Μέχρι στιγµής σχεδόν όλοι οι προσκεκληµένοι έχουν απαντήσει θετικά και η επιτροπή θα συνεδριάσει για πρώτη φορά µέσα στο 2003.

Πίνακας 2: ράσεις των οποίων η υλοποίησή ξεκίνησε µέσα στο 2002 ράση Τίτλος Ηµεροµηνία έναρξης Κατάσταση Σχόλια D1 E6 F1 Παρακολούθηση προστατευόµενης περιοχής δάσους αδιάς Μέσα µαζικής ενηµέρωσης ιαχείριση προγράµµατος Ιανουάριος 2002 Ιανουάριος 2002 Ιανουάριος 2002 F2 Επιστηµονική επιτροπή Οκτώβριος 2002 Ξεκίνησε και προχωράει κανονικά Ξεκίνησε και προχωράει κανονικά Ξεκίνησε και προχωράει κανονικά Ξεκίνησε και προχωράει κανονικά Ξεκίνησε η εφαρµογή του προγράµµατος παρακολούθησης, η οποία θα λάβει πλήρη δυναµική από την επόµενη περίοδο, οπότε θα προσληφθούν και οι νέοι ερευνητές πεδίου. Αναλήφθηκαν σειρά δράσεων (βλ. Πίνακα 3) Πρόσληψη ενός συνεργάτη για τη διαχείριση του προγράµµατος. Ολοκλήρωση διαδικασίας για την πρόσληψη βοηθού προγράµµατος από το 2003. Η πρώτη συνεδρίαση θα γίνει µέσα στο 2003. Πίνακας 3: ηµοσιοποίηση / Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης. Ηµ/νία ράση Περιγραφή 22/8/2002 Συνέντευξη τύπου Κοινή συνέντευξη τύπου µε τον Νοµάρχη Έβρου, µε σκοπό τη δηµοσιοποίηση της έναρξης του προγράµµατος. Αποσπάσµατα προβλήθηκαν σε τοπικά και εθνικά δίκτυα µαζί µε ρεπορτάζ για την περιοχή. 23/8/2002 Συνέντευξη Συνέντευξη στο τοπικό ραδιοφωνικό σταθµό «Μεθόριος», σχετική µε το περιεχόµενο του προγράµµατος. 28/8/2002 Συνέντευξη Συνέντευξη στο τοπικό τηλεοπτικό σταθµό «ΟΡ TV», σχετική µε το περιεχόµενο του προγράµµατος. 15/11/2002 Συνέντευξη Συνέντευξη στο εθνικό σταθµό ΝΕΤ µε θέµα το περιεχόµενο του προγράµµατος και την προστασία της περιοχής. **** ηµοσιεύσεις Ποικιλία δηµοσιεύσεων στον τοπικό και εθνικό τύπο, σχετικά µε την έναρξη του προγράµµατος, την προστασία της περιοχής, κ.ο.κ.

Προπαρασκευαστικές δράσεις. Η πρόοδος του προγράµµατος περιελάµβανε και διάφορες προπαρασκευαστικές ενέργειες για δράσεις των οποίων η έναρξη προβλέπεται για µεταγενέστερη περίοδο του προγράµµατος. Οι προπαρασκευαστικές αυτές ενέργειες αναφέρονται στην συνέχεια, σε συνδυασµό µε τις δράσεις που αφορούν: ράση Α1: Τεχνική µελέτη. Μετά από µελέτη του θεσµικού πλαισίου και διαβουλεύσεις µε τους αρµόδιους φορείς, αποφασίστηκε να προετοιµαστούν τρεις ξεχωριστές µελέτες, µία για κάθε σχετική δράση (C1, C2, C3). Για τη µελέτη που αφορά στη συντήρηση των δασικών ανοιγµάτων (δράση C1), συµφωνήθηκε να αναληφθεί εξ ολοκλήρου από το ασαρχείο Σουφλίου. Η µελέτη που αφορά τη δηµιουργία µικροφραγµάτων (δράση C2) θα εκπονηθεί από εξωτερικό µελετητή σύµφωνα µε τις τεχνικές προδιαγραφές που προετοιµάσθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς. Το ασαρχείο Σουφλίου θα αναλάβει την προώθηση της µελέτης για έγκριση από τις αρµόδιες αρχές. Τέλος, για τη δηµιουργία των νέων σηµείων τροφικής ενίσχυσης (δράση C3), η τεχνική µελέτη κατασκευής τους θα προωθηθεί από το ίδιο το WWF Ελλάς σε εξωτερικό µελετητή. ράση C1: Έργα αποκατάστασης βιοτόπου. Μέσα από σειρά συναντήσεων µε τις καθ ύλην αρµόδιες δασικές υπηρεσίες, καθώς και µετά από µελέτη της σχετικής νοµοθεσίας, διαµορφώθηκε ένα πλαίσιο συνεργασίας µεταξύ του WWF Ελλάς και της δασικής υπηρεσίας, το οποίο θα είναι εναρµονισµένο τόσο µε τις κανονιστικές διατάξεις του LIFE όσο µε την εθνική νοµοθεσία. Σύµφωνα µε αυτό το πλαίσιο, µετά την ολοκλήρωση της µελέτης που αναφέρθηκε παραπάνω, το ασαρχείο Σουφλίου θα εντάξει το έργο στον προγραµµατισµό του 2004 και θα αναθέσει την υλοποίησή του στους τοπικούς δασικούς συνεταιρισµούς. Το WWF Ελλάς θα συνάψει συµφωνητικά µε τους εν λόγω συνεταιρισµούς, οι οποίοι θα εκδώσουν νόµιµα παραστατικά για τις εργασίες τους. Το ασαρχείο Σουφλίου θα συστήσει επιτροπή παραλαβής για το έργο. Σηµειώνεται ότι βάσει των αρχικών εκτιµήσεων των δασικών υπηρεσιών, τα χρήµατα που έχουν προβλεφθεί στον προϋπολογισµό της δράσης, θα επαρκέσουν για τη συντήρηση δασικών ανοιγµάτων µεγαλύτερης έκτασης από την αρχικά προβλεπόµενη. ράση C2: Βελτίωση της διαθεσιµότητας του νερού. Μετά από συναντήσεις µε τις αρµόδιες αρχές, συµφωνήθηκε η συγκεκριµένη δράση να υλοποιηθεί στα ίδια πλαίσια µε την προηγούµενη, δηλαδή σε στενή συνεργασία µε τις τοπικές δασικές αρχές. Συγκεκριµένα, µε την ολοκλήρωση της µελέτης, το WWF Ελλάς θα δηµοπρατήσει την υλοποίηση των έργων σε εξωτερικό εργολάβο, ενώ το δασαρχείο θα επιβλέψει την υλοποίηση και θα συστήσει επιτροπή παραλαβής. Ο λόγος που η δηµοπράτηση του έργου γίνεται από το WWF και όχι από τις δασικές υπηρεσίες (όπως στην προηγούµενη δράση) αφορά στην προσπάθεια αποφυγής καθυστερήσεων, οι οποίες πολύ συχνά προκύπτουν κατά τις διαδικασίες δηµοπράτησης έργων δηµοσίου. Η δηµοπράτηση του έργου από το WWF Ελλάς γίνεται βάσει του τυπικού νοµοθετικού πλαισίου ανάθεσης δηµοσίων έργων που χρηµατοδοτούνται από µη-κρατικό φορέα.

Πίνακας 4: Προπαρασκευαστικές δράσεις. ράση Τίτλος Ηµεροµηνία έναρξης A1 Τεχνική µελέτη Φεβρουάριος για τις δράσεις 2003 C1, C2, C3 C1 C2 Έργα αποκατάστασης βιοτόπου (δασικά ανοίγµατα) Βελτίωση της διαθεσιµότητας νερού Ιανουάριος 2004 Σεπτέµβριος 2003 Σχόλια Θα προετοιµαστούν τρεις ξεχωριστές µελέτες από τις οποίες µία θα αναληφθεί από την δασική υπηρεσία, και οι δυο θα ανατεθούν σε εξωτερικό µελετητή Τα έργα θα ενταχθούν από το ασαρχείο στον προγραµµατισµό του 2004 και η υλοποίησή τους θα ανατεθεί στους τοπικούς δασικούς συνεταιρισµούς. Το WWF θα είναι αρµόδιο για όλα τα οικονοµικά και θα συνάψει συµφωνητικά µε τους συνεταιρισµούς που θα αναλάβουν το έργο. Με την ολοκλήρωση και έγκριση της σχετικής µελέτης, το WWF Ελλάς θα δηµοπρατήσει το έργο. Το ασαρχείο Σουφλίου θα επιβλέψει την εκτέλεση και θα συστήσει επιτροπή για την παραλαβή του. ράσεις δικτύωσης Κατά την περίοδο αναφοράς, το πρόγραµµα συµµετείχε σε µία σειρά δράσεων δικτύωσης και επικοινωνίας µε άλλα προγράµµατα ή / και φορείς. Οι δράσεις αυτές αν και δεν συνεισφέρουν άµεσα στην υλοποίηση των στόχων του προγράµµατος, συνεισφέρουν έµµεσα στην προστασία της περιοχής και την ανάδειξη του προγράµµατος και της Κοινοτικής υποστήριξης. Οι δράσεις αναφέρονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 5: ράσεις δικτύωσης Ηµεροµηνία Είδος δράσης Σύντοµη περιγραφή 29-31/10/2002 Συµµετοχή σε Συµµετοχή στο συνέδριο για τους γύπες στα συνάντηση Βαλκάνια που οργανώθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας, µε σκοπό να παραχθεί ένα βαλκανικό σχέδιο δράσης για τα τέσσερα είδη γυπών (Μαυρόγυπας, Όρνιο, Γυπαετός και Ασπροπάρης). Φορείς οργάνωσης του συνεδρίου ήταν οι: Black Vulture Conservation Foundation (BVCF), Frankfurt Zoological Society, BirdLife International, Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) και 18/11/2002 Οργάνωση συνάντησης 26/11/2002 Μεταφορά τεχνογνωσίας 16-17/12/2002 Συµµετοχή σε συνάντηση Bulgarian Society for the Protection of Birds (BSPB). Επίσκεψη της οµάδας του προγράµµατος LIFE του έλτα του Έβρου στη αδιά, όπου ξεναγήθηκαν στην περιοχή και ενηµερώθηκαν για τους στόχους του προγράµµατος. Σεµινάριο για τη µορφή, το σκοπό και τη χρήση ενός προγράµµατος οικολογικής παρακολούθησης (monitoring plan), προς το προσωπικό του Οικοτουριστικού Κέντρου αδιάς και του προγράµµατος LIFE του έλτα του Έβρου. Συµµετοχή στη συνάντηση ελληνικών προγραµµάτων LIFE που έγινε στο Παρανέστι µε πρωτοβουλία της οργάνωσης «Αρκτούρος», µε

ιάφορες ικτύωση µε τοπικούς και εθνικούς φορείς και υπηρεσίες. εκέµβριος 2002 εκέµβριος 2002 Ελληνικό σχέδιο δράσης για το όρνιο. Συνεργασία µε άλλες οργανώσεις αντικείµενο τη βιωσιµότητα των προγραµµάτων µετά την λήξη των Κοινοτικών χρηµατοδοτήσεων. Σειρά συναντήσεων µε τοπικούς και εθνικούς φορείς που σχετίζονται µε το περιβάλλον, µε σκοπό την προώθηση του προγράµµατος αλλά και την παροχή τεχνογνωσίας σε διάφορα ειδικά ζητήµατα που αφορούσαν την περιοχή της αδιάς. Χαρακτηριστική της δράσης της οµάδας είναι η γνωµοδότηση προς τη /νση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας & Θράκης για τη διαπλάτυνση του επαρχιακού δρόµου αδιάς µε παράλληλη πρόταση για λήψη περιβαλλοντικών µέτρων. Αποστολή στοιχείων για τον πληθυσµό των Όρνιων στο νοµό Έβρου για την προετοιµασία του Ευρωπαϊκού Σχεδίου ράσης για το Όρνιο, το οποίο συντονίζεται από την Ευρωπαϊκή Οµάδα Εργασίας για το Όρνιο (European Griffon Vulture Working Group - EGVWG), της οποίας µέλος είναι το WWF Ελλάς. Συνεργασία µε την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, για τη διατύπωση προδιαγραφών κατασκευής σηµείων τροφικής ενίσχυσης για τους γύπες. Παραδοτέα και Ορόσηµα Κατά την περίοδο αναφοράς προβλεπόταν η προετοιµασία τριών παραδοτέων: του «διαχειριστικού σχεδίου για τον Μαυρόγυπα», του «Πλαισίου λειτουργίας της επιστηµονικής επιτροπής» και του πρώτου ενηµερωτικού δελτίου του προγράµµατος. Τα δύο πρώτα προετοιµάσθηκαν σύµφωνα µε το χρονοδιάγραµµα, ενώ η έκδοση του ενηµερωτικού δελτίου αναβλήθηκε και µετατέθηκε χρονικά για την επόµενη περίοδο αναφοράς. Ο λόγος της αναβολής της έκδοσης του ενηµερωτικού δελτίου, αφορά τη γενικότερη χρονική συγκυρία σύµπτωσης της έκδοσης µε τις τοπικές εκλογές. Η έκδοση του εντύπου είχε προγραµµατιστεί να συµπέσει µε παρουσίαση του προγράµµατος στους τοπικούς φορείς και τον τοπικό πληθυσµό, έτσι ώστε να µεγιστοποιηθούν τα οφέλη από το συνδυασµό δύο ταυτόχρονων δράσεων ενηµέρωσης. Η παρουσίαση του προγράµµατος, όµως, αναβλήθηκε, λόγω των τοπικών εκλογών και αντίστοιχα κρίθηκε σκόπιµο να αναβληθεί και η έκδοση του εντύπου. Οι δύο δράσεις έχουν προγραµµατισθεί για τους πρώτους µήνες της επόµενης προγραµµατικής περιόδου, όπου τα οφέλη κρίνεται ότι θα είναι πολύ µεγαλύτερα. Συνοπτικά, η πρόοδος ως προς την προετοιµασία των παραδοτέων φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Πίνακας 6: Παραδοτέα Τίτλος ιαχειριστικό σχέδιο για τον Μαυρόγυπα Πλαίσιο λειτουργίας επιστηµονικής επιτροπής Ετήσιο ενηµερωτικό δελτίο ράση που αναφέρεται Ηµεροµηνία ολοκλήρωσης Περιγραφή A2 20/12/2002 Αναλυτική παρουσίαση της κατάστασης του πληθυσµού του Μαυρόγυπα στην περιοχή. Η συλλεχθείσα πληροφορία συνδυάζεται µε τη διατύπωση προτάσεων για τη διαχείριση και προστασία του είδους στην περιοχή. F2 20/10/2002 Σύντοµο κείµενο που περιγράφει τη λειτουργία της επιστηµονικής επιτροπής και τις υποχρεώσεις τόσο των µελών προς το πρόγραµµα, όσο και του προγράµµατος προς τα µέλη. E1 Αναβλήθηκε Η έκδοση του πρώτου ενηµερωτικού δελτίου αναβλήθηκε για τους πρώτους µήνες της επόµενης περιόδου αναφοράς, καθώς κρίθηκε ότι αυτό θα εξυπηρετούσε καλλίτερα τους σκοπούς του προγράµµατος. Σε σχέση µε τα ορόσηµα της περιόδου αναφοράς, οι εξελίξεις φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 7: Ορόσηµα Τίτλος Πρόσληψη συντονιστή προγράµµατος Συγκρότηση επιστηµονικής επιτροπής ράση αναφοράς Ηµεροµηνία ολοκλήρωσης Σχόλια F1 Αύγουστος 2002 Τη θέση ανέλαβε ο κ. Κωνσταντίνος Λιαρίκος, οικονοµολόγος µε εξειδίκευση στη διαχείριση περιβάλλοντος και τα ζητήµατα πολιτικής αειφόρου ανάπτυξης της υπαίθρου. F2 Νοέµβριος 2002 Κατά την περίοδο αναφοράς ολοκληρώθηκαν όλες οι αναγκαίες ενέργειες και η πρώτη συνάντηση της επιτροπής αναµένεται µέσα στην επόµενη περίοδο αναφοράς. Οικονοµικά στοιχεία Η απορρόφηση του προϋπολογισµού κατά την περίοδο αναφοράς εξελίχθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδα και σαφώς σε σύνδεση µε τις δράσεις που πραγµατοποιήθηκαν. Τα οικονοµικά στοιχεία της περιόδου φαίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα, όπου αντιπαρατίθενται ο διαθέσιµος προϋπολογισµός µε την απορρόφηση κατά την περίοδο αναφοράς:

Πίνακας 8: Οικονοµικά στοιχεία Οικονοµικά στοιχεία 2002 Κατηγορία εξόδου Συνολικός προϋπολογισµός 2002 2005 Απορρόφηση 2002 % 1. Προσωπικό 797.473,00 116.197,00 15% 2. Ταξίδια 73.479,00 3.902,00 5% 3. Εξωτερική βοήθεια 191.754,00 3.134,00 2% 4. ιαρκή αγαθά 331.053,00 0,00 0% 5. Αγορά/ενοικίαση γης 0,00 0,00 6. Αναλώσιµα 73.184,00 18.897,00 26% 7. Άλλα 2.289,00 0,00 0% 8. Πάγια 97.113,00 6.441,00 7% Σύνολο 1.566.345,00 148.571,00 9% Η επόµενη περίοδος Για την επόµενη περίοδο αναφοράς προβλέπεται η συνέχιση των δράσεων που έχουν ήδη ξεκινήσει καθώς και η έναρξη των δράσεων D2 (παρακολούθηση των µετακινήσεων και της γενετικής ποικιλότητας του µαυρόγυπα) και Ε5 (εκστρατεία ενηµέρωσης για την καταπολέµηση της χρήσης των δηλητηριασµένων δολωµάτων). Σε σχέση µε τις ήπιες παρεµβάσεις στην αυστηρά προστατευόµενη περιοχή, προβλέπεται η ολοκλήρωση των σχετικών τεχνικών µελετών (δράση Α1), η πραγµατοποίηση της έργων βελτίωσης της διαθεσιµότητας νερού (δράση C2) και η κατασκευή των νέων σηµείων τροφικής ενίσχυσης (δράση C3). Για την ενηµέρωση του κοινού σχετικά µε το πρόγραµµα, θα ξεκινήσει η λειτουργία της ιστοσελίδας του προγράµµατος (δράση Ε1) και θα οργανωθεί ενηµερωτική ηµερίδα για τους τοπικούς φορείς, η οποία όπως αναφέραµε θα συνδυαστεί µε την έκδοση του πρώτου ενηµερωτικού δελτίου. Για την καλλίτερη υλοποίηση των παραπάνω, µέσα στους πρώτους µήνες του 2003, θα υπογραφούν συµφωνητικά συνεργασίας µε την /νση δασών Έβρου και την

Νοµαρχιακή αυτοδιοίκηση Έβρου, στα πλαίσια που περιγράφηκαν στην ενότητα «προπαρασκευαστικές δράσεις» της παρούσας αναφοράς.