Ηπατίτιδες Β και C Ένα υποεκτιμημένο πρόβλημα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα Νικόλαος Κ. Γατσέλης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Γεώργιος Ν. Νταλέκος Καθηγητής Παθολογίας Παθολογική Κλινική & Ομώνυμο Ερευνητικό Εργαστήριο Πανεπιστημίου Θεσσαλίας www.med.uth.gr/internalmedicine/
Τι είναι η ηπατίτιδα; Φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται συνήθως από ιούς (ιογενής ηπατίτιδα) Άλλα αίτια: συχνή κατανάλωση οινοπνεύματος (αλκοολική ηπατίτιδα), φάρμακα-τοξίνες (φαρμακευτική ηπατίτιδα), κ.α Η ιογενής ηπατίτιδα μπορεί να είναι οξεία, να εμφανιστεί δηλαδή ξαφνικά σε λίγες εβδομάδες μετά τη μετάδοση του ιού ή χρόνια (μόνιμη παραμονή του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό) Οι ιοί της ηπατίτιδας είναι: A & E: δεν οδηγούν ποτέ σε χρόνια ηπατίτιδα B, C & D: μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια νόσο
Ορισμός - Εξέλιξη Οξείας Ιογενούς Ηπατίτιδας ΟΞΕΙΑ αυτοπεριοριζόµενη >6 µήνες ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ φλεγµονή του ηπατικού παρεγχύµατος ΧΡΟΝΙΑ ίνωση κίρρωση HΚΚ
Εξέλιξη της ηπατικής φλεγμονής Χρόνια ηπατίτιδα => Κίρρωση / Ηπατοκυτταρικός καρκίνος διήθηση των πυλαίων διαστηµάτων από φλεγµονώδη κύτταρα (λεµφοκύτταρα, πλασµατοκύτταρα) επέκταση της φλεγµονής εντός του ηπατικού λοβίου (interface hepatitis) συρρέουσα νέκρωση, γεφυροποιός νέκρωση Π-Π ή Π-Φ συνδέσεις αναγεννητικοί όζοι ΚΙΡΡΩΣΗ/ΗΚΚ 30-50 χρόνια
Ιός της ηπατίτιδας Β Ανακάλυψη 1965 (Blumberg et al) Υπάρχει εμβόλιο
5 3.75 4.9% Συχνότητα (%) HBsAg σε αιμοδοτικό πληθυσμό 4.13% 2.5 1.25 0.84% 0.4% 0.85% 0.4% 0.85% 0.3% Vissoulis 1972 Αιμοδοσία ΓΚΝΝ 1976-82 Kolaitis 1978-82 Dalekos 1993 Kyriakis 1991-96 Koulentaki 1999 Zervou 2001 Andriotis 2010
αλλά
HBsAg (%) σε μετανάστες 70.6% HBsAg (%) anti-hbc (%) 53% 22.2% 13.4% 15% 13.6% 7.1% Dalekos 1995 (n=1020) Malamitsi 1996 (n=500) Roussos 2003 (n=130) Skliros 2001 (n=253)
Μετά από περίπου 18 χρόνια Milionis C. Serological marker of HBV and HCV among juvenile immigrants from Albania settled in Greece. Eur J Gen Pract 2010 Oct 18, 2010 Health Centre of Delvinaki - Regional Medical Department of Pogoniani National School of Public Health, Greece 504 (418 M, 86 F; 10-23 years) HBsAg 11.7% (vs 22.9%); anti-hbc 40.5% (vs 67.9%) HBeAg 8.5% (vs 17.6%); anti-hcv 0.6% (vs 1.4%) Ειδικά μέτρα Δημόσιας Υγείας είναι ΑΚΟΜΑ αναγκαία!!!
HBsAg (%) σε άλλες ομάδες υψηλού κινδύνου 13% 12.1% 6.5% 6.7% 3.3% 4.1% 1.5% Φυλακισμένοι (IVDU) Φυλακισμένοι (Σεξουαλικά εγκλήματα) Αλκοολικοί Ιερόδουλες HIV Αιμοκάθαρση Επαγγελματίες υγείας HBsAg (%) Dalekos, Eur J Epidemiol 1996. Mina, WJG 2010. Malliori, Addiction 1998. Giotakos, Epidemiol Infection 2003. Elefsiniotis, J Clin Virol 2004. Tsakris, Genitourin Med 1997. Antypa-Theodoropoulou, J Chemother 2005.
HBsAg (%) στη Θεσσαλία (γενικός πληθυσμός, ηλικία 18-80 έτη) Stefos et al, Eur J Intern Med 2009 6 4.5 5.2% 4.66% 4.26% 3.6% 3 1.5 0 Ν. Λάρισας (n=483) Ν. Καρδίτσας (n=112) Ν. Τρικάλων (n=579) Σύνολο 3 Νομών (n=1174) HBsAg (%)
Ηπατίτιδα Β - Τι πραγματικά συμβαίνει στη Θεσσαλία
Πώς μεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας Β; από μολυσμένο αίμα ή παράγωγα αίματος που χορηγήθηκαν πριν το 1975 (εξαιρετικά σπάνια πια, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες) με σεξουαλική επαφή χωρίς χρήση προφυλακτικού, με άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό με την κοινή χρήση συρίγγων ή άλλων εργαλείων κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες, σύριγγες, κοφτές βεντούζες) από μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό (κάθετη μετάδοση) από επαφή με αίμα μολυσμένου ατόμου μέσα στην οικογένεια (οριζόντια μετάδοση) με τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο (ατυχήματα σε προσωπικό νοσοκομείων, εκτέλεση τατουάζ, τρυπήματος αυτιών ή άλλων σημείων του σώματος, κλπ) ο θηλασμός ΔΕΝ αυξάνει τον κίνδυνο, εφόσον έχει γίνει ανοσοποίηση του νεογνού και η καισαρική τομή ΔΕΝ μειώνει τον κίνδυνο
Ομάδες υψηλού κίνδυνου λοίμωξης από τον HBV Αυτοί που έχουν σεξουαλική επαφή με πάσχοντες Ομοφυλόφιλοι άνδρες/ μειονότητες/ μετανάστες Όσοι(ες) έχουν πολλαπλούς συντρόφους Νεογνά μολυσμένων μητέρων Χρήστες IV ναρκωτικών/ Επαγγελματίες υγείας Πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς/ ασθενείς ΜΤΝ Μέλη οικογένειας χρονίως πασχόντων από HBV Διαμονή 6 μηνών σε περιοχή με ενδιάμεση ή υψηλή ενδημικότητα
Ιός της ηπατίτιδας C Δεν υπάρχει εμβόλιο
anti-hcv (%) σε διάφορους πληθυσμούς της Ελλάδας 2.3% 0.4% 0% 0.5% 0.4% 0.6% 0.5% blood donors school children health company employees army recruit anti-hcv (%) Albanian refugees refugees general population Dalekos, Eur J Epidemiol 1996. Mina, WJG 2010. Malliori, Addiction 1998. Giotakos, Epidemiol Infection 2003. Elefsiniotis, J Clin Virol 2004. Tsakris, Genitourin Med 1997. Antypa-Theodoropoulou, J Chemother 2005.
anti-hcv (%) σε ομάδες υψηλού κινδύνου στην Ελλάδα 80.6% 44.3% 4.3% 10.9% 9% 4.75% imprisoned IDUs prostitutes inhapidant of endemic areas multiply transfused/ hemophiliacs phychiatric patients Crete hospitalized high risk Malliori, Addiction 1998. Lionis, J Viral Hepat 1997. Tsakris, Int J STD AIDS 1997. Kakisi, Psychiatric Services 2009.
HCV(%) στη Θεσσαλία (γενικός πληθυσμός, ηλικία 18-80 έτη) Gatselis et al, Eur J Intern Med 2007 anti-hcv (+) 0.9% 0.34% 0.34% N. Λάρισας (ν=483) Ν. Καρδίτσας (n=112) 0% Ν. Τρικάλων (n=579) Σύνολο 3 Νομών (n=1174)
Πώς μεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας C; από μολυσμένο αίμα που μεταγγίσθηκε πριν το 1992 (εξαιρετικά σπάνια πια, λόγω συστηματικού ελέγχου) με την κοινή χρήση συρίγγων κατά την ενδοβλέβια χρήση ναρκωτικών με την κοινή χρήση μολυσμένων αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, κ.α.) με τρύπημα από μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο (ατυχήματα σε προσωπικό νοσοκομείων, τατουάζ, τρύπημα αυτιών ή άλλων σημείων του σώματος, κλπ) σπανιότατα από σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο σπάνια από μολυσμένη μητέρα στο νεογνό κατά τον τοκετό
Οι ιοί της ηπατίτιδας Β & C ΔΕΝ μεταδίδονται Με την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτάρνισμα) Τα μαγειρικά σκεύη και τα σκεύη εστιάσεως Από τις τουαλέτες Με το νερό και την τροφή
Οι οδοντίατροι μπορούν να εκτεθούν σε πολλούς μολυσματικούς παράγοντες
Η μετάδοση μπορεί να συμβεί με: άμεση επαφή με αίμα, στοματικά υγρά, κ.α. έμμεση επαφή με μολυσμένα αντικείμενα (εργαλεία, επιφάνειες) αερογενώς από σταγονίδια μολυσμένων ασθενών
Ιοί που μεταδίδονται αιματογενώς HBV, HCV, HIV μπορεί να συμβεί μετάδοση σε επαγγελματίες υγείας μπορούν να προκαλέσουν χρόνιες λοιμώξεις συχνά υπάρχουν σε άτομα που δεν γνωρίζουν ότι είναι μολυσμένα
Από ποιους ασθενείς πρέπει να προφυλαχθούμε; Συνολική προφύλαξη Το αίμα και τα σωματικά υγρά όλων των ασθενών πρέπει να θεωρούνται δυνητικά μολυσματικά διότι στις περισσότερες των περιπτώσεων οι ασθενείς με HBV, HCV, HIV είναι ασυμπτωματικοί ή δε γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί.
Τα ίδια μέτρα πρέπει να λαμβάνονται σε όλους τους ασθενείς προσοχή στο χειρισμό αιχμηρών αντικειμένων χρήση εργαλείων που εμποδίζουν το πιτσίλισμα του αίματος πλύσιμο των χεριών χρήση προστατευτικών φραγμών (γάντια, μάσκες, προστατευτικά γυαλιά, ποδιές)
Οι επαγγελματίες υγείας είναι υποχρεωμένοι να εμβολιάζονται! Οι επαγγελματίες υγείας βρίσκονται σε κίνδυνο να εκτεθούν και να μολυνθούν από λοιμώδεις μικροοργανισμούς, αλλά και να εκθέσουν σε κίνδυνο τους ασθενείς τους. Hepatitis B recombinant vaccine Influenza vaccine MMR vaccine VZV vaccine DTP vaccine Άρα εμβολιαζόμενοι προστατεύουμε τους εαυτούς μας αλλά και τους ασθενείς μας!
Μείωση συχνότητας ΗΒsAg (+) σε εμβολιασμένους πληθυσμούς 96% 93% 100% 74% 79% Ιταλία Σ. Αραβία Ταϊβάν Ταϊλάνδη Αλάσκα Da Villa Vaccine 2000. Al-Faleh J Infect 1999. Chen JAMA 1996. Poovorawan Vaccine 2000. Harpaz J Infect Dis 2000.
Εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β Plasma-derived Or mammalian cells Recombinant J K Unger and H Peters Kidney Int 2008
Εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β τρεις δόσεις εμβολίου: 0-1- 6 μήνες έλεγχος ανταπόκρισης με anti-hbs 1-2 μήνες μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος σε μη ανταπόκριση (anti-hbs<10 miu/ml) επανάληψη του ίδιου σχήματος με 3 δόσεις (οι μισοί θα ανταποκριθούν) ο τίτλος των αντισωμάτων προοδευτικά μειώνεται και το 60% των εμβολιασμένων χάνουν τα αντισώματα μετά από πάροδο 12 ετών, ωστόσο η ανοσία παραμένει και προστατεύει από ενδεχόμενη μόλυνση, χωρίς να χρειάζονται booster δόσεις ή περιοδικός έλεγχος των αντισωμάτων CDC, MMWR 1997.
Υπάρχουν σημαντικές παρενέργειες μετά τον εμβολιασμό έναντι της ηπατίτιδας Β; Ασφαλές εμβόλιο- από το 1982 Δεν ενέχει κίνδυνο μετάδοσης του ιού Οι πιο συχνά αναφερόμενες επιπλοκές Πόνος στο σημείο της έγχυσης (3%-29%) Κεφαλαλγία, καταβολή (0-20%) Αύξηση θερμοκρασίας (>37.7 C) (1%-6%) Σπανιότατα αλλεργικές αντιδράσεις Ο επανεμβολιασμός δεν σχετίζεται με αύξηση παρενεργειών
Είναι εμβολιασμένοι οι εργαζόμενοι στον τομέα Υγείας; 216 νοσηλεύτριες 20 κέντρων αιμοκάθαρσης Αθηνών 87.5% anti-hbs (+) Topka et al, J Ren Care 2011 175 εργαζόμενοι στον τομέα υγείας σε γενικό νοσ. Αθηνών 57% anti-hbs (+) (γιατροί: OR 4.45 έναντι λοιπού προσωπικού εμβολιασμένοι). Rachiotis et al Med Lav 2005 432 σπουδαστές νοσηλευτές 65.7% anti-hbs (+) Noula et al, Nursing & Health Sci 2008
Μέθοδοι προφύλαξης Οι τραυματισμοί στους οδοντιάτρους συνήθως συμβαίνουν: εκτός της στοματικής κοιλότητας του ασθενούς περιέχουν μικρές ποσότητες αίματος προκαλούνται κυρίως από φρέζες, βελόνες σύριγγας, νυστέρια κ.α. Η προφύλαξη περιλαμβάνει: εφαρμογή γενικών κανόνων προστασίας χρήση συσκευών με χαρακτηριστικά που εμποδίζουν τους τραυματισμούς εφαρμογή ασφαλών πρακτικών
Μέθοδοι προφύλαξης γάντια μάσκα γυαλιά ποδιά ειδικά εργαλεία
Μέτρα προστασίας χρήση μάσκας & προστατευτικών γυαλιών σε όλες τις περιπτώσεις αλλαγή μάσκας όταν βρέχεται χρήση ιατρικών γαντιών που θα αντικαθίστανται από ασθενή σε ασθενή ή όταν σχίζονται (έχει βρεθεί ότι ίχνη αίματος ανιχνεύονται κάτω από νύχια των οδοντιάτρων ακόμη και μετά από πέντε ή περισσότερες ημέρες από την τελευταία επίσκεψη ασθενούς αλλαγή γαντιών κάθε 30 min λόγω του σχηματισμού οπών η χρήση των γαντιών δεν περιορίζει την ανάγκη για πλύσιμο των χεριών δεν πλένουμε τα γάντια αλλά τα χέρια μας..
Αποστείρωση των εργαλείων Διάκριση των εργαλείων σε κρίσιμα, μετρίως κρίσιμα και μη κρίσιμα ανάλογα με τον κίνδυνο που ενέχουν στη μετάδοση λοίμωξης κατά τη διάρκεια της χρήσης τους..
Αποστείρωση των εργαλείων Στα εργαλεία τα οποία είναι ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες (κρίσιμα και μετρίως κρίσιμα να μεταδώσουν λοιμώδες νόσημα) χρησιμοποιούνται: ατμός υπό πίεση (αυτόκαυστο) ξηρός κλίβανος (λιγότερο αποτελεσματικός) χημικός ατμός (κλίβανοι οξείδιου του αιθυλένιου) Χρήση συσκευών και αναλώσιμων υλικών από εγκεκριμένες εταιρείες..
Αποστείρωση των εργαλείων Τα εργαλεία πρέπει αρχικά να περάσουν από δύο φάσεις, την πρόπλυση και τον καθαρισμό (καθαρισμός με υπερήχους ο πιο ασφαλής) Πιστή εφαρμογή των κανόνων σχετικά με τις θερμοκρασίες και τους χρόνους Τοποθέτηση των υλικών προς αποστείρωση ώστε να επιτρέπεται ελεύθερα η δίοδος του αέρα Τα εργαλεία θα πρέπει να στεγνώνουν εντός της συσκευής αποστείρωσης Δεν αγγίζουμε τα εργαλεία πριν κρυώσουν Απολύμανση των επιφανειών του οδοντιατρείου..
Χειριστείτε τα αιχμηρά αντικείμενα με προσοχή και χωρίς βιασύνη Απορρίψτε άμεσα και με ασφάλεια ΜΟΝΟ τα αιχμηρά αντικείμενα στο κίτρινο κυτίο ΜΗΝ ΥΠΕΡΠΛΗΡΩΝΕΤΕ τα κίτρινα κυτία (2/3) ΜΗ ΒΓΑΖΕΤΕ ποτέ τα αιχμηρά αντικείμενα από τα κίτρινα κυτία Μην προσπαθείτε ΠΟΤΕ ΝΑ ΕΠΑΝΑΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΤΕ το κάλυμμα στη βελόνη Μην αφαιρείτε τη βελόνη από τη σύριγγα με τα χέρια - χρησιμοποιήστε τον ειδικό υποδοχέα του κυτίου Μην τοποθετείτε ποτέ τις χρησιμοποιημένες βελόνες στην τσέπη, μην προσπαθείτε να τις λυγίσετε ή να τις σπάσετε Μην προσπαθείτε να πιάσετε αιχμηρά αντικείμενα που πέφτουν
Λανθασμένες κινήσεις
Σωστές κινήσεις
Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος μόλυνσης μετά από έκθεση; Η πιθανότητα μόλυνσης μετά από έκθεση καθορίζεται από: το μολυσματικό φορτίο την οδό μέσω της οποίας συνέβη η έκθεση την ευαισθησία του εκτιθέμενου ατόμου Διαφορετικός ο κίνδυνος για τους τρεις ιούς
Kίνδυνος μόλυνσης μετά από τραυματισμό από βελόνα HBV 37-62% από ασθενείς με ιδιαίτερα αυξημένο πολλαπλασιασμό του ιού ο ιός επιβιώνει στις επιφάνειες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για 1 εβδομάδα γεγονός που επιτρέπει τη μετάδοση μέσω λύσεων της συνέχειας του δέρματος (π.χ. αμυχές, εγκαύματα) άλλα σωματικά υγρά όπως μητρικό γάλα, κόπρανα, ούρα, σάλιο, ιδρώτας, ρινοφαρυγγικά εκπλύματα δεν είναι μολυσματικά
Kίνδυνος μόλυνσης μετά από τραυματισμό από βελόνα Συγκέντρωση του HBV στα σωματικά υγρά ΥΨΗΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΧΑΜΗΛΗ ΜΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΙΜΗ αίμα ορός εξιδρώματα τραυμάτων σπέρμα κολπικά υγρά σάλιο ούρα κόπρανα ιδρώτας δάκρυα μητρικό γάλα
Kίνδυνος μόλυνσης μετά από τραυματισμό από βελόνα HCV μεταδίδεται λιγότερο εύκολα κίνδυνος μετά από τραυματισμό: μέσος όρος 1.8% (εύρος 0-7%) μόνο τρεις αναφορές μετάδοσης μετά από επαφή αίματος με τον οφθαλμό HIV κίνδυνος μετά από τραυματισμό: μέσος όρος 0.3% (εύρος 0.2%-0.5%) κίνδυνος μετά από έκθεση των βλεννογόνων: 0.1% παράγοντες κινδύνου: βαθύς τραύμα, ορατό αίμα στο αντικείμενο που προκάλεσε τον τραυματισμό, βελόνα που τοποθετήθηκε σε αρτηρία ή φλέβα, τελικού σταδίου νόσος στην πηγή της λοίμωξης
Το παράδειγμα των μονάδων τεχνητού νεφρού Επιπολασμός (%) anti-hcv στις ΜΤΝ Θεσσαλίας (n=365)..
Παροχή άμεσης φροντίδας στο σημείο της έκθεσης καθαρισμός με σαπούνι και νερό χρήση αντισηπτικών δεν αντενδείκνυται δεν πρέπει να ασκούμε πίεση ξέπλυμα των βλεννογόνων με νερό αποφυγή χρήσης χλωρίνης και άλλων καυστικών διαλυμάτων για το δέρμα
Εκτίμηση του κινδύνου ο τύπος και η ποσότητα του σωματικού υγρού μέσω του οποίου έγινε ο τραυματισμός ο τύπος της έκθεσης (διαδερμικός τραυματισμός, έκθεση βλεννογόνων, μέσω λύσεων συνέχειας του δέρματος, δάγκωμα) η κατάσταση της πηγής η ευαισθησία του εκτιθέμενου προσώπου..
Εκτίμηση κινδύνου μετάδοσης κατά την έκθεση Τύπος έκθεσης (διαδερμικά, έκθεση βλεννογόνων, λύση της συνέχειας του δέρματος, δάγκωμα) Τύπος βιολογικού υγρού Μολυσματικότητα της πηγής έκθεσης HBsAg Anti- HCV HCV RNA σε (+) Anti- HCV (-) ανοσοκατασταλμένους Anti HIV Σε άγνωστη πηγή έκθεσης εκτιμάται η επιδημιολογική πιθανότητα μετάδοσης Σε άρνηση πηγής για εξέταση εκτιμάται πιθανότητα βάσει κλινικών συμπτωμάτων Εργαστηριακός έλεγχος του αιχμηρού αντικειμένου δεν συνιστάται Ευαισθησία του εκτεθέντος πριν τη χορήγηση χημειοπροφύλαξης: HBsAg, anti HBs Anti- HCV, ALT Anti HIV
Συστάσεις μετά από έκθεση σε ηπατίτιδα Β
Προφύλαξη για έκθεση ύποπτη για ηπατίτιδα C Προφύλαξη ή εμβόλιο για HCV λοίμωξη ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ Anti- HCV, ALT: έκθεση KAI μετά 4-6 μήνες ή/και HCV-RNA: μετά 4-6 W Σε HCV(+) πηγή, επιβεβαίωση με συμπληρωματικό έλεγχο: π.χ. HCV RNA Επί (+) αποτελέσματος παραπομπή σε ειδικό για το ενδεχόμενο χορήγησης θεραπείας
Έκθεση σε HBV ή/και HCV - Συμβουλευτική Καθοδήγηση Ιατρική εξέταση και έλεγχος σε κάθε περίπτωση οξείας νόσησης κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης Ιατρική εξέταση και έλεγχος σε κάθε περίπτωση οξείας νόσησης κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης Δεν χρειάζεται τροποποίηση των ερωτικών συνηθειών, ούτε αποφυγή εγκυµοσύνης εγκυμοσύνης Δεν αντενδείκνυται ο θηλασµός Αποφυγή αιµοδοσίας/ δωρεάς οργάνων- σπέρµατος Δεν χρειάζεται τροποποίηση των ερωτικών συνηθειών, ούτε αποφυγή Δεν αντενδείκνυται ο θηλασμός Αποφυγή αιμοδοσίας/ δωρεάς οργάνων- σπέρματος
Πρόληψη λοίμωξης HIV Χημειοπροφύλαξη (αντιρετροϊκά) πρέπει εντός 48-72 ώρες. O κίνδυνος μετάδοσης μειώνεται μέχρι και 81%.
Έκθεση σε HIV - Συμβουλευτική Καθοδήγηση Για τις επόμενες 6-12 εβδομάδες Ιατρική εξέταση και έλεγχος σε κάθε περίπτωση οξείας νόσησης κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης αποχή σεξουαλικής δραστηριότητας ή χρήση προφυλακτικού Δεν χρειάζεται τροποποίηση των ερωτικών συνηθειών, ούτε αποφυγή εγκυµοσύνης Δεν αντενδείκνυται ο θηλασµός Αποφυγή αιµοδοσίας/ δωρεάς οργάνων- σπέρµατος αποφυγή εγκυμοσύνης, δωρεάς αίματος ή σπέρματος πιθανή διακοπή θηλασμού (?)
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!