Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 2016/2095(INI) 13.9.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με έναν ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (2016/2095(INI)) Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Εισηγήτρια: Maria João Rodrigues PR\1104224.docx PE589.146v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...12 PE589.146v02-00 2/2 PR\1104224.docx
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με έναν ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (2016/2095(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, το πρόσθετο πρωτόκολλό του καθώς και την αναθεωρημένη έκδοσή του, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1999, έχοντας υπόψη τον Κοινοτικό Χάρτη των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, που εγκρίθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1989, έχοντας υπόψη τις συμβάσεις και τις συστάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), έχοντας υπόψη την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ, τους μηχανισμούς συντονισμού των πολιτικών και τα χρηματοδοτικά μέσα στους τομείς της απασχόλησης, της κοινωνικής πολιτικής, της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, της εσωτερικής αγοράς, της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, και της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25-26 Μαρτίου 2010 και στις 17 Ιουνίου 2010, καθώς και την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2010, με τίτλο «Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020), έχοντας υπόψη τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής, με τίτλο «Μια νέα αρχή για την Ευρώπη: Το πρόγραμμά μου για απασχόληση, ανάπτυξη, δικαιοσύνη και δημοκρατική αλλαγή», τις οποίες παρουσίασε ο Jean-Claude Juncker στις 15 Ιουλίου 2014, έχοντας υπόψη την έκθεση σχετικά με την ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης της Ευρώπης («έκθεση των πέντε προέδρων»), της 22ας Ιουνίου 2015, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 8ης Μαρτίου 2016, για την έναρξη διαβούλευσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (COM(2016)0127) και τα παραρτήματά της, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Ιουνίου 2016, με τίτλο «Ευρωπαϊκή ατζέντα για μια συνεργατική οικονομία» (COM(2016)0356), έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 6ης Ιουλίου 2016, σχετικά με τις στρατηγικές PR\1104224.docx 3/3 PE589.146v02-00
προτεραιότητες ως προς το Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2017 1, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 8ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης 2, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 23ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με τη μείωση των ανισοτήτων με ιδιαίτερη έμφαση στην παιδική φτώχεια 3, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 25ης Νοεμβρίου 2015, σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 7ης Ιουλίου 2016, σχετικά με την εφαρμογή της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, ιδίως όσον αφορά τις καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 5, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 15ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με το κοινωνικό ντάμπινγκ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2015/2255(INI)) 6, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της [13ης Σεπτεμβρίου 2016], σχετικά με τη δημιουργία συνθηκών στην αγορά εργασίας οι οποίες ευνοούν την εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής (2016/2017(INI)) 7, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Νοεμβρίου 2012, σχετικά με το Σύμφωνο Κοινωνικών Επενδύσεων ως αντίδραση στην κρίση 8, και τη δέσμη μέτρων της Επιτροπής για τις κοινωνικές επενδύσεις, της 20ης Φεβρουαρίου 2013, έχοντας υπόψη τη μελέτη της ΔΟΕ, του 2016, σχετικά με την οικοδόμηση κοινωνικού πυλώνα για την ευρωπαϊκή σύγκλιση, έχοντας υπόψη τις πολυάριθμες παρατηρήσεις που ελήφθησαν από κοινωνικούς εταίρους, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, και την ανταλλαγή απόψεων με ορισμένους εξ αυτών που πραγματοποιήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2016, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A8-0000/2016), 1 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0312. 2 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0351. 3 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0401. 4 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0411. 5 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0318. 6 Δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα. 7 Δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα. 8 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0419. PE589.146v02-00 4/4 PR\1104224.docx
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται μια παραδειγματική στροφή προς ένα ισχυρό ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο το οποίο θα βασίζεται στην αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, την ισότητα των φύλων, σε ένα υψηλής ποιότητας σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης, στην ποιοτική απασχόληση τη βιώσιμη ανάπτυξη ένα μοντέλο που θα εξασφαλίζει καλή κοινωνική προστασία για όλους, θα ενδυναμώνει τις ευάλωτες ομάδες, θα ενισχύει τη συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή, και θα βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών, υλοποιώντας τους στόχους και τα δικαιώματα που ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη Β λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει, την άνοιξη του 2017, πρόταση για δεσμευτικό ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 1. τονίζει ότι ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων (ΕΠΚΔ) δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια διακήρυξη αρχών ή καλών προθέσεων, αλλά πρέπει να διαθέτει πραγματικό περιεχόμενο (νομοθεσία, μηχανισμοί χάραξης πολιτικής και χρηματοδοτικά μέσα), προκειμένου να έχει θετικό αντίκτυπο στη ζωή των πολιτών και να παρέχει στήριξη στην οικοδόμηση της Ευρώπης τον 21 ο αιώνα, με την αποτελεσματική προάσπιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και των στόχων της Συνθήκης, την ενίσχυση της συνοχής και της ανοδικής σύγκλισης, και την προώθηση της ολοκλήρωσης της ΟΝΕ 2. επισημαίνει ότι ο ΕΠΚΔ θα πρέπει να παρέχει στους ευρωπαίους πολίτες ισχυρότερα μέσα προκειμένου να διατηρούν τον έλεγχο της ζωής τους και να θέτουν τις αγορές στην υπηρεσία της ευημερίας και της βιώσιμης ανάπτυξης Επικαιροποίηση των υφιστάμενων κοινωνικών προτύπων 3. ζητεί τη θέσπιση οδηγίας για δίκαιες συνθήκες εργασίας για όλα τα είδη απασχόλησης, η οποία θα εξασφαλίζει για κάθε εργαζόμενο ένα βασικό σύνολο εκτελεστών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων της ίσης μεταχείρισης, της κοινωνικής προστασίας, της προστασίας σε περίπτωση απόλυσης, της προστασίας της υγείας και της ασφάλειας, διατάξεων σχετικά με τον χρόνο εργασίας και τον χρόνο ανάπαυσης, της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και της εκπροσώπησης, των δικαιωμάτων συλλογικής διαπραγμάτευσης και συλλογικής δράσης, της πρόσβασης σε κατάρτιση, και επαρκή δικαιώματα ενημέρωσης και διαβούλευσης υπογραμμίζει ότι η εν λόγω οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται στους υπαλλήλους καθώς και σε όλους τους εργαζόμενους σε άτυπες μορφές απασχόλησης, όπως η εργασία ορισμένου χρόνου, η μερική απασχόληση, η εργασία κατ απαίτηση, η αυτοαπασχόληση, η πληθεργασία, η πρακτική άσκηση ή πρακτική εκπαίδευση ζητεί να επικαιροποιηθεί ανάλογα το κεκτημένο της ΕΕ, ώστε να καλύπτει το σύνολο των εργαζομένων Ποιοτικές και δίκαιες συνθήκες εργασίας 4. ζητεί να ληφθούν αποφασιστικά μέτρα για την ασφάλεια δικαίου όσον αφορά το τι συνιστά «απασχόληση», καθώς και σχετικά με την εργασία με μεσολάβηση από ψηφιακές πλατφόρμες υπογραμμίζει ότι οι συμβάσεις αορίστου χρόνου θα πρέπει να παραμείνουν ο κανόνας, δεδομένης της σημασίας τους για την κοινωνική και οικονομική ασφάλεια ζητεί η οδηγία για δίκαιες συνθήκες εργασίας να περιλαμβάνει σχετικά ελάχιστα πρότυπα PR\1104224.docx 5/5 PE589.146v02-00
που θα πρέπει να εξασφαλίζονται για τις πιο επισφαλείς μορφές απασχόλησης, και συγκεκριμένα τα εξής: α. αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας για τις περιόδους πρακτικής άσκησης, πρακτικής εκπαίδευσης και μαθητείας, με απαγόρευση των εν λόγω περιόδων για τις οποίες δεν προβλέπεται αμοιβή ή η αμοιβή είναι τόσο χαμηλή που δεν επιτρέπει στους εργαζόμενους να διασφαλίσουν τα προς το ζην β. όσον αφορά την εργασία με μεσολάβηση από ψηφιακές πλατφόρμες, έναν ορισμό της απασχόλησης που να εξαρτάται λιγότερο από την πλήρη σώρευση των σχετικών κριτηρίων γ. όρια όσον αφορά την εργασία κατ απαίτηση: θα πρέπει να απαγορευτούν οι συμβάσεις μηδενικών ωρών εργασίας και ορισμένες βασικές ώρες εργασίας θα πρέπει να εξασφαλίζονται για όλους τους εργαζόμενους 5. τονίζει την ανάγκη για μια ανανεωμένη ανοδική σύγκλιση όσον αφορά τις απολαβές σε ολόκληρη την ΕΕ καλεί την Επιτροπή να στηρίξει ενεργά την ευρύτερη κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων θεωρεί ότι για να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς μισθοί, είναι απαραίτητο να οριστούν κατώτατοι μισθοί σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο συνιστά τη θέσπιση εθνικών ελάχιστων μισθολογικών ορίων μέσω νομοθετικών μέτρων ή συλλογικών διαπραγματεύσεων, με σκοπό την καθιέρωση ορίου τουλάχιστον 60% του αντίστοιχου εθνικού μέσου μισθού 6. υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα σε υγιεινές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας περιλαμβάνει επίσης περιορισμούς όσον αφορά τον χρόνο εργασίας και διατάξεις για ελάχιστες περιόδους ανάπαυσης και ετήσιας άδειας αναμένει τις προτάσεις της Επιτροπής για νομοθετικά και άλλα συγκεκριμένα μέτρα, με στόχο την προάσπιση του εν λόγω δικαιώματος για όλους τους εργαζόμενους, τα οποία θα αντικατοπτρίζουν το συνολικό επίπεδο των υφιστάμενων γνώσεων σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια 7. τονίζει τη σημασία των συλλογικών δικαιωμάτων αναμένει από την Επιτροπή να κλιμακώσει την απτή στήριξη για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου στα κράτη μέλη και τους τομείς όπου αυτός είναι περιορισμένος λόγω της παρατεταμένης κρίσης ή της εξάπλωσης άτυπων μορφών απασχόλησης Επαρκής και βιώσιμη κοινωνική προστασία 8. υποστηρίζει την πιο ολοκληρωμένη προσφορά παροχών κοινωνικής προστασίας και κοινωνικών υπηρεσιών, με στόχο να καταστεί το κράτος πρόνοιας πιο κατανοητό και προσβάσιμο, χωρίς να αποδυναμωθεί η κοινωνική προστασία επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να ενημερώνονται οι πολίτες σχετικά με τα κοινωνικά δικαιώματα και τις δυνατότητες λύσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως μιας ευρωπαϊκής κάρτας κοινωνικής ασφάλισης, κάτι που θα μπορούσε να βελτιώσει την ατομική ευαισθητοποίηση καθώς και να βοηθήσει τους μετακινούμενους εργαζόμενους να αποσαφηνίσουν τις εισφορές και τα δικαιώματά τους 9. συμφωνεί με τη σημασία της καθολικής πρόσβασης σε έγκαιρη, καλής ποιότητας και οικονομικά προσιτή προληπτική και θεραπευτική υγειονομική περίθαλψη τονίζει ότι όλοι PE589.146v02-00 6/6 PR\1104224.docx
οι εργαζόμενοι πρέπει να καλύπτονται από ασφάλιση υγείας 10. έχει επίγνωση του γεγονότος ότι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού αποτελούν πρόκληση για τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και τη δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών επαναλαμβάνει ότι η καλύτερη λύση είναι να αυξηθεί το συνολικό ποσοστό απασχόλησης θεωρεί ότι οι ηλικίες συνταξιοδότησης θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν, εκτός από το προσδόκιμο ζωής, και άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των τάσεων της αγοράς εργασίας, του βαθμού οικονομικής εξάρτησης, του ποσοστού γεννήσεων και των διαφορών όσον αφορά την επάχθεια της εργασίας 11. επιμένει ότι όλοι εργαζόμενοι θα πρέπει να καλύπτονται από ασφάλιση έναντι της ακούσιας ανεργίας ή μερικής απασχόλησης, σε συνδυασμό με βοήθεια για την αναζήτηση εργασίας και επενδύσεις για (εκ νέου) κατάρτιση 12. ζητεί τη θέσπιση ευρωπαϊκού πλαισίου για συστήματα ελάχιστου εισοδήματος υπογραμμίζει τη σημασία των εν λόγω συστημάτων για τη διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας καθώς και τον ρόλο τους ως μορφής κοινωνικών επενδύσεων που επιτρέπει στους πολίτες να συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης και/ή να αναζητούν εργασία 13. συμφωνεί ότι σε όλα τα άτομα με αναπηρία πρέπει να εξασφαλίζονται η παροχή υπηρεσιών στήριξης και η βασική εισοδηματική ασφάλεια, ούτως ώστε να διαθέτουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και κοινωνικής ένταξης 14. θεωρεί ότι η πρόσβαση σε ποιοτικές και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας κατ οίκον, αποτελεί δικαίωμα το οποίο θα πρέπει να διασφαλίζεται με τη βοήθεια κατάλληλα καταρτισμένων επαγγελματιών υπό αξιοπρεπείς συνθήκες απασχόλησης πιστεύει ότι τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα θα πρέπει, επομένως, να καλύπτονται από κατάλληλες δημόσιες υπηρεσίες και φορολογικές εκπτώσεις επαναλαμβάνει την έκκλησή του για νομοθεσία σχετικά με την άδεια για παροχή φροντίδας, συνοδευόμενη από επαρκείς αποδοχές και κοινωνική προστασία 15. θεωρεί ότι η παιδική φτώχεια αποτελεί ένα μείζον ζήτημα για το οποίο η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει φιλόδοξα μέτρα ζητεί την ταχεία υλοποίηση μιας Εγγύησης για τα παιδιά σε όλα τα κράτη μέλη, έτσι ώστε κάθε παιδί που τώρα ζει σε συνθήκες φτώχειας να μπορεί να έχει πρόσβαση σε δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση, δωρεάν παιδική μέριμνα, αξιοπρεπή στέγαση και κατάλληλη διατροφή 16. ζητεί τη θέσπιση νομοθεσίας με την οποία θα εξασφαλίζεται η παροχή πρόσβασης σε κοινωνική στέγαση ή επαρκή επιδόματα στέγασης σε όσους έχουν ανάγκη, συμπεριλαμβανομένων προφανώς των αστέγων, και η προστασία των ευάλωτων ατόμων και των φτωχών νοικοκυριών έναντι της έξωσης ζητεί την καθιέρωση φορολογικών κινήτρων που θα βοηθούν τους νέους με χαμηλά εισοδήματα να δημιουργήσουν το δικό τους νοικοκυριό ζητεί να ενισχυθεί η χρήση του ΕΤΣΕ για την υποστήριξη της αστικής ανανέωσης και την παροχή οικονομικά προσιτής στέγασης 17. ζητεί τη θέσπιση νομοθεσίας που θα διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση όλων σε ποιοτικές και οικονομικά προσιτές κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας και άλλες βασικές υπηρεσίες, μεταξύ άλλων στους τομείς των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, της ενέργειας, των μεταφορών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών υπογραμμίζει τον PR\1104224.docx 7/7 PE589.146v02-00
ρόλο των κοινωνικών επιχειρήσεων Ισότητα ευκαιριών και πρόσβαση στην αγορά εργασίας 18. υποστηρίζει τη θέσπιση μιας Εγγύησης δεξιοτήτων ως νέου δικαιώματος το οποίο θα επιτρέπει σε όλους να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες για τον 21ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένου του ψηφιακού αλφαβητισμού τονίζει ότι αυτό συνιστά σημαντική κοινωνική επένδυση, για την οποία απαιτείται κατάλληλη χρηματοδότηση 19. εκφράζει την ανησυχία του για την εξάπλωση της επισφάλειας λόγω της υπερβολικής χρήσης «άτυπων» συμβάσεων τονίζει τη σημασία της εξασφάλισης επαρκών θεσμικών και δημοσιονομικών ικανοτήτων για την παροχή επαρκούς προστασίας στα άτομα σε άτυπες μορφές απασχόλησης ειδικότερα, θεωρεί ότι: α. τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να διευρυνθούν έτσι ώστε να επιτρέπουν σε όλους τους εργαζόμενους να σωρεύουν δικαιώματα που παρέχουν εισοδηματική ασφάλεια σε καταστάσεις όπως η ανεργία, η ακούσια μερική απασχόληση ή η διακοπή της σταδιοδρομίας για οικογενειακούς λόγους ή σκοπούς κατάρτισης β. όλοι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να διαθέτουν έναν προσωπικό λογαριασμό δραστηριότητας, εύκολα προσβάσιμο μέσω ιστότοπου και/ή εφαρμογής για έξυπνα τηλέφωνα, όπου θα μπορούν να συμβουλευτούν τα κοινωνικά δικαιώματά τους 20. επισημαίνει ότι για τις ασφαλείς επαγγελματικές μεταβάσεις απαιτούνται επαρκείς επενδύσεις, τόσο στη θεσμική ικανότητα των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης όσο και για την υποστήριξη της αναζήτησης εργασίας και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων σε ατομικό επίπεδο 21. ζητεί την πλήρη εφαρμογή των Εγγυήσεων για τη νεολαία για όλα τα άτομα ηλικίας κάτω των 30, καθώς και της σύστασης για τους μακροχρόνια ανέργους επισημαίνει ότι τα μέτρα αυτά συνιστούν σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και κοινωνικές επενδύσεις που χρειάζονται επαρκή χρηματοδότηση 22. θεωρεί ότι απαιτείται επειγόντως αποφασιστική πρόοδος στον τομέα της ισότητας των φύλων και της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής ειδικότερα: α. η οδηγία 2006/54/ΕΚ θα πρέπει να αναθεωρηθεί προκειμένου να ενισχυθούν οι υφιστάμενοι μηχανισμοί με στόχο να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών, να εξαλειφθούν οι εμμένουσες διαφορές μεταξύ των φύλων ως προς τις αμοιβές και τις συντάξεις, και να περιοριστεί ο επαγγελματικός διαχωρισμός β. υπάρχει ανάγκη για νέες νομοθετικές προτάσεις για καθεστώτα οικογενειακών αδειών, συμπεριλαμβανομένων της άδειας μητρότητας, της άδειας πατρότητας, της γονικής άδειας και της άδειας για παροχή φροντίδας, τα οποία θα ενθαρρύνουν την ίση χρήση ρυθμίσεων άδειας από άνδρες και γυναίκες σε όλες τις κατηγορίες εργαζομένων, ώστε να βελτιωθούν η πρόσβαση και η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας και να διευκολυνθεί η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής PE589.146v02-00 8/8 PR\1104224.docx
23. καλεί την Επιτροπή να καθορίσει νέα συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση της μη διακριτικής μεταχείρισης και της ισότητας των ευκαιριών Δίκαιη κινητικότητα 24. τονίζει ότι η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού εντός της ΕΕ αποτελεί δικαίωμα του οποίου η άσκηση πρέπει να υποστηριχθεί, χωρίς όμως να επιβάλλεται στους εργαζόμενους λόγω των κακών συνθηκών που επικρατούν στις περιοχές καταγωγής τους, και χωρίς να υπονομεύονται τα κοινωνικά πρότυπα των χωρών υποδοχής Ενίσχυση των μέσων για την επίτευξη αποτελεσμάτων στην πράξη 25. καλεί την Επιτροπή να προτείνει έναν σαφή χάρτη πορείας για επικαιροποιήσεις της νομοθεσίας και άλλα μέτρα που είναι απαραίτητα για την πλήρη πρακτική εφαρμογή του ΕΠΚΔ τονίζει ότι στις περιπτώσεις σύγκρουσης δικαίου, θα πρέπει να εφαρμόζεται σωστά η οριζόντια κοινωνική ρήτρα (άρθρο 9 της ΣΛΕΕ) 26. θεωρεί ότι ο στόχος της ανοδικής κοινωνικής σύγκλισης θα πρέπει να υποστηρίζεται από μια δέσμη στόχων, η οποία θα βασίζεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης και θα λειτουργεί καθοδηγητικά κατά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών, των πολιτικών απασχόλησης και των κοινωνικών πολιτικών στην ΕΕ πιστεύει ότι οι εν λόγω στόχοι θα μπορούσαν επίσης να αποτελούν μέρος του κώδικα σύγκλισης που συζητείται επί του παρόντος για τη ζώνη του ευρώ, καθώς και να βασίζονται στους ακόλουθους δείκτες που επηρεάζονται άμεσα από τις δημόσιες πολιτικές: α. το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου β. το ποσοστό ανεργίας γ. το ποσοστό των νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ) δ. το ποσοστό ατόμων στα πρόθυρα της φτώχειας ε. το ποσοστό φτώχειας των εργαζομένων στ. την παιδική φτώχεια ζ. την πρόσβαση σε υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και προσχολικής εκπαίδευσης η. την κάλυψη των συλλογικών διαπραγματεύσεων θ. το συνολικό ποσοστό επενδύσεων (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου και κοινωνικές επενδύσεις) ι. τον λόγο οικονομικής εξάρτησης 27. ζητεί την εξισορρόπηση του ευρωπαϊκού εξαμήνου, ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο υφιστάμενος πίνακας αποτελεσμάτων σε σχέση με βασικούς δείκτες απασχόλησης και κοινωνικούς δείκτες και ο νέος κώδικας σύγκλισης λαμβάνονται άμεσα υπόψη κατά τη PR\1104224.docx 9/9 PE589.146v02-00
διαμόρφωση των ΣΑΧ και της σύστασης για τη ζώνη του ευρώ, καθώς και για την ενεργοποίηση των μέσων της ΕΕ ζητεί ισχυρότερο ρόλο για τον μακροοικονομικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους θεωρεί ότι η «μακροκοινωνική επιτήρηση» έχει ιδιαίτερη σημασία προκειμένου η μείωση των οικονομικών ανισορροπιών να μην οδηγεί σε επιδείνωση του επιπέδου απασχόλησης και της κοινωνικής κατάστασης 28. ζητεί να εφαρμόζεται ένας «αργυρός κανόνας» για τις κοινωνικές επενδύσεις κατά την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, δηλαδή ορισμένες δημόσιες κοινωνικές επενδύσεις οι οποίες έχουν σαφή θετικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη (π.χ. παιδική μέριμνα ή εκπαίδευση και κατάρτιση) να θεωρούνται επιλέξιμες για ευνοϊκή μεταχείριση κατά την αξιολόγηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της συμμόρφωσης με τον κανόνα για μείωση του χρέους κατά το ένα εικοστό 29. υπογραμμίζει ότι τα σημερινά φαινόμενα της παραγωγής υψηλής έντασης κεφαλαίου, των υψηλών ποσοστών ανισότητας και της συνεχούς αύξησης των άτυπων μορφών εργασίας συνεπάγονται την ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου των γενικών φορολογικών εσόδων για τη συγχρηματοδότηση συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να παρέχεται αξιοπρεπής κοινωνική προστασία για όλους 30. επαναλαμβάνει την έκκλησή του για αύξηση των ανώτατων ορίων του ΠΔΠ 2014-20 προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες ανάγκες ζητεί ειδικότερα: α. την ενίσχυση της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων β. την αύξηση του όγκου του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, του ΕΤΠ και του ΤΕΒΑ γ. τη θέσπιση νέου μέσου, με χρηματοδότηση, για παράδειγμα, από έσοδα σε επίπεδο ΕΕ που προκύπτουν από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, το οποίο θα στηρίζει την υλοποίηση της Εγγύησης για τα παιδιά 31. καλεί την Επιτροπή και την ΕΤΕπ να αναπροσανατολίσουν το ΕΤΣΕ προς τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις κοινωνικές επενδύσεις και να προσαρμόσουν αντίστοιχα τις απαιτήσεις κινδύνου/απόδοσης 32. θεωρεί ότι η ειδική δυναμική της οικονομικής προσαρμογής εντός της ζώνης του ευρώ καθιστά αναγκαίο να αναπτυχθούν δύο χρηματοδοτικά μέσα, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής ικανότητας της ζώνης του ευρώ, τα οποία θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την εφαρμογή του ΕΠΚΔ: α. ένα ταμείο για την ανανέωση της διαρθρωτικής σύγκλισης, το οποίο θα στηρίζει την εφαρμογή κοινωνικά δίκαιων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων απαραίτητων για την ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού των περιοχών που πλήττονται από την κρίση, και θα αποκαθιστά την ανοδική κοινωνική σύγκλιση, στηρίζοντας μεταξύ άλλων την εφαρμογή των Εγγυήσεων για τη νεολαία, της Εγγύησης δεξιοτήτων και της Εγγύησης για τα παιδιά β. ένα ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης κατά της ανεργίας, το οποίο θα συμπληρώνει τα εθνικά συστήματα σε περίπτωση σοβαρής κυκλικής ύφεσης και θα συμβάλει στο να μη μετατρέπονται οι ασύμμετροι κλυδωνισμοί σε διαρθρωτικά PE589.146v02-00 10/10 PR\1104224.docx
μειονεκτήματα 33. ζητεί από την Επιτροπή να ενσωματώσει τα προαναφερθέντα χρηματοδοτικά μέσα στις προτάσεις της για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο μετά το 2020 και στη Λευκή Βίβλο της για την ΟΝΕ 34. καλεί την Επιτροπή, την ΕΥΕΔ και τα κράτη μέλη να μετατρέψουν τον ΕΠΚΔ σε σχετικά μέσα εξωτερικής δράσης, προωθώντας ιδίως την εφαρμογή των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών, των συμβάσεων της ΔΟΕ και των ευρωπαϊκών κοινωνικών προτύπων μέσω εμπορικών συμφωνιών και στρατηγικών εταιρικών σχέσεων 35. θεωρεί ότι ο ΕΠΚΔ θα πρέπει να υιοθετηθεί το 2017 ως δεσμευτική συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, και θα πρέπει να περιλαμβάνει έναν σαφή οδικό χάρτη εφαρμογής, με συγκεκριμένες δεσμεύσεις και προθεσμίες 36. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στα κοινοβούλια των κρατών μελών. PR\1104224.docx 11/11 PE589.146v02-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η Ευρώπη ανέπτυξε από τον 19ο αιώνα, και ιδίως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλέον προηγμένο κοινωνικό μοντέλο στην παγκόσμια ιστορία, επιτυγχάνοντας αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ολοκληρωμένη κοινωνική προστασία και αρκετά καλές δημόσιες υπηρεσίες για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο συνέβαλε με τη σειρά του στη σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας και στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, με βάση ένα υγιές και ειδικευμένο εργατικό δυναμικό με επαρκή αγοραστική δύναμη για τη διατήρηση μιας προηγμένης εσωτερικής αγοράς. Οι διαδοχικές διευρύνσεις της ΕΕ κατέστησαν δυνατή την αναβάθμιση των κοινωνικών προτύπων των προσχωρούντων κρατών μελών και στήριξαν τη σταδιακή ανοδική οικονομική σύγκλιση, μεταξύ άλλων χάρη στα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ. Συνολικά, το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία εδώ και αρκετές δεκαετίες έχει οδηγήσει σε ειρήνη, ασφάλεια και ευρεία ευημερία. Οι θεσμοί του κράτους πρόνοιας και ο κοινωνικός διάλογος βοήθησαν επίσης την Ευρώπη να αντιμετωπίσει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε την περίοδο 2007-8. Ωστόσο, η κοινωνική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει υποστεί βαρύ πλήγμα με την παρατεταμένη κρίση της ζώνης του ευρώ από το 2010. Σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμένων χρησιμοποιήθηκαν για κρατικές ενισχύσεις προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα κατά την περίοδο 2008-14 1, γεγονός που προκάλεσε κρίση δημόσιου χρέους σε πολλά κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, πολλά κράτη μέλη υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν σκληρά μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης και εσωτερικής υποτίμησης, κυρίως λόγω της έλλειψης κοινών μηχανισμών σταθεροποίησης στο πλαίσιο της ημιτελούς Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Οι πολιτικές αυτές οδήγησαν σε σοβαρή κοινωνική δυσπραγία, ένα φαινόμενο που εξακολουθεί να είναι οξύ σε πολλές χώρες. Με την κρίση στη ζώνη του ευρώ, η ΕΕ έχει αρχίσει να θεωρείται από πολλούς πολίτες ως μηχανισμός που δημιουργεί αποκλίσεις, ανισότητες και κοινωνική αδικία. Ένα σχέδιο το οποίο εδώ και δεκαετίες συνδεόταν με τη σύγκλιση, την ευημερία και την πρόοδο, σήμερα κατηγορείται για την υποβάθμιση των κοινωνικών συστημάτων και θεωρείται απειλή για την ευημερία των πολιτών. Παράλληλα, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ορισμένες γνωστές διαρθρωτικές τάσεις και προκλήσεις, όπως η παγκοσμιοποίηση, οι δημογραφικές αλλαγές (συμπεριλαμβανομένων της γήρανσης του πληθυσμού, της θηλυκοποίησης, της υπογεννητικότητας και της μετανάστευσης), η αλλαγή του κλίματος και οι περιορισμοί των φυσικών πόρων. Βρίσκεται επίσης μπροστά σε μια νέα φάση της ψηφιακής επανάστασης, η οποία επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία των αγορών εργασίας. Κατά την άποψη της εισηγήτριας, αυτή είναι η βασική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τον καθορισμό ενός «Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων» (ΕΠΚΔ) και την επιδίωξη να αναβαθμιστεί το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο για τον 21ο αιώνα. Πρέπει οι δομές του κράτους πρόνοιας να συμβαδίζουν με τις δημογραφικές αλλαγές, την τεχνολογία, την παγκοσμιοποίηση και τη σημαντική πρόσφατη αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ταυτόχρονα, πρέπει να αποκατασταθεί η βλάβη που προκλήθηκε από τη 1 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πίνακας αποτελεσμάτων για τις κρατικές ενισχύσεις 2015, http://europa.eu/!vp68mb. PE589.146v02-00 12/12 PR\1104224.docx
μακροχρόνια οικονομική κρίση. Πρέπει να ενισχυθεί αποφασιστικά η «Κοινωνική Ευρώπη» καθώς και να βελτιωθούν η χάραξη οικονομικής πολιτικής και ο σχεδιασμός της ΟΝΕ. Για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την πρόκληση και να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των πολιτών, πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε (εκ νέου) ότι το κράτος πρέπει να διαδραματίζει απαραίτητο ρόλο στη διαμόρφωση των αγορών και τη διαχείριση των κοινωνικών κινδύνων. Το κράτος ανταποκρίνεται σε αυτόν τον ρόλο, μεταξύ άλλων, με κανονιστικές ρυθμίσεις, αναδιανομή των εισοδημάτων και παροχή (ή στήριξη) συλλογικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, προγραμμάτων κοινωνικής αρωγής, δημόσιων υπηρεσιών και υπηρεσιών κοινής ωφελείας. Η ΕΕ πρέπει να καταστεί ξανά μια δύναμη που θα στηρίζει αυτόν τον ρόλο, ενισχύοντας τα κράτη μέλη της και βοηθώντας τα να προωθούν το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρέπει επίσης να καταστεί (ξανά) μια δύναμη που θα προωθεί τον κοινωνικό διάλογο μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων, συμβάλλοντας στην εξασφάλιση της δίκαιης κατανομής των εισοδημάτων και των κινδύνων, ακόμη και σε αγορές που διαμορφώνονται από την ψηφιοποίηση και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο έχει, φυσικά, πολλές εθνικές παραλλαγές και κάθε χώρα έχει τις ειδικές ρυθμίσεις της, ανάλογα με τις ιστορικές εξελίξεις και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Ωστόσο, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής αλλαγής, τα κράτη μέλη της ΕΕ εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό το ένα από το άλλο (δεδομένου, επίσης, του δεσμού του κοινού νομίσματος) και μόνο με τη συνεργασία μπορούν να εξασφαλίσουν ευρεία ευημερία για τους πολίτες τους. Χωρίς κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο, τα κράτη μέλη είναι βέβαιο ότι θα παγιδευτούν σε έναν καταστροφικό ανταγωνισμό που θα βασίζεται στην υποβάθμιση των κοινωνικών προτύπων. Ως εκ τούτου, το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο αποτελεί κοινό σχέδιο με κεντρικό στόχο την ανοδική κοινωνική σύγκλιση: μια διαρκή βελτίωση της ευημερίας για όλα τα άτομα σε όλες τις χώρες της ΕΕ, με βάση τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και μέτρα που θα εξασφαλίζουν ότι δεν θα υστερεί κανένα άτομο και καμία χώρα, και όλοι θα μπορούν να συμμετέχουν στην κοινωνία και την οικονομία. Η ανοδική κοινωνική σύγκλιση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της συλλογικής δράσης των κρατών μελών. Η ΕΕ έχει ήδη θεσπίσει προς τούτο ένα σύνολο νομοθετικών κανόνων για τη ρύθμιση των αγορών εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών, και έχει θέσει σε εφαρμογή μηχανισμούς συντονισμού των πολιτικών και συναφή χρηματοδοτικά μέσα. Το κεκτημένο εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη, και τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα ισχύουν για όλα τα άτομα στην ΕΕ επομένως, στη διαδικασία επικαιροποίησης των κοινωνικών προτύπων μέσω του ΕΠΚΔ θα πρέπει επίσης να συμμετέχουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζει, με το παρόν μακροοικονομικό της πλαίσιο, ειδικές προκλήσεις όσον αφορά την επίτευξη των στόχων απασχόλησης και των κοινωνικών στόχων που ορίζονται στις Συνθήκες. Η απώλεια διάφορων εθνικών οικονομικών μέσων λόγω της συμμετοχής στη ζώνη του ευρώ έχει αποδειχτεί ότι δημιουργεί πιέσεις για αυστηρότερη και ταχύτερη εσωτερική προσαρμογή, μεταξύ άλλων μέσω των μισθών, των συνθηκών εργασίας, της ανεργίας και της υποβάθμισης των κοινωνικών δαπανών. Προκειμένου να αποκατασταθεί μια επαρκής κοινωνική και οικονομική ασφάλεια που θα αντισταθμίζει αυτήν την αυξημένη εσωτερική ευελιξία στο πλαίσιο της ζώνης του ευρώ, απαιτείται η θέσπιση ειδικών κοινωνικών στόχων, προτύπων και/ή χρηματοδοτικών μέσων σε επίπεδο ζώνης του ευρώ. PR\1104224.docx 13/13 PE589.146v02-00
Ποιες είναι οι βασικές επιδιώξεις και προσδοκίες των ευρωπαίων πολιτών όσον αφορά την επικαιροποίηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου; Οι πολίτες οπωσδήποτε επιθυμούν να διατηρηθεί ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής και θέλουν να έχουν εμπιστοσύνη σε μια βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης που θα εξασφαλίζει την ευημερία των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της οφείλουν: να προετοιμάζουν τους πολίτες και να τους παρέχουν τα κατάλληλα μέσα όσον αφορά τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τον χρόνο και τον χώρο για ουσιαστική οικονομική συμμετοχή να ασκούν μια οικονομική πολιτική που θα συμβάλλει στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και θα δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να επιτύχουν οικονομική ασφάλεια και προσωπική ολοκλήρωση με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας να προστατεύουν τους πολίτες έναντι των κοινωνικών κινδύνων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της ζωής να περιορίσουν το υφιστάμενο υψηλό επίπεδο κοινωνικών ανισοτήτων και να ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή των πολιτών: το κράτος πρόνοιας πρέπει να είναι κατανοητό και προσβάσιμο, ώστε να δίνει στον πολίτη μια αίσθηση κυριότητας και να παρέχει επαρκώς ανοικτές δομές κοινωνικού διαλόγου και δημοκρατικής πολιτικής. Οι ιδέες και η ενέργεια των νέων θα έχουν ιδιαίτερη σημασία για την επικαιροποίηση και τον εκσυγχρονισμό των δομών του κράτους πρόνοιας και για τη διασφάλιση ευρείας ευημερίας. Οι «millennials» είναι κατά μέσο όρο η γενιά με το υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης που είχε ποτέ η Ευρώπη, η οποία όμως βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πολύ πιο χρονοβόρα και επισφαλή μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, γεγονός που καταστρέφει μέρος των σημαντικών δυνατοτήτων της. Πρέπει να αποφύγουμε αυτήν τη σημαντική κοινωνική ζημία οργανώνοντας καλύτερα την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ένταξη αυτής της γενιάς. Όλες αυτές οι προκλήσεις και προσδοκίες καθιστούν αναγκαία μια σειρά αλλαγών στην εργαλειοθήκη στην οποία βασίζεται το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η έννοια των «κοινωνικών επενδύσεων» είναι χρήσιμη για την καθοδήγηση αυτής της εξέλιξης, και βασίζεται στην παραδοχή ότι η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση έχουν μικρότερο κόστος από την εκ των υστέρων αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων. Οι κοινωνικές επενδύσεις συνίστανται στην παροχή (και τη στήριξη), σε δημόσιο επίπεδο, υπηρεσιών οι οποίες καθιστούν τους πάντες ικανούς να συμμετέχουν στην οικονομία και την κοινωνία καθ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, π.χ. μέσω ποιοτικής παιδικής μέριμνας, εκπαίδευσης, διά βίου μάθησης, υγειονομικής περίθαλψης, ενεργών πολιτικών για την αγορά εργασίας, κοινωνικής ασφάλισης, συστημάτων ελάχιστου εισοδήματος και μέτρων για την εξάλειψη του ψηφιακού αναλφαβητισμού. Οι κοινωνικές επενδύσεις είναι απαραίτητες για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας στις προηγμένες οικονομίες. Αποτελούν κατά κανόνα αρμοδιότητα του δημόσιου τομέα, αλλά μπορούν επίσης να υλοποιηθούν αποτελεσματικά από επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας και άλλους φορείς του «τρίτου τομέα». Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να προσαρμόσει την εργατική της νομοθεσία και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να εξασφαλίζουν αξιοπρεπείς και δίκαιες συνθήκες εργασίας και κοινωνική προστασία για όλες τις κατηγορίες εργαζομένων. Η ζήτηση εργατικού δυναμικού είναι και, πιθανότατα, θα παραμείνει πιο «ρευστή» και διαφοροποιημένη, κάτι το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ευεργετικό για την PE589.146v02-00 14/14 PR\1104224.docx
παραγωγικότητα και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Ωστόσο, οι άτυπες μορφές απασχόλησης συνεπάγονται επίσης συχνά παρατεταμένη οικονομική ανασφάλεια και αβεβαιότητα, κάτι το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από τον δημόσιο τομέα. Επίσης, θα απαιτηθούν αλλαγές στο σκέλος των εσόδων των κρατών πρόνοιας, τα οποία επί του παρόντος βασίζονται σε τέσσερις κύριους μηχανισμούς για δίκαιη κατανομή της οικονομικής αξίας: διαπραγματεύσεις κεφαλαίου-εργασίας επί της κατανομής του ακαθάριστου εισοδήματος, μεταξύ άλλων μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων, οι οποίες βασίζονται σε κατώτατους μισθούς και άλλους μηχανισμούς που υποστηρίζονται από το κράτος συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία εντάσσονται σε νομοθετικό πλαίσιο και βασίζονται στην καταβολή εισφορών από τους εργαζόμενους, τους εργοδότες και το κράτος φορολογία και δημόσιες δαπάνες και ρύθμιση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Και οι τέσσερις αυτοί μηχανισμοί είναι αναγκαίοι για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του κράτους πρόνοιας και ενός επαρκούς επιπέδου δημόσιων επενδύσεων. Ωστόσο, στο μέλλον θα πρέπει να βασιζόμαστε λιγότερο στις εισφορές βάσει της εργασίας και περισσότερο στη γενική φορολογία, τη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα και τη δυναμική καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Η σώρευση δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης μέσω της εργασίας αποτελεί σημαντική πτυχή της αξιοπρεπούς εργασίας, καθότι παρέχει κίνητρο στους εργαζόμενους και συμβάλλει στην μακροπρόθεσμη οικονομική και κοινωνική σταθερότητα περισσότερο από ότι τα συστήματα παροχών βάσει των μέσων διαβίωσης ή τα συστήματα άνευ όρων βασικού εισοδήματος. Ωστόσο, το σημερινό υψηλό επίπεδο ανισότητας, η άνοδος των άτυπων μορφών απασχόλησης και η αυξανόμενη ένταση κεφαλαίου της οικονομικής παραγωγής δείχνουν ότι πρέπει να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση της εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης) και να αυξηθεί η συγχρηματοδότηση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης από άλλα φορολογικά έσοδα (π.χ. από τα κεφαλαιακά κέρδη, τον πλούτο ή τη ρύπανση), προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο κοινωνικής προστασίας για όλους. Απαιτείται επίσης η περαιτέρω αναπροσαρμογή της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης, με μεγαλύτερη έμφαση σε κοινωνικούς δείκτες στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής. Όσον αφορά τη ζώνη του ευρώ, πρέπει να ξεκινήσει ένας νέος ενάρετος κύκλος, με υψηλότερες επενδύσεις που θα οδηγούν στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, παρέχοντας στους πολίτες οικονομική ασφάλεια και συμβάλλοντας στην ενίσχυση της συνολικής ζήτησης και στην πραγματοποίηση περαιτέρω επενδύσεων. Η αύξηση της απασχόλησης και η ενισχυμένη κάλυψη κοινωνικής προστασίας θα οδηγούσαν επίσης σε αύξηση των εισπραττόμενων εσόδων, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητα του κράτους πρόνοιας. Το ευρώ θα πρέπει επιτέλους να καταστεί κινητήρια δύναμη για την ανοδική σύγκλιση. Στο πλαίσιο του ΕΠΚΔ θα πρέπει επίσης να προβλέπεται η καλύτερη χρήση των εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ για την υλοποίηση των κοινωνικών δικαιωμάτων στην Ευρώπη και για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Η Ευρώπη έχει σαφές στρατηγικό συμφέρον για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου, την εφαρμογή των συμβάσεων και των PR\1104224.docx 15/15 PE589.146v02-00
συστάσεων της ΔΟΕ και την πραγματοποίηση βελτιώσεων στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και τις κοινωνικές υπηρεσίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα πρέπει επομένως να προωθεί αυτό το συμφέρον μέσω των εμπορικών συμφωνιών της, των στρατηγικών εταιρικών σχέσεων, των πολιτικών ανάπτυξης, της πολιτικής καλής γειτονίας και του ευρωπαϊκού θεματολογίου για τη μετανάστευση. Εν κατακλείδι, ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων αποτελεί σημαντική και επείγουσα πρωτοβουλία, η οποία δικαίως έχει λάβει θέση μεταξύ των κορυφαίων πολιτικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, το σχέδιο αυτό και η ιδέα της «Κοινωνικής Ευρώπης» δεν μπορούν να περιοριστούν σε μια μικρή ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΕΕ. Η «Κοινωνική Ευρώπη» αποτελεί πραγματικότητα για τον καθένα, μέσω των δικαιωμάτων που έχει στην εργασία, των κοινωνικών υπηρεσιών στις οποίες έχει πρόσβαση, των κοινωνικών επενδύσεων τις οποίες λαμβάνει, των πολιτικών που επηρεάζουν τις οικονομικές του προοπτικές, και της κοινωνικής προστασίας στην οποία μπορεί να βασίζεται όταν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα στη ζωή. Η «Κοινωνική Ευρώπη» αφορά και πρέπει να αφορά τον καθένα, και να επιφέρει απτή βελτίωση στη ζωή των ανθρώπων. Η ισχύς του ΕΠΚΔ πρέπει επομένως να εξαπλώνεται σε ολόκληρη την πολυεπίπεδη δομή της ΕΕ, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή των επιπέδων τοπικής, περιφερειακής και εθνικής διοίκησης και τη συνεργασία τους με επιχειρήσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών. PE589.146v02-00 16/16 PR\1104224.docx