Υπεύθυνοι καθηγητές 1) Ζουμποπούλου Νίκη 2) Ράρρα Αργυρούλα Ομάδα Γ 1) Παπαθανασίου Κωνσταντίνος 2) Πάπουτσα Αθηνά 3) Πλιάκος Βαγγέλης 4) Πολύζος Κωνσταντίνος 5) Παπαχρήστου Δημήτρης Λαμία, 20/1/2012 Σελίδα 1
Περιεχόμενα 1.ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 3 2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 3.ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΟΧΟΙ... 6 5.ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ... 8 6. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ... 9 7.ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ... 13 8.ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ : ΟΡΙΣΜΟΣ... 15 9.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 21 10.ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 22 11.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 23 Σελίδα 2
1.ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πληροφόρηση και ενημέρωση από το διαδίκτυο για ιατρικά προβλήματα και περιπτώσεις παρέχεται σε οποιονδήποτε διαθέτει σύνδεση Internet αφού οι ιστοσελίδες εκεί είναι ανοιχτές για όλους. Χρειάζεται προσοχή όμως διότι δεν είναι σίγουρο κατά πόσο ασφαλή είναι αυτές. Σελίδα 3
2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια η πρόσβαση στο διαδίκτυο έχει γίνει όχι μόνο εύκολη αλλά και πολύ γρήγορη. Από το διαδίκτυο μπορεί ο καθένας μας να αντλήσει πληροφορίες για διάφορα θέματα, σημαντικά και μη, μεταξύ άλλων και πληροφορίες ή συμβουλές για κάποιο ιατρικό ζήτημα ή θέμα που τον απασχολεί. Παρόλο αυτά η αξιοπιστία των διάφορων πηγών από το διαδίκτυο είναι αμφισβητήσιμη αφού η εγκυρότητα των πληροφοριών δεν είναι ιατρικά πιστοποιημένη. Φυσικά υπάρχουν και επίσημες ιατρικές σελίδες όπως το www.iatronet.gr, αλλά και πάλι η χρήση τους θα πρέπει να θεωρείται ασφαλής για τον αναγνώστη ή υπάρχουν και άλλοι παράμετροι οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη; Παραδείγματος χάριν, μπορεί ο κάθε ασθενής να συγκεντρώσει πληροφορίες από μόνος του στο διαδίκτυο,να κατανοήσει πλήρως τα συμπτώματα της ασθένειας και του προβλήματος που ενδεχομένως να έχει ή με άλλα λόγια να κάνει μια έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση για την αντιμετώπισή του; Ή η πιθανότητα λάθος διάγνωσης και συνεπώς μιας λάθος θεραπείας θα μπορούσε να αποδειχτεί επιβλαβής ή ακόμη και θανάσιμη για τον ασθενή; Και τέλος, ποια είναι η θέση των γιατρών πάνω στο ζήτημα της τηλεϊατρικής; Θα μπορούσε αυτή η νέα πρωτοποριακή τεχνολογία να βοηθήσει ουσιαστικά και σε επίπεδο εξέλιξης ορισμένους τομείς της ιατρικής ή θα πρέπει να αποφθεχθεί με κάθε τρόπο η χρήση της; Σελίδα 4
Τα παραπάνω ερωτήματα αποτέλεσαν έναυσμα για την συγκεκριμένη ερευνητική εργασία, μελετήθηκαν και τα συμπεράσματά τους αναλύονται παρακάτω. Σελίδα 5
3.ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΟΧΟΙ Συνοπτικά οι στόχοι της συγκεκριμένης ερευνητικής εργασίας είναι οι εξής : Να διαπιστώσουμε την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των πληροφοριών και συμβουλών ιατρικής από το διαδίκτυο. Να γνωρίζουμε πώς να κάνουμε ασφαλή χρήση των ιατρικών ιστοσελίδων και forum. Να ενημερωθούμε για την τηλεϊατρική και τις εφαρμογές της στην καθημερινή μας ζωή. Να ενημερωθούμε για τις γενικότερες απόψεις γιατρών αλλά και απλών πολιτών πάνω στο θέμα. Σελίδα 6
4.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η γενική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την παρούσα ερευνητική εργασία είναι η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, δηλαδή η συνεργασία του συνόλου της ομάδας στην συγκέντρωση δεδομένων και πληροφοριών, στην σύνταξη της εργασίας καθώς και στα τελικά συμπεράσματα πάνω στο θέμα. Περαιτέρω για την συγκεκριμένη εργασία χρησιμοποιήθηκε η συνέντευξη με την ειδικευόμενη γιατρό κα. Διαμαντή Μαρία καθώς και ερωτηματολόγια, τα οποία συντάχθηκαν από τις ομάδες και συμπληρώθηκαν ανώνυμα από απλούς πολίτες και των δύο φύλων, διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών ομάδων/τάξεων. Σελίδα 7
5.ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Για τη συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν πρώτα ερωτηματολόγια. Αυτά αφού συντάχθηκαν από τις ομάδες μοιράστηκαν συνολικά σε 50 άτομα, συμπληρώθηκαν ανώνυμα και επιστράφηκαν για την καταχώριση των δεδομένων από τις ομάδες. Στη συνέχεια τα δεδομένα που συλλέχτηκαν αναλύθηκαν σε γραφήματα ποσοστών μέσω του προγράμματος Microsoft Excel. Ο δεύτερος τρόπος για την συλλογή δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε ήταν η συνέντευξη που είχαμε με την ειδικευόμενη γιατρό κα. Διαμαντή Μ. η οποία καταγράφηκε και παρουσιάζεται παρακάτω. Άλλη πηγή για τα δεδομένα μας υπήρξε το βιβλίο «Τηλεϊατρική στην πράξη», των Περδικούρη Μ., Γιόβα Π., Παπαδογιάννη Δ. & Συνεργάτες. Ακόμα, πληροφορίες συλλέχτηκαν και από διάφορες συζητήσεις που έγιναν μέσα στην αίθουσα στο πλαίσιο της ερευνητικής εργασίας για τα συμπεράσματα της συνέντευξης, των ερωτηματολογίων και γενικά γύρω από το θέμα. Τέλος, η ομάδα μας σύλλεξε περαιτέρω δεδομένα από αντίστοιχες ιατρικές, και όχι μόνο, ιστοσελίδες στο διαδίκτυο. Σελίδα 8
6.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Συχνότητα επισκέψεων στο διαδίκτυο 18% 9% Πάρα πολύ 18% 27% 28% Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Το παραπάνω γράφημα παρουσιάζει το ποσοστό συχνότητας επισκέψεων στο διαδίκτυο. Το 28% των ατόμων που ρωτήθηκαν απάντησαν Πολύ, το 27% απάντησαν Αρκετά, το 18% απάντησαν Λίγο, το 18% απάντησαν Καθόλου και το 9 % απάντησαν Πάρα Πολύ. Σελίδα 9
Ευκολία εύρεσης πληροφοριών στο διαδίκτυο Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα Πολύ 0 2 4 6 Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα Πολύ Άτομα Ενημέρωση από το διαδίκτυο για ιατρικά θέματα 27% 18% 9% Πάρα πολύ 18% Πολύ Αρκετά Λίγο 28% Καθόλου Το παραπάνω γράφημα παρουσιάζει το ποσοστό των ανθρώπων που ενημερώνονται από το διαδίκτυο για ιατρικά θέματα. Το 28% απάντησαν Αρκετά, το 27% απάντησαν Λίγο, το 18% απάντησαν Καθόλου, το 18% απάντησαν Πολύ και το 9% απάντησαν Πάρα Πολύ. Σελίδα 10
Οι ιστοσελίδες που βρίσκεις είναι πιστοποιημένες από κάποιον ιατρικό φορέα 6 5,5 6 Σειρά1 5 Το παραπάνω γράφημα παρουσιάζει των αριθμό των ανθρώπων 4,5 που απάντησαν αν οι ιστοσελίδες που ΝΑΙ 5 ΌΧΙ Έχει σημασία για σένα η αναγραφή του ιατρικού φορέα στην ιστοσελίδα 18% 18% 18% 18% Πάρα Πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου 28% Το παραπάνω γράφημα παρουσιάζει το ποσοστό των ανθρώπων που γι αυτούς έχει σημασία η αναγραφή του ιατρικού φορέα στην ιστοσελίδα. 28% απάντησαν Αρκετά, και 18% απάντησαν Πάρα Πολύ, Πολύ, Λίγο, Καθόλου αντίστοιχα. Σελίδα 11
Ποσοστό κατανόησης των πληροφοριών 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Πάρα Πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου S1 Πάρα Πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Σελίδα 12
7.Συνέντευξη Είχαμε την ευκαιρία να πάρουμε συνέντευξη μέσω Skype με την ειδικευόμενη γιατρό κα. Διαμαντή Μαρία. Το θέμα μας ήταν φυσικά τα sites στο Internet με ιατρικό περιεχόμενο και σε τι ποσοστό μπορούμε να τα εμπιστευτούμε ή να κάνουμε διάγνωση για μία ασθένεια. Οι ερωτήσεις παρουσιάζονται παρακάτω. - Εσείς, ως γιατρός, χρησιμοποιείτε πληροφορίες και συμβουλές από τις διάφορες ιατρικές ιστοσελίδες και φόρουμ στο διαδίκτυο; Ποια είναι η γνώμη των γιατρών πάνω στο θέμα; Αυτές οι ιστοσελίδες χρησιμοποιούνται απ όλους αλλά οι γιατροί συνιστούν να μην γίνεται χρήση τους αν δεν ξέρουν αν είναι έγκυρες. Χρησιμοποιείται από τους περισσότερους γιατρούς και μέρα με την μέρα Σελίδα 13
προσθέτονται ή αλλάζουν τα δεδομένα. Προτιμότερο είναι ο ασθενής να συμβουλεύεται τον γιατρό του. Οι ιστοσελίδες αυτές είναι πολύ χρήσιμες στους φοιτητές της ιατρικής, γιατί βρίσκουν έγκυρες πληροφορίες για τις εργασίες τους. -Θα πρέπει να γίνεται διάγνωση μέσα από ιατρικά sites και το internet; Πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι μία λανθασμένη διάγνωση; Είναι ασφαλής σε επίπεδα ενημέρωσης/πρόληψης; Υπάρχουν ειδικά προγράμματα (λογισμικά) στο διαδίκτυο τα οποία περιέχουν πληροφορίες για πολλές ασθένειες. Τα προγράμματα αυτά διαθέτουν γενικότερες πληροφορίες γι αυτό η συμβουλή ενός γιατρού κρίνεται απαραίτητη για μια σωστή διάγνωση. Οι σελίδες στο internet, αν και ανοιχτές, για όλους θέλουν ιδιαίτερη προσοχή διότι μια λάθος διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε λάθος θεραπεία. Αυτό με την σειρά του μπορεί να προκαλέσει ακραίες αντιμετωπίσεις του θέματος, οι οποίες μπορεί να αποδειχθούν από επικίνδυνες έως και θανατηφόρες. Αυτός είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι γιατροί δεν το προτείνουν. Η χρήση των ιατρικών ιστοσελίδων θεωρείται σωστή και σχετικά ασφαλής μόνο σε επίπεδο ενημέρωσης/πρόληψης και αρκεί να γίνεται με προσοχή και μέτρο. Σελίδα 14
8.ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ : ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΟΡΙΣΜΟΥ Η λέξη «τηλεϊατρική» είναι σύνθετη, αποτελούμενη από το πρόθεμα «τηλε», που σημαίνει «εξ αποστάσεως», και τη λέξη «ιατρική» και νοηματοδοτεί την εξ αποστάσεως άσκησή της. Φυσικά ο παραπάνω ορισμός δεν είναι πλήρης ούτε διασαφηνίζει τον τρόπο-μέσο, με τον οποίο παρέχετε η ιατρική πληροφορία τόσο από ιατρό όσο και μεταξύ των επαγγελματιών υγείας. Το 1995 ως τηλεϊατρική ορίζεται η χρήση τεχνολογιών τηλεπικοινωνιών για μεταφορά ιατρικής πληροφορίας από ένα σημείο σε κάποιο άλλο. Την ίδια χρονιά, το επιστημονικό περιοδικό Journal of Telecare αναφέρει πως «η τηλεϊατρική έχει οριστεί γενικά ως ιατρική ασκούμενη εξ αποστάσεως, και ως τέτοια, περικλείει τόσο τη διάγνωση όσο και τη θεραπεία,καθώς επίσης και την ιατρική εκπαίδευση». Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται κι ένας άλλος ορισμός, ο οποίος διατυπώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1999: «Η τηλεϊατρική χρησιμοποιεί τις τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών για τη μετάδοση-μεταφορά ιατρικής πληροφορίας προκειμένου να γίνει διάγνωση, θεραπεία και εκπαίδευση». Κάτω από αυτό το πρίσμα, οι εφαρμογές της τηλεϊατρικής μπορούν να απεικονιστούν σε δομή δέντρου. Ένας από τους πλέον αποδεκτούς ορισμούς για την τηλεϊατρική είναι αυτός που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας,σύμφωνα με τον οποίο ως τηλεϊατρική ορίζεται η παροχή υπηρεσιών από επαγγελματίες υγείας, εκεί όπου η απόσταση είναι ένας κρίσιμος παράγοντας, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για ανταλλαγή πολύτιμων πληροφοριών για τη διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη ασθενειών και για τη συνεχή Σελίδα 15
εκπαίδευση των λειτουργών υγείας, καθώς επίσης και για την έρευνα και αξιολόγηση, αλλά και για όλα αυτά που βρίσκονται στο πεδίο ενδιαφέροντος για την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας της κοινωνίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναγνωρίζει στην τηλεϊατρική έναν εν δυνάμει παράγοντα που θα συνεισφέρει στην στρατηγική «Υγείας για Όλους» συμβάλλοντας στο όραμα για έναν κόσμο όπου τα οφέλη από την ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας και της δημόσιας υγείας θα τα απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες οπουδήποτε κι αν ζουν. Βέβαια η τηλεϊατρική δεν είναι πανάκεια, αποτελεί όμως λύση Εκεί όπου δεν υπάρχει άλλος τρόπος άσκησης της ιατρικής καθώς και Εκεί που η εφαρμογή της αποδεδειγμένα βελτιώνει την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, σε σύγκριση με τους συμβατικούς τρόπους. Αν και φαίνεται πως υπάρχει πλέον γενική αποδοχή για τη νοηματοδότηση του όρου «τηλεϊατρική». Έχουν εμφανιστεί και άλλοι όροι, η χρήση των οποίων σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσε να δημιουργήσει ακόμη και σύγχυση, μια και δεν υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές γραμμές που καθορίζουν τα όρια τους. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αναφορά στους διάφορους παρεμφερείς όρους, βρίσκεται σε μια μελέτη για την κοινοπολιτεία της Αυστραλίας, στην οποία αναφέρεται ότι ο όρος τηλεϊατρική βαθμιαία θα αντικατασταθεί από τον όρο τηλε-υγεία καθώς και άλλοι επαγγελματίες υγείας εκτός από τους ιατρούς, όπως για παράδειγμα νοσηλευτές, ψυχολόγοι, φυσικοθεραπευτές, Σελίδα 16
κοινωνικοί λειτουργοί κ.ά., χρησιμοποιούν τις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική για να γεφυρώνουν τη μεταξύ τους απόσταση. Ένας άλλος όρος είναι εκείνος της «τηλεφροντίδας». Ενώ ο όρος Τηλεϊατρική περιγράφει δραστηριότητες όλων των βαθμίδων του συστήματος υγείας και αφορά τόσο σε επείγοντα, όσο και σε χρόνια περιστατικά, ο όρος Τήλε-φροντίδα συνήθως χρησιμοποιείται για τηλεματικές εφαρμογές σε ασθενείς που βρίσκονται στα σπίτια τους ή σε ιδρύματα, και οι οποίοι έχουν μία ήδη διαγνωσμένη πάθηση. Απευθύνεται σε ασθενείς οι οποίοι είναι χρόνιοι πάσχοντες ή μεγάλες ηλικίας με περιορισμένη δυνατότητα μετακίνησης και περιλαμβάνει και νοσηλευτικές υπηρεσίες. Άρα ορίζεται ως Τηλε-φροντίδα η χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών για τη μεταφορά ιατρικής πληροφορίας από την κατ οίκον παρακολούθηση ασθενών. Σελίδα 17
Η σημασία της εφαρμογής των τεχνολογιών αυτών στη κλινική πράξη είναι μεγάλη διότι: Καταργούν το φράγμα της απόστασης μεταξύ ασθενούς και θεραπευτή. Επιτρέπουν στον κατάλληλο κάθε φορά θεραπευτή, να εξετάζει και να αξιολογεί το συγκεκριμένο ασθενή με την πρέπουσα συχνότητα και μεθοδολογία, ώστε να αναλαμβάνονται οι καταλληλότερες γι αυτόν θεραπευτικές ή προληπτικές ενέργειες. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία στην κλινική πράξη της εποχής μας, όπου οι κλινικοί θεραπευτές όλων ειδικοτήτων εξειδικεύονται ολοένα και περισσότερο σε επί μέρους τομείς και έτσι η πρόσβαση των ασθενών σε αυτούς με τις συμβατικές μεθόδους γίνεται ολοένα και δυσχερέστερη. Οι επενδύσεις στις παραπάνω τεχνολογίες δε θεωρούνται στην εποχή μας ανταγωνιστικές στις συμβατικές μορφές παροχής φροντίδας. Αντίθετα, θεωρούνται από συνεχώς αυξανόμενους φορείς, ως μηχανισμός για τη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας, της πρόσβασης των ασθενών σε ποιοτικότερη φροντίδα και τη συγκράτηση του κόστους στη παροχή της φροντίδας. Ιδιαίτερα στην εποχή μας που το κόστος των υπηρεσιών διογκώνεται διαρκώς, η τάση περιστολής του προσωπικού γίνεται ολοένα και εμφανέστερη και συγχρόνως μεγαλώνει η κοινωνική απαίτηση για συνολικότερη και ποιοτικότερη φροντίδα, η υιοθέτηση των κατ οίκον e-health υπηρεσιών αποτελεί την απάντηση για την αύξηση της παραγωγικότητας Σελίδα 18
και αποτελεσματικότητας του συστήματος παροχής της φροντίδας. Την υιοθέτηση αυτή αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά οι βαθμιαία αναπτυσσόμενες και επεκτεινόμενες πολιτικές εφαρμογής των υπηρεσιών αυτών, όπως και η εισαγωγή των απαραίτητων νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων. Τις παραπάνω απόψεις δικαιώνει πληθώρα κλινικών μελετών που έχουν διεξαχθεί την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνία, Αυστραλία και ΕΕ με τη χρήση των τεχνολογιών που αναφέρθηκαν. Οι μελέτες αυτές παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα πρωτοκόλλων που χρησιμοποιήθηκαν, τεχνολογιών που υιοθετήθηκαν, ως και επιμέρους διαγνωστικών και θεραπευτικών στόχων τους οποίους συμπεριέλαβαν. Πιο συγκεκριμένα οι στόχοι αυτοί ήταν: Διαγνωστική φροντίδα Φροντίδα σε πρωτοβάθμιες μονάδες υγείας Φροντίδα οξείας φάσης Χρόνια φροντίδα Αποκατάσταση Συνέχιση της φροντίδας Προληπτική φροντίδα Εκπαίδευση για αυτοδιαχείριση Μετεγχειρητική φροντίδα Σελίδα 19
Οι ασθενείς που συμμετείχαν έπασχαν από ένα επίσης μεγάλο φάσμα παθήσεων: Χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (άσμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) Καρδιακή ανεπάρκεια Υπέρταση Διαβήτης Νεοπλάσματα και ασθενείς τελικού σταδίου Αποθεραπεία τραύματος Ψυχιατρικές παθήσεις Υπερήλικες μη αυτοεξυπηρετούμενοι Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών, αν και δύσκολο να αξιολογηθούν κάτω από ένα ενιαίο πλαίσιο, ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά τόσο για τους ασθενείς και του οικείους τους, όσο και για τους ασφαλιστικούς τους οργανισμούς. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο προχωρούν ολοένα και περισσότερο στην αναγνώριση, κοστολόγηση και αποζημίωση των υπηρεσιών αυτών, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα σύμφωνα πάντα με το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα της κάθε χώρας. Παράλληλα όμως έχουν αναγνωριστεί και συγκεκριμένα προβλήματα που πρέπει να απαντηθούν κατάλληλα στις μελλοντικές εφαρμογές, ώστε να μην αποτελέσουν ανασχετικούς παράγοντες. Σελίδα 20
9.Συμπεράσματα εργασίας Στον διαδικτυακό χώρο υπάρχει πληθώρα ειδικών και μη ιατρικών ιστοσελίδων, οι οποίες είναι διαθέσιμες στον κάθε επισκέπτη αν και συχνά οι πληροφορίες και συμβουλές που παρέχουν δεν είναι πιστοποιημένες από κάποιον επίσημο φορέα. Για αυτό και η χρήση τους θεωρείται αμφισβητήσιμη από τους διάφορους ειδικευόμενους γιατρούς. Γενικά όλοι οι γιατροί προτείνουν να αποφεύγεται η λήψη συμβουλών και η αντιμετώπιση μιας ενδεχομένης ασθένειας μέσα από το διαδίκτυο και θεωρούν απαραίτητη την επίσκεψη στο ιατρείο για να γίνει σωστή και ασφαλής η διάγνωση του προβλήματος του. Οι πληροφορίες από forum δεν είναι αξιόπιστες, ούτε ασφαλής για αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με εγκράτεια από τους αναγνώστες-ασθενείς. Η λήψη πληροφοριών πάνω σε ιατρικά προβλήματα είναι πρακτική και χρήσιμη και σχετικά ασφαλής μόνο όταν γίνεται σε επίπεδο ενημέρωσης ή και πρόληψης, Σε καμία περίπτωση ο ασθενής δεν θα πρέπει να μπαίνει στην διαδικασία να αυτό-διαγνώσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, αφού ο μόνος ικανός και κατάλληλος για αυτό τον ρόλο είναι ο γιατρός. Μια λάθος διάγνωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια λάθος θεραπεία και αυτή με τη σειρά της θα έβαζε σε κίνδυνο την υγεία και ζωή του ασθενούς. Σελίδα 21
10. Επίλογος Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε ότι η ιατρική μέσω διαδικτύου είναι χρήσιμη και βοηθά σε επίπεδο πρόληψης και όχι διάγνωσης. Μια λάθος διάγνωση μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον ασθενή. Επίσης, η τηλεϊατρική επιτρέπει στα άτομα που έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας να βρίσκονται σε απόσταση από τον γιατρό τους και παράλληλα ο γιατρός να ξέρει σε τι κατάσταση είναι η υγεία του ασθενούς. Σελίδα 22
11.Βιβλιογραφία 1. «Τηλεϊατρική στην πράξη», Περδικούρης Μ., Γιόβας Π., Παπαδογιάννης Δ. & Συνεργάτες, εκδόσεις Εν πλω, Αθήνα 2005 2. www.iatronet.gr 3. http://www.hygeia.gr/page.aspx?p_id=90 Σελίδα 23