9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

Transcript

1 Στρογγυλό Τραπέζι Σωματική άσκηση και Άνοια. Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα 9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών Χ ρ ή σ τ ο ς Λ ι ο ν ή ς, Μ D, P h D, ( H o n) F R C G P Κ α θ η γ η τ ή ς Γ ε ν ι κ ή ς Ι α τ ρ ι κ ή ς & Π ρ ω τ ο β ά θ μ ι α ς Φ ρ ο ν τ ί δ α ς Υ γ ε ί α ς Δ ι ε υ θ υ ν τ ή ς Κ λ ι ν ι κ ή ς Κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς & Ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ ή ς Ι α τ ρ ι κ ή ς Ι α τ ρ ι κ ή Σ χ ο λ ή, Π α ν ε π ι σ τ ή μ ι ο Κ ρ ή τ η ς

2 Επίκαιρα ερωτήματα για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Ποιό το μέγεθος του προβλήματος στην ΠΦΥ; Ποια τα μέσα διαλογής που πρέπει να χρησιμοποιούνται; Συνοσηρότητα και κατάθλιψη Συνοσηρότητα και λήψη απόφασης και ενημέρωσης της οικογένειας Συνοσηρότητα και αναγκαιότητα των κατευθυντήριων οδηγιών

3 «ΘΑΛΗΣ Πανεπιστήμιο Κρήτης Διεπιστημονικό Δίκτυο για την Μελέτη της Νόσου Alzheimer» Στόχοι: Η δημιουργία ενός κλινικού και ερευνητικού Κέντρου Αριστείας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για τη νόσο Alzheimer Η ανάπτυξη έγκυρων νευροψυχολογικών εργαλείων ανίχνευσης και έγκαιρης και ακριβούς διάγνωσης της νόσου Alzheimer Η ταυτοποίηση επιδημιολογικών και βιολογικών καθοριστών της ανάπτυξης και της προόδου της νόσου.

4 Φάσεις προγράμματος ΘΑΛΗΣ

5 Α Φάση προγράμματος ΘΑΛΗΣ Κατά τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων γινόταν καταγραφή σε: Κοινωνικο-δημογραφικά δεδομένα Συνήθειες υγείας (κάπνισμα, αλκοόλ, σωματική άσκηση, ύπνος) Βιομετρικοί δείκτες (βάρος, ύψος, περιφέρεια μέσης) Ιστορικό υγείας (χρόνια νοσήματα, φαρμακευτική αγωγή) Δείκτες ανεξαρτησίας (Barthel, Katz) Συνοδός ασθενούς Mini Mental State Examination Σε επιλεγμένο αριθμό συμμετεχόντων γινόταν συμπλήρωση επίσης των εργαλείων ανίχνευσης: Test Your Memory (TYM) και General Practitioner assessment of Cognition (GPCOG) (100 άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω και 250 ατόμων ηλικίας ετών με αναφερόμενα προβλήματα μνήμης)

6 «Διαγνωστικές κλίμακες άνοιας και εκτίμησης επιβάρυνσης φροντιστών για χρήση από το γιατρό Γενικής Ιατρικής στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας» Στόχοι: αναζήτηση, επιλογή, μετάφραση και στάθμιση στην ελληνική γλώσσα εργαλείων ανίχνευσης της άνοιας για χρήση στη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας υπολογισμός διαγνωστικής ακρίβειας επιλεχθέντων εργαλείων εκτίμηση χρηστικής αξίας και αποτελεσματικότητας των εργαλείων στη καθημερινή κλινική πράξη των γενικών ιατρών στη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

7 Σύντομη Δοκιμασία Εκτίμησης Νοητικής Κατάστασης Mini Mental State Examination (MMSE) Διεθνώς διαδεδομένη κλίμακα για την ανίχνευση της έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών και για την παρακολούθηση των ατόμων που πάσχουν από άνοια (Crum et al, 1993). cut off score: 23 βαθμοί, φυσιολογικοί: 24 και άνω. Mέγιστη επίδοση:30 βαθμοί. Εκτιμά προσανατολισμό σε χώρο και χρόνο, άμεση και καθυστερημένη ανάκληση, προσοχή, υπολογισμό, γλώσσα και οπτικοχωρικές ικανότητες. Source: Φουντουλάκης Κ, Τσολάκη Μ και συν. Mini-Mental State Examination (MMSE): Στάθμισή του στον ελληνικό πληθυσμό σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια. Εγκέφαλος 1994; 31:

8 Δοκιμασία διαλογής GPCOG (General Practitioner Assessment of Cognition ) Περιλαμβάνει 9 ερωτήσεις (items) προς τον εξεταζόμενο για έλεγχο των εξής γνωστικών ικανοτήτων του: μνήμη (όνομα, ταχ. δ/νση) προσανατολισμός στο χρόνο (ακριβής ημερ/νία) [1] σχεδιασμός ρολογιού (αριθμοί και δείκτες 11.10) [2] σημαντική γνώση/πληροφόρηση [1] ανάκληση (όνομα, ταχ. δ/νση) [5] σκορ:9/9 ΟΚ / <5 γνωστική διαταραχή / 5-8 συνέντευξη με φροντιστή και 6 ερωτήσεις (items) προς τον φροντιστή για το ιστορικό του εξεταζόμενου 8 σκορ: εάν >3 ναι γνωστική διαταραχή

9 Δοκιμασία μνήμης Test Your Memory (TYM) Περιλαμβάνει μία σειρά από 10 καθήκοντα (tasks) προς τον εξεταζόμενο για έλεγχο των εξής γνωστικών ικανοτήτων του: προσανατολισμός στο χρόνο ικανότητα αντιγραφής πρότασης σημαντική γνώση/πληροφόρηση υπολογισμός πράξεων ικανότητα γραπτής λεκτικής έκφρασης αναγνώριση ομοιοτήτων κατονομασία αντικειμένων οπτικοχωρική ικανότητα (2) ανάκληση πρότασης μετά από αντιγραφή 9 σκορ:47-50/50 ΟΚ, 42/50 [ευαισθησία 93% -ειδικότητα 86% ν. Alzheimer]

10 Πρώτα αποτελέσματα προγράμματος ΘΑΛΗΣ 3220 συμμετέχοντες 27% των συμμετεχόντων είχαν βαθμολογία στο Mini Mental State Examination μικρότερη ή ίση του 24 Μέση βαθμολογία του διαγνωστικού ελέγχου TYM: 41/50 Μέση βαθμολογία του διαγνωστικού ελέγχου CPCOG: 5/9 Σημαντικοί προσδιοριστές ύπαρξης χαμηλής βαθμολογίας στο διαγνωστικό έλεγχο MMSE στους άνδρες: ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης, δήλωση κατακερματισμένου ύπνου, υποκείμενο πεπτικό έλκος, υποκείμενη κατάθλιψη, υποκείμενης καλοήθης υπερπλασία προστάτη και υποκείμενο ψυχιατρικό νόσημα Σημαντικοί προσδιοριστές ύπαρξης χαμηλής βαθμολογίας στο διαγνωστικό έλεγχο MMSE στις γυναίκες: ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, δήλωση κατακερματισμένου ύπνου, υποκείμενη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, υποκείμενη κατάθλιψη, υποκείμενο κ νευροπαθητικό άλγος και υποκείμενο ψυχιατρικό νόσημα

11 «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: Με την συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

12 Κατάθλιψη -Αναγνώριση Ανίχνευση Σύσταση 1: Συστήνεται στους Γενικούς Ιατρούς και στους άλλους Ιατρούς της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η χρήση δύο σύντομων ερωτήσεων διαλογής για την αναγνώριση- ανίχνευση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας σε άτομα υψηλού κινδύνου (ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό ψυχιατρικού νοσήματος, χρόνιο πρόβλημα υγείας, πρόσφατη απώλεια, κατάχρηση ουσιών, μειονότητες, οικονομικά αδύναμοι κτλ.). Level of evidence II Εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου Σύσταση 2 Σε άτομα με υποψία κατάθλιψης, συστήνεται στους Γενικούς Ιατρούς και στους άλλους Ιατρούς της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η χρήση εργαλείων διαλογής, όπως του Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9) σε συνδυασμό με εμπεριστατωμένη κλινική εκτίμηση που να λαμβάνει υπόψη της όχι μόνο τα συμπτώματα, αλλά και το επίπεδο έκπτωσης της λειτουργικότητας του ατόμου. Level of evidence I

13 Κατάθλιψη φαρμακευτική αγωγή Σύσταση 6: Σε άτομα με μέτρια και σοβαρή κατάθλιψη, οι Γενικοί Ιατροί και οι άλλοι Ιατροί στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, συστήνεται να χορηγούν αντικαταθλιπτική αγωγή σε συνδυασμό με ψυχολογική θεραπεία, εφόσον είναι διαθέσιμη. Level of evidence I Θεραπεία συνοσηρότητας Σύσταση 12 : Συστήνεται στους Γενικούς Ιατρούς και τους άλλους Ιατρούς της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, σε περίπτωση συνοσηρότητας της κατάθλιψης με άλλες ψυχικές ή σωματικές παθήσεις η ταυτόχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση. Level of evidence III-2

14 Κατάθλιψη - Αλλαγές του τρόπου ζωής Σύσταση 14: Συστήνεται οι Γενικοί Ιατροί, οι Ιατροί άλλων ειδικοτήτων καθώς και οι επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, να ενθαρρύνουν τους ασθενείς με κατάθλιψη στην υιοθέτηση αλλαγής του τρόπου ζωής (διακοπή καπνίσματος (level of evidence I), μείωση κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης level of evidence IV).

15 Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα Πρόεδρος: Χ. Λιονής 1. Ο ρόλος του γενικού ιατρού στην έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση του ασθενούς και της οικογένειας με άνοια. Αργυριάδου Σ. 2. Ψυχικές διαταραχές σε άτομα με γνωσιακή έκπτωση. Κουτεντάκη Ε. 3. Εκτίμηση των γνωστικών διαταραχών και κατάλληλα εργαλεία στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Ιατράκη Ε. 4. Από την κοινότητα στο νοσοκομείο και ο ρόλος του νευρολόγου. Ζαγανάς Ι.