ΥΠΟΥΡΓΕIΟ ΕΞΩTΕΡΙΚΩΝ Β2 Δ/νση Οικονομικών Σχέσεων με Ρωσία και λοιπές χώρες ΚΑΚ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ Ελληνική Επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ρωσία Συνοπτική παρουσίαση στοιχείων 2012 2013 1
Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ 2013 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΕΠ (4,5) 2. ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΕΩΡΓΙΑ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ) ) (6) 3. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ (7,8) 4. ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (9) 5. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ (10) 6. ΑΝΕΡΓΙΑ (11,12,13) 7. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (14,15,16,17,18) 8. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΡΩΣΙΑΣ (19,20,21,22) 9. ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (23,24,25,26,27,28,29) 10. ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (30,31,32,33,34) 11. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (35,36) 12. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (37) 13. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ (38,39) 14. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ (40,41,42,43) 2013 3
Εξέλιξη του ΑΕΠ στην Ρωσία ΑΕΠ % 15,00% (2000 2012) 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 GDP 10,00 5,00% 4,70% 7,30% 7,20% 6,40% 6,70% 8,10% 5,60% -8,50% 4,00% 4,30% 3,40% 2013 4
ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΕΠ ΡΩΣΙΑΣ (2000-20 2012) (Gdp purcacing power $2.555 trillion). (Gdp.Off. Echange rate $2.022 trillion). Μεταβολή ΑΕΠ (%) Κατά κεφ. ΑΕΠ (US$) 2000 +10,0 6.877 2001 +5,0 8.300 2007 +8,1 11.772 2008 +5,6 16.500 2009-8,5 15.300 2010 +4,0 15.800 2011 +4,3 16,700 2012 +3,4 17.300 2013 5
ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΕΠ ΚΑΤΑ ΚΛΑΔΟΥΣ 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΓΕΩΡΓΙΑ 3,9% ΒΙΟΜΗΧ. 36,0% ΥΠΗΡΕΣ. 60,1% 2013 6
ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (2000-20 2012) 2) 2012 : 5,10% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 7
ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗΣ (2012) 8,00% 6,00% 7,30% 4,00% 2,00% 2,00% 3,00% 3,40% 3,10% 3,30% 0,00% ΑΛΒΑΝΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΚΡΟΑΤΙΑ ΠΓΔΜ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΣΕΡΒΙΑ 2013 8
ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (σε US$ δις) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2010 2011 2012 46,8 33,9 29,1 35,4 58,6 84,2 94,5 105,3 77,6 98,8 81,3 US$ 120 100 80 60 46,8 58,6 84,2 94,5 105,3 102,4 47,5 77,6 90,5 81,3 40 24,6 33,9 29,1 35,4 20 0 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 9
ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ (σε US$ δις) 700 600 500 400 430,9 459,7 479,4 543 631,8 300 200 100 130,1 119 99,0 106,0 82,0 130,0 0 2001 2003 2005 2007 2010 2012 2013 10
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (2012) 2) ΓΕΩΡΓΙΑ; 7,90% ΥΠΗΡΕΣ.; 64,70% ΒΙΟΜΗΧ 27,40% 2013 11
ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑΣ (1998-20 2012) 80% 75,4% 75,5% 70% 60% 50% 49,0% 49,2% 49,0% 49,0% 48,8% 50,2% 50,0% 50,7% 50,7% 50,7% 50,7% 60,7% 40% 30% 20% 10% 0% 9,9% 9,9% 9,9% 9,0% 8,6% 8,6% 8,2% 7,6% 7,3% 5,9% 8,4% 7,5% 6,8% 5,7% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2009 2010 2011 2012 % απασχόληση % ανεργία 2013 12
ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (2000-2012) 2012) 2003 2004 2007 2008 2009 2011 2012 ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩ Ν ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΩ Ν ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ 14,9% 9,9% 23,6% 18,6% 12,7% 15,0% 10,0% ΜΕΣΟΣ ΜΙΣΘΟΣ % 8,2% 18,2% 16,2% 25,2% 4,1% 4,3% 5,3% ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Σ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΜΕΣΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΜΙΣΘΟΣ ΣΕ $ 7,5% 11,3% 11,1% 2,4% 15% 15% 10% 189 237 529 582 606,6 700,4 750, 0,5 7.467 9,247 12.602 14.940 16.838 16,600 17.300 ΜΕΣΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (ΣΕ ΡΟΥΒΛΙΑ) 2013 13
ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ (1997-20 2012) (σε US$ δισ.) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % μεταβολή ΕΞΑΓΩΓΕΣ % μεταβολή ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ % μεταβολή 2005 125,3 +25,0% 243,6 +26,6% +118,3 +118% 2006 164,7 +31,2% 303,9 +35,9% +139,2 +17,7% 2007 223,1 +35,9% 355,1 +17,1 7,1% +132,2-0,5% 2008 267,0 +19,7% 467,9 +31,8% +200,9 +58,9% 2009 167,3-37,3% 301,7-35, 35,5% 5% +134,4-36,2% 2010 229,029,0 +36,9% 396,6 +31,5% +167,6 +33,4% 2011 323,0 +30,7% 521,4 +30,0% +198,4 +18,8% 2012 334,7 +5,04% 529,6 +1,45% +194,9-2,02% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας 2013 14
ΠΟΡΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΡΩΣΙΑΣ (1997-2011) 1) 600 521,4 529,6 500 467,9 400 US$ bn. 300 303,9 355,1 304,0 267,0 396,6 323,0 334,7 200 136,9 184,9 164,7 223,0 191,9 229,0 100 0 87,7 95,6 91,4 74,4 68,4 75,5 209,0 68,1 198,0 194,0 47,9 29,8 36,4 40,8 50,6 167,6 139,2 132,1 93,5 112,1 26,5 57,9 32,0 34,7 45,0 68,8 1997 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 2013 15
ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ-ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (2001-2012) Kazakhstan France S. Korea Italy USA China Ukraine Belarus Germany Major suppliers in Russia (%) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 2001 2002 2003 2004 2005 2013 16
ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (σε % εκατ.) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ Χώρα 2003 2007 2009 2012 -Ε.Ε. -Γερμανία 14,4% 13,4% 45,0% 12,7% 45,0% 9,5% Λευκο-ρωσία 8,5% 8,5% 4,0% 4,0% Ουκραν. 8,3% 8,4% 5,4% 5,5% Κίνα 6,4% 6,4% 13,6% 15,5% ΗΠΑ 5,2% 4,6% 3,1% 3,1% Ιταλία 4,5% 4,5% 4,7% 4,7% Κορέα 2,6% 4,3% 2,9% 2,9% Γαλλία 4,3% 3,7% 5,0% 5,0% Kαζακστάν 4,5% 3,2% 2,2% 2,2% Ελλάς Σύνολο % 100% 100% 100% 100% Σύνολο χωρών σε δις $ 95,6 184,9 184,9 184,9 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ Χώρα 2007 2009 2012 Ε.Ε. 55,4 % Ασία 12,4 % 53,3% 53,3% 12,4% 12,4% ΗΠΑ 2,5% 3,1% 3,1% ΚΑΚ 13,3 % Άλλοι 16,4 % Ελλάς 15,5% 15,5% 15,5% 15,5% Σύνολο% 100% 100% 100% Σύνολο χωρών σεδις $ 91,4 91,4 91,4 2013 17
ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΡΩΣΙΑΣ (2012 12) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (σε %) ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ (σε %) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 53,2% ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ 70,2% ΤΡΟΦΙΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ 13% ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ 11,6% ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 6,8% ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕΣΑ 4,6% ΧΗΜΙΚΑ 13,4% ΧΗΜΙΚΑ 6,4% ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ 5% ΞΥΛΕΙΑ 4% ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΞΥΛΕΙΑΣ ΧΑΡΤΙΚΑ 4% ΤΡΟΦΙΜΑ ΓΕΩΡΓΙΚΑ 2% ΑΛΛΑ 7% ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ 1% ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ 4% ΑΛΛΑ 1% (Στοιχεία Στατιστική Υπηρεσία Ρωσίας) 2013 18
ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ (1999-20 2012) 8000 εκατ. US$ 6000 4000 2000 0-2000 -4000-6000 4.794,2 3.872,9 3.130,3 2.378,0 2.303,3 2.477,3 24,5 285,0 262,0 356,5 418,8 14,0-10,5 234,5 321,8 6.011,7 4.898,9 411,9 467,7-2.093,0-2.041,3-2.242,8-2.773,8-3.454,1-4.772,4-4.479,7-5.544,1 1999 2003 2004 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ΕΛΛΗΝ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝ. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ 2013 19
ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ (2007-2012) 2012) (αξία σε εκατ. US$) 2008 2009 2010 2011 2012 ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 4.454,09 2.711,8 5.115,98 5.310,75 6.479,38 418,8 234,5 321,7 411,898 467,65 3.872,9 2.477,3 4794,23 4.898,85 6.011,73 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ -4,035,1-2.242-4.772,48-4.479,74-5.544,08 2013 20
Δασμ. κατ/ρία ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (αξία σε εκατ.) Περιγραφή Αξία 2012 ( )( % επί συνόλου Αξία 2011 ( ) Μεταβολή (%) 2011/201 /2012 43 Γουνοδέρματα, γουναρικά 113.203.585 23,18% 101.656.186 +11,80% 84 Ανελκυστήρες 28.676.932 6,00% 9.194.8028 +211% 0810 Φράουλες - Ακτινίδια 27.749.075 5,93% 33.656.175-18,18% 0809 Βερίκοκα Κεράσια- Ροδάκινα Ροδάκινα 27.492.481 5,87% 31.559.674-12,90% 03 Προϊόντα Ιχθυοκαλλιέργειας 15.719.755 3,21% 8.574.3980 +76,47% 8517 Συσκευές Τηλεφωνίας 14.234.013 3,04% 33.959.518-140,71% 3405 Στιλβώματα- χρώματα 13.795.162 2,94% 14.084.770-7,14% 0809 Νεκταρίνια 10.642.116 2,30% 8.591.713 +17,64% 2401 Καπνά 8.700.879 2,27% 10.429.506-17,64% 2013 21
Δασμ. κατ/ρία 2709 27.11 27 27 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΡΩΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕIΙΣΑΓΩΓΕΣ (αξία σε εκατ.) Περιγραφή Αργό πετρέλαιο και προϊόντα αυτού Φυσικό αέριο Αξία 2012 ( ) % επί συνόλου Αξία 2011 ( ) Μεταβολή (%) 2011 11/2012 αυτού 2.418.268.078 56,82% 1.720.644.882 +40,58% Λάδια από Πετρέλαιο ή ασφαλτούχα ορυκτά 920.163.089 15,30% 817.988.511 +12,60% ορυκτά 499.844.250 8,31% ------ +100,00% Θείο Πετρέλαιο εξωτερικής χρήσης 441.869,470 7,35% 181.907.155 +143,64% 2710 Πετρέλαιο εσωτ. καύσης καύσης 290.465.214 4,83% 1.136.363,017-291,70% 76 Προϊόντα Αλουμινίου 119.229.193 1,10% 43.998.856 +176.74 10 Μαλακός σίτος 54.633.634 54.633.634 0,90 90% 33.394.1379-63,63% 2013 22
ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ (DISTRIBUTION CHANNELS) ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ (IMPORTERS) ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΙ (WHOLESALERS) ΛΙΑΝΟΠΩΛΗΤΕΣ (RETAILERS) 2013 23
ΜΟΡΦΗ ΚΑΝΑΛΙΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ Μορφή των καναλιών διανομής τροφίμων στην Ρωσία Cash and carry Discounters, 10% Σούπερ Μάρκετ, 10% Περίπτερα, 15% Ηyper markets, 3% Παραδοσιακά καταστήματα, 41% ανοιχτές Αγορές, 21% 2013 24
Η ΔΙΑΝΟΜΗ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Η διανομή στην Ρωσία ανά περιφέρεια Oural (Ουράλια), 9% Center (Κέντρο), 38% South (Νότος), 11% North-West (Βόρειο- Δυτικό μέρος), 9% Volga, 17% Siberia (Σιβηρία), 12% Orient (Απω Ανατολικά), 4% 2013 25
ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΤΕΡΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2004/2010 in % TURN OVER Hypermarkets 1870 3313 5320 6609 7914 9244 10736 12371 24,6 Supermarkets 3787 5450 7110 8980 11018 13273 15990 19204 23,4 Mini supermarkets 330 643 1020 1443 1836 2358 2944 44 Discount markets 4275 7371 11522 16999 23146 29397 35469 40531 32,9 Open-air markets 30330 38938 44792 49866 53913 57124 60695 64171 8,7 Other 27839 32498 33468 33039 30782 27573 24437 22019-6,3 Total 68100 87900 108857 116514 128216 138537 149686 161240 10,6 14,6% 18,7% 23,9% 28,8% 33,9% 38,8% 43,1% 46,5% NUMBER OF SALES POINTS Hypermarkets 21 27 38 45 51 57 64 71 17,4 Supermarkets 1060 1305 1523 1822 2110 2432 2804 3223 16,3 Mini supermarkets 135 225 327 430 520 640 766 33,6 Discount markets 1078 1490 2070 2921 3784 4633 5385 5925 25,9 Total 2159 2957 3855 5114 6374 7641 8893 9985 22,5 2013 26
ΤΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ 0 500 1000 1500 2000 Russia Poland Czech Republic Hungary Italy 18 75 100 110 158 Spain Great Britain Holland 345 359 503 France 716 Germany USA 1100 1534 2013 27
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ - Κατακερματισμός Ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων. - Υψηλό μεταφορικό κόστος. - Έλλειψη Σήματος trade Mark και διαφήμισης - μάρκετινγκ - Υψηλά δικαιώματα εισόδου σε Σούπερ Μάρκετ Τροφίμων - Προβλήματα προτύπων- Διαφορετικές πιστοποιήσεις προϊόντων Έγκριση εξαγωγικών επιχειρήσεων για αλιεύματα, γαλακτοκομικά, προϊόντα κρέατος. - Μεταφορές (Αεροπορικές- Ναυτιλιακές Σιδηροδρομικές). 2013 28
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ - Μεγάλη σε μέγεθος αγορά Τελωνειακή Ένωση (Ρωσίας Καζακστάν - Λευκορωσίας). - Τουρισμός το μεγαλύτερο κύμα Ρώσων τουριστών κατευθύνεται προς την Κρήτη και Βόρειο Ελλάδα (από 945.000 ρώσους τουρίστες 350.000 άτομα προς αεροδρόμιο Ηρακλείου) - Υπερκατανάλωση του Ρώσου καταναλωτή - Μελέτη για Χορήγηση της αποκλειστικότητας - Μεσογειακή διατροφή - Κρητική διατροφή. 2013 29
ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Προσέλκυση επενδύσεων στη Ρωσία: : 51,41 δις$ το 2012 έναντι 55 δις$ το 2011 Ρωσικές επενδύσεις στο εξωτερικό το 2012: 2: 66,85 δις $ έναντι 52,61 δις το 2011 ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ (% ΑΕΠ) ΕΤΟΣ % ΣΤΟ ΑΕΠ 2003 16,5% 2004 16,1% 2005 16,4% 2013 30
ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣTH ΡΩΣΙΑ την τελευταία δεκαετία (2000-2012) 2012) (US$ εκατ.) Σημαντικότεροι επενδυτές Χώρα προέλευσης Ποσοστό (%) επί του συνόλου 2000-2010 ΚΥΠΡΟΣ 34,46% 130.027 ΠΑΡΘΕΝΟΙ ΝΗΣΟΙ 9,73% 36.733 ΒΕΡΜΟΥΔΕΣ 7,21% 27.193 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 4,05% 15.279 ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 3,82% 14.409 ΓΙΒΛΑΡΤΑΡ 2,71% 10.237 ΓΑΛΛΙΑ 2,30% 8.691 ΣΥΝΟΛΟ 64,28% 242.569 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας 2013 31
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ την τελευταία δεκαετία (2000-2012) 2012) (US$ εκατ.) Σημαντικότερες χώρες προορισμού Χώρα προορισμούς Ποσοστό (%) επί του συνόλου 2000-2011 ΚΥΠΡΟΣ 39,70% 120.093 ΠΑΡΘΕΝΟΙ ΝΗΣΟΙ 11,00% 33.285 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 7,97% 24.114 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 3,42% 10.341 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2,46% 7.444 ΑΥΣΤΡΙΑ 2,10% 6.339 ΕΛΒΕΤΙΑ 2,56% 7.753 ΣΥΝΟΛΟ 69,21% 209.369 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας 2013 32
ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Investment in Russia by sectors Agriculture Food industry Wood industry Chemical industry Minerals Metalurgy Petro-chemical industry Transportation Production of gas Construction Trade Transport & Communicatio Finance Real estate Oil & petroleum 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2004 2005 2013 33
ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Main destinations of foreign investment in Russia Other 17% City of Moscow 38% Volga 6% Region of Moscow 5% Siberia 8% Saint Petersburg 2% Sakhaline 10% Tioumen 14% Region of Moscow Siberia Sakhaline Tioumen Saint Petersburg Volga City of Moscow Other 2013 34
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2011) ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΕΝΔΕ- ΔΥΜΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΕΚΤΙΜΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΣΕ 2,5 δις ΕΞΑΓΓΕΛΙΑ ΝΕΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ 3Ε ύψους $ 3 δις ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΔΙΑΝΟΜΗ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 2013 35
ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2012) ΟΝΟΜΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΟΝΟΜΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΣΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ (σε ) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ COCA COLA-HBC 3E HELLENIC BOTTLING 725.000.000 ANAΨYKTIKA 10.000 ΜULTON 3E HELLENIC BOTTLING COMPANY 362.000.000 ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ 500 AQUAVISION 3E HELLENIC BOTTLING COMPANY 200.000.000 ΑΚΙΝΗΤΑ 95 PROMETHEUS PROMETHEUS ARFANIS CHIONIS 100.000.000 ΤΣΙΜΕΝΤΟ 600 MICHANIKI RUSSIA CHIPITA MICHANIKI 60.000.000 CONSTRUCTION 400 CHIPITA 50.000.000 ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΡΟΥΑΣΑΝ 700 TOGAS TOGAS 25.000.000 ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 1000 LCC FRIGOGLASS 3E H.B.C. 23.000.000 ΨΥΓΕΙΑ 79 ΣΥΝΟΛΟ 1.548.700 16.735 2013 36
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΕ ΡΩΣΙΑ (2012) ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ 75, ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΟΣ (Τρόφιμα, φρούτα λαχανικά, τραπεζικός τομέας, κατασκευές, τουρισμός, ενέργεια). ΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΣΠΟΝΔΙΑ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΔΙΑΝΟΜΗ, ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ 40. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ MANAGERS ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΕ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ Η ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ 10 (DEAGOSTINI, LOREAL,TNK-BP, BOSCO, LUCOIL, NORTON ROSE). ΟΙ ΕIΣΑΓΩΓΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΝΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΣΕ 25 και θα μπορούσαν να διπλασιασθούν τα επόμενα χρόνια. (3E, 3E, CHIPITA, PBK,LA MAREE, OLYMPIC FOODS, DELPHI, ELITE, ASTRON, MEGA-FOODS, ΑRGUS,MULTON,WIMM BIL DANN, SNOW WORLD, LEBEDYANSKY,NATALI FRUITS,GRECO, NAPAG NUSC,ALIANTA GROUP, AROMA TRADE, KIN WINE,GRECO,GLYKA,MEDITERANEANBRANDS), ANBRANDS), 2013 37
ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ελάχιστος μισθός 400 / μήνα (καθαρό) Μέσος μισθός 500/ μήνα (καθαρό) εξαρτάται από την περιοχή 566 Μόσχα, 1000 $ 334 Αγία Πετρούπολη 225 Novosibirsk ΚΟΣΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Προϋπολογισμός ίδρυσης Γραφείου Αντιπροσωπείας συμπεριλαμβανομένων συμβολαίων αδειών ( 10.000 35.000) Προϋπολογισμός δημιουργίας joint-venture venture (εξαρτάται από το επίπεδο της εμπορικής συνεργασίας) 15.000 45.000 Εγγραφή εμπορικών εταιρειών στην εφορία Χαρτόσημο 2000 ρούβλια ($70) η διάρκεια εγγραφής 5 εργάσιμες ημέρες 2013 38
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (μέσος όρος) Μόσχα : 1000 $ μηνιαίος μέσος μισθός Οικονομικός Διευθυντής ($4.000-10.000) Διευθυντής Λογιστηρίου ($3.000-4.000) Λογιστής ($2.000-2.500) Διευθυντής Παραγωγής ($2.000-3.000) Διευθυντής Προσωπικού ($2.000-3000) Υπάλληλος Πληροφορικής ($1.000) Διευθυντής Πληροφορικής ($2000-5000 ) Βοηθός Προσωπικού ($700-2000 ) Γραμματέας ($600-1.500 ) 2013 39
12 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ (1) ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ (PAYMENT NOT RECEIVED). ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ ( με γνώση γλώσσης και νοοτροπίας).. (FINDING THE RIGHT MANAGER FROM GREECE). ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ (MARKET RESEARCH). Πριν την ανάληψη πρωτοβουλίας να γίνεται προσεκτική διερεύνηση της αγοράς (δυνατότητα κάλυψης της αγοράς, λόγω μεγέθους). (Παρόλα αυτά οι διάφορες έρευνες αγοράς δεν έχουν παρά σχετική αξία, αφού τα δεδομένα συχνά αλλάζουν). ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ Γνώση της εγχώριας νοοτροπίας (PERSONAL CONTACTS). (Οι Ρώσοι επιχειρηματίες είναι διαφορετικοί από τους Δυτικο-Ευρωπαίους Ασιάτες Αμερικανούς). ( Η προσωπική επαφή είναι το σημαντικότερο). 2013 40
12 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ (2) Η ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΙΑΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ. Η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ, Η ΜΟΣΧΑ (Εμπορικό Κέντρο της χώρας) και Η ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ, αλλά με δυνατότητες διείσδυσης στην περιφέρεια ιδιαίτερα σημαντικές οι 7 πόλεις άνω του 1 εκατ. κατοίκων (Samara, Yekaterinburg, Novosibirsk, Nijni Novgorod, Rostov-na na Don, Volgograd, Kazan). ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ. Είναι πρωταρχικής σημασίας να γίνεται συνάντηση με τον Δ/ντή της εταιρείας και με άτομα, που εμπλέκονται στην λήψη αποφάσεων). Απαιτείται διάστημα εβδομάδων για κλείσιμο σημαντικής συνάντησης- Σεβασμός τήρησης ωραρίου παρά τα προβλήματα κυκλοφορίας. Ενδείκνυται κατά την διάρκεια των συναντήσεων ανταλλαγή visit cards στην αγγλική και Ρωσική και η αναγραφή του e-mail και στις δύο πλευρές. Προτιμάται η χρησιμοποίηση Ρωσόφωνου μεταφραστή και κολακεύονται όταν ο επισκέπτης προφέρει 2-3 λέξεις στην Ρωσική. H AΞΙΑA ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ, έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως και στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες,, (ενδείκνυται( επίσης η προσφορά σουβενίρ από Ελλάδα ή Κύπρο. ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ Κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων (πλήν μερικών εκπτώσεων) οι θέσεις να είναι σταθερές απέναντι στους Ρώσους επιχειρηματίες όχι με μεγάλη έναρξη εκπτώσεων. 2013 41
12 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ (3) ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΝΤΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΣ, με τον Δ/ντή μίας επιχείρησης από τις γραπτές συμφωνίες. Αυτό που συμφωνείται πολλές φορές προφορικά ή μέσω τηλεφώνου έχει μεγάλη σημασία. Ο ΡΩΣΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΕΝΑΙ ΑΡΓΟΣ ΣΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ. Όταν όμως λάβει την απόφαση συνεργασίας αρχίζουν τα μεγάλα deals. H αργή λήψη απόφασης, οφείλεται στον χαρακτήρα, στην μελέτη των επιβαρύνσεων τελωνείων, στην νέα πιστοποίηση προϊόντων και γενικά στην μελέτη όλων των παραμέτρων. Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΥ BUDGET Προώθησης και διαφήμισης προϊόντων υπηρεσιών κ.λ.π. ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ. Η Ρωσική Ομοσπονδία και οι καταναλωτές της δεν πρέπει να συγκρίνονται με εποχή της πρώην ΕΣΣΔ ή με καταναλωτές άλλων χωρών Βαλκανίων. (μεγάλη αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος του Ρώσου καταναλωτή σε συνδυασμό με την υπερκατανάλωση) 2013 42
YΠOΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ Β2 Δ/νση ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΕΣ ΚΑΚ Διεύθυνση: Ζαλοκώστα 10, Αθήνα Τηλ.: +30-210-3682720 Φαξ: +30-210-3682739 e-mail: website: kak@mfa.gr www.agora.mfa.gr/russia 2013 43
2013 44