ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 2014/2006(INI) 20.1.2014 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την αξιολόγηση της δικαιοσύνης στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου (2014/2006 (INI)) Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων Εισηγήτρια: Kinga Göncz PR\1015974.doc PE527.913v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 PE527.913v01-00 2/6 PR\1015974.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την αξιολόγηση της δικαιοσύνης στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου (2014/2006 (INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδίως τα άρθρα 2, 6 και 7, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 70 και 85, έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαρτίου 2013, με τίτλο «Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης Ένα εργαλείο για την προώθηση αποτελεσματικής δικαιοσύνης και ανάπτυξης» (COM(2013)0160), έχοντας υπόψη την επιστολή της 6ης Μαρτίου 2013 που απέστειλαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Δανίας, της Φινλανδίας και των Κάτω Χωρών στον Πρόεδρο της Επιτροπής κ. Barroso, ζητώντας τη θέσπιση μηχανισμού για την ενίσχυση της συμμόρφωσης προς τις θεμελιώδεις αξίες στα κράτη μέλη, έχοντας υπόψη τις δραστηριότητες, τις ετήσιες εκθέσεις και τις μελέτες του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τις δραστηριότητες και τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δημοκρατία μέσω του Δικαίου (Επιτροπή της Βενετίας), ιδίως την έκθεσή της σχετικά με το κράτος δικαίου (CDL-AD(2011)003rev), την έκθεσή της σχετικά με την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος Μέρος I: Η ανεξαρτησία των δικαστών (CDL-AD (2010) 004), και την έκθεσή της σχετικά με τα ευρωπαϊκά πρότυπα όσον αφορά την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος Μέρος II: Η εισαγγελική αρχή (CDL-AD (2010)040), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Νοεμβρίου 2012, με τίτλο «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης 2013» (COM(2012)0750), έχοντας υπόψη τις δραστηριότητες και τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (European Commission for the Efficiency of Justice, CEPEJ), ιδίως την τελευταία έκθεση αξιολόγησής της σχετικά με τα ευρωπαϊκά δικαστικά συστήματα (2012), έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Δεκεμβρίου 2012 για την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2010-2011)1, καθώς και τα έγγραφα εργασίας I και II της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και 1 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0500. PR\1015974.doc 3/6 PE527.913v01-00
Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 3ης Ιουλίου 2013 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων: πρότυπα και πρακτικές στην Ουγγαρία (σύμφωνα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Φεβρουαρίου 2012)1, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A7-0000/2014), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης η αξιολόγηση ενισχύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη, και ότι η αμοιβαία εμπιστοσύνη έχει καίρια σημασία για την αποδοτική εφαρμογή των μέσων αμοιβαίας αναγνώρισης λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο του προγράμματος της Στοκχόλμης, η αξιολόγηση αναφέρεται ως ένα από τα βασικά μέσα για την επίτευξη ολοκλήρωσης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Συνθήκες παρέχουν την αναγκαία βάση για την αξιολόγηση των πολιτικών στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, καθώς και όσον αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του κράτους δικαίου λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα, η ανεξαρτησία και η αποδοτικότητα των δικαστικών συστημάτων αποτελούν επίσης προτεραιότητες που αναφέρονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, του νέου ετήσιου κύκλου της ΕΕ για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πίνακας αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2013 εστιάζει αποκλειστικά στην αστική, εμπορική και διοικητική δικαιοσύνη, παραλείποντας έτσι την ποινική δικαιοσύνη Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η λειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης έχει σημαντικές επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα και, επιπλέον, συνδέεται άμεσα με τον σεβασμό του κράτους δικαίου, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τομέα της δικαιοσύνης Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι στο κεφάλαιο για την πρόσβαση σε αποδοτική και ανεξάρτητη δικαιοσύνη της ετήσιας έκθεσης (2012) του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκφράζονται προβληματισμοί σχετικά με την κατάσταση του κράτους δικαίου και ιδίως της δικαστικής ανεξαρτησίας σε ορισμένα κράτη μέλη και, εν προκειμένω, σχετικά με το θεμελιώδες δικαίωμα της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, το οποίο επλήγη σοβαρά από τη χρηματοπιστωτική κρίση ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τη δημιουργία της το 2002, η CEPEJ έχει αποκτήσει εμπειρογνωμοσύνη «από πρώτο χέρι» σε σχέση με την ανάλυση των διαφόρων εθνικών δικαστικών συστημάτων και έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου βάση γνώσεων με πραγματική προστιθέμενη αξία, η οποία παρέχει βοήθεια στα κράτη μέλη για τη βελτίωση της αξιολόγησης και της λειτουργίας των δικαστικών τους συστημάτων 1 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0315. PE527.913v01-00 4/6 PR\1015974.doc
λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα αξιολογήσεών της, το οποίο βρίσκεται τώρα στον πέμπτο κύκλο του, καλύπτει όλους τους τομείς της δικαιοσύνης και περιλαμβάνει διαφορετικές κατηγορίες ανάλυσης, όπως σχετικά με τα δημογραφικά και οικονομικά δεδομένα, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, καθώς και τη σταδιοδρομία δικαστών, εισαγγελέων και δικηγόρων, κτλ. Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας, στην πιο πρόσφατη έκθεσή της σχετικά με το κράτος δικαίου, αναφέρθηκε σε έξι στοιχεία ως προς τα οποία υπάρχει συναίνεση και τα οποία συνιστούν τους βασικούς πυλώνες του κράτους δικαίου: τη νομιμότητα, συμπεριλαμβανομένης μιας διαφανούς, υπεύθυνης και δημοκρατικής διαδικασίας θέσπισης νόμων την ασφάλεια δικαίου την απαγόρευση των αυθαιρεσιών την πρόσβαση σε δικαιοσύνη ενώπιον ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού ελέγχου των διοικητικών πράξεων τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απαγόρευση των διακρίσεων και την ισότητα ενώπιον του νόμου Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι το έργο των θεσμικών οργάνων της ΕΕ θα πρέπει να βασίζεται στη στενή συνεργασία και αλληλεπίδραση, καθώς και στην εμπειρογνωμοσύνη των διαφόρων οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης ούτως ώστε να αποφεύγεται η αλληλεπικάλυψη των δραστηριοτήτων Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα ζητήσει την ενίσχυση των υφιστάμενων μηχανισμών με σκοπό τη διασφάλιση της τήρησης, της προστασίας και της προώθησης των αξιών της Ένωσης που προβλέπονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ και την αντιμετώπιση των καταστάσεων κρίσης στην Ένωση και στα κράτη μέλη λαμβάνοντας υπόψη ότι βρίσκεται σε εξέλιξη διάλογος μεταξύ του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τη δημιουργία ενός «νέου μηχανισμού» Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε σχετική απόφαση πρέπει να εγγυάται, το συντομότερο δυνατόν, την ορθή εφαρμογή του άρθρου 2 της ΣΕΕ και να εξασφαλίζει ότι κάθε απόφαση που λαμβάνεται βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια και σε αντικειμενική αξιολόγηση, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επικρίσεις για την έλλειψη δεικτών και κριτηρίων αξιολόγησης, την εφαρμογή διπλών μέτρων και σταθμών και τις πολιτικές προκαταλήψεις ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή των μέσων της Ένωσης στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένου, εν προκειμένω, του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και η δημιουργία ενός χώρου ποινικής δικαιοσύνης εξαρτώνται από την αποτελεσματική λειτουργία των εθνικών συστημάτων ποινικής δικαιοσύνης Επέκταση του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης σε ζητήματα ποινικού δικαίου 1. επικροτεί τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης που καταρτίστηκε από την Επιτροπή ζητεί μέσω του πίνακα αυτού να αξιολογηθούν όλοι οι τομείς της δικαιοσύνης, συμπεριλαμβανομένων της ποινικής δικαιοσύνης και όλων των οριζόντιων ζητημάτων που συνδέονται με τη δικαιοσύνη, όπως η ανεξαρτησία και η σταδιοδρομία των δικαστών καλεί την Επιτροπή να αντλήσει διδάγματα από το ήδη υπάρχον έργο των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης στον συγκεκριμένο τομέα, PR\1015974.doc 5/6 PE527.913v01-00
καθώς και από το έργο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ρόλος των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 2. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να διασφαλίσουν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια συμμετέχουν πλήρως στη διαδικασία, ότι ενημερώνονται για τον πίνακα αποτελεσμάτων με τακτικές παρουσιάσεις και ότι ο πίνακας αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στο πλαίσιο διακοινοβουλευτικής συνεδρίασης σε τακτική βάση Κράτος δικαίου και θεμελιώδη δικαιώματα 3. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το επανειλημμένο αίτημα του Κοινοβουλίου και να προτείνει μηχανισμό τακτικής εκτίμησης της συμμόρφωσης των κρατών μελών προς τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, ο οποίος θα αποτελέσει τη βάση για ένα μέσο έγκαιρης προειδοποίησης που θα περιλαμβάνει κατάλληλες παρεμβάσεις σε περίπτωση που σημειώνονται συστηματικές παραβιάσεις των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, και σε περίπτωση που οι κατάλληλοι έλεγχοι και οι ισορροπίες δεν λειτουργούν σε ένα κράτος μέλος 4. επαναλαμβάνει ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα πρέπει να εφαρμοστεί για όλα τα κράτη μέλη με ομοιόμορφο και ισότιμο τρόπο, και θα πρέπει να επιδιωχθεί η συμπληρωματικότητά του με το έργο άλλων διεθνών οργανισμών, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης και, ιδίως, η Επιτροπή της Βενετίας 5. καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να αναλάβουν στο έπακρο τις ευθύνες τους όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, τα οποία κατοχυρώνονται στον Χάρτη και στα σχετικά άρθρα των Συνθηκών, ιδίως τα άρθρα 2, 6 και 7 της ΣΕΕ θεωρεί ότι αυτό συνιστά προϋπόθεση για να μπορέσει η ΕΕ να χειριστεί με αποτελεσματικό τρόπο καταστάσεις στις οποίες τα κράτη μέλη δεν σέβονται τις αρχές της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, καθώς και τα θεμελιώδη δικαιώματα ζητεί να αναλάβει ρόλο στον εν λόγω μηχανισμό ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και να καταρτιστούν κατευθυντήριες γραμμές βάσει του υφιστάμενου έργου των διαφόρων οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης 6. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή. PE527.913v01-00 6/6 PR\1015974.doc