Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού της ΕΕ για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα Πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων Monika Flašíková Beňová DT\ doc PE v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 Πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα Έχουμε στη διάθεσή μας διάφορα εργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όταν ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν συμμορφώνεται με το δίκαιο της ΕΕ, τι συμβαίνει όμως όταν ένα κράτος μέλος, που δρα εκτός του πεδίου του δικαίου της ΕΕ, δεν σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα; Το άρθρο 7 της ΣΕΕ είναι το μόνο μέσο που απορρέει από τις Συνθήκες και το οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για να επιβάλουν κυρώσεις στα κράτη μέλη σε περίπτωση «σοβαρής και διαρκούς παραβίασης» των αξιών της ΕΕ, ανεξαρτήτως του εάν αυτά εφαρμόζουν το δίκαιο της ΕΕ ή όχι. Το άρθρο 7, ως το μόνο ολοκληρωμένο μέσο (συμπεριλαμβανομένων των μηχανισμών πρόληψης και επιβολής κυρώσεων), συνιστά κατά κοινή ομολογία «πυρηνική επιλογή», καθώς το εν λόγω άρθρο είναι πολύ δύσκολο να ενεργοποιηθεί λόγω της πολιτικής ουσίας του, η οποία συνίσταται στις εξουσίες που παραχωρούνται στα πολιτικά θεσμικά όργανα. Το Συμβούλιο δεν το ενεργοποιεί ποτέ διότι οι χώρες φαίνεται να φοβούνται ότι η διαδικασία αυτή θα εφαρμοστεί και σε βάρος των ίδιων. Το εν λόγω μέσο δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ λόγω των υψηλών διαδικαστικών ορίων, όπως η απαίτηση της πλειοψηφίας των 4/5 των μελών του Συμβουλίου για να διαπιστωθεί η ύπαρξη «σαφούς κινδύνου σοβαρής παραβίασης» και η απαίτηση που προβλέπει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει με ομοφωνία εάν υφίσταται «σοβαρή και διαρκή παραβίαση» των αξιών της ΕΕ. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, απαιτείται η έγκριση του Κοινοβουλίου, με την πλειοψηφία των δύο τρίτων των ψηφισάντων, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν την απόλυτη πλειοψηφία όλων των μελών (άρθρο 354 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ). Για τη μείωση των εν λόγω υψηλών ορίων, πρέπει να τροποποιηθεί η Συνθήκη. Κατά την επεξεργασία του άρθρου 7, υπήρχε ευρεία συναίνεση σχετικά με την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, γεγονός που δεν ισχύει σήμερα, ενώ ο στόχος ήταν η αντιμετώπιση μόνο των συστημικών και κατάφωρων παραβιάσεων των εν λόγω δικαιωμάτων όχι οποιασδήποτε παραβίασης. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η απόφαση για το εάν μια παραβίαση είναι σοβαρή και διαρκής, συνιστά, υπό τις παρούσες συνθήκες, πολιτική απόφαση. Ανησυχία προκαλεί επίσης το γεγονός ότι το άρθρο 7 αναθέτει στο Δικαστήριο της ΕΕ περιορισμένο ρόλο, καθώς το Δικαστήριο μπορεί να ελέγχει μόνο τη συμμόρφωση προς τους διαδικαστικούς κανόνες αλλά όχι την ουσία των αποφάσεων που λαμβάνονται βάσει του άρθρου 7, σύμφωνα με το άρθρο 269 της ΣΛΕΕ. Η πρόταση της συντάκτριας αναφορικά με έναν πίνακα αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (εφεξής «πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία») αποσκοπεί στην πλήρωση του κενού που υπάρχει στις «συγκεκριμένες δράσεις» για τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των αξιών στην ΕΕ. Με αυτόν τον πίνακα δεν επιδιώκεται η δημιουργία ενός νέου μηχανισμού αλλά η συμπλήρωση του ήδη υφιστάμενου και η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου προστασίας. Οι κύριοι στόχοι είναι: α) η αντιμετώπιση των λοιπών προκλήσεων που σχετίζονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ευρώπη και ειδικότερα με το άρθρο 7 της ΣΕΕ β) η αντιμετώπιση του ζητήματος «διπλών μέτρων και σταθμών» (τα κράτη μέλη της ΕΕ αναμένουν από τα άλλα κράτη να συμμορφώνονται με τις αξίες της ΕΕ χωρίς ωστόσο να κρίνονται για τις εσωτερικές τους υποθέσεις) γ) η πρόταση δημιουργίας ενός εργαλείου που θα έχει χαρακτηριστικά παρακολούθησης (για να ελέγχεται η συμμόρφωση των κρατών μελών με τις κοινές αξίες της ΕΕ και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όχι μόνο κατά την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ αλλά και όταν ενεργούν αυτόνομα) καθώς και προληπτικά και διορθωτικά PE v /2 DT\ doc

3 χαρακτηριστικά δ) η αύξηση της ευαισθητοποίησης και η προώθηση του Χάρτη, διασφαλίζοντας ότι οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να τον χρησιμοποιούν και να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους, σε συνάρτηση με την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου (όπως στην περίπτωση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης). Τι είναι ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία; Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα πρέπει να αποτελεί εργαλείο πληροφόρησης αλλά και εργαλείο αξιολόγησης, παρακολούθησης και ειδοποίησης, που θα παρουσιάζει συνοπτικά τη συμμόρφωση των κρατών μελών με το άρθρο 2 ΣΕΕ για τις αξίες της Ένωσης 1 και με τον Χάρτη της ΕΕ. Όπως και ο πίνακας αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, το εργαλείο αυτό θα πρέπει να συμβάλλει στον εντοπισμό πιθανών ελλείψεων, βελτιώσεων και ορθών πρακτικών όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα μέσω ετήσιων αξιολογήσεων ανά χώρα. Θα πρέπει να θεσπιστεί από τη μόνιμη επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων (βλέπε κατωτέρω) σε συνεργασία με την Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο (και τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων). Πέραν της αξιολόγησης ανά χώρα, που θα πρέπει να τίθεται στη διάθεση του κοινού σε ειδικό ιστότοπο μαζί με βοηθητικά έγγραφα, θα πρέπει να δημιουργηθεί σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με βασικό στόχο την ειδοποίηση των θεσμικών οργάνων της ΕΕ σε περίπτωση που διαπιστώνεται κίνδυνος παραβίασης των κοινών αξιών της ΕΕ σε κράτος μέλος. Κατά κύριο λόγο, ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα πρέπει να παρακολουθεί τις επιδόσεις της ΕΕ όσον αφορά τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα συμπληρώσει τον πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, ενώ τα στοιχεία που θα παρέχονται και από τους δύο πίνακες θα πρέπει να υποστηρίζουν τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Περιεχόμενο Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα πρέπει: 1) να συμβάλει στην ανάπτυξη ειδικών δεικτών για τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ που θα ενσωματωθούν σε ένα πλαίσιο δεικτών βάσει δικαιωμάτων. Στη διαδικασία ανάπτυξης αυτών των δεικτών, θα πρέπει να συμμετέχουν φορείς όπως ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (που αναπτύσσει ήδη δείκτες με βάση, μεταξύ άλλων, το εννοιολογικό πλαίσιο που πρότεινε το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και ειδικά όργανα και μηχανισμοί παρακολούθησης όπως: η ομάδα κρατών κατά της διαφθοράς (GRECO), η σύμβαση-πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων (FCNM), ο ευρωπαϊκός χάρτης για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες (ECRML) και η ευρωπαϊκή επιτροπή 1 «Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών». DT\ doc 3/3 PE v02-00

4 κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας (ECRI)). Οι δείκτες αυτοί, που θα συμπληρωθούν με συγκριτικά, ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα, θα βοηθούν στην αξιολόγηση της νομοθεσίας και των πολιτικών, καθώς και των απτών επιπτώσεών τους για τις ζωές απλών ανθρώπων, ενώ παράλληλα θα αναδεικνύουν τους παράγοντες προβληματισμού που χρήζουν περαιτέρω εξέτασης. Το Συμβούλιο της Ευρώπης παρακολουθεί ήδη τη συμμόρφωση των κρατών μελών με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους σε τομείς όπως η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων (ελευθερία της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι), η απαγόρευση διακρίσεων ή το κράτους δικαίου (δημοκρατικοί θεσμοί, συνταγματική δικαιοσύνη και τακτική δικαιοσύνη, εκλογές, κ.ά.). Παρακολούθηση πραγματοποιείται επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη χρήση μέσων όπως ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης και ο μηχανισμός συνεργασίας και ελέγχου για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία δεν θα πρέπει να επικαλύπτει τα υφιστάμενα εργαλεία αλλά να αντλεί στοιχεία από αυτά (δεδομένα, δείκτες), όπου είναι σκόπιμο. 2) να συμπεριλάβει σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με διαφορετικά στάδια ειδοποιήσεων Επί του παρόντος, υπάρχουν σαφείς περιορισμοί ως προς την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μηχανισμών υποβολής εκθέσεων για τα θεμελιώδη δικαιώματα, δεδομένου ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι εν λόγω εκθέσεις δημοσιεύονται μόνον αφότου σημειωθεί η παραβίαση των αξιών της ΕΕ. Ως εκ τούτου, χρειαζόμαστε ένα σύστημα ειδοποίησης που θα ανταποκρίνεται και στον κίνδυνο παραβίασης, ώστε να μην εξελίσσεται ο εκάστοτε κίνδυνος σε σοβαρή παραβίαση των αξιών της ΕΕ, ενώ η εν λόγω ειδοποίηση θα πρέπει να ενεργοποιείται αυτόματα. Σε περίπτωση ενεργοποίησής της, τα κράτη μέλη πρέπει να αναστέλλουν την έγκριση νόμων 1 ή άλλων μέτρων που μπορεί να παραβλέπουν ή να παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα. 3) να συμπληρώσει το πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα συμβάλει στην κάλυψη σημαντικού κενού, διότι το υφιστάμενο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση του κράτους δικαίου δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί με μεμονωμένες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων και ισχύει μόνο για το κράτος δικαίου. Πιστεύουμε ότι ο διάλογος με τα κράτη μέλη, αμέσως μόλις εντοπιστεί ο κίνδυνος παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων, έχει καίρια σημασία. Η συντάκτρια συμφωνεί με την άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, πρέπει να είναι αμερόληπτη και αντικειμενική και να λειτουργεί ως ανεξάρτητος διαιτητής. Για τον λόγο αυτό πρέπει να υπάρχει ένας εξωτερικός και ανεξάρτητος φορέας. Μεθοδολογία Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία δεν θα είναι νέος μηχανισμός, αλλά εργαλείο που θα χρησιμοποιείται από ανεξάρτητο φορέα παρακολούθησης (βλέπε κατωτέρω) συνδυάζοντας το σύνολο των υφιστάμενων μέσων (από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Επιτροπή της Βενετίας του Συμβουλίου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σχετικές ΜΚΟ), προωθώντας συνέργειες και αποφεύγοντας επικαλύψεις. Ο πίνακας αποτελεσμάτων θα εξαρτάται από τη συνεργασία μεταξύ των θεσμικών οργάνων και υπηρεσιών της ΕΕ των κρατών μελών και των αρμόδιων εθνικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων δικαστικών αρχών, οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κέντρων 1 Η διάρκεια και οι επιπτώσεις της αναστολής αυτής θα εξετασθούν σε μεταγενέστερο στάδιο. PE v /4 DT\ doc

5 ισότητας, διαμεσολαβητών και της κοινωνίας των πολιτών και συναφών διεθνών οργανισμών. Η συμβολή της ΕΔΑΔ και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν επίσης πολύτιμη, σε σχέση κυρίως με τα αντικειμενικά κριτήρια που καθορίζουν τόσο τον σαφή κίνδυνο σοβαρής παραβίασης, όσο και τη σοβαρή και διαρκή παραβίαση των αξιών της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να βελτιωθεί ο συντονισμός, να ενισχυθεί η συνεργασία και να αξιοποιηθούν πλήρως τα υφιστάμενα νομοθετικά και μη νομοθετικά εργαλεία στους σχετικούς τομείς. Ποιος θα πρέπει να είναι αρμόδιος για αυτό το εργαλείο; Προτείνουμε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα παρακολούθησης, ο οποίος θα αποτελείται από εκπροσώπους της Επιτροπής, του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και του Συμβουλίου της Ευρώπης, και ενδεχομένως των ΜΚΟ, και θα πρέπει να λειτουργεί ως «υπηρεσία μίας στάσης». Ο φορέας αυτός, που θα συγκροτηθεί χωρίς αναθεώρηση της Συνθήκης, θα συγκεντρώσει όλες τις υφιστάμενες πληροφορίες και εργαλεία σε μία μοναδική έκθεση της ΕΕ.). Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να ηγηθεί αυτής της διαδικασίας, υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως θεματοφύλακα των Συνθηκών. Ως εκ τούτου, η εντολή του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα πρέπει να επεκταθεί προκειμένου να αυξηθούν οι αρμοδιότητές του ως προς την παρακολούθηση των κρατών μελών, ενώ θα πρέπει επίσης να του παρασχεθούν οι αναγκαίοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι. Επειδή ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων παρακολουθεί επί του παρόντος μόνο τους τομείς εκείνους που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ και αναλύει τις τάσεις και τις ανάγκες σε όλη την ΕΕ χωρίς να εστιάζει σε μεμονωμένα κράτη μέλη, θα πρέπει να συγκροτηθεί μέσω διοργανικής συμφωνίας μια μη κομματικοποιημένη μόνιμη επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων 1 που θα βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία. Η εν λόγω επιτροπή θα μπορούσε να ξεκινήσει αμέσως το έργο της ενώ όλες οι συστάσεις της θα πρέπει να είναι δεσμευτικές για την Επιτροπή. Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να αποτελεί μέσο πρόληψης, ενεργώντας πριν από την παραβίαση αξίας από μια χώρα, καθώς και μέσο παρακολούθησης, για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της παραβίασης, και με απώτερο σκοπό τη διεξαγωγή διαλόγου με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος σύμφωνα με τη διαδικασία του πλαισίου της ΕΕ για το κράτος δικαίου. Ενσωμάτωση του πίνακα αποτελεσμάτων στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου Πέρυσι, η ιταλική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η προστασία του κράτους δικαίου στο πλαίσιο των Συνθηκών της ΕΕ» θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου μία φορά το χρόνο. Όπως και στην περίπτωση του πίνακα αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης, τα δεδομένα που θα προέρχονται από τον πίνακα αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία θα πρέπει να συμβάλλουν στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή πληροφοριών σε διοργανικό επίπεδο. Οι πληροφορίες αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για τη θέσπιση ειδικών συστάσεων ανά χώρα, όσον αφορά τη συμμόρφωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με το άρθρο 2 της ΣΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπής θα διαβιβάζει στη συνέχεια αυτές τις συστάσεις στο Συμβούλιο Υπουργών για ενδεχόμενη έγκρισή τους από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Έπειτα, τα κράτη μέλη θα ενσωματώνουν αυτές τις κατευθύνσεις πολιτικής στους ετήσιους προϋπολογισμούς τους και σε άλλες νομοθετικές 1 Η δομή και η ιδιαιτερότητα αυτής της επιτροπής και ο διορισμός των μελών της θα εξετασθούν σε μεταγενέστερο στάδιο. DT\ doc 5/5 PE v02-00

6 πράξεις. Πιστεύουμε επίσης ότι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο σύνολο της διαδικασίας θα πρέπει να ενισχυθεί. Διαφορετικά επίπεδα κυρώσεων Ανάλογα με το επίπεδο της σοβαρότητας της παραβίασης και τον βαθμό συνεργασίας του κράτους μέλους ή των κρατών μελών, θα μπορούσαν να προβλεφθούν διαφορετικά επίπεδα προληπτικών μέτρων/κυρώσεων. Οι πιθανές επιλογές αφορούν μεταξύ άλλων προτάσεις για πάγωμα κονδυλίων της ΕΕ ή για πάγωμα της εθνικής νομοθεσίας/πράξης/απόφασης από το οικείο κράτος μέλος εφόσον αυτή ενδέχεται να συνιστά κίνδυνο παραβίασης των αξιών της ΕΕ. Θα μπορούσε επίσης να διερευνηθεί η δυνατότητα επιβολής προστίμου από το ΔΕΕ στο οικείο κράτος μέλος ή η υποχρέωση καταβολής εφάπαξ ποσού. Συμπέρασμα Συνοψίζοντας, διαπιστώνουμε ότι χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που θα συγκεντρώνει όλες τις διαθέσιμες διαδικασίες. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν ενδεχομένως να έχουν τη δυνατότητα προσφυγής εναντίον άλλων κρατών μελών ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δυνάμει του άρθρου 259 της ΣΛΕΕ προκειμένου να διασφαλιστεί η ενίσχυση των αξιών της ΕΕ, ωστόσο προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην ανάθεση ισχυρού ρόλου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως θεματοφύλακα των Συνθηκών της ΕΕ, η οποία μπορεί να κινεί διαδικασίες επί παραβάσει σύμφωνα με το άρθρο 258 της ΣΛΕΕ, με το Δικαστήριο της ΕΕ να έχει πάντα τον τελευταίο λόγο. PE v /6 DT\ doc